Datasets:

ravikumar1478

/

masked_language_modeling_for_Telugu_language

like 0

    "వద్దండీ! ఇంట్లో అమ్మాయి ఒక్కతే వుంది" అంది చిన్మయి మొహమాట పడుతూ.          "ఎంతసేపూ కారులో? ఆ ఇల్లు మేము కొనేసుకున్నాము. మీరు తప్పకుండా రావాలి. మళ్ళీ మీ యింటికి కారులో పంపించేస్తాను" అని ఆమె మాట వినిపించుకోకుండా డ్రైవర్ని పిలిచి చిన్మయి కొన్న ప్యాకింగ్స్ కారులో పెట్టించేసింది.          చిన్మయికి తప్పలేదు.          ఓ ఇరవై నిముషాల తర్వాత ఆనంద వాళ్ళ ఇంటిముందు కారాగింది.          కారులో కూర్చున్నంతసేపూ గడగడ మాట్లాడుతూనే వుంది ఆనంద.          తనగురించి ఎక్కడడుగుతుందోనని బిక్కుబిక్కుమంటూ వుంది చిన్మయి. కాని ఏ కళనుందో ఆ సంగతి ప్రస్తావనకు తీసుకురాలేదు.          ఆనంద ఆమెను ఇంట్లోకి తీసుకెళ్ళింది. వాళ్ళు కొనుక్కున్నాక చాలావరకూ రీ మోడల్ చేసుకున్నారు. ఆ ఇంట్లో ప్రతి అణువులో ప్రతి అంచులో రిచ్ నెస్ కనబడుతోంది.          ఫ్రిజ్ లోంచి కూల్ డ్రింక్స్ తీసుకొచ్చి యిచ్చింది.          "ఇంత ఇల్లుందా! ఏంలాభం? ఒక్కక్షణం ప్రాణానికి సుఖం లేదు. పిల్లలా పుట్టకపోయె. పోనీ నా మొగుడిలో మార్పేధైనా వచ్చిందా అంటే అదీలేదు. ఇంత వయసొచ్చినా ఆ శోకిలా వేషాలూ, తిరుగుళ్ళూ, రాత్రుళ్ళు ఇంటి కాలస్యంగా రావటాలూ, ఎంత తిట్టినా, దెబ్బలాడినా దారిలోకి రాందే. నేను కాబట్టి ఇలాంటి మొగుడితో కాపురం చేస్తున్నానుగాని యింకోతైతే ఎప్పుడో ఉరేసుకుని చచ్చేది. అప్పటికి రెండుసార్లు అసహ్యమేసి పుట్టింటికి వెళ్లిపోయా. ఈ ముండాకొడుకు మళ్ళీవచ్చి కాళ్ళా వేళ్ళాపడి దేవిరించాడు. పోనీకదా అని వస్తే మళ్ళీ ఇదే తంతు. చూస్తున్నా, చూస్తున్నా ప్రాణం విసిగొచ్చిందంటే ఎప్పుడో విడాకులిచ్చి పారేస్తా..."          కంకరరాళ్ళు...          అక్కడో పావుగంటకంటే కూర్చోలేకపోయింది.          "ఇంట్లో కిరణ్ ఒక్కతే వుంది. వస్తానండి" అంటూ బయల్దేరింది.          "వస్తూ వుండండి. మీతో చాలా విషయాలు మాట్లాడాలి. అసలు మీ గురించి అడగనేలేదు."          "ఈసారి మాట్లాడుతానులెండి" అంటూ చిన్మయి బయటికొచ్చింది.          కారులో ఎక్కబోతూండగా ప్రక్కనించి ఓ గొంతు వినిపించింది.    "ఇదేమిటి? చిన్మయిగారా?"          తల ప్రక్కకి తిప్పి చూసేసరికి మంజుభార్గవి నిలబడివుంది.          "మీరా? కాదా అని చూస్తున్నాను. అదేమిటి మా యింటికి రాకుండా వెళ్లిపోతున్నారేం?" అంటూ దగ్గరకొచ్చింది.          "అనుకోకుండా వచ్చానండీ. ఆలస్యమైపోతుందనీ..."          "ఒక్కనిముషం ప్లీజ్" అంటూ మంజుభార్గవి భుజంమీద ఆప్యాయంగా చెయ్యివేసి లోపలకు తీసుకెళ్ళింది.          మంజుభార్గవి కూడా మునుపటికన్నా వళ్ళు వచ్చింది గాని అందంగా, హుందాగా వుంది. మొహం ఓ రకం కళతో వెలిగిపోతోంది.          చిన్మయికి మంజుభార్గవి వెంట లోపలకు వెళ్ళక తప్పలేదు.          మంజుభార్గవి చాలా ఆప్యాయంగా మాట్లాడింది.          ఆమెలో మొదట్నుంచీ వున్న విశేషమదే. మనిషిలో కొన్ని లోపాలుంటే వుండవచ్చుగాక కాని ఇతరుల్నెప్పుడూ కించపరిచి మాట్లాడడు. ఎవరిమీదా ద్వేషం పెంచుకోదు. పరిచయస్థులెవరు కనిపించినా నోరారా పలకరించి, మనసారా మాట్లాడుతుంది.          "చిన్మయిగారూ! మీరు కష్టపెట్టుకోనంటే ఒకప్రశ్న అడగనా?" అంది మంజుభార్గవి.          చిన్మయి "ఫర్వాలేదు అడగండి" అన్నట్లు చూసింది.          "ఇలా ఎందుకు జరిగింది?"          ఆమె దేన్నిగురించి అడుగుతోందో అర్ధం చేసుకుంది. ఆమెకా టాపిక్ మాట్లాడటం ఇష్టంలేదు. అయినా అడిగిన తీరునుబట్టి ఎందుకో... ఏమీ కష్టం కలగలేదు.          "నాకు తెలీకుండా నా జీవితం స్లిప్ అయిపోయింది." చాలా డైరెక్టుగా తడబాటులేకుండా చెప్పింది.          మంజుభార్గవి మొహంలో చాలా వ్యాకులపాటు కనిపించింది.          "చిన్మయిగారూ! మీరంటే నాకెంతో గౌరవం. మీలాంటి ఆడవాళ్ళు ఈ కాలంలో చాలా అరుదుగా వుంటారు. మీ జీవితంలో యిలాంటి మలుపు వచ్చిందని విన్నప్పుడు మొదటిసారి ఆ షాక్ తట్టుకోలేక ఏడ్చేశాను. రాజీవ్ గారి దగ్గరకెళ్ళి దెబ్బలాడి మిమ్మల్నిద్దర్నీ ఒకటి చేద్దామనుకున్నాను. కాని మీ వ్యక్తిత్వం నాకు తెలుసు. అందుకని భయపడి వూరుకున్నాను."          గతమంతా భవిష్యత్ లోకి పొంగినట్లు చిన్మయిముఖంలో రకరకాల భావ పరంపరలు.          "ఇంకా మాలాంటివాళ్ళలో అనేక బలహీనతలున్నాయి. సొసైటీలో చాలామందితో మూవ్ అవుతాం. ఎప్పుడైనా కాలుజారటానికి అవకాశముంది. అలాంటిది మా హజ్బెండ్స్ మమ్మల్ని నెత్తిమీద పెట్టుకొని చూసుకుంటున్నారు. మీకేమిటి ఈ కష్టాలు?"          చిన్మయి మాట్లాడలేదు.          బయట కారాగిన చప్పుడయింది. ఓ నిముషం గడిచాక నిఖిలేశ్వర్, రజనీకాంత్ కలిసి లోపలికొచ్చారు.          "మంజూ! ఈవేళ రజనీ ఇక్కడే భోంచేస్తాడు. మొదట రాయల్ సెల్యూట్. తర్వాత డిన్నర్..." అంటూ నిఖిలేశ్వర్ చిన్మయిని చూసి ఆగిపోయి గుర్తుతెచ్చుకుంటున్నట్లు "మీరు" అని ఆగిపోయారు.          "చిన్మయిగారు" అంది మంజుభార్గవి.          "ఓ! గుర్తువచ్చింది. చాలా రోజులయింది కదూ! ఏవండీ, బావున్నారా..." అనడిగాడు నిఖిలేశ్వర్ చాలా మర్యాదగా.          చిన్మయి అంతకుముందే సోఫాలోంచి లేచి నిలబడింది.

      ఆ విషయం నాకు తెలుసు. నీకు నా వైపు నుంచి మనసు మళ్ళిందని తెలుసు, అది ఎటు మళ్ళిందో కూడా తెలుసు."     "తెలుసా నీకు ? అన్నీ తెలుసా? ఎటు మళ్ళిందో చెప్పు"     "నాదమునిగారివైపు "     "చాలా కరక్ట గా చెప్పావే"     "మనం చేసే పనే యితరులు వేలెత్తి చూపితే వెటకారంగా కనబడుతుంది"     "వెటకారం చెయ్యటంలేదు గౌతమ్ నిజమని ఒప్పుకుంటున్నాను."     "ఒకవేళ పెళ్ళిచేసుకునేందుకు కూడా అభ్యంతరం ఉండకపోవచ్చు."     "కాని ఒక నిజం నాకిప్పుడే తెలిసింది _ చాలా ఆశ్చర్యకరమైన నిజం నాదమునిగారు  నా తండ్రి, నేను అయన కడుపునా పుట్టాను."     ఆమె ముఖంలో ఆశ్చత్యం కనిపించింది. కాని అతను అనుకున్నంతగా కదిలిపోలేదు.     చివరకు అంది "ఇన్నాళ్ళకు ఓ మంచి విషయం విన్నాను గౌతమ్. నువ్వు ఓ గొప్ప వ్యక్తికీ తనయుడువి కావటం నాకు చాలా సంతోషం కలిగిస్తోంది."     ఓ గొప్ప వ్యక్తికి తనయుడిని కావడం ...... అంటే తనలో వ్యక్తి గతంగా ఏమీ .....     "ఇది విన్నా .... నీలో ఏమీ సంచలనం కలగలేదా?"     సంచలనమా? దేనికిగౌతమ్.     దేనికా? తనకు అంత సన్నిహితంగా వచ్చి కళారాదన తిరిగి నాదమునితో .... అతను తన తండ్రి అని తెలిశాకకూడా .......         "నువ్వు మనిషివికాదు, పిశాచివి" అన్నాడు ఆగ్రహంతో అరుస్తూ గట్టిగా అరవటం వల్ల గుండెల్లో నొప్పినట్లయింది.     విరాజి గలగలమని నవ్వింది నేను "పిశాచివే గౌతం. మనషుల్లోని అజ్ఞానం అల్పత్వం చూశాక నిజంగా పిశాచిగానే మారాను" అంది.     "మహామేమంతా ఆజ్ఞనులమూ, అల్పులమూనూ నువ్వు మేధావివునూ" అంటూ లేచి నిల్చున్నాడు.     ఆవేశంతో అసలే బలహీనంగా వున్న శరీరం మరింత వణికినట్లయింది.     "విరాజీ! ఒకసారి కాదు. ఎన్నోసార్లు నీకు చెరువువుదామని ప్రయత్నించినా దగ్గరకు వచ్చినట్లేవచ్చి జారిపోతూ ఏ మనిషి నుండి కళ పుట్టుకొచ్చిందో ఆ మనిషి నుండే దాన్ని విడదీసి దేనికది విడివిడిగా చూసి నన్ను హిమ్సిమ్చావు. నువ్వనుకున్న దానికన్నా వెయ్యి రెట్లు ఎదిగాను విరాజీ! నువ్వు ఒక్కదృక్పధంనుండే పెరుగుతూ వచ్చావు. నేను అన్ని దృక్పాధంనుండే పెరుగుతూ వచ్చావు. నేను అన్ని దృక్ఫాధాలనుంచి అన్ని కొణాలనుంచి ఎదిగాను. మంచీ _ చెడూ కహ్స్తం సుఖం అన్నీ నీకంటె ఎక్కువగా అనుభవించాను. నన్ను అజ్ఞానినను కున్నావు, కాని నువ్వు అహంభావిని విరాజీ, అహంకార దేవతవు నీ హింస భరించాను , నీ ఎడబాటు భరించాను . కాని నువ్వు నా .... నా ... త ... అలాటి స్థానంలో వూహించలేను విరాజీ. అందుకే గుడ్ బై " అంటూ వేగంగా అక్కడ్నుంచి కదిలాడు.     వొళ్ళు తూలినట్లయింది.     "గౌతం" అంటూ విరాజి ఆతృతగా ముందుకొచ్చి అతన్ని పట్టుకోబోయింది.        "వదులు " అంటూ అతను వదిలించుకుని నీ సాయం నాకేం అక్కర్లేదు. అని శరీరంలోని  శక్తినంతా బయటకు వెళ్ళిపోయాడు.     కారు కదలివెళ్ళిపోయింది.     విరాజి అటువైపు చూస్తూ అలా ఎంతోసేపు నిలబడే వుంది.                                                                         30     చీకటిగా వున్న వరండాలో నాదముని వంటరిగా నిలబడి నీలాభ్రసరసిలోని నిండు జాబిల్లివంక తిలకిస్తూన్నాడు.     ఏదో తిరిగితే తరిగి పోతుందనుకున్న వంటరితనం వంతరిగానే మిగిలిపోతుంది.     ఆ అయినా .....     ఏం దొరికింది?     ఇన్నాళ్ళ తర్వాత తనలోవున్న కలాదాహానానికి స్వార్ధం లేని ఓ సేద దొరికింది.     ఎంత నిర్మలమైన ఊరట.     ఎప్పుడో దూరమైపోయి, ఏమైపోయారో తెలీని స్థితిలో వున్న తనకు భార్య గతించిన విషయం. కొడుకు సత్కాక్షరించడం.......     గౌతం తన కొడుకు .     ఈ అనుభూతి చిత్రంగా వుంది. కాని మమతానురాగాల పొరలను చేధించుకుని ముందుకు వెళ్ళలేకపోతున్నాడు.     ఏదో సంకోచం.     మితిమీరిన సంస్కారం రాగాను బంధాలకు ఎలా అడ్డువస్తుందో తెలిసింది.     గౌతమ్ తన కొడుకు.     నిండుగా, సంపూర్ణంగా గర్వపడేటట్ట్లుగా ఎదిగిన కుమారుడు .     తనకు ఆనందంగా వుంది.     కాని ఎందుకు దగ్గరకు తీసుకోలేకపోతున్నాడు.     వ్యక్తి మేధస్సు పెరిగినకొద్ది అతను ఎంత ఇరుకుమనిషి అవుతాడో అవగతమౌతుంది.     త్రిపుర ! తనలోని కలాదాహాన్ని చల్లర్చుకోవటానికి అన్వేషించి అన్వేషించి సాధించిన పరాయిబిడ్డ మాత్రమే.     అలా చాలాసేపు నిలబడి యింట్లోకి వెళ్ళి తన యిఇజీ చైర్ లో కూర్చున్నాడు.     లైటు వేసుకోలేదు. ఇల్లంతా చీకటిగా వుంది. ఆ చీకట్లో ఒక్కడే .... అలా కూర్చుని వుండిపోయాడు.                                                                *    *    *        బయట ఎవరో గేటు తెరచిన చప్పుడయింది. హల్లో ఒక్కటే కూర్చుని టి. వి. సౌండ్ చాలా తక్కువ స్థాయిలో పెట్టుకుని చూస్తున్న విరాజి టి.వి. సోఫాలోంచి లేచి నిలబడింది.     ఈలోగా బజర్ మ్రోగింది.     విరాజి గుమ్మం దగ్గరకు వెళ్ళి తలుపు తీసింది.     వరండాలో అరుణ నిలబడివుంది.     "రండి" అంది.     అరుణ లోపల కడుగుపెట్టింది. ఆమె ముఖం ప్రసన్నంగా లేదు. చాలా అసహనంగా , వేదనతో వుంది.     "కూర్చోండి" అంది విరాజి.     అరుణ కూర్చోలేదు. "అన్నయ్య గురించి మీతో మాట్లాడాలని వచ్చాను." అంది.     విరాజి ప్రశ్నార్ధకంగా చూసింది.     "మీ యిద్దరిగురించీ _ అన్నయ్యా, మీ గురించి అంత తెలుసుకున్నాను. కాని ఒక్కటే సందేహం వేధిస్తోంది. మీరు ఎందుకింత కఠినంగా ప్రవర్తిస్తున్నారు.?     "బహుశా నేను చాలా కఠినురాల్ని అయివుంటాను."     "అయివుండరు. ఏదో పోరామీనుంచి నిజాన్ని వెలికితీయడానికి అడ్డువస్తుంది. చెప్పండి ఎందుకు ఆ నిజాన్ని కప్పివుంచుతున్నారు?"     "నేను కప్పివుంచడంలేదు నేను ప్రవరర్తించబడే నిజం. ఇదే సత్యం."     "కాదు కాదు కాదు ." అని అరిచింది అరుణ. "కళవేరు, మనిషి వేరు, అన్న ఉన్మాదంతో మీరు నాదమునిగారి పట్ల ఆకర్షితులయ్యారు. ఆయన్ని పెళ్ళిచేసుకునెందుకుకూడా. సిద్దపడ్డారు. గౌతమ్ ఆయనతండ్రి అని తెలిశాక కూడా  మీ నిర్ణయం మార్పుకోలేనట్టి ఉన్మాదస్థితి వెళ్ళారు మీరు."

    నాదముని రొప్పుతూ సరళ దగ్గిరికి వచ్చి సరళచెయ్యి గట్టిగా పట్టుకుని "హమ్మ దొంగా? నువ్విక్కడున్నావా? నేను నీకోసం ఎంత వెతికానో తెలుసా?" అన్నాడు.     "వెతికారా? ఎక్కడ వెతికారు?"     "అంతా వంటింట్లో, పడమటి గదిలో, దక్షిణపు గదిలో.... పెరట్లో.... గాదె వెనకాతల.... భోషాణం క్రింద..... అటకమీద..... ఎక్కడా కనపడలేదు నువ్వు"     "ఎందుకు వెతికారు?"     "ఎందుకేమిటి? నువ్వు లేకపోతే, నాకెలా?"     పాపం. అంతకంటె చెప్పలేకపోయాడు నాదముని. ఎలా అయిపోయాడు. మాటల్లో చెప్పలేకపోయినా, అతడు అనుభవిస్తోన్న క్షోభ అంతా అతడి ముఖంలో కనిపిస్తోంది.     సరళ చెయ్యి వదలకుండా మరింత గట్టిగా పట్టుకుని "రా! నాతో వచ్చెయ్యి. మళ్ళీ ఎక్కడికి, పోకు?" అన్నాడు. పసిపిల్లాడు మారం చేస్తున్నట్లు.     ఈ వెర్రి బాగులవాడికి ఇప్పటికీ ఏం జరిగిందో తెలియటంలేదు. పరిస్థితి అర్థం కావటంలేదు. ఇంట్లో తను లేని వెలితి అనుభవిస్తున్నాడు. తనకోసం ఆరాట పడుతున్నాడు.     "నేనక్కడికి రాను, మీరేనాతో వచ్చెయ్యండి.     "పద!" అన్నాడు వెంటనే నాదముని, ఏ రకమైన ఆటంకం చెప్పకుండా.     నాదమునిని తన క్వార్టర్స్ కి తీసుకొచ్చింది సరళ. పెద్ద ఇంట్లో ఉండటానికలవాటుపడిన నాదముని ఆ ఇంటిని వింతగా చూస్తూ "ఇదేం ఇల్లు? పనివాళ్ళ ఇల్లులా ఉంది" అన్నాడు.     గతుక్కుమంది సరళ. తన భర్త ఎంతవరకు ఆలోచించగలడు?     "నేను పని మనిషినే!"     "ఛ!"     "అవును. ఎప్పుడూ పనిమనిషినే! మీ ఇంటిలో ఉన్నప్పుడు జీతం తీసుకోని, స్వతంత్రంలేని పనిమనిషిని. ఇప్పుడు జీతం తీసుకుంటూ స్వతంత్రంగా బ్రతుకుతోన్న పనిమనిషిని."     కనురెప్పలు టపటపలాడించి బాధగా చూశాడు నాదముని. లాభంలేదు, ఇతనికేమీ అర్థంకాదు.     కిరణ్ ని చూపించి "మీకొడుకు!" అంది.     నాదమునికి చిన్నపిల్లలంటే ఇష్టమే! "ఇహిహి! నా కొడుకు" అని ఎత్తుకోబోయాడు.     గెడ్డం మీసాలతో గుబురు తలతో ఉన్న కొత్త మనిషిని చూసి కిరణ్ హడలిపోతూ ఏడుస్తూ తల్లిని వాటేసుకున్నాడు.     నాదముని బిక్కముఖం వేసుకుని ఏడుస్తోన్న కొడుకుని చూస్తూ కూచున్నాడు లాలించి బుజ్జగించి మంచి చేసుకోవటం అతనికి చేతకాదు.     తనను కౌగిలించుకున్న కొడుకుని గాఢంగా హృదయానికి హత్తుకుంది సరళ.                                         14          సుధీర్ కు పెళ్ళయింది. ఒక కూతురు కూడా పుట్టింది. అతని అత్తవారిది ఒక పల్లెటూరు. భార్యతోనూ, కూతురితోనూ కారులో అత్తవారి ఊరికి వెళ్తూ జైహింద్ బాబుని కూడా తనతో రమ్మన్నాడు సుధీర్.     సుధీర్ భార్య కూడా చదువుకొన్నది. తను చిన్నతనంలో జైహింద్ బాబు తనను తోటిపిల్లలు కొడుతోంటే ఎలా అనుకున్నదీ, ఆరోజు నుంచీ అతని స్నేహం కోసంతనెలా పాకులాడిందీ, చదువులో అతనెంత చురుగ్గా ఉండేదీ, విధిలేక ఎలా చదువు మానెయ్యవలసి వచ్చిందీ, అవన్నీ కధలుగా భార్యతో చెప్పేవాడు సుధీర్. అతని భార్య కూడా జైహింద్ బాబంటే ఒక ఆదరణ భావం ఏర్పడింది.     మొదట జైహింద్ బాబు వాళ్ళతో రానన్నాడు. సుధీర్ భార్యతోనూ, కూతురితోనూ కారులో జైహింద్ బాబు గుడిసె దగ్గిరగా వున్న రోడ్డు మీదకు వచ్చి. కారాపి తను ప్రత్యేకం జైహింద్ బాబు గుడిసె ముందుకు వచ్చి "వెళదాం రా!" అన్నాడు. అప్పుడిక రాననలేకపోయాడు జైహింద్ బాబు.     తనకు వున్న వాటిల్లో మంచి బట్ట తీసుకొని బయలుదేరాడు. సుధీర్ భార్య కూడా "రండి!" అని మర్యాదగా ఆహ్వానించింది. ఆ బహువచన ప్రయోగానికి తలక్రిందులయిపోయాడు. విస్మయంతో ఆవిడని దేవతని చూస్తున్నట్లు చూస్తూ మనసారా చేతులు జోడించాడు.....     కారులో వెళ్ళుతున్న జైహింద్ బాబుని గుడిసెబయటకొచ్చి సంబరంగా చూసింది అన్నమ్మ.     "మా జయన్న దొరబాబు. కార్లల్లో తిరుగుతాడు - " అని మురిసిపోయింది. తల్లి అమాయకత్వానికి జాలిపడిన రత్నమ్మ తల్లిని చెయ్యి పట్టుకుని లోపలకు తీసుకుపోయింది.     సుధీర్ తనప్రక్కన కూర్చొని తనతోకలిసి భోజనం చేస్తోంటే మతే పోయింది జైహింద్ బాబుకి.     అలా జైహింద్ బాబుతో కలిసి కూచొని భోజనం చేసి చిన్నతనంలో ఏదైనా రుజువు చేసుకోలేకపోయిన తన స్నేహ శీలతని రుజువు చేసుకోవాలని ఎప్పటినుంచో తహతహలాడుతున్నాడు సుధీర్.     ఉన్న ఊళ్ళో తన ఇంట్లో ఆ పని చెయ్యగలిగే సాహసం అతనికి లేకపోయింది. ఉద్యోగరీత్యా తనకున్న హోదాని బట్టి బయట సంఘంలో జైహింగ్ బాబుతోకలిసి మెలిసి తిరగగలిగే శక్తి కూడా అతనికి లేదు.     భార్య అర్థం చేసుకోగలిగిన వ్యక్తి కావటం వల్ల ఆ మారుమూల పల్లెటూళ్ళో సంఘ భయం లేకుండా తాను కోరినది చెయ్యగలిగాడు సుధీర్. అందుకే పొంగిపోయాడు జైహింద్ బాబు-     అక్కడ మూడు రోజులు మాత్రమే ఉండటానికి వచ్చాడు సుధీర్. తన భార్య పేర ఉన్న కొద్దిపాటి పొలం కవులుదార్లనుండి స్వాధీనం చేసుకోవాలని వచ్చాడు.     సాయంత్రం జైహింద్ బాబుతో కలిసి కాలువగట్టుకి షికారుగా బయలుదేరాడు సుధీర్. అతని కూతురు కూడా అతనితో బయలుదేరతానని పేచీ పెట్టింది. తల్లి మొదట వద్దని మందలించింది. కానీ సుధీర్ బాబు "పోనీ.రానియ్యి- సరదాగా తిరుగుతుంది." అనటంతో వాళ్ళ వెంట పంపించింది.     సుధీర్ బాబూ, జైహింద్ బాబూ కబుర్లలో పడిపోయారు.... కవులుదార్ల గురించీ, సొంత వ్యవసాయాల గురించీ, ఆస్తిపాస్తుల గురించీ, కాలేజీ చదువుల గురించీ ఇలా ఒక దానిలోంచి మరొక దానిలోకి సంభాషణ దొర్లిపోయింది.    

                                  14    అప్పారావు స్వామిలేని సమయంలో అతని ఇంటికి వచ్చి కుక్కను మచ్చిక చేసుకొనేందుకు ప్రయత్నిస్తున్నాడు. అయితే అతని ప్రయత్నాలన్నీ వమ్మవుతున్నాయి. కుక్క అతనిచ్చిన వేమీ తినేది కాదు సరిగదా, అతన్ని చూడగానే మొరుగుతూండేది.     ఇందిర కూడా కుక్కకోసం అవీ ఇవీ తెచ్చేది. రాజా ఏవీ ముట్టేది కాదు. ఆమెను చూసినప్పుడల్లా అది మొరుగుతూనే వుండేది. కుక్కకు సంబంధించిన పూర్తి విశేషాలు స్వామి ఇందిరకు చెప్పలేదు. అవి చెబితే తన్ను చూసి అది మొరిగినందుకు ఆమె బాధపడుతుందని అతనికి అనిపించింది. ఆమెను చూసి మొరిగిందన్న విషయాన్ని పదేపదే మీనాక్షి అతనితో అన్నప్పుడు మాత్రం అతను చిరాకుపడి- "అది నిన్ను చూసీ మొరుగుతుంది. నా ఆశయాలను వ్యతిరేకించే వారెవర్ని చూసినా అంతే అది" అనేవాడు.     క్రమంగా స్వామికి పరికరాలు చేకూరుతున్నాయి. అతను ఆంధ్ర దేశ మంతటా తిరిగి సర్వే చేయవలసిన సమయం ఆసన్నమవుతోంది. ఈలోగా అతను తన కార్యక్రమాలకు అంతిమరూపం ఇవ్వడానికిగానూ ఢిల్లీలో సైంటిస్టుల సమావేశానికి వెళ్ళవలసి వచ్చింది. ఆ సమావేశపు వివరాలను ఎప్పటికప్పుడు నోట్ చేయడానికి స్టెనోగ్రాఫర్ ఇందిరను కూడా అతను కూడా తీసుకు వెళ్ళవలసి వచ్చింది. భార్యతో ఈ విషయాన్ని ముందుగానే చెప్పి- "ఏ గొడవా లేకుండా నువ్వు కూడా నాతో బయలుదేరి రా" అన్నాడు. మీనాక్షి  అంగీకరించింది.     మీనాక్షి తోడుగా ఉన్నప్పటికీ ఉద్యోగ వ్యవహారాల కారణంగా ఇందిరకూ స్వామికీ ఏకాంతం లభించడం జరిగింది. ఒక పర్యాయం వారిద్దరూ ఒకే గదిలో 2 గంటలుసేపు వుండిపోయారు. స్వామి బుర్రలో ఎక్కువగా సబ్జక్టుకు సంబంధించిన ఆలోచనలే వుండేవి. ఇందిర మాత్రం రెండు మూడుసార్లు అతన్ని ఆకర్షించేటంత స్పష్టంగా పైట సవరించుకొంది. అనుకోకుండా తాకినట్లు అతన్ని తాకింది. ఏమీ ఎరుగనట్లే అతన్ని రెచ్చగొట్టడానికామె కొన్ని ప్రయత్నాలు చేసింది.     స్వామి మనసు కొద్దిగా చెదిరినా నిగ్రహించుకొన్నాడు. కాని అతని దృష్టిలోని ఏకాగ్రత చెడి ఆమెను ఏకాంతంలో స్త్రీగా గుర్తించడం జరిగింది. అయినా అతను చొరవచేయలేదు. ఆమె మనసు తెలుసుకునేందుకు ప్రయత్నించలేదు.     ఇందిరకు స్వామిని వదిలిపెట్టాలని ఉన్నట్లు లేదు. ఆమె ఎదురుచూసి ఎదురు చూసి తటాలున అతన్ని కౌగలించుకొంది. బరితెగించిన ఆమె ఈ ప్రవర్తనకు స్వామి ఆశ్చర్యపోయినా, వెంటనే కౌగిలి విడిపించుకోలేదు. ఆ కౌగిలి అతనికి హాయిగానే ఉన్నది.     "ఏమిటిది?" అన్నాడతను.     "ఇందులో తప్పుంటే అది నాదే- మీది కాదు" అంది ఇందిర.     తప్పు అనే పదం వింటూనే స్వామి ఆమెను విడిపించుకొని - "తప్పుకూ నాకూ ఆమడ దూరం. ఒకరిపై నెపం వేసి నా బలహీనతను కప్పిపుచ్చుకొనే పద్ధతి నా మనస్తత్వానికి సరిపడదు. నేను ఇటువంటివి సహించను. మీ ఉద్యోగం ముఖ్యమనుకొంటే మళ్ళీ ఇలా ప్రవర్తించకండి...." అని అక్కణ్ణించి బయటపడిపోయాడు. ఈ అనుభవం మాత్రం విచిత్రమైనదిగా అతనికి తోచింది. ఇలా జరిగిందని సగర్వంగా మీనాక్షికి చెప్పుకోవచ్చు, కాని ఆమె ఇందులోని నిజాన్ని నమ్మదు. సగం మాత్రమే నమ్ముతుంది. ఒకవేళ పూర్తిగా నమ్మినా ఇందిర ఉద్యోగం ఊడపీకేవరకూ ఊరుకోదు. ఒక చిన్న తప్పుకు ఇందిర ఉద్యోగం ఊడపీకడం అతనికిష్టం లేదు. కాని తన్ను మొరిగి హెచ్చరించిన కుక్క గొప్పతనాన్ని అతను అర్ధం చేసుకోగలిగాడు.     'నీ ప్రతిబింబాన్ని రాజా ప్రవర్తనలో చూసుకో' అన్నాడు రుద్రరాజు. స్త్రీకి సంబంధించినంతవరకూ తనకు కొన్ని నియమాలున్నాయి. మీనాక్షిని తప్ప మరో స్త్రీని తను తలపులో కూడా ఉంచుకోకూడదు. అయితే ఇందిరకు తన మీద ఆశలున్నాయి. అవి తన ఆశయాలకు వ్యతిరేకం. అందుకే రాజా ఆమెను చూడగానే మొరిగింది.     ఇందిర దగ్గర్నుంచి బయటపడ్డాక స్వామికి అంతులేని సంతృప్తి కలిగింది. తప్పుచేయకపోవడంలో ఉన్న ఆనందమూ, తృప్తీ-చేయడంలో లేవని అనుభవపూర్వకంగా అతనికి అర్ధమైంది. ఒక విషమ పరీక్షకు తట్టుకొని నిలబడగలిగినప్పటికి-ఆ పరిస్థితులూ, అప్పటి తన మనో భావాలు తలచుకొని 'పరిస్థితుల ప్రభావానికెంతటి వాడైనా దాసోహమనక తప్పదు. మళ్ళీ అలాంటి పరిస్థితులెదురు పడనివ్వకూడదు' అనుకున్నాడతను.     నైతిక బలం స్వామిలో క్రొత్త కళను తీసుకువచ్చింది. అతని ముఖంలో వింత తేజస్సు కూడా ఉట్టిపడసాగింది. అతను ఉత్సాహంగా తిరిగి తన ఆఫీసుకు వెళ్ళాడు. సైంటిస్టుల సమావేశంలో స్వామి ప్రతిభకు మంచి గుర్తింపు లభించింది. అతని కార్యక్రమాన్ని అందరూ ప్రశంసించారు.     స్వామి తిరిగి వెళ్ళగానే త్వరగా కార్యక్రమం తయారుచేశాడు. తూర్పు గోదావరి జిల్లాలోని ఒక గ్రామంలో అతని కార్యక్రమం ప్రారంభం కానున్నది.     స్వామి తన కార్యక్రమం వివరాలు రాష్ట్ర ప్రభుత్వానికి పంపించాడు. తన కార్యక్రమంపై ప్రముఖుల అభిప్రాయాలనూ, తన వద్దనున్న వివిధ పరికరాలనూ, వాటి ప్రయోజనాలనూ అతను దానితో జతపరిచాడు. ఇది జరిగిన 10 రోజులకు అతనికి టెలిగ్రాం వచ్చింది. ఆ ప్రకారం అతను హైదరాబాద్ వెళ్ళవలసి వచ్చింది.     హైదరాబాద్ లో అతను రామదాసు అనే పేరుగల ఎమ్మెల్లేని కలుసుకొన్నాడు. ఆయన స్వామితో అన్ని విషయాలూ ముచ్చటించి-అతని ఉత్సాహాన్నభినందించాడు. స్వామి కృతజ్ఞతలు తెలుపుకొన్నాడు.        "కృతజ్ఞతలు మేమే మీకు చెప్పాలి" అన్నాడు రామదాసు. "మీరు మీ కార్యక్రమాన్ని కొద్దిగా మార్పుచేసి కృష్ణాజిల్లాలోని మా గ్రామంలో మొదలుపెట్టాలి. మీరు చేయబోయేది పేరుకు మాత్రమే సర్వే! అక్కడ కొందరు ముఖ్యుల పోలాలకు బోరింగులు తీయాలి. ఈ విధంగా మీరు కనీసం 200 గ్రామాలకు చేయవలసి వుంటుంది. ఆ తర్వాతనే మీ అసలు కార్యక్రమం ప్రారంభమవుతుంది. ఇందుకు మీకు అదనంగా కొన్ని లక్షల ప్రతిఫలం ఉంటుంది."     తెల్లబోయాడు స్వామి. రామాదాసు వేళాకోళమాడుతున్నాడన్న అనుమానం అతనికి కలిగింది. అయితే రామదాసు అతనికసలు సంగతి స్పష్టంగా వివరించి చెప్పాడు.     చాలాకాలంగా ప్రభుత్వ పక్ష సభ్యులీ విషయమై ఆలోచిస్తున్నారు. ఈ పథకంలో వున్న గ్రామాల్లో సరియైన నీటివనరులు లేవు. ప్రత్యేకంగా ఎవరికి వారు ప్రయత్నిస్తే ఇందుకు చాలా ఖర్చవుతుంది. ప్రభుత్వపు డబ్బుతో ఈ పని సాధించాలనుకొని స్వామికి పదవి సృష్టించారు. సర్వే పేరుతో అతను రాష్ట్రమంతటా పరిశోధనలు జరుపుతాడు. అతను పరిశోధనలని చేసే డ్రిల్లింగులే-వారికి బోరింగులు. ఇందుకయ్యే సర్వ ఖర్చులూ ప్రభుత్వం భరిస్తుంది. స్వామి అన్ని పరికరాలు దిగుమతి చేసుకోవడం కోసం వీరంతా ఎదురు చూస్తున్నారు. రాష్ట్ర ప్రభుత్వం స్వయంగా జోక్యం చేసుకోవడం వల్లనే అతని పరికరాలు తొందరగా వచ్చాయి.     తను ఎంతో కష్టపడి చేసిన పథకం ప్రభుత్వపక్షంలో వున్న కొందరు స్వార్ధపరులకోసం ఉద్దేశించబడిందని తెలియగానే స్వామికి కళ్ళు తిరిగిపోయాయి. అతను రామదాసుకు తన ఆశయాల గురించి చెప్పి ఈ పని తన వల్లకాదన్నాడు.     "కాదంటే ఎలా? మీమీద ఎందరో ఆశలు పెట్టుకొన్నారు. మీకు వచ్చే లక్షల ఆదాయం పోతుంది."     "లక్షలమీద నాకు మోజులేదు. నీతిగా, నిజాయితీగా జీవించానన్న తృప్తి నాకు చాలు" అన్నాడు స్వామి.     "నాయనా! నీకు వచ్చిన ఉద్యోగం రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఇచ్చింది. ఆ ప్రభుత్వపుటాదేశాన్ని అక్షరాలా పాటించడం మీకు న్యాయం."       "లాభంలేదు. ఈ పని నావల్లకాదు" అన్నాడు స్వామి.     రామదాసు స్వామిని మరికొందరు ముఖ్యులకు పరిచయం చేశాడు. స్వామి లొంగిరాలేదు. చివరకు అతన్ని బెదిరించడం జరిగింది. ఏ నీతిని అతను నమ్ముకొన్నాడో అదే అతనిలో లోపించినట్లు ఋజువుచేసి అవినీతిపరుడైనందుకు అతన్ని జైల్లో పెట్టగలమని ప్రభుత్వంలో వున్న మంత్రి ఒకాయన అన్నాడు.     ఊహించని ఈ బెదిరింపు స్వామిపై ప్రభావాన్ని చూపించింది. ఏం చేయాలో అతనికి తోచలేదు. అతను-"నేను సామాన్యుణ్ణి. ఇలాంటి మహత్తర కార్యాలు నావల్లనయ్యేదీ లేనిదీ నాకు తెలియదు. ఆలోచించుకునేందుకు వ్యవధి కావాలి" అని కోరాడు.     స్వామి నిరుత్సాహంగా తిరిగిరావడం గమనించిన మీనాక్షి అతన్ని గుచ్చి గుచ్చి ప్రశ్నించింది. తనకు కొత్తగా వచ్చిన అనుకొని ఇబ్బందుల్ని భార్యకు వివరించి చెప్పాడు స్వామి.     "దీనికంత విచారపడడ మెందుకు? మనకు డబ్బు వచ్చే యోగముంది. అందుకే అధికారంలో ఉన్న వారే బలవంత పెడుతున్నారు. దీనికి వేరే ఆలోచన పెట్టుకోవద్దు" అంది మీనాక్షి.     "చేసేది తప్పని నాకు తెలుసు. తెలిసినేను తప్పు చేయలేను" అన్నాడు స్వామి.     "తప్పో- ఒప్పో, మీ అధికారి చెప్పిన ప్రకారం చేస్తున్నారు. ఆ పని మీరు చెయ్యకపోతే ప్రభుత్వం మీ స్థానంలో మరొకర్ని నియమిస్తుంది. వాళ్ళైనా తప్పక అలా చేస్తారు. ఆ పని నివారించడం మీ వల్ల కాదు. ఈ విధంగానైనా మీ భార్య కోరికలు తీర్చగలరనుకోండి" అంది మీనాక్షి.     భార్యా భర్తలిద్దరి మధ్యనూ తీవ్రంగా చర్చ జరిగింది. ఆ చర్చలో ఇద్దరూ కూడా ఆవేశపడలేదు. ముందు కర్తవ్య మేమిటన్నదే వారి సమస్య.

    పిరికిదానిలాగా సీటు వదలిపెట్టెయ్యాలా తను? అలా కాకుండా ఎలెక్షన్ కి నిలబడి ఎలెక్ట్ అయ్యాక తనకి చేతనయ్యింది తను చేసి ప్రజలని సంతోషపెట్టాలా?     సీటు వద్దనుకుంటే పెద్ద రభస జరుగుతుంది.     దానివలన ఒరిగేది కూడా ఏమీ వుండదు. తను సరేనంటే మాత్రం సులభంగా జరిగిపోతాయి అన్నీ. నిజానికి తను సరే ననక్కరలేదు కూడా.     జరగాల్సింది ఎలాగూ జరిగిపోతూనే వుంది.     ఆలోచనల మధ్య అఖిల్ గుర్తొచ్చాడు సుధకి. అఖిల్ కి ఈ ఎలెక్షన్ సంగతి తెలిస్తే ఏమనుకుంటాడు? నవ్వుకుంటాడా?     తనని తిట్టుకుంటాడా?     అఖిల్ ని వదిలివచ్చి కొన్ని గంటలే గడిచినా కూడా ఎన్నో రోజులైపోయినట్లు దిగులుగా అదోరకం ఫీలింగ్.     వచ్చేసే ముందు తన భావాలు యింకా బాగా అతనికి అర్ధం అయ్యేటట్లు చెప్పి వుండాల్సిందా?     ఇంకా ఎక్స్ ప్లిసిట్ గా!     అతను అసలే ఆడపిల్లల విషయంలో బుద్ధూ! తన యిష్టం అతనికి అర్ధమై వుంటుందా? ఉండదా? ఈ లెక్కన యీసారి కలిసినప్పుడు ఇంక తనే సిగ్గువదిలేసి_     "ఐ లవ్ యూ" అని అన్ని అక్షరాలలో చెపితేగానీ అతనికి బాగా బుర్రకెక్కదేమో!     భలే మొగాడే మొత్తానికి.     అప్పుడు హటాత్తుగా యింకొక విషయం గుర్తొచ్చింది సుధకి.     నీర్జా!     అవునూ! ఇంతకీ యీ నీర్జా ఎవరు?     అడిగినా ఏం చెప్పడేం ఈ అఖిల్?     ఎందుకోగానీ నీర్జా అనే ఆ రెండక్షరాలు మనసులో మెదిలితే చాలు తన మనసు చాలా అనీజీగా అయిపోతోందని గ్రహించింది సుధ.     ఎందుకు? ఏమిటి జెలసీ! తన జెలసీకి కారణం లేదు.     నీర్జా అనే ఆ అమ్మాయి అఖిల్ కోసం కలవరించిపోతూ ఉంటుందన్న ఉత్తమ్ కామెంట్ తప్పితే తనకి యింకేం తెలియదు ఆ అమ్మాయి గురించి.     కానీ జెలసీ!     జెలసీ అనేది ప్రేమకి రెండో వైపేమో! ప్రేమ ఎక్కడుంటే అక్కడ జెలసీ తప్పదేమో కూడా!     ఒకే నాణానికి రెండు మొహాల్లాంటివి ప్రేమా, జెలసీ! ఆ సన్నటి అసూయతోనే నీర్జా ఎలా వుంటుందో ఊహించుకోవటానికి ప్రయత్నించింది సుధ.     ఎలా వుంటుంది నీర్జా?     ప్రిన్సెస్ డయానాలాగా పొడుగ్గా, అందంగా వుంటుందా? హీరోయిన్ మాధురీ దీక్షిత్ లాగా మెరిసిపోతూ వుంటుందా?     తెల్లగా వుంటుందా? అమ్మతల్లిలా వుంటుందా? నీర్జాని రకరకాల రూపాలలో రకరకాల మూడ్స్ లో ఊహించుకుంది సుధ చివరికి.     నీర్జా అంటే రెండు తలలూ ఒక తోకా వున్న వింత జంతువులా వుంటుందని రూపకల్పన చేసుకుని తృప్తిపడింది.     కానీ సుధకి తెలియదు.     ఆ నీర్జా అనే అమ్మాయి రెండు తలలూ ఒక తోకతో వుండకపోగా, దాదాపు తన అంత అందంగానూ, దాదాపు తన పోలికలతోనే వుంటుందనీనూ! నిజంగా నీర్జాని చూస్తే గ్రహించగలిగేది సుధ.     తామిద్దరికీ స్ట్రయికింగ్ రిసెంబ్లెన్స్ వుందని.     ఇద్దరూ ఒకే ఎత్తు. ఒకేరకం పర్సనాలిటీ. కాస్త హెవీగా కనబడే బ్రెస్టు. పొడుగయిన కాళ్ళు. గుండ్రటి మొహం. ఒకేలా ఉండే కళ్ళు. ఒకే షేపులో వుండే ముక్కు.     అంతే వాళ్ళ పోలికలు అక్కడితో ఎండ్ అయిపోతాయి. నీర్జా పెదిమలు సుధ పెదిమల కంటే ఇంకాస్త పలచన. నోరు మొత్తం చూస్తే సుధ నోటికంటే పెద్దదిగా కనబడుతుంది. వాళ్ళిద్దరి చెంపల షేపు వేరు.     చెంపల నునుపు వేరు. సుధ చెంపలు శాటిన్ పఫ్ లాగా స్మూత్తుగా వుంటాయి. నీర్జా చెంపలమీద అయితే కుంకుమ జల్లినట్లు నాలుగైదు చిన్న చిన్న పింపిల్స్.     ఎర్రగా కనబడుతూ వుంటాయి. హిందీ తార మాధురీ దీక్షిత్ చెంపలమీదా అలాగే వుంటాయి పింపిల్స్.     అతి కొద్దిమంది ఆడపిల్లల్లో మాత్రమే అది కూడా ఒక ఆకర్షణలా కనబడుతుంది.     నీర్జా మొహంలో అది కూడా ఒక ఆకర్షణే.     మనిషిని పోలిన మనుషులు వుండటం చిత్రమేమీ కాదు. సన్ డే మేగజైన్లో రెగ్యులర్ గా ఫీచర్ వస్తూ వుంటుంది. ఒకే పోలికలతో వున్న ప్రముఖుల ఫోటోలు వారానికొక రెండేసి చొప్పున పక్కపక్కనే ప్రచురిస్తుంటారు అందులో.     ఆ ఫోటోల్లో ఉన్న మనుషులు అచ్చం కవల పిల్లల్లాగే వుండకపోవచ్చుకానీ చూడగానే అనిపిస్తుంది. "అరే! వీళ్ళిద్దరికీ భలే పోలిక వుందే" అని. అంతే!     అలాంటి పోలికే నీర్జాకి, సుధకీ కూడా వుంది. ఆ విషయం అఖిల్ కూడా గ్రహించాడు మొదట్లోనే. కానీ అతనెవ్వరికీ చెప్పలేదు. చెప్పే స్వభావము కాదు అతనిది.     సుధకి, నీర్జాకీ వున్న ఈ పోలిక ఆ తర్వాత తర్వాత అనూహ్యమైన సంఘటనలకు దారితీస్తుందని వాళ్ళెవరికీ తెలియదు అప్పట్లో.                           *    *    *    *     ఢిల్లీలో తను కొత్తగా కొన్న ఫ్లాట్ లో కాలు మీద కాలు వేసుకుని దర్జాగా కూర్చుని వుంది నీర్జా. కొంతమంది ప్రొఫెషనల్ ఇన్ టీరియర్ డెకరేటర్స్ కలిసి అసలే అందంగా వున్న ఆ ఫ్లాట్ ని మరింత అందంగా మార్చేస్తున్నారు.     ఆ ఇన్ టీరియర్ డెకరేషన్ కీ పదిహేను లక్షలు ఖర్చవుతుంది.     కానీ.... వర్త్ ఇట్!     దిస్ హాజ్ టూబీ ఏ వెరీ స్పెషల్ ఫ్లాట్! ఈ ఫ్లాట్ లో తను తన అఖిల్ తో కలిసి కాపరం చెయ్యబోతోంది.     అఖిల్! తనకి సంబంధించినంతవరకూ ది ఓన్లీ మాన్ ఇన్ ద హోల్ వైడ్ వరల్డ్.     అండ్- ది ఓన్లీ మేల్!     కానీ ఒక్కటే స్నాగ్!     "నువ్వంటే నాకు ఇష్టం" అన్నట్లు ఎన్నో విధాలుగా, ఎన్నెన్నో విధాలుగా ఎక్స్ ప్రెస్ చేసింది తను.     అయితే అతను పొరబాటున కూడా నువ్వంటే నాకు ఇష్టం అని అనలేదు.     భలేవాడే! రౌడీల మీదకి రణధీరుడిలా వెళ్ళిపోతాడు గానీ, ఆడపిల్ల కొంగు తగిలితే మాత్రం బిగుసుకుపోతాడు.     ఏ క్యూరియస్ మిక్స్ చర్ ఆఫ్ కరేజ్ అండ్ కవార్డెయిస్! బట్....     ఇతన్ని దోవలోకి తెచ్చుకోవడం తనకంత కష్టంకాదు. ఇటీజ్ జస్ట్ ఏ మేటర్ ఆఫ్ టైం.     జస్ట్ ఏ మేటర్ ఆఫ్ టైం! దట్సాల్! ఈలోగా....     తను, తమ కాపరానికి కావలసినవి అన్నీ రెడీగా ఉంచుతుంది. కొత్త ఫ్లాట్, కొత్త వార్డ్ రోబ్, కొత్త జూవెలరీ, కొత్త పెర్ ఫ్యూమ్స్....     పెళ్ళయ్యాక ఇంక తనది బ్రాండ్ న్యూ లైఫ్! అండ్ గుడ్ బై టూ ద పాస్ట్! అండ్ వెల్ కమ్ టూ దబ్రైట్ ....బ్రైట్ హేపీ హేపీ ఫ్యూచర్.     బీ రెడీ!     అఖిల్! హియర్ ఐ కమ్! ఉన్నట్లుండి నవ్వు వచ్చింది నీర్జాకి.     ఈ అఖిల్ చాలా తమాషా మనిషే! కొద్దిరోజుల క్రితం జరిగింది ఇది.     ఆ రో జేం జరిగింది?     అతను చూడాలని, అతను చూస్తుండగానే తను పమిట జార్చేస్తే_     తన గుండెల వైపు చూడకుండా తన మొహంలోకి చూస్తూ కూర్చున్నాడు. చనువిచ్చినా తీసుకోవడం చేతకాదు. చనువు తీసుకోలేదా? తీసుకోకేం? తీసుకున్నాడు. కానీ ఎలాంటి చనువు అది! చాలా చిత్రమైన చనువు.     స్థానభ్రంశం చెందిన పమిటతో తను అలా కూర్చుని వుంటే, ఆ విషయం పట్టించుకోకుండా అంటాడూ....     "నీర్జా! నీ దగ్గర ఉన్న చనువుకొద్దీ నేనొక ఫేవర్ అడగనా?" అని.     ఫేవరట!     తన మనసు గబగబా ఆలోచించింది. ఏమిటా ఫేవర్?     తొలిముద్దా? బిగికౌగిలా? తియ్య తియ్యటి అనుభవమా? తన ఆలోచన పూర్తికాకముందే అఖిల్ అన్నాడు-     "నీర్జా! నా ఫ్రెండు ఒకమ్మాయి వుంది. తనకి కొద్దిరోజులపాటు ఆశ్రయం ఇవ్వగలవా నువ్వు?"     అమ్మాయి! ఫ్రెండు!! ఎవరా అమ్మాయి? ఎలాంటి ఫ్రెండ్?     మళ్ళీ అన్నాడు అఖిల్-     "నువ్వు నాకు ఈ విషయంలో తప్పకుండా హెల్ప్ చేస్తావనే నమ్మకంతోనే వున్నాను. షీ నీడ్స్ హెల్ప్! అండ్ షీ డిజర్వ్ స్ ఇట్!"     తడారిపోతున్న గొంతుని స్వాధీనంలోకి తెచ్చుకుంటూ అంది తను-     "అలాగే"     "వీలయితే నీ హోటల్లోనే ఒక రూము కొన్ని నెలలపాటు ఇచ్చెయ్! సరేనా?" అన్నాడు అఖిల్.     "ఓ.కే" అంది తను అనాలోచితంగానే. కానీ మనసులో మాత్రం అనుకుంది.     ఫైవ్ స్టార్ హోటల్లో రూము! కొన్ని నెలలపాటు. ఒక ఫ్రెండుకి! అది కూడా ఎవరో అమ్మాయికి.     ఇతను కూడా ఆ రూములోనే వుంటాడా? లేకపోతే రూముకి వస్తూ పోతూ వుంటాడా?     ఇంకేం మాట్లాడకుండా, రిసెప్షనిస్టుని పిలిపించి ఫస్ట్ లోని ఒక మంచి రూం క్లీన్ చేయించి తాళాలు తీసుకురమ్మంది తను. రిసెప్షనిస్టు తిరిగొచ్చాక ఆ తాళాలు అఖిల్ కి ఇచ్చింది.     

         9. పార్టీలోని ఆంధ్రనాయకత్వం తెలంగాణ నాయకత్వం మీద పెత్తనం చలాయించిన రీతి గోచరం అవుతుంది. "విశాలాంద్ర" నినాదం ఇచ్చిన కమ్యూనిస్టు పార్టీలోనే తొలుత ప్రాంతీయ భేదాలు - ప్రాంతీయ పెత్తనం కొనసాగడం కన్న వివేక భ్రష్టసంపాతం ఉండదు.          పార్టీ అంతర్జాతీయం నుండి - జాతీయం నుంచి ప్రాంతీయ సంకుచితత్వంలో కూరుకుపోయింది. అసలు అప్పుడే పార్టీలో అంతర్గతంగా రెండు చీలికలు వచ్చాయి. వేరు కుంపట్లు పెట్టుకోవడానికి సుమారు దశాబ్దిన్నర పట్టింది.          10. ఒక అప్రియం అయిన వాస్తవం ఉంది. ఈనాటి అన్ని పార్టీలకు వలెనే - కమ్యూనిస్టుపార్టీకి ప్రజలు దూరం అయినారు. పార్టీ కార్యాలయాల నిర్మాణాలు జరిగాయి. పార్టీ నిర్మాణం కుంటుపడింది.          భారత కమ్యూనిస్టుపార్టీ తన బలాన్ని కనీసం నిలుపుకొని ఉంటే భారత రాజకీయాలు మరో రకంగా - ప్రగతి పథగామిగా ఉండేవి!          ఇక కాంగ్రెసువారి కథాక్రమం బెట్టిదనిన:-          కాంగ్రెసు చరిత్రయే గ్రూపులు - తగాదాలు - కయ్యములతో కూడింది. సాయుధ పోరాటం జరిపిన కాంగ్రెసువారిని రంగారెడ్డి వర్గంవారు మార్క్సిస్టు కాంగ్రెసు వారినిగా ముద్ర వేశారు. ఈ ప్రగతి కాంగ్రెసుకు రామానంద తీర్ధగారు అధ్యక్షులు వీరికి పార్టీలో బలం ఉంది. రంగారెడ్డి వర్గం వారు అది సహించలేకపోయారు. వారు జనార్ధనరావు దేశాయి అధ్యక్షులుగా 'స్వంత కాంగ్రెస్' ఏర్పరచుకున్నారు.          ఇక్కడ గమనించవలసిన విషయం - పోటీ ఆంద్ర మహాసభ ఏర్పరచినవారే - పోటీ కాంగ్రెసు ఏర్పరచారు.          ప్రజలు ఈ రెండు పార్టీలకు "గోసాయి కాంగ్రెస్" "దేశాయి కాంగ్రెస్" అని పేర్లు పెట్టారు. రామానందతీర్ధ అధ్యక్షులుగా గలది గోసాయి కాంగ్రెస్ తీర్ధగారు సన్యాసి. అందువల్ల గోసాయి అని పేరు పెట్టారు. జనార్ధనరావుదేశాయి అధ్యక్షులుగా గలది "దేశాయి కాంగ్రెస్" అయింది.          గోసాయి కాంగ్రెస్ వరు సభ్యులను చేర్పించారు. సభ్యత్వం ఆధారంగా ప్రతినిధుల ఎన్నికలు జరిపారు. విచిత్రం ఏమంటే - ప్రతినిధులుగా దేశాయి కాంగ్రెస్ వారు కూడా పోటీ చేశారు.          గార్లలో మా అన్నయ్య దాశరథి గోసాయి కాంగ్రెస్ పక్షాన - పుల్లఖండం జానకి రామయ్య దేశాయి కాంగ్రెస్ పక్షాన పోటీ చేశారు. అప్పటికే నేను కుళ్ళు రాజకీయాలకు దూరం జరిగాను. అయినా దాశరథి అభ్యర్ధిత్వాన్ని బలపర్చాను. అందుకు కారణాలున్నాయి:          1. దాశరథి నాకు అన్నయ్యమాత్రమే కాదు - నిజాం నవాబును "ముసలినక్క" అనగలిగిన ధీశాలి - మహాకవి.          2. దేశాయి కాంగ్రెసుకన్న - గోసాయి కాంగ్రెస్ ప్రగతి శీలం అయింది.          3. అవినీతికి - గూండాయిజనికి నాయకత్వం వహించే జానకి రామయ్య గెలువరాదు.          తాళ్లూరి రామానుజస్వామి రిటర్నింగ్ ఆఫీసరుగా వచ్చారు. బాజాబ్తా పోలింగు బూతు పెట్టారు. ఎన్నికలు జరిగాయి.          తెలంగాణ ప్రజలు ఓటు వేయడం అదే మొదలు! ఆ సాయంకాలం అందరి ముందు ఓట్లు లెక్కించారు. జానకిరామయ్య లెక్కింపుకు రాలేదు. అతనికి ఒక్క ఓటు వచ్చింది. మా అన్నయ్య దాశరథి కృష్ణమాచార్య కాంగ్రెస్ ప్రతినిధిగా గెలిచారు.          దీనిని నేను కాంగ్రెస్ విజయంగా భావించలేదు. ఇది మేము నిర్వహించిన ఉద్యమాలకు ప్రజల ప్రతిస్పందన మాత్రమే!          కాంగ్రెస్ విషయంలో గమనించదగినది ఒకటి ఉంది. హైదరాబాదు రాష్ట్రంలో తెలుగువారివి ఎనిమిది జిల్లాలు. అధిక సంఖ్యాకులు తెలుగువారు. అయినా ఉభయ కాంగ్రెసులకు అధ్యక్షులు మహారాష్ట్రులే! ఇది ఆంధ్రుల అనైక్యతకు తార్కాణం.          కేంద్రప్రభుత్వంలో జవహర్ లాల్ నెహ్రూగారికి, సర్దార్ వల్లభాయ్ పటేల్ గారికి ఉండిన తీవ్ర అభిప్రాయ భేదాలు జగమెరిగిన రహస్యం. గాంధీజీ హత్య జరగడానికి కొద్దిసేపటి ముందు పటేల్ మహాత్మునితో ఆ విషయాలే ప్రస్తావించారు. నెహ్రూ ఆదర్శవాది. పటేల్ కార్యవాది.          నెహ్రూజీ హైదరాబాదు వచ్చారు. అప్పుడు ఉభయ కాంగ్రెసువారూ ప్రధానిని కలిశారు. వారు దేశాయి కాంగ్రేసువారిమీద చిర్రుబుర్రులాడారు. బయటపడ్డారు.          సర్దార్ జీ హైదరాబాదు వచ్చారు. యథారీతిగా ఉభయ కాంగ్రెసులు వారిని కలుసుకున్నాయి. వారు ఇద్దరినీ సమాధానపరిచారు. పోటీ కాంగ్రెస్ రద్దు అయింది. రామానంద తీర్ధ అధ్యక్షతన ఒకే కాంగ్రెస్ ఏర్పడింది. అది అఖిల భారత కాంగ్రెసులో అంతర్భాగం అయిపోయింది.      భూదానం:          తెలంగాణలో ఉన్న అల్లకల్లోల దృష్ట్యా 9.4.1951 నుంచి అయిదు రోజులు హైదరాబాదులో - సర్వోదయ సమ్మేళనం జరిగింది. అప్పుడు వినోబాజీ తెలంగాణలో రెండు నెలలు పర్యటించాలని నిర్ణయించారు. 16.4.1951 న వారి యాత్ర ప్రారంభం అయింది. వారు పాదయాత్ర సాగించారు. తొలిరోజు హయత్ నగర్ లో విడిశారు. మలిరోజు బాటసింగారంలో నిలిచారు.          మూడోరోజు పోచంపల్లి వెళ్ళాలి. ఆ మార్గం గుట్టలమయం. కమ్యూనిస్టులకు తావరం. ఆ బాటన సాగడానికి అందరూ జంకారు. వినోబాజీ ఏ మాత్రం భయపడలేదు. వారికి ఆత్మవిశ్వాసం ఉంది. వారు గుట్టల్లోంచి నడిచిసాగారు. పోచంపల్లి చేరారు. వినోబాజీ - ఆయుధం కన్న ఆత్మవిశ్వాసం మిన్న అని నిరూపించారు.          వినోబాజీ వద్ద ఒక ఆకర్షణ ఉంది. అది ఏమిటి అంటే చెప్పడం కష్టం. వారిలో విశ్వాసం ఉంది. మనోబలం ఉంది. దైవచింతన ఉంది. వారు ఎవరికీ ఏమీ ఇస్తానని చెప్పలేదు. శాంతంగా జీవించండి అని మాత్రం ఉపదేశించారు. ఆ సందేశం వినడానికి తండోపతండాలుగా జనం కూడారు.          పోచంపల్లిలో సభ జరిగింది. జనం బాగానే వచ్చారు. వినోబాజీ శాంతి సందేశం వినిపించారు. అది విన్నాడు ఒక హరిజనుడు. లేచాడు. "ఆకలి దప్పులతో అలమటించేవారికి శాంతి సందేశం వల్ల ప్రయోజనం ఏమి?" అని అడిగాడు.          "పొలాలకు వెళ్ళండి. పని చేయండి" అన్నారు వినోబా.          "మాకు పొలాలు లేవు పని ఎక్కడ చేయాలి?" ప్రశ్న.          అప్పుడు వినోబాజీకి మెరపువంటి ఆలోచన వచ్చింది. వారు భూమి సమస్యను గ్రహించారు. సమస్య భూమి అని అర్ధం అయింది. పరిష్కారం ఏమి? బలవంతం హింస వీటిమీద వినోబాజీకి నమ్మకం లేదు. తటాలున వారికి "భూదానం" గుర్తుకు వచ్చింది.          ఇచ్చేవాడు స్వచ్చందంగా ఇవ్వాలి. గ్రహించేవాడు సంతోషంగా గ్రహించాలి. ఆయుధం - హింసకాక - మానవత పని చేయాలి. అల అనుకొని భూదానం చేయవలసిందని వినోబాజీ పోచంపల్లి సమావేశంలో కోరారు.          పోచంపల్లిలో వినోబాజీ ఉపదేశం విన్నారు వెదిరె రామచంద్రా రెడ్డిగారు వంద ఎకరాల భూమి దానం చేశారు. అలా మొదలయింది భూదానోద్యమం. అప్పటినుంచి ఆ ఊరికి 'భూదాన్ పోచంపల్లి' అని పేరు వచ్చింది.          వినోబాజీ దృఢసంకల్పంతో పాదయాత్ర సాగించారు. నల్లగొండ జిల్లాలో నాలుగువేల ఎకరాల భూదానం ఆర్జించారు. వారు నిస్వార్ధంగా - మనో బలంతో నాలుగువేళా ఎకరాల భూదానం ఆర్జించారు. వారు నిస్వార్ధంగా - మనో బలంతో కాలి నడకన - తెలంగాణమంతటా పర్యటించారు.          వినోబాజీని నేను గార్లలో దర్శించుకున్నాను. వారిని చూచినప్పుడు మహాత్ముని చూచినట్లు - బుద్దుని చూచినట్టూ అనిపించింది. స్వచ్చమయిన వారి వదనం నిష్కళంకం అయిన దరహాసంలో అనంతం అయిన ఆకర్షణ ఉంది. వరికి 'భూదాన' ఆలోచన పరిశోధన వల్ల కలిగింది కాదు. ప్రజలవల్ల - ప్రజలనుంచి ఉద్భవించిన ఆలోచన! బుద్దునికి సుజాత అనే గొల్లపిల్ల వల్ల జ్ఞానోదయం అయింది. వినోబాజీకి ఒక హరిజనుని వల్ల జ్ఞానోదయం అయింది!          వినోబాజీ సంక్రాంతినాడు గార్ల వచ్చారు. వారు సూర్యుణ్ణి కాలపు గడియారానికి పెండ్యులంగా పోల్చారు. ఆ ఉపమానం నాకు అద్భుతం అనిపించింది. వారి ఉపన్యాసం నిర్మలంగా ఉంది. వారికి మనసు మీద - మనిషిమీద ఉన్న విశ్వాసానికి అబ్బురపడ్డాను.          "వేతనంలో కొంత భాగం దానం చేయండి" అని అర్ధించారు వినోబాజీ.          "కాగితం వ్రాసి ఇవ్వాలా?" అడిగాన్నేను.          "నాకు వ్రాతమీద నమ్మకం లేదు. మనిషిమీద నమ్మకం ఉంది. మనసుమీద నమ్మకం ఉంది. మనస్సాక్షిగా దానం చేయండి" అన్నారు వినోబాజీ.          అంతే! ఆ మాట నాకు వినోబాజీ మీద ఉన్న దురభిప్రాయాలను పటాపంచలు చేసింది. వినోబాజీ మీద భక్తిభావం ఏర్పడింది!          అంతకుముందు నేనూ వినోబాజీధి నాటకం అనుకున్నాను. కమ్యూనిస్టులకు విరుగుడుగా సర్కారు పంపిన సన్యాసి అనుకున్నాను. కాని వినోబాజీని దర్శించింతరువాత వారు "కర్మయోగి" అని గ్రహించాను. భూమి పంచడంలో కమ్యూనిస్టులకు అధికార వాంఛ ఉంది. వినోబాజీ వాంఛారహితుడు! అతడు యోగి!

    "నీవూ అలాగే చేస్తున్నావు. నీ భర్త ప్రాణాలు తీయడానికి సిద్ధపడుతున్నావు. రాముడు అడవులకు వెళ్తాడు. అతని వెంట అయోధ్యకూడా తరలిపోతుంది. అప్పుడు పాడుబడిన అయోధ్యనే భరతుడు పాలించాల్సి ఉంటుంది. కాబట్టి నా మాట విను. నీ పట్టువిడువు. రామునికి పట్టం కట్టించు. అయోధ్యను రక్షించు దశరథుని రక్షించు."     సుమంత్రుడు వాడియైన మాటలే విసిరాడు. కైక మంకు చూచాడు. సూతునికి ఆజ్ఞాపించాడు.     "రామునితో వెళ్లడానికి చతురంగ సేనలు తయారు చేయి. రత్నరాసులు తరలించు. వేశ్యలకు వణిక్కులను పంపు. అంగడులు తయారుచేయించు. నా స్వంత ధాన్యాగారం, బొక్కసం అడవులకు తరలించాల్సిందే. అలా పంపితే రాముడు అడవుల్లో యజ్ఞాలుచేస్తూ కాలం గడుపుతాడు. సుఖపడ్తాడు. కాబట్టి సమస్త సంపదలతో రాముణ్ని అడవులకు పంపే ఏర్పాట్లు చేయించు"     కైక దశరథుని మాటలు విన్నది. ఆమెలో దుఃఖం పొంగింది. ముఖం వాడిపోయింది. "జనం లేని రాజ్యం కల్లులేని కుండలాంటిది. అలాంటి శూన్యం అయిన రాజ్యాన్ని భరతుడు కోరడు" అన్నది.     ఆ మాటలు విని దశరథుడు మండిపడ్డాడు. "పాపిష్టిదానా! నీవు రాముని అడవులకు పంపమన్నావు. అంతే. అతడు ఏమీ తీసుకొని పోరాదని కోరలేదు" అన్నాడు.     ఆ మాటలు కైక విన్నది. అంతకంటే ఎక్కువ మండి పడింది. "సగరుడు అసమంజసుణ్ని కట్టుగుడ్డలతో అడవులకు పంపాడు. నీవు రాముని అలాగే అడవులకు పంపాలి" అన్నది.     దశరథుడు ఆ మాటలు వినలేకపోయాడు. ఛీ ఛీ అన్నాడు. అక్కడ ఉన్నవారంతా ఏవగించుకున్నారు. అయినా కైక లెక్కచేయలేదు.     అక్కడ సిద్ధార్ధుడు అనే మంత్రి ఉన్నాడు. అతడిలా అన్నాడు.     "అసమంజసుడు ప్రజలను నానా హింసలు పెట్టాడు. అతన్ని వెళ్లగొట్టమని ప్రజలంతా మొరపెట్టుకున్నారు. అందువల్ల సగరుడు తన పెద్ద కొడుకును అడవులకు పంపాడు. రాముడు అలాకాదే, అతడు నిర్దోషి. ధర్మాత్ముడు. అలాంటి వాణ్ని వెళ్లగొట్టడం అధర్మం అవుతుంది అందువల్ల సకల సంపదలూ నశిస్తాయి. కాబట్టి రాముని సంపదను అడ్డురావద్దు. అందువల్ల అపకీర్తి వస్తుంది"     సిద్దార్ధుని మాటలు విన్నా కైకలో ఎలాంటి మార్పూ రాలేదు. అప్పుడు దశరథుడు "నేను రాజ్యాన్ని వదిలేస్తాను. సుఖాన్ని వదిలేస్తాను. ధనాన్ని వదిలేస్తాను. రాముని వెంట అడవులకు వెళ్తాను" అన్నాడు.     రాముడు సిద్ధార్ధుడు చెప్పింది విన్నాడు. కైక మంకు గ్రహించాడు. తండ్రి పరిస్థితి చూచాడు.  "నేను సర్వసంగ పరిత్యాగం చేస్తున్నాను. అడవులకు వెళ్తున్నాను. నాకు పరివారం ఎందుకు? ధనం ఎందుకు? ఏనుగునే ఇచ్చాను. ఏనుగును కట్టే తాడెందుకు? నాకు ఇస్తానన్నవన్నీ భరతునికి ఇచ్చేస్తున్నాను. మాకు నారచీరలు ఇప్పించండి. తవ్వుగోల, తట్ట మాత్రం ఇప్పించండి" అన్నాడు.     కైక సంబరపడింది. నారబట్టలు తెచ్చి ఇచ్చింది. రాముడూ, లక్ష్మణుడూ నారచీరలు కట్టుకున్నారు. కాని సీత ఉచ్చును చూచిన లేడిలా కన్నీరు కార్చింది. అప్పుడు రాముడు చీరమీద చీరకట్టి ఇలా కట్టుకోవాలని చూపించాడు. అది చూచారు. అక్కడున్న జనులంతా కంట తడిపెట్టారు.     సీత నార చీరలు కట్టుకోవడం చూచాడు. వశిష్టుడు సహించలేకపోయాడు. గర్జించాడు :-     "కైకా! నీవు కులం నాశనం చేయడానికి పుట్టావు. రెండు వరాలు కోరావు. అధర్మానికి పాల్పడ్డావు ఇంకా అనేక దుర్మార్గాలకు ఒడిగడ్తున్నావు. సీత రామునితో అడవికి ఎందుకు వెళ్లాలి? సీత రాముని ఆత్మ. అందువల్ల ఆమె సింహాసనం ఎక్కుతుంది. రాజ్యం పాలిస్తుంది. భరతుడు నీ కొడుకు. నీ పాపపు బుద్ధులు అతనికి వస్తాయనుకోకు. అతడు పట్టం కట్టుకోడు. అతడూ అన్నపోయిన దారినే పోతాడు. నారబట్టలు కట్టుకుంటాడు. అడవులకు వెళ్లిపోతాడు.      "అంతేకాదు రాముడు అయోధ్య వదులుతాడు. అయోధ్య సాంతం అడవులకు తరలిపోతుంది. పశువులు, పక్షులు కూడా ఉండవు. అయోధ్య పాడుబడ్తుంది. నీవు అలా పాడుబడిన అయోధ్యను పాలించాల్సిందే.     రాముడు అడువికివెళ్తే సీత అయోధ్యలో ఉండదు. కాబట్టి ఆమెను సకల లాంఛనాలతో అడవులకు పంపాల్సిందే. అందుకు అడ్డుచెప్పడానికి నీకు ఏమాత్రం అధికారం లేదు.     కైక మారు పలుకలేదు.     రామునికోసం రథం తేవలసిందని సుమంత్రుని ఆజ్ఞాపించాడు దశరథుడు. సీతకు అడవుల్లో ఉన్నంతకాలం సరిపోయే బట్టలు, ఆభరణాలు సమకూర్చవలసిందని ఆజ్ఞాపించాడు.     సుమంత్రుడు రథం సిద్దం చేశాడు.     కౌసల్య సీతను చూచింది. ఆమెలో దుఃఖం పొంగింది. సీతను కావలించుకుంది. ఏడ్చింది. తల ముద్దాడింది. దుఃఖం దిగమింగింది. కళ్లు తుడుచుకుంది. కోడలుకు నీతులు బోధించింది :-      "స్త్రీలు సుఖాల్లో భర్తతో పంచుకొంటారు. కాని భర్తకు కష్టం వస్తే అతన్ని లక్ష్యపెట్టరు. అది స్త్రీలకు సహజగుణం. వారు ఎప్పుడూ అబద్దాలాడుతారు. వికారంగా ప్రవర్తిస్తారు. మనసులోని మాట చెప్పరు. కోపంవస్తే ప్రేమను విడిచేస్తారు. స్త్రీ చిత్తము చంచలం. వారు విద్యను గుర్తించరు. అగ్నిసాక్షిగా జరిగిన వివాహాన్ని సహితం లెక్కచేయరు. కాని ధర్మమును అనుసరించే స్త్రీలకు భర్త తప్ప అన్యం అవసరం ఉండదు.     "నా కొడుకు అడవులకు వెళ్తున్నాడు. అతణ్ణి అవమానించవద్దు. అతడు ధనికుడు అయినా, దరిద్రుడైనా  నీకు భర్తకదా"     కౌసల్య అలా చెప్పింది. సీత విన్నది. చేతులు జోడించింది. "అత్తయ్యా! మీరు చెప్పినట్లే నడచుకుంటాను. తీగలు లేకుండా వీణ మ్రోగదు. చక్రాలు లేకుంటే రథం నడవదు. భర్తలేని స్త్రీ సుఖపడదు. కాబట్టి నేను పతివ్రతల ధర్మం అవలంభిస్తాను" అన్నది.     రాముడు కౌసల్యకు చేతులు జోడించి "అమ్మా! పధ్నాలుగు సంవత్సరాలు త్వరలోనే గడిచిపోతాయి. తిరిగి వస్తాను. నిన్ను సుఖపెడ్తాను. దుఃఖించకు" అని తల్లికి పాదాభివందనం చేశాడు. తక్కిన మూడువందల యాభైమంది దశరథుని భార్యలకు నమస్కరించాడు. అది చూచి వారంతా గొల్లుమన్నారు. రాజభవనం సాంతం ఏడ్పులతో నిండిపోయింది.     సీతా రామలక్ష్మణులు దశరథునికి ప్రదక్షిణం చేశారు. పాదాభివందనం చేశారు.     లక్ష్మణుడు కౌసల్యకు నమస్కరించాడు. తన తల్లి సుమిత్ర పాదములు పట్టుకున్నాడు. సుమిత్ర దుఃఖం మింగింది. కొడుకును కావలించుకుంది. కళ్లు తుడుచుకుంది. డగ్గుత్తికతో ఇలా అంది :-     "నాయనా! నువ్వు అడవుల్లో ఉండడానికే పుట్టావు. రాముని విషయంలో అనురాగం ఉంచు. అతనికి ఎలాంటి ఆపదా రాకుండా చూడు. రాముణ్ణి తండ్రిగా భావించు. సీతను తల్లిగా భావించు. అడవిని అయోధ్యగా భావించు బాబూ! క్షేమంగా వెళ్లిరా"     రథం సిద్ధంగా వుంది. ముందు సీత రథం ఎక్కింది. ఆమె సర్వాలంకార భూషితంగా వుంది. సూర్యబింబంగా మెరిసిపోతుంది. తరవాత రామ లక్ష్మణులు ఎక్కారు. దశరథుడు సీతకు ఇచ్చిన నగలు, బట్టలు, రామలక్ష్మణులకు ఇచ్చిన ఆయుధాలు, కవచాలు, తవ్వుగోలలు తట్టలు రథంమీద పెట్టారు.

    అది మధ్య నుండి మేద తీయబడిన మాంసము. రాక్షసాది శత్రువులు భక్షించక మున్నే, మాంసాహార మానవులు ఎగబడక మున్నే సరస్వతి దానిని భక్షించవలెను.     ఈ మేక పచ్చని గడ్డిమీద సంచరించినది. యవల తొలి మొక్కలు మేసినది. అది స్వయముగా కరిగినది. వందల స్తుతులచే స్తుత్యమగు అగ్నిచే పచనము చేయవబడినది. ప్రతి అంగమును బయటకు తీసి ఒక్కొక్క దానినికోసి చేసిన మాంసవపా ఖండములను సరస్వతి ఆస్వాదించవలెను. ఆనందించవలెను. హూతా! యజింపుము.     45. దైవీ హోత ఇంద్రుని యజించును గాత. ఇంద్రుడు వృషభ మాంసమును భక్షించవలెను.     అది మధ్య నుండి మేద తీయబడిన మాంసము. రాక్షసాది శత్రువులు భక్షించక మున్నే మాంసాహార మానవులు ఎగబడక మున్నే ఇంద్రుడు దానిని భక్షించవలెను.     ఈ ఎద్దు పచ్చని గడ్డిమీద సంచరించింది. యవల తొలి మొక్కలు మేసినది. అది స్వయముగా కరిగినది. వందల స్తుతులచే స్తుత్యుడగు అగ్ని దానిని పచనము చేసినాడు. ప్రతి అమ్గామును బయటికి తీసి ఒక్కొక్క దానిని కోసి చేసిన మాంస వపా ఖండములను ఇంద్రుడు ఆస్వాదించవలెను. ఆనందించవలెను. హోతా! యజింపుము.     46. దైవీహోత యూపమును యజించును గాత. ఈ యూపము గట్టి త్రాళ్ళతో పశువులను హనకు కట్టి ఉంచునది. ఈ యూపము దేవతలకు ఉపకారము చేయునది. ఈ యూపమే అశ్వినుల ఛాగ హవి లభ్యస్థానము. సరస్వతి మేషహవి లభ్యస్థానము. ఇంద్రుని వృషభ హవి లభ్య స్థానము.     ఈ యూపము అగ్ని యొక్క హవికి ప్రియస్థానము. సోమపు,  సుత్రాత ఇంద్రుని, సవిత యొక్క, వరుణుని హవికి ప్రియ స్థానము. ఇది యూపమునకు అన్న స్థానము. ఘృత పాయి దేవతలకు - హోత అగ్నికి ప్రియస్థానము.     వనస్పతి రూపయూపమా! పశువులను అత్యంత విక్షుబ్ధము చేసి - స్తుతి, ఉపస్తుతులచే వానిని ఆయా స్థానములందు స్థాపించుము. వనస్పతి దేవత హవిని ఆరగించును గాత. హోతా! యజింపుము.     47. దైవీహోత కళ్యాణకారి అగ్నిని యజించును గాత. అగ్ని అశ్వినుల ఛాగ మాంసపు ప్రియ స్థానమును యజించినాడు. అగ్ని - సరస్వతి మేష మాంసపు ప్రియస్థానమును యజించినాడు. అగ్ని - ఇంద్రుని వృషభమాంసపు ప్రియస్థానమును యజించి నాడు.     అగ్ని తన ప్రియ స్థానములను యజించినాడు. సోమపు ప్రియస్థానములను యజించినాడు. సవిత ప్రియస్థానములను యజించినాడు, సుత్రాత ఇంద్రుని ప్రియ స్థానములను యజించినాడు. వరుణుని ప్రియ స్థానములను యజించినాడు. వనస్పతి యూపపు ప్రియ అన్న స్థానములను యజించినాడు. ఘృతపాయి దేవతల ప్రియ స్థానమును యజించినాడు. స్వయముగా తన మహిమను యజించినాడు.     అగ్ని యజ్ఞములను సేవించును గాథ. హోతా! యజింపుము.     48. దర్భయే దేవత. అశ్వినులు, సరస్వతి, ఆ దర్భచేతనే ఇంద్రుని కనులకు వెలుగును, చూపును కలిగించినారు. ధనము సమకూర్చుటగాను అశ్వినులు, సరస్వతి, ఇంద్రుడు హవిని ఆరగించవలెను. హోతా! యజింపుము.     49. యజ్ఞశాలకు ద్వారా దేవేరున్నారు. వారితో కలసి వైద్య అశ్వినులు, సరస్వతియు, ఇంద్రునకు బలము సమకూర్చినారు. ఇంద్రుని నాసిక యందు ఘ్రాణేంద్రియమును, ప్రాణమును ఏర్పరచినారు. ఇంద్రునకు ధనము కలుగుటకు గాను అతనికి శక్తి కలిగించినారు. ఇంద్రాదులు హవిని గ్రహించవలెను. హోతా! యజింపుము.     50. ఉషాయు రాత్రియు యుగళ దేవతలు, అశ్వినులు, సరస్వతి ఉషారాత్రులతో కలసి ఇంద్రునకు బలము కలిగించినారు. వారు ఇంద్రుని నోట వాగింద్రియమును కూర్చినారు. ఇంద్రునకు ధనము కలుగుటకు గాను  అతనికి శక్తి, స్తోమతలు కలిగించినారు. హోతా యజింపుము.     51. ద్యావాపృథ్వులతో కలసి అశ్వినులు, సరస్వతి ఇంద్రుని అభివర్దితుని చేసినారు. ఇంద్రుని కర్ణమున శ్రోత్రేంద్రియమును ఏర్పచినారు. అతనికి కీర్తి కలిగించినారు. ఇంద్రునకు ధనలాభము కలిగించుటకు అతనికి శక్తి స్తోమతలు కలిగించినారు. ఆ ఇంద్రాదులు హవిని ఆరగింతురు గాథ. హోతా! యజింపుము.     52. శక్తి, ఆహుతి అను దేవేరులు దుధ, సుదధలగుదురు. వారితో కూడి అశ్వినులు- సరస్వతి ఇంద్రునకు రక్షణలు కలిగించినారు. ఇంద్రునిలో తేజము, హృదయ బలము  కలిగించినారు. ధనలాభము కలిగించుటకు ఇంద్రునకు శక్తి స్తోమతలు కలిగించినారు. ఇంద్రాదులు హవిని ఆరగింతురు గాత. హోతా! యజింపుము.     53. దేవతల ఇద్దరు దేవహోతలు అగ్ని - వాయువులు. వారితో కూడి అశ్వినులు సరస్వతి, వషట్కారములు ఇంద్రుని యందు తేజస్సు ప్రవేశపెట్టినారు. హృదయమున మతిని కలిగించినారు. ధనలాభము కలిగించురకు ఇంద్రునకు శక్తి స్తోమతలు కలిగించినారు. ఇంద్రాదులు హవిని ఆరగింతురు గాత. హోతా! యజింపుము.     54. ఇడ, భారతి, సరస్వతిలో కూడి అశ్వినులు, సరస్వతి బలమును కలిగించినారు. నాభియందు అగ్నిని స్థాపించినారు. ధనలాభము కలిగించుటకు ఇంద్రునకు శక్తి స్తోమతలు కలిగించినారు. ఇంద్రాదులు హవిని ఆరగింతురు గాత. హోతా! యజింపుము.     55. ఇది ఋత్విజులు చేయు ప్రశంసనీయ యజ్ఞము. ఇది సత్ హవిర్ధానము గలది. ఇది అగ్నీధ్రనామక యజ్ఞము. దీని రథమును అశ్వినులు, సరస్వతి లాగుదురు. ఈ యజ్ఞము ఇంద్రుని యందు వీర్యము, అందము, అమృతము, ఉత్తమ జన్మము కలిగించును గాత. ఈ యజ్ఞమే జగత్ స్రష్టయగు త్వష్ట అగుచున్నది. హోతలారా! ఇంద్రాదులు హవిభక్షణ చేయునట్లు యజించండి.     56. దేవతలు బంగారు పత్రముల వృక్షమునుకు అశ్వినులును, సరస్వతి సుందర ఫలములగుదురు. వారును, వనస్పతి యూప దేవతయు ఇంద్రునకు సోమాది హవి ఫలములను ఇచ్చినారు. వారు మాకు తేజము, ఓజము, వేగము, సామర్థ్యము కలిగింతురు గాత.     ఆ దేవతలు ధనలాభము కొరకు శక్తి స్తోమతలు కలిగించుటకు ఇంద్రాదులు హవిని  భక్షింతురు గాత. హోతా! యజింపుము.     57. దర్భ ఓషధ సంబంధి ఉన్ని వలె కోమలము, సుఖకరము - అశ్వినులును, సరస్వతి దర్భాసనము పరచినారు. ఇంద్రా! యజ్ఞమున ఇది నీకు సుఖకరమగును గాత. అశ్వినులు, సరస్వతి దర్భతో కూడి సంపద, దీప్యమానమన్యు, శక్తిని కలిగించుటకు ఇంద్ర సహితులై హవిని భక్షింతురుగాక. హోతా! యజింపుము.     58. శుభయాగ కుశల అగ్ని - దైవీ హోత అగ్ని, వాయువు, ఇంద్రుడు, అశ్వినులు సరస్వతి మరియు సోమమును యథాక్రమము యజించినారు. వారు వాణిని వాణిచే పూజించినారు. సుత్రాత ఇంద్రుడు చక్కగా పూజింపబడినాడు. సవిత, వరుణుడు, వనస్పతి యూపదేవుడు సహితము చక్కగా పూజించబడినారు. దైవీ అగ్ని భౌతిక అగ్నిచే చక్కగా పూజించబడినది. మంచి పూజలందుకొను దేవహోత మానవ హోతకు కీర్తి, శక్తి, బలము, పూజ, పితరులకు అన్నము ప్రసాదింతురు గాత. ఇంద్రునకు ధనము కలిగించుటకు ఈ దేవతలందరు హవిని భక్షింతురు గాత. హోతా! యజింపుము.     59. యజమాని - పక్వయోగ్య హవిస్సులను పచనము చేయుచు పురోడాశమును వండుచు అశ్వినుల కొరకు భాగమును, సరస్వతి కొరకు మేషమును, ఇంద్రుని కొరకు వృషభయమును యూపమునకు బంధించుచు అశ్వినులు, సరస్వతి, ఇంద్రుని కొరకు సోమము అభిషుతము చేయుచు నేడు వాస్తవముగా అగ్నిని పూజించుచున్నాడు.     60. అశ్వినులు కొరకు ఛాగము, సరస్వతి కొరకు మేషము, ఇంద్రుని కొరకు వృషభములను ధరించి వాస్తవయూపముగ వనస్పతి దేవత యజ్ఞమునకు ఉపస్థితుడు అగుచున్నాడు. అశ్వినులు మున్నగు దేవతలు పశువుల మేదచే ప్రారంభించి శేషాంగములను భక్షించినారు. వండిన పశు శరీర భాగములను కూడా వారు స్వీకరించినారు. అశ్వినులు, సరస్వతి, సుత్రాత ఇంద్రుడు వానిని భక్షించి వర్ధిల్లినారు. వారు సురా, సోమములను సహితము పాణము చేసినారు.     61. ఋషిపుత్రా! ఋత్విజ అగ్నీ! నేడు ఈ యజమాని ఇందరు ఋత్విజులు ఉండగా నిన్నేల వరించినాడు? ఏలననగా ఈ అగ్ని దేవతలు అందించు వరణీయ ధనమును యజమానికి అందించును, యజమాని సమర్పించు హవిస్సులను దేవతలకు అందించును.     ద్యోతమాన అగ్నీ! దేవతలు యజమానికి దానములు  ఇచ్చునట్లు ప్రయత్నించుము. దేవతలు ఇచ్చిన దానములను పలుకుటకు మానవహోత కూడ పంపబడినాడు. హోతా! నీవు సూక్తములు పలుకుము. "సూక్తాబ్రూహి"                                 దాశరథి రంగాచార్య విరచిత             శ్రీమదాంధ్ర వచన శుక్ల యజుర్వేద సంహితయందలి                     యాజ్యాది ప్రేషణమంత్ర యుక్తమగు                  ఇరువది ఒకటవ అధ్యాయము సమాప్తము.                                   సర్వేభస్తు సుఖినః

        "బాగా సంతోషించావులే! అపరభూదేవిని! ధరణి కున్నంత ఓర్పు, క్షమా" చిరుకోపంతో అన్నాడు పరంజ్యోతి.  "స్త్రీలో ఉండాల్సిన ముఖ్యమైన సుగుణాలివి! నీలో ఇవిచూసే నీ మీద అభిమానం పెంచుకున్నాను" అంటుంటే ఆయన మనస్సులో ఆప్యాయత తొణికిసలాడింది.                              *    *    *     "శశీ! రేపు రాజగోపాల్ అంకుల్ వస్తున్నాడురా ఢిల్లీ నుండి. చైత్రని కూడా వెంట తీసుకు వస్తున్నాడట ఈసారి" సుధ ప్రొద్దుట కొడుక్కి టీ ఇస్తూ చెప్పింది.     చైత్రని పదిహేళ్ళ పిల్లవరకూ బాగా ఎరిగున్నాడు శిశిర్. రాజగోపాల్ అంకుల్ అంటే బంధుత్వమేదీ లేదు! తండ్రికి అతడు మంచి  ఫ్రెండ్. ఇద్దరి మైత్రీ బంధం వారి భార్యలనూ మంచి స్నేహితులను చేసింది. ఇద్దరూ వదినా వదినా అని పిలుచుకుంటారు. ఒకరి భర్త ఒకరు 'అన్నయ్యా!' అని పిలుస్తారు. ప్రతి శ్రావణపున్నానికి చైత్ర తల్లి తన తండ్రికి రాఖీకడుతుంది. స్వయంగా కట్టడానికి వీలుకాకపోతే పోస్టులో పంపిస్తుంది. తన తండ్రి ఆమెకు మంచి బహుమతి అందజేస్తాడు. అల్లుడు గాని అల్లుడు తను వాళ్ళకి! చిన్నప్పుడు ఎంతగారాబం చేసేవాళ్ళో! బిజినెస్ రిక్యా వాళ్ళు ఆరేళ్ళుగా ఢిల్లీలో ఉంటున్నారు. రాజగోపాల్ అంకుల్ తరచూ హైదరాబాద్ వస్తూనే ఉంటాడు. వచ్చినప్పుడల్లా కుదరదుగాని కుదిరి నప్పుడు మాత్రం "సుధా! నీ చేతి భోజనం తినక చాలా రోజులైందమ్మా!"  అని, వచ్చి ఆప్యాయంగా అన్నం అడిగిపెట్టించుకు తినిపోతాడు. అంతచనువూ, అభిమానం తమకుటుంబంపట్ల.       చైత్రని చివరిసారిగా చూసి నాలుగైదేళ్ళు అవుతోంది.     'కాశ్మీర్ కి కలీ' అనగానే మగ కళ్ళముందు ఓ ముగ్ధ సుకుమార రూపం మెదులుతుంది. చైత్రని చూస్తే 'కాశ్మీర్ కి కలీ' అనాలనిపిస్తుంది. సుకుమారు రూపమే కాదు, సుతిమెత్తని హృదయంకూడా. ఎగిరి ఎగిరి గంతులు వేయాల్సిన బాల్యంలో కూడా ఏదో పుస్తకం పట్టుకొనో, బొమ్మలు గీస్తూనో కనిపించేది! సంగీతమంటే మరీపిచ్చి! రక రకాల వాయిద్యాలు ప్రాక్టీస్ చేస్తుండేది.       చైత్ర ఇప్పుడు ఏ వాయిద్యంలో పండితురాలైందో!       క్రితంసారి అంకుల్ వచ్చినప్పుడు మ్యూజిక్ లో పి.హెచ్. డి .చేస్తోందని చెప్పాడు.       మళ్ళీ చెప్పింది సుధ! " ఇక్కడేదో సంబంధం గురించి చైత్రని తీసుకు వస్తున్నట్టు వ్రాశాడు అంకుల్."       "ఆహాఁ? సంబంధం ఎవరిదట?" కాళీ కప్పు క్రిందపెడుతూ అన్నాడు శిశిర్.       "మోహన్ రావు అని ఎగ్జిక్యూటివ్ ఇంజనీరు పంజగుట్టలో. వాళ్ళబ్బాయి ఈ మధ్యనే అమెరికాలో చదువు పూర్తిచేసుకుని వచ్చాడుట డాక్టరట."       "అయితే అంకుల్ అల్లుళ్ళవేట మొదలు పెట్టారన్నమాట."       "ఆడపిల్లను కన్న వాళ్ళకి అది ఎప్పటికైనా తప్పదుగా? మంచి అల్లుడు దొరికేవరకు ఎంత ఆరాటమో!" సోఫాలో కూర్చొంటూ అంది.       "మగపిల్లాడిని కన్న నీకూ ఆ ఆరాటమేం తక్కువలేదుకదమ్మా? ప్రతిదానికి ముందు కోడలొస్తే అనడం అలవాటైందిగా? పెళ్ళి పెళ్ళని కలవరించని రోజంటూ ఉందా?"     "నువ్వేం తోట్లలో వేలుచీకటం లేదురా! వచ్చే నెల అయిదుకి ఇరవై ఐదవ పుట్టినరోజు చేసుకోబోతున్నావు.  ఇంతవరకు రెండుమూడు మారేజ్ డేలు చేసుకోవలసినవాడివి! ఇప్పుడే పెళ్ళెందుకు వద్దంటున్నావో చెప్పవు."     "ఇప్పుడే చేసుకోవాలని పించడం లేదంతే!"     "మగపిల్లాడైనా ఆడపిల్ల అయినా ఏవయసు కాముచ్చట జరగాలిరా అన్నీ జరగాల్సిన సమయంలో జరిగితే ఇంట్లో నడయాడే పిల్లలుండే వాళ్ళు."       "అప్పుడే నడయాడే పిల్లల మీదికి పోయిందా మనసు? ఆ పిల్లలొచ్చేవరకు నన్నే నడయాడే పిల్లాణ్న నుకోరాదా?" తల్లి ఒడిలో తల పెట్టుకుని నోట్లో వ్రేలేసుకున్నాడు.     "ఛ! నోట్లో వ్రేలు తీయరా! మనుమణ్నియ్యరా అంటే వెధవ్వేషాలు వేస్తావు!" కొడుకు చెంపమీద సుతారంగా కొట్టింది సుధ.     అప్పుడే గదిలో ప్రవేశించిన శిశిర్ తండ్రి రామకృష్ణ.  "అబ్బాయిని ఒళ్ళోపడుకో బెట్టుకుని చిచ్చికొడుతున్నావా?" అడిగాడు నవ్వుతూ.       పెళ్ళి చేసుకొని మనమణ్నియ్యరా అంటే, ఒళ్ళో పడుకుని తనే నోట్లో వ్రేలేసుకుంటున్నాడు వెధవ!" మురిపెంగా కొడుకు ముఖంలోకి చూస్తూ ముసిముసి నవ్వుతో చెప్పింది సుధ.     "ప్రొద్దున్నే కొడుకు పెళ్ళి మీదికి ధ్యాస మళ్ళిందేమిటి?"     "అదే! రేపు రాజగోపాల్ అన్నయ్య వస్తున్నాడు కదా? పెళ్ళి సంబంధం గురించి చైత్రని వెంటబెట్టుకు వస్తున్నాడు. ఎవరింట్లో పెళ్ళన్నా నాకు గుండెలో గుబులుపుడుతుంది."

        ఆమె చేతిని అతడు తన చేతిలో పెట్టుకున్నపుడు,         కాలు అంతా యిమిడి, అరటిచెట్టు మొవ్వులో         ఒదిగి, ఫక్కున నవ్విందిటగా!         దహన్! నీ గుండె ధ్వనిస్తుంది?    *    *     *                        ---1941మేగ్నా కార్టా     మేం మనుష్యులం మేం మహస్సులం గుండె లోపలి గుండె కదిలించి తీగ లోపలి తీగ సవరించి పాట పాటకి లేచు కెరటంలాగ మాట మాటకి మోగు కిన్నెరలాగ మేం ఆడుతాం     మేం పాడుతాం మేం ఉపాసకులం మేం పిపాసువులం భూమి అంచులకు వెలుగు తెరకట్టి తారకల గతికొక్క శ్రుతివెట్టి పాటపాటకి వెండిదారంలాగ మాట మాటకి మండు దూరంలాగ మేం సాగుతాం మేం రేగుతాంమేం నవీనులం మేం భావుకులం పాత లోకపు గుండెలే శతఘ్ని పగిలించి భావి కాలపు చంద్రకాంత శిలలు కరిగించి పాట పాటకి సోకు స్వర్గంలాగ మాట మాటకి దూకు సింహంలాగ మేం నిలుస్తాం మేం పిలుస్తాంమేం మనుష్యులం మేం మహస్సులం మాకు దాస్యంలేదు మాకు శాస్త్రంలేదు మాకు లోకం ఒక గీటురాయి మాకు కరుణ చిగురు తురాయి మేం పరపీడన సహించం మేం దివ్యత్వం నటించంగాలి గుర్రపు జూలు విదిలించి పూలవర్షం భువిని కురిపించి పాటపాటకు పొంగు మున్నీరులా మాట మాటకి జారు కన్నీరులా మేం ఆడుతాం మేం పాడుతాం    *      *       *                     ---1942

    "ఏదో కట్టుకథ చెపుతావు."     "పోనీ అదే విను" కఠినంగా అజ్ఞాపిస్తున్నట్లే అన్నాడు.     వందనాదేవి అప్పటికి కాస్త స్థిమితపడింది. వీడెవడో అందంగా, ఎర్రగా, బుర్రగావున్న మోసగాడు వినక చేసేదేంలేదు. అరవనివ్వడు పారిపోనివ్వడు. వీడి కథ విని నమ్మినట్లు నటించి వాడి వేలితో వాడి కంటినే పొడిచి ఇక్కడ నుంచి పారిపోవాలి.     రాజ్ నవ్వాడు.     "ఎందుకు నవ్వుతావు?"     "నాకు మనసు చదవడం ఆలోచనలు చూడటం వచ్చు."     "నిన్ను చూస్తేనే తెలుస్తున్నది ఎంతటి ఘనుడివో. అలా దూరంగా కూర్చుని చెప్పు" నందితాదేవి మంచం చివరగా కూర్చుంటూ అంది.     "నువు నా గురించి ఏమనుకుంటున్నావ్?"     "మోసగాడివని" టక్కున జవాబు యిచ్చింది నందితాదేవి.     "మరి రాణి అని లెటర్ రాస్తే నీవెందుకు వచ్చావు?" రాజ్ ప్రశ్నించాడు.     "నా రాజ్ నన్ను రకరకాలుగా పిలుస్తుంటాడు. తరచు రాణీ పద్మినీదేవి అంటూ తమాషాగా ఏడిపిస్తుంటాడు. లెటర్లో పైన రాణి అని కింద నీ రాజ్ అని వుంటే నా రాజు రాశాడనుకోక ఏమనుకుంటాను?"     "కొయ్ కొయ్."     "స్థిమితంగా కూర్చోటం, చెప్పింది అర్ధం చేసుకోటం ఏమీలేదా? ఏడుపొస్తే ఏడ్వటం, నవ్వొస్తే నవ్వటం. నా పేరు రాజు అని వుండరాదని ఎక్కడ వుంది? ఈ దేశంలో కోటానుకోట్ల మంది రాజులు వుండవచ్చు, వుష్ అడ్డం రాకు. అనుభవంలేని తొందరపాటుగల అమాయకురాలిలా తోస్తున్నావ్. నీ ప్రియుడి పేరేమిటో, నీ కథేమిటో చెప్పగలను విను.     నీ ప్రియుడితో గాక వేరొకరితో బలవంతాన వీ వివాహం జరుగుతున్నది. నీవు నీ ప్రియుడితో పారిపోదలచి వార్త కోసం ఎదురు చూస్తున్నావు. నా లెటర్ నీ కందింది. నాతో వచ్చేశావు. నీ ప్రియుడి పేరు రాజు. అవునా నందితాదేవి?"     రాజు చెపుతుంటే ఆశ్చర్యంతో కళ్ళు పెద్దవిచేసి వింటున్న వందనాదేవి "అవును రాజు అని నే పిలుస్తుంటాను. పూర్తి పేరు చాలా చక్కనిది. అందమైనది, గాంభీర్యంగా వుంటుంది- పృధ్వీరాజు" తన్మయత్వంతో చెప్పింది.     "పృధ్వీరాజ్!" రాజు అన్నాడు.     సరిగా అప్పుడే తలుపుమీద టక్ టక్ టక్ మని చప్పుడు అయింది.     నందితాదేవి, జైరాజు ముఖముఖాలు చూసుకున్నారు.     "బైట వుంది బేరర్ కావచ్చు; మరెవరైనా కావచ్చు. మనం మామూలుగా వుండాలి. నావల్ల నీకేం ప్రమాదంలేదు. మనం పొరపడి ఒకరివెంట ఒకరం ఇక్కడిదాకా వచ్చాము. జాగ్రత్తగా అలోచించి దీనికి పరిష్కారం చూద్దాము. మూడో మనిషికి తెలిస్తే ప్రమాదమేగాని ప్రయోజనం శూన్యం అని గ్రహిస్తే చాలు" లేచి నిలబడుతూ తగ్గుస్వరంతో రాజు అన్నాడు.     ఏమనుకుందో వందనాదేవి అలాగే నన్నట్లు అమోదసూచకంగా తల వూపింది.     మరొకసారి తలుపుమీద "టక్ టక్" శబ్దం అయింది.     తలుపు తీయటానికి లేచి వెళ్ళాడు రాజు.     నందనాదేవి చూస్తూ కూర్చుంది.                                            3     జాస్మిన్ రాత్రిళ్ళు పూరీ కూరాగాని, చపాతీ కూర్మాగాని తిని కొద్దిగా పెరుగన్నం తింటుంది. పడుకునే ముందు కొద్దిగా కాఫీ తాగుతుంది. అది ఆమె అలవాటు.

    మనసు చికాకుగా ఉండడంవలన ఆరోజు బయటకు వెళ్ళాలనిపించక అశోక్ తన గదిలోనే వుండిపోయాడు.     చూస్తుండగానే రాత్రి ప్రవేశించింది__     రాత్రి పదిగంటలయినా అతన్ని నిద్రాదేవి కరుణించలేకపోయింది.     ఉన్నట్టుండి ఠంగ్__ ఠంగ్ మనే చప్పుడు వినిపించడంతో అతను ఉలిక్కిపడ్డాడు.     ఏదో బలమయినదానితో కొండరాయిని కొడుతున్నట్టుగా శబ్ధాలు ఎక్కువకాసాగాయి.     టార్చ్ లైట్, రైఫిల్ తీసుకొని గదిలో నుంచి బయటపడి కోటి వుండే గదివైపుకు నడిచాడు అశోక్.     ఔట్ హౌస్ లోని రూప్ చంద్ గదిలో లైట్లు వెలగడం లేదు. అతన నిద్రపోయి వుండవచ్చుననుకుంటూ  కోటి గదిముందు ఆగాడు అశోక్.      లోపల నుంచి తలుపు బోల్టువేసి వుంది.     లైటు వెలుగుతూ లేదు కాబట్టి కోటి కూడా మంచి నిద్రలో వుండి వుంటాడనుకుని తలుపుల్ని కొట్టకుండానే ఆ శబ్దాలు ఎటువైపు నుంచి వస్తున్నాయో ఆలకించాడు.     కోటి గదిలోని కిటికీలోనుంచి అశోక్ ను పరీక్షగా గమనిస్తున్న రూప్ చంద్ ఊపిరి బిగపట్టి చూస్తున్నాడు.     సమాధుల దగ్గరకు వెళ్ళేసరికి అశోక్ పాదాలు వాటంతట అవే ఆగిపోయాయి.     ఇప్పుడు ఎలాంటి చప్పుడూ వినిపించడం లేదు__     చాలాసేపు అలానే నిలుచున్నాడు.     చివరకు విసుగు అనిపించి తన గదిలోకి వెళ్ళిపోయాడు...     అశోక్ కు అంతా ఏదో ఇంద్రజాలంలా  వున్నట్టు తోచింది.     అదేసమయంలో తిరిగి చప్పుళ్ళు మొదలయ్యాయి!     అనుమానం తీరక మళ్ళీ బయటకు అడుగుపెట్టాడు.     అశోక్ భవంతిలో నుంచి ఆరుబయటకు వచ్చాడో లేదో మరునిమిషంలోనే  ఆ చప్పుళ్ళు ఆగిపోయాయి!...     అన్యమనస్కంగానే అశోక్ మరల తన గదికి చేరుకున్నాడు.     ఆ రాత్రంతా ఉండుండి చప్పుళ్ళు వినిపిస్తూనే వున్నాయి!     అయినా అతను బయటకు రాలేదు...     తెల్లవారిన తరువాత ఆ మిస్టరీ ఏమిటో తేల్చుకోవాలనుకున్నాడు అశోక్ పట్టుదలగ.                         *    *    *     కుమార్ కళ్ళు అగ్నిగోళాల్లా వున్నాయి...     మత్తు వదిలిపోవడంతో అతని బుర్ర బాగా పనిచేయడం మొదలుపెట్టింది. అతని నరనరాలలోనూ రక్తం సెగలు పొగలు కక్కుతున్నది.     కృష్ణప్రియ అహంమీద తను ఏ విధంగా దెబ్బకొట్టాలా అని దెబ్బతిన్న బెబ్బులిలా అటూ ఇటూ పచార్లు చేస్తున్నాడు.     ఇప్పుడు అతని హృదయం ప్రతీకారాన్నే తప్ప మరి దేనినీ కోరడంలేదు.     కానీ, తను ఎలాంటి పరిస్థితులలో చిక్కుకున్నాడో అర్ధం అయ్యేసరికి మనసులో బాధ సుడులు తిరిగింది. తన అనేవాళ్ళు ఎవరూ అతనికి ఆ సమయంలో గుర్తుకురావడం లేదు.     "మిమ్మల్ని చూడడానికి ఎవరో వచ్చారు..."     అంటున్న కానిస్టేబుల్ మాటలకు కుమార్ ఉలిక్కిపడ్డాడు.     ఈ పరిస్థితిలో తనను చూడడానికి వచ్చిన]వాళ్ళు ఎవరయివుంటారా అని ఆతురతగా తలఎత్తి చూశాడు.     ఎదురుగా కనిపిస్తున్నది వాస్తవం అని నమ్మలేకపోయాడు...     కళ్ళకు ముసుగుతెర అడ్డుపడిందేమోనని  కళ్ళు నులుముకొని మరీ చూశాడు.     తను చూస్తున్నది నిజమేనని అర్ధం కాగానే అతని ముఖంలో ఒకవైపు ఆశ్చర్యం, మరోవైపు ఆనందం కనిపిస్తున్నాయి.     "నువ్వు...నన్ను చూడడానికి వచ్చావా?"

     అంత విషాదంలోనూ అతను క్షణం పాటైనా తన కర్తవ్యాన్ని విద్యుక్త ధర్మాన్ని విస్మరించనందుకు విస్మయం కలిగింది వైశాలికి.          అంతలోనే తేరుకుని మృదువుగా చెప్పింది.          "ఈ లాకెట్ ఇప్పటిది కాదు ఇన్ స్పెక్టర్. ఇది చిన్నతనం నుంచి నా మెడలో వుంది!"          "విల్ యూ ప్లీజ్ బీ మోర్ ఎక్స్ ప్లిసిట్! ఇంకొంచెం వివరంగా చెబుతారా?" అన్నాడు జలీల్ గంభీరంగా.          చెప్పడం మొదలు పెట్టింది వైశాలి.                                                                    * * *          పోలీసు జీపులో వెనక వైపు కూర్చుని వున్నాడు దినకర్. జీపు టాపుకి వున్న ఇనపరాడ్ కీ, అతని చేతులకీ కలిపి సంకెళ్ళు వేసి వున్నాయి. అతనికి రెండు వైపులా ఇద్దరు పోలీసు కానిస్టేబుల్స్ కాపలాగా కూర్చుని వున్నారు.          వైశాలి చేసిన నమ్మక ద్రోహం గురించే ఆలోచిస్తున్నాడు దినకర్. ఆలోచిస్తున్న కొద్దీ అతనికి ఆమె అంటే కోపం తగ్గి, ఆమె ప్రవర్తన చిత్రంగా కనబడడం మొదలెట్టింది.          అసలు వైశాలి తనకు అపకారం ఎందుకు తలపెట్టింది?          నిజానికి తనే ఒకసారి ఆమెను ఆపదలోనుంచి రక్షించాడు.          అయినా కూడా ఆమె తడిగుడ్డతో తన గొంతు కొయ్యడానికి ప్రయత్నించిందంటే...          అందుకు కారణం కేవలం మెకానిక్ తాలూకు మనిషి అయి ఉండడమే కాదేమో!          అసలు కారణం అది కాదనీ, అంతకు మించి బలవత్తరమయిన కారణం మరేదో వుండే ఉంటుందనీ అతని సిక్స్ త్ సెన్స్ కి తోచింది.          వైశాలిది దుష్టబుద్ది అని ఇంత జరిగిన తర్వాత కూడా ఎందుకో గానీ నమ్మలేకపోతున్నాడు తను!          అసలు విషయం ఏమిటో తెలుసుకోవాలి!          కానీ ఎలా?          నౌ ఇటీజ్ టూ లేట్ నౌ!          తను వైశాలి మాటలమీద నమ్మకం వుంచి పోలీసులకి దొరికి పోయాడు.          ఆ దొరికిపోవడం కూడా కావాలనే ఇన్ స్పెక్టర్ జలీల్ కి లొంగిపోయాడు.          అంటే ఎవరి కస్టడీలో నుంచి తను తప్పించుకున్నాడో ఆ జలీల్ కే లొంగిపోయాడు.          దానితో జలీల్ కి టెంపరరీగా వచ్చిన బాడ్ రిమార్కు తొలగిపోతుంది.          ఒక మంచి మనిషి కోసం ఒక మంచి పనిచేశాడు తను!          కానీ ఇంక ముందు చెయ్యవల్సింది ఏమిటో ఆలోచించాలి!          ఇంక తను తిరగబడవలసిన సమయం ఆసన్నమయింది.          వేటాడబడుతున్న జంతువులా పారిపోవడం ఇకముందు జరగదు! దటీజ్ ష్యూర్!    డిఫెన్స్ పనికి రాదు ఇంక!          అఫెన్స్ లోకి వచ్చెయ్యాలి తను!          తప్పదు! తప్పదు!          జీపు ఆగింది రోడ్డు పక్కగా.          జీపులోనే కూర్చుని ఉన్న ఒక ఆఫీసర్ సైగని అందుకుని జీప్ డ్రైవరూ, దినకర్ కి కాపలాగా వున్న ఇద్దరు కానిస్టేబుల్స్ కిందికి దిగిపోయారు.          ఆఫీసరూ, అతనితో బాటు కూర్చున్నాడు జీపులో - అతని పై అధికారీ కూడా.          ఆయనతో అన్నాడు ఆఫీసర్.          "సర్! వాడిని తీసుకెళ్ళి నేరుగా మెకానిక్ కి అప్పగించెయ్యడం బెస్టు! మళ్ళీ లాకప్పు, కేసూ, కోర్టూ, జైలూ ఇవన్నీ ఎందుకు? వీడి విచారణ, పనిష్ మెంటూ అన్నీ తనే స్వయంగా చూసుకుంటాడు మెకానిక్! ఇన్ స్టంట్ జస్టిస్ అతనికది!" అని నవ్వి "మెకానిక్ తన డెన్ లోనే ఒక రెవిన్యూ ఆఫీసు, ఒక కోర్టూ, ఒక జైలూ అన్నీ పెట్టాడు సర్! అసలు ప్రభుత్వానికి పోటీగా తనొక పారెలల్ గవర్నమెంట్ నడిపిస్తున్నాడు" అన్నాడు.          "అంటే?" అన్నాడు పోలీసు అధికారి. అతను అక్కడికి కొత్తగా ట్రాన్స్ ఫర్ అయి వచ్చాడు. మెకానిక్ గురించి విన్నాడుగానీ, పూర్తి వివరాలు తెలియవు.          "అంటే తనే ప్రజల దగ్గరనుంచి పన్నులు వసూలు చేసుకుంటున్నాడు మెకానిక్. "నేరాలు" చేసిన వాళ్ళని, అంటే తన చెప్పుచేతల్లో లేనివాళ్ళనీ తనకి ఎదురు తిరిగిన వాళ్ళనీ అనుకోండి, వాళ్ళని తన సొంత జైళ్ళలోనే పడేస్తున్నాడు. చాలామంది గవర్నమెంటు ఆఫీసర్లు రోజూ అతని కొలువుకి వెళ్ళి హాజరు వేయించుకుంటారు. ముఖ్యమైన ఫైళ్ళు ఏవీ అతను చూడకుండా మంత్రుల దగ్గరికి పోవు!" అన్నాడు.          "ఐసీ!" అన్నాడు పై అధికారి సాలోచనగా.          "సర్! మీరు ఇంతవరకూ మెకానిక్ ని కలుసుకోలేదు. కలుసుకోవడానికి ఇదే సరైన సమయం! మనం వీణ్ని తీసుకుని నేరుగా అక్కడికే వెళ్ళిపోదాం!" అన్నాడు సబార్దినేట్ ఆఫీసర్.          తల పంకించాడు పై అధికారి.          ఆ తర్వాత పోలీసు సబార్డినేట్ ఆఫీసర్ సిగ్నలు అందుకొని పోలీసు వాహనాలన్నీ వెళ్ళిపోయాయి.          దినకర్ ఉన్న జీపు తప్ప -          ఈ సారి సబార్దినేట్ డ్రైవర్ సీట్లో కూర్చున్నాడు.          జీపు కదిలింది.          "వీణ్ని అప్పగించినందుకు ఎంత డిమాండ్ చెయ్యొచ్చో మెకానిక్ దగ్గర!" అన్నాడు పోలీసు అధికారి నెమ్మదిగా.          "పెద్ద చేపని పట్టుకున్నాం కదాసర్! రెండు లక్షలు అడగొచ్చు!"          "ఇస్తాడా?"              "ఇవ్వవలసిన వాళ్ళకి ఇవ్వడంకి, మామూళ్ళు పంచడంలో మెకానిక్ ఎప్పుడూ వెనక్కి తగ్గడులెండి! అలా తగ్గేవాడయితే అసలు ఈ గేమ్ లో నెగ్గలేడు సర్!"          "ఏమో! నాకింకా అతన్ని గురించి పూర్తిగా తెలియదు కదా!"          "ఎవర్ని ఎలా తృప్తిపరచాలో మెకానిక్ కి తెలిసినంతగా ఇంకెవరికీ తెలియదు సర్!" అన్నాడు సబార్డినేట్ ఆఫీసరు భరోసా ఇస్తున్నట్టు.          "ఇంతకీ వీడెవరు? మెకానిక్ కి వీడిమీద ఎందుకింత ఇంట్రెస్టు?" అంటూనే వెనక్కి తిరిగి చూశాడు పోలీసు అధికారి ఖరీదైన కూలింగ్ గ్లాసెస్ పెట్టుకుని వున్నాడతను.          తనవైపే చూస్తున్న పోలీసు అధికారి మొహంలోకి నిర్భయంగా, సూటిగా చూశాడు దినకర్.          "ఎవడ్రా నువ్వు?" అన్నాడు పోలీస్ అధికారి కరుగ్గా.          పెదిమలు దాటని చిరునవ్వు నవ్వాడు దినకర్. తర్వాత నిదానంగా అన్నాడు "నీ కూలింగ్ గ్లాసెస్ భలే బాగున్నాయి! కొన్నావా? ఎక్కడన్నా కొట్టుకొచ్చావా?"          ఫట్ మని తన పిడికిలితో దినకర్ మొహం మీద కొట్టాడు అధికారి.          పెదిమలు చిట్లి రాక్తం కారడం మొదలెట్టింది దినకర్ కి. అయినా తడుముకోడానికి లేదు. చేతులకి సంకెళ్ళు.          అతి కష్టం మీద తలవంచి భుజానికి పెదిమలు రాశాడు దినకర్.          "వీణ్ణి లాకప్ లో వేసి ఉతకలేదా? ఇంకా పొగరు దిగలేదే?" అన్నాడు అధికారి మంటగా.          "లేదు సర్! పట్టుకున్న వెంటనే పారిపోయాడు! మళ్ళీ ఇదే దొరకడం!" అన్నాడు సబార్డినేట్.          "వీడి సంగతి నేను చూస్తాను" అని కోపంగా గొణిగి దినకర్ వైపు ఎగాదిగా చూసి తర్వాత సీట్లో సరిగ్గా కూర్చున్నాడు అధికారి.          ఇరవై నిమిషాల తర్వాత మెకానిక్ కాంపౌండ్ లోకి ప్రవేశించింది జీపు.          దినకర్ ని పట్టుకొస్తున్నారని అప్పటికే మెసేజ్ అందింది మెకానిక్ కి. విస్కీ గ్లాసు చేతిలో పట్టుకొని వరండాలోనే పులిలా పచార్లు చేస్తున్నాడు అతను.          పోలీస్ జీపుని చూడగానే అతని పెదిమల మీద నవ్వు కనబడింది. వరండా మెట్లు దిగి జీపు దగ్గరికి వచ్చాడు. వస్తూనే అతని మొహంలో కాస్త రంగు మారింది.

    షాడో తననితానే తిట్టుకున్నాడు. రంజిత విషయం ఎవరూ పట్టించుకోరనుకున్నాడు. ఉస్సోక్ ని తక్కువ అంచనా వేశాడు.     ఇంతలో మహాదష్ట అతడి దగ్గిరకి వచ్చి చేయి సాచి అన్నాడు. "డియర్ షాడో! చేతి వాచీ ఇలా ఇస్తావా దయచేసి?" మహాదష్ట కంఠం కఠినంగా మారింది. "ఉస్సోక్ ని ఇంతవరకూ ఎవరూ మోసం చేయలేదు. మొట్టమొదటిసారి మాయం చేసిన మనిషి మీద తీసుకోవలసిన దారుణాతి దారుణమైన శిక్ష, చిత్రహింస ఎలా వుండాలో నేను ఆలోచిస్తాను. అంత వరకూ మా అతిధులుగా వుండండి".     వాచీ పట్టుకుని మహాదష్ట వెళ్ళిపోయాడు. విశాలమైన హాలులో ఇద్దరే మిగిలారు.     షాడో ఆమె దగ్గరకు వెళ్ళి "రంజితా" అన్నాడు.     అప్పటివరకూ నిశ్శబ్దంగా వున్నదల్లా బావురుమంటూ "ఇదంతా నా వల్లే- నా వల్లే" అని అతడి చేతుల్లో తల దాచుకుని రోదించసాగింది.     "ఊరుకో రంజితా ఊరుకో" అని ఓదార్చసాగాడు.     హాలులో ఒక మూలగా గెలిటన్ ఆహ్వానిస్తూన్నట్టు వుంది.     రెచ్చిపోయిన క్షుద్ర మాంత్రికులు పెట్టేబాధ అనుభవించటం కన్నా ఒకేసారి దానిలో తలపెట్టి చనిపోవటం మేలు. అతడు అలా అనుకుంటున్న సమయంలో డాక్టర్ రంగప్రసాద్ ఇంట్లో టెలిఫోన్ మ్రోగింది. రిసీవర్ తీసుకుని "హల్లో" అన్నాడు.     అట్నుంచి నివేదిత కంఠం ఎగ్జయిటింగ్ వినిపించింది. "మనకొక గొప్ప క్లూ దొరికింది అనుకుంటున్నాను" అన్నది.     రంగప్రసాద్ ఆసక్తిగా ముందుకు వంగి, "ఏమిటి?" అన్నాడు.     "అగర్వాల్ నపుంసకుడు!"     "వ్వాట్?"     "అవును. ప్రతిమ డైరీలో స్పష్టంగా వుంది ఆ విషయం".     రంగప్రసాద్ రిసీవర్ పట్టుకొని అలాగే కొంచెంసేపు వుండి పోయాడు. తరువాత మన మూర్ఖత్వానికి తనే నవ్వుకుంటున్నట్లు "ఇదేనా క్లూ" అన్నాడు.     "ఇదే".     "దీనివల్ల మనం సాధించేదేమీ లేదు. కృష్ణాపురంలో పుట్టిన ఏడుగురు శిశువుల తండ్రులూ నపుంసకులు కాదు గదా? అదీ గాక భర్త నపుంసకుడైతే భార్యకి వికృత శిశువు పుడతాడని ఏ జెనెటిక్స్ శాస్త్రంలోనూ చెప్పలేదు" నిస్పృహగా అన్నాడు.     "అంతేనా?"     "అంతే నివేదితా! ఎక్కడ వేసిన గొంగళి అక్కడే వుండటం అంటే ఇదే".     "నేనింకా ఆ డైరీలు పూర్తిగా చదవలేదు. ఈ విషయం చదవగానే మీకు ఫోన్ చేసి చెప్పాలనిపించింది. సరే ఈ విషయం ఇక వదిలిపెట్టండి. ఎలా వున్నారు మీరు?" ఆమె కంఠంలో స్నేహం ధ్వనించింది.     "సిక్" అన్నాడు.     "ఏం? ఎందుకని?"     "గౌరీ ప్రసవకాలం చాలా దగ్గరకొచ్చింది. సిద్ధార్థ, రవీ ఏమయ్యారో, ఎక్కడున్నారో తెలీదు. ఊరంతా ఎందుకో ఉద్రిక్తంగా వుంది. జనం నావైపు దోషిలా చూసినట్టు చూస్తున్నారు. సిక్ కాక మరేమిటి?"     "ఒక చిన్న గేయం చెప్పనా?"     "గేయమా? ఏమిటి?"     "మనిద్దరి మధ్యే వుండాలి సుమా!"     "ఏమిటి నివేదిత?"     "DON'T FEEL "SICK"     TAKE THE LAST LETTER     KICK THE THIRD LETTER     KEEP THE SECOND LETTER     DOUBLE THE FIRST LETTER"     "నాకేమీ అర్ధంకాలేదే?"     "ఆలోచించండి అర్ధమవుతుంది. ఎవరికీ చెప్పకండేం, సాయంత్రం వస్తున్నాను" అంటూ ఫోన్ పెట్టేసింది.                                                              27     ప్రతిమా అగర్వాల్ డైరీ ఆధారంగా నివేదిత తయారు చేసిన రిపోర్టు చదువుతున్నాడు రంగప్రసాద్.     "IT IS VERY DIFFICULT TO LOVE     BUT VERY EASY TO FALL IN LOVE"     ఎంత చిన్న వాక్యం ఇది! కానీ ఆలోచించేకొద్దీ ఎన్నో అర్ధాలు స్పురించే వాక్యం!! ఎంత గొప్ప అర్ధం వున్నదీ వాక్యంలో... పైవాక్యమే నిజమైన పక్షంలో ఈ ప్రపంచంలో నూటికి ఏ ఒకరో ఇద్దరో నిజమైన ప్రేమని ఆస్వాదించి వుంటారేమో! జగదీష్ ని ప్రతిమ ప్రేమించింది...!!     అతడు పేజీ తిప్పాడు.                     *    *    *    *     "కానీ సరోజ్ కుమార్ అగర్వాల్ ప్రతిమని వివాహం చేసుకున్నాడు. అతడు బొంబాయిలో తన తల్లి పేరిట ఒక ట్రస్టు ఏర్పర్చి, మతి స్థిమితం లేని రోగుల కోసం ఒక ఆసుపత్రి కట్టించే నిమిత్తమై వచ్చి, ఇక్కడ హాస్పిటల్ పరిశీలిస్తున్న తరుణంలో ప్రతిమని చూడటం తటస్థించింది. అప్పటికి ఆమెకి పూర్తిగా స్వస్థత చేకూరి, విడుదలకి సిద్ధంగా వున్నది. జగదీష్ తో ప్రేమ విఫలమయ్యాక ప్రతిమ ఆరోగ్యం పాడయింది.     ప్రతిమది కన్ను తిప్పుకోనివ్వని అందం. దానికితోడు ఆమెలో ఏదో ఆకర్షణ వుంది.     అగర్వాల్ తో వివాహమై ప్రతిమ బొంబాయి వెళ్ళిన నెల రోజులకి తెలిసింది- అతడు మొగవాడు కాదని... అయినా ఆమె ఏమీ బాధపడలేదు. (ఈ విషయం స్పష్టంగా డైరీలో వ్రాసుకుంది.) కానీ ఆమె బాధపడే సత్యం మరొకటి ఉందని తెలిసింది. సరోజ్ కుమార్ అగర్వాల్ ఆమెని వివాహం చేసుకున్నది కేవలం సొసైటీలో తన పక్కన ఒక అద్భుత సౌందర్యరాశి కనబడటానికి మాత్రమే! వివాహానికి ముందే అతడు ఆమె గురించి ఎంక్వయిరీ చేసి, సంతృప్తి పొందాడు. తనెలాగూ మొగవాడు కాదు కాబట్టి, 'శీలం' పట్ల పెద్దగా నమ్మకం లేని ఆమెని చేసుకుంటే పెద్ద పెద్ద సర్కిల్స్ లో తన పనులు నెరవేరటానికి ఆమె ఉపయోగపడుతుంది అనుకున్నాడు. ఒకరిద్దరు పిల్లలు పుడితే వంశాంకురాలుగా పెరుగుతారు అనుకున్నాడు. కానీ ఆమె దానికి ససేమిరా వప్పుకోలేదు. ఒకప్పుడంటే జీవనం కోసం, చడువులనే నెరవేరటం కోసం ఆమె కుర్రవాళ్ళతో తిరిగింది. కానీ ఇప్పుడు ఒక లక్ష్యం కోటీశ్వరుడి భార్యగా తిరిగి ఆ పని చేయటానికి వప్పుకోలేదు. భార్య భర్త లిద్దరిమధ్య ఘర్షణ జరిగింది.     ప్రతిమది గొప్ప వ్యక్తిత్వం. అంతకుముందు చెప్పినట్లు శారీరకంగా చెడిపోవటానికీ, మానసికంగా స్వచ్చంగా వుండటానికీ ఆమె మంచి ఉదాహరణ. డబ్బు అవసరం తీరేక ఆమె ఒకసారి కూడా మొగవాడిని ఆహ్వానించలేదు. భర్త దగ్గిర నుంచి సుఖం లేకపోయిన స్థితిలో కూడా అలాగే వుండిపోతానంది. కానీ వేరే మొగుడిని కోరుకోలేదు. కానీ భర్తే ఆమెని ఆ పనికి ప్రోత్సాహించేసరికి కలత చెందింది. కావాలంటే విడాకులు ఇచ్చి, తనకున్న డిగ్రీతో ఏదైనా ఉద్యోగం చూసుకుంటానని అంది. దీనికి అగర్వాల్ ఒప్పుకోలేదు. అతడి ప్రిస్టేజి అడ్డం వచ్చింది.     ఈ విధంగా ఇద్దరూ దాదాపు ఆర్నెల్ల పాటూ గొడవపడ్డారు. చివరికి అగర్వాల్ జెనెటిక్స్ ఇన్ స్టిట్యూట్ ని కన్సల్ట్ చేశాడు. పురుషుడితో శారీరక సంబంధం లేకపోయినా స్త్రీని గర్భవతిని చేసే విధానం గురించి తెలుసుకున్నాడు. అదే ఆర్టిఫిషియల్ ఇన్ సెమినేషన్!     అసలు విషయం చెప్పకుండా అగర్వాల్ ఆమెని ఇన్ స్టిట్యూట్ కి తీసుకొచ్చాడు. కానీ ఆమెని అంధకారంలో వుంచి, ఆర్టిఫిషియల్ ఇన్ సెమినేషన్ జరపటానికి డాక్టర్ వంశీకృష్ణ ఒప్పుకోలేదు. వీలైనంతలో ఒక తెలివైన, ధృడమైన పురుషుడి వీర్యాన్ని ఎక్కిస్తానని మాత్రం హామీ ఇచ్చాడు. అసలు విషయం అక్కడ తెలిసిన ప్రతిమా అగర్వాల్ కోపంతో రెచ్చిపోయింది. తనకి తెలియకుండా తన వెనుక ఈ ఏర్పాటు చేసిన భర్తని డాక్టర్లముందే దులిపేసింది. అవమానంతో కృంగిపోయిన అగర్వాల్, ఆ రోజే భార్యని తీసుకుని బొంబాయి వెళ్ళిపోయాడు.     ఆ తరువాత ఆరు నెలలకి ప్రతిమా అగర్వాల్ గర్భవతి అయింది-                           28     చదువుతున్న రంగప్రసాద్ ఉలిక్కిపడ్డాడు.     "ఏమైంది" అని అడిగింది నివేదిత. ప్రతిమా అగర్వాల్ డైరీలన్నీ చదివి ఆ రిపోర్టు తయారుచేసింది ఆమె. దానివల్ల పెద్దగా ఉపయోగం వుండదని తెలిసినా- ఇదిగో ఈ ఆఖరి వాక్యమే ఆమెలో కుతూహలం రేపింది. వంశీకృష్ణ కూడా అక్కడే ఆగాడు.     "ఇది... ఇదెలా జరిగింది?" అని అడిగాడు.     "నాకు అదే అనుమానం వచ్చింది".     "ఈ విషయమై ప్రతిమా అగర్వాల్ ఏమీ వ్రాసుకోలేదా?"     "వివాహం జరిగేక ప్రతిమ ఇంతకు ముందంత జాగ్రత్తగా డైరీ వ్రాసుకోలేదు. అక్కడక్కడా వ్రాసుకుంది అంతే. బొంబాయి నుంచి రాగానే నేను మా ఇన్ స్టిట్యూట్ కి వెళ్ళాను. మా రిజిష్టర్లలో మూడు సంవత్సరాల క్రితం అగర్వాల్ దంపతులు వచ్చినట్టు వుంది. అయితే వచ్చిన ప్రతివారికి ఆ ఆర్టిఫిషియల్ ఇన్ సెమినేషన్ గురించి ముందు పూర్తిగా వివరించి, ఆ ఇద్దరిలో ఏ ఒక్కరికీ ఇష్టం లేకపోయినా దీనిని అమలు జరపకూడదని మా రూలు. అందువల్ల అది చేయకుండానే వారు తిరిగి వెళ్ళిపోయారు".     "కానీ ఆ తర్వాత ప్రతిమా అగర్వాల్ గర్భవతి అయింది".     "ఔను"     "అంటే అగర్వాల్ ఆమెని ఆ తరువాత దీనికి వప్పించి వుండాలి".     "లేదు".     "లేకపోతే బలవంతంగా ఎవడితోనైనా రేప్ చేయించి వుండాలి".     "అదీ జరగలేదు. ఎందుకంటే ఆ తరువాత ప్రతిమా అగర్వాల్ చాలా ఆనందంగా వుంది. డైరీలో "ఈ రోజే డాక్టరు పరీక్షించి నేను గర్భవతినన్నారు. ఎంతో సంతోషం వేసింది. ఈ విధంగానైనా జీవితపు అంధకారంలో కాస్త వెలుగు ప్రవేశించింది" అని వ్రాసుకుంది. ఆ తొమ్మిది నెలలూ ఆమె చాలా ఉత్సాహంగా వున్నది. వికృత శిశువు జన్మించగానే మతిస్థిమితం తప్పింది- ఆ రకంగా చూస్తే ఆమె ఇష్టానికి వ్యతిరేకంగా ఏమీ జరగలేదని తెలుస్తూంది".     "చాలా అయోమయంగా వుంది".     "అవును".     "దీని గురించి అగర్వాల్ ఏమంటాడు?"     "ఏమీ అనడు. అసలు ఈ డైరీని మనం సంపాదించిన విషయమే అతడికి తెలీదు. అతడిని మరోసారి కలుసుకోవటానికి ప్రయత్నిస్తే అక్కడికక్కడే షూట్ చేసి పారేస్తాడు. తను మొగవాడు కాదన్న విషయం బయటపడటానికి ఎవరు వప్పుకుంటారు?"

    "ఇలా వాగితే నేను మా పుట్టింటికి పోతాను...." చర్రుమని పైకిలేస్తూ అంది సీత.     "పోతే ఫో! నీవు లేకపోతే నాకు జరగదా?" అన్నాడు రామకృష్ణ.     "పోనీలే బాబూ! ఇంత చిన్న విషయానికి జీవితాంతం కలసి కాపురం చేయవలసిన దంపతులు కొట్టుకోటం ఏం బాగుండలేదు. నాకు బూస్ట్ ఇచ్చినా తాగుతాను, హార్లిక్స్ ఇచ్చినా తాగుతాను. ప్రస్తుతం ఏది వద్దు పొరపాటున కప్పు బద్దలయినంత మాత్రాన అమ్మాయిని నీవు అంతగా కోప్పడటం న్యాయం కాదు. నీవు తొందరపడి కోపగించుకున్నా - అమ్మాయి వెళతానని బెదిరించటమూ సవ్యంగా లేదు" అంటూ చిన్న బుచ్చుకున్న ముఖం వేసుకుని చుట్టం ఏదో చెప్పాడు.     తమ మధ్య చుట్టం అనే మూడో మనిషి ఉన్నట్లు అప్పుడు గుర్తించిన సీత, రామకృష్ణ ముందు తెల్లబోయి, ఆపై తెప్పరిల్లి, బోలెడంత సిగ్గుపడి, ఆపై పక్కున నవ్వారు.     ఈ తఫా తెల్లబోవటం చుట్టం వంతయింది.     సీత మళ్ళి బూస్ట్ కలుపుకు వచ్చే లోపల రామకృష్ణ సిగ్గుపడుతూ అసలు విషయం చెప్పాడు.     "మీ కోపం దొంగలుతోలా! ఇదెం కోరికర్రా మీకు! సంసారంలో ఏ పొరపొచ్చాలు లేకుండా ఉండాలని ప్రతివాళ్ళూ కోరుకుంటారు. మీరేమో కోపాలు, అపార్ధాలు అంటూ కోరరాని కోరికలు కోరుకుంటున్నారు. భార్యాభర్తల మధ్య అపార్ధాలు, అనుమానాలు ఉండకూడదు. ఉన్నాయా - అవి ఎంత దూరం లాక్కెళ్ళాలో అంత దూరం లాక్కెళ్ళి సర్వనాశనం చేస్తాయి. సంసారం అంటే అద్దంమీద ఆవగింజ అనుకో - " అంటూ చుట్టంగారు వేడి వేడి బూస్టు తాగుతూ చల్ల చల్లగా చివాట్లు పెట్టాడు.     ఆ సంఘటనతో రామకృష్ణ, సీత సిగ్గు తెచ్చుకున్నారు.     చుట్టంగారు వెళ్ళిం తరువాత "నీవు ఆయన్ని మర్చిపోయావా?" అన్నాడు రామకృష్ణ.     "కోపంతో వెలిగిపోతున్న మీ మోము చూస్తూ పరిసరాలు మర్చిపోయాను!" ముద్దు ముద్దుగా చెప్పింది సీత.     "నేనూ అంతే సీతా! కోటి సూర్యుళ్ళ కాంతి నీ మనోహరమయిన మోము నందు ప్రతిబింబిస్తుంటే- నిన్ను కోప్పడుతూ నన్ను నేనే మర్చిపోయాను!" రామకృష్ణ చెప్పాడు.     "ఈరోజు నుంచీ ఉత్తుత్తి నాటకాలు మన మధ్య వద్దు బాబూ!" అంది సీత.     "నీ ఇష్టమే నా ఇష్టమమ్మా సీతామనోహరి!" అన్నాడు రామకృష్ణ.     అది జరిగింతరువాత వాళ్ళెప్పుడూ ఉత్తుత్తి కోపాలు కొని తెచ్చుకోలేదు.     వాళ్ళ కోరిక వద్దనుకుంటున్న సమయంలో ముందు ముందు తీరనుంది. వాళ్ళ పాలిట అది పెద్ద శిరోవేదన. సంసారం అన్న తర్వాత కొన్ని తప్పవు మరి.                                              3     "నాకు హేమామాలిని, ధర్మేంద్ర జంట ఇష్టం. వాళ్ళున్న పిక్చర్ కి వెళదాము" అంది సీత.     "నాకు రేఖ, అమితాబ్ ల పిక్చర్ ఇష్టం. దానికి వెళదాం" అన్నాడు రామకృష్ణ.     "ఉహు, నేను రాను."     "నేనక్కడికి మహా వస్తున్నట్లు-"     "హేమామాలిని చూస్తూ కూర్చోవచ్చు."     "రేఖ చూపులు చాలు - చూస్తూ కూర్చోటానికి....."     "గడకర్రలా అమితాబ్...."     "సత్రకాయలా ధర్మేంద్ర లేడూ!"     ఇద్దరూ కాసేపు వాదులాడుకున్నారు. సీతామనోహరికి, రామకృష్ణకీ చెరో జంట ఇష్టం. ఆ సాయంత్రం పిక్చర్ కి వేళదామనుకున్నారు. ఫలానా జంట ఉన్న ఫలానా పిక్చర్ కి వెళదామని కాసేపు వాదించుకుని - చివరికి మీ ఇష్టం అంటే మీ యిష్టంలో దిగారు.

                                                                చెట్టు     చెట్టునుంచి జలజలా రాలి పడ్డాయి పళ్ళు. పిల్లలు బిల బిల పరిగెత్తుకుంటూ వచ్చారు. ముందు ఇద్దరు. ఇద్దరు నలుగురయ్యారు, ఆరుగురయ్యారు, పదయ్యారు, పదిహేనయ్యారు, చిన్న, పెద్ద, అబ్బాయిలు, అమ్మాయిలు తలలు పైకెత్తి చిటారు కొమ్మనున్న కాయలవంక చూస్తున్నారు. అంతలో ధనధనా రాలిపడుతున్నాయి కాయలు. జేబులు నిండా నింపుకొన్నారు. నోటికి కరచుకున్నారు. దోసిళ్ళలో నింపుకుని పరిగెత్తి పక్కనున్న ఇంటి గుమ్మం ముందు వాళ్ల జేబులు నింపుకుంటున్నారు. ఆ ఇంటి వాకిలినిండా పిల్లలే....      తాతగారు డాబామీద కర్ర పెట్టేసి నెమ్మదిగా మెట్లుదిగి వచ్చారు. అక్కడున్న పడక్కుర్చీలో వాలారు. అలసట ఆయన ముఖంలో కనిపిస్తోంది. ఈ కార్యక్రమం ఇంచు మించుగా నాలుగు మూడు రోజుల కొకసారి అలవాటే ఆయనకి.     "మీరు తినండి తాతయ్యా!" పిలలు పోటీలుపడి బాగా పండిన పళ్లు అందిస్తుంటే మెత్తనిది ఒక్కటి తీసుకుని అలా పిల్లల్ని చూస్తూ వుండటంలో గొప్ప ఆనందముందాయనకి.     ఆ పెద్ద జామచెట్టు కాయలు కాస్తూనే వుంటుంది. అన్ని కాయలూ కోసేసినా మళ్లీ నాలుగు నెలలయ్యేసరికి చెట్టు నిండిపోతుంది. ఆ చెట్టునున్న పళ్ళకోసం పిట్టలు, పిల్లలు వస్తూ పోతూ వుంటే తాతగారికి పట్టరాని సంతోషం. గొప్ప తృప్తి ఆ కళ్ళలోనే కనిపిస్తుంది. భగవంతుని సృష్టి ఎంత చిత్రమైందో అని ఆశ్చర్యపోతుంటారు ఎన్నిసార్లో ఆ చెట్టు క్రింద వాలు కుర్చీలో కూచోని....     పిల్లలు ఇంకా ఆ చెట్టు దగ్గరే నిలబడి కబుర్లు చెప్పుకుంటున్నారు. గుమ్మంలో అడుగుపెట్టిన రాణికి ఆ దృశ్యం మహా చిరాకును కలిగించింది. దుమధుమలాడుతూ తన బెడ్ రూములో కెళ్ళి కిటికీ తలుపులు ధనామని వేసుకుంది. కిటికీలోంచి జామచెట్టు కనిపించ దింక! తాతగారు ఓ నవ్వు నవ్వుకుని "ఒరేయ్ బుజ్జీ, ఆ మూల జామకాయ పండింది. చూశావా - తెచ్చుకో" అన్నారు.     ఢిల్లీలో రెండు గదుల ఫ్లాట్ లో పెరిగింది రాణి,     అమ్మ, నాన్న, తమ్ముడు, తను తప్ప మరెవరూ తమ ఇంటికి రావటం, నాలుగు రోజులుండటం ఏనాడూ తెలియదు రాణికి. పైగా పిల్లల్ని ముద్దు చేయటమంటే చిరాకే కాదు, అలా ముద్దు చేసేవాళ్ళపై కోపం కూడా రాణికి.     రాణికి పెళ్ళయి అరు నెలలైంది. పెళ్ళికొచ్చిన స్నేహితులు, బంధువులు అంతా తన అత్తవారింటిని మెచ్చుకుంటూ ఇంత పెద్ద ఇల్లు ఎంత హాయిగా వుందో అని, ఇన్ని పూల మొక్కలు, ఈ పెద్ద జామ చెట్టు, ఖాళీస్థలం ఎంత బావుందో అంటుంటే ఆనాడు రాణికి అత్తవారిల్లు చాలా బావుందనిపించింది.     కానీ, అసలు పేచీ నెమ్మదిగా మొదలయింది. ఆ ఇంటి వాతావరణం ఎందుకో ఆమెకి నచ్చలేదు.... తనింట్లో ఏవి అనవసరంగా భావించి పెరిగిందో తను - ఇక్కడ అవన్నీ అవసరంగా వున్నాయి. ఈ ఇంటికి స్నేహితులు. చుట్టాలు ఎప్పుడూ వస్తూనే వుంటారు. వచ్చిన వాళ్ళందరికీ కాఫీలని, భోజనాలని అత్తగారు సిద్ధం చేస్తూనే వుంటారు. ఇది రాణికి ఏపాటీ నచ్చదు. పెళ్ళయిన కొత్తల్లో భర్తతో రహస్యంగా అందికూడా- 'ఇలా ఇంటికి ఎవరో ఒకరు ఎప్పుడూ వస్తుంటే నాకు చాలా బోర్' అని. రామం నవ్వేసి 'ఎవరూ రాకపోతే నాకు బోర్' అని అన్నాడు. మాట్లాడకుండా ఊరుకుంది.     ఆ ఇంట్లో పూర్తిగా నచ్చనిది ఈ జామచెట్టు.... అదేం చిత్రమో, ఎప్పుడూ కాయలు కాస్తూనే వుంటుంది. ఆ కాయల కోసం పిల్లలు ఎప్పుడూ  ఇంట్లోకి వచ్చేస్తూనే వుంటారు. ఎవరినీ అడగక్కర్లేదు. తిన్నగా డాబా ఎక్కి కొమ్మలు వంచి జామకాయలు కోసేసుకుంటారు. సగం సగం కొరికి కిందపడేస్తారు. ఎక్కడ చూసినా ఆకులు, కొరికి పడేసిన పిందలు.... ఛీ, ఛీ.... తనింట్లో చిన్న డ్రాయింగ్ రూమ్, చక్కటి ఫ్లవర్ వాజ్.... అందమైన కుర్చీలు. ఇక్కడో.... ఆ పెద్ద హాల్లో వున్న కుర్చీలు, పిల్లలు తీసుకెళ్లి దొడ్లోకొచ్చి పొడుగాటి కర్ర తీసుకుని కుర్చీ ఎక్కి జామకాయలు కోయటం ఎన్నిసార్లు తను కళ్ళతో చూసిందో.... మళ్లీ ఆ కుర్చీ లోపల పెట్టరు.... ఛీ, చాలా న్యూసెన్స్.... రాణి ముఖం నిండా చిరాకు!     'అయినా రాణీ, నీ కెందుకంత కోపం.... ఆ చెట్టు కాయలు పిల్లలు కాకపోతే మనం తింటామా?' రామం పుస్తకంలోంచి తల ఎత్తకుండానే అన్నాడు.     'మనం తినం కానీ-' ఏదో చెప్పబోయింది రాణి.     తాతగారు చేత్తో పెద్ద కర్ర పట్టుకుని మేడ మెట్లు ఎక్కుతున్నారు. రాణి ఒళ్లు మండిపోయింది.     'చూడండి.... ఈ తలుపు మీరు తియ్యడానికి వీల్లేదు. ఆ పిల్లలంతా ఎలా దూరుతారో చూస్తాను.' రాణి లేచి గబగబా వెళ్లి తలుపేసింది.     చెట్టునించి కాయలు కింద రాలి పడుతున్నాయి. పిల్లలు తలుపులు బాదుతున్నారు. రాణి అలా చూస్తూ కూచుంది. అప్పుడు గుర్తొచ్చింది స్టౌమీద పెట్టిన పాలు పొంగిపోయి వుంటాయని. లోపలికి వెళ్లింది రాణి. గబ గబా తాతగారు తలుపుతీయడం, బిలబిలా పిల్లలు లోపలికి పరిగెత్తి వచ్చి కాయలు ఏరుకోటం జరిగిపోతోంది.     రాణికి కోపమే కాదు, అవమానంగా అనిపించింది. తను తలుపేసి వస్తే తాతగారు తలుపు తీయటం. అలా చేస్తే అ పిల్లలకి భయమేముటుంది.     'నవ్వుతారేమిటి- ఆ పిల్లలకి నేనంటే ఏమన్నా భయముంటుందా?' రామం చేతిలోనున్న పుస్తకం లాగి విసిరిపారేసింది రాణి....కోపంతో బుగ్గ లెర్రబడ్డాయి. రామం నవ్వుతూనే అన్నాడు.     'నువ్వు కోపంగా వున్నప్పుడు మరీ బావుంటావు తెలుసా?' రాణీని దగ్గరికి తీసుకున్నాడు. 'పసిపిల్లలకి నీ మీద ప్రేమ ఉండాలి కానీ, భయమెందుకు చెప్పు రాణీ?'     రాణీ మాట్లాడలేదు.... కళ్ళలో సన్నటి నీటిపొర కదిలింది.     రోజురోజుకీ చెట్టు పెద్ద సమస్యలా తయారైంది. దీన్ని ఎలా వదిలించుకోవాలా అని రకరకాల ఆలోచనలు చేసింది రాణి. స్నేహితురాళ్ళతో ముచ్చటించింది.... 'ఇదేం పెద్దసమస్య?' అంది లీల. ఆసాయంత్రం ఆఫీసునుంచి కలిసివస్తూ.... నెమ్మదిగా ఉపాయం చెప్పింది.... చెట్టుకి బేరం కుదిరింది.     నాలుగు రోజులయేసరికి తెల్లవారగానే కూరలమ్మే అబ్బాయి చెట్టు ఎక్కాడు. కింద సంచి పట్టుకుని మరొకతను నుంచున్నాడు. కాయలు కోస్తున్న సందడి ఇరుగుపొరుగు పిల్లలకి ఎలా అంతుపట్టిందో, పరుగు పరుగున వచ్చారు. ఆశ్చర్యపోతూ చెట్టువంక చూస్తున్నారు. ఒక్క కాయ కిందపడుతుందేమో ఎత్తుకుపోదామని సిద్ధంగా నిల్చున్నారు. చెట్టువంక ఆశగా చూస్తున్నారు. చెట్టునున్న కాయలన్నీ సంచిలో నింపుకున్నాడు కూరగాయలవాడు. అమ్మగారికి డబ్బు లెక్కకట్టి ఇచ్చేశాడు. చెట్టు మొత్తం దులిపేశాడు వాడు. పిల్లలంతా బిక్క మొకం వేసుకుని వెళ్ళిపోయారు. తాతగారు గదిలోంచి బయటికి రాలేదు. రాణి విజయగర్వంతో లోపలకొచ్చింది.     'ఇదిగో_' డబ్బు బల్లమీద పెడుతూ భర్త ముఖంలోకి చూసింది.     'అది రాక్షసి డబ్బు_ ఇక్కడినుండి తీసేయ్!'     రామం ముఖం గంభీరంగా వుంది.     'అంటే, నేను రాక్షసినా?' గొంతు సవరించుకుంది రాణి. రామం మాట్లాడలేదు. రోజూ పదింటికి ఇల్లువదిలే రామం, గంటన్నర ముందర ఇంట్లోంచి వెళ్ళిపోయాడు.     రాణి గబగబా పనులు తెముల్చుకుంది. ఆ రోజు ఎంతో ఆనందంగా వుంది ఆమెకి. ఏదో గెల్చినగర్వం, ఆనందం ఆమె కళ్లల్లో మెరిసాయి.     గేటు సందులోంచి పసికళ్ళు తొంగిచూడ్డం కనిపించింది రాణికి. పో!' కేక పెట్టింది. ఒక్క పరుగుతీసాడు పసివాడు.     సాయంత్రం ఆఫీసునుంచి రాణీ వస్తుంటే ఎక్కడనుంచో మాటలు వినిపిస్తున్నాయి. 'ఆంటీ వస్తోందిరా. అటుచూడు, బ్రహ్మరాక్షసిలాలేదూ?'     'ఆ....దెయ్యంకదూ-' పిల్లలు కిలకిలా నవ్వుకున్నారు. రాణి తల తిప్పి వెనక్కి చూసింది. చిన్న రాయి భుజానికి తగిలింది.     'సారీ ఆంటీ.... నేను కాదు, నేను కాదు.'     'సరే.' గబగబా నడుస్తోంది రాణి.     'ఆంటీ_'     వెనక్కి తిరిగింది రాణి. తలుపు సందులోంచి పొద్దున కనిపించిన చిన్న కళ్ళు. 'ఆ చిన్నది కోసుకోనా_'     'ఊ.' రాణి ఉరిమింది.     పిల్లలు గలగలా నవ్వి పరుగెత్తారు.     ఆ ఇంట్లో వాతావరణంలో చాలా మార్పు వచ్చేసింది. ఉన్నట్టుండి తాతగారు ముభావంగా అయిపోయారు. రామం చాలా సీరియస్ గా ఉంటున్నారు, తన పని తను చేసుకుంటున్నాడు. ఇరుగుపొరుగు పిల్లలెవరూ ఇంట్లో అడుగు పెట్టటంలేదు.     మూడు నాలుగు నెలలయ్యేసరికి మళ్ళీ చెట్టు పూలతో, పిందెలతో నిండిపోయింది. అయినా ఆ చెట్టువైపు కన్నెత్తి చూడటంలేదు ఎవరూ. ఒక్క పసివాడు కూడా గుమ్మంలో అడుగుపెట్టటంలేదు.     రాణీకి కొన్నిసార్లు ఆశ్చర్యం, మరికొన్నిసార్లు భయం కలుగుతోంది. ఈ ఒక్క సంఘటన వీళ్ళ మనసుల్ని ఇంత గాయపరచింది. చెట్టుకేసి చూసింది రాణీ. కాయలన్నీ అలాగే వున్నాయి. పిట్టలుకూడా రావటంలేదా ఏమిటీ? నవ్వొచ్చింది రాణీకి. అంతటా నిశ్శబ్దం. ఏదో వెలితి. తాతగారు ఉత్సాహంగా డాబామీదికి వెళ్ళటమే లేదు.     ఆఫీసునించి వస్తుంటే, జామకాయల బండిచుట్టూ పిల్లలు మూగి కొనుక్కుంటున్నారు.     గబగబా ఇంట్లోకొచ్చిన రాణీకి, కుర్చీలో దిగాలుపడి కూర్చున్న తాతగారు కనిపించారు.     ఈ ఒక్క చెట్టు ఇంత గొడవ సృష్టించింది. అయినా పిల్లల్ని తనెందుకు కోసుకోనివ్వటంలేదు? వాకిలంతా కాయలు, గింజలు, ఆకులు పారేస్తారనా? పనిమనిషి తుడుస్తుంది. కాకపోతే, ఒక్కసారి తనూ వాకిలి శుభ్రంగా తుడుచుకోవచ్చు. ఈ చెట్టు ఎన్ని వసంతాలు చూసిందో?  రోజు ఎంగేజ్ మెంట్ అయ్యాక తను ఈ ఇంటికొచ్చినపుడు, ఈ డాబామీదికి తీసుకెళ్ళి తనకు జామకాయలు కోసిచ్చాడు రామం. 'నేనూ, నా ఫ్రెండ్సూ ఎప్పుడూ ఈ చెట్టు దగ్గరే ఆడుకున్నాం, ఈ చెట్టుకింద కూచొని చదువుకున్నాం తెలుసా! ఐ లవ్ దిస్ ట్రీ' అన్నాడు రామం. ఆ మాటలు రాణీ చెవుల్లో గింగురుమన్నాయి.     'అమ్మాయ్ చెట్టు కాయలు కోసుకునేందుకు అతనొచ్చాడు.' తాతగారి గొంతు గదిలో కిటికీ దగ్గర కూచుని చెట్టునుచూస్తున్న రాణీకి విన్పించింది.     గబుక్కున తలుపు తీసుకు బయటకొచ్చింది.     గబగబా గేటుదగ్గర కొచ్చింది. 'ఇటుచూడు, ఈ మారు కాయలు అమ్మకానికివ్వద్దని తాతగారు అన్నారు. అందుకని-' రాణి నెమ్మదిగా అంది.     'సరే, ఇంకోసారి వస్తానని' అతను సంచి భుజాన వేసుకుని వెళ్ళిపోతుంటే, 'సరే, సరే' ఖంగారుగా లోపలికొచ్చేసింది రాణి.     తను రాక్షసికాదు, రాక్షసికాదు! రాణి తనలోతనే అనుకుంటూ గుమ్మంలోకెళ్ళింది.     'ఇటురా.'     'బాబూ రా.'     'కాయలు కోసుకోండిరా.'     'నాన్నా, ఆ చెట్టు కాయలన్నీ మీకే.'     రాణి మాట ఎవరూ వినటంలేదు. భయం భయంగా చూసి పక్కకు తప్పుకుంటున్నారు పిల్లలంతా.     'నాకు వద్దు ఆంటీ.... నేను కొనుక్కుంటా.' పక్కింటి రాజా గుమ్మంముందు నుంచుని చెట్టువంక చూస్తూ అన్నాడు.     చిన్నపిల్లలు వస్తుంటే కొంచెం పెద్దపిల్లలు ఆపుతున్నారు పోనీకుండా. రాణీ అలాగే గుమ్మందగ్గర నిల్చుంది చాలాసేపు. ఆమె కళ్ళనిండా నీళ్ళు నిండాయి. చెట్టువంక చూసింది ఒక్క నిమిషం.     గబగబా లోపలికొచ్చింది. పెద్ద కర్ర తెచ్చింది. 'తాతగారూ.... చెట్టు కాయలన్నీ దులపండి, పిల్లల్ని రమ్మనండి... హాయిగా తినమనండి'     తాతగారు క్షణం చెవులని నమ్మలేకపోయారు. 'రండి తాతగారూ, కాయలన్నీ కోయండి.' బతిమాలుతోంది రాణి.     తాతగారు నెమ్మదిగా డాబామీద కెళ్ళారు. బయట నుంచున్న పిల్లలంతా ధైర్యంగా తోసుకుంటూ లోపలకొచ్చేశారు.     ఒకళ్ళు, ఇద్దరు, పదిమంది, ఇరవై మందితో ఆ వాకిలి నిండిపోయింది.     చెట్టునించి కాయలు రాలిపడుతుంటే, పరుగు పరుగున వచ్చి ఏరుకుంటున్నారు. ఒకళ్ళనొకళ్ళు తోసుకుంటున్నారు. జేబుల్లో నింపుకుంటున్నారు.     ఆ పిల్లల్ని చూస్తూ ఆనందంతో కన్నీటిబిందువులు రాణి చెక్కిలిపై జారిపడుతుంటే, అప్పుడే గుమ్మంలో అడుగుపెట్టిన రామం విస్తుపోయాడు ఆ దృశ్యాన్ని చూసి.     'నేను రాక్షసిని కాదండీ!' రాణి గొంతు గద్గదికమౌతుంటే 'నాకు తెలుసు రాణీ!' గుండెలకు హత్తుకున్నాడు రామం.*

    పాతికవేలు వస్తాయనేసరికి వాళ్ళ వ్యతిరేకత చాలావరకు తగ్గిపోయింది. ఆ విధంగా నేను మొదటిసారి కెమెరా ముందు నిలబడ్డాను. అయితే అదే నా మొదటి, చివరి వేషమని ఖచ్చితంగా చెప్పేశాను. అనుకోని పరిస్థితుల్లో కేవలం వాళ్ళమాట తీసెయ్యలేక మొహమాటంతో ఈ పని చేస్తున్నానే తప్ప నా దృష్టంతా చదువుమీద, చేయబోయే కొత్త ఉద్యోగం మీదే వుంది.     ఆ మొహమాటమే నా జీవితాన్ని మలుపు తిప్పుతుందని ఆ క్షణం నాకు తెలియదు.                                     *    *    *     చాలా బలమైన కథ అది. సురేష్ నిజంగా చాలా కష్టపడి రాశాడు. ఒక పేద అబ్బాయి, ధనవంతురాలైన అమ్మాయి ప్రేమించి పెళ్ళి చేసుకోవాలనుకుంటారు. దురదృష్టవశాత్తు ఆ అబ్బాయి ఆక్సిడెంట్ లో మరణిస్తాడు. ఆ వియోగాన్ని తట్టుకోలేక ఆ అమ్మాయి ఆత్మహత్య చేసుకోవడానికి ప్రయత్నిస్తుంది. ఒక డాక్టరు ఆమెను రక్షిస్తాడు. పెళ్లి ప్రపోజ్ చేస్తాడు. తన కిష్టం లేకపోయినా వృద్ధులైన తల్లిదండ్రుల సంతోషం కోసం ఒప్పుకుంటుంది. పెళ్ళైన తర్వాత ఆ డాక్టర్ కి చాలా వ్యసనాలున్నాయనీ, అతడో శాడిస్టు అనీ తెలుస్తుంది. కేవలం ఆస్తికోసమే తనను పెళ్ళి చేసుకున్నాడన్న విషయం అర్థమవుతుంది. మరో వైపు తల్లిదండ్రులు చచ్చిపోతారు. భర్త హింసలు ఎక్కువవుతాయి. ఆ సమయంలో మరో వ్యక్తి పరిచయమవుతాడు. అతడు చాలా సహృదయుడు. ఆమెకి పవిత్రమైన స్నేహహస్తం అందిస్తాడు. అతడినుంచి ప్రేరణ పొంది, భర్తని ఎదుర్కొంటుంది. న్యాయస్థానంలో భర్త దుశ్చర్యలన్నీ బయటపెట్టి అతడికి శిక్ష పడేలా చేస్తుంది. తనలాంటి అభాగినులైన స్త్రీల జాగృతి కోసం ఉదయిస్తున్న సూర్యుడివైపు నడుస్తుంది.     "ఇంత ఇడియాటిక్, స్టుపిడ్ కథ నేనెప్పుడూ చదవలేదు. చూడలేదు. వినలేదు" అన్నాడు శ్రీకాంత్.     నా మొహం ఎర్రబడింది. "ఎందుకు?" అనడిగాను తీక్షణంగా. "అంత స్టుపిడిటీ మీకందులో ఏం కనపడింది?"     "ప్రేమించినవాడు చచ్చిపోతే ఆత్మహత్య చేసుకోవడమెందుకు?"     "అందుకే దాన్ని ప్రేమ అన్నారు. అదంత బలంగా వుంటుంది. మీరెవరినైనా ప్రేమిస్తే ఆ విషయం మీకు తెలుస్తుంది".     "అవతలివాళ్ళు చచ్చిపోగానే మనమూ చచ్చిపోవాలనేదే ప్రేమకు షరతైతే నేను చచ్చినా ఎవరినీ ప్రేమించను" అన్నాడు శ్రీకాంత్. "ఇంకా నయం మీరు ముందే చెప్పారు కాబట్టి నాకు భార్యగా రాబోయే అమ్మాయి నెవరినో ప్రేమిద్దామనుకుంటున్నాను. రేపు నాకు భార్యగా రాబోయే అమ్మాయి నెవరినో ప్రేమిద్దామనుకుంటున్నాను. రేపు పెళ్ళయ్యాక ఆ అమ్మాయికి కూడా చెప్పాలి సుమా. పొరపాటున నన్నుగానీ ప్రేమిస్తే నేను మరణించగానే తనూ చావాల్సి వుంటుందనీ అందుకే నన్ను ప్రేమించవద్దనీ శోభనం రోజునే చెప్పాలి".     అతని మాటల్లో వెటకారం నాకర్థమై ముఖం మరింత ఎర్రగా కందింది. "రోమియో-జూలియెట్, లైలా-మజ్నూల కథలు మీరెప్పుడూ చదవలేదూ, చూడలేదూ, వినలేదా?" అన్నాను. "మరి అలా చావాలనుకున్న అమ్మాయి మళ్ళీ ఎందుకు బతికింది?"     "వృద్ధులైన తల్లిదండ్రుల కోసం!"     "ఓహో! ఆ ప్రేమ మరణంవైపు లాగితే, ఈ ప్రేమ బతుకువైపు లాగిందన్నమాట. చూశారా, ఒకేసారి ఇద్దరు ముగ్గుర్ని ప్రేమిస్తే ఎంత కష్టమో! అన్నట్టు మధ్యలో ఈ పవిత్ర సురేష్ గారి నడగండి!" అన్నాను విసుగ్గా.     "వద్దులెండి! ఒప్పుకున్నాక తప్పదుకదా! యముడు సావిత్రికి వరమిచ్చినట్టు మీకిచ్చేశాను!" అని సాలోచనగా గడ్డం గోక్కుంటూ, "అయితే పదమూడో ఎపిసోడ్ అంతా ఒకటే షాట్ అన్నమాట!" అంటూ, మీ అభిప్రాయం ఏమిటన్నట్టు చూశాడు.     నేను మొహం చిట్లించి, "మొత్తం ఎపిసోడ్ అంతా ఒకటే షాట్ ఏమిటి?" అన్నాను.     "మీరు ఉదయిస్తున్న సూర్యుడివైపు బయలుదేరుతారుకదా! ఎపిసోడ్ అయినంతసేపూ నడుస్తూంటారు. ఈలోగా సూర్యుడు పడమటివైపు వెళ్ళిపోతాడు".     పిడికిలి బిగించి అతడి మొహంమీద కొట్టాలన్న కోరికను బలవంతంగా ఆపుకుని అక్కణ్ణుంచి లేచి వచ్చేశాను.     ఆ విషయం తర్వాత చూచాయగా సురేష్ దగ్గర అన్నాను. అంటే మొత్తం కథ గురించీ శ్రీకాంత్ అభిప్రాయం అతనికి చెప్పలేదు. వాళ్ళిద్దరి మధ్య వైషమ్యాల్ని సృష్టించడం నా ఉద్దేశం కాదు. "చివర్లో అలా సూర్యుడివైపు వెళ్ళడం బాగోదేమోనండీ!" అన్నాను. "సూర్యుడంటే ఎవరు?" అన్నాడు ఆవేశంగా.     "సన్!" అన్నాను ఇంగ్లీషులో.     "వెలుగుకి ప్రతీక. తరతరాలుగా అంధకారంలో మగ్గిపోతున్న స్త్రీ వెలుగు వైపు నడిచి వెళ్ళడం సింబాలిజం!"     నేను మొత్తుకుంటూ, "అవును సుమా! నాకీ విషయం తట్టలేదు!" అని క్షమాపణగా అన్నాను. అతడు నావైపు అనుమానంగా చూస్తూ, "మీకూ నా కథపట్ల ఏవో విరుద్ధ అభిప్రాయాలున్నట్టున్నాయ్!" అన్నాడు.     "లేవండీ! అటువంటిదేమీ లేదు!" అన్నాను. ఆ మాటమాత్రం సిన్సియర్ గా అన్నాను. అతడు నా మాటలు పెద్దగా పట్టించుకున్నట్టు కనబడలేదు.     "ఆ కథలో ప్రతి వాక్యమూ నా గుండె లోతుల్లోంచి వచ్చిందండీ! అమ్మని మా నాన్న ఎంత హింసించేవాడో ప్రత్యక్షంగా చూశాన్నేను. సమాజానికి భయపడి స్త్రీ నాలుగు గోడల మధ్య ఎంత కుమిలిపోతుందో నాకు బాగా తెలుసు. నిజమైన ప్రేమకోసం ఎంత అల్లల్లాడిపోతుందో నేను ఊహించగలను!"     అప్రయత్నంగా నా కళ్ళు తడయ్యాయి. సురేష్ చెప్పింది నిజమే. గొప్ప సామాజిక స్పృహతో రచయితలు రాసే కథల్నీ, కావ్యాల్నీ చాలామంది సామాన్యులు అర్థం చేసుకోలేరు. ఎక్కడో ఎవరో వుంటారు. త్వరలో ప్రసారం కాబోయే మా టీవీ సీరియల్ చూసి నాలుగు గోడల చీకటిలోంచి బయటపడటానికి కావలసిన ఉత్తేజం పొందుతారు.     ఆ రోజునుంచీ మరింత శ్రద్ధగా నా పాత్ర నర్థం చేసుకుని నటించడానికి ప్రయత్నించసాగాను. డాక్టర్ పాత్ర శ్రీకాంత్ పోషిస్తున్నాడు. స్నేహితుడి పాత్ర సురేష్ ది. మా షూటింగ్ పది రోజులపాటు నిర్విఘ్నంగా సాగింది. పదకొండో రోజు హెడ్ ఆఫీసునుంచి నాకు పిలుపు వచ్చింది.     "కూర్చో!" అన్నాడు మేనేజింగ్ డైరెక్టర్. "హెడ్ ఆఫీసు అనుమతి లేకుండా ఇటువంటి వేషాలు వేయకూడదని నీకు తెలియదా?" అన్నాడు. ఎవరో రాసిన ఆకాశరామన్న ఉత్తరాన్ని నా ముందుకు తోస్తూ. అనూహ్యమైన ఈ పరిణామానికి నేను బిత్తరపోయి, "అదికాదు సార్!" అంటూ ఏదో చెప్పబోయాను.     "కొత్తగా ఒక బాధ్యత నీకు అప్పజెప్పినవాడు దాన్ని మరింత బాగా నిర్వహించడానికి బదులు- శలవులు పెట్టటం ప్రారంభించావు. ఆఫీసుకి తరచు ఆలస్యంగా వస్తున్నావట. షూటింగ్ లకి వెళ్ళడంలాంటి నిరర్థకమైన సంజాయిషీలు చెప్పడానికి ప్రయత్నించకు. ఒక తప్పుకి శిక్ష పడితే, భవిష్యత్ లో మళ్ళీ ఆ తప్పు చేయకుండా వుండడానికి గుర్తుగా వుంటుంది. అ పాఠం నీకు నేర్పడంకోసం నీ ప్రమోషన్ కాన్సిల్ చేస్తున్నాను. ఇక నువ్వెళ్ళచ్చు!"                                      *    *    *

    5.   సేనాపతులను - సర్వసైన్యమును            పవన కుమారుడు - నిర్మూలించెను |                              ఈ వృత్తాంతము - వినిన రావణుడు                            నిశ్చేష్టితుడై - పరివీక్షించెను |           తండ్రి చూపులు - తనపై సోకగ           అక్షకుమారుడు - దిటవుగ నిలువగ |                               రావణుండు ప | ల్కె కుమారుని గని                               ఆ వానరుని దం | డంప బొమ్మని    ....   ||శ్రీ||                             __: 46 వ. స. సంపూర్ణము :__                              47 వ.  సర్గ      మారుతితో - అక్షకుమారుని యుద్ధము :     1.   స్వర్ణఘటితమౌ - ధ్వజము గలది            రత్న ఖచిత గ | వాక్షములున్నది |                         అష్టాశ్వములతో - కూడి యున్నది         ఆకాశమున - ఎగిరి పోగలది |             సూర్యుని బోలిన - కాంతులు గలది           మనోహరముగ - మెరయు చున్నది |                             అక్షకుమారుని - తపః ఫలమది                             అమూల్యమైన - దివ్యరధమది   ....    ||శ్రీ||      2.   అక్షకుమారుడు - నవయౌవ్వనుడు            వేగవంతుడు - తేజోవంతుడు |                           దివ్యాస్త్రములను - పొందినవాడు                           మణిమయ స్వర్ణ కి | రీట శోభితుడు |           కాలాగ్ని వోలె - ప్రజ్వరిల్లెడు          రణధీరుడు - మహావీరుడు |                            అక్షకుమారుడా - దివ్యరధముపై                            దాడి వెడలెను - హనుమంతునిపై   ....    ||శ్రీ||     3.   చతురంగ బలాలు - కదలి రాగ            భూమ్యాకాశములు - మారు మ్రోగ |                           అక్షకుమారుడు - ఏతెంచినాడు                           ఆంజనేయుని | పరికించినాడు |           ఆశ్చర్యముగ | గమనించినాడు           బలాబలములు | యోచించినాడు |                            మంచు తొలగిన - బాలార్కునివలె                            రణరంగమున | చెలరేగినాడు   ....    ||శ్రీ||     4.   మూడు శరములతో - మారుతి శిరమును            పది శరములతో - మారుతి ఉరమును |                               అక్షకుమారుడు - బలముగ నాటేను                               రక్తము చిందగ - గాయపరచెను |          ఉదయభాస్కర స | మాన తేజమున          మారుతి ఎగసె - గగన మార్గమున |                            ఇరువురి నడుమ - భీకరమైన                            పోరు చెలరేగె - ఆకాశమున   ....    ||శ్రీ||      5.   అతి నేర్పుతోడ - రణము సల్పెడు             అక్షకుమారుని - మారుతి దయగొని |                               బాలుని చంపగ - చేతులు రావని                               వేచి చూచెను - నిగ్రహించుకొని |            అక్షకుమారుడు - అంతకంతకు            అగ్నిహోత్రుడై - రణమున రేగే |                           ఇరువురి నడుమ - భీకరమైన                            పోరు చెలరేగె - ఆకాశమున   ....    ||శ్రీ||     6.   అగ్ని కణమని - జాలి కూడదని           రగులక మునుపే - ఆర్పుట మేలని |                          సింహనాదమును - మారుతు జేసె                          అరచేత చరచి - హయముల జంపె           రధమును బట్టి - విరిచి వేసె           అక్షుని ద్రుంచి - విసరి వేసె |                           అక్షుని మొండెము - అతి ఘోరముగ                           నేలపైబడె - రక్తపు ముద్దగ      ....    ||శ్రీ||     7.   అక్షకుమారుని - మరణవార్త విని           లంకేశ్వరుడు - కడు దుఃఖించెను |                             మెల్లగతేరి - క్రోధము బూని                             తన కుమారుని - ఇంద్రజిత్తుగని |            ఆ వానరుడు సా | మాన్యుడు గాడని          వానిని వేగ బం | ధించి తెమ్మని |                                రావణాసురుడు | ఇంద్రజిత్తును                                హనుమంతునిపై | దాడి పంపెను  ....    ||శ్రీ||                               __: 47 వ. స. సంపూర్ణము :__  

    "హుర్రే హౌ ఆర్ యూ మైడియర్ కేప్టెన్! హలో యంగ్ మిస్! ఓరి ఓరి ఫకర్, ఇబూకా కూడా ఇక్కడే వున్నారే. ఆ మూల ముసలమ్మలా ముడుచుకు కూర్చున్నదెవరు?"     మూల కూర్చుని వున్న ఉరాంగ్ ఉటాన్ ఒక్క ఉదుటున లేచి నిల్చుంది.     హడలిపోయి సాగర్ పక్కన చేరాడు ప్రొఫెసర్ మెడ తడుముకుంటూ. తర్వాత అతని దృష్టి చాంగ్ మీద పడింది.     ఏమయింది ఈ చాంగ్ కి?"     వివరంగా అంతా చెప్పాడు సాగర్.      మెల్లిగా మసక చీకటి ఆవరించుకుంటోంది.     విజయమో, వీర స్వర్గమో అన్నట్లు తల పడుతున్నాము ఏనుగుల రెండూ.     చంద్రుడు పైకి వచ్చాడు.     చెట్ల ఆకులన్నీ వెండిపూత పూసినట్టు మెరుస్తున్నాయి.     గుహ బయటికి వచ్చి ఆ ఏనుగులను చూస్తూ నిలబడ్డాడు సాగర్. వాటి పోరాటం ఇప్పుడప్పుడే పూర్తికాదనీ, ఒక్కోసారి వారం రోజుల తరబడి కూడా అని అలా తలపడుతూనే ఉంటాయని తెలుసుసాగర్ కి.     నెమ్మదిగా వచ్చి, అతని పక్కన నిలబడింది అనూహ్య.     "మీకు అసలు భయమనేది లేదా?"     నవ్వి  ఊరుకున్నాడు సాగర్.     "మీకు కోపమంతే తెలియదా?"     మళ్ళీ నవ్వాడు.     "ఇలా యోగిలా ఎలా వుండగలరు మీరు? మామూలు మనుషుల్లో వుండే మనో వికారాల ఏవీ మీలో వుండవా?"     "నేనూ మామూలు మనిషినే"     "అంటే మీలో గర్వం కూడా లేదన్నమాట. సాగర్ ఒక ఆడపిల్ల. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో . ఈ మాత్రం చనువు ఇచ్చిందంటే మరో మొగాడైతే ఎలా ప్రవర్తించి వుండేవాడో తెలుసునా?"     "ఎలా ప్రవర్తించి వుండేవాడు?"     "అచ్చం సగటు మొగాడిలా!"     "అయితే నేను మొగాడిని కానా?"     "కాదు మీరు మొనగాడు."     "నవ్వాడు సాగర్.     అతనికి మరింత దగ్గరగా జరిగింది అనూహ్య. తల ఎత్తి ఆమె మొహంలోకి చూశాడు. నును సిగ్గుతో, అస్పష్టంగా కనబడుతోంది. ఆమె మొహంలో ఆహ్వానం, తనకి మరింత చేరువకమ్మంటూ తనతో సాన్నిహిత్యనికి స్వాగతం పలుకుతూ ద్వారాలు  ద్వారాలు తెరిచినట్లు కొద్దిగా తెరచుకొని వున్నాయి ఆమె లేత పెదవులు. వాటికి  కట్టిన మల్లెపూల  తోరణంలా  ఉంది  తెల్లటి ఆమె పలువరస.      సందేహిస్తూ  తలని అతికొద్దిగా వంచాడు సాగర్. ఆమె మునికాళ్ళు ఎత్తి నిలబడింది.     అదేకంగా  ఒకరి కళ్ళలోకి ఒకళ్ళు చూసుకొంటూన్నారు. వాళ్ళకు తెలియకుండానే వాళ్ళ మొహాలు  నెమ్మదిగా దగ్గరవుతున్నాయి.     మృదువుగా ఆమె పెదవులను స్పర్శించి మళ్ళీ వెనక్కి వెళ్ళి పోయాయి సాగర్ పెదిమలు.     మరుక్షణంలో మళ్ళీ నాలుగు పెదవులూ కలుసుకున్నాయి. ఊపిరందనంత గాఢంగా ఉంది చుంబనం.     కిచకిచమని శబ్దం వినబడింది. చప్పట్లు కొడుతూ ఎగురుతోంది ఉరాంగ్ ఉటాన్.     ఇంకెవరో కూడా చప్పట్లు  కొట్టారు. ఉలిక్కిపడి తిరిగి చూశారు అనూహ్య సాగర్.     ప్రొఫెసర్ ఆనందరావు కులాసాగా నిలబడి ఉన్నాడు. "వెల్ వెల్ వెల్ వెల్! మీ ఇద్దరికీమధ్య రొమాంటిక్  యాంగిల్ కూడా ఉందని నాకింత వరకూ తెలీదే, ఐ గెస్ దట్ దిసీజ్  యువర్ ఫస్టు కీస్! అవునా ముద్దులో మొదటి ముద్దు, సిగరెట్ పీల్చేటప్పుడు చివరి పీల్పూ బహు రుచుకరమని చెబుతారు వెల్ వెల్."     అనూహ్య మొహం ఎర్రబడి పోయింది. "ఇతనికి బొత్తిగా సమయం, సందర్భం తెలియనట్లుంది" అంది చిరాగ్గా సాగర్ చెవి దగ్గర.     సాగర్ కొంచెం దూరంగా జరిగాడు. "హలో ప్రొఫెసర్ ఏమిటి మీరు కూడా బయటికి వచ్చారు? వాకింగా?"     కానీ ప్రొఫెసర్ తన పాత పాట ఇంకా మానలేదు.     "ముద్దు అనగానే వద్దనుకున్నా ఒక జోక్ గుర్తొస్తోంది చెప్పనా?" అని, వాళ్ళు వద్దు అనే లోగానే చెప్పడం మొదలెట్టాడు.     "ఒకసారేమయిందో తెలుసా? జవహర్ లాల్ నెహ్రూ ఒక  పబ్లిక్ మీటింగ్ లో చెప్పాడు. "నేను నా జీవితంలో నా భార్యని కాక మరో స్త్రీని కూడా ముద్దు పెట్టుకున్నాను."     అందరూ బిత్తరపోయి చూశారు, పండిట్ జీ ఇలాంటి పని చేస్తాడా అని.     అందరూ విరగబడి నవ్వారు.     "మీటింగులో ఉన్న ఒకానొక రామలింగం ఇది విని, "అద్భుతంగా ఉంది ఈ జోకు " అని నోట్ చేసుకుని, తర్వాత తన ఫ్రెండ్స్ కి చెప్పడం మొదలెట్టాడు.     "నేను నా జీవితంలో నా భార్యని కాక మరో స్త్రీని కూడా ముద్దు పెట్టుకున్నాను.     "నువ్వా ? ఎవర్ని?" అన్నారు ఫ్రెండ్సు ఆశ్చర్యంగా.     "నెహ్రూ వాళ్ళ అమ్మని" అన్నాడు రామలింగం. అని పెద్దగా నవ్వాడు ప్రొఫెసర్ ఆనందరావు, "నేను చాలా విట్టీగా మాట్లాడతాను కదూ?"     "పదండి లోపలికి పోదాం!" అంది కోపంగా.     ఆయన ఒకసారి మాట్లాడే మూడ్ లోకి వచ్చాడంటే ఇంక నోరు మూతబడదు.     "అవునయ్యా! నిజమే! నేను చాలా విట్టీగా మాట్లాడతాను. నా మాటలు వినడానికి కాలేజీలో ఆడపిల్లలు వెంటపడేవాళ్ళు. నా మాటలకు మురిసిపోయే ఒకమ్మాయి తన మెళ్ళో తాళి కట్టేదాకా తాళలేక పోయింది."     ఇంక సహించలేక పోయాడు ఇబూకా ప్రొఫెసర్ గారూ మరి మీ భార్య మిమ్మల్ని వదిలేసిందని విన్నాను. ఎందుకు...."     "ఈయన మాటలు చూసి మురిసిపోయి చేసుకుని వుంటుంది. పెళ్లయ్యక ఉత్త మాటలే తప్ప ఇంకేమీ లేదని గ్రహించి, వదిలేసి వుంటుంది" అన్నాడు ఫకర్ జనాంతికంగా.     గాలి తీసిన బెలూన్లా అయిపోయి, చప్పున నోరు మూసేసుకుని కొరకొరా చూడటం మొదలెట్టాడు ప్రొఫెసర్.     తర్వాత ఉన్నది తలా కాస్తా తిని, తలో మూలా కూర్చుని జోగడం మొదలెట్టారు.                                                                           *    *    *     తెల్లవారింది.     మెలకువ వచ్చింది సాగర్ కి. శ్రద్దగా విన్నాడు గల ఏనుగుల ఘీంకారాలు వినబడటం లేదు.     లేచి గుహ బయటికి వెళ్ళి చూశాడు. అతని ఊహ కరెక్టే అయింది. ఎర్రటి పువ్వులా విచ్చుకున్న కుంభస్థలంతో, రక్తసిక్తమైన శరీరంతో చనిపోయి వుంది మదపు టేనుగు. కుర్ర ఏనుగు దాన్ని చంపి, తన అడంగులతో కలిసి వెళ్ళిపోయిందన్నమాట.     అతను గుహకి తిరిగి వచ్చేసరికి చాంగ్ కి  మెలకువ వచ్చింది.     ఫకర్ ఉపయోగించిన  మూలికలు అమోఘంగా పని చేశాయి. దానికి తోడు, అతి దృఢమైన శరీరం చాంగ్ ది. అందుకనే గాయాలు సెప్టిక్ అయి చావకుండా బతికి బయటపడ్డాడు.     "హలో చాంగ్" అన్నాడు సాగర్ సంతోషంగా.     బదులు చెప్పే ఓపికకూడా లేక ఊరికే తల ఆడించాడు చాంగ్.     అతన్ని పరీక్షగా చూశాడు సాగర్.     అతనికి గాయాలు సెప్టిక్ కాకపోయినా, అవి తగ్గేసరికి కొద్ది రోజులు పట్టవచ్చు.     ఆ సంగతి చాంగ్ కూడా గ్రహించాడు. తాను తాత్కాలికంగా సాగర్ తో రాజీపడక తప్పదని అర్ధమైంది అతనికి.     రంగరాజు దాచిన నిధి రహస్యం తెలిసిన మనిషి తనొక్కడే. కానీ దాన్ని తవ్వి తియ్యాలంటే తన ఒక్కడివలన అయ్యే పని కాదు. పైగా తన అనుచరులందరూ ఏమయిపోయారో అసలు మళ్ళీ తనకు కానబడతారో, కనబడరో కూడా త్లియాడు. అదీకాక, తనకు దొరికిన రాగి రేకుమీద తెలుగులో రాసి ఉంది తను చదవలేడు. అందుకని తాత్కాలికంగానే వీడితో రాజీ పడతాడు తను.      నిధిని తవ్వి  తీశాక, వీడినీ వీడి ఫ్రెండ్స్ అందరినీ సజీవంగా దానిలో పూడ్చి పెట్టేస్తాడు.     అది తప్పదు.     "నీతో మాట్లాడాలి" అన్నాడు సాగర్ తో అతి కష్టం మీద.     అతని పక్కనే కూర్చున్నాడు సాగర్.     "నా బెల్టు విప్పు" అన్నాడు చాంగ్.     చాంగ్  నడుముచుట్టూ బ్రహ్మాండమైన పటకాలా ఉన్న బెల్టు లాగాడు సాగర్.     అందులో పర్సులాగా ఉంది ఒకచోట.     "దానిలో ఉంది రాగిరేకు తియ్యి" అన్నాడు చాంగ్.     తీశాడు సాగర్. అక్షరాలూ అస్పష్టంగా కనబడుతున్నాయి.     "చదువు."     అతి కష్టంమీద, కూడాబలుక్కుంటూ చదివాడు సాగర్.     అందరూ చెవులప్పగించి వింటున్నారు.     "ఐరావతం కుంభస్థలం మీద పెన్నిధి" అని ఉంది.     అంతే మరే వివరాలు లేవు.     అందరినీ ఒక్కసారిగా నిరాశ ఆవహించింది.     ఇన్ని ద్వీపాలలో ఏ ద్వీపంలో అని వెదుకుతారు?     "కేప్టెన్! నిధిని కనుక్కొ. నీది తెలివైన బుర్ర అని నాకు తెలుసు! నిధిని కనుక్కొ గలిగితే అందరూ సమానంగా పంచుకుందాం" అన్నాడు చాంగ్.     పెదవి కొరుకుతూ ఆలోచనలో పెడ్డాడు సాగర్"     "ఐరావతం కుంభస్థలంమీద పెన్నిధి."     సందేహంలేదు ఇది ఏదో కోడ్ అయి ఉంటుంది.     కానీ, ఆ కోడ్ ని విడగొట్టడం ఎలా?     ఐరావతం......అంటే తెల్లటి ఏనుగు.....దాని కుంభస్థలం మీద పెన్నిధి!     ఉన్నట్లుండి ఒక వంద ఏనుగులు ఒక్కసారి ఘీంకరించిన శబ్దం వినబడింది.     తర్వాత భారంగా పడుతున్న అడుగుల శబ్దం.     ఏనుగుల మంద ఒకటి వచ్చి తొండాలు ఎత్తి చెవులు చిల్లులుపడేలా ఘీంకరిస్తూ చనిపోయిన మదపుటేనుగుని సమీపించాయి.     అందరూ లేచి నిలబడి కళ్ళప్పగించి చూస్తున్నారు.     అప్పుడొక విచిత్రం జరిగింది.     ఆ ఏనుగులన్నీ కలిసి చనిపోయిన ఏనుగుని నెట్టుకుంటూ, తోసుకుంటూ ఎక్కడికో తీసుకెళుతున్నాయి.     ఎక్కడికి?     అప్రయత్నంగా వాటి వెంట నడవడం మొదలెట్టాడు సాగర్.     అతన్ని వారించబోయింది అనూహ్య. కానీ అతను ఆగలేదు.     చాలాసేపటి తర్వాత ఒక లోయలోకి దిగడం మొదలెట్టాయి ఏనుగులన్నీ.

         ఇంత ఆలోచించినా అడుగుమాత్రం ముందుకు పడడం లేదు. చెమట తగ్గడం లేదు. భయం గుండెల్లోంచి పోవడం లేదు.          'జితేంద్రా ఎక్కడున్నావ్? నువ్వొచ్చి నన్ను రక్షించకూడదా? నీకోసమే గదా ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో ఇరుక్కుపోయాను' అని అనుకుందో లేదో వెంటనే ఏవో అడుగుల చప్పుడు వినిపించింది.          తల తిప్పి చూసింది.          ఎవరో వస్తున్నారు.          తను పిలవగానే ప్రత్యక్షం కావడానికి జితేంద్ర దేవుడేం కాదుకదా. పురాణాల్లో అయితే ప్రమాదంలో వున్న భక్తులు పిలవగానే దేవుడు ప్రత్యక్షమౌతాడు. కానీ ఇది పురాణం కాదు.          అడుగుల చప్పుడు మరింత దగ్గరయింది.          వస్తున్నది మనిషే కాబట్టి భయపడవలసింది ఏమీలేదు. కానీ వస్తున్నది ఎవరు?          వత్తిని ఎక్కించి వెలుగును పెంచడానికి చంద్రుడు కిరోసిన్ దీపం కాదుగదా.          అటు చూస్తే ఏదో తెలియని ఆకారం- ఇటు చూస్తే ఎవరో తెలియని మనిషి- రెండింటి మధ్య తను ఇరుక్కుపోయింది.          ఇప్పుడెలా?          అడుగుల చప్పుడు ఇప్పుడు మరింత దగ్గరగా వినిపిస్తోంది.          అతను దగ్గరయ్యాడు.          జితేంద్ర పోలికలను ఆమె కనిపెట్టింది.          అతను ఇప్పుడు స్పష్టంగా కనిపిస్తున్నాడు.          ఆమె సంతోషంతో కెవ్వున అరవబోయి, బలవంతంగా నిగ్రహించుకుంది.          అతను జితేంద్రే.          "మీ కోసమే వస్తున్నాను" అతను ఆమెతో అన్నాడు.          ఒక్కక్షణం మాట్లాడలేకపోయింది.          "ఈ రోజే కాస్త తిరగగలుగుతున్నాను. మిమ్మల్ని చూడడానికి యధాప్రకారం దేవాలయం దగ్గర కూర్చున్నాను. కానీ గదిలో మీరు కాదు కదా మీ నీడ కూడా కనబడలేదు. అంతలో స్త్రీలు గుంపులు గుంపులుగా రావడం ప్రారంభించారు. వాళ్ళ మాటల్లో తెలిసింది మీరిక్కడ వున్నారని. మిమ్మల్ని చూడకుండా నిద్రపోలేను. అందుకే మిమ్మల్ని వెదుక్కుంటూ వచ్చాను."          "సంతోషించాం కానీ- అక్కడ చూడు" అంది కళ్ళను ఆ ఆకారం కేసి తిప్పి.          "ఏమైంది? అక్కడ ఎవరో వున్నట్టున్నారు"          "ఆ- వున్నది ఎవరనేదే ఇప్పుడు ప్రశ్న?"          "చూస్తే సరిపోతుందిగా" అంటూ ఒకడుగు ముందుకేశాడు.          తను భయపడిన వైనం చెప్పి ముందుకు వెళ్ళకుండా ఆపుదామనుకుంది కాని అదంతా చెప్పడం చిన్నతనంగా అనిపించింది.          అందుకే మౌనంగా వుండిపోయింది. అతని వెనుకే నడవడం మొదలుపెట్టింది. ఆ ఆకారం దగ్గరయింది.          నల్లగా ముసుగేసు కూర్చున్నట్టు తోస్తోంది.          ఆమె అప్రయత్నంగానే ఆగిపోయింది.          అతను అమ్రింత ముందుకు వెళ్ళి "ఎవరూ!" అంటూ అడిగాడు.          ఆ ఆకారం లేచింది "నేనన్నా ఫాతిమాని" అంది.          అక్కడ వున్నది ఫాతిమానా? తను అనవసరంగా భయపడింది.          "ఏమిటి ఇంత రాత్రిపూట ఇక్కడున్నావ్?" తను ముందుకు వస్తూ అడిగింది.          "మా ఆయనతో గొడవ- అందుకే" అని చెప్పింది ఆమె.          అంటే అలిగి వచ్చిందన్న మాట.          "చీకట్లో ఎందుకు? రా- వెళదాం" పిలిచింది లిఖిత.          అంతలో ఫాతిమా భర్త వచ్చాడు.          ఇక అక్కడ ఎందుకులే అని "జితేంద్రా! వెళదాం పద" అని బయల్దేరింది.          "మొత్తానికి నువ్వొచ్చి రక్షించావ్ - థాంక్స్" అంది ఫాతిమావాళ్ళు దూరమయ్యాక.          "నేను మిమ్మల్ని రక్షించేదేమిటి? మీరే నన్ను రక్షించారుగా- ప్రాణం పోయేవాడ్ని బతికించారు. మీకు ఎలా కృతజ్ఞతలు చెప్పాలో తెలియడం లేదు"          "కృతజ్ఞత తీర్చుకోవాలనుకుంటున్నావా? అయితే నాకోసం నువ్వొక్కటి చేయాలి"              "ఏమిటో చెప్పండి"          "నువు నాతో చెప్పాలనుకున్నదేమిటి? అది చెప్పు చాలు"          ఒక్క క్షణం నిశ్శబ్దం.          అప్పటికే వూరు వచ్చేసింది.          మెల్లగా,  చల్లగాలి తగులుతున్నట్టు అతను చెప్పాడు. "నేను మిమ్మల్ని ప్రేమిస్తున్నాను"          ఆమె అలా నిలబడిపోయింది. అయిదు నిమిషాల తరువాత తేరుకుని చూస్తే అతను అక్కడ లేడు.          జితేంద్ర 'ఐ లవ్ యూ' అన్నా తర్వాత ఒక్క క్షణం వూపిరాడదని పించింది లిఖితకు. నరాలన్నీ గొడుగు చువ్వల్లా విచ్చుకున్న ఫీలింగ్ కళ్ళ ముందు ఇంద్రధనుస్సులు పుష్పించినట్టు వూహ.          ఆ అనుభూతి నుంచి తేరుకోవడానికి ఆమెకు ఎంత టైమ్ పట్టిందో తెలియదు.          కళ్ళు సాగదీసి చూస్తే చీకటి తప్ప మరేం తెలియడంలేదు.          ఎలా ఇంటికొచ్చిందో తెలియదు.

    విసురుగా ఊళ్ళోకొచ్చి శివాలయం పక్కనుంచి నడుస్తున్నాడు డేవిడ్.     అతని వెనక కృష్ణవర్మ, మరి కొంతమంది పోలీసులు నడుస్తున్నారు.     "మిస్టర్ డేవిడ్ - వాట్ హేపెండ్" అడిగాడు కృష్ణవర్మ. డేవిడ్ మాట్లాడలేదు.     కానీ-     ఆ మిస్టర్ డేవిడ్ అన్న పదం విన్పించిన ఓ ఆకారం చెట్టు చాటునుంచి వత్తిగిలి, తాచుపాములా తలెత్తి, దూరంగా నడుస్తున్న డేవిడ్ వేపు చూసింది. ఆ కళ్ళల్లోంచి విషపు చుక్కలు కారాయి.       "మిస్టర్ కృష్ణవర్మా... ఇప్పటికే మనం డిలే చేశాం. డే ఆఫ్టర్ టుమారో ఈజ్ ద లాస్ట్ అండ్ ఫైనల్ డే ఫర్ అవర్ ఇన్వెస్టిగేషన్."     "డే ఆఫ్టర్ టుమారో ఈజ్ ద లాస్ట్ అండ్ ఫైనల్ డే" వెర్రిగా నవ్వుకుంది ఆ ఆకారం. పిచ్చిగా నవ్వుకుంది ఆ ఆకారం. కన్నీళ్ళు నిండిన కళ్ళతో నవ్వుకుంది ఆ ఆకారం. కొంచెం దూరంలో జీపులు కదిలిన చప్పుడు.     జీపులు ఆ ప్రదేశాన్ని వదిలి వెళ్ళిపోయాక, చెట్టుచాటు నుంచి బయటికి వచ్చింది ఆ ఆకారం.                                                  *    *    *    *    *     హాల్లోకి అడుగు పెట్టిన ఆదిత్య అక్కడ ఆదయ్యతాతను. మిగతా ప్రజల్నీ చూసి కంగారు పడ్డాడు.     "రాత్రంతా ఏమైపోయావు బాబూ" గాభరాగా ఆదిత్య దగ్గరకు వెళ్తూ అడిగాడు ఆదయ్య తాత.     "ఏమైంది ఆదయ్యా"     జరిగిందంతా చెప్పాడు ఆదయ్య. పరుగు, పరుగున మెట్లెక్కి సుమబాల బెడ్ రూమ్ లోకి అడుగుపెట్టాడు ఆదిత్య.     జీవచ్చవంలా బెడ్ మీద పడుకునుంది సుమబాల. పక్కన లక్ష్మమ్మ వుంది. తల్లి పక్కనే కూర్చున్న ప్రెటీని చేతుల్లోకి తీసుకున్నాడు.     "రాత్రి ఆ పోలీస్ ఇన్స్ పెక్టర్ నానా రభసా చేసి వెళ్ళాడు బాబూ. అసలే వంట్లో బాగులేదా- ఎంత భయపడిపోయిందో... పిల్ల" అంది లక్ష్మమ్మ.     "ఏమైంది సుమబాలా" సుమబాల ముఖంలోకి చూస్తూ అడిగాడు ఆదిత్య. వెక్కి వెక్కి ఏడుస్తోంది సుమబాల.     రాత్రి జరిగిన టార్చర్ ని ఊహించుకోడానికే భయంగా వుందామెకు.     "నీ గదిలోకెళ్ళి ఒక్కసారి చూడు బాబు ఏం జరిగిందో నీకర్ధమౌతుంది" బాధగా అంది లక్ష్మమ్మ.     రక్తాన్ని పులుముకున్న అతని కళ్లు, రుద్రాక్షల్లా వున్నాయి. నరాల్లో తెలీని ఉద్వేగం - ముక్కు పుటాలదురుతున్నాయి.     బెడ్ రూమ్ లోంచి బయటికొచ్చి తన గది వేపు నడిచాడు ఆదిత్య.     డోర్ నెమ్మదిగా తెరిచాడు.     గదంతా చిందర వందరగా వుంది. గదిలో అస్తవ్యస్తంగా పడున్న చీర, జాకెట్టు, నేలమీద బూట్ల మచ్చలు - చెల్లాచెదురయిన పుస్తకాలు- బట్టలు-     "డేవిడ్.. ఐ విల్ కిల్ యూ..." వుద్వేగంగా అరిచాడు ఆదిత్య.     "ఏమైందంకుల్... నీ గదినిలా ఎవరు పాడుచేశారు - రాక్షసుడా" తలుపు రెక్క పక్కన నుంచున్న ప్రెటీని చూశాడు.     "రాక్షసుడా అంకుల్" మళ్ళీ అడిగింది.     "అవునమ్మా! రాక్షసుడే" మెల్లగా అన్నాడు ఆదిత్య.     "మరి ఈ పిస్టల్ తో రాక్షసుడ్ని చంపొచ్చుగదా!" గబగబా ముందుకెళ్ళి చీర మడతల్లో మెరుస్తున్న పిస్టల్ ని తీసింది.     ప్రెటీ చేతిలోని ఆ పిస్టల్ ని అందుకున్నాడు ఆదిత్య. ట్రిగ్గర్ ఓపెన్ చేసి చూశాడు రెండు బుల్లెట్లున్నాయి.     "ఆ రెండు బుల్లెట్లతోనూ - మా ఇద్దర్నీ చంపేయండి - మాకే సమస్యలూ వుండవ్"     తలెత్తి ద్వారం బంధం వేపు చూశాడు ఆదిత్య.     గుమ్మానికి ఆనుకుని నిలబడి వుంది సుమబాల.     "సారీ సుమబాలా... ధరణికిచ్చిన మాటను నేను నిలుపుకోలేక పోయాను. నా వల్ల మరిన్ని బాధలెక్కువయ్యాయి మీకు. నేననే వాడ్ని మీ మధ్య లేకపోతే మీ జీవితం మరోలా వుండేది. మీ ప్రశాంతమైన జీవితాన్ని మరి నాశనం చేయను. నమ్మండి. ఇన్నాళ్ళూ నాకు రక్షణ ఇచ్చిన మీకు కృతజ్ఞతలు ఎలా తెలియజెయ్యాలో చెప్పండి" అన్నాడు ఆదిత్య బాధగా.     మౌనంగా చూస్తుందే తప్ప సమాధానం ఇవ్వలేకపోయింది సుమబాల.     "నేను ఈ ప్రాంతానికి రాకుండా వుంటే డేవిడ్ ఈ ప్రాంతానికి వచ్చేవాడు కాదు. అప్పుడు మీకీ సమస్యలు వుండేవి కావు. గుర్రం పెద్దబ్బాయికి కూడా మీరిక్కడున్న విషయం తెలీదు. కనుక మీరు ప్రశాంతంగా వుండేవారు.     నేను రావటంతో నా కోసం ఓ పక్క డేవిడ్ - మరో పక్క గుర్రం పెద్దబ్బాయి మనుషులు ఇక్కడకు రావటంతో మీ ఉనికి బయటపడింది. మేలుచేయాలని వచ్చి కీడు చేశాను. రియల్లీ ఐయామ్ వెరీసారీ సుమబాలా... వెరీ సారీ" అన్నాడు ఆదిత్య ఎంతో బాధని వ్యక్తంచేస్తూ.     తలెత్తి సీరియస్ గా చూసింది ఆదిత్య వేపు.     "యుద్ధరంగంలో శత్రువుల్ని చూసి, పారిపోయేవాడ్ని పిరికివాడంటారు. పిరికివాళ్ళు గాజులు వేసుకుని, ఇంట్లో కూర్చోవాలి తప్ప యుద్ధానికి సిద్ధమై వెళ్ళకూడదు. ఎస్కేపిస్టులు జీవితంలో ఏమీ సాధించలేరు-గుర్తుంచుకోండి..."     నేను పిరికివాడినా? నేను ఎస్కేపిస్టునా? తనని తానే ప్రశ్నించుకున్నాడు ఆదిత్య. నిరాశ నిండిన చూపుల్తో, సుమబాల వేపు చూశాడు.     "ఓ.కె. మిస్టర్ ఆదిత్యా... మీరు వెళ్ళండి... వెళ్ళిపోండి... ఎందుకో తెలుసా - ప్రపంచంలో ఏ వ్యక్తీ ఇంకో వ్యక్తి కోసం జీవించడని - బ్రతకడని మీరు నమ్మితే-మీ క్రిమినల్ జీవితం మీకు నేర్పిన పాఠం అదే అయితే వెళ్ళిపోండి. దారుణంగా శత్రువుల చేతిలో చచ్చిపోయిన నా భర్త ధరణికి మీరిచ్చిన మాట పూర్తిగా నెరవేరదని మీరనుకుంటే ఇప్పుడే ఈ క్షణమే వెళ్ళిపోండి" ఆవేశంగా అంది సుమబాల.     "మీరేం మాట్లాడుతున్నారో నాకర్ధం కావడం లేదు."     "వెళ్ళిపోడానికి నిర్ణయించుకున్నారు కాబట్టి వెళ్ళిపోండి... వెళ్ళిపోయే ముందు నాకో చిన్న సహాయం చేసి వెళ్ళండి..."     "ఏమిటా సహాయం"     "చేస్తారా... భయపడి పారిపోతారా"     "చెప్పండి"     "ఆ డేవిడ్ శవం నాక్కావాలి... ఇది నా ఆఖరి కోర్కె ఈ కోర్కెను తీర్చి వెళ్ళండి" అని ప్రెటీని దగ్గరకు లాక్కుని విసురుగా వెళ్ళిపోయింది సుమబాల.     స్థాణువులా నిలబడిపోయాడు ఆదిత్య.

    "స్వామి దర్శనం చేసుకోన్నావా?"     "చేసుకొన్నాను,  పిన్ని!  మీరు?"     జవాబు ప్రభాకరం చెప్పాడు,  పెళ్ళి వాళ్ళం చాలా  మందిమి,  ఉన్నాం కదా? అందరితోపాటు ,  మనమూ అన్ని నిన్న సర్వదర్శనంలో బయిల్దేరాం నిన్న పదకొండు గంటలకి,  ఇవాళ తెల్లవారు ఝామున  బయటికి వచ్చాం యాత్రికులను బంధించే ఆ షేడ్లలోనే మాకు శ్రీనివాసుడు  కనిపించినట్టుగా అయ్యాడు.     "ఎందుకని?"     "నాలుగు గంటలు క్యూలో గడిచిపోయింది.  తరువాత  షెడ్డులో  కూర్చోబెట్టేశారు.  తిని ద్తేవధర్శనం ఎలా  చేసుకొంటామని  ఏం  తినకుండా వెళ్ళాం,  అలసట, ఆకలి,  పిల్లలసతాయింపు దొడ్లు, ఉచ్చలు,  మనంశుచిగా  ద్తేవదర్శనం చేసుకోవాలంటే  చచ్చినా కుదరదు షేడ్లలోకి  తినడానికి ఏం వచ్చినా కోనేయల్సిందే! లేకపోతే పిల్లలు ప్రాణం తీసేస్తారు. చిరు తిళ్ళకే  రెండువందల రూపాయలు ఖర్చు అయిపోయినాయంటే  నమ్మండి, చచ్చి, చెడి ఆ వెంకటేశ్వరుడిని,  పిక్కుపోతున్న నడుంతో సమీపిస్తే కన్నులారా ఒక నిమిషం....  ....ఒక్క నిమిషం చూచుకోడానికి నోచుకో లేదు భక్తులు,  పహిల్వానుల్లా ఆడవలంటిర్లు,  మగ వలంటిర్లు రెడీగా  ఉంటారు వడ్డించడానికి.ఏమిటి?  తిరుపతి లడ్డూలు కాదు. వీపున  గుద్దులు. ఏదో ఫ్తేటింగ్ సినిమా గుర్తువచ్చేట్టుగా  ఉంటుంది అక్కడా ఘట్టం. స్వామి ని  సమీపించి,  సమిపించకుండానే ఒకరు రెక్కపట్టి ముందుకు లాగితే, ఒకరు  వీపున చేతులు వేసి ముందుకు నెట్టేస్తారు. ఇలా నిలదోక్కు  కొంటామోలేదో  మరొకరు రెక్కపట్టి ముందుకు ఈడుస్తారు. అలాగాడంలో నెట్టడంలో  నేరస్తులని  పోలీసులు  ట్రీట్ చేసునట్టుగా  దురుసు దానం  ఉంటుంది. ఇంత  శ్రమపడివచ్చింది ఈ సన్మానానికా  అనిపిస్తుంది. కలియుగ ద్తేవాన్ని చూశామన్న తృప్తి ఏ  కోశానా మిగలదు. మనసు గాయపడి రోషంతో బయటికి రావలసి వస్తుంది."     "లక్షలాది  యాత్రికులు  వస్తుంటే వాళ్ళేం చేస్తారు,  ఆన్నగారూ? లాగి పడేయకపోతే  అక్కడే సాగిలబడి మ్రొక్కె వాళ్ళు,  స్వామిపాదాలు  పట్టి విడవమనేవాళ్ళు ఉంటారు. వెనుక  వచ్చినవాళ్ళు వెనుకనే వుండిపోవాల్సి  వస్తుంది కదా?  నిన్నవుదయం పదకొండు గంటలకి వెళ్ళి ఇవాళ తెల్లవారుఝామున్తెనా  బయటికి  వచ్చాం,  ఎవరి ఇష్టానుసారంగా వాళ్ళు  ద్తేవాన్ని దర్శించుకొనే  అవకాశం ఉంటే  మనం వారంరోజుల్తెనా  బయటికి రాకుండా ఉండిపోయే  వాళ్ళం."  అంది త్రిపుర.     "యత్రికులలో  మొండివాళ్ళే కాదు,  పరిస్ధితి అర్ధం చేసుకొనేవాళ్ళు  ఉంటారు కదమ్మా?  అందరిని ఓకే విధంగా ట్రీట్ చేస్తే ఎలా? ఈ పద్ధతి మారాలి. దేవస్ధానం  ఎన్నెన్నో మంచిపనులు చేపడుతూందే? ఎన్నో మ్తెళ్ళనుండి,  ఎంతో  తహతహతో  వచ్చే భక్తుడికి ప్రశాంతంగా అరనిమిషం ఆ కలియుగ ద్తేవాన్ని దర్శించుకొనే  ఆవకాశం కల్పిస్తే బాగుండును."     "యాత్రికుల రద్ది ఇంతగా  ఉంటూంటే  వాళ్ళు మాత్రం  ఏం  ఉపాయం  ఆలోచిస్తారు.  డబ్బుతో తీర్చే సమస్య కాదు కదా?"     "మా చిన్నప్పుడు  ఇంత రధ్దిలేదు ధర్మ దర్శనంలో వెళ్ళి నాలుగుసార్లు  దేవుడిని  దర్శనం  చేసుకొనేవాళ్ళం.  మంది ఎక్కువ్తెన  కొద్ది మజ్జిగ పలుచన  అన్నట్టు యాత్రికుల  రద్ది పెరిగిపోయి  ద్తేవ దర్శనమే  కారువ్తే పోయింది"  అంది ఒక ముసలావిడ.                                                                                27     "ఏరా, వాసూ? అజితుడు  నిన్న మధ్యాహ్నం వెళ్ళినవాడు ఇంత వరకూ కంటికే  కనిపించకుండా పోయడేమిటిరా?  ఎక్కడి కెళ్ళాడు?  స్వామి కళ్యాణోత్సవానికి  కోదా రాకపోయేనే?" అని  వాపోయియింది స్వరాజ్య లక్ష్మమ్మ.     "ఇవాళ ఉదయం ఇక్కడ  యెవరిధో  పెళ్ళి  ఉందన్నాడమ్మా."     "ఆ రోజు మనింటికి వచ్చారే ఆ ఇద్దరమ్మాయిలు?  అదే, నా బర్త్ డే రోజు!  అందులో ఒకమ్మాయిదన్న మాట  పెళ్ళి.  నాకు వెడ్డింగ్ కార్డు పంపిందికూడా."  వివరించింది సాధన.             బావతో తిరుపతి కొండమీద  చక్కగా షికార్లు కొట్టొచ్చునని,  బావతో మనసువిప్పి కబుర్లు చెప్పకోవచ్చునని, ఈ యాత్ర సందర్భంగా ఎంతో ఆశపడిన  సాధనకి అజిత్ నిన్నటినుండి మాయమ్తె పోయి చెప్పా లేనంత ఆశాభంగంకలిగించాడు.     ఊళ్ళో  ఉన్నప్పుడు  సినిమాకు  పిలిచినా  షికారుకు  పిలిచినా  పనిపని  అనేవాడు.  కనీసం ఇలా  వచ్చినప్పడ్తే  నా  సరదాగా  గడపాలనుకాకూడదు?  సాధన బావమిధ చిరాకు పడిపోసాగింది.     మధ్యాహ్నం మూడు  గంటలవుతూంటే తాంబూల చర్వణంతో  పెదవులంతా  ఎర్ర  చేసుకొని వచ్చాడు అజిత్,  ఉత్సాహం  ముఖమంతా నింపుకొని.     "ఏరా?  నిన్న అనగా వెళ్ళి ఇవాళా  రావడం?"  స్వరాజ్యలక్ష్మ అడిగింది.     "పెళ్ళికి వెళ్ళాను అమ్మమ్మా."     "పెళ్ళి బాగా జరిగిందా?"     "బాగా జరిగింది, అమ్మమ్మా."     "పాపనాశనానికి వెడుతున్నాం. వస్తావా"  మేనమామ  అడిగాడు. వెళ్ళానా?  మగపెళ్ళి  వాళ్ళకు  మర్యాదలు చేసి చేసి అలిసిపోయాను."     "నువ్వేం చుట్టానివా? పక్కానివా? నువ్వెందుకు చేశావురా?"  విడ్డూరంగా  అడిగింది అమ్మమ్మ.     "సహాయం చేయడానికి చుట్టమే కావలేమిటి? మన  పెళ్ళిళ్లు ఎలా ఉంటాయో ఇప్పడే నేను చూడడం. మగపెళ్ళి  వాళ్ళ డిమాండ్లు  చాలా తమాషాగా ఉంటాయి.  అమ్మమ్మా!  ఒకాయనకి ఉప్మా పడదట; ఒకయనకి చపాతిలే  కావాలట.  ఒపాయనకి జంతికలు, కజ్జికాయలు పెడితే "చేతికి చెంబిచ్చి పెట్టండి." అన్నాడు.   చేఅబు ఎందుకు అని తెల్ల బోతుంటే 'లెట్రిన్ కి పరిగెత్తడానికి '   అన్నాడు. మగపెళ్ళి వాళ్ళంటే కోరికలు కోరడానికే,  దర్జా  ఒలకబోయడానికే దిగివచ్చిన  దేవతల్లా ప్రవర్తించారు. మొత్తానికి భలే సరదాగా గడిచిపోయిందివాళ."     "పూర్వాచార పద్ధతిగా జరిగే ఈ పెళ్ళి నయం అంటావా?  రెండు పూలదండలతో  సింపిల్ గా ఒకటయ్యే  పెళ్ళి నయం  అంటావా?"  సాధన అడిగింది.

    ఆమె నవ్వింది_     "ఈ సైన్స్ యుగానికి మొదటి బిడ్డ ఆ పాప.... ప్రపంచ తొలి టెస్ట్ ట్యూబ్ బేబీ లూయీసీ" అంది. పరీక్షగా చూశారు వాళ్ళు. ఎర్రగా, బొద్దుగా, చూడగానే ముద్దొచ్చే మొహం, అమాయకమైన కళ్ళు....అందమైన విదేశీ పాపలాగే వుంది లూయీసీ. అందుకే ఆఫోటో ఆ లాబ్ లో వుందనుకున్నారు.     "నిజమే...సైన్స్ ఇంతగా ఎదిగిందంటే....ఒక్కోసారి నమ్మశక్యం కాదు" అన్నాడు శరత్. "టెస్ట్ ట్యూబ్ బేబీలేం ఖర్మ? సెక్సువల్ చెంజెస్ కూడా సైన్స్ ద్వారా సాధ్యమవుతూంటే..." అంది లక్ష్మి.     "పురాణాల్లో కూడా ఈ బేబీలు, సెక్స్ వల్ చేంజెస్ కూడా జరిగినట్లు తెలుస్తుంది. ఈ సైన్స్ అప్పుడే ఎదిగిందేమో?" అన్నాడు భార్గవ.     "నిజమా" అన్నారిద్దరూ.     "అవును పురాణాల్లో సెక్స్ వల్ చేంజెస్ వున్నాయి. వైవసత్వుడనే మనువు సంతానంలేక వసిష్టుల్ని మార్గం చెప్పమంటాడు. కొడుకే కావాలనుకుంటే యజ్ఞం చేయమంటాడు వసిష్టుడు. ఇతే వైవసత్వుడి భార్యకు కూతుర్ని కనాలనే కోరిక వుంటుంది. ఆ కోరికతోనే 'హోతా'ను ప్రార్ధించి మాట తీసుకుంటుంది. ఆ తర్వాత కూతుర్ని కని 'ఇల' అని పేరు పెడతారు. కాని కొడుకు పుట్టనందుకు యజ్ఞం నిష్పలమయిందే అని రోజురోజుకూ క్రుంగిపోతాడు వైవసత్వుడు. శిష్యుడి మనోవేదన అర్ధం చేసుకున్న గురువు వసిష్టుడు ఈశ్వరుడ్ని ప్రార్ధించి, అమ్మాయిని కాస్త అబ్బాయిగా మార్చాడు 'ఇల'గా వున్న ఆ అమ్మాయి 'సుద్యుమ్నుడు' అనే అబ్బాయిగా మారిపోతాడు. ఇది సెక్స్ వల్ చేంజే కదా!" అన్నాడు భార్గవ.     "అలా అయితే టెస్ట్ ట్యూబ్ బేబీలు కూడా పుట్టుండాలి పురాణాల్లో" అంది లక్ష్మి నవ్వుతూ.     సరయిన రీజనింగ్స్ దొరక్క పోవచ్చుగాని....అలాంటి కథలు కూడా వున్నాయి. శారీరకంగా కలియకుండానే గర్భాలు ధరించటం, ఆంజనేయుడి ద్వారా మృత్యువల్లభున్ని కనడానికి ఒకామె అలాంటి గర్భం ధరించినట్టు కథలున్నాయి" అన్నాడు భార్గవ.     "లక్ష్మి! మరిలాంటి ప్రయోగాలు ఎక్కువగా ఎలుకలమీద, కుందేళ్ళ మీద చేస్తారు కదా! కేవలం మొక్కలమీదే చేసారా?" అడిగాడు భార్గవ.     "లేదు. మొక్కల తర్వాత ఎలుకల మీదకూడా పదహారు సంవత్సరాల క్రితమే ఈ ప్రయోగాలు చేశారు. ఆడ ఎలుక అండాన్ని, మగ ఎలుక వీర్యంతో బాహ్య వాతావరణంలో పొదిగిస్తే...ఆ ప్రయోగాలు విజయవంతమయ్యాయి"     "నందిగా పుట్టి నాలుగేళ్ళు బ్రతక్కపోయినా, ఈ సైన్స్ యుగంలో ఎలుకగానయినా పుడితే సార్ధకత! ఎలుక ఎంత అదృష్టమైన జంతువు? పురాణయుగంలో వినాయకుడి వాహనమై పోయిందో లేదో గాని కలియుగములో మాత్రం రాకెట్ రోదసీలో మొట్టమొదట ప్రయాణించింది" అన్నాడు భార్గవ.     "అయితే ఈ ప్రయోగాలవల్ల అన్ని దేశాలమధ్య సత్సంబంధాలు ఏర్పడ్డాయి. బ్రిటన్ బాబ్రాహం అనే పట్టణంలో Agricultural Re Search Council Of Animals Genetics Laboratory వారు మేలురకమైన మేకల్ని, పందుల్ని ఇతర ముఖ్య జంతువులని విదేశాలకు ఎగుమతి చేసేది. ఏకబిగిన జంతువులకు జంతువుల్నే విదేశాలకు ఎగుమతి చేయడం చాలా ఖర్చుతో కూడిన పని కాబట్టి....ఒకే వంశావళికి చెందిన మగ, ఆడ జంతువుల (పే డిగ్రీ పేరెంట్ ఏనిమల్స్) యొక్క వీర్యమును, స్త్రీ బీజకణంను పొదిగించి ఏర్పడిన బ్లాస్టోసిస్ (పెరిగే పిండములో ఒక దశ)ను కుందేళ్ళ గర్భాశయంలో "తాత్కాలికంగా పొదిగించి" వేరే దేశాలకు ఎగుమతి చేసేవారు. ఎగ్జాంపుల్ గా ఆడ, మగ మేకల బ్లాస్టోసిస్ట్ ను కుందేళ్ళ గర్భాశయంలో టెంపరరీగా పెట్టి పంపేవారన్న మాట. దాంతో విదేశాలకు చేరిన ఆ కుందేళ్ళకు హార్మోన్స్ ఇంజక్షన్స్ ఇచ్చి దాని మృతగర్భంనుండి బ్లాస్టోసిస్ట్ ను తీసి ఆ పిండానికి సంబంధించిన వారి దేశపు జంతువుల గర్భాశయాల్లో ప్రవేశపెట్టుకుంటారు. గర్భాశయంలో పెరిగి అవి పిల్లలయేవి. ఆ లాబరేటరీ ఈ నూతన పద్దతుల్లో జంతువుల ఎగుమతి దిగుమతులు జరుపుతూంది" చెప్పింది డాక్టర్ లక్ష్మి.     "ఫెంటాస్టిక్ గా వుంది. ఈ ఆలోచన మాత్రం..." మెచ్చుకోలుగా అన్నాడు శరత్.     "రానురాను ఇలాగే మనుషుల్లో కూడా జరుగుతుందేమో? అమెరికాలో వున్న భర్తకూ, ఇండియాలో వున్న భార్యను పిల్లల్ని కనాలన్పించి భర్త స్పెర్మ్ ని పోస్ట్ లో పంపితే ఇండియాలో భార్య తన అండాలతో పొదిగించుకుని....పిల్లల్ని కంటుంది...ఇలా జరిగినా ఆశ్చర్యపోవద్దు" చెప్పాడు భార్గవ.     ఆ మాటకు మిగతా ఇద్దరూ నవ్వారు.     "అలా జరగక పోవచ్చుగాని....ఇంకోలా జరిగే ప్రమాదముంది" అంది లక్ష్మి. వాళ్ళు విస్మయంగా చూసి "ఏ విధంగా....?" అడిగారు ఇద్దరూ ఏకకంఠంతో.     "ఏ తల్లయినా, పుట్టబోయే బిడ్డ గొప్ప వ్యక్తి కావాలని, అదికంగా తెలివితేటలు కలవాడై వుండాలనుకోవడం సహజం. ఒక కొడుకులో ఒక తల్లి కోరేది అదే. అలాగే ఒక తల్లికి...ఇది ఊరికే చెపుతున్నాను టూకీగా" అంది నవ్వి లక్ష్మి.     "చెప్పండి...చెప్పండి" భార్గవకి ఇంట్రస్ట్ గా వుంది.     "అలాగే ఒక తల్లి సునీల్ గవాస్కరంతటి క్రికెట్ ప్లేయర్ ను కనాలనుకుంటుంది అనుకోండి! జీన్స్ లోని క్రోమోజోముల ప్రకారంగా తల్లిదండ్రుల లక్షణాలు అనువంశికంగా పుట్టబోయే బిడ్డకు వస్తాయి నూటికి ఎనభై శాతంగా, అయితే క్రికెట్ ప్లేయర్ ని కనాలనుకున్నప్పుడు గొప్ప క్రికెటర్ జీన్స్ కావాలి గదా! అలాంటి బిడ్డను కనాలనుకున్న తల్లి, ఎక్కడో వున్న సునీల్ గవాస్కర్ ను కనలేకపోతుంది. ఎదురుపడ్డా అతగాడు సంభోగానికి విముఖత చూపొచ్చు...."     "అవునవును. ఏ దేశం ఆటకోసం పోయినా, ఆయనగారి భార్య ఎప్పుడూ వెంటే వుంటుంది మరి! ఆయనొప్పుకున్నా, భార్య ఒప్పుకోదు గదా!" అన్నాడు భార్గవ నవ్వేస్తూ.     "అందుకని రానురాను గొప్ప గొప్ప మేధావుల సెమన్ ని స్మగ్ లింగ్ చేసే అవకాశాలే ఎక్కువున్నాయి. సునీల్ గవాస్కర్ సెమన్ కూడా మార్కెట్లోకి వచ్చిందని తెల్సి, బ్లాక్ లో కొని, శాస్త్రజ్ఞుల సాయంతో పరీక్షా నాళికల్లో ఒక అమాయక తల్లి తన అండంతో పొదిగించుకుని, తర్వాతః గర్భాశయంలో ప్రవేశపెట్టించుకొని నవమాసాలు మోసి కనేసిందనుకుందాం....వాడు కాస్తా పెరిగి క్రికెట్ కాదుగదా కనీసం 'గిల్లిదండ'లో కూడా చొరవ చూపించక ఎందుకూ పనికిరాని బడుద్దాయిలా తయారయ్యేడంటే...అది ఖచ్చితంగా గవాస్కర్ సెమన్ కానట్టే లెక్క. దీంట్లో మోసం జరిగి ఎవడో జులాయ్ వెధవ సెమన్ తో మరో జులాయ్ వెధవ పుట్టినట్టే లెక్క" అంది లక్ష్మి నవ్వి.

చిన్న ప్రయాణమైనా దూర ప్రయాణమైనా నొప్పి మాత్రయినా దగ్గర వుంచుకోవాలని ప్రస్తుతానికి ప్రయోజనం లేకపోయినా వాళ్ళంతా తెలుసుకున్నారు.శివరావు సంగతీ, పార్వతీ సంగతీ తెలియని ఒకాయన శివరావుతో కబుర్లు వేసుకుని కూర్చున్నాడు. "మీరే వూర్లో వుంటారు? ఎక్కడికి వెళుతున్నారు? ఎంతమంది పిల్లలు ప్రశ్నల వర్షం కురిపించడం మొదలుపెట్టాడు.శివరావు ఆయన ప్రశ్నలకి సమాధానం చెప్పలేక ఆ అని మౌనంగా వుండలేక బాధపడుతూ వుంటే,మామయ్య అవస్థ గ్రహించిన మోహనరావు, "మావయ్యకి చాలా తలనొప్పిగా వుంది. మనం అటు వెళ్ళి కూర్చుని మాట్లాడుకుందాం రండి!" అంటూ, ఆయనకి అవతలి వైపు సీటు దగ్గరకి తీసుకువెళ్ళాడు."ఏమండీ నాకేదో భయంగా వుందండీ!" అని పార్వతి భర్త చెయ్యి గట్టిగా పట్టుకుంది."భయపడి చేసేదేమీ లేదు పార్వతి! ఎలా జరాలనుందో అలా జరగక మానదు. భగవంతుడనేవాడు కర్కోటకుడని నేను అనుకోవటం లేదు." అన్నాడు శివరావు.ఇరువురూ ఎవరి ఆలోచనలో వారు మౌనంగా వుండిపోయారు.వాళ్ళిద్దరి కళ్ళముందు చంద్రం రూపం మాత్రం మెదులుతుంది.క్రితం సారి శెలవుల్లో చంద్రం యింటికి వచ్చినప్పుడు రాత్రి భోజనాలు కాగానే ముగ్గురు కబుర్లు చెప్పుకుంటూ కూర్చున్నారు."మృత్యువు గురించి అందరూ ఎందుకు నాన్నా! అంత భయపడతారు? భయపడినా భయపడక పోయినా అందరికీ చావు తప్పదు కదా! అలాంటి అప్పుడు నవ్వుతూ, నవ్వుతూ చనిపోతే సరిపోలేదా!" అంటూ చంద్రం మాట్లాడుతూ వుంటే,"చావు కబుర్లు దేనికి?" అంటూ పార్వతి కోప్పడింది."నీకు భయమయితే మాట్లాడను లేమ్మా! నేను మాత్రం చావుకి భయపడను. చావుకి భయపడి, జబ్బులకి భయపడి, ప్రతిదానికీ భయపడుతూ వుంటే మనమేమీ చెయ్యలేము. వాదించలేము అని తరచూ మాష్టారు అంటూ వుంటారు." అంటూ అంతటితో ఆ ప్రసక్తి ఆపేశాడు చంద్రం.శివరావుకి పార్వతికి అదే విషయం గుర్తుకు వచ్చింది ఒకేసారి.అలా భార్య భర్తలిద్దరూ ఎవరి ఆలోచనలలో వారు వుండగానే అరగంట గడిచిపోయింది. నీరంతా పోయి వాగు పొంగు కూడా తగ్గిపోయింది."మరికొద్దిసేపట్లో బస్సు బయలుదేరబోతోంది." కండక్టర్ పెద్ద గొంతు వేసుకుని చెప్పాడు."వకతను అరిచి మరింత వుషారుగా అడిగాడు.""ముందుకా వెనక్కా?" అని."మేము ముందుకు తీసుకెళ్ళే వాళ్ళమే గాని, వెనక్కి తీసుకెళ్ళే వాళ్ళం కాదు." అంటూ "పదండి ముందుకు పదండి పైకి" అంటూ చిన్న రాగం కూడా తీశాడు.ఈ బస్సు డ్రైవరు సాధారణంగా డ్రైవ్ చేస్తున్నప్పుడు త్రాగడు. బయట చలి చలిగా వుండటంతో అందరూ బస్సు పోయినపుడు తనసీటు క్రింద దాచుకున్న సీసాలోని ద్రవాన్ని సగం తన పొట్టలోకి పోనిచ్చాడు. ఇదేమీ తెలియదు అక్కడున్నవారికి. ఆఖరికి కండక్టరు కూడా చూడలేదు. డ్రైవర్ తో సహా అందరి మనస్సులూ కుదుటపడి బస్సు బయలుదేరుతుందీ అని అనుకుంటూ వుండగా దీని వెనుకనే ఇంకొక బస్సు వచ్చి ఆగింది. రెండు బస్సులూ ఒకదాని వెనుక నెమ్మదిగా వాగు దాటాయి. బస్సు పది నిమిషాలు ముందుకు ప్రయాణించిన తరువాత. బస్సు డ్రైవర్లు ఒకళ్ళ కన్నా ముందు ఇంకొకళ్ళు వెళ్ళాలనే పోటీలో పడ్డారు. ప్రస్తుతానికి తప్పంతా వెనుక బస్సు వాడిదే. ముందు బస్సుకన్నా తన బస్సుని ముందుగా పోనివాలనే ఉద్దేశ్యాన్ని ముందు బస్సు డ్రైవరు గ్రహించాడు. వెనుక బస్సు ముందుకు వెళ్ళటానికి వీల్లేకుండా తన బస్సుని అటూ ఇటూ త్రిప్పుతూ వెనుక బస్సుకి అడ్డుపెట్టటం మొదలుపెట్టారు. వెనుక బస్సు వాడు సందులో వీలు చూసుకుని బస్సూ బస్సూ రాసుకునేంతగా ప్రక్కగా పోనిస్తూ ఎక్కిరించి ఇంకా ముందుకు సాగాడు.

రాగ అప్పటికి పూర్తిగా తెలివిలోకి రాలేదు. ఏదో పలవరిస్తోంది. ఒక్కొక్కసారి, "మమ్మీ! ఐ యామ్ వెరి సారీ మమ్మీ! వెరి వెరి సారీ మమ్మీ! ఇంకెప్పుడు నిన్ను హార్టు చెయ్యను డాడీ దగ్గరి కెళ్తను అనను గాడ్ ప్రామిస్ "అంటోంది. ఇంకో సారీ "డాడ్! ఐ మిస్ యు డాడ్! నేను నీతోనే వుంటాను. మనం జూ పార్క్ కి వెళ్దాం. ఐస్ క్రీమ్ కొనుక్కుందాం. మమ్మికి కూడా ఒక ఐస్ క్రీమ్ కొని యిద్దాం . మమ్మీ కోపం అంతా పోతుంది." అంటోంది. మూసిన కను కొలకుల చివర చిన్న నీటి బిందువులు ఒంటి మీద తెలివి లేని దశలో గూడా ఆ పసిమనసు ఎంత క్షోభించి పోతుందో చెబుతున్నాయి. చెయ్యగలిగిందేమి లేక గుడిసె మట్టి గోడలను అనుకుని కూర్చుంది యమ్మాయమ్మ. దారిద్ర్యామే అన్నీ బాధలకు మూలమనుకునేది. మనిషి తిండి కోసం, బట్ట కోసం మనుగడ కోసం ఎన్నెన్ని ఘోరకార్యాలైనా చేస్తాడని అనుకునేది. ఈ పాప కలిగినింట్లో పుట్టింది. డబ్బుకి సంబంధించినంతవరకు దేనికి లోటు లేదు. ఈ క్షోభకంతకు కారణం ఏమిటని చెప్పుకోవాలి. ఆడవాళ్ళు చదువుకుని విజ్ఞానవంతులై తమకు ఒక వ్యక్తిత్వం వుందనుకోవాలా? మగవాడు పెద్ద వాళ్ళయిన తల్లిదండ్రుల్ని గౌరవించి యింట్లో పెట్టుకోవడం తప్పనుకోవాలా? ఇంటి పరిస్థితుల కారణంగా గాని , బయటి యిబ్బందుల కారణంగా గాని, ,మరి ఏ ఇతర కారణంగా కాని, మగవాడు తగినంత కారణం లేకుండా తన్ని అవమానించినప్పుడు స్త్రీ ఎదురుతిరగడం తప్పనుకోవాలా? ఎక్కడ జరిగింది పొరపాటు?ఎలా సహనం వహించవలసినది సర్దుకుపోవలసింది , త్యాగాలు చెయ్యవలసింది స్త్రీ మాత్రమేనా? రోజుకి కొన్ని వందల ఉత్తరాలు పోస్టులో వస్తున్నాయి అణువేదకి. ప్రగాడమైన సానుభూతి ప్రకటిస్తూకొందరు, "పాప ఫోటో పత్రికలో చూశామని పాపకి సంబంధించిన వివరాలేమైనా తెలియజేస్తే పాపని వెదకటానికి సాయం చేస్తామని" మరికొందరు, " నువు ఎంత ప్రఖ్యాత నర్తకివైన పసిపాప విషయంలో యింత నిర్లక్ష్యం పనికిరాదని , "మరికొందరు "ఎన్ని కష్టాలకైనా తట్టుకుని ఆత్మాభిమానంతో నిలబడి స్త్రీ జాతికే తలమానికంగా ప్రకాశిస్తున్నారని, "మరికొందరు, "అడ్డానికికింత అహంకారం పనికి రాడు మరీ కన్ను పోయేంత కాటుక పెట్టుకుంటారా ఎవరైనా? ఇప్పుడు చూడు. అటు సంసారం పాడు చేసుకుని, యిటు రత్నం లాంటి కూతురికి దూరమై నువు పొదుతున్న సంతోషం ఎలాంటిది," అని మందలిస్తూ కొందరు, "పాపని వెదికి పట్టుకొచ్చిన వాళ్ళకి మంచి బహుమానమిస్తామని ప్రకటించి వుండవలసింది బహుమానం మీది ఆశతో నైనా ఎవరైనా పాపని  తెచ్చి యిచ్చేవారేమో? నాట్య ప్రదర్శనలిచ్చి బోలెడు సంపాదించారు. కన్న కూతురి విషయంలోనైనా యింత పినాసితనం పనికి రాదని, " అని నిష్టురాలతో మరికొందరు, రకరకాలుగా ఉత్తరాల వర్షం కురుస్తోంది ఆమె మీద. ఒక్కక్క ఉత్తరం చదువుతున్న కొద్ది ఆశ, ధైర్యం కలగడానికి మారుగా నిరాశా, నిస్పృహ ఎక్కువ అవుతోంది. రాగ దూరమై నలభై ఎనిమిది గంటలు గడచిపోయాయి. ఇనతవరకు ఏ ఆచూకి తెలియలేదు ఏ మాత్రం ఆసక్తి లేకుండా విసుగ్గా మరొక ఉత్తరం తెరిచింది. ఇంగ్లీషులో వుంది ఉత్తరం. "శ్రీమతి అనువేద గారికి, మీరెవరో నాకు తెలియదు మాది మధ్య ప్రదేశ్ హిందూ దేశంలోని ముఖ్యమైన స్థలాలన్నీ చూసుకుంటూ, కోణార్క దేవాలయానికి వచ్చాను. అక్కడ ముఖశాలలో శిల్పాలు చూస్తుండగా, ఎనిమిదేళ్ళ పాప నా దగ్గిర కొచ్చి , "అంకుల్! మమ్మికి ఫోన్ చేయాలి. ఫిప్టి ఎన్ పి వుంటే ఇస్తారా?' అని అడిగింది ఇంగ్లీషులో ఆ పాప వొంటి మీద దెబ్బలున్నాయి. ముఖం మీద బురద మరకలున్నాయి. మురికోడుతూ వుంది. పాప ఇంగ్లీషులో ముద్దుగా మాట్లాడే వరకు అడుక్కునే వాళ్ళ పిల్ల అనుకున్నాను. పాపని నేను వివరాలడిగే లోగానే ఎవరో ఒరియా వచ్చి పాపని రెక్క పట్టుకులాగి భుజం మీద వేసుకుని, "మా అమ్మాయే మతి స్థిమితం లేనిది" అన్నాడు. అతడు వెళ్ళిపోయిన కొంతసేపటికి పాప ఫోటో పేపర్లో చూసినట్లు గుర్తొచ్చింది. పేపర్లోని చిరునామా బట్టి మీకీ ఉత్తరం వ్రాస్తున్నాను ఇంతకంటే ఏమి చెయ్యలేకపోతున్నాను. క్షమించండి. ఇట్లు ఒక టూరిస్ట్. తను కూర్చున్న కుర్చీ , ఆ నేల, ఆయిల్లు, ఏ అధ పాతాళాలలోకో జారిపోతున్నట్లనిపించింది అణుకి. చెవుల్లో "మమ్మీ! మమ్మీ!" అంటున్న రాగ పిలుపు కళ్ళముందు కాళరాత్రి అందకారాలు. తన రాగ ఎక్కడో, ఎవరినో ముష్టేత్తుకుంటోంది, తనకి ఫోన్ చేసి సారీ చెప్పడం కోసం, ఆ ఒరియావంత్ ఎవరో, పోలిసుగా జీవన్ దగ్గిరకే రాగలిగిన వ్యక్తీ, ఒరియాపంత్ గా అపరిచిత వ్యక్తీ దగ్గిరికి వెళ్లలేడా? అలాంటి వ్యక్తుల చేతుల్లో చిక్కుకుని ఏ అవస్థలు పడుతుందో మమ్మికి ఫోన్ చెయ్యాలని ఆరాటపడే ఆ మనసు తల్లి కోసం ఎంత తల్లడిల్లిపోతోందో. తల తిరుగుతున్నట్లు అనిపించింది. "నో!" అని తనని తను హెచ్చరించుకుంది. పదేళ్ళ వయసులో తల్లిని పోగొట్టుకుంది. తండ్రి వోదార్చే అండగా నిలబడే బదులు తను పిచ్చివాడై పొతే అతడికి తల్లిగా మారి, తండ్రినే ఓదార్చింది. తల్లి పోయిన దుఖం, గుండెల్లోనే దాచుకుని, యింటి భారమంతా తన భుజాల మీద వేసుకుంది. తండ్రి లక్షలు గడించకపోయినా, తిండికి, బట్టకి లోటు లేదు. అందుచేత ఆర్ధికంగా పెద్దగా యిబ్బందులు ఎదుర్కోవలసి రాలేదు. చిన్నప్పటి నుంచి డాన్సు నేర్చుకుంటూ స్కూల్లోను, కాలేజిలోను కూడా ప్రతి ఫంక్షనులో డాన్సు చేసి ప్రశంశలు అందుకునేది. బి.ఎ వరకూ యిటూ చదువు, అటు డాన్సు రెండూ నేర్చుకుని, గ్రాడ్యుయేట్ తరువాత పూర్తిగా దాన్సుకే అంకితమైపోయింది. డాన్సర్ గా పేరు ప్రఖ్యాతులు, డబ్బు సంపాదించుకుంది. ఇటూ పినతండ్రిని, అటు మేనమామని గౌరవిస్తూనే చాకచక్యంగా తన వ్యవహారాలన్నీ తనే చూసుకునేది. చిన్నప్పటి నుంచి బాధ్యతలు మోసి, మోసి అలసి పోయిన అణువేద పెళ్ళి చేసుకున్నాకైనా బరువు బాధ్యతలన్ని భర్త మీద వేసేసి నిశ్చింతగా గృహిణిగా కాలం గడుపుదామని ఎన్నో కలలు కంది. అయితే విధి ఎక్కడికక్కడ డీ కొంటునే వుంది. జీవన్ తన భార్య బాధ్యతలు తన మీద వేసుకోకపోగా మరింతగా బరువు బాధ్యతలు పెంచాడు. అలాగే సంసారాన్నొకదారికి తేవాలనుకుంటే యిప్పుడి దెబ్బ. "నేను క్రున్గిపోనుం కృంగిపోకూడదు. కృంగిపొతే నా రాగని ఆ రాక్షసుల చేతుల్లోంచి విడిపించే వాళ్ళుండరు. రాగని కాపాడుకోవాలి" పట్టుదలతో అనుకుని లేవడానికి ప్రయత్నించింది. తులిపోయింది. ఆమె కింద పడిపోకుండా రెండు అందమైన చేతులు ఆమెని పట్టుకున్నాయి. అవి జలజవి. అణుని జాగ్రత్తగా వాలు కుర్చీలో కూర్చో బెట్టి వేడి హార్లిక్స్ గ్లాసులో కలిపిచ్చి, అణు చేతిలో ఉత్తరం అందుకుని చదివింది. ఒక కుర్చీ అణు దగ్గిరగా లాక్కుని కూర్చుని, "ఏం చేద్దామనుకుంటున్నావిప్పుడు?" అడిగింది. అణుకి మొదటి నుంచి ఎంతటి తీవ్రమైన దుఖమైనా, ఎంతటి దారుణమైన బాధ కలిగినా మరొకరి ముందర బయట పడడం యిష్ట ముండదు. జలజ ముందర బయటపడడం అసలు యిష్టం లేదు. తనని తన్ను అదుపులోకి తెచ్చుకుంటూ," జీవన్ ఎలా వున్నాడు?" అని అడిగింది. జీవన్ కి నేనేదో బాడీ గార్డ్ అయినట్లు మాట్లాడతావేమిటి? ఏదో చుట్టాలు కదాని చికాకులో వున్నారు కదాని చేతనైనా సాయం చేద్దామనుకున్నానంతే నేను లేనప్పుడు నువు జీవన్ ని చూడ్డానికి వచ్చావటగా! ఇద్దరూ ఘోరంగా లవాడేసుకున్నారటగా!" "లవాడుకున్నామా!"

        "గొప్ప అభిప్రాయం బంగారంలాంటిది ఫ్రేం కట్టించి దాచుకొంటాను. శర్మ తొణక్కుండా చిరునవ్వుతో అన్నాడు.     ఆ చిరునవ్వుకు ఇంకా కంపరమెత్తింది శాలినికి.     "తరతరాలుగా ఆడదాన్ని అవిద్యలో! అంధకారంలో ఉంచి ఆమెని ఆమె కట్టుబానిసనుచేసి  ఆధిపత్యం చెలాయించారండీ మీమగవాళ్లు. ఆమెను ఎంత దారుణంగా అణచివేశారంటే మగడు పుటుక్కున ఛస్తే, మగడులేని జీవితం ఓ జీవితమేనా, అని, అతడితోపాటు చితిలోపడి తగలబడిపోతే సతి జన్మ తరిస్తుంది అనుకొనేంతగా అణచివేశారు. ఇప్పుడిప్పుడే ఆ చీకటి  తెరలు చీల్చుకొని బయటికి  వచ్చేస్తూంది. ఇదేమిటని అడుగడుగునా మిమ్మల్ని ప్రశ్నిస్తూంది. నిలవేస్తూంది. చైతన్యపు వెల్లువతో ఆదిశక్తిలా విరుచుకుపడుతున్న ఆమెనుచూసి మీ కోట బీటలు వారుతున్నదని బెంబేలు అయిపోతున్నారు. ఆమె మేథస్సునూ; తెలివితేటలనూ, చదువు సంధ్యలనూ ఒప్పకోడానికి ఇష్టం లేదు. అందుకే ఈ సంకుచితమైన విమర్శలు.         పెద్ద చప్పట్లవర్షం కురిసింది.     ఆవేశంతో తనను తను మరిచి. కంఠస్వరం హెచ్చింది మాట్లాడుతున్న శాలిని చప్పట్ల చప్పుడికి ఉలిక్కిపడి చూసింది.     స్టాఫ్ రూం అంతా టీచర్సుతో నిండిపోయివుంది.     "శాలిని టీచరు శానా గరమ్ అయిపోయినార్ ఏమిటి?" అన్నాడు పి. టి. సారుఖాదర్ ఖాన్.     "ఆడపిల్లలు రెవికల చాటున, కొంగుల చాటున చీటీలు పెట్టుకువచ్చి పరీక్షల్లో నఖల్ నడుపుతారని అన్నారు శర్మ సార్. ఇంకేముంది? యుద్దభేరి మ్రోగింది. ధనధనా బాణవర్షం కురిపించేసింది. బాణవర్షమా అది! బాంబులవర్షం!" చమత్కారంగా చెప్పాడు హరిగోపాల్.     అందరూ ముసిముసిగా నవ్వారు తప్పఎవరూ ఎవరినిసైడ్ చేయలేదు.     శర్మ అంటే చెప్పలేనంత కోపం నింపుకొంది శాలిని.     ఇంటికి వచ్చాక సుధతో అంది. "మనిషి ఎంత అందంగా, హుందాగా వుంటే ఏం?" మనసు పట్టి సంకుచితం, పై మెరుగులు చూసి భ్రమిశాను. ఇవాళ నా భ్రమ తొలగిపోయింది."     "ఎవరి సంగతి నువ్వు మాట్లాడేది?"     "ఇంకెవరు? ఆ శర్మగాడే."     "బాబోయ్! ఒక్కసారే అతడు "గాడ్" ఎలా అయ్యాడు?"     "గాడ్ కాదు "గాడు" కసిగా ఒత్తి పలికింది గాడును,"     "ఆటగాడు వేటగాడు పాడగాడన్నట్టు శర్మగాడన్నమాట."     "హాస్యం చేయకు. నాకిప్పటికే ఒళ్లు మండిపోతూంది."     "ఏదీ? ఎక్కడ? ఒక నిప్పురవ్వగాని, పిసరంత పొగగానీ కనిపించడంలేదు" శాలిని ఒంట్లో వెతుకుతున్నట్టుగా, చేతుల్తో తడమసాగింది.         "నిన్ను తంతాను."     "ఇంతకీ ఏం జరిగింది భామామణీ!"     "ఈ సంగతి విన్నావంటే ఇప్పుడే నువ్వు యుద్దానికి తయారైపోతావు. మన ఆడవాళ్లందరికీ పరువు నష్టం కలిగించే మాటన్నాడు." శర్మ ఏమన్నాడో చెప్పింది.     "అంత మాటన్నాడా నీ హీరో? అయితే అతడిపని పట్టాల్సిందేయ వదలకూడదు నాలుగు రోజుల్లో ఆ ఊరు టూర్ ప్రోగ్రాం వేసుకువస్తాను, ఇద్దరం కలిసి అతడిని ఒక పట్టు పడదాం ఏం?"సుధ చిటికెవేస్తూ అంది.         *    *    *    *    *         తనని చూడగానే ముఖంలో అదోలాంటి మెరుపు నిండిపోగా చిరునవ్వుతో విష్ చేసే శాలిని నిన్నటి సంఘటన తరువాత కోపం, ఏవగింపు లాంటి భావం కళ్లలో కస్సుమన్నట్టుకాగా, విసురుగా ముఖం త్రిప్పేసుకొంటుంటే శర్మ మనసు చివుక్కుమంది. సరదాకి అంటే ఆవిడంత సీరియస్ గా తీసుకొంటుందనుకోలేదు.     క్లాస్ లో పాఠం చెబుతున్నా మనసు శాలిని కోపాన్నే గుర్తు తెచ్చుకొని క్రుంగిపోతూంది. "ఉహూఁ!" లాభంలేదు. ఆవిడకు సారీ చెప్పి ఆవిడ ప్రసన్న వదనం చూసేదాకా ఈ  చింత దూరంకాదు! అనుకొన్నాడు.     సాయంత్రం దాకా శాలిని ఒంటరిగా కలుసుకునేందుకు వీలుకాలేదు.

     గవర్నమెంటు ఫిజిషియన్ డాక్టర్ మూర్తి అప్పటికే బోను ఎక్కి నిలబడి వున్నాడు.     "డాక్టరు మూర్తి! మీరు శ్రీ భరత్ ని మెడికల్ ఎగ్జామినేషన్ చేశారు. అవునా."     "అవును"     "ఏ సందర్భంలో?"     "అతనిలో పుంసత్వం వుందా లేదా అని నిర్ణయించడానికి."     "అందుకు ఏమేమి పరిక్షలు చేశారో వివరించగలరా?"     "ముందుగా స్పెర్మ టెస్ట్ చేశాను" అంటూ సాంకేతిక పదాలతో, తను చేసిన పరిక్షలు విశదికరించాడు డాక్టర్ మూర్తి.     "దానివల్ల ఏం తేలింది?"     "శ్రీ భరత్ ఇంద్రియంలో లోపం ఏమి లేదు. అతను పిల్లలని కనడానికి సమర్దుడే. అతని మగతనం గురించి శంకించవలసిన పని లేదు."     "దట్సాల్ డాక్టర్! థాంక్యూ వెరిమచ్!"     మూర్తి బోను దిగిపోయాడు.     రమణారావు విజయగర్వంతో భరత్ వైపు చూసి తరవాత జడ్జి వైపు తిరిగాడు.     "యువర్ అనర్! డాక్టర్ మూర్తి గారి మెడికల్ రిపోర్టు విన్నారు. భరత్ మొగతనం గురించి అనుమానించవలసిన అవసరం ఏమి లేదన్నారు డాక్టరు.     దీని మూలంగా తెలుస్తుంది ఏమిటంటే, వాది అయిన శ్రీమతి సుదీర ఆమె తండ్రి ప్రోద్బలంతో, నా క్లయింటు శ్రీ భరత్ మీద హినాతి హినమయిన అభాండం వేసింది. పవిత్రమైన వివాహబంధం తెగతెంపులు చేసుకోవాలని చూసింది.     యువర్ అనర్! నా క్లయింటు శ్రీ భరత్ కోటికి పడగ ఎత్తిన ధనవంతుడు కాకపోయినా, కూటికి గతిలేని దరిద్రుడు మాత్రం కాదు. సంఘంలో పేరు ప్రఖ్యాతులు ఉన్న కళాకారుడు నా క్లయింటు. శ్రీమతి సుదీర తన తండ్రి దుర్బోదలవల్ల చేసిన దుందుడుకు పనితో సమాజంలో నా క్లయింటు పేరు ప్రతిష్టలకి తీరని నష్టం కలుగుతుంది. ఈ నష్టాన్ని ఎంత డబ్బు ఇచ్చినా పూడ్చలేము యువర్ అనర్! కళకు వెలకట్టే షరాబు ఇంతవరకూ పుట్టలేదు. అయినా, నా క్లయింటు తనకు జరిగిన పరువు నష్టానికి బదులుగా, శ్రీమతి సుదీరను ఈ పనికి ప్రోత్సహించిన శ్రీ రత్నాకరరావు దగ్గర నుంచి యాభై లక్షల రూపాయలు ఇప్పించమని కోరుతున్నాడు. పరువు నష్టం దావాకి పేపర్లు సిద్దంగా వున్నాయి. శ్రీ రాత్నాకరరావే శ్రీమతి సుదీరని విడాకులకు పురి గోల్పడని నిరూపించడానికి మా దగ్గర సాక్ష్యాలు వున్నాయి. తగిన సమయంలో వాటిని ప్రవేశపెట్టడం జరుగుతుంది.     "డాక్టరు రిపోర్టు ఆధారంగా, శ్రీమతి సుదీర పెట్టుకున్న విడాకుల అర్జీ కొట్టి వెయ్యమని నేను ప్రత్యేకంగా విన్నవించవలసిన అవసరం లేదనుకుంటాను."     న్యూట్రాన్ బాంబు తన నెత్తిమీద పడినట్లు బెదిరిపోయింది సుదీర. ఉపీరందనట్లు ఫీలవుతూ సారధి వైపు చూసింది.     అతను కూడా, అనుకోని ఈ పరిణామానికి నిశ్చేష్టుడై కూర్చుని ఉన్నాడు.                                                                                ----------     "ఎందుకలా చేశారు రమణారావుగారూ? నాకు డబ్బు ఎందుకు? పరువునష్టం దావా వెయ్యొద్దు మనం?" అన్నాడు భరత్, ఆ రోజు సాయంత్రం.     "నీకు తెలియదు భరత్. మనం ఆత్మరక్షణ కోసం ప్రయత్నించినట్లు కనబడకూడదు. ఎదురు దాడి చేస్తున్నట్లు అనిపించాలి. అప్పుడే వాళ్ళు అదుపులో ఉంటారు. నామీద భరోసా వుంచు. నువ్వు నిశ్చింతగా ఉండు."     అయిష్టంగానే ఒప్పుకున్నాడు భరత్.     "ఏడ్చినట్లుంది, నీ ప్రయోజకత్వం! పొద్దున పిటిషన్ పడేస్తే సాయంత్రానికి డైవోర్సు గ్రాంటయిపోతుంది అన్నంత ఈజీగా చెప్పావు. ఇప్పుడు మన పికెల మీదికి డేఫేమేషన్ సూట్ తీసుకొచ్చావు! ఎలాగ ఇప్పుడు? అంది సుదీర మండిపడుతూ. సారధి నోరు తెరవకుండానే ఆమె తిట్లు తింటున్నాడు.     పెద్ద చుట్ట నోట్లో పెట్టుకుని గుప్పు గుప్పు మని పొగ వదులుతూ, అసహనంగా పచార్లు చేస్తున్నాడు రత్నాకరరావు. సీత సిరియాస్ గా మొహం పెట్టుకుని ఆలోచిస్తుంది.     చటుక్కున సారధి ముందు ఆగాడు రత్నాకరరావు "ఎందుకిలా అయింది! నాకు గుర్తున్నంత వరకూ ఏ కేసులో కూడా నువ్వు ఓడిపోలేదు."     "అవును సర్! నేను చేపట్టిన కేసు ఏది చెయ్యి జరిపోలేదు. పోదు కూడా!" అని ఆప్రయత్నంగా సుదీర వైపు చూశాడు సారధి. "అప్పుడే ఏమి ముంచుకు పోలేదు సర్! ట్రంప్ కార్డ్ మన దగ్గరే వుంది."     నీటిలో మునిగిపోయి , ఏట్లో కొట్టుకుపోతున్న వాడికి దుంగ ఒకటి ఆసరాగా దొరికినట్లయింది రత్నాకరరావుకి. తెరిపిన పడ్డట్లు చూశాడు.     "చెప్పు" అంది సీత.     సారధి ఒక్కక్క మాటా తూచి తూచి మాట్లాడుతూ, తను ప్లాను చెప్పడం మొదలెట్టాడు. అతను చెప్పడం ముగించగానే కోపంగా లేచి నిలబడింది సుదీర. "నో!" అంది గట్టిగా. నోన్నోన్నో! నేను దీనికి ఒప్పుకోను! నెవర్."     రత్నాకరరావు మండిపడ్డాడు.      సుదీరా! నిన్ను అల్లారు ముద్దుగా పెంచాను. నీకేది కావాలంటే అది తెచ్చి ఇచ్చాను. చివరికి కాళ్ళకి గజ్జెలు కట్టుకుని గంతులేసేవాడు మొగుడుగా కావాలంటే ఇష్టం లేకపోయినా వాణ్ణి ఇచ్చి నీకు పెళ్ళి చేశాను. నీ మొగుడు మగాడే కాదని తేలిపోయింది. ఈ అడి పాడే ఆడంగి వాడి పరువు యాభై లక్షలా! వాడి దగ్గర ఏదో సాక్ష్యం ఉండి ఏడిసిందంటున్నాడు! మన గ్రహచారం బాగుండక వాడు కేసు గెలిచాడంటే, వాడి మొహాన మనం డబ్బు కొట్టవలసివస్తే, ఎంత నష్టం! ఇంత డబ్బు జమ చెయ్యడానికి నేను జన్మంతా శ్రమపడ్డానమ్మా! ఎన్నో తప్పుడు పనులు చేశాను. ఒక గాడిదల మంద తినేంత గడ్డి నే నొక్కడినే తిన్నాను తల్లీ! ఇదంతా ఎవరి కోసం? నికోసమనే అమ్మడూ! యాభై పైసల విలువ చెయ్యని మనిషికి యాభై లక్షలుట. యాభై లక్షలు!"     "డాడ్......" అనబోయింది సుదీర.     "నువ్వింకేం మాట్లాడకు!" అంది సీత ఖచ్చితంగా.     విసురుగా అక్కడినుంచి వెళ్ళిపోయింది సుదీర. చీర అయినా మార్చుకోకుండా కార్లో కూర్చుని స్టార్ట్ చేసింది.                                                                                  ----------     అరుగు మీద కూర్చుని మోకాళ్ళలో తల పెట్టుకుని అలోచిన్స్తున్న భరత్ , చీర రెపరెపలు విని తల ఎత్తి చూశాడు.     ఎదురుగా సుదీర నిల్చుని ఉంది. అలసిపోయినట్లు ఉంది తన మొహం. ఆమె వదనంలో ఎప్పుడూ మెదిలే అహంభావానికి బదులుగా ఆందోళన కనబడుతోంది. నమ్రతగా కొంగు తల మీద కప్పుకుని, నేల చూపులు చూస్తూ నిలబడి ఉంది తను.     అతనికి ఏం మాట్లాడాలో తోచలేదు.     "కూర్చో!" అన్నాడు. తను లేచి నిలబడుతూ.     "నన్ను క్షమించండి! ఐ యామ్ సారీ!" అంది సుదీర వినినినబదకుండా.     భరత్ ఏమి జవాబు ఇవ్వలేదు.     ఆ సారధి గాడు....బాస్టర్డ్........వాడి మాటలు విని నేను డైవోర్సు అప్లయ్ చేశాను. నేను చాలా తప్పే చేశాను. క్షమించడానికి వీలవుతుందా?" అంది జాలిగా.     ఎదుటి మనిషి బాధ పడుతూ ఉంటే బిగుసుకుపోయి ఉండడం భరత్ కి చేతకాదు.     "ఫరవాలేదు! బాధ పడకు!" అన్నాడు ముక్తసరిగా.     సుదీర విశాల నయనాలు సజలమయ్యాయి. "పదండి! మన ఇంటికి వెళ్ళిపోదాం!" అంది దుఖాన్ని ఆపుకుంటూ.     భారతి బయటికి వచ్చింది.     "ఏవండి! బాగున్నారా?" అంది. ఆమె గొంతులో పలకరింపు లేదు. ఏహ్యభావం ధ్వనిస్తోంది.     "మీ అందరికి క్షమార్పణ చెప్పుకోవాలని వచ్చాను భారతీ! చెప్పుడు మాటలు విని తప్పుగా ప్రవర్తించాను నేను."     మాట్లాడకుండా ఉండిపోయింది భారతి. తనది భరత్ లా మరి నవనీతం లాంటి మనసు కాదు. క్షణాల్లో ద్రవించి పోవడానికి.     ఈజీ చెయిర్లో పడుకుని ఉన్న సదాశివరావుగారు కష్టం మీద మాట్లాడుతూ "కులాసాగా ఉన్నావా అమ్మా?" అని పలకరించారు సుదీరని. ఆమెని చూడగానే అయన మొహంలోకి చాలా కాంతి వచ్చింది.     "ఆయన్ని నాతో రమ్మని చెప్పండి మావయ్యగారు!" అంది సుదీర ప్రాదేయపుర్వకంగా.     "వెళ్ళు భరత్! కలకంఠీ కంట కన్నిరోలికిన సిరి ఇంట నుండ నొల్లదు" అన్నారు చిన్న చిన్న చికాకులు వస్తూనే ఉంటాయి. సర్దుకు పోవాలి నాన్నా" అన్నారాయన.     "భారతి మౌనంగా లోపలికి వెళ్ళి భరత్ సూట్ కేస్ ని తెచ్చి కారులో పెట్టింది.     సంకోచంగా కారెక్కాడు భరత్.     వికసించిన మొహంతో డ్రైవింగ్ సీట్లో కూర్చుంది సుదీర.                                                                                            ------------     ఆ రాత్రి సుదీర బెడ్ రూమ్ రెండో శోభనం కోసం అలంకరించిన గదిలా వుంది. పూలజల్లు కురిసినట్లు పరుపుమీద మల్లెలు, జల్లి ఉన్నాయి. తుమ్మెదలా ఝుంకారం చేస్తున్నది ఎయిర్ కండిషనర్. వెన్నెలలా ఉన్న కాంతిని రూమ్ అంతా పరుస్తోంది ట్యూబ్ లైటు.

     "నన్ను చూస్తే పిచ్చిపట్టేలా వుందా?" గర్వంగా అడిగింది కాశ్మీర.     "అవును."     "భయపడకు  నీ పిచ్చి నేపోగోడతానులే" అంది.     "ఎలా?"     "అవకాశం వచ్చినప్పుడు నేనే  చెప్తానులే. విజయ్, నువ్వు ఇరవైతె రోజులుగా కనబడకపోయేసరికి  నాకే పిచ్చిపట్టింది. నువ్వే ఆ పిచ్చిని పోగొట్టాలి మరి!"     "మరింకా ఇక్కడే  వున్నావే?"  అన్నాడు పరిహాసానికి విజయ్. అతని మాటల్లోని అంతరార్ధాన్ని గ్రహించిన కాశ్మీర....     "నీ కోసం చాలా సేపట్నుంచి  చూసి విసుగోచ్చేసింది, కనీసం నువ్వు గదిలోంచి కూడా బయటికి రాకపోతే కోపంవచ్చి  పాట పాడేశాను" అంది.     "చూడు! నువ్వెప్పుడు పిలిస్తే అప్పుడు కనబడతాను పాట మాత్రం  పాడకు."     "అలాగే"     "ధాంక్యూ."         "చూడు"     "ఏం చూడను?"     అతని మాటకి కాశ్మీర చిలిపిగా చూస్తూ పవిటని  సర్దుకుంది.     "నీ దగ్గర ఏమన్నా  పుస్తకాలున్నాయా?     "ఆ....ఏం ఇవ్వాలో చెప్పు."     "చందమామ, బొమ్మరిల్లు...." అంటూ నవ్వేసింది అల్లరిగా.     "రేపు గుర్తుంచుకొని  నీ కోసం కొని తెస్తాను.     "ఛ ఊరికే  అన్నాను. అవినాకెందుకు పనికొస్తాయి. ఏమన్నా... లేవా?" అని అర్దోక్తిగా ఆగిపోయింది.     "ఏమన్నా....లేవా....? అంటే?" అడిగాడు.     "అదే....ఛీ...నీకసలు బుర్రలేదు. అందులో  బొమ్మలుకూడా వుంటాయి. ఎవరూ చూడకుండా ఇవ్వాలి."     "పెక్స్ బుక్స్ " అనుకోని  కాశ్మీర కోరికకి విజయ్ అదిరి పోయాడు.     ఆమెకి ఆ వయసులో ఎంత  కోరిక! తల్లి తండ్రి ఎవరి గొడవల్లో  వాళ్ళు  తిరుగుతుంటే  పిల్లలు  ఇలాగే  తయారవుతారు. ఆడపిల్లలున్న తల్లి తండ్రి  ఎంత జాగ్రత్తగా ఉండాలి.     పెక్స్ పత్రికలు  కావాలని ఓ మొగాన్ని అడుగుతున్నావంటే ఏమనాలి?     కాశ్మీరాకేసి చూశాడు విజయ్. క్రింది పెదవిని మునిపళ్ళతో నొక్కిపట్టి చూస్తోంది కాశ్మీర.     ఆ క్షణంలో కాశ్మీర మగవాళ్ళని  నిలువునా మింగేసే ఓ శక్తిలా కనబడింది.     విజయ్ ఒళ్ళు గగుర్పొడిచింది.     "ఏం మాట్లాడవూ! నీ వల్ల కాకపోతే చెప్పు" అంది.     అతనికే విధమ్తెన  సమాధానం  చెప్పాలో తోచలేదు.     "తప్పు కాశ్మీరా, నువ్వు అప్పడే అలాంటివి చదవకూడదు."     "అప్పడే అంటే ....నేనింకా పాపాయి ననుకున్నావా విజయ్. అయం నాట్ బేబి " అంది.       "నువ్వు చిన్నదానిననే  అనుకున్నా, కాని పెద్దదానివని  గుర్తు చేశావు. సరే రేపు తెచ్చిస్తాను" అన్నాడు విజయ్ మేడమేట్లు దిగుతూ.     "ఎక్కడికి?" అతను వెళ్ళిపోతుంటే చాలా నిరుత్సాహంగా అడిగింది.     "భోజనానికి."     "ఆకలిగా వుందా?"     "అవును."     "భోజనానికి అంతదూరం వెళ్ళక తప్పదన్నమాట" అంది.     అతను నవ్వుతూ రోడ్డుమిదికొచ్చి  వెనక్కి తిరిగి చూశాడు.     కాశ్మీర అక్కడే నించుని అతన్ని చూస్తోంది.                                                            *    *    *     గ్రే కలర్  బెల్ బాటం పాంటు, దానిపైతెన డార్క్ కలర్  చారలూ వున్న షర్టుని  టక్ చేశాడు విజయ్  కాళ్ళకి ఎలివేటర్స్ , ఎడంచేతికి పచ్చల వుంగరం , రిస్ట్ వాచీ వున్నాయి. అతని నడుముకి పెట్టుకున్న వెడల్పాటి  బెల్టు ముందు భాగంలోని స్టిల్ బకిల్ ప్రేమ్ లో సింహం  బొమ్మ అందంగా వుంది.     విజయ్ ది  ఆరుడుగుల  భారి విగ్రహం ఎర్రని చాయతో  ముచ్చటైన క్రాఫింగ్ , సన్నని మీసాలు, అతన్నోసారి చూస్తే తిరిగి చూడాలనిపించే అందం విజయ్ ది అందుకే ఆడపిల్లలు  అతనంటే పడిచస్తారు.     అతను చేతులు చాస్తే పరుగెత్తికెళ్ళి అతని కౌగిలిలో కలిసిపోవాలనిపించింది అర్జునకి.     అతను చేతులు చాచనూలేదు. ఆమె పరుగెత్తికెళ్ళి అతని కౌగిలిలో కలిసిపోనూలేదు.     "ఇప్పుడు నువ్వెలా వున్నావో తెలుసా?" అంది అర్జున.     "నువ్వే చెప్పు" అన్నాడు  విజయ్     అర్జున నవ్వింది.         తిరిగి నవ్వింది. అందంగా నవ్వింది. మతిపోయేలా నవ్వింది.     ఆ నవ్వునీ ఆ మనిషినీ చూసి  అదిరిపోయాడు విజయ్.     "అచ్చం కోతిలా వున్నావు." అంది.     "నేనెలా వుంటే  ఏం కాని రేపు రాబోయే వాడ్ని జాగ్రత్తగా చూసి కట్టుకో మళ్ళీ  ఏ కోతో  వస్తే కష్టం" అన్నాడు.         "నేను కోతినే ప్రేమించా కోతినే చేసుకుంటా" అంది  అర్జున.     "ఇంతకీ ఏ సిన్మాకి?" అడిగాడు విజయ్.     "బాలనాగమ్మకథకి. "     "పద అదే మంచి కాలక్షేపం." అన్నాడు.   

    దూకీ, పడటంతోనే ఆమెకి స్పృహ తప్పింది.     "నిజం కోసం దేన్నైనా  త్యాగం చెయ్యాలి. కానీ దేని కోసమూ  నిజాన్ని త్యాగం చేయకూడదు__" స్పృహ తప్పబోతూ  వుండగా  ఆమె అనుకున్న మాటలవి.     ఉపసంహారం :     ప్రకాశరావు ఇంటిమీద దాడి జరిగింది. సి. బి. ఐ. దేశరక్షణకు  సంబంధించిన అనేక రహస్య పత్రాల  కాపీలను, ఎన్నో ఏళ్ళుగా ఆయన రహస్యంగా  జరుపుతున్న  కార్యకలాపాలు  రుజువు చేసే పత్రాలను స్వాధీనం చేసుకున్నారు. దీన్ని సాగర్ నిర్వహించాడు. 61908 కోడ్ ఆధారంలో లార్కిన్స్ బ్రదర్స్, కుమార్ నారాయణ్, రామ్ స్వరూప్ కేసులని మించిన గూఢచారి ముఠా  ఆచూకీ బయటపడింది. పూర్తి సాక్ష్యాధారాలతో - ప్రకాశరావు ఇంట్లో  దొరికిన కాగితాల వల్ల.     లార్కిన్స్ సోదరులు సర్వీసునించి  రిటైరయిన తర్వాత తమ పలుకుబడితో స్నేహితుల ద్వారా వాళ్ళకు  ఏ మాత్రం అనుమానం కలగకుండా, దేశరక్షణకు సంబంధించిన  సమాచారాన్ని  సేకరించి విదేశీయులకు అందజేస్తూ పట్టుబడ్డారు. కుమార్ నారాయణ్ తను పనిచేస్తున్న సంస్థ యజమాని లాల్ తో కలసి ప్రధానమంత్రి కార్యాలయంలో డిఫెన్స్  సెక్రటేరియట్ లో పనిచేస్తున్న  అధికారులతో  పరిచయం  చేసుకుని వారి ద్వారా  సీక్రెట్ ఫైల్స్ తెప్పించి, కాపీలు తీయించి  విదేశీయులకు  అందచేస్తూ  పట్టుబడ్డాడు.     అయితే వాళ్ళు చేసిన తప్పులేవీ ప్రకాశరావు చేయలేదు. బయటవాళ్ళకు  ఏ విధమైన అనుమానం రాని విధంగా ప్లాను వేసేవాడతను. నిజాయితీ గల ఆఫీసరుగా తనకున్న పలుకుబడిని చాలా నేర్పుగా  వినియోగించుకున్నాడు. అతని పథకం  ప్రకారం  అతనెవ్వరి దగ్గరకు సమాచారం  కోసం వెళ్ళవలసిన అవకాశం  వచ్చేదికాదు. వాళ్ళంతట వాళ్ళే వచ్చి ఆయనకు వివరాలు అందించి అభిప్రాయాన్ని  కనుక్కుని వెళ్ళేవారు. ఆయనకు రహస్యాలు అందించిన వాళ్ళలో  కేంద్రమంత్రులు, రాష్ట్రమంత్రులే  కాకుండా  ప్రధానమంత్రి కార్యాలయంలో, డిఫెన్స్ హోం సెక్రటరియేట్ లలో పనిచేసే ఉన్నతాధికారులు  కూడా వున్నారు. తమ దగ్గర నుంచి రహస్యాలు గ్రహించి అదంతా విదేశాలకు  అందించాడనే వార్త వాళ్ళను ఆశ్చర్యంలో ముంచివేసింది. పరోక్షంగా  బాధ్యతను స్వీకరించి  తమ పదవులకు రాజీనామా చేశారు నిజాయితీ పరులైన అధికారులు కొందరు. అయితే ఎక్కువ బలవంతం చేయకుండానే  ప్రకాశరావు ఏ విషయమూ దాచకుండా  అన్నీ వివరంగా చెప్పడంతో  వాళ్ళ రాజీనామాలు  ఆమోదించాలో వద్దో నన్న  సంశయంలో పడ్డాడు ప్రధానమంత్రి.     అసలుకథ  ప్రారంభం అయి పుష్కరం దాటింది. అప్పటికి  ప్రకాశరావు సర్వీసులోనే ఉన్నాడు. డిఫెన్స్ మినిస్ట్రీలో  డిప్యూటీ సెక్రటరీగా.     మనిషిలో  ఒకోసారి ఒక చిన్న బలహీనతే వాళ్ళజీవితాన్ని  ఎంతగా నాశనం చేస్తుందో, వాళ్ళచేత ఎటువంటి విపరీతపు పనులు  చేయిస్తుందో  ప్రకాశరావు జీవితమే ఒక ఉదాహరణ. ఆయనెప్పుడూ డబ్బుకి ప్రాధాన్యత నివ్వలేదు. స్వతహాగా ఆస్థిపరుడే. సంఘంలో  మంచి పేరుప్రతిష్టలున్నాయి. అవి నిలబెట్టుకోవాలనే  తాపత్రయం ఉంది.     మొదటినుంచీ ఆయన భార్య ఆరోగ్యం  సరిగా వుండేదికాదు. రాధ పుట్టిన తర్వాత  ఆమె ఆరోగ్యం మరింత క్షీణించింది. దేశ రక్షణకు సంబంధించిన వ్యవహారాల గురించి రోజంతా మంత్రులతోనూ, విదేశీ రాయబారులతోనూ  చర్చలు జరిపి  అతి ముఖ్యమైన నిర్ణయాలు  తీసుకొని టెన్షన్ తో ఇంటికి వస్తే భార్య సాహచర్యం, శారీరక సుఖం సరిగా  లభించక చాలా అసంతృప్తికి  లోనయ్యేవాడు. ఆ మెంటల్ టెన్షన్ నుంచి తప్పించుకోవడానికి  ఏదో ఒక క్లబ్బుకి  వెళుతుండేవాడు. అలా ఒక క్లబ్బులో  పరిచయమయ్యాడు ఆయనకు విశ్వనాథం.              విశ్వనాథం భార్య పోయి చాలా కాలమయింది. కూతురు సుందరి కాలేజీ చదువు పూర్తిచేసి ఇంట్లోనే ఉంటున్నది. గిరిధర్ చిన్నవాడు. క్లబ్బులో బోర్ కొట్టినప్పుడల్లా  ప్రకాశరావు  విశ్వనాథం ఇంటికి చేరేవాడు. అప్పుడే ప్రకాశరావు  సుందరి ఆక్షర్షణలో పడ్డాడు. తల్లిలేనిపిల్ల  అని విశ్వనాథం  చేసిన గారాబంతో  సుందరి కాస్త విచ్చలవిడిగానే తిరిగేది. అంత పెద్ద ఆఫీసరు  తనను ఆరాధిస్తున్నట్లు  వినిపించగానే  ఆమె ముందు గర్వంగా  ఫీలయింది. అది తనలో గొప్పతనం అనుకుందామె. వాళ్ళిద్దరి మధ్య చనువు బాగా పెరిగింది.     ఒకరోజు  సాయంత్రం  ఎప్పటిలాగానే విశ్వనాథం ఇంట్లో కూర్చుని కబుర్లు  చెపుతున్నాడు ప్రకాశరావు. ఉన్నట్లుండి గుండెనొప్పిగా ఉందని పక్కకు వాలిపోయాడు విశ్వనాథం. డాక్టరు వచ్చేలోపల  ఆయన ప్రాణం పోయింది.     ఆయన హఠాన్మరణం ప్రకాశరావు, సుందరిలను  మరింత సన్నిహితంగా చేసింది. కేవలం ఆకర్షణలో సెక్సుకోసం మొదలయిన ఆ అనుబంధం ప్రేమగా మారింది.

         "కుడికంటి విషయం?"         "అది వట్టి కన్ జక్టివైటిస్ మాత్రమే. ఊరంతా ఎపిడమిక్ గా వ్యాపించి వుండటంచేత వచ్చి- అప్పుడే తగ్గిపోయింది."         "కాబట్టి కుడికంట్లో రెటీనోబ్లాస్టోమా లేదు?"         "లేదు."         తర్వాత క్రాస్ ఎగ్జామినేషన్ మొదలయింది.         "మీకు ఆఫ్ థర్మాలజీలో స్పెషలిస్ట్ గా పదేళ్ళ అనుభవం వుందన్నారు కదూ?" అనడిగాడు ప్రతాపరావు.         "అవును."         "రెటీనోబ్లాస్టోమా కేసులుకూడా చాలా చూశారు, ఆపరేషన్లు చేశారు?"         "అవును."         "మీరు చూసిన, ట్రీట్ మెంట్ చేసిన కేసుల్లో యెక్కువగా యూనిలేటరల్ (ఒక కంటిలో ట్యూమర్ వున్నది) వున్నాయా? లేకపోతే బైలేటరల్ (రెండు కళ్ళలో ట్యూమర్ వున్నవి) యెక్కువగా వున్నాయా?"         "బైలేటరల్ లే యెక్కువగా తటస్థపడ్డాయి."         "కాబట్టి రెండుకళ్ళలో ట్యూమర్ వున్న సందర్భాలే యెక్కువగా వుంటాయి."         "......."         "ఒకవేళ మొదట్లో ఒకకంట్లో ప్రారంభమైన తర్వాత రెండోకంటిలో ఆవిర్భవించటానికి అవకాశం వుందా?"         "ఉంది."         "ఒక కంటిలో ట్యూమర్ వచ్చాక. రెండోకంటిలో కూడా రావటానికి యెంతకాలం పడుతుంది?"         "ఎంత యెక్కువ కాలమైనా పట్టవచ్చు. యెంత తక్కువ కాలమైనా పట్టవచ్చు."         "అంటే ఒక కంట్లో వచ్చాక రెండో కంట్లో ట్యూమర్ రావటానికి కేవలం కొన్నిరోజుల వ్యవధి సరిపోతుందా?"         "......సరిపోతుంది."         "రాధను మీరు ఏ యిన్ స్ట్రుమెంట్ తో ఎగ్జామిన్ చేశారు?"         "ఆఫ్ థల్మాస్కోప్ తో."         "డయాగ్నోసిస్ కరెక్టుగా చెయ్యటానికి అంతకన్నా శక్తివంతమైన యిన్ స్ట్రుమెంట్స్ వున్నాయా?"         "వున్నాయి. స్టేపెన్స్ యిన్ డైరెక్ట్ ఆఫ్ థల్మాస్కోప్ అని వుంది."         "మీరు దానితో ఎగ్జామిన్ చేశారా?"         "లేదు. నాదగ్గర ఆ యిన్ స్ట్రుమెంట్ లేదు."         "పోనీ మీరు రాధకు జనరల్ ఎనస్థిషీయా యివ్వకుండా తెలివిగా వున్నప్పుడు ఎగ్జామిన్ చేస్తే ఒకవేళ ట్యూమర్ వున్నా కనిపెట్టలేకపోవటానికి అవకాశం వుందికదా?"         "రాధ తెలివిగా వున్నప్పుడు ఎగ్జామిన్ చేస్తే ఎడమకంట్లో వున్న ట్యూమర్ కనిపించింది కదా."         "అప్పటికి కుడికంట్లో ట్యూమర్ నైజ్ పేషెంట్ కోపరేట్ చెయ్యని స్థితిలో కనిపెట్టటానికి వీల్లేనంత చిన్నగా వుండివుండవచ్చు. ఎనస్థిషియా యిచ్చి నప్పుడుగాని కనిపించనంత చిన్నసైజులో వుండివుండవచ్చు. కనిపెట్టలేనంత మాత్రాన జనరల్ ఎనస్థిషియా యివ్వకుండా, స్పెషల్ యిన్ స్ట్రుమెంట్ వాడకుండా "ట్యూమర్ లేదు" అని కొట్టిపారెయ్యటానికి వీల్లేదు. అవునా?"         డాక్టర్ గుర్నాథ్ మాట్లాడలేదు.     "చెప్పండి. యివేమీ చెయ్యకుండా, ఒకటికి రెండుసార్లు ఎగ్జామిన్ చెయ్యకుండా 'లేదు' అని కొట్టిపారెయ్యటానికి వీల్లేదు. అవునా?"         "అవును"         కోర్టులో వున్నవారంతా "అరె" అనుకున్నారు.         "మీ అంతట మీరే యీ కేసుని డాక్టర్ అశోక్ కి రిఫర్ చేశారు. ఆయన ఆఫ్ థల్ మాలజీలో సూపర్ స్పెషలైజేషన్ చేశారనీ అయన దగ్గర లేటెస్ట్ ఎక్విప్ మెంట్ వున్నదనీ మీకంటే మేధావి అనీ ఆయనదగ్గరకు కేసు రిఫర్ చేశారు."         డాక్టర్ గుర్నాథ్ జవాబివ్వలేదు.         "చెప్పండి."         డాక్టర్ గుర్నాథ్ మాట్లాడలేదు.         "మీరు మౌనంగా వుంటే నేను చెప్పింది అంగీకరించినట్లు అర్ధంవస్తుంది."         అప్పటికీ డాక్టర్ గుర్నాథ్ మాట్లాడలేదు. నిస్సహాయస్థితిలో చూసి వూరుకున్నాడు.         "మీరు రాధను జనరల్ ఎనస్థీషియా యిచ్చి ఎగ్జామిన్ చెయ్యలేదు. మామూలు ఆఫ్ థల్మాస్కోప్ ని ఉపయోగించారుగాని మోడర్న్ యిన్ స్ట్రుమెంట్స్ ఏమీ ఉపయోగించలేదు. పైగా యీ కేసు విద్యలో, అనుభవంలో, మేధస్సులో అన్నివిధాలా అధికుడైన డాక్టర్ అశోక్ ఎగ్జామిన్ చేస్తే బాగుండునని అభిప్రాయ పడి మీరే ఆయనకి రిఫర్ చేశారు. కాబట్టి యీ కేసు డయాగ్నోసిస్ లో మీకు కొన్ని అనుమానాలున్నాయనీ, మీ రోగ నిర్ణయం లోపభూయిష్టంగా వున్నదనీ, అంటున్నాను" అన్నాడు ప్రతాపరావు తన క్రాస్ ఎగ్జామిన్ కన్ క్లూడ్ చేస్తూ.         "నేను డయాగ్నైజు చెయ్యలేక కేసు రిఫర్ చెయ్యటంకాదు. ఆపరేషన్ ఫెసిలిటీస్ అక్కడెక్కువ వుంటాయనీ, పెద్ద హాస్పిటల్ కాబట్టి పేషెంటుకు, వారి తాలూకు వాళ్ళకి విశ్వాసం, తృప్తి వుంటాయని అక్కడకు పంపించాను" అన్నాడు డాక్టర్ గుర్నాథ్.         కేసు మరుసటి వారానికి వాయిదా పడింది.                                          17         టీపాయ్ మీద విస్కీగా, గ్లాసూ, మిగతా సరంజామా అంతా వున్నది. ప్రదీప్ అంతకుముందే మూడో పెగ్గు పూర్తిచేసి నాలుగోది మొదలుపెట్టాడు.         హనుమంతరావు అంతవరకూ కూర్చుని గబగబా తనపని పూర్తిచేసుకుని వెళ్ళిపోయాడు.         ఈమధ్య హనుమంతరావుని భరించటం కష్టంగా వుంది. తనమీద ఏదో అధికారమున్నట్లు కంపెనీలోకి చొచ్చుకురావటం, కూర్చున్నంతసేపూ అతని మాటలూ, కడుపులో చల్ల కదలకుండా బ్రతికేమనిషీ తనకోసమే యీ కోర్టుల చుట్టూ తిరుగుతూ, నానా అవస్థ పడుతున్నట్లు వున్న అతని ప్రవర్తనా చాలా దుస్సహంగా వుంది.         అంకుశం పత్రిక లేటెస్ట్ ఎడిషన్ లో ప్రదీప్ గురించి చాలా దారుణంగా వ్రాయబడింది. అతనూ, అరుణా దగ్గర దగ్గరగా నిలబడి వున్న ఫొటో ప్రచురించి దానిక్రింద అసభ్యకరమైన పదజాలంతో యిష్టమొచ్చినట్లు రాయబడింది.         "ఇంతకూ ప్రదీప్ యింట్రెస్టు దేనిమీద? రాధకేసుమీదా? అరుణ పొంగే యవ్వనంమీదా?"         "రోజూ కోర్టునించి వస్తూ హనుమంతరావు యింటిచుట్టూ చక్కర్లు కొట్టటంలో రహస్యమేమిటి?"         "అసలే వంటరిగా వున్నాడు. యిహ అడ్డేముంది?"         అవన్నీ చూసి ప్రదీప్ ఆగ్రహంతో వణికిపోయాడు. వెళ్ళి పరాంకుశంమీద యిష్టం వచ్చినట్లు ప్రతీకారచర్య తీసుకుందామన్నంత ఆవేశమొచ్చింది కష్టంమీద నిగ్రహించుకున్నాడు.         హనుమంతరావు ఆ వ్యాసం చదివి రెచ్చిపోయాడు. "దీనికంతటికీ కారణం నువ్వే - నువ్వే" అని గట్టిగా అరిచాడు. "నా కుటుంబం, పరువుగా సాగే నా కుటుంబ ప్రతిష్ట పబ్లిక్ లోకి ఎక్కిపోయింది. ఇహ నా కూతుళ్ళ పెళ్ళిళ్ళు ఎలా అవుతాయి? నలుగురిలో నా మొహం ఎత్తుకుని ఎలా తిరగను?" అని కేకలేసి గబగబా మూడుపెగ్గులు సేవించి, కాసేపు తనలోతాను ఏడ్చి తూలుకుంటూ వెళ్ళిపోయాడు.

    "నేను అయిదురోజులు శలవు పెట్టాను. ఈ అయిదురోజులు అయినా నాకు దూరంగా ఉండాలని ప్రయత్నించకు!"     "మీరిలా మాటాడితే నేను థీసిస్ రాయటం మానేయాలి తప్పదు".     నీ భర్తకు చెడ్డపేరు రావడం నీకిష్టమేనా డార్లింగ్!" వారి సంభాషణ కొనసాగకుండా పని మనిషి ప్రత్యక్షమయింది.     "ప్రొఫెసర్ సమతా బెనర్జీగారొచ్చారు. మీ కోసం హాలులో కూర్చున్నారు" అంటూ ఒక వార్తా వడ్డించి తిరిగి చూడకుండా వెళ్ళిపోయింది.     "రండి పరిచయం చేస్తాను" అంది తులసి!     "విత్ ప్లెజర్!" అంటూ లేచి ఆమె వెంట నడిచాడు శివరాజ్!     మెరిసే కళ్ళతో మెట్లు దిగి వస్తున్న నవ దంపతుల వంక చూచి తృప్తిగా తల ఊగించింది బెనర్జీ!     "ప్రయాణానికి కారు సిద్దం చేసి మీ మమ్మీ హడావుడి పడుతోంది!" అంది.     పరిచయాలు పూర్తయ్యాక! తులసి సిగ్గుపడి తల దించుకుంది.     "నేను సిద్దంగా ఉన్నాను." అన్నాడు శివరాజ్ నవ్వుతూ!     "ఆడపిల్లలు సిద్దపడేందుకు కొంత సమయం పడుతుందిలె త్వరపడకు! ఏ వూరు వెళ్ళాలనుకుంటున్నారు?" అని ప్రశ్నించింది.     "ఒక వూరనేముంది? పోలీస్ కంట్రోల్ రూంకి తప్ప ఎక్కడికయినా వెళ్ళాలనేవుంది!" అన్నాడు. బెనర్జీ పెదవులు చిరుదరహాసంతో వొంపు తిరిగాయి. కారులో సామాను సర్ధించి లోపలకు వచ్చింది తల్లి!     "రాహుకాలం వస్తోంది! మరింక బయలుదేరాలి!" అంది.     "మేడమ్! మీరు ఒక చోటు చెప్పండి!"     "ఇది జూలాజికల్ స్టడీ టూర్ కాదుకదా! నేను చెప్పేందుకు?"     "అందుకు కూడా ఉపయోగపడేలాగానే చెప్పండి మేడమ్!"     ప్రొఫెసర్ రెండు క్షణాలు మౌనంగా వుండి చెప్పటం ప్రారంభించింది.     రిస్క్ అవుతుందేమో అని ఆలోచిస్తున్నాను."     "థ్రిల్ కావాలంటే కొంతయినా రిస్క్ చేయాలి ప్రొఫెసర్" అంటూ కొండంత ఉత్సాహాన్ని చూపించాడు శివరాజ్!     "అయితే ఒక చోటు చెప్తాను. నల్లమల కొండలలో అంత తేలికాగా గుర్తించటానికి వీలుకాని చోటు అది! నాగార్జున కొండలో మీరు ఎన్ని రోజులు ఉండాలనుకుంటున్నారు?"     "హైదరాబాద్ నుంచి తిరిగివస్తూ రెండు రోజులు!"     "అయితే అక్కడ ఆర్కెయాలజీ డిపార్ట్ మెంట్ అసిస్టెంట్ క్యూరేటర్ గా పని చేస్తున్న భాను ప్రసాద్ ని కలవండి!     అతడే నాకు ఆ చోటు చూపించాడు. చాల వినయ విధేయతలు కలవాళ్ళు. నా శిష్యుడు! యువకుడు మీకు చక్కని ఆతిధ్యమిస్తాడు. మీరు వెళ్ళే ముందుగానే టెలిఫోన్ లో అతనికి మీ వివరాలు అందిస్తాను. నందికొండ నుంచి శ్రీశైలం వరకూ ఉన్న పర్వత సాణువుల్లో ఉన్న చోటు అది! అతని సాయం లేకుండా వెళ్ళకండి!" అన్నదామె!     తల్లి గోడగడియారం వంక చూచి మరింత తొందరించింది.     "రాహుకాలం రావటానికి మరో అయిదు నిమిషాలు మిగిలున్నాయి" అంది.     ప్రొఫెసర్ పాదాలకు నమస్కరించి ముందుగా వచ్చి కారులో కూర్చుంది తులసి! తల్లి ఆమెకు ఓ పర్స్ అందించింది.     "అవుసరం వస్తుందిలే వాడుకో!" అంటూ!     దాన్ని ప్రక్క నుంచి శివరాజ్ కోసం ఎదురు చూస్తోంది.     ప్రొఫెసర్ కి వీడ్కోలు యిచ్చి అతను డ్రయివింగ్ వైపు వచ్చాడు! డోరు తెరిచి పట్టుకుని సీతులోకి రాబోతూ ముందుకు చూచి నిలచిపోయాడు! ప్రొఫెసర్ వెనుకగా నిలబడి వుంది!     "ఎవరు నువ్? కారుముందు సెటిల్ అయిపోయావ్" శివ ప్రశ్నించాడు.     "ద్రవిడ మహేశ్వరులం! దండాలు చెల్లించుకో! దండిగా వరాలు కురిపిస్తాము. మ్రొక్కులుంటే చెప్పుకోరా! మోజు తీరుస్తాము" అంటూ హఠం వేసి కారు బానెట్ ముందు కూర్చున్న వ్యక్తి లేచి నిలబడి ఢమరుకం మ్రోగించటం ప్రారంభించాడు.     ఉలికిపడి అతనివైపు చూచింది తులసి!     "వరాలిస్తావా? ఇంకా ఏ యుగంలో బ్రతుకుతున్నావు? అవతలకు దయచెయ్యి! కావాలంటే చిల్లర డబ్బులిస్తాను" అన్నాడు శివ.     "ద్రవిడ మహేశ్వరులం! కించపరిచి మాటాడకరా! కొండదొరలకు కోపమొస్తాది! కొరనోములు నోచినావే తల్లి! కోతి మర్కటం నీ మొగుడైనాది!" అన్నాడు తులసి వంక చూస్తూ!     తల్లి లెంపలు వాయించుకుని అతన్ని పిలిచింది.     "క్రొత్తగా పెళ్ళయినవాళ్ళు బాబూ! వాళ్ళని శపించకు. నీకు కావలసింది ఏమిటో నేనిస్తాను. ఇలారా!" అంది బ్రతిమాలే స్వరంతో.     "భిక్ష అర్ధించానని బింకం చూపకురా! ద్రవిడ మహేశ్వర మూర్తులం! కన్నెర్రచేసినామంటే భస్మమైపోతావు" అన్నాడు ద్రవిడ మహేశ్వరుడు! అతని కంఠస్వరం మేఘాల ఉరుముని పోలి ఉంది.     ముందుకు మోకాళ్ళవరకు అంచు వ్రేలాడేవిధంగా ఒక గోచిపాత మాత్రమే ధరించాడు. ఆజానుబాహువు, గడ్డం పెరిగి గుండెల్ని దాటి క్రిందకు దిగింది.     మర్రిపాలతో దట్టంగా అట్టలు కట్టించిన సుదీర్ఘ కేశాలను తలమీదికి శిగలా మలిచాడు. అది ఈశ్వరుని జుటాజూటాన్ని తలపిస్తోంది. శరీరమంతా విభూది రేకలున్నాయి.     ఒక చేతిలో త్రిశూలం అతనికన్నా పొడవుగా వుంది. మరొక చేతిలోవున్న ఢమరుకాన్ని నిర్విరామంగా మ్రోగించటం ప్రారంభించాడు. ముఖంలో దివ్యమైన తేజస్సు ఉన్నది.     కాని డొక్కలు పల్చగా అంటుకుపోయి ఉన్నాయి. కొన్ని వారాల క్రితమో నెలల క్రితమో ఎంగిలిపడిన మనిషిలా కన్పించాడు.    

    "చెప్పు.... చెప్పు"     "మామయ్యగారికి ప్లాన్ కాగితం దొరికి ఉంటుంది. అది తీసుకుని రహస్యంగా  ఈ మారుమూల గ్రామానికి వచ్చాడు. కోడ్ ని డికోడ్ చేయటం పూర్తి అయితే రంగంలోకి దిగవచ్చు. అది ఒక ఆలోచన. రెండోది ఆ గుప్తనిధి ఈ చుట్టుపట్ల ఉందేమో, అందుకని మకాం ఇక్కడ పెట్టారేమో!"     "ఇది నీ ఆలోచన అంతేనా!"     "అంతే కాస్త ఆలోచించి చూడు. మామయ్యగారు చెప్పింది ఏమిటి? తనకి ఆరోగ్యం సరిగ్గా లేకపోతే డాక్టరు  సలహా మీద గాలిమార్పు కోసం ఈవూరు వచ్చారని కదా చెప్పింది!"     "ఎస్!"     "ఆరోగ్యం సరిగా లేని మామయ్యగారు మన వూరు వచ్చిన తరువాత మందులు లాంటివి వాడగా చూడలేదు. పైగా వంట్లో నలతగా ఉన్న మనిషిలాగా కూడా కనపడలేదు. చక్కగా అన్నీ వేసుకుని భోం చేస్తున్నారు. మధ్యాహ్నము పూట అరిసెలు, సున్నుండలు, చెక్క పకోడీలు, దిబ్బరొట్టెలు వగైరాలు టిఫిన్ గా తీసుకుంటున్నారు. నైట్ న భోంచేస్తున్నారు. శరీరం కూడా వున్నంతలో గట్టిగా వుంది. కనుక.... అనారోగ్యం.... డాక్టరు సలహా...... గాలిమార్పు..... అంతా హంబక్."     విమల వివరణ యిస్తూ చెపుతుంటే రవి ఆశ్చర్యపోయాడు.     "నీ ముందు చూపుకి తెలివికి నా జోహార్లు విమలా! నిజంగా నీ బుర్ర పాదరసం. నేను ఇంతదూరం ఆలోచించలేదు. ఇప్పుడు వప్పుకుంటున్నాను. క్రైమ్ సాహిత్యంలో మంచి రచనలు చదివితే బుర్ర ఎదుగుతుంది. వాటిల్లో కూడా కొన్ని చౌకబారువి లేకపోలేదు. అందుకే దానిని కొందరు శవసాహిత్యం అని అంటారు."     "కావచ్చు ఏమైనా నీవు అర్ధం చేసుకున్నావు అన్నయ్యా! నాకు చాలా సంతోషంగా ఉంది" అంది విమల.     "కొంపదీసి ఆ నిధి రహస్యం ఏదో ఉరుముకొండలో లేదుకదా! అంకుల్ అందుకే ఇక్కడ మకాం పెట్టలేదు కదా!"     ఈ తఫా ఆశ్చర్యపోవడం విమల వంతయింది. "అవును అలా జరగటానికి కూడా ఆస్కారం వుంది" అంది.     ఇరువురూ ఆలోచనలో పడ్డారు. కొత్త విషయం ఏమన్నా తడుతుందేమోనని.     కోడ్ ని డికోడ్ చేయటంలో కైలాసగణపతి కన్నా విమల ముందు ఎంతో కొంత సాధించింది. నిజంగా విమల తెలివికలదే. కోడ్ ని డికోడ్ చేసి రాజా అన్నమాట రెండు అక్షరాలని కనిపెట్టగలిగింది. ఇల్లు అలికితే పండుగ కాదు. వర్షం వస్తే బావి నిండదు. పూర్తిగా కనిపెడితే! నిజంగా అది పరమాద్భుతం.     కోడ్ ని డికోడ్ చేసి అసలు రహస్యాన్ని తెలుసుకోవడంలో ముందుగా విజయం విమల సాధిస్తుందో తెలియదు, కైలాసగణపతి సాధిస్తాడో తెలియదు. ఈ యిద్దరుగాక వేరేవాళ్ళు సాధిస్తారేమో అంతకన్నా తెలియదు.     అది కాలం చెప్పాల్సిన తీర్పు.     విమల తరచిచూసి కైలాసగణపతి విషయం మరొకటి కూడా కనిపెట్టింది. అది - కైలాసగణపతి అనారోగ్యం మనిషినని చెపుతూ తిన్నది హరించుకోవటం. జబ్బపుష్టితో వుండటం.     కానీ.....     "సూర్యారావు చెప్పమనటం వల్ల అతను తనకి అనారోగ్యం..... గాలిమార్పు.... డాక్టరు సలహా.... అని చెప్పాడుగాని అది ఆయనకి పుట్టిన బుద్ధికాదు. ఇది తండ్రి సలహా అని విమలకి తెలియదు. అందుకే ఈ విషయంలో విమల రాంగ్ స్టెప్ వేసింది."     విమల రవి నెమ్మదిగానే చర్చించుకుంటున్నారు. అయినా ఆ మాట ఆ యింట్లో మూడో మనిషి వినటం జరిగింది!     హరి తలనొప్పిగా వుందని తలనొప్పి మాత్రవేసుకుని పడుకున్నాడు. కాని నిద్రపట్టలేదు. పడుకోటం వల్ల కాస్త తలనొప్పి తగ్గింది. తన గదిలోంచి బయటికి వచ్చి వరండాలోకి వెళ్ళబోతుంటే రవి "నిధి రహస్యం...." అనటం విన్నాడు. అంతే! అక్కడే ఆగి వాళ్ళ మాటలు ఆలకించాడు. కానీ తాను విన్నట్లు చెప్పలేదు.     రవి విమల చర్చించుకోటం అయిపోయి లేచారు.     హరి త్వరత్వరగా అక్కడనుంచి తప్పుకుని తన గదిలోకి వెళ్ళిపోయాడు.     ఇప్పుడు నాలుగో మనిషికి కూడా ప్లాన్ విషయం తెలిసింది.

బిక్కుబిక్కుమంటూ నాలుగేళ్ళ పాప బయటకు వచ్చింది. చేతిలో టెడ్డీబేర్ బొమ్మ వుంది. గులాబీ రంగు ఫ్రాక్ దుమ్ము కొట్టుకొని బురద మరకలతో నిండి వుంది. బాబ్డ్ కటింగ్. బొమ్మని గుండెలకి హత్తుకున్న తీరుచూస్తే ఆ బొమ్మ పాపకెంత ప్రియమైనదో తెలుస్తోంది. కసురుతూ చేయిపట్టి ఆ పాపని బయటికి పంపించే ప్రయత్నం చేస్తున్నాడు అటెండరు. అతడిని వారించి పాపని దగ్గరికి పిలిచింది పరిమళ. "నీ పేరేంటి పాపా!" లాలనగా అడిగింది. పరిమళ అంత మెత్తగా మాట్లాడడం అటెండరుకే కాదు ఆమెకీ కొత్తగానే వుంది. పాప ఏడ్వడం మొదలుపెట్టింది. సముదాయించడానికి ప్రయత్నించింది పరిమళ. కొంతసేపటికి పాప ఏడుపు తగ్గింది. అమ్మానాన్నల గురించిన ప్రశ్నకు "అమ్మా!" అని మళ్ళీ ఏడ్చింది పాప. "అమ్మ...లేదు...చచ్చిపోయిందిట...ఆంటీ! నాకు అమ్మ లేదు... నాన్నని నేను అసలు చూడలేదు..." పాప వెక్కిళ్ళు పరిమళను నిలువునా ద్రవింపజేశాయి. పాప మనతో వస్తుంది.." అటెండరు పరిమళ మాటలకు ఆశ్చర్యపోయినా పైకి కన్పించనీయలేదు. హైదరాబాద్ వచ్చాక పాప బంధువుల గురించి ఆరా తీయడం.. టీ.వి, రేడియో ప్రకటనలు.. పేపర్లో ప్రకటించడం.. ఏం చేసినా ఫలితం లేకపోయింది. ఈ పదిహేను రోజుల్లో పాప పరిమళకు బాగా దగ్గరైంది. పరిమళ ఆఫీసు నుంచి ఇంటికి రాగానే పరుగెత్తుకుంటూ వికసించిన ముఖంతో ఎదురొస్తుంది పాప. ఇల్లంతా ఇప్పుడు నవ్వులతో కళకళలాడుతోంది... కానీ ఎన్నాళ్ళిలా?... పాపను అనాథ శరణాలయంలో చేర్చాలి...పాప అనాథ. ఎవరూ లేనిది. తనకి మాత్రం ఎవరున్నారు? తను అనాథ కాదా? రకరకాల ఆలోచనలు పరిమళను చుట్టుముట్టేస్తుంటే అలాగే మరో పది రోజులు గడిచాయి.                                                                       * * * ఆరోజు ఎలాగైనా పాపను అనాథ శరణాలయంలో చేర్చాలన్న ఆలోచనతో ఇంటికి వచ్చింది పరిమళ. ఎక్కడా అలికిడి లేదు. రోజులా పాప ఎదురు రాలేదు. గదిలో జ్వరంతో మూలుగుతూ పడుకుని వున్న పాపని చూస్తే పరిమళకి కాళ్ళూ చేతులాడలేదు. డాక్టర్ కి ఫోన్ చేసింది. డాక్టర్ వచ్చి చెకప్ చేసి ప్రిస్కిప్షన్ వ్రాసిచ్చాడు. వారం రోజులు సెలవు పెట్టి రాత్రింబవళ్ళు పాపకి సేవచేస్తున్న పరిమళను చూసి పనివాళ్ళంతా ఆశ్చర్యపోయారు. "ఆంటీ.. నేను చచ్చిపోతే అమ్మ దగ్గరికి పోతానా! నాకిక్కడ ఎవరూ లేరు కదా!" "తప్పు పాపా! అలా అనకూడదు. నీకు మేమంతా లేమూ!" పాప తల నిమురుతూ ఎన్నోసార్లు ధైర్యం చెప్పింది పరిమళ. పాపని అనాథ శరణాలయంలో చేర్చే ఆలోచన మరో పదిరోజులు వాయిదా పడింది. పాపకి జ్వరం పూర్తిగా తగ్గింది. మునుపటిలా ఇల్లంతా కలియ తిరుగుతోంది. ఆరోజు సాయంత్రం పాపను తయారుగా వుంచమని పని మనిషికి చెప్పి ఆఫీసుకు వెళ్ళింది పరిమళ. సాయంత్రం ఆఫీసు నుంచి వచ్చేసరికి పాప ఎదురు రాలేదు. పనిమనిషిని పాప గురించి అడిగింది. "ఇప్పటిదాకా ఇక్కడే ఆడుకుందమ్మా! చూసొస్తానుండండి" అంటూ పనిమనిషి పాపను పిలుస్తూ తోటలోకి వెళ్ళింది. "పాపా! పాపా!" ఇల్లంతా వెదికినా పాప జాడలేదు. చివరికి పాప ఎక్కడుందో... పరిమళే పసిగట్టింది. అల్మారా వెనక నుంచి చేయి పట్టుకుని పాపని బయటికి లాగింది పరిమళ. పాప ముఖం చూస్తే నవ్వాగడంలేదు. దట్టంగా పౌడరు పులుముకుంది. బుగ్గల నిండా ఎఱ్ఱని లిప్ స్టిక్. సర్కస్ లో జోకర్ లా వుంది. పరిమళకేసి బెదురు చూపులు చూస్తోంది. ఒక్కసారిగా రెండు చేతులు పరిమళ మెళ్ళో దండలాగా వేసి పెనవేసుకుపోయింది పాప. "ఆంటీ! నన్ను ఇక్కడినుంచి పంపిస్ తావా! నేను నీదగ్గరే వుంటాను. నాకు అమ్మ లేదు" ఏడుస్తూ కౌగిలించుకున్న పాపను అప్రయత్నంగా రెండు చేతులతో గుండెలకు హత్తుకుంది పరిమళ. పరిమళ కళ్ళనిండా నీళ్ళు. పాప వచ్చాక తనతో ఇంతకాలం సహజీవనం చేస్తున్న ఒంటరితనం తనకి తెలియకుండానే పారిపోయింది. ఈ చిన్న ప్రాణంతో అనుకోకుండా అందమైన అనుబంధం ఏర్పడింది. 'ఆంటీ! నన్ను పంపించేత్తావా!' పరిమళ గడ్డం పట్టుకుని పాప అడుగుతోంది మళ్ళీ. పరిమళ మనసును చుట్టుకున్న కొండచిలువ పూర్తిగా వదిలేసి మాయమయిందిప్పుడు. పాపను గట్టిగా హృదయానికి హత్తుకుని ముద్దుల వర్షం కురిపించింది. ఆ చిట్టి చేతుల్లో తన మొహం దాచుకుని తెలియని ఆనందం అనుభవించింది. "లేదమ్మా! నిన్నెక్కడికీ పంపను. నాకు నువ్వు.. నీకు నేను.. సరేనా! నువ్వింక నా దగ్గరే వుంటావు" "థ్యాంక్యూ ఆంటీ" సున్నితంగా పరిమళ బుగ్గపై ముద్దు పెట్టింది పాప. పరిమళకిప్పుడు తన జీవితంలో నిజంగా పరిమళం నిండినట్లనిపిస్తున్నది. తోటలోని పూలన్నీ పాప నవ్వుతో శ్రుతి కలుపుతున్నాయి.                                                                                                    ('ఆంధ్రజ్యోతి' వారపత్రిక, 27-11-98)                                                                                     * * *  

    "ఏమిటీ వాగుతున్నావ్! నేను నీ తముడ్ని చంపానా?" చివ్వున లేచి నిల్చున్నాడు శంకర్రావ్.     "శంకర్రావ్ కూర్చో! రంకెలెయ్యకు, నువ్వే చంపావ్. ఆ సంగతి నాకూ తెలుసు. అందుకే నిన్ను అరెస్టు చేశాను" గద్దిస్తూ అన్నాడు ఇన్స్ స్పెక్టర్.     ఇన్స్ స్పెక్టర్. మీరు పొరపాటు పడ్తున్నారు. నేను ఎవర్నీ హత్య చెయ్యలేదు" అన్నాడు శంక్రరావు.     "ఆ సంగతి చెప్పాల్సింది నువ్వుకాదు. నోరు మూసుకొని కూర్చో!" ఆజ్ఞాపిస్తున్నట్టు  అన్నాడు అద్వయితం.     పబ్లిక్ ప్రాసిక్యూటర్ పాయింట్స్ నోట్ చేసుకుంటూ శ్రద్దగా వింటున్నాడు.     "పైడయ్యా! ఆ రోజురాత్రి మీ అయ్యగారిని హత్య చెయ్యమని ఎవరో వచ్చారనీ, అతడి చేతికి ఆరేళ్ళు ఉన్నాయనీ చెప్పావ్. నువ్వెళ్ళేసరికి అతడు గేటు దూకినాడన్నావ్. మరి అతడి చేతికి ఎన్ని వెళ్ళు ఉన్నాయో ఎలా చూశావ్- ఆ చీకట్లో?"     పైడయ్య గజగజ వణికిపోతూ రమణరావు కేసి చూశాడు.     "అతడ్నేం చూస్తావులే. నిజం చెప్పు, నీకేం భయంలేదు."     "ఆ...ఆరోజు అయ్యగార్ని  చంపడానికి ఎవరూ రాలేదు."     "ఆ కిటికీ అద్దాలు ఎవరు పగలగొట్టారు?" నువ్వేనా?"     "అవును బాబూ! మా అయ్యగారే అలా చెయ్యమన్నారు"     "ఆ తర్వాత  ఏం జరిగింది?"     "నన్ను కేకలువేస్తూ గేటు కేసి పరుగుతియ్యమన్నారు. ఆయన కూడా కేకలు  వేశాడు. మా కేకలు విని  చిన్నబాబుగారు లేచి వచ్చారు."     "మీ చిన్నబాబుగారు ఎలాంటి వారు?"     "చాలా మంచివారు బాబయ్యా, ఆయన నిజంగానే ఎవడో వచ్చాడని నమ్మారు."     "ఇంకా?"     ఆ తర్వాత చిన్న బాబుగారు తమ గదిలోకి వెళ్ళిపోయారండి. పోలీసు వాళ్ళు వచ్చి అడిగితే నన్ను అలాగే చెప్పమన్నరండి. నేను తప్పు చేశాను బాబూ, బీదవాడ్ని రక్షించండి.     "అది సరే! ఆ వస్తువులన్నీ నీ పెట్టెలోకి ఎలా వచ్చాయ్?"     "బాబుగారే నా పెట్టెలో పెట్టమన్నారండి. నిన్న రాత్రి ఆ పెట్టె తీసుకెళ్ళి హుసేన్ సాగర్ లో పారెయ్యమన్నారండి. రాత్రంతా నేను  జ్వరంతో కదలలేకపోయాను. ఇవ్వాళ రాత్రికి పడేస్తానన్నానండి" అన్నాడు పైడయ్య.     పోయిన శనివారం కాక ఆ ముందు శనివారం  మీ అయ్యగారు ఇంటికి ఎన్ని గంటలకు వచ్చారు?"     "ఆ రోజంతా ఎక్కడికీ పోలేదండి...." అంటూ రమణరావు కేసి చూశాడు.     "అవును శూల నొప్పి వచ్చిందన్నావు గదూ?"     "అవునండీ"     "ఇన్స్ స్పెక్టర్ ఆ లాఠీతో నాలుగు తగిలించు."     ఇన్స్ స్పెక్టర్ ఒక్క దూకులో పైడయ్య ముందుకు వచ్చి లాఠీ ఎత్తాడు.     ఎత్తిన లాఠీని నరేంద్ర పట్టుకొని పైడయ్యను చూశాడు.     "చెప్తాబాబు! నన్ను కొట్టకండి."     "అలారా దారికి" అంటూ ఇన్స్ స్పెక్టర్ వెనక్కు వెళ్ళి తన కుర్చీలో కూర్చున్నాడు.     "చెప్పు! ఎన్నిగంటలకు వచ్చాడు."     "రెండు దాటి పోయిందండి?"     "నీకెలా తెలుసు?"     "నేనేగదండీ గేటు తెరిచాను?"     "అంతకు ముందే ఆఫీసు గదిలో గడియారం రెండు కొట్టింది."         "అప్పుడు ఆయన ఎలా ఉన్నారు?"     "చాలా గాభరాగా ఉన్నారయ్యా. అయ్యగారి వెనకే ఇంట్లోకి వెళ్ళబోయాను. నువ్వెళ్ళి పడుకో  అని తలుపు వేసేసుకొన్నారు. పోలీసు  వాళ్ళు అడగరు, ఒకవేళ అడిగితే ఆ రాత్రంతా తనకు శూలనొప్పి వచ్చిందని చెప్పమన్నాడు. అందుకే అలా చెప్పాను. తప్పయి పోయింది దొరా."     నరేంద్ర వచ్చి తన కుర్చీలో కూర్చుని సిగరెట్ వెలిగించుకొన్నారు.     "రమణరావ్! ఇప్పుడైనా రాధారాణిని రేప్ చేసి, ఆ తర్వాత హత్య చేసింది నువ్వేనని ఒప్పుకొంటావా?" ఇన్స్ స్పెక్టర్ కంఠం గర్జించింది.     రమణరావు తలవంచుకొని కూర్చున్నాడు.     "నరేంద్రా! నీ బుర్ర  అమోఘం అయ్యా! జీనియస్ వి. కాని నాకొక అనుమానం.     "ఏమిటి?"     "రమణరావు రాధారాణిని హత్య చేశాడనే ఆలోచన అసలు నీకు ఎలా వచ్చింది. ఎప్పుడొచ్చింది? మొదటి నుంచీ నీకు అతడి  మీదే అనుమానం ఉందా?"     "లేదు. అప్పటికి నేను అతడ్ని చూడలేదు. అతని పేరు కూడా వినలేదు."     "మరి ఏ ఆధారంతో నీకు అతడి అనుమానం వచ్చింది. గుండీ క్లూతోనేనా?"     "కాదు రామకృష్ణ హత్య జరిగాకనే రమణరావును చూశాను."     "రామకృష్ణ హత్యకూడా అతడే చేశాడంటావా?"     "చెప్తాను. కాస్త ఓపికపట్టు"     "నా తమ్ముడ్ని ఆ శంకర్రావే హత్య చేశాడు" అరిచింది కమలాంబ.     "అమ్మా! మీరు కాసేపు  మాట్లాడకుండా కూర్చొండి" అన్నాడు ఇన్స్ స్పెక్టర్.     "ఇక రామకృష్ణ హత్య గురించి చెప్పండి" అన్నాడు పబ్లిక్  పాసిక్యూటర్.     "చెప్తాను రెండు నిముషాలు....." అని కాలిపోయిన సిగరెట్ కు మరో సిగరెట్  అంటించుకొన్నాడు నరేంద్ర.     "కాఫీ తాగుతావా?" ఒక హంతకుడు దొరికాడనే ఉత్సాహంతో ఉప్పాంగిపోతూ అడిగాడు ఇన్స్ స్పెక్టర్.     "తెప్పించు" అన్నాడు నరేంద్ర.     "నరేంద్రా, పబ్లిక్ ప్రాసిక్యూటరూ పిచ్చాపాటీ  మాట్లాడుకొంటూ కూర్చున్నారు.                                                                             26     అందరూ నరేంద్ర కేసి చూస్తూ కూర్చున్నారు.     నరేంద్ర సిగరెట్ మీద సిగరెట్ కాలుస్తున్నాడు.     "నరేంద్రా! రామకృష్ణ హత్య గురించి చెప్పండి" అన్నాడు పబ్లిక్  ప్రాసిక్యూటర్  కుతూహలంగా.     "రాధారాణి హత్య జరిగిన రాత్రి దాదాపు పదిగంటలవరకు నువ్వు నాతోనే ఉన్నావ్" అన్నాడు ఇన్స్ స్పెక్టర్  ను చూసి నరేంద్ర.     "అవును! నువ్వు చాలా అలసిపోయావు. నిద్రోస్తుందని నిన్ను వెళ్ళిపోమ్మాన్నావు."     "అవును. నువెళ్ళగానే పడుకొన్నాను. మంచి నిద్రలో ఉన్నాను దాదాపు 11 గంటల సమయంలో అనసూయా, సూర్యనారాయణా వచ్చి తలుపుకొట్టారు. తలుపు తీసి ఇప్పుడు మాట్లాడను, రేపు రండి అన్నాను. వాళ్ళు చాలా ప్రమాదంలో ఉన్నామని ప్రాధేయపడ్డారు.     వాళ్ళ ద్వారానే తెలిసింది అనసూయ మొదటి భర్త, మూడేళ్ళ క్రితం చచ్చిపోయినవాడు తిరిగి వచ్చాడని.....     పబ్లిక్ ప్రాసిక్యూటర్ "చచ్చిపోయినవాడు తిరిగి రావడం ఏమిటి?" అని ఆశ్చర్యంగా ప్రశ్నించాడు.     'అతడు చచ్చిపోలేదు. ఏదో రైలు ప్రమాదంలో చిక్కుకుపోయాడు. ఆ తర్వాత అతడు తిరిగి రాలేదు, ఆ ప్రమాదంలో ఎందరో చనిపోయారు. అనసూయా, సూర్యనారాయణా, కమలాంబా అందూ అతడు రైలు ప్రమాదంలో  చచ్చిపోయాడనే భావించారు. ఇదంతా ఇన్స్ స్పెక్టర్ కు తెలుసు. మీకు తర్వాత వివరాలు ఇస్తాను. ఇప్పుడు ముఖ్యమైన ఆధారాలను మాత్రమే హంతకుడు ఎవరని నిర్ణయించడానికి అవసరమైన ఆధారాల వరకే చెప్తాను" అన్నాడు నరేంద్ర.     "చెప్పు!" అన్నాడు అద్వయితం.     "ఆ రాత్రి అనసూయా, సూర్యనారాయణా ణా దగ్గరకు వచ్చారు. వాళ్ళ ద్వారానే అనసూయ మొదటి భర్త రామకృష్ణ తిరిగి వచ్చాడనీ, జూబ్లీ హిల్స్ లోని వెంకటరమణా ప్యాలెస్ లో దిగినట్టుగా తెలుసుకొన్నాను.     నువ్వు అనుమానించినట్టుగా నేనే ఆరోజు అర్థరాత్రి 1-20కి ఆ హొటల్ కు వెళ్ళింది. ఈ విషయంలో మాత్రం కరెక్టుగా ఊహించావ్ ఇన్స్ స్పెక్టర్.     "ఇన్స్ స్పెక్టర్ ఊహించాడా? అక్కడ నిన్ను చూసినవాళ్ళు వర్ణించి చెబితే నువ్వే వెళ్ళావేమోననే అనుమానం వచ్చింది. అది స్వంత ఆలోచనేంకాదు" అన్నాడు విజయ్ ఇన్స్ స్పెక్టర్ ను ఉడికిస్తూ.     నరేంద్ర విజయ్ ను "నువ్వాగు" అన్నట్లు చూశాడు?     "నువ్వేనా వెళ్ళింది? ఎందుకెళ్ళావ్? నా దగ్గర ఎందుకుదాచావ్?" ఇన్స్ స్పెక్టర్ అదోలా ముఖం పెట్టి అడిగాడు.     "ఇన్వెస్టు గేషన్ చేస్తున్నప్పుడు ప్రతి విషయం డిటెక్టివ్స్ పోలీసులకు ఎందుకు చెప్పాలి?" అన్నాడు పబ్లిక్  ప్రాసిక్యూటర్.     "అవుననుకోండి! మేం చాలా సన్నిహితంగా ఉంటాం. అందుకే అన్నాను." ఇన్స్ స్పెక్టర్ తగ్గి అన్నాడు.     "రాధారాణి హాండ్ బ్యాగ్ లో  దొరికిన ఉత్తరం నువ్వూ చూశావుగా?"     "అవును చూశాను-రామకృష్ణ, రామానందస్వామి అనే పేరుతో రాశాడు. మూడు సంవత్సరాలు అజ్ఞాతంలో ఉండిపోయాడు. రాధారాణికి రాసిన ఉత్తరంలో తనకు ప్రపంచం మీదే విరక్తి కలిగించని రాశాడు. తాను చాలా ధనవంతుడినని కూడా రాశాడు. తను  చట్చిపోయినట్టు భావించి, ఆరు నెలలు తిరక్కుండానే తన భార్య తన స్నేహితుడినే  వివాహం చేసుకుందని రాశాడు. తనకు వాళ్ళిద్దరూ అనుభావించింది అనుభవించగా, ఇంకా నాలుగు తరాల వాళ్ళు తిన్నా తరగని ఆస్తి  ఉందని రాశాడు."     అనసూయా, సూర్యనారాయణా చెప్పిన  విషయాలన్నీ విన్న తర్వాత, రాధారాణి ప్రియుడు రామానంద స్వామీ, అనసూయ మొదటి భర్త రామకృష్ణా ఒక్కడేనని  నాకు తోచింది.     రాధారాణిని చంపిన వాడికి రామకృష్ణతో కూడా  ఏదో పనిఉండే ఉంటుందని నాకు అన్పించింది.     అప్పటికె ఒంటిగంట దాటింది. నేను హొటల్ కు వెళ్ళాను. 

    అంతే! సూపర్ ఫాస్ట్ దాటి వెళ్ళిన కొద్దిక్షణాలకే_ అజ్ఞాత వ్యక్తి స్వరం వినిపించిన మరుక్షణమే_బ్రిడ్జి పేలిపోయి కుప్పకూలిపోయింది.     "వ్వాట్...." నివ్వెరపోయాడు నవీన్.     "మిస్టర్ కమాండర్! ఏమిటీ విధ్వంసం? ప్రజల ఆస్తులను, ప్రభుత్వం ఆస్తులను నష్టపెడితే ఎవ్వరూ క్షమించరు, సహించరు! సి.ఎం.గారి ఇష్టాయిష్టాలతో మీకు అనవసరం_మీ డిమాండ్లు ఏమిటో నాకు చెప్పండి_నేనే కాబినెట్ కు తెలియజేసి వెంటనే ఆమోదించేట్టు చేస్తాను...."     "దట్స్ నైస్! మీ సి.ఎం. కు బుర్రలేదు. కనీసం మీ పోలీస్ శాఖ అయినా చురుగ్గా వ్యవహరిస్తున్నందుకు అభినందించవలసిందే! బై ద బై_ట్రెయిన్ ను ఆపడానికి ప్రయత్నించినా, చెక్ చేసినా నష్టపోయేది ఎవరో తెలియజెప్పడానికే జస్ట్ _ఆ కెనాల్ బ్రిడ్జిని బ్లాస్ట్ చేశాను. ఇక మీ దర్యాప్తును కట్టిపెట్టి, రైఫిల్స్, రివాల్వర్స్, డిటెక్టర్స్ ను బయటపడేయండి. ఆ తరువాతనే మా డిమాండ్స్ ను చెబుతాను" స్థిరంగా చెప్పుకుపోయాడు అజ్ఞాత వ్యక్తి.     తన ఉత్తర్వును అమలుపరచి తీరాలి! అన్నట్టు ఉన్నది ఆ ఆజ్ఞ.     మరల ఆలోచనలో పడిపోయాడు నవీన్. ఈ పరిస్థితులలో సి.ఎం.ను రక్షించడం ఎంత కష్టసాధ్యమో అర్ధమైపోతున్నది.     అజ్ఞాతవ్యక్తి కోరినట్టు ఆయుధ సంపత్తినంతా బయటకు పారవేస్తే ఇహ చేతులు ముడుచుకుని మూల కూర్చోవడం మినహా చేసేదేమీ వుండదు.     "మిస్టర్ నవీన్!" సెట్ లో డి.ఐ.జి.     ఉలిక్కిపడి, వెంటనే తేరుకుని, రిటర్న్ సిగ్నల్ ఇచ్చాడు నవీన్.     "మిస్టర్ నవీన్! దర్యాప్తును వెనువెంటనే కట్టిపెట్టి, కమాండరు చెప్పినట్టు తు.చ.తప్పక చేయండి. ప్రస్తుతం ఎవరిది పైచేయి అనేదికాదు ఇక్కడ కావలసింది. అమాయక ప్రజల ప్రాణాలను కాపాడవలసిన బాధ్యతకూడా మనదేననే విషయాన్ని మరచిపోవద్దు!" ఆదేశాత్మకంగా అంటున్నారు డి.ఐ.జి.     "సార్....వాళ్ళకు సరండర్ అయితే, ఇక వి.వి.ఐ.పీ. సెక్యూరిటీ నిమిత్తం నేనేం చేయాలి? ఆయుధాలను వదులుకుంటే కేవలం వాళ్ళ దయాదాక్షిణ్యాల మీదే ఆధారపడవలసి వస్తుంది...." ఆవేశంగా ఆవేదనగా చెప్పుకున్నాడు నవీన్.     "మిస్టర్ సెక్యూరిటీ ఆఫీసర్! ఒక్క ఈ ట్రెయిన్ లోనే కాదు. అన్ని కీలకమైన ప్రదేశాలలోను బాంబులు పెట్టాం. ఒక్క రిమోట్ కంట్రోల్ తో ఎక్కడైనా సరే ట్రెయిన్ ను బ్లాస్ట్ చేసేయగలం _జస్ట్....సీ...."     కమాండర్ అనడమే తడవు_సూపర్ ఫాస్ట్ దాటిన మరుక్షణమే రైల్వే ట్రాక్ బ్లాస్ట్ అయిపోయింది.       "మిస్టర్ నవీన్! ఫాలో మై ఇన్ స్ట్రక్షన్స్! కమాండరు చెప్పినట్టే చేయి, క్విక్!" డి.ఐ.జి. విసుక్కుంటున్నారు సెట్ లో.     డి.ఐ.జి. ఆదేశానుసారం, గాలింపు చర్యలను నిలిపివేసి వెనక్కు వచ్చేయమని సిబ్బందికి సూచన లిచ్చాడు నవీన్.     అజ్ఞాత వ్యక్తి కోరినట్టే ఆయుధాలను బయటకు గిరాటేశాడు.     నిరాశా నిస్పృహలతో సీటులో చతికిలపడిపోయాడు.     అదే క్షణంలో _ ప్రక్క కంపార్ట మెంట్ లో _     టాయిలెట్ కు వెళ్ళాలన్నట్టు చేతితో సంజ్ఞచేసింది సునంద. వెళ్ళమన్నట్టు తల తాటించాడు యువకుడు.     సునంద వడివడిగా అడుగులు వేస్తూ టాయిలెట్ రూమ్ ను దాటి, వి.వి.ఐ.పి. కోచ్ లోకి ప్రవేశించబోయింది.       అదే క్షణం _ ఆమె భుజంమీద బలంగా చేయి పడింది.     వెనుదిరిగి చూసిన సునంద కెవ్వుమన్నది. అప్పటికే సునంద గొంతుపైన కత్తిపెట్టి వుంచిన యువతి ఆమెను ఆ కోచ్ చివరి నుంచి చరచరా లాక్కువచ్చింది.     సునంద కేక విని హుటాహుటిన అక్కడకు వచ్చాడు నవీన్.     అస్త్ర సన్యాసం చేసిన నవీన్ పైకి డ్రింక్ లేజర్ గురిపెట్టి సునాయాసంగా కాల్చాడా యువకుడు.     ఆ మత్తుమందు ప్రభావానికి కొన్నిక్షణాలలోనే స్పృహ తప్పిసీటుమీద పడిపోయాడు నవీన్.     సునంద ముఖం పాలిపోయింది. మెల్లిగా వచ్చి తన సీటులో కూలబడింది.     ఆలోచనలు ఆమె అంతరంగాన్ని కుదిపివేస్తున్నాయి. ఏమిటిదంతా? ఎవరు వీళ్ళు?     యువకుడు హుషారుగా సిగరెట్టు ముట్టించుకున్నాడు. ఉఫ్ న ఊదాడు పొగ.                            *    *    *           అజ్ఞాత వ్యక్తి ప్రతిపాదించిన డిమాండ్లతో తల దిమ్మెక్కిపోయింది డి.ఐ.జి.కి.     యాభై కోట్ల రూకలతో సి.ఎం. ప్రాణానికి వెలకట్టారు వాళ్ళు.     అంతేకాదు. సెంట్రల్ జైళ్ళలో శిక్షలననుభవిస్తున్న జీవిత ఖైదీల నందరినీ విడుదల చేయాలి.     లోడ్ చేసిన నాలుగు కర్ బైన్స్ ను విజయవాడ ప్లాట్ ఫారంమీద వుంచాలి.     ఇరువురు డి.ఎస్.పీలు అక్కడ చేతులెత్తుకుని నిలిచి వుండాలి.

    ఆ కాలముననే అప్పటికి నాకు పదేండ్ల వయ సుండ నో, ఉండదో మాయుర శివరాత్ర్యుత్సవము గొప్పగా వాగును, మా చుట్టుపట్టుల యుళ్ళు కెల్ల మాయూర గోప్పశివ క్షేత్రము. అక్కడ నాగేశ్వరస్వామి యని శివలింగ మున్నది. అమరావతివలె నదియు బ్రాచీన శివ క్షేత్రము ఎంత ప్రాచీన మయినను నది బౌద్ధమత వినాశ చిహ్నముగా వెలసినదే యని నా నమ్మకము అక్కడ శివలింగ మొక బౌద్దస్తూపశిలయే యని యిటీవాలి నా నిశ్చయము. అక్కడి దేవాలయము అర్ధ ధర్మచక్రము గల బౌద్ద స్తూప శిలలున్నవి. కంటక సెల (గంటసాల) స్తూప విధ్వంస నానంతర మక్కడి స్తూప శిలలు చుట్టుపట్టుల దేవాలయ నిర్మాణముల గంటసాల స్తుపపు సూచిశిల యొకటి మంగి యువరాజు శాసనశిలగా మారినది. క్రీ. శ. 6,7 శ తాబ్దములకే బివ్ద్ధ స్తూపములు గొన్ని యైనను విద్వంసము చెందిన వనదగును. మా యూరి శివలింగంము జనమేజయ సర్పయాగస్దానమందు అనంత, వాసుకి, తక్షక  కర్కోటక, మహానాగ కుమారుల చేత సుప్రతిష్ఠిత దివ్యలింగ మని పదు మూఁడువ శతాబ్ది నాఁ టి  శాసన మున్నది.     ఒక శివరాత్రి నాఁ డు జగజ్జ్యోతి వెలిగించు వేళకుఁ జాల ముందుగానే నే నక్కడకు  జీవితములో కొన్ని మణుగుల నేతి కుండులో గొప్ప జ్యోతి వెలిగించిరి. నేను తిరిగి వచ్చుటలో గోపుర ద్వారమున జనసమ్మర్దములో నలిగి పోయి క్రింది పడితిని. మా మిద నుండి యే జనము నన్ను చింపరిగుడ్డను దొర్లించుకొనుచు నడచినట్లు నడవజొచ్చిరి. చచ్చితి నను కొంటిని. ఊపిరాడదు ఎట్లో నన్ను కాళ్ళతోనే దొర్లించుచు గోపుర ద్వారము వెలికిపో పడదన్నిరి. బయటకు వచ్చిన తర్వాత నెమ్మదిగా ఒంటరిపట్టుకు దొరలి చాలాసేపు విశ్రాంతి గోన్నపై చక్క బడతిని. నాటినుండి గుళ్ళు గోపురములు జాతరలు నాకు దూరమయినవి.     మఱొకప్పుడు మా చుట్టుపట్టుల యూళ్ళు నెల్ల ఒకానొక యలజడి రేగినది.అది యిట్టిది- ఒక నాఁ డుదయమున నుండి సాయంకాలము దాఁక ఊరివా రెల్లరు ఊరి వెలుపల వసించి అక్కడ వంటలు చేసికొని దేవతలకు నై వేద్యము చేసి భుజింపవలయును. ఇంటి వాకిటితలుపుల మిద శ్రీ వైష్ణవ నామ మంటించవలెను. మెడలో సొరకాయ పెంచిక కట్టుకో వలెను. అట్లు చేయకున్నచో మహానర్దము వచ్చును. ప్రతి యింటి వాకిటి తలుపులమిద నామములు వెలయించిరి. ఎక్కడివో యెండు సొరకాయ బిళ్లలు (అమ్మిరిగాబోలును) వచ్చినవి. జందెములకు, మెడహరములకు.మొలత్రాళ్ళకు నందఱు వానిని కట్టుకొనిరి. ఊరి వెలుపల వంటలకు పాయన మగుచుండిరి. మా నాయనగా రిందుకు ప్రతికూలురు- ఊరి వెలుపల కందఱును వెళ్ళిన పిదప దొంగ లూరు దోచుకోగల రని. మునసబు కారణాలు దైవభీతితో నే జాగ్రత్త వహింతు మని మాట యిచ్చిరి. కొంద ఱెవ్వరైన నూరు విడువకున్నచో తర్వాత నేదేని యాదృచ్చిక ముగానే ఆయెను- గ్రామమున కీడు దాపరిల్లినచో దాని తాకిడి ఊరు వుడువని వారి మిఁ ద పడగలదు. కాన మాఱుమాటాక యూరు విడిచి వెళ్ళవలసి నదే యని యందఱు తీర్మానించూకొనిరి. మేము మాత్రము యింట పులిహొర చేసికొని యది మూట గట్టుకొని ఊరి వెలుపలకు వెళ్ళి అక్కడ దేవతకు దాని నివేదించి భుజించి యింత మజ్జిగ త్రాగి యింటికి రాదగు ననుకొంటిమి. నన్నందుకై కరివేపాకు తెచ్చి పెట్టు మనిరి. ఊరిలోని వారందఱు నాహరసామగ్రులతో నూరి వెలుపలకు  దొడ్డిలో కరివేప చెట్టు గల బ్రాహ్మణుల యింటికి వెళ్ళి కరివేపాకు నడిగితిని. వారు నూరి వెలిపలికి పయనమగుచుండిరి.' కరివేపా కీయ వీలు లేదు. మేమువెళ్లుచింటి' మనిరి. నేను దొడ్డిలోనికి వెళ్ళి గోసికొని నంటిని.' తలుపులు తాళములు వేసినాము.వల్లగా'దనిరి-దొడ్డివైపున వెళ్ళి కోసి కొండు  వల్ల గాదు పొమ్మని వారు వెళ్ళిపోయిరి. నేను దొడ్డివైపునకు వెళ్ళి చెట్టు కేసి చూచుచుంటిని. కొందఱు నన్ను జేర వచ్చిరి. కరివేపాకు కావలె నంటిని. ఎందుకు కనిరి? ఈ దేవతకు ద్వారమున కరివేపమండ కట్టవలె నట! అందుకు గావలెనంటిని. అంతే నాకొక మండ గోసి యిచ్చ్గిరి. తర్వాత ఒకరొక రే ఒక్కొక్క మండ చొప్పున విఱుచుకొనిపోయి ద్వారతోరణముల కెక్కించిరి. చెట్టున ఒక ఆ కేని మిగుల లేదు. మరునాఁడింటి వారు వచ్చి ఆ దుండగము నేను చేసిన దని గుర్తించి నన్ను దండించినంత నిందించిరి. నే నబద్ధ మాదినందుకు ఫల మనుభవించితిని.

                       ఒకరో పలువురో                              పాల్ ఎలార్డ్ (PAUL ELUARD)     ఒకరో పలువురో     తుపానుపై నిద్రించే నీలిమ     పక్షులపై మంచు     కాతర కాననసీమ భీతిధ్వనించే గణ గణ          ఒకరో పలువురో     మంటి ఆలిచ్చిప్పలమధ్య మాలకాకుల్ని జల్లారు     మాసిపోయిన రెక్కలమీద భూకంపం చంచువుమీద     గాలివాన గులాబీల ఎర్రని ఆశ్చర్యాలు సేకరించారు.     ఒకరో పలువురో     సూర్యుని వడ్డాణం     బ్రహ్మాండపు కూష్మాండం మార్తాండుడు     గుబురుతోట సీసా మెడమీద     ఒకరో పలువురో     వానకన్న వెలుగు దినాలకన్న     బాల్యాన్నే స్పందిస్తూ     చల్లని నిద్దుర కనుమలకన్న చక్కగా స్పష్టంగా     చిడిముడిపాటుకు దూరంగా     ఒకరో పలువురో     అల్ల రీబాజా అద్దాలలో     తెల్లారగట్ట వాళ్ళ అరుపు చీరలాగ చిరుగుతుంది          ఒకరో పలువురో     విసిరిన రాళ్ళతో వెదజల్లిన వెండ్రుకలతో చేయబడి     చేయబడి కంటకాలతో, బట్టలతో, మద్యంతో, నురుగుతో,     నవ్వుతో, ఏడ్పులతో, వదలిపెట్టడంతో     అసందర్భపుటాందోళనలతో     రక్త మాంసాలతో     నిస్సందేహంగా నిజమైన నేత్రాలతో నేయబడి          ఒకరో పలువురో     తమ సమస్త దోషాలతో, సమస్త సుగుణాలతో, సుగుణాలతో,     లలనాతతి     ఒకరో పలువురో     మొగానికి దంతపు బురఖా     అప్పుడే వండిన అన్నంలాగ ఆశపెడుతూ       నన్ను రెచ్చగొట్టే ఆడవాళ్ళంతా     అలంకృతులై అల్ల నే వాంఛించిన దానితో     అలంకృతలై ప్రశాంతితో సరికొత్తదనంతో     అలంకృతలై ఉప్పుతో నీటితో సూర్యునితో     సారళ్యంతో, సాహసంతో, ఒక చెయ్యి చిలిపిదనాలతో     ఒక వెయ్యి గొలుసులతో              ఒకరో పలువురో     నాకల లన్నిటిలో     ఒక కొత్త అడవిపువ్వు     కట్టెమోపులవంటి కింజల్కాల అనాగరిక పుష్పం     గాయపడ్డ చీకటిలో     ఒకరో పలువురో     నాకల లన్నిటిలో     ఒక కొత్త అడవిపువ్వు     కట్టెమోపులవంటి కింజల్కాల అనాగరిక పుష్పం     గాయపడ్డ చీకటిలో     ఒకరో పలువురో     మరణించతగిన యౌవనం         క్రూరం ఘోరం అశాంతిమయమైన యౌవనం     చిరాకులతో వరదలెత్తే యౌవనం     నాతో పంచుకుంది     నా ఒక్కడితోనే     ఇతరుల లెక్కలేకుండా!                                                               - ఢంకా - డిసెంబరు, 1948

    5. వేయి పశువుల పొందుటకు ఎవడు అర్హుడు అను విషయము అభిజ్ఞులు చెప్పుచున్నారు:-     అహోరాత్రుల కొరకు వేయి పశురూపమైన వామన పశువును వధించవలెను. ఏలనన అహోరాత్రులే పశువులు కదా! ఆ విధముగా చేయుట వలన పశువులకు, పశు సంతానమునకు తృణ, జల సమృద్ధిగల ప్రదేశము కలుగును.     6. సంతానము కోరువాడు ఓషధులకు గర్భవినాశిని అగు గోవును బలి ఇవ్వవలెను.     సంతానము కలిగించుటకు సమర్థుడయ్యు సంతానము లేనివాడు అగుచున్నాడో అతనిని ఓషధులే బాధించుచున్నవి. ఓషధులు గోవునకు గర్భనాశనము కలిగించుచున్నవి. ఆ ఓషధులే గర్భనాశనమును పరిహరించుచున్నవి.     సంతానార్థ ఓషధులను స్వభాగధేయమున యజించవలెను. ఓషధులే అతని వీర్యము వలన సంతానమును కలిగించుచున్నవి. అతడు సంతానము కలిగినవాడు అగుచున్నాడు.     "ఆపోవా ఓషధయః" - జలములే ఓషధులగును. యజమానికి కలుగు పుత్రుడు - ఏర్పడకముందు - 'అసత్' అగుచున్నాడు. ఓషధులే అతనికి 'అసత్' నుండి 'సత్' ను ప్రసాదించుచున్నవి. అందువలనను - ఈ విషయము తెలిసినవాడును - తెలియని వాడును జలమే 'అసత్' నుండి 'సత్' ను కలిగించును అని తెలియవలెను.     ('అసత్' లేనిది. 'సత్' ఉన్నది. జలములే లేనిదాని నుండి ఉన్నది కలుగుటకు కారణములు అగుచున్నవి అని చెప్పుట.)     7. ఐశ్వర్యము కోరువాడు - ఒకసారి ఈనిన గొడ్డుమోతుదైన గోవును వధించవలెను.     సంపద సంపాదించు సామర్థ్యము కలిగియు సంపన్నుడు కాకున్నాడో వాడు పుట్టియు పుట్టనివాడు అగుచున్నాడు. ఆ గోవు తొలుత ఇంద్ర సమమైన గోవును కని కదా వంధ్య అయినది!     కావున సంపద ఆశించువాడు - స్వభాగధేయమున ఇంద్రుని యజించవలెను. అందువలన ఇంద్రుడు అతనికి ఐశ్వర్యము కలిగించును. అతడు నిశ్చయముగా ఐశ్వర్యవంతుడు అగుచున్నాడు.     8. ఏ గోవు - ఒక దూడను కని వంధ్య అయినదో ఆ దూడనే ఆలంభనము చేయవలెను. ఆ దూడ ఇంద్ర స్వరూపము అగును. అందువలన యజమాని ఇంద్రియము కలవాడు అగుచున్నాడు.     9. తాత, తండ్రి, తాను వరుసగా సోమపానము చేయనివాడు విచ్చిన్నుడు అగుచున్నాడు. ఆ దోష నివారణమునకు ఇంద్రాగ్ని దేవతాకమగు ఎద్దును ఆలంభనము చేయవలెను.     విచ్చిన్నుడైన బ్రాహ్మణుడు ఇంద్రాగ్నులను - స్వభాగధేయమున - యజించవలెను. ఆ విధముగా చేయుట వలన ఇంద్రాగ్నులే అతనిని సోమపానము చేసినవానిని చేయుదురు.      10. పశువు ఇంద్ర దేవతాకము. సోమము వీర్యవృద్ధి హేతువు. సోమపానము ఇంద్రియ వృద్ధిహేతువు అగుట వలన ఇంద్రియ రూపముగా చెప్పబడినది. సోమపానము వలన ఇంద్రియ రూపమును పొందును. పశువు అగ్ని దేవతాకము. బ్రాహ్మణుడు అగ్ని సంబంధి కదా! కావున అతడు తన రూపమునే కొనసాగించినవాడు అగుచున్నాడు.     11. కొంతకాలము పొలము దున్నుట మొదలగు పనులు చేసి మానిన ఎద్దు 'పునరుత్సృష్ట' అనబడును. పితరులు సహితము సోమపానము చేసి మానినందున పునరు త్సృష్ట పశువధ వలన యజమానికి సమృద్ధి కలుగును.         (ఇది సాదృశ్యము.)     12. శత్రువునకు హాని తలపెట్టిన వాడు బ్రహ్మణస్పతి దేవతాకమగు కొమ్ములు లేని పశువును వధించవలెను. బ్రహ్మణస్పతిని స్వభాగధేయమున యజించ వలెను. బ్రహ్మణస్పతి అతని శత్రువునకు హాని కలిగించును. వెంటనే శత్రువు మరణించును.     13. కొమ్ములు లేని పశువు లక్ష్మీసహితమగును. ఆ లక్ష్మి మంగలి కత్తి వలె పదునైన వజ్రము అగును. అందువలన అది యజమాని సమృద్ధికి కారణము అగుచున్నది.     14. యూపము స్ఫ్య కావలెను. స్ఫ్య వజ్రమగును. వజ్రమే యజమాని శత్రువును సంహరించును.     15. బర్హిస్సు రెల్లుకావలెను. అది యజమాని శత్రువును నిశ్చయముగా వధించును.     16. ఈ శత్రువును తాండ్ర చెట్టు సమిధ వధించుట నిశ్చయము.                                        ఆరవ అనువాకము     1. ఎవడు సమానులందు అధికుడు కాదలచునో, ఎవడు గ్రామాధికారము కోరునో అతడు బృహస్పతి దేవతాకమగు తెల్లని వెనుక భాగము కల పశువును ఆలంభనము చేయవలెను. బృహస్పతిని స్వభాగధేయమున యజించవలెను. బృహస్పతియే అతనిని సమానులందు అధికుని చేయును.     2. తెల్లని పృష్ఠభాగము కల పశువు బృహస్పతి దేవతాకము అగును. కావున బృహస్పతి సమృద్ధి కలిగించును.     3. అన్నము కోరువాడు పూషదేవతాకమగు నల్లని పశువును వధించవలెను. అన్నము పూషదేవత స్వరూపము. అతడు పూషను స్వభాగధేయమున అర్చించవలెను. పూషదేవతయే అతనికి అన్నము కలిగించును. అతడు అన్నవంతుడు అగును.     4. పశువు నల్లనిది కావలెను. నలుపు అన్నపు రూపము అగును. కావున అది యజమానికి అన్న సమృద్ధి కలిగించును.     5. అన్నము కోరువాడు మరుద్దేవతాకమగు తెల్లని పశువును బలి ఇవ్వవలెను. అన్నం వైమరుతః అన్నము మరుత్తులు అగుచున్నది.     యజమాని మరుత్తులను స్వభాగధేయమున యజించవలెను. మరుత్తులే అతనికి అన్నము కలిగింతురు. అతడు అన్నవంతుడు అగును.     6. పశువు తెల్లనిది కావలెను. తెలుపే అన్నపు రూపమగును. అది యజమానికి అన్న సమృద్ధి కలిగించును.     7. బలము కోరువాడు ఇంద్ర దేవతాకమగు ఎర్రని పశువును వధించవలెను. యజమాని ఇంద్రుని స్వభాగధేయమున యజించవలెను. ఇంద్రుడే అతనికి బలము కలిగించును. అతను బలశాలి యగును.     8. పశువు దట్టమైన కనుబొమలు కలదికావలెను. దట్టపు కనుబొమలు ఇంద్రుని రూపమగును. ఆ పశువు యజమానికి సమృద్ధి కలిగించును.     9. ఇతరులు చేయు దానమును తాను కోరువాడు సవితృ దేవతాకము, కలగలపు రంగుగల పశువును వధించవలెను. సూర్యుడు ప్రేరణ కలిగించువాడు అగును. అతడు దానము చేయువానికి ప్రేరణ కలిగించును. దానము కోరువాడు సవితృదేవుని స్వభాగధేయమున కొలువవలెను. సవితా దేవతయే ఇతనికి దానమిచ్చు దాతకు ప్రేరణ కలిగించును. ప్రజలు అతనికి భూరి దానములు చేయుదురు.     10. పశువు కలగలుపు రంగుది కావలెను. అప్పుడు అది సవితృదేవతాకమగును. యజమానికి సమృద్ధి కలిగించును.     11. అన్నము కోరువాడు విశ్వేదేవతాకమైన అనేక రంగుల పశువును వధించవలెను. అన్నము విశ్వేదేవతాకమగును. యజమాని విశ్వేదేవతలను స్వభాగధేయమున పూజించవలెను. ఆ దేవతలే అతనికి అన్నము కలిగింతురు. అతడు అన్నవంతుడు అగును.     12. పశువు బహురూపము అనేక రంగులది కావలెను. అన్నము కూడ - భక్ష్య, భోజ్య, లేహ్య, చోష్య - బహురూపములు కలదికదా! ఆ పశువు యజమానికి సమృద్ధి కలిగించును.     13. గ్రామము కోరువాడు విశ్వేదేవతాకమగు బహువర్ణ పశువును వధించవలెను. విశ్వేదేవతలు అనేకులు అయినందున అనేక బంధువుల సామ్యులు అగుదురు కదా!     యజమాని విశ్వేదేవతలను, తన భాగధేయమున యజించవలెను. వారే అతనికి సకల బంధువులను కలిగింతురు. అతడు గ్రామాధిపతి అగును.     14. బహువర్ణ పశువు బహుదేవతాకము అగుచున్నది. అది యజమానికి సమృద్ధి కలిగించుచున్నది.     15. రోగలక్షణములు కనిపించవు. బలహీనమగుచుండును. అది దీర్ఘకాలము కొనసాగును. అట్టి వ్యాధిగ్రస్తుడు ప్రజాపతి దేవతాకమైన, కొమ్ములు లేని ఎద్దును వధించవలెను. దీర్ఘరోగము వైద్యునికి తెలియక పోయినను ప్రజాపతికి తెలియును కావున రోగి ప్రజాపతిని తన భాగధేయమున అర్చించవలెను. ప్రజాపతియే అతనికి అజ్ఞాత రోగము నుండి విముక్తి కలిగించును.     16. పశువు కొమ్ములు లేనిది కావలెను. అట్లగుటచే అది ప్రజాపతి దేవతాకము అగును. అది యజమానికి సమృద్ధి కలిగించును.                                         ఏడవ అనువాకము     1. వషట్కార దేవత గాయత్రి శిరమును ఖండించినాడు. ఆ శిరము నుండి జలము, రక్తము బయల్వెడలినది. దానిని తొలుత బృహస్పతి గ్రహించినాడు. అది వెనుక భాగము తెల్లగా ఉన్న వంధ్య పశువు అయినది. రెండవసారి పడిన దానిని మిత్రావరుణులు సేకరించినారు. అది రెండు రంగుల వంధ్యపశువు అయినది. మూడవసారి విశ్వేదేవతలు సేకరించినారు. అది బహువర్ణ వంధ్య పశువు అయినది. నాలుగవసారి పడిన దానిని భూమి గ్రహించినది. ఇది తన అనుభవమునకు అగుగాక అని బృహస్పతి అనుకున్నాడు. అది వ్యర్థవీర్యమగు వృషభము అయినది. ఆ విధముగా పడిన ఎర్రని రక్తమును రుద్రుడు తీసికొన్నాడు. అది రుద్రదేవతాకమగు ఎర్రని వంధ్య పశువు అయినది.     2. బ్రహ్మవర్చస్సు కోరువాడు బృహస్పతి దేవతాకమగు తెల్లని వీపుగల పశువును ఆలంభనము చేయవలెను. యజమాని స్వకీయ భాగధేయమున బృహస్పతిని ఆరాధించవలెను. బృహస్పతియే అతని యందు బ్రహ్మవర్చస్సు కలిగించును. యజమాని బ్రహ్మవర్చస్సు కలవాడు అగును.     3. వంధ్య పశువు ఛందస్సుల రసరూపమగును. ఛందస్సుల రసరూపమే కదా బ్రహ్మవర్చస్సు. అందువలన అది బహ్మవర్చస్సు కలిగించుచున్నది.     4. వర్షము కోరువాడు మిత్రావరుణ దేవతాకమగు రెండు రంగుల పశువును వధించవలెను. పగలు మిత్ర దేవతాకము - రాత్రి వరుణ దేవతాకము. మేఘుడు పగలు, రాత్రి వర్షించునుకదా!     యజమాని మిత్రావరుణులను స్వభాగధేయమున యజించవలెను. మిత్రావరుణులే అతని కొరకు రాత్రింబవళ్లు వర్షము కలిగింతురు.     వంధ్య పశువు ఛందస్సుల రసరూపమగును. వర్షము రసము వంటిది కదా! కావున యజమానికి వర్షము కలుగుచున్నది.     5. సంతానము కోరువాడు మిత్రావరుణ దేవతాకమగు రెండు రంగుల పశువును వధించవలెను. పగలు మిత్రసంబంధి. రాత్రి వరుణసంబంధి. రాత్రింబవళ్లు జననములు జరుగుచున్నవి.     వంధ్య పశువు ఛందస్సుల రసరూపమగును. రసమే సంతానము కదా! కావున యజమానికి సంతానము కలుగును.     6. అన్నము కోరువాడు విశ్వేదేవతాకమగు బహువర్ణ పశువును ఆలంభనము చేయవలెను. అన్నము విశ్వేదేవతా సంబంధియగును. యజమాని స్వభాగధేయమున విశ్వేదేవతలను యజించవలెను. విశ్వేదేవతలే అతనికి అన్నము కలిగింతురు. అతడు అన్నము కలవాడు అగును.     వంధ్య పశువు ఛందస్సుల రసరూపమగును. రసమే అన్నము అగును. అందువలన అన్నముగలవాడు అగుచున్నాడు.     7. గ్రామము కోరువాడు విశ్వేదేవతాకమగు బహువర్ణ పశువును బలి ఇవ్వవలెను. బంధుమిత్రులు విశ్వేదేవ సంబంధులు. యజమాని స్వభాగధేయమున విశ్వేదేవతలను పూజించవలెను. వారే అతనికి బంధుమిత్రులను సమకూర్చుదురు - అతడు గ్రామాధిపతి యగును.     వంధ్య పశువు ఛందస్సుల రసరూపమగును. రసమే బంధు మిత్రులగుదురు. అందువలన గ్రామాధిపత్యము కలుగును.     8. బ్రహ్మవర్చస్సు  కోరువాడు బృహస్పతి దేవతాకమగు వ్యర్థవీర్య వృషభమును ఆలంభనము చేయవలెను. యజమాని స్వభాగధేయమున బృహస్పతిని అర్చించవలెను. బృహస్పతియే అతనికి బ్రహ్మవర్చస్సు కలిగించును. అతడు బ్రహ్మవర్చస్సు కలవాడు అగును.     9. ఆవులతో అడవులకు పోయి వానివెంట తిరిగి వచ్చునది వశః అగును. బ్రహ్మవర్చస్సు వశము వంటిది కదా! కావున అతడు బ్రహ్మవర్చస్సును పొందుచున్నాడు.     10. శత్రుసంహారము కోరువాడు రుద్ర దేవతాకమగు ఎర్రని పశువును వధించవలెను. యజమాని రుద్రుని స్వభాగధేయమున యజించవలెను. రుద్రుడే యజమాని శత్రువులను సమూలముగ ఖండించును. శత్రువు వెంటనే చచ్చును.     ఎర్రని పశువు రుద్ర సంబంధమైనది. అందువలన అది సమృద్ధి కలిగించుచున్నది.     11. యూపము స్ఫ్య కావలెను. స్ఫ్య వజ్రరూపము అగుచున్నది. యజమాని దీనినే శత్రువు మీద ప్రయోగించును. బర్హి సు రెల్లు కావలెను. అది శత్రువును అణచి తీరును.     సమిధ తాండ్ర చెట్టుది కావలెను. అది శత్రువును ఖండించి తీరును.

    "నిలబడే వున్నారు, కూర్చోండి."     రామకృష్ణ మళ్ళీ మంచంమీద కూర్చున్నాడు.     "అన్నయ్యని కలుసుకోడానికి సరాసరి వెళ్ళకుండా మధ్యలో ఇటు దేనికి వచ్చారు?"     "నన్ను వెంటాడుతున్న మనిషిని తప్పించుకోటానికి."     "అవునూ! అసలతను మిమ్మల్ని దేనికి వెంటాడాల్సివచ్చింది?"     "దేనికంటే...." రామకృష్ణ మొహంలోకి చూస్తూ ఆగిపోయింది. ఒకప్రక్క మనసులోని బాధ చెప్పుకోవాలని ఉంది. కానీ కొన్ని గంటలక్రితమే పరిచయమైన క్రొత్తమనిషి - ఈ ఆలోచన ఆమెకు నచ్చలేదు. అతను క్రొత్త మనిషి అనుకునేందుకు ఆమె మనస్సంగీకరించలేదు.     "ఆగిపోయారేం?"     ఆమె కంటికి అతనత్యంత ఆప్తుడిలా గోచరిస్తున్నాడు. అసలే ఉదయం నుంచీ అనేక సంఘటనలకు లోనై మనస్సంతా వేదనగా వుంది. తమ కుటుంబ చరిత్ర అంతా ప్రకృతి సృష్టించిన ఆ మధుర సమయంలో అతన్తో చెప్పుకుంటే ఊరట కలిగేట్లు తోచింది.     చెప్పేసింది. అన్నయ్య, శైలజ...ప్రణయం, పరిణయం, ఉద్యోగం....అవివాహితులుగా నటించటం...ఈ ఆర్థికవ్యవస్థలో తమ నలుగులాట.     రామకృష్ణ నిర్ఘాంతపోయి వింటున్నాడు. ఏమిటిది? నిజమేనా? అతనిలో ఆలోచనాతరంగాలు ఉవ్వెత్తున లేస్తున్నాయి. మనసు కల్లోల సముద్రంలా అయిపోతున్నది. క్రమంగా అలసిపోయినట్లు బుద్ధి మందగించిపోయింది. మెదడు మొద్దుబారిపోయింది.     "ఏమిటిది? అలా వుండిపోయారు?"     అతనికి వినబడలేదు.     "మిమ్మల్నే.......మిమ్మల్నేనండీ!"     "ఊ" అతనీ లోకంలోకి వచ్చాడు.     "అలా అయిపోయారేం? మా కథ మీకు ఆశ్చర్యమనిపించింది కదూ!"     "ఊ" అన్నాడు మళ్ళీ. "చాలా రాత్రయింది. మీరు పడుకుని విశ్రాంతి తీసుకోండి, నేనా గదిలోకి వెడతాను."     "నాకు నిద్ర రావటంలేదు."     "పడుకోండి, అదే వస్తుంది ప్లీజ్!" అతడామెను బుజ్జగించి పడుకునేలాచేసి ముందుగదిలోకి వచ్చాను. కాసేపు గదిలో అటూఇటూ తిరిగి - కిటికీ దగ్గరకు వచ్చి నిలబడి రెక్కలు తెరిచాడు.     బయట చీకట్లో ఏమీ కనబడడంలేదు. హోరున శబ్దం, వర్షపుజల్లు మాత్రం కిటికీలోంచి అతనిమీద పడి మనిషిని తడిపేస్తున్నది. అయినా లెక్కచెయ్యకుండా అలాగే నిలబడ్డాడు.                                              25     కల్నల్ కు మెలకువ వచ్చి కళ్ళు విప్పి చూశాడు. గదిలోకి వెల్తురు ప్రవేశించింది. అన్నీ స్పష్టంగా కనబడుతున్నాయి.     తాను చాపమీద పడుకుని వున్నాడు. వళ్ళంతా చిన్న చిన్న కట్లువున్నాయి. అటూఇటూ కదిలాడు. నొప్పులుగా వున్నాయిగాని భరించలేనంత బాధేం లేదు.     రాత్రి జరిగిన సంఘటనలన్నీ జ్ఞాపకం వస్తున్నాయి. తాను నెల్లూరునుంచీ జీపు డ్రైవు చేసుకుంటూ వస్తున్నాడు. చీకటి. ఇందులో పెనుగాలితో వర్షం, వైపర్స్ ఎంత పనిచేసినా అద్దాలకు మంచు క్రమ్మినట్లయి దారి సరిగ్గా కనబడలేదు. అయినా ఆగకుండా మొండిగా పోనిచ్చాడు - ఫలితంగా ఓ చెట్టుకు గుద్దేశాడు.     తెలివి తప్పలేదు. పురుషోత్తం తనని రక్షించి తీసుకొచ్చాడు. సపర్యలు చేశాడు. తర్వాత మెల్లిగా తనకి నిద్రపట్టింది.     కల్నల్ లేచికూచున్నాడు. ఫర్వాలేదనిపించింది. మెల్లిగా లేచి నిలబడ్డాడు. నీరసంగా వుందికానీ శరీరం స్వాధీనంలోనే వుంది. "ఐయాం ఆల్ రైట్" అనుకుంటూ నెమ్మదిగా నడిచి, దగ్గరగా వేసివున్న తలుపులు తెరుచుకుని బయటకు వచ్చాడు.     మబ్బుల చాటునుంచి అప్పుడే ఉదయిస్తోన్న సూర్యుడు, వెల్తుర్లో ఆ చిన్న ఊరు. దగ్గర్లోవున్న పెద్ద పెద్ద చెట్లు....ఒక చెట్టును గ్రుద్దుకుని వున్న జీపు.     పురుషోత్తం ఎప్పుడు వెళ్ళాడోగానీ ఎవరో మెకానిక్ ను తీసుకొచ్చి జీపు పరీక్ష చేయిస్తున్నాడు. కల్నల్ వాళ్ళవంకే చూస్తూ నిలబడ్డాడు. కొంతసేపటికి పురుషోత్తం తల ఎత్తి కల్నల్ ని చూసి పలకరింపుగా నవ్వి, జీపును వదిలి దగ్గరగా వచ్చాడు.     "అప్పుడే లేచారేం సార్! కాసేపు రెస్టు తీసుకోకపోయారా?"     "మెలకువ వచ్చేసింది" అన్నాడు కల్నల్.     "ఎలా వుంది సార్ ఒంట్లో?"     కల్నల్ తన శరీరంవంక ఒకసారి చూసుకున్నాడు. "పెద్ద దెబ్బలేం కాదు, ఐయాం ఆల్ రైట్!"     "మొహం కడుక్కోండి సార్. టీ తయారుచేస్తాను."     అతను ముఖం కడుక్కోవటానికి నీళ్ళూ, వీ ఏర్పాటు చేశాడు. టవల్ అందించాడు. కూర్చోవటానికి విరిగిన కోడువున్న కుర్చీ వుంటే వేశాడు. వేడి వేడి టీ ఇచ్చాడు.     "యు డిడ్ ఎ గ్రేట్ జాబ్ టు మి" అన్నాడు కల్నల్ టీ త్రాగుతూ.     పురుషోత్తం ఏమీ జవాబు ఇవ్వలేదు. అతని ముఖంలో ఏ భావమూ కనిపించలేదు.     "ఏం చేస్తున్నావిక్కడ?"     కల్నల్ తన నిశితమైన చూపులతో ఇల్లంతా కలియజూశాడు. పురుషోత్తం అనుభవిస్తున్న దారిద్ర్యం అతనికర్ధమయింది. బయటకేం మాట్లాడలేదు.     "జీప్ ఏల వుంది?" అనడిగాడు.     "ఎక్కువగా దెబ్బ తినలేదు. పనిచేస్తోంది. చిన్న రిపేర్ వుంది. ఇక్కడే వుండండి సార్! చూసి వస్తాను" అని పురుషోత్తం బయటికెళ్ళాడు.     కల్నల్ టీ త్రాగటం ముగించి లేచినిలబడ్డాడు. ఎదురుగా గోడకో అల్మరా ఉంది. తలుపులు తెరిచివున్నాయి. లోపల అరలో చిన్న అద్దం కనబడుతోంది.     తన మొహమెలావుందో చూసుకోవాలనిపించింది. అల్మరా దగ్గరకు వెళ్ళి అద్దం చేతిలోకి తీసుకున్నాడు. అందులోకి ముఖం చూసుకోబోతుండగా ప్రక్కనే వున్న చిన్న ఫోటో కనిపించింది. ఉలిక్కిపడ్డాడు. అద్దం లోపలపెట్టేసి ఫోటో చేతిలోకి తీసుకున్నాడు. కన్నార్పకుండా చూశాడు. 

                     33. 'పక్షవాతమేమో' అనిపించే మూతివంకరవ్యాధి.         రాఘవరావుకి రెండు రోజుల క్రితం ఎడమచెవి వెనుక కాస్త నొప్పి అనిపించింది. ఆ నొప్పి చెవికి సంభందించిందేమోనని నొప్పి తగ్గడానికి కాస్త తులసి రసం_సున్నం నీళ్ళు కలిపి  చెవిలో పోశాడు. దాంతో ఆ పోటుతగ్గడం అటుంచి మూడవ రోజుకే మూతివంకర అయిపోయింది. నొప్పి వచ్చినది ఎడమ చెవి దగ్గర_ కాని కుడివైపునాకు గుంజుకుని పోయింది. ఇలా ఎందుకు జరిగిందో అర్ధంకాక అయోమయంలో పడిన రాఘవరావు, నరాల వతానికి ముసలమ్మాల వైద్యమే మంచి వైధ్యమని భావించి ఏవేవో చిట్కాలు ప్రయోగించాడు. అయినా   ఫలితం కనబడలేదు. మూతివంకర అలాగే వుంది.     మంచి నీళ్ళు తరగబోతే సగం నీళ్ళు మూతి ప్రక్కనుంచి బయటకు వచ్చేస్తున్నాయి. ఇక లాభం లేదని "పక్షవతల స్పెషలిస్టు" దగ్గరకి వెళ్ళాడు. ఇక ఆ డాక్టరుగారు "ఇంకేముంది! ఇప్పటికే వ్యాధి ముదిరి పోయింది. రేపో_ఎల్లుండో ,ఉన్న రెండుకాళ్ళు పక్షపటంలో పడిపోవడానికి సిద్దంగా వున్నాయని బెదిరించాడు. డబ్బు మూట ముందేపుచ్చుకున్నాడు. కఠినపథ్యంచేయాలన్నారు కాషాయం కళ్ళుమూసుకుని తాగితే తప్పపక్షవాతం దిగిరాదన్నాడు. విరేచనాలకి గుళికలు మింగించాడు.  ఈ చికిత్సలో మూతివంకర తగ్గడం అటుంచి మరింత నీరస పడిమంచాన పడేంత పని అయింది.     ఇంతాచేస్తే రాఘవరావు మూతి వంకరావడానికి ఎడమవైపు ఉన్న ఫేషియల్ సర్వ ఒకచోట ఒత్తిడికి లోనవ్వడమే. ఇటువంటి పరిస్థితినే "బెల్స్ పాల్సీ" అంటారు. ఈ రకంగా కేవలం మూతివంకర పోవడానికి, ఒకవైపు కాలు_చెయ్యి పడిపావువడ్నికి సంభంధంలేదు "బెల్స్ పాల్సీ" లో కేవలం మూతి మాత్రమె ఒక పక్కి వంకరపోతుంది. ఇలా ఏ వయస్సులో వున్నవారికైనా జరగవచ్చు. కొందరిలో వరం పడి రోజులలో మూతి యధాస్థితికిరావచ్చు. ఇంకొందరికి జీవితాతం కొద్దోగొప్పోమూతివంకర మిగిలిపోవచ్చు.     ఫేషియల్ సర్వ్తల లోపలినుంచి చెవి వెనుకగుండా ఒక రంధ్రం ద్వారా బయటకు వచ్చి అటువైపు కండరాల కదలికను అదుపు చేస్తుంది. కొన్ని సందర్భలలో చెవిదగ్గర నరం బయటకి వచ్చేచోట నరం చుట్టూ ఉండే పొరలు వాచీపోతాయి. అలా పొరలు వాయడంతో నరం నొక్కుకుని బలహీనతమైపోతుంది. అటువంటప్పుడు ముఖ్నికి రెండవవైపు వుందే నరాలు చుట్టూ వుందే పోర వాపు తగ్గినప్పుడు నరం మామూలు స్థితికి వచ్చేస్తుంది. ఈ రకంగా నరం చుట్టూ వుండే పొరలు వాయడం, శీతాకాలంలో చల్లగాలివల్ల ఎక్కువ "బెల్స్ ఫాల్సీ" కి సంభందించిన ఈ విషయం తేలియక కొందరు "పక్షవాత స్పెషలిస్టు" ల మని బోర్డులు కట్టుకునే వారి మాటలకు మోసపోయి, న్న బాధలను గురి అవుతూ వుంటారు.     మూతివంకరని మాత్రమే కలిగించే ఈ నరాల వ్యాధి వచ్చే ముందు ఏదో ఒక చెవి వెనుక రెండు రోజులు నొప్పి అనిపించవచ్చు, లేదా అనిపించకపోవచ్చు. తరువాత రెండు మూడు రోజులకు మూతి వంకరాయి చెవి నొప్పి అనిపించిన వైపు కన్ను సరిగా మూటపడకుండా అవుతుంది. దాంతోకంటిలోదుమ్ము పడుతున్నా, కన్ను పూర్తిగా మూసుకుకోలేని స్థితి ఏర్పడుతుంది నరం దెబ్బతిన్న వైపు ముఖంమీద స్పర్శజ్ఞనం తగ్గినట్లు అనిపిస్తుంది. అన్నం ముద్దా నమలబోతే పూటిగా మింగుడు పడకుండా పళ్ళవరసకీ దవడకీమధ్య నిలవ వుండిపోతుంది.     అంతేకాదు, మాట్లాడాదామని నోరు తెరవకపోతే మూతి మరింత వంకరపోతుంది. అంతకు ముందు ఏంత చక్కగా ఈల వేసి హుషారుగా గంతేసే మగాడైనా ఫేషియర్ సర్వ్ దెబ్బతినడంతో ఈల వెయబోయే సరికి ఈల బదులు చొంగ వస్తుంది. కొందరికి నాలిక ముందు భాగంలో రుచి తెలియకుండా పోతుంది. ఇది ఇలా వుండగా మూటపాడనీ కన్ను మూయబోతే కన్నుగుద్దు వంకరటింకరగా తిరుగుటుంది. ఈ రకంగా మూతి వంకరపావువడ్నికి నరం మీద ఒత్తిడి ముఖ్యకారణం కాగా, అరుదుగా మెదడులో కణితిలాగా ఏర్పడటం, వైరస్ క్రిములవల్ల నరం వ్యాధి గ్రస్తుమవడం కూడా కరాణాలే. అందుకని మూతి వంకర అయినప్పుడు సరైన కారానాన్ని గుర్తించి చికిత్స చేయవలసి ఉంటుంది.     "బెల్స్ ఫాల్సీ" వచ్చినప్పుడు మొదట్లో నొప్పి ఉంటే అస్ప్రిన్వంటివి వాడటం, కార్తికోస్తిరాయిడ్స్  కోర్సుగా వాడటం, చలినుంచి రక్షన్ కల్పించటం వసరం మూతి మరీ వంకర అవుతూ వుంటే స్ప్రింట్ పద్దతి అవలంభించలి. కంతిలోకి దుమ్ముపోకుండా కన్నుని రక్షించలి. వ్యాధి తీవ్రత తగ్గినా తరువాత ముఖానికి సంభందించిన కండరాల వ్యాయామం చేయాలి.                                                                               ****                    

    అటతాళం. అక్షరములు 12. అంగములు 4                            అంగసౌంజ్ఞ                         1_1_0_0                                                                     ల_ల_దృ_దృ                                                                       4_4_2_2     (రెండక్షరముల నడక)     జతి/ తా, కిటకిటతొం ! తత్త, కిటకిటతొం ! తకఝెణు ! తకఝెణు !!                  ఏకతాళ లక్షణమ్ :- (ఏకతాళము)    శ్లో!!    శనివారే స్వాతిరుక్షే ఏకతాళ సముద్భవః !     నీలవర్ణో రక్తనేత్రి రక్తమాలా విభూషితః !!     వరపీతాంబరధరం ! భారత్యామధి దేవతా !     అయం !! శంబద్వీపవాసి  వసిష్టళ్చఋషి స్వయం ఏక !     తాలలఘుచై వా ! తాలజ్ఞాన  వినోదినః !!     తా :- శనివారము స్వాతి నక్షత్రమున ,ఏకతాళం పుట్టినది, నల్లని వర్ణము కలిగినది యర్రని కన్నులు, యర్రని పుష్పమాలిక, శ్రేష్టమైన పట్టువస్త్రము ధరించినది. సరస్వతీదేవి అధిదేవత, శంబద్వీపమందు  నివాసము, వసిష్టప్రోక్తము, ఏకతాళమునకు  ఒక లఘువు తాళజ్ఞానము తెలిసినవారు చెపుతున్నారు.                           తాలశబ్ద నిర్వచనము :-   శ్లో!!    తకారం శంకరప్రోక్తం ! లకారం శక్తి రుచ్యతే !     శివశక్తి సమాయోగ ! దాలనాలిదియ్యతే !!     తా: తకారం (త) అనే అక్షరం శంకరప్రోక్తం. శంకరునివల్ల పుట్టబడెను. *లకారం, శక్తి రుచ్యతే" లకారం (ల) అనే అక్షరం "శక్తి రుచ్యతే" శక్తి పార్వతివల్ల పుట్టినది. శివశక్తి శివునివల్లను. పార్వతి వల్లను కలసిగల్గెను.    శ్లో!!    శివశక్త్యాత్మకం పుణ్యం ! యశస్యం భుక్తి ముక్తి దమ్ !     దశ ప్రాణాత్మికం తాళం, యోజానాతిసతత్వవిత్ !!     తా: శివశక్త్యాత్మకమైన  ఈ తాళము, పుణ్యము, యశస్సు, భుక్తి ముక్తిప్రదమై వెలయుచున్నది. ధీని నెరింగినవారు తత్తవేత్త యనబడును.                                                                   తాళదశ ప్రాణములు    శ్లో!!    కాలమార్గ క్రియాంగాని, గ్రహజాతి కళాలయాః!!     యతిః. ప్రస్థారకశ్చేతి, తాళప్రాణదశస్మృతాః !!     తా: కాలము, మార్గము, క్రియ, అంగము, గ్రహము. జాతి, కళ. లయ, యతి , ప్రస్థారము  ఈ పదియును  తాళంబునకు  ప్రాణములుగానున్నవి.                                                                    కాలము _ లక్షణము :     తాళముయొక్క  అంగముల కాలప్రమాణమును నిర్ధారణగా  చెప్పెడియంశము, కాలప్రాణ మనబడుచున్నధని చెప్పవచ్చును. ఇది సూక్ష్మకాల మనియు, స్థూలకాలమనియు, రెండు విధములు. నూరు తామరరేకులను ఒకదానిపై నొకటిచేర్చి  ఒక సూదితో  ఆ రేకులపై గుచ్చినప్పుడు  ఆ రేకులలో  ఒకరేకు  ఎంతకాలములో  సూదిదిగునో, ఆ కాలము ఒక క్షణమగును.     అటువంటి, 8 క్షణముల కాలము                 __ 1 లవము                  8లవముల కాలము                 __ 1 కాష్ట            8కాష్టల కాలము                     __ 1 నిమిషము            8నిమిషముల కాలము              __ 1 కళ            2కళల  కాలము                     __ 1 చతుర్భాగము            2చతుర్భాగముల కాలము          __ 1 అనుధృతము            2అనుధృతముల కాలము           __ 1 ధృతము            2ధృతముల కాలము                __ 1 లఘువు            2లఘువుల కాలము                __ 1 గురువు            3లఘువుల కాలము                __ 1 ప్లుతము            4లఘువుల కాలము                __ 1 కాకపాదము యని యనబడును. 1 క్షణము, 2 లవము, 3 కాష్ట. 4 నిమిషము. 5 కళ, 6 చతుర్భాగము యనుయారును, సూక్ష్మకాలములనియు, 1 ఆనుధృతము, 2 ధృతము, 3 లఘువు, 4 గురువు, 5 ప్లుతము, 6 కాకపాదము అను ఆరును స్థూలకాలములనియును అనబడును.     మార్గము :- ఒకతాళమునందు  గానముయొక్క  గమన క్రమము *మార్గము" యని చెప్పవచ్చును. ఇది ప్రస్తుతము 4 దక్షిణ. 2 వార్తిక, 3 చిత్ర. 4 చిత్రతరం, 5 చిత్రతమ, 6 అతిచిత్రతమ యవి ఆరు విధములుగ చెప్పబడుచున్నది. మరియు ఈ ఆరును షణ్మార్గములని కూడా  చెప్పబడుచున్నవి. ఈ ఆరింటిలో  మొదటి మూడును, కృతి, కీర్తినాది ప్రబంధగానమునందు అనుసరింపబడుచున్నవి.   

                   క్రియోలోవ్ తాతయ్య కథలు                                         అద్దంలో కోతి     అద్దంలో తన రూపాన్ని చూసుకుంటున్న కోతి అక్కడకు వచ్చిన ఎలుగుబంటిని చూసి              "భల్లూకరాజా! ఆ మొగాన్నీ, ఆ వెకిలీ రూపాన్నీ     ఆ చిలిపిచేష్టలన్నీ చూడు!     అదే నా మొగమైతే సిగ్గుతో చచ్చి ఉందును!     అయినా నా దురదృష్టం     నాకు ముదనష్టపు ముఖాల మిత్రులు దొరికేరు     ఎక్కువ మంది కారులే,     లెక్కించగలను నా చేతి వ్రేళ్ళతో!"     "లెక్కపెట్ట నక్కరలేదు కోతీ     నిక్కువ మేదో నీకు తెలుస్తే చాలు!     అద్దంలో నీ అందాన్నే నువ్వు చూస్తున్నావు."     ఈ మాటలు కోతికి నచ్చలేదు.     ఎలుగుబంటిని కోతి మెచ్చలేదు!     ఔను. ఇది లోక సహజమే     ఎవరికీ తమ లోపాలు కనబడవు     పొరుగువాడివి మురికి చేతులు     లంచం పెట్టి కీర్తి కొనుక్కున్నాడు     ఆ సంగతి అందరికీ తెలుసు     ఇతరుల లోపాలను విమర్శించడంలో     అతడు చాలా గొప్పవాడు.                                      *

        ఆవిడ అవస్థచూసి ప్రభావతి నువ్వు ఆపుకోలేకపోతున్నది.         ప్రభావతి అక్కడ్నుంచి కదలదు, వంటావిడ ఇంటికి పోవడానికి వీల్లేదు.         ఈ భాగవతం ఓ అరగంటసేపు కొనసాగింది.         చివరకు ప్రభావతికే విసుగుపుట్టి ఆ దారిన ఎవరో ఒకతను నడిచిపోతుంటే అతన్ని పిలిచి "చూడు బాబూ! ఇంట్లోంచి పిల్లలు మూట బయటకు విసిరేశారు. కాస్త తీసి యిస్తావా?" అనడిగింది.         అతను ఆ మూట మంచిదేనా కాదా అన్నట్లు దానివంక అనుమానంగా చూసి, తర్వాత అదితీసి ప్రభావతికి అందించి వెళ్ళిపోయాడు.         వంటావిడ ఈ దృశ్యంచూసి, ఇహ అక్కడ ఓ క్షణంకూడా నిలబడకుండా గబగబ ఇంటిదారి పట్టింది.         ప్రభావతి మూట తీసుకుని లోపలకు వెళ్ళి శారదమ్మగార్నికూడా పిల్చుకు వచ్చి ఆవిడకు జరిగిందంతా చెప్పి, మూట విప్పదీసింది.         అందులో చిన్న చిన్న మూటలింకా మరింత చాలా వున్నాయి.  ఒకదాంట్లో అర్ధశేరువరకూ బియ్యం, మరోదాంట్లో మరింత కందిపప్పు, ఇంకోదాంట్లో విస్తరాకులో చుట్టి పేరిన నెయ్యి, మరోదాంట్లో పంచదార-ఇవన్నీ వున్నాయి.         శారదమ్మగారికి రక్తం ఉడికిపోయింది. "ఓసి భడవా! ఇలా ఎన్నాళ్ళబట్టి చేస్తున్నదో? రేపు పన్లోకి రానియ్యి, దీని పని పడతాను" అన్నది కోపంతో.         కానీ అప్పటినుంచి మళ్ళీ వంటమనిషి పత్తాలేదు.                                                       15         కుమార్ మామగారు అల్లుడికి ఉత్తరం రాశారు. దసరా పండక్కి మిగతా కూతుళ్ళూ, అల్లుళ్ళూ అంతా వస్తున్నారట. కుమార్ వచ్చి చాలా రోజులయింది కాబట్టి, ప్రభావతిని పిల్లల్ని తీసుకుని రమ్మని మరీమరీ రాశారు.         ఆ ఉత్తరం చూసినప్పటినుంచీ ప్రభావతి గంతులెయ్యసాగింది.         మొదట కుమార్ తను వెళ్ళకుండా భార్యనూ, పిల్లల్నీ పంపించి ఊరకుందామనుకున్నాడు. కానీ, ఆమె చీటికీమాటికీ "మీరుకూడా రండి, మీరుకూడా రండి" అని బలవంతం చేయటంవల్ల ఒప్పుకోక తప్పలేదు.         కుమార్ మామగారిది హైదరాబాద్.         "ఎలా వెడదాం? బస్సులో వెడదామా? కారులో వెడదామా? లేకపోతే గోల్కొండ ఎక్స్ ప్రెస్ లో వెడదామా? అని అడిగింది ప్రభావతి.         కుమార్ కారు కొన్నాక ఇంతవరకూ లాంగ్ జర్నీ చేయలేదు. ఆ సరదా తీరటమే లేదు.         "కారులో వెడదాం" అన్నాడు డాబుసరిగా.         ప్రభావతి ముఖం అదోలాపెట్టి "మన కారులోనా? ఆ పిచ్చిముండ మనల్ని సరిగ్గా తీసుకువెడుతుందా?" అన్నది.         "ఏమిటలా తీసిపారేస్తున్నావు మనకారును? ఇదేమిటో తెలుసా? ఫియట్ కారు" అన్నాడు.         "అవటానికి ఫియట్ కారే. కానీ సిక్స్ టీ త్రీ మోడల్."         "అసలు సిక్స్ టీ టూ, సిక్స్ టీ త్రీ మోడల్సే  చాలామంచివి తెలుసా? ఆ తర్వాత క్వాలిటీ పడిపోయింది. కార్లగురించి తెలిసినవాళ్ళనెవర్నయినా అడుగు. ఆ పాత మోడల్సు ఎంత మంచివో చెబుతారు."         "మోడల్ మంచిదని భుజాలెగరెయ్యటమే గానీ అదెప్పుడయినా సుఖపెట్టిందా మిమ్మల్ని?"         ప్రభావతి అన్నదాంట్లో అబద్దంలేదు. ఆ కారు కొన్నప్పటినుంచీ కుమార్ షెడ్డుచుట్టూ పిచ్చిపట్టినవాడిలా తిరుగుతూనే వున్నాడు. ప్లగ్గులకి ఆయిలుకొట్టిన నాలుగయిదురోజులకోసారి బండి రోడ్డుమీద ఆగిపోతూ వుండేది. ఎలాగో తోయించి మళ్ళీ స్టార్టుచేసి షెడ్ కు తీసుకెళ్ళి ప్లగ్గులు క్లీన్ చేయించేవాడు. ఆయిల్ కారటంవల్ల వెనుకగొట్టంలోంచి ధారాళంగా పొగ వస్తుండేది. అదేమిటంటే రింగులు వేయాలన్నాడు మెకానిక్కు. నాలుగయిదు వందలు ఖర్చుపెట్టి రింగులు వేయించి, మరికొన్ని రిపేర్లు చేయించాడు. అయినా ఆయిల్ కాలి పొగరావటం మానలేదు. అదేమిటని అడిగితే కార్బన్ పట్టాలి. అప్పటిదాకా అలా వస్తూనే వుంటుందన్నాడు. పొగ ఎన్నాళ్ళకీ తగ్గకపోయేసరికి చివరికి "రింగులు కాయలేదు, రీబోరింగ్ చేయాల"న్నాడు. అదెంతవుతుందని అడిగితే పదిహేనువందలదాకా అవుతుందన్నాడు. ఈలోపల బ్యాటరీ డౌన్ అవటం, వైర్లు కాలిపోతూ వుండటం, ఆర్మేచర్ మాడిపోతూ ఉండటం, అనుక్షణం బాధిస్తూనే వున్నాయి. కారు చీటికీమాటికీ ఆగిపోతుంటే బ్యాటరీ డిఫెక్టని బ్యాటరీ కొనిపించారు. కొత్త బ్యాటరీ కొన్నాకకూడా ఆగిపోతుంటే వైరింగ్ ఫాల్టని చెప్పి, రీవైరింగ్ చేయించాలని చెప్పాడు. కుమార్ కు ఈ కారు కొరకరాని కొయ్య అయిపోయింది. పేషెంట్లను చూస్తున్నా అదే గుర్తుకువస్తుంది. దాన్నిగురించి ఆలోచిస్తూ కొంత చిక్కిపోయాడు. రాత్రిళ్ళు కలల్లోకికూడా వస్తున్నది.         "ఏం ఫర్వాలేదులే, ఎలాగో కొన్నాళ్ళలో అమ్మేస్తాను. అసలు వాడుకున్నట్లు లేడు. ఈ మాత్రమైనా లాంగ్ జర్నీ చేయకపోతే అసలనుభవించినట్లే వుండదు" అన్నాడు కుమార్.         ప్రభావతి ఒప్పుకుంది.         కుమార్ వాళ్ళు కారులో వెడుతున్నారని రంగారావుగారు విని - డ్రైవర్ని తీసుకువెళ్ళండి, లాంగ్ జర్నీ చేసేటప్పుడు డ్రైవరులేకుండా వెళ్ళకూడదు" అన్నారు.         "ఫర్వాలేదులెండి" అని ఆయనముందు అంతకన్నా ఏమీ అనలేక తల్లితో "డ్రైవర్ని నేను తీసుకువెడితే ఆయనకిబ్బంది. ఎందుకూ? కారు మంచి కండీషన్ లో వుందిక్. నేను తీసుకువెడతాను" అన్నాడు.         ఆమె వెళ్ళి భర్తతో చెప్పింది.         "సరే, వాడిష్టం వాడి మంచికోసం చెప్పాను. వినకపోతే ఏం చేస్తాను?" అని రంగారావుగారు ముఖం కొంచెం సీరియస్ గా చేసుకున్నారు.         తెల్లవారుఝామున నాలుగు గంటలకి బయల్దేరారు. పదిగంటలకల్లా హైదరాబాద్ చేరిపోవచ్చని ఉద్దేశం. అంతా కారులో ఎక్కాక రంగారావుగారు గుమ్మంలోకి వచ్చి "వెళ్ళగానే కులాసాగా చేరినట్లు ఫోన్ చెయ్యి మరిచిపోబోకు, ముఫ్ఫైమిల్ల స్పీడ్ కన్నా ఎక్కువ వెళ్ళాక. ఒకగంట ఆలస్యంగా వుండటంవల్ల నష్టంలేదు. మంచినీళ్ళు తీసుకున్నారా? లేకపోతే పిల్లలు దారిలో ఇబ్బంది పడతారు" అంటూ బోలెడు సూచనలు చేశారు.         స్టీరింగ్ ముందు కూర్చున్న కుమార్ అన్నిటికీ తల ఊపాడు. కారు కదిలింది.         పిల్లలు ముగ్గురు వెనక కూర్చున్నారు. ప్రభావతి ముందుసీట్లో భర్తకి ఆనుకుని కూర్చుంది.         కారు సుఖంగానే పోతున్నది.         ఆమెకు హాయిగానే ఉన్నది.         "నాకు డ్రైవింగ్ నేర్పించమంటే నేర్పించారు కాదు" అన్నది.         "ఈ కారుమీద కాదు, కొత్తవారు కొన్నాక నేర్పిస్తాలే" అన్నాడు కుమార్.                                                    * * *         మధ్యదార్లో కాఫీలకోసం ఆగటంవల్ల కొంత ఆలస్యమయింది. హైదరాబాద్ ఇంకా పదిమైళ్ళ దూరంలో వుండగా "అమ్మయ్య - ఏ ట్రబులూ లేకుండా వచ్చేశాం" అని కుమార్ మనసులో సంతోషిస్తూ వుండగా వున్నట్లుండి కారు ఓ ప్రక్కకు లాగేసి, ఎడమవైపుకు ఒరిగిపోయి రెక్కలు తెగిన పక్షిలా అయేసరికి ఏం జరిగిందో అర్ధంకాక వెంటనే బ్రేక్ త్రొక్కేశాడు. కారాగిపోయింది.         "ఏమండీ! ఏం జరిగిందండీ?" అనడుగుతోంది ప్రభావతి భయంగా.         వెనుక సీట్లోంచి పిల్లలు 'కారాగిపోయింది, కారాగిపోయింది" అని గొడవ చేస్తున్నారు.         "టైర్ పంచరయిందే" అనుకుంటూ కుమార్ క్రిందికి దిగి చూశాడు.    ముందుభాగం ఎడమవైపుకు ఒరిగిపోయింది. టైర్ బాగానే వుంది. లోపల ఏదో భాగం విరిగినట్లయింది. అతనికేం జరిగిందీ అర్ధం కాలేదు.         ప్రభావతికూడా కారుదిగి అతన్ని ప్రశ్నలతో వేధించసాగింది.

    "వాడ్డూయూ మీన్...! అంటే మృదువని ఏ నేరమూ చేయకుండా భయపడుతోందని, మేమే ఆమెను నేరంలో ఇరికించామని మే అభిప్రాయమా?"     అంకిత్ ఒక్కక్షణం ఆగి అన్నాడు.     "ఆమె నేరం చేసిందో లేదో తేల్చుకునే ముందు ఆమె వాదన వినిపించే అవకాశం ఇమ్మని నా ఉద్దేశ్యం సార్!"     "ముందు మృదువని సరెండర్ అవ్వలిగా?"     "మృదువని మీకు అప్పగించే పూచీ నాది సార్..." అన్నాది అంకిత్ వెంటనే.     "ముండా పని చేయండి..."     "అంతకన్నా ముందు ఆమెను వెంటాడి, వేధించే పని చేయకండి సార్... ముందు షంషేర్ దాదా మనుష్యులు ఆమెను ఏం చేయకుండా చూడండి" చెప్పాడు అంకిత్.     డిఫెన చీఫ్ వర్మ మొహంలో నెత్తురుచుక్క లేదు.     "షంషేర్ దాదా మనుష్యులా? వాళ్ళెవరు? వాళ్ళకూ, మృదువనీకి ఏమిటి సంభంధం?" కపోంగా అన్నాడు డిఫెన్స్ చీఫ్.     "ఆ విషయం మీకే తెలియాలి సార్... మనమధ్య ఫెయిర్ డీల్ ఉండాలి... మీరు ఏం చేత్సరావు, ఎలా చేస్తారో నాకు తెలియదు... నాకు ఇరవై నాల్గుగంటలు టైం ఇవ్వండి... నేను మృదువని మీకు అప్పగించి ఆమె నిర్దోషి అని నిరూపిస్తాను... అంతవరకూ మృదువని ఎవరూ చేంజ్ చేయకూడదు" తన నిర్ణయాన్ని ఖచ్చితంగా చెప్పాడు అంకిత్.     డిఫెన్స్ చీఫ్ ఒక్కక్షణం ఆలోచించాడు... యనకు మృదువని దొరకడం ముఖ్యం... ఇలాంటి పరిస్థితిలో తనకు వీళ్ళ సాయం అవసరం... అందుకే ఇంకేమీ ఆలోచించకుండా చెప్పుసాడు.     "అల్ రైట్ ! మీరు కోరినట్టే చేస్తాను... బట్ ట్వంటీ ఫోర్ అవర్స్ లో మృదువనిని నాకు అప్పగించాలి. రైట్... లేదంటే ఆమెతోపాటు దేశద్రోహ నేరంలో మిమ్మల్ని ఇరికించాల్సి వుంటుంది... ఎందుకంటే ఆమెను మీరు సపోర్టు చేస్తున్నారు కాబట్టి!"     "ఓకే వాన్ మోర్ కండిషన్ సర్... మా ఫోన్లు టాప్ చేయడం, మమ్మల్ని ఫాలో అవడం చేయకండి... అలా చేస్తే మృదువని మేము ట్రేస్ చేయడం చాలా కష్టం..."     "సరే! మీరిక వెళ్ళొచ్చు" అన్నాడు చీఫ్.     అంకిత్, ప్రద్యుమ్న బయటకు నడిచారు. వాళ్ళను అనుసరించారు రాహుల్ చేతన్ లు... వాళ్ళిద్దరికీ ఇదంతా అయోమయంగా వుంది... డిఫెన్స్ చీఫ్ ఇంటర్వ్యూ ను ఘాట్ చేయాలని అనుకున్నారు... కానీ కెమెరా యూనిట్ ను లోపలకు అనుమతించలేదు.     నలుగురూ బయటకు వచ్చాక అడిగాడు రాహుల్.     "అదేమిటి బాసూ! ఈ ఇంటర్వ్యూ ఇంత చప్పగా వుంది" అన్నాడు.     "ఇప్పుడేగా మొదలైంది... చూస్తూ షార్స్ గా పని చేస్తుంది.     "నేను ఆఫీసుకు వెళ్ళనా?" అడిగాడు ప్రద్యుమ్న.     "అలాగే... కానీ నాకో హెల్ప్ కావాలి" చెప్పాడు అంకిత్.     "చెప్పు అంకిత్! ఏం చేయమంటావు?"     "మీ రిపోర్టలు మొత్తం ఏమ్తమంది వుంటారు?" అడిగాడు అంకిత్.     "సుమారుగా వందమంది ఉండోచ్చు... వీళ్ళు కాక స్టింగర్లు ఓ రెండు వందల మందికి పైగా ఉంటారు. ఎందుకు?" అడిగాడు ప్రద్యుమ్న.     "మీ దగ్గర మృదువని ఫోటో సంపాదించటం పెద్ద కష్టం కాదు.."     "మృదువని ఫోటో మీ రిపోటర్లుకు,స్టింగర్లకుఇచ్చి ఏ ఏరియా రిపోర్టలకూ, స్టింగర్ కూ ఆమె తారసపడినా వెంటనే నన్ను కాంటాక్ట్ చేయమని చెప్పండి. మీ రిపోర్ట్ లదాదాపు అన్ని ఏరియాల్లో ఉన్నారుకదా!"     "దాదాపుగా అన్ని ఏరియాల్లో ఉన్నట్టే!"     "గుడ్... అయితే మన పని ఏరియాల్లో ఉన్నట్టే!"     "వెరీగుడ్ ఐడియా. నేనీరోజే మృదువని ఫోటో కాఫీలు తీయించి మా రిపోర్టర్ల ద్వారా వెతికే ప్రయత్నం చేస్తాను" చెప్పాడు ప్రద్యుమ్న.     "థాంక్యూ! నేను సాయత్రం నీకు ఫోన్ చేస్తాను. ఈలోగా ఏమైనాప్రోగ్రామ్స్ వుంటే నాకు ఫోన్ చేయి" చెప్పాడు అంకిత్.     ఆ రోజే వాళ్ళు సెల్ తీసుకున్నాడు... ఎప్పుడే అవసరం వచ్చినా వాళ్ళిద్దరూ కాంటాక్ట్ చేసుకోటానికి వీలుమ్తుమ్దన్నా ఉద్దేశ్యంతో.     "సరే నేను బయల్దేరుతాను" అన్నాడు ప్రద్యుమ్న.     "బాసూ! మనం కూడా హొటల్ కు వెళ్దామా?" అడిగాడు రాహుల్.     "వద్దు... మృదువని కోసం వెతుకుదాం... నువ్వో వైపు, చేతన్ మరో వైపు వెళ్ళండి... నేను ఇంకోవైపు వెళ్తాను.రాత్రి ఎనిమిదింటికి హొటల్ లో కలుద్దాం" చెప్పాడు అంకిత్.     "గురూ! హైదారాబాదు లో, ఢిల్లీలో  ఈ అన్వేషణ కొనసాగాల్సిందేనా?" మెల్లగా అడిగాడు రాహుల్.     అంకిత్ సీరియస్ గా చూడటంతో కామ్ అయిపోయాడు.                                                                                ***     రాహుల్ ఓ వైపుకు, చేతన్ మరో వైపుకు వెళ్ళారు... అంకిత్ రోడ్డుమీద నడుస్తున్నాడు. జనమ్మర్డంలో ఉండే రోడ్ల మీద నడుస్తుంటే గమ్మత్తుగా అనిపించింది. బీజీ...బీజీ. ఒక్కొక్కరికి ఒక్కోరకమైన బీజీ.     అంకిత్ రోడ్డుకు ఓ పక్కగా నడుస్తున్నాడు. అంకిత్ ను ఓ వ్యక్తి ఫాలో చేస్తున్నాడని, ఆ వ్యక్తి దిఫెంస్ చీఫ్ నియమించిన మనిషి అని  అంకిత్ కు తెలియదు. అతను మృదువని వెతుకుతూ వెళ్తున్నాడు.     సరిగ్గా కొద్దిదూరం వెళ్ళిపోయాక రోడ్డు క్రాస్ చేయకబోతుంటే ఓ కారు వచ్చి అతన్ని తాకుతూ ముందుకు వెళ్ళిపోవడంతో తూలి ఓ ప్రక్కకుపడిపోయాడు అంకిత్.     "అయ్యో ఆక్సిడెంట్!" ఎవరో అరా తీసారు.     "అంబులెన్స్ కు ఫోన్ చేయండి" మరెవరో అరా తీసారు.     "అంబులెన్స్ కు ఫోన్ చేయండి"ఇంకెవరో కేక వేసారు...నిమిషాల్లోనే అంబులెన్స్ వచ్చింది. ... అంకిత్ ను అంబులెన్స్ లోకి ఎక్కించారు... చూస్తుండగానే అంకిత్ ని ఎక్కించుకున్న అంబులెన్స్ ముందుకు ఉరికింది. అంతా స్వల్ప వ్యవధిలోనే జరిగింది.     ఇదంతా అంకిత్ ని వాచ్ చేస్తున్న వ్యక్తి వెంటనే ఈ విషయాన్ని డిఫెన్స్ చీఫ్ కు చెప్పాడు.     "ప్రమాదం ఏమీలేదుకదా" అడిగాడు చీఫ్.     "ఏదో మామూలు గాయాలే అనుకుంటున్నాను. అంబులెన్స్ లో తీసుకువెళ్ళారు."

    "సారధి సరిగ్గా లేకపోతేనా?"     "అబ్బ! మనిషికి యిన్ని భయాలూ, సందేహాలూ వుండకూడదు. సారధ్యం వహించటానికి ఒకర్ని నిర్ణయించుకొనే నిర్ణయించు కన్నారాయే. మళ్ళీ కొత్తగా ఆలోచించటం మొదలుపెడితే ఎలా?"     సిగ్గుతో అతని ముఖం కందగడ్డ అయిపోయింది. అసలు ఇవాళ సుధ ప్రవర్తన మొదట్నుంచీ చిత్రంగానే వుంది. ఆమె ఈ రకం ఆధిక్యతతో మాట్లాడుతుందనిగానీ. మాట్లాడగలదనిగానీ అతను కలలో కూడా అనుకోలేదు. ఉన్నట్లుండి యింత చొరవ ఆమె కెలా వచ్చింది.     "సారధి అంతటి ఆత్మ విశ్వాసంతో వుంటే నాకు భయమే లేదు వాహనాన్ని అధిష్టించటమే తరువాయి. నా చికాకులన్నీ దూరమవుతాయన్న ఆశతోనే వున్నాను" అన్నాడు.     "నాన్నగారు చూడండి. ఆయన జీవితమొక ఎడ్వెంచర్. మహాసాహసి సమయస్పూర్తి, కార్యదీక్ష, ముందుకు చొచ్చుకుపోయే గుణం అన్నీ ఆయనలో మూర్తీభావించి వున్నాయి. పైగా ఎంతో నిర్లక్ష్యం కూడా. అది చూసి మా పరిస్థితి ఎక్కడ తారుమారై పోతోందోనని నేనే హడలిపోతుంటాను...అవిగో దీపాలు! ఇహ భయంలేదు. ఒడ్డుకు చేరబోతున్నాం. తిన్నగా కెనాల్ లోకి వెళ్ళిపోదాం." అంటూ ఆమె బోటును మలుపు త్రిప్పి ప్రక్కకి పోనివ్వసాగింది.     కాలవ దగ్గర డ్రైవరు వణికిపోతూ వీళ్ళకోసం ఎదురుచూస్తున్నాడు. బోటు కళ్ళబడగానే అతని ముఖం ఇంతయింది దగ్గరకు వచ్చాడు "అమ్మయ్య వచ్చారా? మీ కోసం కళ్ళుకాయలు కాచేతట్లు చూస్తూ, హడలి పోతున్నాననుకోండి" అన్నాడు సంతోషంతో.     "నువ్వు వొట్టి పిరికివాడివి సింహాద్రి! కాస్తదానికి కొండంతలు చేసుకుని హైరానాపడతావు" అని ఆమె బోటు దిగి "రండి" అని సత్యమూర్తితో సహా నడవసాగింది.     బాగా చీకటి పడిపోయింది. ఇద్దరూ ఆమె యింటికి వెళ్ళే సందువరకూ వచ్చాక "ఇహ వస్తాను" అన్నాడు సత్యమూర్తి.     "అదేమిటి? యింటికి రారూ? నాన్నగారితో మాట్లాడరా?"     "మరోసారి వస్తాను. వెళ్ళనా?" అంటున్నాడేగాని కదలకుండా నిలబడ్డాడు.     "రేపు వస్తారా?" అనడిగింది సుధా తలవంచుకుని.     "మీరు రమ్మంటే?"     "నేనెప్పుడైనా వొద్దన్నానా?"     "అనలేదులెండి" అన్నాడు ఏమనాలో తోచక.     "కాని రేపు కూడా వచ్చి ఇలాగే మూగనోము పడతారా?"     అతని ప్రవర్తనలోని వెల్తి కళ్ళ ఎదుట గొట్టొచ్చినట్లు కనబడింది. ఒక్కసారిగా ఆవేశం వచ్చింది. "అసలు యీవేళ చాలా మాట్లాడుదామని వచ్చానండీ మిమ్మల్ని చూడగానే అన్నీ మరిచిపోయాను. ఒక్కటీ నోరుదాటి బయటికి రాలేదు" అన్నాడు గబగబ.     "అంత భయంకరంగా వున్నానా?" అంది నవ్వుతూ సుధ.     "అంత అందంగా వున్నారు"     "పొండీ!"     "పోతున్నాను" అతను కదిలాడు.     "రేపు తప్పక" అన్నదామె ఆతురతగా.     "అలాగే"     ఆ చీకట్లో అతను కనబడేవరకూ అలాగే చూస్తూ నిలబడి, సుధ నిట్టూర్చి తమ యింటివైపు మెల్లగా కదిలింది.                                                                  22     రాత్రి పదకొండు గంటలు దాటింది. సత్యమూర్తి మేడంతా నిశ్శబ్దంగా వున్నది. అంతా ఎవరి గదుల్లో వాళ్ళు నిద్రపోతున్నారు. క్రింద భాగాల్లో వాళ్ళుకూడా చాలాసేపటి క్రితమే లైట్లు ఆర్పేసి  నిద్రకు పడ్డారు. ఒక్క సత్యమూర్తి మాత్రం కళ్ళు మూతలు పడక, మంచం మీద కంఠంవరకూ శాలువా కప్పుకుని అటూ యిటూ కదుల్తున్నాడు. అతని కెంతకీ నిద్ర రావడం లేడు. ఈరోజు సుధతో గడిపిన ఘడియలే మాటి మాటికి జ్ఞప్తికి రాసాగినై. తాను ఆమెపట్ల రెండుసార్లు అసభ్యంగా ప్రవర్తించాడు. తనలో యింత మానసిక దౌర్భల్యం వున్నదనీ మున్నెప్పుడూ అనుకోలేదు. ఎంత వ్యామోహితుడు అయిపోయాడు! ఆమెలో గొప్ప ఆకర్షణ శక్తి వుంది. అది నిజం.     కట్నం విషయం ఎత్తి తనని ఎత్తి పొడుస్తుందేమోనని చాలా భయపడ్డాడు. ఆమె చాలా అభిమానం పిల్ల ఇలాంటి వాడి పట్లఎంత విముఖత్వం వుందో ఆమెని చూడగానే బోధ పడిపోతుంది కాని అడగలేదు. బహుశా తండ్రి ఆమెకా సంగతి చెప్పి వుండడు. బ్రతికించాడు.     తను ఏమిటింత నీచనంగా ఆలోచిస్తున్నాడు? ఈ భావన తనకు చీటికి మాటికి తడుతూనే వుంది. ఎప్పటి కప్పుడు ఉలిక్కిపడుతూనే వున్నాడు. అన్నీ పాడు ఆలోచనలే వస్తున్నాయి. తన అంతరంగాన్ని ఎవరైన చదవ గలిగితే...ఎంత చీదరించుకుంటారు!     తను మారుతున్నాడు. నిజమే తన మార్పు తనకే స్పష్టంగా గోచరిస్తుంది. ఒక్కోసారి అద్దంలో చూసుకుంటూంటే తన రూపం తనకే భయంకరంగా కనిపిస్తోంది. "నిజమేనా? నిజమేనా?" అని ప్రశ్నించుకుంటున్నాడు.    

తలతిప్పి ప్రశ్నార్థకంగా చూశాడు సవ్యసాచి. "మనం మీనంబాకం వెళ్ళడంలేదు" అన్నాడు శతృఘ్న. సవ్యసాచి మొహంలో ఆశ్చర్యం కనబడింది." "మరి?" "ఇక్కడకు దగ్గర్లోనే ఒక చిన్న ప్రైవేట్ ఎయిర్ స్ట్రిప్ ఉంది. ఇప్పుడది వాడకంలో లేదనుకుంటాను. అక్కడ దిగుతున్నాం మనం!"                                                    *    *    *    *ఈ పల్లెటూళ్ళో ఎయిరోడ్రోమ్ ఉండటం ఏమిటయ్యా!" అన్నాడు రెడ్డి ఆశ్చర్యంగా మెహబూబ్ తో. "అవున్సార్! ఇదంతా ఒకప్పుడు పెద్ద జమిందారీ సార్! రాజాగారు ఉండేవారు. ఆయన కొడుకు కుమార్రాజాగారికి షోకు లెక్కువ. ఆయన దగ్గర చిన్న విమానం కూడా ఉండేది. దానికోసం కట్టించారు చిన్న ఏరోడ్రోము. ఆయనకీ బ్రిటీషోళ్ళకి గొప్ప దోస్తీలెండి! కుమార్రాజాగారేది అడిగితే అది చేసిపెట్టేవోళ్ళు బ్రిటీషోళ్ళు! ఎర్రతేళ్ళలాంటి ఆ తెల్ల తోళ్ళు ఏం చెబితే అది తొత్తులా చేసేవాడాయన!" అన్నాడు మహబూబ్ వ్యంగ్యంగా. "ఎయిరోడ్రోమ్ ఇంకా పాడయిపోకుండా ఉందా?" "బిల్డింగు మాత్తరం సగం కూలిపోయింది సార్! కానీ ఇమానాలు దిగడానికి సిమెంటు రోడ్డు పోత్తారు సూడండి! అది మాత్తరం సెక్కుసెదర్లేదు సార్!" అన్నాడు మహబూబ్.                                                    *    *    *    *"ఏమిటీ! ప్రైవేటు ఎయిర్ స్ట్రిప్ మీద దీన్ని దింపాలా? యూ ఆర్ జోకింగ్" అన్నాడు సవ్యసాచి అపనమ్మకంగా, శతృఘ్నతో. "నో! ఐయామ్ వెరీ సీరియస్!" "అలా అయిన పక్షంలో నీకు మతిస్థిమితం తప్పి ఉండాలి. రాజాధి అయినా, మహారాజాధి రాజు అయినా సరే, ప్రైవేటు ఎయిరుస్ట్రిప్స్ బీచ్ క్రాఫ్ట్ లాంటి చిన్న చిన్న విమానాలు దిగడానికి మాత్రమే వీలుగా కడతారు. మహా అయితే, విశ్వప్రయత్నం మీద, ఫోక్కర్ ఫ్రెండ్ షిప్, వైకౌంట్ లాంటి ఓల్డు మోడల్సుని దింపగలిగి ఉండేవారేమో! కానీ ఇది, గుడ్ గాడ్, ఇది ఎయిరు బస్!" అన్నాడు సవ్యసాచి, ఎదుటిమనిషి మూర్ఖత్వాన్ని అంచనా వెయ్యలేని ఆశ్చర్యం వినబడుతోంది అతని గొంతులో. "మిస్టర్ సవ్యసాచీ!" అన్నాడు శతృఘ్న కూల్ గా. "అది నీ ఏడుపు! విమానం అక్కడ దిగి తీరాల్సిందే! ఎలా దింపుతావో నీ ఇష్టం!" అతని రివాల్వర్ బారెల్ సవ్యసాచి మెడని చల్లగా తాకుతోంది. కష్టంమీద గుటకమింగాడు సవ్యసాచి, "సరే! నీ ఇష్టం!" అన్నాడు మెల్లిగా. వడివడిగా ఆలోచిస్తోంది సవ్యసాచి మనసు. ఇతనెవరో పరమ మూర్ఖుడని అర్థమవుతూనే ఉంది. ఇతనికి ఇప్పుడు ఎదురు తిరిగి తుపాకిగుళ్ళకి బలైపోవడం తెలివైన పనికాదు. అలా చేస్తే తనూ అతనిలాంటి మూర్ఖుడే అవుతాడు. పైగా, తనతోపాటు పాసెంజర్సు అందరూ కూడా నిశ్చయంగా చనిపోతారు. ఒకవేళ-విమానాన్ని కిందకు దింపితే? చాలా రిస్కు ఉంది అందులో! కానీ ఆ రిస్కులోనే ఛాన్సు కూడా ఉంది. ఏమో తను సర్కసు ఫీటు చేసినట్లు విమానాన్ని భద్రంగా దింపగలడేమో! అలా చెయ్యలేని పక్షంలో తనతోబాటు అందరూ ముక్కలు ముక్కలై, మాడి మసైపోతారు. విమానం దిశ మార్చాడు సవ్యసాచి. కొద్దిసేపటి తర్వాత వేగంగా ఆ ఎయిరుస్ట్రిప్ ని సమీపించింది విమానం. పైన చక్కర్లు కొట్టడం మొదలెట్టింది. ఆ చిన్న ఎయిరుస్ట్రిప్ మీద దిగాలి ఇప్పుడు! ఇంత పెద్ద విమానాన్ని మూడు నాలుగు కిలోమీటర్లు పొడుగు ఉన్న రన్ వేమీద కూడా దింపడం ఎప్పటికప్పుడు ఛాలెంజ్ గానే ఉంటుంది. అలాంటిది.... సవ్యసాచికి తన ఎయిర్ ఫోర్సు రోజులు గుర్తొచ్చాయి. కమర్షియల్ పైలట్ గా చేరకముందు అతను చాలా సంవత్సరాలు ఎయిర్ ఫోర్సులో ఉన్నాడు. పాకిస్తాన్ యుద్ధంలో జెట్ బాంబర్సులో శత్రుస్థావరాల మీదకి ఎన్నో సార్టీస్ వెళ్ళాడు. శత్రువిమానాలను 'డాగ్ ఫైట్స్'లో తరుముతూ వెళ్ళి ధ్వంసం చేశాడు. ఢిల్లీలో రిపబ్లిక్ దినోత్సవాలలో స్టంట్ పైలటింగ్ చేశాడు కూడా. ఆ ఎక్స్ పీరియన్స్ ఇప్పుడు పనికి వస్తుందా? అతని అరచేతుల్లో చెమట పోసింది. సాహసం చేస్తున్నాడు తను! అనుకోకుండా ప్రమాదంలో పడి, వళ్ళు తెలియని ఆవేశంలో దాన్ని ఎదుర్కోవడం కాదు ఇది! కోల్డ్ బ్లడెడ్ గా, ప్రమాదంలోకి దిగుతున్నాడు! విమానం ఆ ప్రాంతం మీదే చక్కర్లు కొడుతోంది. అంత ఎత్తులో నుంచి ఆ ఎయిర్ స్ట్రిప్ కత్తిరించి పడేసిన చిన్న రిబ్బను ముక్కలా కనబడుతోంది? అతను కిందికి దృష్టి సారించాడు. వెంటనే అతనికి ఆశ్చర్యం కలిగించే దృశ్యం కనబడింది. తలతిప్పి ప్రశ్నార్థకంగా చూశాడు సవ్యసాచి. "మనం మీనంబాకం వెళ్ళడంలేదు" అన్నాడు శతృఘ్న. సవ్యసాచి మొహంలో ఆశ్చర్యం కనబడింది." "మరి?" "ఇక్కడకు దగ్గర్లోనే ఒక చిన్న ప్రైవేట్ ఎయిర్ స్ట్రిప్ ఉంది. ఇప్పుడది వాడకంలో లేదనుకుంటాను. అక్కడ దిగుతున్నాం మనం!"                                                    *    *    *    *ఈ పల్లెటూళ్ళో ఎయిరోడ్రోమ్ ఉండటం ఏమిటయ్యా!" అన్నాడు రెడ్డి ఆశ్చర్యంగా మెహబూబ్ తో. "అవున్సార్! ఇదంతా ఒకప్పుడు పెద్ద జమిందారీ సార్! రాజాగారు ఉండేవారు. ఆయన కొడుకు కుమార్రాజాగారికి షోకు లెక్కువ. ఆయన దగ్గర చిన్న విమానం కూడా ఉండేది. దానికోసం కట్టించారు చిన్న ఏరోడ్రోము. ఆయనకీ బ్రిటీషోళ్ళకి గొప్ప దోస్తీలెండి! కుమార్రాజాగారేది అడిగితే అది చేసిపెట్టేవోళ్ళు బ్రిటీషోళ్ళు! ఎర్రతేళ్ళలాంటి ఆ తెల్ల తోళ్ళు ఏం చెబితే అది తొత్తులా చేసేవాడాయన!" అన్నాడు మహబూబ్ వ్యంగ్యంగా. "ఎయిరోడ్రోమ్ ఇంకా పాడయిపోకుండా ఉందా?" "బిల్డింగు మాత్తరం సగం కూలిపోయింది సార్! కానీ ఇమానాలు దిగడానికి సిమెంటు రోడ్డు పోత్తారు సూడండి! అది మాత్తరం సెక్కుసెదర్లేదు సార్!" అన్నాడు మహబూబ్.                                                    *    *    *    *"ఏమిటీ! ప్రైవేటు ఎయిర్ స్ట్రిప్ మీద దీన్ని దింపాలా? యూ ఆర్ జోకింగ్" అన్నాడు సవ్యసాచి అపనమ్మకంగా, శతృఘ్నతో. "నో! ఐయామ్ వెరీ సీరియస్!" "అలా అయిన పక్షంలో నీకు మతిస్థిమితం తప్పి ఉండాలి. రాజాధి అయినా, మహారాజాధి రాజు అయినా సరే, ప్రైవేటు ఎయిరుస్ట్రిప్స్ బీచ్ క్రాఫ్ట్ లాంటి చిన్న చిన్న విమానాలు దిగడానికి మాత్రమే వీలుగా కడతారు. మహా అయితే, విశ్వప్రయత్నం మీద, ఫోక్కర్ ఫ్రెండ్ షిప్, వైకౌంట్ లాంటి ఓల్డు మోడల్సుని దింపగలిగి ఉండేవారేమో! కానీ ఇది, గుడ్ గాడ్, ఇది ఎయిరు బస్!" అన్నాడు సవ్యసాచి, ఎదుటిమనిషి మూర్ఖత్వాన్ని అంచనా వెయ్యలేని ఆశ్చర్యం వినబడుతోంది అతని గొంతులో. "మిస్టర్ సవ్యసాచీ!" అన్నాడు శతృఘ్న కూల్ గా. "అది నీ ఏడుపు! విమానం అక్కడ దిగి తీరాల్సిందే! ఎలా దింపుతావో నీ ఇష్టం!" అతని రివాల్వర్ బారెల్ సవ్యసాచి మెడని చల్లగా తాకుతోంది. కష్టంమీద గుటకమింగాడు సవ్యసాచి, "సరే! నీ ఇష్టం!" అన్నాడు మెల్లిగా. వడివడిగా ఆలోచిస్తోంది సవ్యసాచి మనసు. ఇతనెవరో పరమ మూర్ఖుడని అర్థమవుతూనే ఉంది. ఇతనికి ఇప్పుడు ఎదురు తిరిగి తుపాకిగుళ్ళకి బలైపోవడం తెలివైన పనికాదు. అలా చేస్తే తనూ అతనిలాంటి మూర్ఖుడే అవుతాడు. పైగా, తనతోపాటు పాసెంజర్సు అందరూ కూడా నిశ్చయంగా చనిపోతారు. ఒకవేళ-విమానాన్ని కిందకు దింపితే? చాలా రిస్కు ఉంది అందులో! కానీ ఆ రిస్కులోనే ఛాన్సు కూడా ఉంది. ఏమో తను సర్కసు ఫీటు చేసినట్లు విమానాన్ని భద్రంగా దింపగలడేమో! అలా చెయ్యలేని పక్షంలో తనతోబాటు అందరూ ముక్కలు ముక్కలై, మాడి మసైపోతారు. విమానం దిశ మార్చాడు సవ్యసాచి. కొద్దిసేపటి తర్వాత వేగంగా ఆ ఎయిరుస్ట్రిప్ ని సమీపించింది విమానం. పైన చక్కర్లు కొట్టడం మొదలెట్టింది. ఆ చిన్న ఎయిరుస్ట్రిప్ మీద దిగాలి ఇప్పుడు! ఇంత పెద్ద విమానాన్ని మూడు నాలుగు కిలోమీటర్లు పొడుగు ఉన్న రన్ వేమీద కూడా దింపడం ఎప్పటికప్పుడు ఛాలెంజ్ గానే ఉంటుంది. అలాంటిది.... సవ్యసాచికి తన ఎయిర్ ఫోర్సు రోజులు గుర్తొచ్చాయి. కమర్షియల్ పైలట్ గా చేరకముందు అతను చాలా సంవత్సరాలు ఎయిర్ ఫోర్సులో ఉన్నాడు. పాకిస్తాన్ యుద్ధంలో జెట్ బాంబర్సులో శత్రుస్థావరాల మీదకి ఎన్నో సార్టీస్ వెళ్ళాడు. శత్రువిమానాలను 'డాగ్ ఫైట్స్'లో తరుముతూ వెళ్ళి ధ్వంసం చేశాడు. ఢిల్లీలో రిపబ్లిక్ దినోత్సవాలలో స్టంట్ పైలటింగ్ చేశాడు కూడా. ఆ ఎక్స్ పీరియన్స్ ఇప్పుడు పనికి వస్తుందా? అతని అరచేతుల్లో చెమట పోసింది. సాహసం చేస్తున్నాడు తను! అనుకోకుండా ప్రమాదంలో పడి, వళ్ళు తెలియని ఆవేశంలో దాన్ని ఎదుర్కోవడం కాదు ఇది! కోల్డ్ బ్లడెడ్ గా, ప్రమాదంలోకి దిగుతున్నాడు! విమానం ఆ ప్రాంతం మీదే చక్కర్లు కొడుతోంది. అంత ఎత్తులో నుంచి ఆ ఎయిర్ స్ట్రిప్ కత్తిరించి పడేసిన చిన్న రిబ్బను ముక్కలా కనబడుతోంది? అతను కిందికి దృష్టి సారించాడు. వెంటనే అతనికి ఆశ్చర్యం కలిగించే దృశ్యం కనబడింది. ఎయిర్ స్ట్రిప్ చిన్నదిగా కనబడుతోంది కానీ, దానికి ఎక్స్ టెన్షన్ లా, తారు రోడ్డు ఒకటి కనబడుతోంది.ఎయిర్ స్ట్రిప్ చిన్నదిగా కనబడుతోంది కానీ, దానికి ఎక్స్ టెన్షన్ లా, తారు రోడ్డు ఒకటి కనబడుతోంది.

            అతనికి ఆశ్చర్యం వేసింది. ఏమీ లేకపోవడం అంటే? లారీలూ, షెల్టర్లూ, విమానాలూ, పత్రికలూ, హిట్లరూ, ఎ.ఆర్.పీ. ఆమె, తానూ -అన్నీ ఉండగా అందరూ ఉండగా ఏమీ లేకపోవడమేమిటి? తెలివిగా తనంతట తనే కనురెప్పల మధ్య నవ్వుకున్నాడు. ఒకసారి జేబులోకి చెయ్యిపోనిచ్చి తీసివేశాడు.     "మీ ఆయన ఎక్కడున్నాడు?" అన్నాడతను.     "ఈజిప్టులో"     "పాపం" అన్నాడతను.     "ఏం?" అంది ఆమె.     "సైన్యంలో ఎందుకు చేరాడు?"     "ఎందుకా" -ఆమె అతనికేసి ఓ నిమిషం చూసి మెల్లగా  "మీరెందుకు చేరారూ?" అంది.     "నే నీ దేశంలోనే వున్నానుగా"     "అయితేనేం?"     "ఎందుకు చేరానా!" అతను ఆలోచిస్తూ ట్రాము బద్దీలకేసి చూశాడు. అవి సాగిసాగి ఎక్కడో చీకట్లో కలసిపోయాయి. దారిపక్క ఓ పెద్ద గోతిలోంచి రెండు పందికొక్కులు ఉత్సాహంగా యివతలకి వచ్చి పరిసరాల్ని పర్యవేక్షించాయి.       "ఎందుకేఁవిటీ?" అతను కారణాలు వెతుక్కుంటూ స్వగతంలా మాట్లాడుతున్నాడు. "ఉద్యోగమూ లేదు. డబ్బూలేదు. నా భార్య చనిపోయింది. ఏం తోచలేదు. సైన్యంలో చేరేశాను" ఇలాగ అని ఆలోచిస్తూ అతను అక్కడే నుంచునిపోయాడు.     నాలుగడగులు ముందుకు వెళ్ళిన ఆమె వెనక్కి తిరిగి "ఆగిపోయారేం!" అంది.     "మర్చిపోయాను" క్రాపు సవరించుకుని అతను ముందుకు సాగాడు.     "మీ భార్య ఎందుకు పోయిందీ!" ఆమె అడిగింది.     "నన్ను ప్రేమించి"     ఆమె వింతగా అతనికేసి చూసింది. అతను కంగారుగా తల పక్కకి తిప్పుకున్నాడు.     "ఎప్పుడయింది మీ పెళ్ళి?" అంది ఆమె.     "మేం పెళ్ళి చేసుకోలేదు"     "అంటే?"     పెళ్ళికి పెద్దవాళ్ళు ఒప్పుకోలేదు. మా కులాలు వేరు. ఆమె నాతో వచ్చేసింది"     "తర్వాత"     "రిజిష్టరు మారేజీ చేసుకుందామని అనుకున్నాం. కాని ఉద్యోగం కోసం ఊరూరా తిరుగుతూ నాగపూర్ వెళ్ళాం. అక్కడ సత్యాగ్రహంలో చేరాం. మమ్మల్ని జైలులో పెట్టారు. మాకు మలేరియా వచ్చింది. మమ్మల్ని వదిలిపెట్టారు. నాకు మలేరియా దానంతట అదే కుదిరింది. ఆమెకు కుదరలేదు సరియైన మందులేక......." అతను గుండెలమీద చెయ్యి పెట్టి రాసుకున్నాడు. ఆమె అవ్యక్తంగా వచ్చే ఒక ఆలోచనను తల్చుకుని భయపడి "అబ్బా" అంది.     "ఏం?" అన్నాడతను.     "ఏమీలేదు" అందామె.     అతనికి తిరిగి ఆశ్చర్యం వేసింది. తెలీని బాధ. వొంటరితనమూ, యుద్ధమూ -ఈజిప్టు, మలేరియా -యిన్నీ వుంటే లేకపోవడం ఏమిటీ?     ఆకాశంమీద ఆర్ద్ర నక్షత్రం మీద ఒక లేతమబ్బు కప్పుకొని ఉంది. పక్కసందులో ఒక ఆంగ్లో -ఇండియన్ యువతీ, యువకుడు ఒకరిమీద ఒకరు తూలుతూ నడుస్తున్నారు.      "మీరు వెల్సు రాసిన Things to come చదివారా?"     "నాకు వెల్సు అంటే అయిష్టం" అందామె.     "అందులో Walking disease వచ్చిందట యుద్ధం మూలాన్ని. మనకీ ఆ జబ్బు వచ్చిందేమో" అతను నవ్వుదామని ప్రయత్నించి దానికి బదులుగా దగ్గాడు.

    నేను తయారు చెయ్యదల్చుకున్న మంచి సిటిజెన్స్ లో మొదటివాడు వీడే!"     కృష్ణాజీ చెప్పినది తనకు పూర్తిగా నచ్చినట్లు మెప్పుదలగా చూశాడు ఆనందరావు.     "అయితే ఇకనుంచి ఈ పిల్లవాడు మీ సంరక్షణలో ఉంటాడన్న మాట" అన్నాడు చిరునవ్వుతో.     "కాదు...." అన్నాడు కృష్ణాజీ.     "మరి....?"     "ఈ పిల్లవాడు... వీడి పేరు రాజా... ఇవాళ్టి నుంచి వీడు మీ సంరక్షణలో వుంటాడు."     ఆశ్చర్యపోయాడు ఆనందరావు.     "నా సంరక్షణలోనా? చిత్రంగా మాట్లాడుతున్నారే?"     కృష్ణాజీ అన్నాడు -     "మీలాంటి వ్యక్తులు ఎక్కడో అరుదుగా ఉంటారు. గురుకులంలో ఉంచినట్లు రాజాని మీ దగ్గర వుంచేస్తే వాడు సక్రమంగా పెరుగుతాడు. సొసైటీకి పనికివచ్చే సిటిజన్ అవుతాడు."     విని మౌనంగా ఉండిపోయాడు ఆనందరావు.     వెంటనే కృష్ణాజీ అన్నాడు -     "ఒక పిల్లవాడిని పోషించడం అంటే చాలా భారమని నాకు తెలుసు. అందుకని దానికి అవసరమయిన ఏర్పాట్లు కూడా నేనే చేస్తాను." అని జేబులో నుంచి పర్సు తీశాడు కృష్ణాజీ. అందులో ఒక చెక్ లీఫ్ వుంది.     ఆంధ్రా బ్యాంకు సేవింగ్స్ అకౌంట్.     త్వరత్వరగా ఇరవై వేల రూపాయలకి సెల్ఫ్ చెక్కు రాశాడు కృష్ణాజీ. చెక్కుని ఆనందరావుకి అందించబోయాడు.     ఆనందరావు ఆ చెక్కుని అందుకోలేదు.     "మాతోబాటు వాడికో ముద్ద పెట్టడం అంత కష్టం కాదు. కానీ అదికాదు విషయం! ఈ రాజా మీద మీకు అంత గురి ఏర్పడినప్పుడు అతని బాగోగులు మీరే స్వయంగా చూసుకోవడం మంచిది కదా!"     సంతోషం లేని నవ్వు నవ్వాడు కృష్ణాజీ.     "సార్! నా పొజిషన్ మీకు చెప్పినా అర్థం కాదేమో! నేను నిప్పులాంటి మనిషిని! అందుకే నా డిపార్ట్ మెంట్ లోనే నాకు లెఖ్ఖలేనంతమంది శతృవులు వున్నారు. ఏ వూళ్ళో కూడా నన్ను ఏడాదికంటే వుంచరు."     వింటున్నాడు ఆనందరావుగారు.     కృష్ణాజీ చెప్పాడు -     "నేను ఇక్కడ ఎన్నాళ్ళుంటానో తెలియదు. మళ్ళీ ఎప్పుడు, ఎక్కడికి ఏ వంక మీద ట్రాన్స్ ఫర్ చేస్తారో తెలియదు. ఎప్పుడు నన్ను ఏం చేస్తారో తెలియదు. ఎన్నాళ్ళు బతుకుతానో, చివరికి ఎలా చస్తానో నాకే తెలియదు.     నాకు తెలిసిందల్లా -     సహజమైన చావు మాత్రం నాకు రాదని!     నేను ఒక్కడిని! శతృవుల సంఖ్య లెఖ్ఖకి అందదు.     నా ప్రాణాలు కాపాడుకోవడం మీద నాకు అంత శ్రద్ధ లేదు... ఎక్కడో ఒకచోట, ఎవడో ఒకడు దొంగ దెబ్బ తీస్తాడు నా మీద!     ఈ కుర్రాడు కూడా నాతో ఉన్నాడనుకోండి. అప్పుడు వాడు కూడా అదే ప్రమాదంలో పడిపోతాడు.     అది నాకు యిష్టం ఉండదు.     అందుకే సార్! ఈ అబ్బాయిని మీ దగ్గరే ఉంచి వెళ్ళాలని నిశ్చయించుకున్నాను. మీరే వీడిని పెంచండి. చదువు చెప్పండి. మంచి మనిషిగా తయారుచెయ్యండి. ఈ కుర్రాడిని మీ దగ్గర వుంచుకోవడం వల్ల మీకేం డబ్బు యిబ్బంది కలగకుండా నేను కొద్దో గొప్పో పంపుతూనే వుంటాను."     "డబ్బుదేముందిగానీ...సరే...మీరు చెప్పిన ప్రకారమే చేద్దాం. ఆ తర్వాత అన్నిటికీ దేవుడే వున్నాడు."     కృతజ్ఞతాపూర్వకంగా చూశాడు కృష్ణాజీ.     తన ప్రమేయం లేకుండానే తన భవిష్యత్తుని వాళ్ళిద్దరూ అలా నిర్ణయించేస్తూ వుండటం రాజాకి నచ్చలేదు.     "నేను ఈ మేష్టారి దగ్గర ఉండను" అన్నాడు దృఢంగా.     సీరియస్ గా రాజా వేపు తిరిగాడు కృష్ణాజీ.     "ఏం? ఎందుకని?"     మనసులో అనుకున్నాడు రాజా -     "ఎందుకనా? ఇక్కడ ఉంటే నేను జైల్లో ఉన్నట్లే!"     అతని భావం గ్రహించినట్లు అన్నాడు కృష్ణాజీ -     "బలవంతం లేదురా! ఇక్కడ ఉండకపోతే జైల్లో ఉండొచ్చు! నీ ఇష్టం."     రాజా అనుకున్నాడు -     "వద్దులే! జైల్లో నుంచి పారిపోవడం కంటే ఇక్కడ నుంచి పారిపోవడమే సులభం"     "ఏమంటావ్?" అన్నాడు కృష్ణాజీ.     అయిష్టంగానే తల ఊపాడు రాజా.     "సో! దట్ సెటిల్స్ ఇట్!" అన్నాడు కృష్ణాజీ.

    "ఛట్"....     నువ్వో పిరికి వెధవ్వి.     అలాచేస్తే రాజర్షికి నిజంగానే  మనమీద  అనుమానమొస్తుంది."     పట్టాభి కసురుకుంటూ  అన్నాడు.     (ఉదయ్ తన ఎనిమిదవయేట సర్టిఫైడ్ స్కూల్ కి వెళ్ళాడు.     అది 1974లో జరిగింది.     కొన్ని కారణాలవల్ల ఉదయ్ నిర్భంధం 1984 వరకూ  కొనసాగింది.     ఈ మధ్యన జరిగిన సంఘటనలు ముందు ముందు ప్లాష్ బ్యాక్ లో వస్తాయి.     కథ తిరిగి 1984లో మొదలవుతుంది.     అంటే ఉదయ్ రేపే జైలునుండి వస్తాడనగా  తిరిగి కథ మొదలవబోతోంది__రచయిత)                                                               o    o    o     ఉదయం ఎనిమిదిగంటలు కావస్తోంది.     లలితాంబ కూతుర్ని  నిద్రలేపేందుకు  అప్పటికి నాలుగయిదుసార్లు ప్రయత్నించి విఫలమయింది.     కూతురు ఉషా చేస్తున్న ఉద్యోగం  ఆమెకెంతమాత్రం యిష్టంలేదు.     ప్రొద్దస్తమానం క్రైమ్ రిపోర్టింగంటూ  పోలీస్ స్టేషన్స్ చుట్టూ, కోర్టులచుట్టూ తిరిగి సాయంత్రానికి న్యూస్ తయారుచేసి  రెసిడెంట్ ఎడిటర్ కి అందించి ఇంటికొచ్చేసరికి ఒక్కోసారి అర్ధరాత్రవుతుంటుంది.     అలా అని ఖండితంగా  ఉద్యోగం  మానేయమని  చెప్పలేని  నిస్సహాయత.     కొడుకు  చనిపోయిన  దగ్గర్నుంచి  భర్త  మంచంమీంచి  లేవటం  లేదు.     ఉన్న ఆస్థి అంతా  ఊడ్చుకుపోయింది. చివరకు  ఆడపిల్లే  ఇంటికి దిక్కయింది.     అలాంటి  పరిస్థితుల్లో  కూతురుచేసే  ఉద్యోగం  బావోదని  మాన్పిస్తే  జరుగుబాటు?     మానవ సంబంధాలన్నీ  ఆర్ధిక పరమైన  సంబంధాలే  అనటానికి  తమ కుటుంబమే  ఓ ఉదాహరణ ఆమె నిట్టూరుస్తూ  వంటగదికేసి  సాగిపోయింది.     సరిగ్గా 8-30 అవుతోంది.     లలితాంబ  బెడ్ కాఫీ తీసుకుని ఉషా గదివేపు  వస్తుండగా ఒక్కసారే నిశ్శబ్దం బ్రద్దలయింది  ప్రక్కింట్లో.     నలుగురయిదుగురు ఆడవాళ్ళు  భోరున  విలపిస్తున్నారు.     ఆ స్థాయి అంతకంతకు  పెరిగిపోతుందేతప్ప  తగ్గటంలేదు.     ప్రశాంతత భగ్నం కావడంతో  ఉషా సడన్ గా మేల్కొంది.     చికాకుగా కళ్ళను  సున్నితంగా రాసుకుంటూ  తల్లి అందించిన  కాఫీ అందుకుంటూ  ఏమిటన్నట్లు  తన ఏటవాలు  కనుబొమ్మల్ని ఎగురవేసింది.     "ఏమో తెలియదు"     అందామె చెదిరిన కూతురు నుదుటిమీద జుత్తును ప్రేమగా  పైకి నెడుతూ.     ఉషా నైటీని  సరిచేసుకుని ఆసక్తిగా  బయటకు  నడిచింది.అప్పటికే  పక్కింటి ముందు దాదాపు  పాతికమంది దాకా పోగయ్యారు.     ఉషాలో  ఆసక్తి రెట్టింపయింది.     తల్లి వెనుకనుంచి పిలుస్తున్నా  వినిపించుకోకుండా  వడివడిగా పక్కింటికేసి  సాగిపోయింది.     "ఉషా....ఉషా....ఉషా...." నిజంగా  అందమయిన ఉషస్సు....ఉషోదయపు  అద్వితీయ అందం ఆమెలో అణువణువునా  ప్రతిఫలిస్తుంటుంది. అలా అని తెలుపు....ఎర్రెర్రగా ఎరుపూ కాదు....చక్కని నలుపు. చక్కని చామనఛాయ. నలుపు....అయితే  ఏం? గుండ్రటి పెద్దపెద్ద కళ్ళు__         వాటిని ఆక్రమించే అందమయిన కనురెప్పలు....ఆ కనురెప్పల అడుగున వెలుగును చిందించే  చురుకయిన కళ్ళు ఏమాత్రం  ఆసక్తిని కలిగించే సంఘటనకయినా, వ్యక్తికయినా చలించిపోయే కళ్ళు. వంపులు తిరిగిన నెలవంకలాంటి కనుబొమ్మలు. బుల్లి పెదవులు....ఆ పెదవులపై ఎప్పుడూ  తడిదేరి కనిపించే మెరుపు.     నవ్వితే....చిన్నపాటి నవ్వుకయినా  చొట్టలుపడే  చెక్కిళ్ళు....ఐదడుగుల అరంగుళాల ఎత్తులో  అందగత్తేనా కాదా అన్న సందిగ్ధంలో ముందుపడేసి....ఆ తర్వాత పరిశీలనమీద  పసందయిన ఆకర్షణ ఆమెలో ఇమిడివుందనిపించే 37:24:36: స్ట్రక్చర్.     కేవలం తెల్లగా వుంటేనే ఆడాళ్ళు  అందముగా  వుంటారన్న భ్రమలోవున్న భ్రాంతిపరుల్ని  సయితం  అచ్చెరువందించే అద్వితీయమైన చార్మింగ్ ఆమె ప్రత్యేకత.     ఆమె ఎప్పుడు....?

      నాలో శృంగారపరమైన స్పందనలు తెలిసే ఆ యుక్తవయస్సులో ఆ పాత ఆచారం తిరిగి నాతో ప్రారంభమైంది. నాతో ఎక్కువ సన్నిహితంగా గడిపిన కస్తూరికే మొదటి ఛాన్స్ ఇచ్చారు వూరి ప్రజలు. ఆ తరువాత నుండీ ప్రతి పున్నమికీ నేనే నా భాగస్వామిని ఎంచుకునేవాడ్ని."     నరుడు తను వింటున్నది నిజమో కాదో తేల్చుకోలేనంత ఆశ్చర్యంలో పడిపోయాడు.     "ఇలాంటి ఆచారం ఒకటుంటుందని ఎవరయినా చెబితే నమ్మి ఉండేవాడ్ని కాదు. కానీ నిజంగా నిన్ను చూస్తున్నాను గనుక తప్పడం లేదు. గురుడా! అసలు విషయం మరిచిపోయాను. నీ పేరేమిటి?"          "గోపాలకృష్ణ"     "ఆహాఁ ఏం పేరు పెట్టుకున్నావు. ఆ కృష్ణుడే నీ అవతారం ఎత్తినట్లుంది. నరనారాయణుల్లా మనమిద్దరం ఇకనుంచి కలిసి వుంటామన్న మాట."     "అవును బసవరాజు కూడా ముసలివాడయిపోయాడు. క్యారియర్ తీసుకుని కొండ ఎక్కలేకపోతున్నాడు. ఇక ఆ పనులన్నీ నువ్వే చూసుకోవాలి."     "సరే గురుడా!"     "అలానే  నరుడా. మన  పిలుపులు ప్రాసయుక్తంగా కుదిరాయి" అంటూ  గోపాలకృష్ణ నవ్వాడు.     "మీ భవనం చూడచ్చా?" నరుడు లోపలికి చూస్తూ అడిగాడు.     "నిరభ్యంతరంగా."     అతను చుట్టుపక్కల పరికిస్తూ లోపలికి అడుగువేశాడు.     ఎప్పుడో చాలా సంవత్సరాల క్రితం కట్టిన భవనం అది. అక్కడక్కడా పెళ్ళలు ఊడిపోయి వార్థక్యం ప్రారంభమయినట్టుంది. అందులో దాదాపు పదిహేను గదులదాకా  వున్నాయి. పైన  మరో అయిదు గదులున్నాయి. మధ్యలో విశాలం హాలు వుంది. ఏవో రెండు మూడు గదులు తప్ప మిగిలినవన్నీ నివాసయోగ్యంగా లేవు. గచ్చు బాగా లేచిపోవడం వల్ల కిందనున్న రాళ్ళు పైకి లేచి వికారంగా కనిపిస్తున్నాయి. ఓ గదిలో గోపాలకృష్ణ సామాను, మరోగదిలో ఓ పెద్ద మంచమూ వున్నాయి. ఇంగో గదిలో పుస్తకాలు చాలానే వున్నాయి.     "ఏం పని  లేదు కదా. అందుకే పుస్తకాలు చాలానే వున్నాయి. నిల్చుని చెప్పాడు గోపాలకృష్ణ.     "గురుడా! పెళ్ళి చేసుకోలేకపోయావా? ఇంత పెద్ద ఇంట్లో ఒక్కడివే వుండడం భరించలేని నరకం."     "పెళ్ళి ఆలోచన యిప్పటికి రాలేదు. ఇక నాకు ఎక్కడి వంటరితనం! నువ్వు తోడున్నావుగా" అంటూ నరుడిమీద అతను ఆప్యాయంగా చేయి వేశాడు.                                                                   *    *    *     ఇద్దరూ ఇంటిబయటకి వచ్చి కొండమీద కూర్చున్నారు. ఊరు వెన్నెల్లో గ్లాసు బిగించిన చిత్రపటంలా వుంది. పక్కనున్న దేవాలయం ఇసుకలో పెట్టిన గూడులా వుంది.     "ఏం దేవాలయం అది?"     "మన్మథ దేవాలయం"     "మన్మథ దేవాలయమా?" బిగుసుపోయాడు నరుడు.     కాసేపటికి తేరుకున్నాక అన్నాడు "అదేమిటి గురుడా! ఎక్కడయినా రామాలయం, కృష్ణాలయం వుంటాయిగానీ, ఇదెక్కడి చోద్యం? శృంగార దేవుడికి దేవాలయం వుండడం నేను ఇంతవరకు వినలేదు."     "అదే మరి మా ఊరి స్పెషాలిటీ. ముక్తికి మార్గం భక్తీ, రక్తీ అన్నారు పెద్దలు. మేం రెండవది ఎంచుకున్నాం. అంతే తేడా. ఇంకో విచిత్రం చెప్పనా? ఆ దేవాలయంలోకి వెళ్ళి దేవుడ్ని దర్శించుకోవాలంటే స్త్రీలు పైట తీసి బొడ్లో దోపుకుని వెళ్ళాలి. పురుషులు తమ కండువాలనూ. తువ్వాళ్ళనూ మొలలకు చుట్టుకోవాలి. అంటే టాప్ లెస్ అన్నమాట. ఇది దేవాలయంలో ఆచరణలో వున్న పద్ధతి."     నరుడు అలా నోరు తెరిచి వింటూ వుండిపోయాడు.     "ఎందుకంత ఆశ్చర్యపోతావ్? ఆ వెంకటేశ్వరస్వామి దగ్గిరికి వెళ్ళినవాళ్ళు గుండు గీయించుకుంటున్నారు గదా. ఎందుకనుకుంటున్నావ్? తన అహం తగ్గాలని. అలానే, ఇక్కడ పైన అచ్ఛాదానా లేకుండా వెళ్ళి దేవుడ్ని దర్శించు కుంటారు మోహం తగ్గాలని. అఫ్ కోర్స్ స్త్రీలు రావికెలు వుంచుకోవచ్చు. కేవలం పైట తీసేయ్యాలి."     "ఆహా! మీ ఊరు బ్రహ్మాండం గురుడా. ఇలాంటి ఊరును నేను ఇంతవరకు కనలేదు, వినలేదు."     "ఇప్పుడు కన్నావు గదా" అని నవ్వాడు గోపాలకృష్ణ.     "రేపటినుంచీ నేనూ మన్మథదేవుడ్ని కొలుస్తాను. ఛాన్స్ దొరికితే రక్తి, లేదంటే ముక్తి."     "జాగ్రత్త. పరువాలవైపు చూశావంటే జనం వళ్ళు చీరేస్తారు" అని నవ్వుతూ హెచ్చరించాడు అతను.     నరుడు అటూ ఇటూ చూస్తూ "అబ్బ వెన్నెల భలే వుంది గురుడా. ఇలా వెన్నెలను చూసి ఎంత కాలమైందో. ఆ టౌన్ లో ట్యూబ్ లైట్ల కాంతి తప్ప వెన్నెల కనిపించదు."     "వెన్నెల ఈరోజు అద్భుతంగా వుంటుంది- పౌర్ణమి కదా."     ఒక్కక్షణం చిన్న జర్క్ యిచ్చాడు నరుడు. గోపాలకృష్ణవైపు తిరిగి "అంటే ఈరోజు....." ఆపై మాట్లాడలేకపోయాడు.     అతని కళ్ళముందు ఓ అమ్మాయి సిగ్గుబరువుతో, రేపటినుంచి తనకూ, తన కుటుంబానికి పట్టబోయే అదృష్టాన్ని తలుచుకుంటూ కొండ ఎక్కి రావడం సాక్షాత్కరించింది.     అలా గోపాలకృష్ణ దగ్గర  సెటిల్  అయిపోయిన నరుడు ఆరోజు క్యారియర్ పట్టుకుని నడుస్తున్నాడు.     తూర్పు ఆకాశం మీద చంద్రవంక మసగ్గా   వేలాడుతోంది. పౌర్ణమి ఎప్పుడో అనుకుంటూ కొండ ఎక్కడం ప్రారంభించాడు.     సరిగ్గా అదే సమయంలో ఆ ఊరులోని మాజీ దివాను వెంకట్రామయ్య గోపాలకృష్ణ పీడ వదిలించుకోవడానికి ఏం చేయాలా అని అలవాటు ప్రకారం ఆలోచిస్తున్నాడు.                                                  3     "ఇదిగోనమ్మా! ఆ వచ్చేదే శృంగారపురం. కండక్టర్ తో చెప్పు. స్టేజీ  రాగానే విజిల్ ఊదుతాడు" వెనకనున్న ముసలామె భుజాల్ని ఊపుతూ చెబుతూంటే హడావుడిగా పైకి లేచింది వర్ష.     విండోలోంచి బయటికి చూసింది.     రోడ్డుకి అటూ ఇటూ పచ్చటి పొదలు భూమికి తాపడం చేసిన పచ్చల్లా వున్నాయి. ఎర్రటి చిన్న చిన్న  గులకరాళ్ళు పచ్చల మధ్య చెల్లాచెదురుగా పడిన పగడాల్లా వున్నాయి. నీలపు ఆకాశంలో కదులుతున్న తెల్లటి మబ్బులు పరుపు చిల్లునుంచి రేగుతున్న దూదిపింజల్లా వున్నాయి.     "శృంగారపురం...... శృంగారపురం....." కండక్టర్ బిగ్గరగా అరుస్తున్నాడు.     వర్ష తన లగేజీని తీసుకుని డోర్ దగ్గరికి వచ్చి నిలబడింది.     బస్సు మరో రెండు నిమిషాలు దొర్లి ఆగింది.     ఆమె త్వర త్వరగా  దిగింది. ఆమె తరువాత ఓ పదిమంది దాకా దిగారు.

    "గుడ్ బై నిక్కీ!" అంటూ దానిని ముద్దాడి రాజేంద్రకుమార్ వేపు తిరిగి-     "మిస్టర్ రాజేంద్రకుమార్! ఇప్పుడు నువ్వు నన్నేమీ చెయ్యలేవు. కానీ  నిన్ను నేను ఏమైనా చెయ్యగలను. మృత్యువు నీకు అతిసమీపంలో వుందని గుర్తుపెట్టుకో" అని చెప్పి ముందుకడుగేసింది.     జలపాతం పక్కన కొండలమధ్యలోంచి వెళ్ళిపోతున్న పోలీసు బృందాల్ని, వాళ్ళ మధ్యనున్న మోహితను చూస్తూ  పళ్ళు పటపట కొరికాడు రాజేంద్రకుమార్.     మూడు నిముషాలసేపు తోకాడిస్తూ, రాజేంద్రకుమార్ కాళ్ళని వాసన చూస్తూ గడిపిన 'నిక్కీ' నాలుగో నిమిషంలో బయటకు మోహిత వెళ్ళిన దిశగా పరుగులు తీసింది.     "నిక్కీ! నిక్కీ" అరిచాడు రాజేంద్రకుమార్.     కానీ లాభం లేకపోయింది.     కొండలమాటున మాయమైంది 'నిక్కి.'     పావుగంట తర్వాత అంతా సద్దుమణిగింది.     పొదల్లోంచి బయటికొచ్చిన మైత్రేయ చెట్లమధ్యనుంచి నడుచుకుంటూ, దగ్థమయిపోయిన గిరిజన గ్రామంలోకొచ్చాడు. అక్కడనుంచి నడక సాగించాడు.                                                  *    *    *     గెస్ట్ హౌస్ లో వరండామీద కూర్చుని దీర్ఘంగా ఆలోచిస్తున్నాడు రాజేంద్రకుమార్.     అయిదుగురు అనుచరులు ఎదురుగా చేతులు కట్టుకుని నుంచున్నారు.     "సిద్ధరామయ్య ఎక్కడ?" పీటర్ స్కాచ్ బాటిల్ ఎత్తి తాగుతూ అడిగాడు.     "ఆ కుర్రాడ్ని వెంట తరుముతూ వెళ్ళాడు సార్...... ఇంకా రాలేదు."     "వాడి శవం నాక్కావాలి...... శనమ్మీద నేను డాన్స్ చెయ్యాలి" అసహనంగా అరుస్తూ అన్నాడతను.     కసిగా మోహితను సర్వనాశనం చేసి, చిత్రహింసలపాలు చేయాలనుకున్న తన ప్లాన్ ఫ్లాప్ కావడంతో, పోలీసులమీద కోపంగా వుందతనికి.     ఎఫ్. ఐ. ఆర్. రాసి, రిమాండ్ లో వుంచి, ఇరవై నాలుగుగంటల లోపల పోలీసులు, మోహితను కోర్టులో  హాజరపరుస్తారు. ఈ ఇరవై నాలుగు గంటల్ లోపే ఆ మోహితను మర్డర్ చేసెయ్యాలి. తనమీద, తన ఫ్రెండ్స్ మీద, ఎందుకు మోహిత కక్ష పూనిందో బయట ప్రపంచానికి తెలియకూడదు.     తెలిస్తే తన ఉనికికి ప్రమాదం. తన వ్యక్తిత్వానికి, తన బిజినెస్ కి ప్రమాదం.     రకరకాలుగా ఆలోచిస్తున్నాడు రాజేంద్రకుమార్.     తను ఒక సెల్ ఫోన్  చేస్తే, పోలీసు జీపు మైసూరు వెళ్ళదు. దారిలోనే  మాడి మసైపోతుంది. ఆ మసిలో, మసిగా మోహిత శవం కూడా వుంటుంది.     కానీ-     ఆ 'బిచ్' ను తన చేతుల్తో చంపాలి.     ఎలా.....? ఎలా.....? ఎలా....?     "ఒరే పాషా...." ఎదురుగా నుంచున్న ఒక అనుచరుడివేపు చూశాడు రాజేంద్రకుమార్?"     "సార్....!"     "రేపు పోలీస్ స్టేషన్ లోంచి మోహిత బయటకు రావాలి. ఎలా?" అడిగాడు.     "పోలీసులందరూ మన ఫ్రెండ్సేకద సార్...." అన్నాడు పాషా.     "ఇది మన కేసు..... బయట పడడం మనకంత మంచిదికాదు.... మన ప్రమేయం లేనట్టుగా అంతా జరగాలి" చెప్పాడు రాజేంద్రకుమార్.     "అయితే ఒక పనిచేద్దాం సార్....." చెప్పాడు పాషా.     ఆ ఐడియా రాజేంద్రకుమార్ కు బాగా నచ్చింది.     "మనం తెల్లవారుజామున బయల్దేరి, మైసూరుకు వెళుతున్నాం. ఈ ఐడియా ప్రకారం, మన మనుషుల్ని ఏర్పాటు చేయి. రేపు సాయంత్రంలోపుగా మోహిత ప్రాణాలు, శాశ్వతంగా గాలిలో కలిసిపోవాలి....." మత్తుగొంతుతో అన్నాడు రాజేంద్రకుమార్.     అప్పుడు సమయం రాత్రి రెండుగంటలు దాటింది.                                                   *    *    *     మైసూరు.....     పోలీస్ కంట్రోల్ రూమ్, పోలీసుల్తోనూ, పత్రికా విలేఖరులతోనూ కిటకిట లాడుతోంది.     సిటీ పోలీస్  కమీషనర్, డి.సి.పి, ఎ.సి.పి.లతో అర్జంట్ మీటింగ్ ఎరేంజ్ చేశాడు.     కాన్ఫరెన్స్ హాల్లో మీటింగ్  జరుగుతోంది.     "మిష్టర్ ఎ.సిపి. రమేష్ బాబూ..... కంగ్రాచ్యులేషన్స్.... ఆ మోహితను రేపు కోర్టులో హాజరు పరచండి. కానీ ఎప్పుడు మనం  కోర్టుకు తీసికెళుతున్నామో ఎవరికీ తెలియకూడదు. ముఖ్యంగా ప్రెస్  రిపోర్టర్లకు అసలు తెలియకూడదు. మోహిత చేసినట్లుగా భావిస్తున్న హత్యలకు సంబంధించి హతులకు, హంతకురాలికి మధ్యనున్న రిలేషన్ గురించి గానీ, మిగతా విషయాలు గానీ ఎవరికీ తెలియడానికి వీల్లేదు. ఎందుకంటే చనిపోయిన జస్టిన్ ఆదిత్య, హోం మినిష్టర్ కు ఫ్రెండ్ కనుక. అలాగే ఈ హత్యల్లో నిందితురాలిగా భావిస్తున్న మొహితకు సహకరించిన మైత్రేయ విషయం ఏమయింది?" అడిగాడు సిటీ పోలీస్ కమీషనర్.     "మైత్రేయ ఎక్కడున్నాడో తెలీదు సార్.... ఎలా వుంటాడో తెలీదు" చెప్పాడు ఎ.సి.పి. రమేష్ బాబు.     "అతను ఎక్కడుంటాడో, ఏ వేషంలో వుండొచ్చో మొహితకు తెలుస్తుంది కదా.... ఆమెను ఇంటరాగేట్ చెయ్యండి.... కానీ థర్డ్ డిగ్రీ మాత్రం  ఉపయోగించకండి..... ఎందుకంటే..... ఈ మహిళా సంఘాలు ఉద్యమాలు చేస్తాయి. వాళ్లకి మనం ఏ విధమైన అవకాశం ఇవ్వకూడదు" చెప్పాడు సిటీ పోలీస్ కమీషనర్.     "అసలు మోహిత ఇన్ని హత్యలు ఎందుకు చేసిందో, ఆమె భర్త రాజేంద్ర కుమార్ కు తెలుస్తుంది సార్. అతన్ని మనం ఎందుకు వదిలెయ్యాలి...." ఇంకో ఏ.సి.పి. ప్రశ్నించాడు.     "మనలో మనమాటగా చెపుతున్నాను..... ఇలాంటి హత్యలు మనకు మామూలే..... ఇలాంటి కేసులూ మనకు మామూలే.... కానీ పవర్ పుల్ పొలిటీషియన్స్ తో లింకున్న వ్యక్తుల జోలికి మన చట్టం  వెళ్ళకూడదు. వాళ్ళకు మనం ఎంత దూరంలో వుంటే అంత మంచిది. `    మోహిత చేసిన హత్యలు వెనక కారణం రాజేంద్రకుమార్ కి తెలీదా? అతనికి తెలుసని మనకు తెలుసు.... అడిగినా  అతను చెప్పడని, మనకు తెల్సు, చెప్పినా ప్రయోజనం లేదని  మనకు తెల్సు. సో.... మనకెందుకు రిస్క్? రేపు ఎలక్షన్స్ వస్తున్నాయి. పొలిటికల్ రీడర్స్ కి రాజేంద్రకుమార్ లాంటి వాళ్ల అవసరం ఎక్కువగా వుంటుంది కాబట్టి, మనంకూడా మనంకూడా రాజేంద్రకుమార్ ని సపోర్ట్ చెయ్యాలి. తప్పదు.... పొలిటికల్  నేతల్ని సమర్థించండి అని మన రాజ్యాంగంలో ఎక్కడా లేదు. బ్రిటీష్ రాజ్యాంగంలో వుంది. మనది ఇప్పటికీ బ్రిటిష్ లా..... బికేర్ పుల్...." చాలా గొప్ప విషయాన్ని తనదైన మాటల్లో చాలా సున్నితంగా చెప్పాడు అనుభవజ్ఞుడయిన సిటీ పోలీస్  కమీషనర్.     "మైత్రేయని అరెస్ట్ చేస్తే, అతనిమీద  థర్డ్ డిగ్రీలైనా ఉపయోగించండి...... కానీ, నాకు గానీ,  మీకు గానీ నష్టం వుండకూడదు. దానివల్ల చట్టం రక్షింపబడుతోందని పత్రికల ద్వారా తెలుసుకుని, మామూలు ప్రజలు మనల్ని గౌరవించాలి..... అర్థమయిందా?" లేచి నిలబడ్డాడు సిటీ పోలీస్ కమీషనర్.     పోలీస్  అధికారులందరూ సెల్యూట్ చేస్తూ బయటికి వచ్చేశారు.                                             *    *    *     పోలీస్ కంట్రోల్ రూమ్ లోని ఒక స్పెషల్ రూమ్.     ఆ రూమ్ లో ఎ.సి.పి. రమేష్ బాబు  కర్రకుర్చీలో కూర్చున్నాడు. అతని ఎదురుగా మోహిత కూర్చుని వుంది.     "చెప్పండి మిసెస్ మోహిత...... విజయవాడలోని మాజీ పోలీస్ ఆఫీసర్ మహేంద్రని మర్డర్ చేసింది మీరేనా?"     రమేష్ బాబు కళ్ళల్లోకి సూటిగా చూస్తూ.....     "మీ పోలీస్ దర్యాప్తులో నిందితురాలిని నేనని ఎవరూ ధృవీకరించలేదు....." అంది మోహిత.     "శ్రీశైలంలో జయంత్ ని మీరే ప్లాన్డ్ గా మర్డర్ చేశారు..... అందుకు రుజువులున్నాయి. మిమ్మల్ని గుర్తుపట్టే వ్యక్తులున్నారు."     "కోర్టులో దొంగసాక్ష్యాల్ని సృష్టించడం, మీ పోలీసులకు వెన్నతో పెట్టిన విద్య, దోషుల్ని నిర్దోషులుగా,  నిర్దోషుల్ని దోషులుగా చెయ్యగలిగే శక్తి మీ  పోలీసులకుంది. కాదంటారా.....? మీ ప్రశ్నకు సమాధానం అదే....."     "అంటే.... మీరు హత్య చేయలేదా?"     జవాబు చెప్పలేదు మోహిత.     "గుంటూరులో జస్టిస్ ఆదిత్యను మీరే మర్డర్  చేశారా?"     "ఎవరు చెప్పారు?"     వెంటనే జవాబు చెప్పలేకపోయాడు ఎ.సి.పి. రమేష్ బాబు.     "ఓ.కె..... ఓ.కె....ఓ.కె. మిసెస్  మోహితా...... నాకొక్క పాయింట్ కావాలి చెప్తారా?"     "అడగండి?"     "ఈ మర్డర్స్ చెయ్యడం వెనక మీ మోటివ్ ఏమిటి?"     రెండు నిమిషాల నిశ్శబ్దం.     "నేను మోటివ్ చెప్తే..... మీరేం చేస్తారు..... నన్ను రక్షిస్తారా?"     "నేరస్తుల్ని ఎలా రక్షిస్తాం? శిక్షిస్తాం..... అన్నాడు రమేష్ బాబు.     "అలాంటప్పుడు ఈ విలువ లేని ఇంటరాగేషన్ ఎందుకు....? నేను  చెప్పాల్సింది కోర్టులోనే చెప్తాను...... కోర్టుకు నన్ను ప్రొడ్యూస్ చేస్తే...."     "కోర్టుకు మిమ్మల్ని  ప్రొడ్యూస్ చెయ్యనని మీరెందుకు అనుకుంటున్నారు?" ఆశ్చర్యంగా ప్రశ్నించాడు రమేష్ బాబు.     "ఏమో..... చెయ్యలేకపోతారేమో..... అని నా సందేహం" అంది మోహిత.     "అంటే మీరు తప్పించుకుందా మనుకుంటున్నారా?"     "లేదు. అనుకోవడం లేదు. నేను తప్పించుకున్నా, తప్పించుకోలేకపొయినా ఇంకో మర్టర్ జరుగుతుందని నేననుకుంటున్నాను" నవ్వుతూ అంది ఆమె.     "ఇంకో మర్డరా.....? ఆశ్చర్యంగా నోరు తెరుస్తూ అన్నాడు ఎ.సి.పి. రమేష్ బాబు.     "ఏం .... అలా ఆశ్చర్యపోతున్నారు?" ప్రశ్నించిందామె.     ఆమె మనస్తత్వాన్ని అంచనా వెయ్యడానికి ప్రయత్నిస్తున్నాడు ఎ.సి.పి. రమేష్ బాబు.     "ఎవర్ని చేస్తారు?" అసహనంగా ప్రశ్నించాడు ఎ.సి.పి. రమేష్ బాబు.     "మర్డర్ జరుగుతుందని అంటున్నాను...... కానీ నేను చేస్తానని అనడం లేదే...."     "ఎవర్ని మర్డర్ చేస్తారు? ఎవరు మర్డర్ చేస్తారు? అయ్ వాంట్ టు నో...." సీట్లోంచి కోపంగా లేస్తూ అన్నాడు ఎ.సి.పి. రమేష్ బాబు.     "వెయిట్..... అండ్ ..... సీ....." నెమ్మదిగా చెప్పింది మోహిత.     ఇంటరాగేషన్ పూర్తయింది. ఆమె ధైర్యానికి ఆశ్చర్యపోయాడు ఎ.సి.పి. రమేష్ బాబు. ఆమెను రిమాండ్ లో వుంచాక, నేరుగా సిటీ పోలీస్ కమీషనర్ ఆఫీసుకు  వెళ్ళి ఇంటారాగేట్ వివరాలను కమీషనర్ తో చెప్పాడు.     "రేపుమోహితను ఎన్నిగంటలకు కోర్టులో ప్రొడ్యూస్ చేస్తున్నావ్?" అడిగాడు సిటీ పోలీస్  కమీషనర్.     "పదకొండు గంటలకు."

      "అలాగా?"     "మీకు తెలియదా ఏం. భగవద్గీతలో చదవలేదా......"ఆకాశంబున నుండి శంభుని శిరంబా....."అల్లాగా సాకుతూ పతనం అవుతుందన్నమాట"     ఇంకేం బదులు చెప్పలేదు.     అతను ఒక్క నిమిషం ఆగి అన్నాడు.     "నీవు చాలా మంచిదానవు శ్రీ"     "అవున్లెండి. సమయానుకూలే సన్నిహిత స్త్రీ సన్నిదే వినయేన సంభాషణేవ భూషణమ్ అన్నారుగా"     ఆశ్చర్యపోయాడు.     క్షణంలో తేరుకుని అన్నాడు "ఏమిటి సంస్కృతం మాట్లాడుతున్నావ్!"     "మీకు అర్ధం కావటం లేదా ఏమిటి కొంపదీసి?"     "అదికాదు"     "అంతేలెండి- సరిగా అర్ధం కాని విషయాన్ని ఇంగ్లీషులో గ్రీక్ ఎండ్ లాటిన్ అంటారు చూడండి, అలా మనము అర్ధం కాని దాన్ని సంస్కృతం అంటాం......అలాగా మీరు అంటున్నారేమోనని."     ఈ పర్యాయం నిజంగా ఆశ్చర్యపోయాడు "ఇంత ఇంగ్లిషు......సంస్కృతమూ......"     అవునండి! యీ మూడు మాసాలు సయం సంస్కృత బోధిని బట్టి పట్టేశాను. ఇంటర్ చాలించాక ఆగిన యింగ్లిషు యింకాస్త ముందుకి తోశాను.     "వెరీగుడ్" అన్నాడు ఇంకేమనటానికి తోచక.     అయితే యీ శ్రమంతా దేనికోసమో అతనికి అర్ధం కావడం లేదు.     అయితే మరు క్షణంలోనే అతని సందేహ నివృత్తి చేస్తూ అంది "ఇదంతా ఎందుకో తెలుసా? నేను పి.యు.సి.కి వేదదామనుకుంటున్నాను."     ఆశ్చర్యపోయి ప్రశ్నించాడు "ఎందుకు?"     స్థిరమైన స్వరంతో అంది "ఎందుకేమిటి? దేనికైనా ఎప్పుడవసరం వస్తుందో ఎవరికి తెలుసు? ఇలా ఓ నాలుగేళ్ళు గడిస్తే బి.ఏ. డిగ్రీ అందుతుంది- తప్పక అందుకోగలను, తర్వాత అవసరమైతే కాళ్ళ మీద నిలబడే శక్తి వస్తుంది."     అర్ధంకాక నివ్వెరపోయి అడిగాడు "ఎందుకు?"     "ఎందుకేమిటి? మీకేమి బోధపడటం లేదా నిజంగా? వినండి మీతో పేచి వచ్చింది. ఇలా వచ్చేశాను. ఇలా యిహ ముందు రాకుండా వుండటానికి. నేనూ స్వతంత్రంగా బ్రతగ్గలగటానికికీను. అలా నా విలువ తెలిస్తే కాని మీరు నన్ను గౌరవించరు."     విభ్రాంతుడయ్యాడు.     కొన్ని క్షణాలు భారంగా గడిచాక అన్నాడు "నీవు ఆనాటి సంఘటనని యింకా మరచిపోలేదా శ్రీ?"     కఠినంగా అంది - అతని కౌగిలి విడిపించుకుని లేచి కూర్చుంటూ "ఎలా మరిచిపోతాను? మరచిపో తగ్గ విషయమా అది? మాకన్నా అన్నిటా హినమయిన దాన్ని చూచిన చూపుతో ముట్టుకున్న శరీరంతో .....చీ-చీ- ఎన్ని సంజాయిషీలు చెపితే మాత్రం - మనసుకి శాంతి దొరుకుతుంది? అందుకే యీ పుస్తకాల గొడవలో పడ్డాను" అని మళ్ళీ కొంత సేపు ఆగి అర్ద్రమైన కంఠస్వరంతో అంది "మీకేం తెలుసు ఆడదాని మనసు? నేను మిమ్మల్ని రాజాలా. చక్రవర్తిలా చూసుకున్నాను. దాని ఫలితం ఏమిటి? నన్ను కాదని దాసిదాన్ని ఎక్కువగా చూశారు. దానికే ప్రాధాన్యం యిచ్చారు. నేను వెళ్ళిపోతూ వుంటే ఆగిపోమ్మని బ్రతిమాలలేదు.     వచ్చాక ఓ వుత్తరమయినా వ్రాశారా మీరు? నిజంగా ఎంత కఠినులయినారా అనుకుని ఎంతగా దుఃఖించానో మీకెలా తెలుస్తుంది?"     జలజలా రాలిన కన్నీరు అతని చేతిపై రాలింది, కదిలిపోయాడు ఆమె దుఃఖానికి, ప్రేమ తీవ్రతకి. మళ్ళీ అంది "నేను యింటికి వచ్చి మూడు నెలలు దాటి పోయినా యింటి వేపు ఓ సారయినా తొంగి చూశారా లేదు. ఎందుకని? నేనేమనుకోవాలి?      అందుకనే జీవితంలో మళ్ళీ యిటువంటి సంఘటన సందర్భం రాకుండా వుండాలని యీ జాగ్రత్త.     ఉదయం అందరూ అంటూ వుంటే "జవాబులే రాయలేదేమని "మీరు నివ్వేరపోవడం గమనించాను. పాపం నాన్నగారు వారం వారంమీకో వుత్తరం వ్రాసారు. అవన్నీ నావద్ద వున్నాయ్ చదివి యిస్తానని తీసుకుని నేనే పోస్ట్ చేయించానని చెప్పేదాన్ని వాళ్ళకి తెలియదు మీకు తెలియదు యీ విషయం.     ఆడపిల్లను కన్నవాళ్ళమని వాళ్లు లొంగిపోవటం నా కిష్టం లేదు. మగవారు ఆడదాని కన్నా వాళ్లు లొంగిపోవటం నా కిష్టం లేదు. మగవారు ఆడదాని కన్నా ఎందులో ఎక్కువ? ఇద్దరికి ఇద్దరూ సమానమే? కాదని వాదిస్తే ఆడవారే అన్నిటికి ఎక్కువంటాను. ఇది గ్రహించలేని నాడు సంసారాలు నరకమే.     భార్య విలువ గుర్తించలేని భర్త.     భర్త విలువని తెలుసుకోలేని భార్య--         వీళ్ళు భార్యాభర్తలేనా?     అది ఒక సంసారమేనా?     వాళ్లు--పశువులు--అది సంసారం కాదు--నిస్సారం.     సంతానం కోసం కమేచ్చకోసం. తిండి కోసం కలసి బ్రతికే బ్రతుకులు అవి ఓ బ్రతుకులా?"     ఒక్కసారిగా కీ యిచ్చివదిలిన గ్రామఫోనులా అన్నీ అతన్ని కడిగేసినట్టుగా అడిగేసి ఆగిపోయింది.     అతనికి ఏమి తోచలేదు.     అనుకున్నట్టే ప్రళయం వచ్చేసింది.     కానీ అతను ఎడుర్కొటానికి సిద్దంగా లేడు అయినా అతనికి కావాలసింది రాజీ--యుద్ధం కాదు.     అతనికి కావలసిందతని శ్రీ. ఆమె వియోగం కాదు,     అతనికి కావలసిందతని పుత్ర ప్రేమ--     వారి ఎడబాటు కాదు, అంతే!     నిజాయితీ వుట్టిపడే కంఠంతో అన్నాడు. "వెనకటవన్ని మరచిపో........హాయిగా వుందాం. శ్రీ.దూ--నేను ఏమి తప్పుచేయ్యలేదు. నిజం నమ్మకం లేకపోతే నాది తప్పేననుకుంటే క్షమించు"     ఇంకా అదే తీవ్రతలో అంద

        ఎదురు ప్రశ్నలకు కొయ్యబారిపోయారు ముగ్గురుమిత్రులూ. వారు తేరుకునే లోపలే - "వేరే వాయి ఇడ్లీలు ఇస్తారు తినండి. అది వద్దంటే మాట్లాడకుండా వెళ్ళిపోండి.  తిన్నదానికి డబ్బియ్యనక్కరలేదు" అన్నాడు ప్రొప్రయిటర్ నిశ్చలంగా.     "తిన్నదానికి డబ్బేమిటి? అసలు మేము తింటే కదా!"అన్నాడు గణపతి.     "అయితే ఇంక సమస్యేం వుంది?త మీ సొమ్ము మీ దగ్గర, మా సరుకు మా దగ్గర!" అన్నాడు ప్రొప్రయిటర్ అతి తేలిగ్గా.      "అలా అంటే ఊరుకుంటా మనుకుంటున్నారా? ఇప్పుడే వెళ్లి ఫుడ్ ఇన్ స్పెక్టర్ కి రిపోర్టు చేస్తాం!" అన్నాడు రాజారావు.      "ఈరోజు పండగ సెలవు. ఆఫీసు  వుండదు. ఫుడ్ ఇన్ స్పెక్టర్ గారు స్పెషల్ రూంలో టిఫిన్ చేస్తున్నారు. మీరు ఇప్పుడే వెళ్ళి రిపోర్టు చేయవచ్చు" అన్నాడు ప్రొప్రయిటర్.      "పోదాం రండిరా...... ఇటువంటి చోటికి రావడం మనదే బుద్ది తక్కువ!" అన్నాడు సుబ్బారాయుడు.       "పొండి - పొండి..... ఇలా అనేవాళ్ళే మళ్లీ మళ్ళీ వస్తుంటారు" అన్నాడు వెనకున్న ఇద్దరిలో ఒకడు.     చేసేది లేక వాళ్లవైపూ, ప్రొప్రయిటర్ వైపూ కొరకొరా చూస్తూ ముగ్గురూ బయటకి వెళ్ళిపోయారు.     "మరో హోటల్ కి వెళ్దాం రండిరా!" అన్నాడు రాజారావు.      "అన్ని హోటల్సూ  ఇంతే! ఇంక హోటల్లో  తినాలని లేదు"  అన్నాడు గణపతి.     "కడుపులో కరకరలాడుతోంది. అయినా హోటల్ కి పోయి తినాలన్న మూడ్ లేదు. రూంకి పోయి ఏమైనా వండుకుందాం!"అన్నాడు సుబ్బారాయుడు.     ఇలా మాట్లాడుకుంటూ వెళ్తుంటే  ఎదురుగా పెద్దబేకరీ కనిపించింది. అందులో కేక్స్ చాలా స్పెషల్ గా వుంటాయి. బిస్కట్లలో కూడా ప్రత్యేక రకాలు వుంటాయి.  అక్కడ ఆ ముగ్గురూ చాలాసార్లే తిన్నారు.      "ఈరోజు హోటల్స్ లో ఎలాగూ తినలేం. ఈ బేకరీకి పోయి కాసిని బిస్కట్లు, కేకులూ తిని తాగుదాం రండి!" అన్నాడు రాజారావు.      ముగ్గురూ బేకరీలోకి వెళ్ళి గుండ్రని బల్ల చుట్టూ కూర్చున్నారు. బిస్కట్లు, కేకులూ తెమ్మని వెయిటర్ కి ఆర్డరిచ్చాడు రాజారావు.      వెయిటర్ ఒక పెద్ద ప్లేట్లో బిస్కట్లూ, మరొకదానిలో కేకులూ తెచ్చి వాళ్ళ మధ్య పెట్టాడు. ఎవరికి  కావలసినవి వాళ్ళు తిన్నాక తిననివి తిరిగి తీసుకుపోయి, తిన్నవాటికి డబ్బు తీస్కుంటాడీ వెయిటర్. ఇది ఇరానీ హోటళ్లలోనూ, కాకా హోటళ్ళలోనూ పద్దతి.     మిత్రులు ముగ్గురూ రౌండ్ బిస్కట్లు లాగించారు. ఆ తర్వాత కేక్స్ మీద పడ్డారు.     "ఆహా... ఎంత తాజాగా  వున్నాయ్! ఏమి రుచిగా వున్నాయ్!" అంటూ లొట్టలు వేశాడు గణపతి. "ఎలాగైనా ముస్లిముల బేకరీల రుచే వేరు!" అన్నారు రాజారావు.     "అవునవును.....!" అంటున్న సుబ్బారాయుడి నోటిలో టపాకాయ పేలినట్లు టక్కున చప్పుడయ్యింది. "అబ్బా....." అంటూ బుగ్గ పట్టుకుని నోట్లోనుంచి దేనినో బయటకు తీశాడు.      అది ఒక పన్ను...!     "ఇదేమిటీ.... మెత్తని కేక తింటే టక్కున పన్ను వూడింది?" అన్నాడు గణపతి ఆశ్చర్యంగా.      "పన్ను విరిగినా నెత్తురు రావడం లేదేమిటి?" అన్నాడు రాజారావు ఆశ్చర్యంగా.     "ఏమిటీ.... నోట్లో ఇంకా ఏదో గట్టిగా వుంది?! మరో పన్ను విరిగిందా ఏమిటి?" అంటూ నోట్లోంచి కేక్ ను బయటకు తీశాడు సుబ్బారాయుడు.     దాని మధ్య చిన్న తల కనిపిస్తోంది. పరీక్షగా చూస్తే... అది ఎలుక పిల్ల తల!     "అరే... క్యాడ్ బరీ చాక్లెట్ లా ఇది ర్యాట్ బరీ కేక్  అన్నమాట!"అన్నాడు రాజారావు నవ్వుతూ.      "ఇందాక నువ్వు పౌష్టిక ఆహారం తినలేదూ?!" అని అంటించాడు సుబ్బారాయుడు.     ఆ ఎలుక పిల్ల తల వున్న కేక్ ను తీసుకుని బేకరీ మాలిక్ మీదకి యుద్దానికి బయలుదేరారు మిత్రత్రయం.     "క్యాహై యే.... కేక్ మే చువా ఆగయా?" అంటూ విరుచుకుపడ్డాడు రాజారావు.     "దానిని కొరికేసరికి మావాడి  పన్ను విరిగింది. ఇదుగో... చూడండి!"అన్నాడు గణపతి మొదట వచ్చిన పన్నును చూపుతూ.     మాలిక్ దానిని చూస్తూ - "భలేవారే సాబ్.... ఇది చువా కీ దాంత్! ఎలుక పన్ను చూపించి మీ దోస్త్ పన్ను అంటారేమిటి?" అన్నాడు - తెలుగూ, ఉర్దూ కలగలుపుతూ, వస్తున్న నవ్వు  ఆపుకుంటూ.      "నా పన్నుకాదా?" అంటూ నోట్లో వేలుపెట్టి చూసుకున్నాడు సుబ్బారాయుడు. తన పన్ను క్షేమంగా వుండటం చూసి, "అమ్మయ్యా...." అనుకున్నాడు.     "పన్ను విరగకపోతే మాత్రం? కేకులో ఎలుక రావడమా?" అంటూ  గద్దించాడు.     "అది ఎలుక పిల్ల! శక్కర్ తినడానికి చూసి వుంటుంది - చచ్చూరుకుంది!" అన్నాడు.     ఆ తర్వాత నచ్చచెప్పడాలూ, క్షమాపణలూ వగైరా!     అయితే ఉర్దూలో మర్యాద వాచకాలు ఎక్కువ కనుక లోపల ఉడికిపోతున్నా పైకి మాత్రం ముఖానికి నవ్వు పులుముకుని బయటపడ్డారు.      "ఒరేయ్ .. ఈరోజు మనకి బాగాలేదు.  మనం పండగనాడు బయట తినడం దేవుడికి ఇష్టంలేనట్లుంది. ఇంటికిపోయి వండుకుందాం. పదండి!" అన్నాడు రాజారావు.     "అంతే చేద్దాం!" అన్నాడు సుబ్బారాయుడు. ముగ్గురూ వెళ్తుంటే వినాయక పందిరిలో గంటలు ఘనంగా గణగణ మ్రోగుతున్నాయి.     "ఒరేయ్ ... దేవుడికి దణ్ణం పెట్టుకుని పోదాం రా!"అన్నాడు గణపతి.      "తప్పుతుందా? అది నీ పందిరేనాయె!" అన్నాడు రాజారావు.     ముగ్గురూ పందిరిలోకి వెళ్ళి భక్తుల వరుసలో నిలబడ్డారు.      వినాయకుడి పూజ అయింది.  హారతి ఇచ్చాక భక్తులకి ఆవిరి మీద ఉడకబెట్టిన  పప్పూ, ఉండ్రాళ్లూ నైవేద్యం పెట్టి ఆ ప్రసాదాన్ని భక్తులకు పంచారు. మిత్రులు ముగ్గురూ ప్రసాదం తీసుకుని భక్తితో కళ్లకద్దుకున్నారు.      బయటకతు వచ్చాక చేతిలో వున్న పెసరపప్పును చూస్తూ - "వీళ్లు ఉత్సవం ఘనంగా చేస్తున్నారు. ఎంతైనా  మార్వాడీలు..ఉండ్రాళ్లలో కూడా ఏలకుల గింజలు వేస్తున్నారు" అంటూ భక్తితో కళ్ళకద్దుకుని నోట్లో వేసుకున్నాడు గణపతి.     కొంచెం నమిలాడో, లేదో - "థూ...... ధూ.....!" అంటూ ఉమ్మివేశాడు. నోటిలో మిగిలినదానిని చేతిలోకి తీసుకుని  పరీక్షగా చూడసాగాడు. మిగిలిన ఇద్దరు కూడా మెడలు వంచి చూశారు.      "ఒరేయ్  - ఇవి ఏలకుల గింజలు కావురా... .ఎలుక గొద్దెలు!" అన్నాడు రాజారావు.     షాక్ కొట్టినట్లు చేతిలో ఉండ్రాన్ని క్రింద పడేశాడు గణపతి.      ఆ తర్వాత మగ్గురూ మౌనంగా ఎవరిళ్లకు వాళ్లు వెళ్లారు.     కథ మళ్ళీ ఇల్లు చేరింది.                            -ఆంధ్రభూమి  మాస పత్రిక.... ఫిబ్రవరి'97

    నాకేం జరిగింది? నాకేం జరిగింది?"     ఆమె  మళ్లీ సొమ్మసిల్లిపోయింది.     అది సృష్టికి మొదలు అయినా కావచ్చు అంతమైనా కావచ్చు. సముద్రాలు పొంగుతున్నాయి. అరణ్యాలు అకాశమెత్తున పెరిగాయి. పెనుగాలులు వీస్తున్నాయి. ఎడారుల్లో యిసుక ఉవ్వెత్తున లేచి ఇష్టం వచ్చిన రీతిగా యెగిరిపోతోంది.     చిరిగిపోయిన దుస్తులతో, చెదిరిన శిఖలుగా వ్రేలాడుతూన్న జుట్టుతో, పెరిగిన గడ్డంతో, రక్తసిక్తమైన కాళ్ళతో నడిచివెళ్ళిపోతున్నాడు ఓ పధికుడు.     అతన్ని సమీపించాలని వేదితా తాపత్రయపడుతూ వేగంగా వెన్నంటుతోంది. ఎంత పరిగెత్తినా, అలసిపోయి చెమటలు గ్రక్కుతున్నా, ముళ్ళూ, రాళ్ళూ గుచ్చుకుని పాదాలు రక్తసిక్తమవుతున్నాయే గాని అందటం లేదతను.     ఆఖరి క్షణం వరకూ ప్రయత్నించింది. ఇహ ఆమెలో శక్తి ఉడికిపోయింది. ఎలాగో, ప్రాణాలన్నీ కూడదీసుకుని "కళ్యాణ్" అని అరిచింది.     ఆ పిలుపు అతనికి చేరింది వెనక్కి తిరిగి చూశాడు. ఆశ్చర్యంతో కళ్లుపెద్దవైనాయి. ఏమీ తొట్రుపాటు లేకుండా మెల్లగా వెనుదిరిగి వచ్చి ఆమెను సమీపించాడు.     "ఎవరు కావాలి మీకు?"     "నువ్వే? నువ్వు నా కల్యాణ్ వి. ఎందుకు మారిపోయావు?"     "మీరెవరో నాకు తెలియదు. నాపేరు కల్యాణ్ కాదు. నన్ను వెళ్ళనివ్వండి."     ఆమె ఆతృతతో అతని చెయ్యి పట్టుకుంది. కళ్ళవెంట నీళ్ళు కారుతున్నాయి. "ఉహు! నిన్ను కలుసుకుందామని ఎన్నో ప్రపంచాలు తిరిగి యిక్కడికి వచ్చాను. ఎలాగో కలుసుకున్నాను. ఇహ విడిచిపెట్టను" అంది.     అతనేం మాట్లాడలేదు.     "నా అవస్థ చూడు. నేనెంతగా నలిగిపోయానో చూడు. నన్ను చూస్తే జాలి వేయటంలేదూ?" ఆమె దీనంగా అడిగింది.     "మీరెవరో తెలియకుండా, మీరెవరికొరకో అన్వేషిస్తూంటే మిమ్మల్ని చూసి జాలి ఎందుకు? మీరు చాలా దారుణంగా పొరబడ్డారు. నన్ను గురించి వెదికేవారు ఈ విశాల విశ్వంలో ఎవ్వరూలేరు. నాకెవరూ లేరు. నేను వొంటరి వాడ్ని" అతను చెప్పుకుపోతున్నాడు.     "నేనున్నాను!" మధ్యలో ఆపుతూ అంది ఆమె "నేను వేదితను గుర్తుపట్టలేదా?"     అతను తల అడ్డంగా ఊపుతూ "ఉహు. ఎప్పుడూ చూడనుకూడా చూడలేదు మిమ్మల్ని. క్షమించండి ఇప్పటికే నాకు వేళాతీతమైంది. మీతో అనవసర ప్రసంగం చేస్తూ నా కాలాన్ని వృధా చేసుకోలేను. సెలవు" అంటూ అతను బలవంతంగా ఆమె చెయ్యి విడిపించుకుని ఆమెవంక చూడనైనా చూడకుండా ముందుకు వెళ్ళిపోయాడు.     "అంతేనా?" అనుకుంటూ హతాశురాలై, నిస్పృహగా వెళ్ళిపోతూన్న అతని వంకే చూస్తూ నిలబడింది. అతనసత్యమాడుతున్నాడు. ఆ మూర్తి కల్యామమూర్తే. సందేహంలేదు. కాని అతన్నాపే శక్తి తనకు లేదు.     అతను ముందుకు వెళ్ళిపోతున్నాడు. దూరమైపోతున్నాడు. అంతకంతకూ కనుమరుగౌతున్నాడు.     అభాగినిలా చూస్తోంది ఆమె.     ఇంతలో అతను "వేదితా!" అని పెద్ద గావుకేక పెట్టాడు. ఏదో మాయ జరిగినట్లు అతని రూపం కళ్ళముందు నుండి అదృశ్యమైపోయింది.     "అయ్యో!" అనుకుంది. ఆమెకు ఎక్కడలేని బలమూ వచ్చింది. "కల్యాణ్!" అని అరుస్తూ ముందుకు పరిగెత్తింది.     అట్లా పరుగిడి అతను అదృశ్యమైన ప్రదేశం చేరుకున్నాక ఎవరో వెనక్కి లాగినట్లు ఆమె హఠాత్తుగా ఆగిపోయింది. పాదాల క్రింద అగాధం లాంటి గొయ్యి ఉంది.     అందులోకి చూసేసరికి, అతను ఎక్కడో అడుగున మసగ్గా నలుసులా గోచరిస్తున్నాడు ఆ నూతిలో.     "వేదితా! నువ్వు వచ్చావా?" అంటున్నాడు లోపలినుండి. అతడి కంఠం వినిపించీ వినిపించనట్లు వినిపిస్తోంది.     "వచ్చాను కల్యాణ్! నీ కోసం వచ్చాను. రా త్వరగా పైకిరా. తనివితీరా నీలో కరిగిపోనియ్యి."     "ఉహు! లాభంలేదు వేదితా! ఎటుచూసినా అయోమయంగా ఉంది. పైకి వచ్చే మార్గం కనబడటం లేదు".     "ఎలా కల్యాణ్! నిన్ను విడిచి ఉండలేకపోతున్నాను. వచ్చెయ్యి, వచ్చెయ్యి."     "దారిలేదు వేదితా!" నాకీ తావునుంచి విముక్తిలేదు. ఇక్కడే చివికి చివికి అంతమొందిపోవలసిందే"     "అలాగనకు కల్యాణ్! నేను భరించలేను."     "వేదితా! నా కిక్కడ చాలా భయంగా వుంది. ఊపిరి సలపటంలేదు."     "కల్యాణ్! కల్యాణ్! నీ కోసం నన్నేం చేయమంటావు చెప్పు? వెంటనే చేస్తాను.     "ఇక్కడేవో దుష్ట శక్తులు నన్ను చుట్టుముట్టుతున్నాయి. బాధిస్తున్నాయి - చంపేస్తున్నాయి."     "అయ్యో! నా కల్యాణ్! ఎంత బాధపడిపోతున్నావు? ఇదిగో నేనుకూడా వచ్చేస్తున్నాను. దూకేస్తున్నాను."     "వద్దు వేదితా! ఇక్కడ దుష్టశక్తులు నిన్నుకూడా చంపేస్తాయి. రావద్దు.'     "నిన్ను విడిచి నేను ఉండలేను. వస్తున్నాను."

    సరస్వతి మొహం దీపావళి మతాబులా వెలిగిపోతూంది.     "ఏదమ్మా మళ్ళీ అను. మరొక్కసారి అను" ఉద్వేగంతో అంది సరస్వతి.     "బోర్నవిటా కలిపిస్తా" ఆమెవంక ఆందోళనగా చూస్తూ అంది మహాలక్ష్మమ్మ.     సరస్వతి పకపకా నవ్వింది.     "అది కాదమ్మా. అక్కాఅనో, నక్కాఅనో అన్నావే దానిగురించి నేను అడుగుతుంట?"     "ఏదమ్మా మళ్ళీ అను!" మహాలక్ష్మమ్మ మొహంలో ,మొహంపెట్టి అంది.     "అక్కా" పాలిపోయిన మోహంతో అంది మహాలక్ష్మమ్మ.     "ఏది మళ్ళీ అను. మళ్ళీ అనాలి! అనమ్మా. ఇంకోసారి అను!! అను. అక్కా అని అను" మహాలక్ష్మమ్మ భుజాలు పట్టి ఒకటే ఇదిగా ఊపేస్తూ అంది సరస్వతి.     ఆ దెబ్బకి మహాలక్ష్మమ్మ ఠారెత్తిపోయింది.     "ప్లీజ్ వదలండీ - వదలండ - మీరు ఇట్టా కుదిపేస్తుంటే నా కీళ్ళన్నీ లూజ్ అయిపోతున్నాయ్... మీరు వదలకపోతే నేను అరుస్తానంతే..." భయపడ్తూ, కీచుకీచున అరుస్తూ అంది మహాలక్ష్మమ్మ.     సరస్వతి మహాలక్ష్మమ్మ భుజాలు వదిలిపెట్టి మహాలక్ష్మమ్మ వంక అయోమయంగా చూసింది.     "నేను అక్కా అని పిలవడం మీక ఇష్టం లేకపోతే ఆ విషయం మామూలుగా చెప్పొచ్చుగా... నా కీళ్ళన్నీ ఊడగొట్టాలా?-" జబ్బులు పిసుక్కుంటూ అంది మహాలక్ష్మమ్మ.     సరస్వతి దెబ్బతిన్నట్టు చూసింది     "హెంత మాటన్నావమ్మా?- నువ్వు అక్కా అని పిలుస్తే నాకు ఇష్టం ఉండదా?...     నువ్వు అక్కా అని పిలుస్తుంటే తట్టుకోలేని ఆనందంతో అట్టా చేశావమ్మా..... అట్టా చేశాను.. అంతే! చిన్నప్పటినుండి నాకు ఎవరూ చెల్లెళ్ళులేరమ్మా... అందుకే నువ్వు నీ మధురమైన గొంతుతో అక్కాఅని పిలవగానే గుండెల్లో గంతులేసే ఆనందాన్ని పట్టుకోలేకా-"     దుఃఖంతో గొంతు పూడుకుపోయి మాటరాక ఆగిపోయింది సరస్వతి. ఆమె కళ్ళనుండి అరడజను కన్నీటి చుక్కలు బొటబొటా రాలాయ్.     "అక్కా..." ఆమె మాటలకూ కరిగిపోతూ ఆర్ర్ధంగా అంది మహాలక్ష్మమ్మ.     "చెల్లీ..."     మహాలక్ష్మమ్మని లటుక్కున కౌగిలించుకుంది సరస్వతి.     "హక్కా..." సరస్వతి కౌగిలిలో కరిగిపోతూ మూలిగింది మహాలక్ష్మమ్మ. నాక్కూడా ఇప్పటిదాకా అక్కా అని పిల్చుకోడానికి ఎవరూ లేరక్కా... ఎందుకో నిన్ను చూడగానే ఆ దేవుడే నిన్ను నా దగ్గరికి పంపించాడేమో అనిపించింది."     "చెల్లీ...." ఆనందంతో కౌగిలి బిగించుకుంది సరస్వతి. ఆ దెబ్బకి ఊపిరాడక గిలగిల్లాడి అంది మహాలక్ష్మమ్మ.     "ఇంక చాల్లే అక్కా... నన్ను వదిలిపెట్టు. మనల్ని ఇట్టా ఎవరయినా చూస్తే బాగుండదు..." సణిగింది.     సరస్వతి మహాలక్ష్మమ్మని వదిలిపెట్టింది.     "నువ్వు ఆ రాయుడుగారికి ఏమవుతావమ్మా?" అడిగింది.     "ఆయన మా వారే అక్కా" సిగ్గుపడ్తూ చెప్పింది మహాలక్ష్మమ్మ.     "నేను అనుకుంటూనే ఉన్నా చెల్లీ. నువ్వు ఆయన భార్యవేనని! ఆహా! నీ మొహంలో మహాలక్ష్మి కళ తాండవిస్తుంది చెల్లీ."     "నా పేరే అది అక్కా - మహాలక్ష్మి! - ఇంతకీ ఆయనతో పనేమిటక్కా చిటికెలో చేయించిపెడ్తా - చెప్పక్కా."     "మా తల్లే - మా తల్లే-" మహాలక్ష్మమ్మ బుగ్గలు చిదిమి తను వచ్చినపని చెప్పింది సరస్వతి.     "హోస్ - ఇంతేనా?.... మీ అమ్మాయికే భయం లేదక్కా -నీ కొడుకు నాకు మాత్రం కొడుకు కాడా? - ఉరిశిక్ష పడినా ఆయన తప్పించేస్తార్లే అక్కా - ఉండు నీకు క్షణంలో కాఫీ కాచి తెస్తా-" అంటూ లోపలికి వెళ్ళింది మహాలక్ష్మమ్మ.     సరిగ్గా అదేసమయంలో "ఏమేవ్" అని పిలుస్తూ గదిలోకి రాయుడు ప్రవేశించాడు.     సరస్వతి చటుక్కున లేచి నిలబడింది.     "నమస్కారం అండీ"     రాయుడికి నమస్కారం చేస్తూ ఆయనవంక చూసిన సరస్వతి అదిరిపడింది.     రాయుడుకూడా సరస్వతిని చూసి ఖంగుతిన్నాడు. కానీ అంతలోనే తమాయించుకుని ఓ వంకరనవ్వు నవ్వి "ఓ...నువ్వా? -ఏం - ముదురుపిట్ట ఇలా వచ్చింది?"అన్నాడు.     "ఛీ - నీచుడా? - దుర్మార్గుడా - నిన్ను ఏంచేసినా పాపంలేదురా" ఆవేశంతో ఊగిపోతూ అరిచింది సరస్వతి.     ఆ సమయంలో మహాలక్ష్మమ్మ చేతిలో కాఫీకప్పుతో గదిలోకి వచ్చింది.     "అక్కయ్యా - ఏంటీ ఆవేశం? ఆయన ఎవరనుకున్నావ్?" కప్పును టీపాయ్ మీద పెడ్తూ అడిగింది మహాలక్ష్మమ్మ.     "వీడు ఎవరో నీకు తెలియకపోయినా నాకు తెల్సు చెల్లీ - వీడు నీచుడు - దుర్మార్గుడు" మళ్ళీ ఆవేశంతో అరిచింది సరస్వతి.     "నువ్వు ఎవరిని ఎవరనుకుంటున్నావో? - ఆయన దేవుడు-" అంది మహాలక్ష్మమ్మ.     "కాదు - కాదు - కాదు"     గట్టిగా అరిచింది సరస్వతి "వీడు దేవుడుకాదు - రాక్షసుడు! -ఆడపిల్లల శీలాన్ని దోచుకునే పరమ కిరాతకుడు - ఇలాంటివాడు పురుగులు పడి ఛస్తాడు"     "ఛెళ్-"     సరస్వతి చెంపని పేలగొట్టింది మహాలక్ష్మమ్మ.     "ఆయన్ని - నా పతిని - నా దైవాన్ని ఇంకొక్క మాట అన్నావంటే నీ ప్రాణాలు తీస్తా" కళ్ళవెంట నిప్పులు కురిపిస్తూ అంది మహాలక్ష్మమ్మ.     సరస్వతి మొహం పాలిపోయింది.     "రాయుడంటే ఈయనా? - ఇతను నీ భర్తా?- " తనలో తను అనుకుంటున్నట్టుగా అంది సరస్వతి.                                                                   * * *     రాయుడి ఇంటినుండి వెనక్కి వచ్చిన సరస్వతి ఇంట్లో మంచంమీద బోర్లాపడి వెక్కి వెక్కి ఏడ్చింది.     "అత్తయ్యా - ఏమైంది అత్తయ్యా-" కంగారుగా అడిగింది రాధ.     "నా గుండెల్లో అగ్నిపర్వతాలు బ్రద్దలవుతున్నాయి తల్లీ-"     "అసలేం జరిగింది అత్తయ్యా?"     "నా మనసులో లావా ప్రవహిస్తుందమ్మా-"     "అదిసరే - అసలేం జరిగిందో చెప్పత్తయ్యా - ఆ రాయుడేం అన్నాడత్తయ్యా?" ఆతృతగా అడిగింది రాధ.     "ఆ రాయుడివల్ల మనపని కాదు రాధా - మనిపని కాదు... భోర్ ర్-"     "ఎందుకత్తయా - ఆ రాయుడు సహాయం చెయ్యనన్నాడా?"     "ఇంకేం వివరాలూ నన్ను అడక్కమ్మా - నన్ను అడక్కు! ఆ రాయుడు మన పనిచెయ్యడు - ఇంతకంటే నేను ఏమీ చెప్పలేను - -ఘొల్లు"     సరస్వతిని కావలించుకుని రాధకూడా ఘొల్లుమని ఏడ్చింది.     "ఢాం-"     ఉన్నట్టుండి పెద్ద శబ్దం అయ్యింది.     ఆ శబ్దానికి ఇద్దరూ ఉలిక్కిపడి ఒకరికొకరు దూరంగా జరిగారు.     "ఏంటమ్మా ఆ శబ్దం? - ఏదైనా లారీ టైరుగానీ పంక్చరయ్యిందా?-" గుండెలమీద చేతులూ వుంచుకుని అడిగింది సరస్వతి.     "ఇందాక మీ మనసులో అగ్నిపర్వతాలు బ్రద్దలవుతున్నాయని అన్నారే - దాని తాలూకుది కాదా అత్తయ్యా ఆ శబ్దం?-" అడిగింది రాధ.     "కాదమ్మా-" అయోమయంగా అంది సరస్వతి.     "ఆ- నాకు అర్ధం అయింది అత్తయ్యా - ఈవేళ దీపావళి కదా - ఎవరో బాంబు కాల్చివుంటారు. అదే ఆ శబ్దం"     "ఏంటీ?... ఈవేళ దీపావళా-? ఆ సంగతే మనకి గుర్తులేదు చూశావా?"     అమెమాట పూర్తికాగానే బయటనుండి ఢమఢమా - ఫటఫటా శబ్దం వచ్చింది టపాకాయలు కాలుస్తున్నట్టుగా.     ఇద్దరూ ఇంట్లోంచి బయటకు వచ్చారు.     వీధిలో అంతా చాలా కోలాహలంగా వుంది.     అన్ని ఇళ్ళముందూ వర్సగా దీపాలు వెలుగుతున్నాయి.     గూడెంలోని చిన్నాపెద్దా పిల్లాపీచూ అంతా ఆనందంగా టపాకాయలు కాల్చుకుంటున్నారు.     ఇంతలో ఏమైందో ఏమో... హఠాత్తుగా రాధ ఒక్కసారిగా ఘొల్లున ఏడ్చి ఆ తర్వాత పాటందుకుంది.     "కొందరి బతుకున దీపావళి     కొందరి బతుకున శాపావళి     ఇంటింటా దీపాలు     మాకేమో పాపాలు     ఆ...ఓ..."

           ఘర్షణ పెరుగుతోందని గ్రహించిన వృద్దుడు "నువ్వెవరితో మాట్లాడుతున్నావో తెలిసి మాట్లాడు బాబూ!" అన్నాడు వణుకుతున్న కంఠంతో.         "నాకు తెలుసు నాన్నా... జీవితమంటే చట్టాలే, బ్రతుకంటే సంపాదనే, కళలంటే కటిక స్మశానమే అనుకునే పచ్చి మెటీరియలిస్ట్ తో మాట్లాడుతున్నాను.....నాకూ ఓరోజు రాకపోదు.... నాకు గుర్తింపు రాకపోదు...."                "షటప్ అండ్ గెటవుట్..." అంటూ ఆమె మీద మీదకు రావటంతో మాథుర్ మెల్లగా ద్వారబంధంకేసి నడిచి, అది దాటుతూ అన్నాడు...."పోలీసులు నిజంగానే శాడిస్టులు... దానికి ఆడ, మగా భేదం లేదు. ఓ మైగాడ్... సేవ్ మై పూర్ బ్రదర్..." అంటూ దాటేశాడు.         ఆమె చటుక్కున తలుపులు మూసేసింది. బయట చలిలో మాథుర్....         బాధతో లోపల ముసలి దంపతులు.                                  *    *    *    *    *         దిలీప్ కుమార్ ఇగో ఎలా దెబ్బతిన్నది?         సీరియల్ లో ఓచోట బిలియనీర్ అయిన జె.జె. ఓ సాధారణ వ్యక్తిలా తన రీజనల్ ఆఫీసుకే రావడం జరుగుతుంది. అలా సాధ్యమా అనే అనుమానం రావచ్చు.         అందుకే రెండు, మూడు వాస్తవంగా జరిగిన సంఘటనలన్నీ మీ ముందుంచుతున్నాను.         ఓసారి, చాలా సంవత్సరాల క్రితం ఇండియన్ ఎయిర్ లైన్స్ ప్లైట్ లో ప్రముఖ హిందీనటుడు దిలీప్ కుమార్ బొంబాయి నుంచి ఢిల్లీ వెళుతున్నాడట. అప్పటికే దిలీప్ కుమార్ కి ఉత్తమ నటుడిగా జాతీయ స్థాయి గుర్తింపు వచ్చింది. అప్పట్లో దిలీప్ అంటే తెలీని ప్రేక్షకులే లేరంటే అతిశయోక్తి ఎంతమాత్రం కాదు.         పేరు ప్రతిష్టలతోపాటు దిలీప్ కుమార్ కి ఇగో కూడా అంటుకుంది. తనను చూసి అందరూ గౌరవించాలని, తనచుట్టూ జనాలు ఎగబడాలని లోలోపల అతను చాలా తాపత్రయ పడేవాడు.         సరిగ్గా అలాంటి టైమ్ లోనే దిలీప్ ఫ్లైట్ ఎక్కగానే ఎయిర్ హోస్టెస్ లు, ఫ్లైట్ క్రూ ఆయన దగ్గరకు వెళ్ళి నమస్కరించి, అంత దగ్గరగా ఆయన్ని చూడగల్గుతున్నందుకు తమకు ఎంతో ఆనందంగావుందని చెప్పారట.         దాంతో దిలీప్ కుమార్ పరమానందభరితుడయి చిరుదరహాసాన్ని వాళ్ళకు కానుకగా ఇచ్చి స్వాగత్ మేగజైన్ లో తలదూర్చాడట. ఈలోపు ఫ్లయిట్ లో వున్న కో-ప్యాసింజర్స్ ఒక్కొక్కరే దిలీప్ దగ్గరకు వచ్చి అభినందించి వెళ్ళసాగారు. ఫ్లయిట్ ఢిల్లీవేపు ప్రయాణిస్తున్నా ఆ హడావిడి తగ్గలేదట. మొత్తానికి ఓ అరగంటకి ఆ సందడి తగ్గింది.         అంతలో దిలీప్ కుమార్ కి చిన్న అనుమానం వచ్చింది..... ఫ్లయిట్ లో వున్న ప్రతి ఒక్కరూ తన ప్రతిభను, గొప్పతనాన్ని మెచ్చుకుంటుండగా తన ప్రక్కనే, తనను అనుకోని కూర్చున్న వ్యక్తి కనీసం ఓసారన్నా తలెత్తి తనను విష్ చేయలేదని.         అంతలోనే ఆ అనుమానం కాస్త స్వాతిశయంగా మారింది. అతనిలోని అహం దెబ్బతింది. మెల్లగా దిలీప్ కుమార్ తలతిప్పి ఆ మధ్య వయస్కుడి వేపు చూసి "మీరెక్కడకు వెళుతున్నారు?" అని హిందీలో ప్రశ్నించాడట.         ఆ వ్యక్తి ఓసారి తలెత్తి దిలీప్ వేపు చూసి "ఇది ఢిల్లీ వరకే వెళుతుంది....మధ్యలో ఆగదు" అని తిరిగి మేగజైన్ లో తలదూర్చాడట.         ఆ వ్యక్తి సమాధానం దిలీప్ సహనాన్ని పరీక్షించటంతో "మీరేం చేస్తుంటారు?" అని మరలా అడిగాడట.         "బిజినెస్" అన్నాడట అతను. అతను ఇంకా తనను గుర్తుపట్టక పోవటం దిలీప్ కి అవమానంగా అనిపించింది.         ఇగోకి విచక్షణాజ్ఞానం మొదటి శత్రువు.         "ఖాళీ సమయాల్లో మీరేం చేస్తుంటారు?" దిలీప్ మరలా ప్రశ్నించాడు.         "నాకు ఖాళీ సమయాలుండవు" అన్నాడట అతను పొడిగా.         "ఒకవేళ వుంటే?" దిలీప్ రెట్టించాడు.         "సరదాగా విమానాల్ని నడుపుతుంటాను."         అతని సమాధానం విని దిలీప్ ముందు బిత్తరపోయాడట... తరువాత తేరుకొని "సినిమాలేమన్నా చూస్తుంటారా?" అతన్ని తనవేపుకు లాక్కొనేందుకు, తనెవరో తెలియజెప్పేందుకు దిలీప్ విశ్వప్రయత్నం చేస్తున్నాడు.         "ఎప్పుడో చిన్నప్పుడు ఒక సినిమా చూశాను. ఇప్పుడు సినిమాలు చూసేంత ఖాళీ లేదు" అన్నాడాయన అదే ధోరణిలో.         మరోసారి షాక్ తిన్నాడు దిలీప్. సినిమాలు చూడని వ్యక్తి ఇండియాలో వున్నాడంటే దిలీప్ కి నమ్మశక్యం కాలేదు.         ఇంతలో ఆయన "ఇంతకీ ఇన్ని ప్రశ్నలెందుకు వేశారు? మీరెవరు?" అన్నాడట.         దాంతో దిలీప్ ముఖం అవమానంతో ఎర్రబడిందట.         "మై నేమ్ ఈజ్ దిలీప్ కుమార్.... నేను సినిమాల్లో యాక్ట్ చేస్తుంటాను" అన్నాడట కసిగా దిలీప్.         అతను అలాగా అన్నట్లు చూసి తిరిగి పత్రికలో తలదూర్చాడట.         దిలీప్ ఇగోమీద ఓ కమ్చీ దెబ్బ చురుక్కుమంది.         అప్పటికే ఫ్లయిట్ ఢిల్లీలో లాండ్ అయింది.         ఆఖరిగా దిలీప్ ఒక ప్రశ్న వేశాడట.... "మీరెవరో తెలుసుకోవచ్చా?" అని.         అతను చాలా కేజువల్ గా..... "ఐ యామ్ జె.ఆర్.డి.....జె.ఆర్.డి. టాటా" అన్చెప్పి సీట్లోంచి లేచాడట. దాంతో దిలీప్ కుమార్ నిజంగా షాక్ తిన్నాడట.         ది గ్రేట్ ఇండస్ట్రియలిస్ట్..... బిజినెస్ ఎంపరర్... ఇండియాలో తొలిసారిగా విమానం నడిపిన వ్యక్తి, కొన్న వ్యక్తి.... ఇండియాలో ఎయిర్ లైన్స్ సర్వీసెస్ ని ప్రవేశపెట్టిన ది గ్రేట్ జె.ఆర్.డి. టాటా ఇతనేనా?! దిలీప్ కి కొద్దిక్షణాలు నోట మాట రాలేదట.         దిలీప్ అలా చూస్తుండగానే ఆయన ముందుకెళ్ళిపోయాడట.         కొన్నివేల కోట్లకు అధిపతి అయిన వ్యక్తి మామూలుగా, సాదా సీదాగా మందీ మార్బలం లేకుండా, సాధారణ ప్రయాణీకుడిలా ప్రయాణించటం తలుచుకుని దిలీప్ కుమార్ లోని ఇగో చల్లబడిపోయిందట. ఆ తరువాత దిలీప్ కుమార్ జె.ఆర్.డి.ని కలుసుకోవాలని ప్రయత్నిస్తే, ఆరునెలల తర్వాత ఒకే ఒక్క నిమిషం కలుసుకునే అవకాశం యిచ్చాడట టాటా సెక్రటరి.         ఉదయం తొమ్మిది గంటలు... నగరం నడిబొడ్డున ఆకాశంలోకి తొంగిచూసే అంబర చుంబి సౌధం.... అదే జె.జె ప్రాంతీయ రాజ ప్రాసాదం....వ్యాపారం ప్రపంచాన్ని శాసిస్తున్నట్టు వాణిజ్య ప్రపంచానికి తలమానికంలా, దేశ ఆర్ధిక వ్యవస్థకు మూలవిరాట్ లా కనిపిస్తుంది. పదహారు అంతస్థుల జె.జె. బిజినెస్ ఎంపైర్ లో ఇప్పుడు నిశ్శబ్దం, గంభీరత చోటు చేసుకుంది. ప్రతిరోజూ పదిగంటలకు ఆఫీసుకి చేరుకునే సిబ్బంది ఆరోజు తొమ్మిది గంటలకే ఠంచనుగా తమ తమ సీట్లలోకి చేరుకున్నారు.         ఎవరి పనిలోకి వారు తలలు దూర్చినా, రాబోయే పారిశ్రామిక సామ్రాజ్యపు యువరాణి, ది గ్రేట్ జె.జె. మనుమరాలు, జె.జె.కి ప్రాణప్రదమైన సామ్రాజ్ఞి మౌనిక కోసం, ఆమె ఆగమనంలో సంభవించబోయే పరిణామాల కోసం ఉద్విగ్నతతో ఎదురుచూస్తుండగా డైమలర్- మెర్సిడస్ బెంజ్ సర్రున దూసుకువచ్చి సరిగ్గా మేయిట్ గేట్ ముందాగింది.         అందులోంచి ఆమె రాజహంసలా దిగింది.         గేట్ మాన్ వినయంగా ఎయిర్ ఇండియా మహారాజ్ లా తలవంచి డోర్ ని తెరవగా ముందుగా ఆమె ఎడమకాలు క్రిందకు వచ్చింది.         అప్పుడక్కడ ఆమెను ఆహ్వానించేందుకు సిద్దంగా నున్న సిబ్బందిలో ఆమెపట్ల భయమూ, గౌరవంతోపాటు ఆసక్తి కూడా చోటుచేసుకుంది.         ఆ ఆసక్తిలో ఆమె ఎంత అందంగా వుంటుంది? ఎంత సౌకుమార్యంగా వుంటుంది? ఎంత సెక్సీగా వుంటుంది? ఆమె వస్త్రధారణ ఎంత అద్భుతంగా వుంటుందనే ప్రశ్నలు మిళితమయి వుండడంతో, ముందుగా వారి చూపులు ఆమె ఎడం పధం పైకి మరలాయి- ఆ తరువాత క్రమంగా కారునుంచి దిగుతున్న ఆమె పైకి మరలాయి.         పూర్తిగా ఆమెవేపు చూసినవాళ్ళు ఓ విచిత్రమైన ఉద్వేగానికి గురయ్యారు.         ఓ హెలెన్ ఆఫ్ ట్రాయ్ ని, ఓ క్లియోపాత్రాని, ఓ మార్లిన్ మాన్రోని, ఓ ఎలిజబెత్ టేలర్ ని చూసిన సంభ్రమాశ్చర్యాలు వారిలో ముప్పిరిగొనగా ఒకింత ఎమోషనల్ ఎటాచ్ మెంట్ కి దూరమయ్యే అచేతన స్థితికి వెళ్ళారు. రొమేంటిక్ వల్కనో... శృంగారాన్ని, అద్వితీయ అందాన్ని పుణికిపుచ్చుకున్న అగ్నిపర్వతం...అని కొందరు తలపోస్తే... వైటల్ స్టాటిస్టిక్స్ 38-24-38 అని మరికొందరు కూడబలుక్కున్నారు.         నడుస్తున్న పాలరాతి విగ్రహంలా ఆమె ప్రధాన ద్వారంకేసి సాగగా... అప్పటికి వాళ్ళు తేరుకొని ఆమె ననుసరించారు.

                 సమహం ప్రజయా సం మయాప్రజా |         సమహగం రాయస్వోషేణ సం మయా రాయస్వోషః ||                                        మూడవ ప్రపాఠకము                                              మొదటి అనువాకము     1. ఇష్టకా! నిన్ను జల ప్రవాహమున చేర్చుచున్నాను. అలల జలములందు చేర్చుచున్నాను. జలముల ప్రకాశములందు చేర్చుచున్నాను. జలముల నిర్మలత్వమున చేర్చుచున్నాను. జలములుగల నదులందును, కూపములందును చేర్చుచున్నాను.     2. ఇష్టకా! నీవు అర్ణవముల వంటి తటాకములందు వసించుము. సముద్రములందు వసించుము. సామాన్య జలములందు వసింపుము. క్షీణించు జలములందు వసించుము. జలములుగల వడగండ్లయందు వసించుము.     3. ఇష్టకా! నిన్ను ఉదక స్థానములందు చేర్చుచున్నాను. ఉదక సంబంధి మేఘములందు చేర్చుచున్నాను. ఉదక సంబంధ సైకతమున చేర్చుచున్నాను. ఉదక హేతువగు అగ్ని యందు చేర్చుచున్నాను. ఉదక స్థానమగు సముద్రమున చేర్చుచున్నాను.     4. ఇష్టకా! నీవు గాయత్రీ ఛందోరూపము అగుచున్నావు. త్రిష్టుప్ ఛందోరూపము అగుచున్నావు. జగతీ ఛందోరూపము అగుచున్నావు. అనుష్టుప్ ఛందోరూపము అగుచున్నావు. పంక్తి ఛందో రూపము అగుచున్నావు.                                             రెండవ అనువాకము     1. తూర్పున ఉన్న ప్రజాపతి ప్రాణము భౌవాయన శబ్ద వాచ్యమగును.     వసంతర్తువు ప్రాణాయనము. గాయత్రీ ఛందస్సు వసంత సంబంధి.ఛందోరూప గాయత్రి 'గాయత్రమ్' అనబడును. ఉపాంశు గ్రహము గాయత్రి నుండి పుట్టినట్లగును.     త్రివృత్ స్తోమము ఉపాంశు గ్రహము నుండి ఉత్పన్నమైనట్లగును. రథంతర సామము త్రివృత్ స్తోమము నుండి ఉత్పన్నమైనట్లగును. వసిష్ఠఋషి రథంతర సామము నుండి ఆవిర్భవించినట్లగును.     ఇష్టకా! నీవు ప్రజాపతిచే గ్రహించబడినదానవు. ప్రజలప్రాణముల కొరకు నిన్ను అందుకొనుచున్నాను.     2. దక్షిణ దిశన ఉన్న విశ్వకర్మ మనసు వైశ్వ కర్మణము అగును.     గ్రీష్మము విశ్వ కర్మ మానస సంబంధి. త్రిష్టుప్ గ్రీష్మ సంబంధి అగుచున్నది. ఐడసామము త్రిష్టుప్ సంబంధి. ఇడ సామము నుండి అంతర్యామగ్రహము పుట్టినట్లైనది.     అంతర్యామగ్రహము నుండి పంచదశ స్తోమము ఉత్పన్నమైనట్లు అయినది. పంచ దశ స్తోమము నుండి బృహత్ సామము ఉత్పన్నమైన్నట్లు అయినది. 'బృహత్ సామము నుండి భరద్వాజ ఋషి ఆవిర్భవించినట్లయినది.     ఇష్టకా! నీవు ప్రజాపతిచే గ్రహించబడిన దానవు. ప్రజల మనస్సుల కొరకు నిన్ను అందుకొనుచున్నాను.     3. ఇష్టకా! నీవు పశ్చిమ దిశన గల ప్రజాపతి స్వరూపము అగుచున్నావు. ఆ ప్రజాపతియగు విశ్వవచసుని నేత్రము 'వైశ్వవచసమ్'అయినది.     వర్షర్తువులు విశ్వవచస నేత్ర సంబంధులు. జగతీ ఛందస్సు వర్షర్తు సంబంధి. ఋక్షమ సామము జగతీ ఛందో సంబంధి. ఋక్షమ సామము నుండి శుక్రగ్రహము పుట్టినట్లయినది. శుక్రగ్రహము నుండి సప్తదశ స్తోమము ఉత్పన్నమైనట్లయినది. సప్తదశము నుండి వైరూప సామము ఉత్పన్నమైనట్లయినది. వైరూప సామము నుండి విశ్వామిత్రర్షి ఆవిర్భవించినట్లయినది.     ఇష్టకా! నీవు ప్రజాపతిచే గ్రహించబడినదానవు. ప్రజల నేత్రముల కొరకు నిన్ను అందుకొనుచున్నాను.     4. ఈ ప్రజాపతి దేహము ఉత్తర దిక్కున ఉన్నది. ఇష్టకా! నీవు ఆ ప్రజాపతి శరీర స్వరూపవు అగుచున్నావు. ఆ ప్రజాపతి శ్రోత్రము 'సౌరమ్' అగుచున్నది.     శరత్తు 'శ్రౌత్రి' అగుచున్నది. అనుష్టుప్ శరత్ సంబంధి అగుచున్నది. అనుష్టుప్ నుండి 'స్వార' సామము ఉత్పన్నమైనట్లు అయినది. స్వార సామము నుండి మంధి గ్రహము ఉత్పన్నమైనట్లు అయినది. మన్థి గ్రహము నుండి ఏకవింశత్ స్తోమము ఉత్పన్నమైనట్లు అయినది. ఏకవింశత్ స్తోమము నుండి వైరాజసము ఉత్పన్నమైనట్లు అయినది. వైరాజసము నుండి జమదగ్ని ఋషి ఆవిర్భవించినట్లయినది.     ఇష్టకా! నీవు ప్రజాపతిచే గ్రహించబడిన దానవు అయినావు. ప్రజల శ్రోత్రము కొరకు నిన్ను అందుకొనుచున్నాను.     5. ఈ ప్రజాపతి తనువు పైదిక్కునందున్నది. ఇష్టకా! నీవు ఆ ప్రజాపతి స్వరూపము అగుచున్నావు. ఆ ప్రజాపతి యొక్క వాక్కు 'మాతి' అయినది.     హేమంతము వాచ్యాయన శబ్ద వాచ్యమగును. పంక్తి ఛందస్సు హేమంతసంబంధి. నిధనవత్ సామమగు పంక్తి సంబంధము నుండి ఆగ్రాయణ గ్రహము పుట్టినట్లు అయినది. ఆగ్రాయణ గ్రహము నుండి త్రయస్త్రింశ స్తోమము పుట్టినట్లయినది. త్రయస్త్రింశ స్తోమము నుండి శాక్వర, రైవత సామములు ఉత్పన్నమైనట్లయినవి. శాక్వర రైవతముల నుండి విశ్వకర్మ ఋషి ఆవిర్భవించినట్లయినది.     ఇష్టకా! నీవు ప్రజాపతిచే గ్రహించబడిన దానవు అయినావు. నిన్ను ప్రజల వాక్కు కొరకు అందుకొనుచున్నాను.                                            మూడవ అనువాకము     1. ఇష్టకా! నీవు దిక్కులందు తూర్పువు. ఋతువులందు వసంతమవు. దేవతలందు అగ్నివి. ధనములందు బ్రహ్మమవు. స్తోమములందు త్రివృత్ స్తోమమవు. త్రివృత్తు పంచదశవర్తని. వయస్సులందు సార్ధసంవత్సరాత్మకవు. యుగములందు కృతయుగమవు. వాయువులందు పురోవాతమవు.  ఋషులందు 'సానగ' ఋషి స్వరూపవు.     2. ఇష్టకా! నీవు దిక్కులందు దక్షిణమవు. ఋతువులందు గ్రీష్మమవు. దేవతలందు ఇంద్రుడవు. ధనములందు క్షత్రమవు. స్తోమములందు పంచదశ స్తోమమవు. అది పంచదశస్తోమ ప్రవర్తవి. వయస్సులందు ద్విసంవత్సర వయోరూపమవు. యుగములందు త్రేతవు. వాయువులందు దక్షిణవాయువవు. ఋషులందు 'సనాతన' ఋషి స్వరూపవు.     3. ఇష్టకా! నీవు దిశలందు పశ్చిమనువు. ఋతువులందువర్షమవు. దేవతలందు విశ్వేదేవతల స్వరూపమవు. ధనములందు 'వైశ్వ'వు. సోమములందు సప్తదశ స్తోమమవు. అది ఏకవింశతి స్తోమ ప్రవర్తివి. వయస్సులందు వర్షత్రయరూపమవు. యుగములందు ద్వాపరమవు. వాయువులందు పడమటిగాలివి. ఋషులందు 'అహభూన' ఋషి స్వరూపవు.

    "అక్కా! ఘోరం జరగబోతోంది. నిన్ను... నిన్ను..."     "ఏమిటి రాజీ! ఏమిటీ కంగారు?"     "నిన్ను...నిన్ను...జోగినిని చేస్తారట."     వర్ష ఆ మాట విని వొణికిపోయినట్లయింది. తాను సమాజానికి యెదురుతిరగగల చేవవున్న మయూరంగారి కూతురు. ఓ మహాసంఘసంకర్త అయిన శ్రీహర్ష శిష్యురాలు. బెదిరిపోకూడదు. ధైర్యంగా ఉండాలి అని ఎంతో ప్రయత్నిస్తోంది. శక్తి చాలటంలేదు.     "ఈ మూర్ఖుల ముందు, దుర్మార్గుల ముందు మీరు గెలవలేరు, మీరు పారిపోండక్కా. మిమ్మల్ని మీరు రక్షించుకోండక్కా" రాజీ ఆయాసపడుతూ దీనంగా అర్థిస్తోంది.     వర్షకు యేంచెయ్యాలో తోచడంలేదు. సమయానికి శ్రీహర్ష కూడా ఊళ్ళో లేడు. హైదరాబాద్ వెళ్ళాడు. మయూరం పొలంనుంచి అదే సమయానికి యింటికి వచ్చాడు. కోపంతో, ఆవేశంతో ఆయన మొహం జేవురించి ఉంది.     "నాన్నా!" అంది వర్ష వణికే కంఠంతో.     "విన్నావమ్మా. నాకూ తెలిసింది. నువ్వు భయపడకమ్మా. నీ వెనక నే ఉన్నాను. ఈ మూర్ఖులు నిన్నేమీ చెయ్యలేరు."     "నాన్నా! ఇక్కడ్నుంచి పారిపోతే?" వర్షకు ధైర్యం చాలటం లేదు. కష్టంమీద దుఃఖమాపుకుంటోంది.     "ఎందుకమ్మా పారిపోవటం? ఏం తప్పు చేశామని పారిపోవటం? వీళ్ళకు మనం యెందుకు లొంగాలమ్మా? మన మనసులు, శరీరాలు మనవి. వాటిమీద యెవరికీ హక్కు లేదు. ఎదిరించాలి. ఎదిరించి యీ సమాజంలోని ఉన్మాదులనూ, దుష్టశక్తుల్నీ ప్రతిఘటించాలి."     "కానీ...యింతమంది ముందు మనం..." బయటేదో గలభాలా వినిపించి వర్ష మాట పూర్తి చెయ్యకుండా తలత్రిప్పి చూసింది. ముప్ఫయి నలభయిమంది మనుషులు మూకుమ్మడిగా తమ యింటివైపు రావటం కనిపించింది. ఆమె గుండె దడదడ కొట్టుకుంది. ఒళ్ళంతా ముచ్చెమటలు పోశాయి.     మయూరంగారు వాళ్ళవంక చూస్తూ నిబ్బరంగా నిలబడ్డారు. వర్ష ఆయనకు దగ్గరగా జరిగి ఆనుకుని నిలబడింది. వాళ్ళంతా లోపలకు వచ్చేశారు.     ఓ కులపెద్ద కొంచెం ముందుకు అడుగువేశాడు. "మయూరం! కరువు కాటకాలతో కొన్నాళ్ళుగా అల్లాడిపోతున్న విషయం నీకూ తెలుసు. చివరకు ఎల్లమ్మదేవత ఆన అయింది. నీ కూతుర్ని జోగినిని చేస్తే శాంతిస్తానని చెప్పింది."       "నా కూతుర్ని జోగినిని చెయ్యను" అన్నాడు మయూరం.     "ఇది ఎల్లమ్మదేవత ఆన."     "ఆనలూ, గీనలూ నేను లెక్క చెయ్యను."     "నువ్వు ఎల్లమ్మదేవత మాటనే ధిక్కరిస్తున్నావా?" అంటూ నలుగురు మనుషులు ముందుకొచ్చారు. వారు బాగా కల్లు తాగి ఉన్నారు. కులపెద్ద వారిని చేత్తో వారించాడు.     "నామీద నా కూతురుమీద ఎల్లమ్మదేవతకు కాదు గదా, యెవరికీ అధికారం లేదు. మా శరీరాలు మావి. మా మనసులు మావి. వాటిని శాసించటానికి యెవరికీ హక్కు లేదు. ఇక్కడ్నుంచి వెంటనే వెళ్ళండి" అన్నాడు మయూరంగారు.     కులపెద్ద నవ్వాడు. "నువ్వలా అంటావని మాకు తెలుసు మయూరం. నువ్వంత తేలిగ్గా లొంగవనీ, బోడి కబుర్లు చాలా చెబుతావనీ తెలుసు మయూరం. నువ్వెక్కడో ఒంటరిగా అడవిలో జీవించటంలేదు. ఈ సమాజంలో, మా మధ్య జీవిస్తున్నావు. మమ్మల్నికాని, ఈ సమాజాన్ని కాని, దేవత ఆననికాని యెదిరించే హక్కు నీకు లేదు."     "ఎదిరిస్తే ఏంచేస్తారు?"     "నిన్ను వెలివేస్తాం."     "ఓస్! అంతేకదా" అన్నాడు మయూరం. "ఈ వెలివెయ్యటం, గిలివెయ్యటం నేను లెక్కచెయ్యను. మీ ఇష్టమొచ్చినట్లు చేసుకోండి."     "అంత తేలిగ్గా తీసుకుని పొగరుగా మాట్లాడకు మయూరం. నిన్ను వెలివెయ్యటం జరిగితే ఈ వాడలో కాదు గదా, ఈ ఊళ్ళో కూడా నువ్వుండలేవు. ఎక్కడా నీకు పచ్చి మంచినీళ్ళు ముట్టవు. తినటానికి తిండి దొరకదు. ఎవరూ నీ మొహాన ఉమ్మికూడా వెయ్యరు. రాగిణి గతి ఏమైందో చూశావుగా?"

    "ముందా చిరుతిళ్లు మానేయండి" ఠక్కున అన్నాడు రుత్వి. "ప్రతిరోజూ ఉదయం ఓ గ్లాసు నీళ్లలో నిమ్మకాయ రసం రెండు చెంచాల అడవితేనె కలుపుకుని తాగండి.  వీలయితే ఉలవ గుగ్గిళ్లు తినండి సన్నబడతారు."     "చాలా రోజులుగా నన్నోప్రశ్న వేధిస్తుంది రుత్విగారూ" బిడియాన్ని అదిమిపెట్టుకుంటూ అడిగిందో  మధ్య తరగతి స్త్రీ. "ఈ మధ్య మావారు తరచూ బూడిద గుమ్మడికాయను కూరగానో, మరో రూపంలోనో వాడాలని నన్ను తెగ హింసించి రోజూ  తీసుకొస్తున్నారు.  నాకు అదంటేనే అసహ్యం. అసలు బూడిద గుమ్మిడికాయ ఇంటిముందు వేలాడగట్టడానికే తప్ప వంటకి తిండికి  పనికిరాదంటే వినరు."     "మీరు పొరపడ్డారని చెప్పడానికి చింతిస్తున్నాను మేడమ్!బూడిద గుమ్మడికాయ మంగలఫ్రదమైంది కాబట్టి ఇంటిముందు వేలాడదీస్తారుగానీ ఇంకా కాయపైన బూడిద సరిగా పట్టని బూడిద గుమ్మడికాయలు వండుకు తింటే శరీరానికి ఎంత మంచిదీ మీకు తెలీదు. బూడిద గుమ్మడికాయ చలువ చేసే చల్లని ఔషదం. లివర్ వ్యాధులకి మంచిది. బూడిద గుమ్మడివేరుని దంచి అరచెంచా పొడిని  వేడి నీటితో కలిపి తాగితే ఉబ్బసం రోగాలు, ఆయాసం తగ్గి శ్వాస సులభమవుతుంది ఊపిరితిత్తులకి బలాన్ని ఇవ్వడమే కాక రక్తపుష్టిని కలిగిస్తుంది .అమీబియాసిస్ వ్యాధితో బాధపడే రోగులు ప్రేవుల లోపల రాలిపోయే మ్యూకస్ పొరను తిరిగి నిర్మించడంలో సాయపడుతుంది."     విస్మయంగా చూస్తున్న స్త్రీల ఆసక్తిని గమనిస్తూ క్షణమాగి మళ్ళీ చెప్పడం మొదలుపెట్టాడు.     "బూడిదగుమ్మడి, ఉలవలు వడియాలు పెట్టుకుని తింటే మూత్రపిండాలలో రాళ్ళు కరిగిపోతాయి.     "అది సరే రుత్వీ" ఆర్దోక్తిగా అంది కమలాదాసు "దాంపత్య జీవితానికి దానివలన ఏమన్నా వుపయోగముంటే చెప్పు. అప్పుడు మా శాంతకాస్త శాంతిస్తుంది."     ఇందాక బూడిద గుమ్మడికాయ గురించి ప్రశ్నడిగిన యువతి నవ్వింది మృదువుగా. "అవును. అలాంటిదేమన్నా వుంటే నేనూ బూడిద గుమ్మడికాయమీద ఇష్టాన్ని పెంచుకుంటాను."      "మీకు బూడిదగుమ్మడికాయ ఆహారాన్ని  సరాసరి తీసుకోవడం కష్టమయితే ఆయుర్వేద ఔషదాలు అమ్మేచోట కుష్మాండలేహ్యమనే పేరుతో దొరుకుతుంది శాంతిగారూ! ఒకటి రెండు చెంచాలు పాలతో తీసుకుంటే మీకు ఇబ్బంది వుండదు" అన్నాడు రుత్వి.     "జవాబు దాటవేయకు రుత్వీ.... " కమలాదాస్ మళ్లీ రెట్టించింది. "దాంపత్య జీవితానికి బూడిద గుమ్మడికాయ ఉపయోగమా కాదా అది చెప్పు."     గొల్లుమని నవ్వారు స్త్రీలంతా.     "మీవారికి డయాబెడిస్ వుందా?" అడిగాడు రుత్వి.     "అవును వుంది."     "అందుకే ఏ ఆయుర్వేద వైద్యుడో మీ వారికి సలహా ఇచ్చుంటాడు శాంతగారూ! మీకు తెలీదు. మగతనానికి నూరేళ్లు ఆయువు పోసే బూడిద గుమ్మడికాయ ప్రత్యేకించి మధుమేహ వ్యాధి వున్న వాళ్లకి వరప్రసాదం, మధుమేహ వ్యాధి వున్న వాళ్లు సహజంగా లైగింక వాంఛ, శక్తితగ్గి పోతుంటాయిగా అలాంటి పరిస్థితి నుంచి  కాపాడుతుంది ఈ బూడిద గుమ్మడికాయ."     "గివ్ హిమ్ ఎ బిగ్ హేండ్" కమలాదాసుతో సహా స్త్రీలంతా చప్పట్లు కొడుతుంటే తన భర్త విషయం అందరికీ తెలిసిపోయినట్టు శాంత తలవంచుకుంది.     అదిగో సరిగ్గా ఆ సమయంలో హాల్లోకి అడుగుపెట్టింది సశ్య.     సీరియస్ గా అంతా పరికించింది సశ్య.     "మొన్నెప్పుడో  హాలిడే ఇన్ రెస్టారెంట్ లో కనిపించిన వృద్ద నారీ మణులే. కాకపోతే సంఖ్య ఎక్కువగా వుంది.     సాధ్యమయినంత త్వరలో అక్కడినుంచి వెళ్లిపోవాలనుకుంటున్న రుత్వికి సశ్య రాక చాలా వూరటనిచ్చింది.       ఏదో చెప్పి అక్కడనుంచి సశ్యతోబాటు వెళ్లిపోవడం కోసం కాదు.     రుత్వి ఆలోచనల్ని గమనించిందేమో కమలాదాసు సశ్యని చూస్తూ అనేసింది అనాలోచితంగా.     "పాపం నీ ఫ్రెండ్ నిన్ను వెదుక్కుంటూ వచ్చినట్టుంది రుత్వీ."     "ఏం"వెంటనే రియాక్టయింది సశ్య కూడా "మీకేమన్నా అభ్యంతరమా?"     సశ్య ఇంత ఫాస్ట్ గా కౌంటర్ ఇస్తుందని వూహించని కమలాదాసు ఏం మాట్లాడాలో తోచక అవాక్కయి చూస్తుంటే చాలా ఆనందపడిపోయింది అక్కడ వున్న స్త్రీలలో ఓ మూలు కూర్చున్న మేరీ.     ఆమె కూడా బాగా వున్నింటి ఆడదే అయినా ప్రతిదాంట్లోనూ కమలాదాసు ఎక్కువ చొచ్చుకుపోయి పాపులారిటీ సంపాదించడంతో తరచూ అసూయపడడం అలవాటే "పాపం కమలాదాసు ఆ  అమ్మాయి ఎవరయినాగానీ గోడకేసి మేకు దిగ్గొట్టినట్టు జవాబు చెప్పడంతో షాక్ తిన్నట్టయింది" అంది.     ఫకాలున నవ్వారు కమలాదాసు ప్రత్యర్దులయిన స్త్రీలు కొందరు.     వాతావరణం  వేడెక్కడాన్ని గమనించిన రుత్వి చల్లబరచాలనుకుంటూ అన్నాడు. "మేకు చివర కాస్త కొబ్బరినూనె రాయాల్సింది."     అర్దంకానట్టు చూసింది మేరీతోపాటు కమలాదాసు కూడా.     "అంతేగా" ఓ సైంటిఫిక్ చిట్కాలా చెప్పాడు.     "గోడకి మేకు కొట్టేటప్పుడు మేకు చివర భాగానికి కొబ్బరినూనె రాస్తే సులభంగా గోడలోకి దిగుతుంది.     "పాపం కమలాదాసు" మరోసారి అందుకుంది మేరి "మేకు దిగడంలో ఇబ్బందిలేకుండా  రుత్వి సాయం చేస్తున్నాడనుకుంటా. '     కమలాదాసు మేరీని కాదు రుత్వికేసి సీరియస్ గా చూసింది.       లాభంలేదు వెంటనే అందర్నీ డైవర్ట్ చేయకపోతే సోకాల్డ్ మహిళామంలి నాగరిక యువతులు బలాబలాలు తేల్చుకునేట్లున్నారని బోధపడింది రుత్వికి.     "నేను కమలాదాసుగారికి మాత్రమే సాయం చేయాలనుకోవడం లేదు మేడమ్" మేరీని చూస్తూ అన్నాడు.     "మీకు కూడా.... మీ ఇంట్లో పంచదార డబ్బా చీమలు పడుతుంది కదూ."     పంచదారవున్న ప్రతి డబ్బాచుట్టూ చీమలు చేరడం సహజం అనుకోలేదు  మేరీ. మకలాదాసుకన్నా రుత్వి తనకే ఎక్కువ ఇంపార్టెన్స్ ఇస్తున్నట్లుగా ఆనందంగా -     "యా... నిజంగా ఇంట్లో పంచదారకి చీమలు పడుతున్నాయి" అనేసింది ఉత్సాహంగా.     "అలాంటప్పుడు మీరు తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్త ఒక్కటే..... ఆ డబ్బా చుట్టూ పసుపు చల్లండి. చీమలు చేరవు"     "రియల్లీ"     "అంతేకాదు" మేరి ఇంటి సంగతి అంతా తెలిసినట్లు మరో చిట్కా చెప్పాడు.

    ఎవరో ఆడుకున్న ఆటలో పావై, ఎవరి క్రోధానికో అకారణమై, చదరంగపు మూడో గడిలో పడిన ఆ పసికందు మళ్ళీ పెంటకుప్పమీదకే చేరాడు. భుజంమీద మాయనిగాయంతో, కడుపులో ఆకలితో, వంటిచుట్టూ చలితో ఆ రాత్రంతా వణుకుతూ మనసులోనే అనుకున్నాడా 'అమ్మా- అమ్మా' అని? లేక గర్భంలోవున్న వెచ్చదనం మరికొంతకాలం వరకూ కేవలం తల్లిపొత్తిళ్ళలోనే దొరుకుతుందని, అది తనకిక లభ్యమయ్యే అవకాశం లేదనీ మౌనంగా నిశ్చలంగా వుండిపోయాడా?                                      *    *    *     ముందు చూపుడు వేలుతో జబ్బల్ని నొక్కి కండరాల బలం పరిశీలించాడు. తరువాత కాళ్ళ చురుకుదనం చూశాడు. సెకండ్ హాండ్ వాహనం కొనుక్కునేటప్పుడు ఒక్కొక్క విభాగమూ పరీక్షించినట్టు అతడి కాళ్ళనీ చేతుల్నీ పరీక్షించాక, "పరుగెత్తరా" అన్నాడు రంగడు.     ఆ అయిదేళ్ళ కుర్రవాడికి రంగడి మాటలు అర్థంకాలేదు. వెనుక నుంచి తాపు వచ్చి తగిలింది. ముందుకు తూలి, పరుగెత్తటం ప్రారంభించాడు. వంద గజాలు పరుగెత్తాక "ఇక చాల్లే" అని వినిపించింది వెనుకనుంచి. ఆగి వెనక్కొచ్చాడు.     "గెంతు"     .....     "గెంతు బే"     కుర్రవాడు భయపడుతూనే ఇట్నుంచి అటు గెంతాడు.     "మొగ్గెయ్యి?"     కుర్రాడు మొగ్గేశాడు.     రంగడు సంతృప్తి పడ్డట్టే కనిపించాడు. పక్కనున్న వాడివైపు తిరిగి, "ఊ! ఎంత కావాల్రా" అని అడిగాడు.     "మీ ఇష్టం బాబయ్య".     రంగడు జేబులోంచి వంద రూపాయల నోటు తీసిస్తూ, "ఊ తీసుకో" అన్నాడు.     పక్కనున్న వాడు దిగ్భ్రాంతితో "వందా" అన్నాడు.     రంగడి కళ్ళు ఎర్రబడ్డాయి. "ఈడు నీ కొడుకట్రా?"     "కా..కాదు బాబూ"     "పెంటకుప్పమీద దొరికినోడేగా?"     "అవును"     "మరి ... పెంటకుప్పమీద దొరికినోడికి అప్పనంగా వొందవొస్తుంటే మొగం అట్టా పెడతావేందిరా?"     "అయిదేళ్ల నుంచీ పెంచుతున్నా బాబూ. మోళీ కట్టడం నేర్పిన, తాడుమీద నడవటం నేర్పిన, కర్రల్తో పాకటం నేర్పిన-"     "అందుకేకదూ నీ దగ్గరకొచ్చింది. ఇట్టాటోడే నాకు కావల్సింది".     మోళీవాడు ఏదో అనబోయి, రంగడి కళ్ళల్లో ఎరుపు చూసి ఏమీ అనలేక వంద తీసుకున్నాడు. అవును మరి, ఆ ఊరి రౌడీని కాదని ఏ పేటలోనూ మోళీకట్టలేడు.     రంగడు ఆ కుర్రవాడిని తీసుకుని పది అడుగులువేసి "అన్నట్టు ఈడి పేరేట్రా?"     "అతడికి పేరు లేదండీ, మీ ఇష్టం వచ్చిన పేరుతో పిలవొచ్చు" దూరం నుంచి మోళీవాడి మాటలు వినిపించాయి.                                                          *    *    *     అక్కణ్నుంచి ఆ కుర్రవాడి కష్టాలు ప్రారంభమయ్యాయి. అంటే అంతకుముందు లేవనికాదు. కానీ పోల్చిచూస్తే మోళీవాడు రంగడంత కర్కోటకుడు కాదు.     రంగడలా కాదు. ఆ కుర్రవాడిని కేవలం ఒక ఆటబొమ్మలా చూడసాగాడు. డబ్బులు సంపాదించబోయే బొమ్మ!     ఆర్నెల్లు ట్రెయినింగ్ ఇచ్చాడు. మోళీ చేసే విద్యకన్నా వందరెట్లు భయంకరంగా వుండేది ఆ ట్రెయినింగు... మోచేతి చిప్పలు లేచిపోయేవి! మోకాళ్ళయితే రాళ్ళే అయ్యాయి.     గంటల తరబడి ఒకటే ప్రాక్టీసు!     వేగంగా పరుగెత్తి- నాలుగడుగుల తరువాత సర్రునపక్కకి దూకటం... పడీపడటంతోనే స్ప్రింగులా లేచి ఒక్క గెంతులో మళ్ళీ పక్కకి దూకటం....ఈ రెండు దూకడాలకీ మధ్యలో నీళ్ళు మీద పోసుకోవటం. అసలు ఇదంతా దేనికో ఆ కుర్రవాడికి అర్థం అయ్యేదికాదు. కానీ రంగడు పక్కనే వుండేవాడు. ఏ మత్రం కాస్త 'తేలిగ్గా' చేసినా బెల్టుతో తాట వలిచేసేవాడు. వీపుమీద వాతలు తేలేవి. రాత్రంతా బాధతో పొర్లేవాడు. ఆ ఇంట్లో ఇద్దరే...రంగడూ, వాడూ...అంతే. రంగడు చీకటి పడేసరికి మందు బిగించి పడుకునేవాడు....అ పాకలో అర్థరాత్రివేళ ఆ ఆరేళ్ళ కుర్రవాడు నిద్రపట్టక అటూఇటూ పొర్లేవాడు. బోర్లాపడుకుంటే పొట్టమీద బెల్టుదెబ్బలు, వెల్లకిలా పడుకుంటే వీపుమీద బొబ్బలు మంటపెట్టేవి. మోకాళ్ళమీద కూర్చుని రాత్రంతా ఏడ్చేవాడు. ప్రొద్దున్నకి మళ్ళీ మామూలే. రంగడు లేవగానే ప్రాక్టీసు మొదలయ్యేది.       ఈ వయసులోనే ఈ కుర్రవాడు ప్రేమ,  ఆప్యాయతలాటి పదాలని తన జీవితంలోనుంచి పూర్తిగా చెరిపేసుకున్నాడు. అసలు మాట్లాడటానికి ఎవరూ వుండేవారు కాదు. చీకటి జీవితపు ఒంటరితనపు నిశ్శబ్దంలో ఒక్కడే వెక్కిళ్లు తోడుగా కాలం గడిపేవాడు. మిగతా కుర్రవాళ్ళు చక్కటి బట్టలేసుకుని ఇంట్లో కట్టిచ్చిన టిఫినుప్యాకెట్టు పట్టుకుని 'టాటా' చెపుతూ స్కూలుకి వెళుతూంటే అతడు కళ్ళప్పగించి చూసేవాడు, పిల్లల్ని కాదు, చెయ్యివూపే ఆ పిల్లల తల్లుల్ని! అప్పుడే ఆ కుర్రవాడిలో ఒక మార్పు క్రమక్రమంగా రాసాగింది. కోపం, నవ్వు, ఆనందం, ఏడుపులాటి భావాలకి అతీతమవటం... ఏ స్థితిలో అయినా నిర్వికారంగా వుండేవాడు ఆ కుర్రవాడు. ఒక మరబొమ్మలాగా రంగడు చెప్పే పని చేసేవాడు. అతడితో ఎవరూ మాట్లాడేవారుకాదు కాబట్టి, అతడిని అంతగా పరిశీలించే అవసరం ఎవరికీ కలగలేదు కాబట్టి, ఈ విషయం బయటపడలేదు.     ....చివరికి ఎదురుచూసిన రోజు రానే వచ్చింది.     కుర్రవాడిని రోడ్డుమీదకు తీసుకువెళుతూ ఆఖరి పాఠం చెప్పాడు రంగడు- "నిజం దెబ్బ తగిలినా, అబద్ధం దెబ్బ తగిలినా అట్టాగే పడుండాలి. అర్థమైందా? మిగతాదంతా నేను చూసుకుంటాను".     కుర్రవాడికి అర్థంకాలేదు. అయినా ఆ విషయం చెప్పలేదు. రంగడు ఈసారి చేతిలో ఎర్రరంగు పోశాడు. నీళ్ళు పోసుకోవటం ప్రాక్టీసు ఎందుకో అప్పుడు కాస్త అర్థమైంది.     "రెడీయా?"     కుర్రాడు తలూపాడు. 

    అభిరాం అతన్ని కదలకుండా పట్టుకున్నాడు. కానీ మహదేవ్ ని ఆపటం అతని తరం కావటం లేదు. తిరుపతి కూడా అభిరాంకి సహాయంగా వెళ్ళాడు.          వరప్రసాదం కంగారుగా బయటకు నడిచాడు.          ఊపిరి పీల్చుకోలేకపోతున్నాడు మహదేవ్. ప్రాణవాయువు కోసం- నీటి ఉపరితలం పైకి తేలిన జలచరంలా తలని పైకెత్తి శతవిధాలా ప్రయత్నిస్తున్నాడు. భరింపశక్యం కాని బాధని తెలుపుతూ అతని ముఖం ముడుతల్ని సంతరించుకుంది.          అభిరాం గుండె చెరువైంది. 'దేవుడా! ఎందుకీ శిక్ష?' దుఃఖంతో మౌనంగా ఆక్రోశించింది అతని మనసు.          అదే సమయంలో తిరుపతి దృష్టిని ఆకర్షించిందో దృశ్యం... మహదేవ్ కాళ్ళు నీలిరంగుకి తిరిగిపోతూ వాచిపోతున్నాయ్.          'టక్...' తలుపు తెరుచుకుని వచ్చారు వరప్రసాదం, డాక్టర్ ఓ నిమిషం మహదేవ్ ని పరిశీలనగా చూసి-          ఇతనికి వూపిరి పీల్చుకోవటం కష్టమైపోతుంది.... న్యూమోనియా- అవును ఇది న్యూమోనియానే అనుకున్నాడు డాక్టర్. మరుక్షణం కిట్ లోంచి డిస్పోజబుల్ సిరంజ్ 'పెన్సిలిన్' ఇంజక్షన్ తీశాడు. అభిరాం, తిరుపతి, వరప్రసాదంలు మహదేవ్ ని పట్టుకున్నారు. డాక్టర్ మహదేవ్ ఎడమ జబ్బ మీద ఇంజెక్షన్ చేశాడు.          సరిగ్గా అప్పుడే మహదేవ్ గది తలుపు తోసుకుని వచ్చిన వ్యక్తిని చూసి.....అందరూ ఆశ్చర్యంగా అటే చూస్తుండిపోయారు.          "మహదేవ్ కేమయింది?" హిస్టీరియా వచ్చినట్లు బిగ్గరగా అరుస్తూ అతని బెడ్ దగ్గరికి పరుగుతో వచ్చింది మనస్విని.          'ఆమెకీ విషయం ఎలా తెలిసింది' అనుకుంటూ, ఆమెకేం సమాధానం చెప్పాలో తెలియక కొట్టుమిట్టులాడారు అభిరాం, వరప్రసాదంలు ఆమె ఎవరో తెలియక మౌనంగా వుండిపోయాడు తిరుపతి.          "ఏం పర్లేదు తగ్గిపోతుంది.... ఇప్పుడే ఇంజక్షన్ చేశాను" ఆమెని ఊరడిస్తూ అన్నాడు డాక్టర్.          "మహదేవ్! ఏమిటిది? ఎందుకిలా అయిపోతున్నావ్?" అప్పటి వరకూ ఆమె గుండెల్లో ఘనీభవించిపోయున్న దుఃఖం కన్నీళ్ల రూపంలో - ఆమె బుగ్గలపై నుంచి జారుతూ మహదేవ్ నుదుటి మీద పడుతున్నాయ్. ఆమె రోదన ఆ గదిలో అలలు అలలుగా సుడులు తిరిగి అక్కడున్న అందరి హృదయాల్నీ వేదనాభరితం గావించింది.          గంగాభిషేకంతో పవిత్రతని సంతరించుకున్న పుణ్యక్షేత్రంలా అప్పటివరకూ భరించలేని బాధతో వంకర్లు తిరిగిపోయిన మహదేవ్ శరీరం నెమ్మదించటం మొదలుపెట్టింది. అతనికి ప్రాణవాయువు మమూలుగా అందుతున్నట్టు బలంగా తీస్తున్న అతని ఉచ్చ్వాస, నిశ్వాసలు అక్కడున్న అందరికీ స్పష్టంగా విన్పించాయ్.          "డోంట్ వర్రీ! హి విల్ బి ఆల్ రైట్ తగ్గిపోతుంది పర్లేదు" అంటూ బయటికి నడిచాడు డాక్టర్.          ఉప్పెన వచ్చిపోయిన తర్వాత ప్రశాంతతని పొందిన ప్రకృతిలా ఆ గదిలోని వారందరి మనస్సులూ ఆందోళన నుంచి తేరుకున్నాయ్.... ఒక్క మనస్విని తప్ప....          "అభిరాం..... మహదేవ్ కి మళ్ళీ ఏమయింది?" తీవ్రమైన దుఃఖం వల్ల ఆమె గొంతునుంచి మాట స్పష్టంగా రాలేదు.          "కొంచెం హెల్త్ కంట్రోల్ తప్పింది. ఇప్పుడు ఫర్వాలేదు" ఆమెకి పూర్తి వివరాలు చెప్పకుండా పొడిగా అనేశాడు అతను.          "మనిషి ఇంతలా కృశించిపోయి వుంటే ఫర్వాలేదంటారేమిటి?" ఎండిపోయి తెల్లగా పాలిపోయిన మహదేవ్ శరీరాన్ని చూస్తూ అందామె.          ఏమని సమాధానం చెబుతారు వాళ్ళు? చెబితే ఆమె తట్టుకోగలదా?          "ఎందకు ఎవరూ మాట్లాడరు? అసలు మహదేవ్ కు వచ్చిన జబ్బేమిటి?" నిలదీస్తున్నట్లు ప్రశ్నించిందామె.          "తగ్గిపోతుంది మనస్విని! ఊరకే బెంబేలు పడకు..." సాధ్యమైనంత ప్రశాంతతకనబరుస్తూ నెమ్మదిగా చెప్పాడు అభిరాం.          "లేదు! నాకేదో భయంగా వుంది. నిన్నంతా ఇందుకే కాబోలు నా మనసంతా తెలీని దిగులుతో చిత్రవధ అనుభవించి, మీ యింటికి అర్ధరాత్రి ఫోన్ చేస్తే మీరు వూర్లో లేరని మీ అమ్మమ్మ చెప్పారు. నాకెందుకో మహదేవ్ ఆరోగ్యంపై అనుమానం వచ్చింది. అతనింటికి వెళ్ళితే తాళం వేసుంది.          సరాసరి హాస్పటల్ కి వచ్చేశాను.... ణ అప్రమేయం లేకుండానే నా మనస్సులోని బాధే నన్నిక్కడికి లాక్కొచ్చింది" సజల నయనాలతో ఆమె చెప్పింది విని ఆశ్చర్యపోయారు అభిరాం, వరప్రసాదం. ఆశ్చర్యపోనిది తిరుపతి ఒక్కడే!          ఆమె నెమ్మదిగా మహదేవ్ బెడ్ దగ్గరికి వెళ్ళి అతని పక్కనే కూర్చుండిపోయింది.          ఇంకా ఆశ్చర్యం నుంచి తేరుకొని వాళ్ళిద్దరికేసి చూసిన తిరుపతి తనకు తెలిసింది వాళ్ళిద్దరికి మాత్రమే వినపడేలా చెప్పడం ప్రారంభించాడు.          "ఆమె తన భావ తరంగాల ఆధారంగా మహదేవ్ పరిస్థితిని తెలుసుకుంది. ఇదేమీ అద్భుతమైన విద్యా కాదు, మేజిక్ అంతకంటే కాదు.          ప్రతి వ్యక్తి జీవితంలోనూ కొన్ని యాదృచ్చిక సంఘటనలు జరుగుతుంటాయి. ఎంత ఆలోచించినా అలా ఎందుకు జరుగుతాయో వారికి అర్ధం కాదు. దాంతో "ఏదోలే" అనుకుని ఊరుకుండిపోతారు.          మనం ఒక వ్యక్తి గురించి ఆలోచిస్తూ వుంటాము. అదే క్షణంలో అతను మన ఇంటికి రావటం జరుగుతుంది. అది యాదృచ్చికంగా జరిగిందనుకుని "నీకు నూరేళ్ళు ఆయుష్షురా" అనేసి అంతటితో విషయాన్ని మర్చిపోతాం.          మరొకసారి ఎన్నో వందలమైళ్ళ దూరంలో వున్న ఆత్మీయుల గురించి మనం ఆలోచిస్తుండగా అతని నుంచి ఉత్తరమో, ఫోనో రావటం జరుగుతుంది.          ఈ సంఘటనలను జాగ్రత్తగా పరిశీలించి చూస్తే ఇవి కేవలం యాదృచ్చికంగా జరిగిన సంఘటనలు కావని అనిపిస్తుంది.

    ఒకరోజు మధ్యాహ్నం  భోజనాలయ్యాక, ఏవో కబుర్లు చెప్పుకుంటూ కూర్చున్నారు అందరూ వసారాలో. ఏవో  మాటల సందర్భంలో గోవిందుని అడిగారు వాసుదేవరావుగారు సెలవు ఎన్నాళ్లు పెట్టావని. వచ్చినప్పటినుంచి అసలుసంగతి ఎలాచెప్పాలా అని ఆలోచిస్తూన్న గోవింద్, ఇదే  సమయమని అనుకున్నాడు.     "ఉద్యోగానికి రాజీనామా ఇచ్చాను మామయ్యా!" అన్నాడు.     "ఏం? ఊరికేనా? ఏమైనా గొడవలొచ్చాయా?" అన్నారు కంగారుగా.     "ఏంలేదు. నాకే బోరుకొట్టింది" నెమ్మదిగా అన్నాడు.     "నే ముందే చెప్పానా? ఈ ఉద్యోగాలు మనవల్ల కావురా, హాయిగా బిజినెస్ చ్సుకో అని" అన్నారు పరసింహరావుగారు.     "పోనీలెండి. ఇప్పటికైనా వచ్చేశాడుగా. ఆ సంగతి వాడు స్వయంగా తెలుసుకుని వచ్చేశాడు. పోనీలే ఇకనుంచి ఇక్కడే వుంటారు" సంతోషంతో మురిసిపోతూ అంది కామాక్షమ్మగారు.     ఆవిడ మాటలకి సుమతి కళ్ళలో నీళ్లు తిరిగాయి. తుమ్మువస్తూన్నట్టుగా ముఖానికి 'కర్చీఫ్' అడ్డం పెట్టుకుని కళ్ళు తుడుచుకుంది.     "అయితే ఏమైనా వ్యాపారంగురించి ఆలోచిస్తున్నావా బాబూ!" ఆదరంగా అడిగారు వాసుదేవరావుగారు.     ఎప్పుడో అప్పుడు అసలుసంగతి చెప్పక తప్పదని నిజం చెప్పెయ్యదలచుకున్నాడు గోవింద్.     "నేను మిలిటరీ ఆఫీసరుగా సెలక్టయ్యాను మామయ్యా!" అన్నాడు.     అంతే! వాసుదేవరావుగారికి షాక్ కొట్టినట్టయింది. నోట మాట రాలేదు. నరసింహారావుగారి పరిస్ధితీ ఇంచుమించు అలాగే వుంది. తాను వింటూన్నది నిజమా? కలా? అన్నట్టుంది. కామాక్షమ్మగారికి అంతా అయోమయంగా వుంది. నిశ్శబ్దం కొన్నిక్షణాలు రాక్షాసిలా తాండవం చేసింది.     షాక్ నుంచి తేరుకున్న వాసుదేవరావుగారు గొంతునూళ్ళుతూంటే మెల్లగా అడిగారు "ఇదేంపని గోవిందూ! ఇన్ని ఉపయోగాలుండగా, ఇన్ని వ్యాపారాలుండగా, ఏదీ  లేకపోయినా  చెప్పలేనంత ఆస్తి వుండగా, ఎక్కడో దూరాన అయినవారి నందరిన్ని వదలి ఈ ఉద్యోగం ఎందుకు బాబూ! అందులోనూ ఏ యుద్దమైన వస్తే?"     "మామయ్యా! మీరు చాదస్తంగా మాట్లాడ్డం నా కాశ్చర్యంగా వుంది. ఈ రోజుల్లో మనిషి ఆకాశంలో ఎగరడానికీ, సముద్రంలొ ఈదడానికి, అవసరమయితే చంద్రమండలంలోనే కాపురం పెట్టడానికీ సిద్దమావుతున్నాడు. అటువంటిది మనం ఒక సైనికోద్యోగిగా వెళ్ళడానికి సందేహిస్తాన్నం."     "ఏడిశావు లేరా! పొట్ట చేత్తో పట్టుకుని తిరిగేవాడు, నాలుగురాళ్ళకోసం నానా చోట్లకీపోతాడు, నానా పనులూ  చేస్తాడు. మనకేం ఖర్మ? కడుపులో చల్ల కదలకుండా బతికే అవకాశం అందరికీ రాదురా."     "నాన్నా....నాక్కావలసింది వడ్డించిన విస్తరి కాదు. కడుపు నిండా తిని, కాళ్లుజాపుకు పడుకోవడం కాదు, నా ఆలోచనలనీ, నా శక్తి సామర్ధ్యాలనీ వృధా పోనీకుండా, పదిమందికి పనికొచ్చేలా మంచి పనులు చెయ్యడంలో నాకు తృప్తివుంది. అందుకే....."     "అదే నీ థ్యేయమయితే మంచిపనులు చెయ్యడానికి మార్గాలెన్నో వున్నాయి. గుళ్లు కట్టించు, బళ్లు పెట్టించు, ఆనాధశరణాలయాలు , ఆశ్రమాలూ, సత్రాలు నిర్మించు. దాన ధర్మాలుచెయ్యి."     "వాటిల్లో దేశరక్షణ బాధ్యత ఒకటి కాదా నాన్నా?"     "నిజమే! కానీ , వాటిని చూసుకోవడానికీ కొందరున్నారుగా! అన్నాది నువ్వోక్కగా నొక్క కొడుకువి. వాసుకీ సుమ ఒక్కరై. మా ప్రానాలన్నీ మీమీదే పెట్టుకుని బ్రతుకుతున్నాం. నువ్వు మా కళ్ళెదుటే వుండాలని తపించిపోతున్నాం. నువ్వు  మా కళ్ళముందు నుంచి దూరమయిపోతే ఎలా బ్రతగ్గలం బాబూ! ఏం చూసుకు బతుకుతాం?" ఆవేశంతో ఆయనగోంతు బొంగురు పోయింది. దుఃఖం గొంతు కడ్డుపడి మాట రాకుండా చేసింది. వాసుదేవరావుగారు ఎడం చేతిమీద తల ఆవించి కూర్చున్నారు మతిలేని వాడిలా తండ్రీ, కొడుకుల సంభాషణ వింటూ.     కామాక్షమ్మగారి పమిటచెంగు తడిసి ముద్దయింది. సుమతి లేచి లోపలి కెళ్ళిపోయింది. మళ్ళీ నిశ్శబ్దం తాండవం చేసింది. నిశ్శబ్దాన్ని చీల్చుకుంటూ గోవిందే మొదలెట్టాడు.     "నాన్నా! భగవంతుడు ఒక్కొక్కసారి మనకు అత్యంత ప్రియమైన వాటిని శాశ్వతంగా దూరం చేస్తాడు. ఏ జబ్బో చేసి హఠాత్తుగా నేను చచ్చిపోయాననుకోండీ....."     "బాబూ!...."     "గోవింద్.....!"     అందరూ ఒక్కసారిగా అరిచారు. ఆ అపశకునపు మాటల్ని వినలేనట్టు.     "అంత మాటనకురా! నీ యిష్టం వచ్చినట్టే చేసుకో. నువ్వెక్కడున్నా పదికాలాలపాటు చల్లగా వుండాలనే కోరుకుంటాం" దుఃఖాన్నాపుకోలేకపోయారు నరసింహరావుగారు. గొంతు బొంగురు పోయింది.     "ఇప్పుడేమయిపోయిందని? కొంతకాలం ఆ సరదాగూడా తీర్చుకొని వచ్చేస్తాను. జీవితంలో ముందు కెళ్ళడానికి భయపడితే ఎట్లా? సంవత్సరానికోసారి రెండు నెలలు సెలవులిస్తారు. మే మొస్తాం లేదా మీరూ రావొచ్చు. నాన్నా! దేశంఅంతా చూడ్డానికి మీకుమాత్రం ఇది చాన్స్ కాదా? బంగారుకత్తి అని గొంతు కోసుకుంటామా చెప్పండి? ఒక్కడే కొడుకుని ఇంట్లో కట్టిపడేస్తే ఏమవుతుంది?"      ".... .... ..."         "బాబూ! కన్నకడుపు తీపి నీ కిప్పుడు తెలీదు. రేపు నీ కొడుకు పెరిగి పెద్దవాడై నీకు దూరమవుతూన్నప్పుడు కానీ మమకారం అంటే ఏమిటో తెలీదు." కొంచెం నిష్ఠురంగానే అంది కామాక్షమ్మగారు కొడుకు మొండితనానికి విసుగుతో.     "అలా అనకు చెల్లెమ్మా! మన బాధలు వాళ్ళకుకూడా రాకూడదు" అన్నారు వాసుదేవరావుగారు.     కళ్ళు తుడుచుకుంటూ అక్కడినుండి వెళ్ళిపోయింది కామాక్షమ్మగారు. మెల్లగా ఒక్కొక్కరే లేచి వెళ్ళిపోయారు ఏదో మిషమీద. అంతవరకూ ఎంతో ఉల్లాసంగా , హాయిగావున్న వాతావరణం క్షణంలో మారిపోయింది. బరువెక్కిన హృదయాలతో శోకదేవత స్థావరంలా వుంది ఇల్లు. ఆ రోజంతాకూడా ముభవంగానే గడిచి పోయింది. గోవిందు పట్టుదల అందరికీ తెలుసుకనుక,  ఇంక ఎవ్వరూ నచ్చజెప్పడానికి ప్రయత్నించ లేదు.     రోజులు గడుస్తున్నాయ్. గోవింద్ స్నేహితులూ, పార్టీలూ బిజీగా వున్నాడు. ఇంట్లో వున్నంతసేపూ అందరితోనూ ఎంతో కలివిడిగా వుంటాడు. అతని మనసు నొప్పించకుండా వుండడానికి అందరూ సంతోషంగా వున్నట్టుగానే ప్రవర్తిస్తున్నారు. కానీ, వారి హృదయంలోని వేదన చల్లారలేదు.     "అమ్మాయ్ ! నువ్వు ఉత్తమనిషికూడా కాదు. నీ మనసు ప్రశాంతంగా వుండాలి. నువ్వేమీ బెంగపెట్టుకోకు" అంటూ ఓదార్చేది కామాక్షమ్మగారు.     "మీరూ పెద్దవారు. లేనిపోని బెంగలతో మీ ఆరోగ్యం పాడుచేసుకోకండి. ఎలా జరగాలో అలా జరుగుతుంది" అంటూ ఓదార్చేది సుమతి.   

    "యురేనియం ఏ ఫారంలోనైనా దొరకవచ్చు. ఇది రాగితో కలిసి ఉండవచ్చు అపార్ టైట్ మాగ్నటైట్ రూపంలో వుండవచ్చు. లేదా చివరికి మామూలు గ్రానైట్ లో కూడా దొరకవచ్చు.     కానీ ఇది ఎక్కువగా దొరికేది యురానిమైట్ అనే ఖనిజంలో. లేదా పిచ్ బ్లెండ్ అనే ఖనిజంలో.     'ఎక్కువగా దొరకడం' అనే ప్రయోగం బహుశా సరికాకపోవచ్చు. ఎందుకంటే యురేనియం ఒకచోట, ఒక ఖనిజంతో దొరికిందీ అంటే అది లక్షలలో కొన్ని భాగాలు మాత్రమే వుందన్నమాట. దీన్ని P.P.M. అంటే పోర్టికల్స్ పర్ మిలియన్ లతో కొలుస్తారు. ఎక్కువ దొరకడం అంటే 05దగ్గర నుంచి 1.5 శాతం వుంటుందన్నమాట. ఇండియాలో ఇది బీహార్ లోని సింగ్ భమ్ థ్రస్ట్ బెల్టులో జాదూగూడా దగ్గర దొరుకుతుంది అక్కడ 4మిలియన్ టన్నుల ఖనిజం లభ్యం కావచ్చని అంచనా. అన్ని మిలియన్ల టన్నులలో నుంచి అతికొద్ది మోతాదులో వున్న యురేనియం మాత్రమే లభ్యం అవుతుంది.     ఇప్పుడు మన వర్క్ సైట్ లో వుపయోగిస్తున్న ఈ మచ్చల రాళ్ళని లేబర్ కాంట్రాక్టర్ ఇక్కడికి సమీపంలోనే వున్న ఒక కొండ మొదలులో నుంచి త్రవ్వించి తెప్పిస్తున్నాడు.     అత్యాశ్చర్యకరమైన విషయం ఏమిటంటే, ఈ రాళ్ళలో యురేనియం ఇంతకుముందు ఎవరూ కనీవినీ ఎరుగనంత మోతాదులో, అంటే ఖనిజంలో నూటికి పది వంతులు వుంది. ఇది అద్భుతం. ఆ ప్రాంతంలో వున్న రాళ్ళు మరికొన్ని కూడా తెప్పించి చూశాను నేను.       ఎంత తక్కువ లెక్ఖ వేసుకున్నా ఒక యాభై మిలియన్ల తన్నులకి తక్కువ వుండదు ఇక్కడ వున్న ఈ ఖనిజం.     ప్రపంచంలో యురేనియం అమ్మకం అంతా దాదాపు బ్లాక్ మార్కెట్లోనే జరుగుతుంది.     దీని అమ్మకాన్ని కంట్రోల్ చేయటానికి ఐక్యరాజ్యసమితి తాలూకు కొన్ని ఏజెన్సీలు వున్నాయి. అయినా బ్లాక్ మార్కెట్ వ్యాపారం యధేచ్చగా సాగిపోతూనే వుంది.     ఒక్క అవున్సు బరువు వున్న యురేనియం విలువ కొన్ని లక్షల రూపాయలు వుంటుంది.     ఆ లెక్ఖన యాభై మిలియన్ల టన్నులలో ఇక్కడ దొరికే యురేనియం విలువ...     ఆ సంఖ్యని చూసేసరికి బాబూజీ కళ్ళు బైర్లు కమ్మాయి.     అంత డబ్బు తన సొంతంకావడం అన్నమాట నిజమే అయితే...     దానితోపాటు...     ఎంత పవరు:     యురేనియం... ఆటంబాంబులు తయారు చేయడానికి పనికివచ్చే యురేనియం... ప్రపంచంలో ఎవరిదగ్గరా లేనంత తన దగ్గర వుంటే...     ఈ ప్రపంచాన్ని శాసిస్తాడు తను:     తాత్కాలికంగా తనే దేవుడయిపోయినట్లు భావన కలిగింది బాబూజీకి.     "ఇది మన ఆఫీసు కాపీ:" అని ఇంకో కాపీ అందించాడు ప్రొఫెసర్ రామనాధం.     రామనాధం చేతిలో రిపోర్టు తాలూకు మరో కాపీ వుండడం గమనించాడు బాబూజీ.     "అదేమిటి?" అన్నాడు.     "ఇది ట్రిప్లికేట్ కాపీ: జనరల్ భోజా సెక్రెటేరియట్ కి పోతుంది."     "ఎందుకు?"     "ఆయన కొత్త ఆర్డరు పాస్ చేశాడు.     "ఏమని?"     "ఇక్కడ వున్న ఇండియన్ కంపెనీలు, ఇక్కడ ఎలాంటి పరిశోధనలు జరిపినా, వాటి వివరాలతో కూడిన కాపీ ఒకటి తన ప్రభుత్వానికి పంపాలని."     బాబూజీ గొంతులో పచ్చి వెలక్కాయ పడినట్లయింది.     చిత్రద్వీప్ ఇంత భారీయెత్తున యురేనియం నిక్షేపాలు ఉన్నట్లు జనరల్ భోజాకి తెలిసిపోతే, ఇంక తనకు దక్కేది ఏముంది?     సీరియస్ గా అన్నాడు బాబూజీ.     "ప్రొఫెసర్ రామనాధం: మీరు ఏ పరిశోధన తాలూకూ వివరాలు జనరల్ భోజాకి పంపినా నాకు అభ్యంతరంలేదు కానీ ఈ యురేనియం నిక్షేపాలు గురించి మాత్రం జనరల్ భోజాకి ఎట్టిపరిస్థితులలోనూ తెలియకూడదు."     "అదెలా సాధ్యమవుతుందీ" అన్నాడు ప్రొఫెసర్ రామనాధం. "జనరల్ భోజా అంటే నాకూ జుగుప్స ఉంది. అయినా కూడా రూలు రూలే: మనం రూల్సు అతిక్రమించడానికి వీల్లేదు. వీళ్ళ రూల్స్ పాటించడము మనకి ఇష్టం లేకపోతే ఇక్కడ పనుల్ని మానెయ్యడం ఒక్కటే మార్గం" అన్నాడు తెగేసి చెబుతూ.        ప్రొఫెసర్ రామనాధం వైపు అంచనా వేస్తున్నట్లు చూశాడు బాబూజీ.     ఈ ప్రొఫెసర్ వున్నాడే, ఇతను చదువుకున్న మూర్ఖుడు:     తనకు తోచిందే చేస్తాడుగానీ, ఎదుటివాడు చెప్పేది వినిపించుకోడు.     కానీ ఇతని మూర్ఖత్వం వల్ల, అద్భుతమైన అదృష్టం చేయి జారిపోతుంటే తను చూస్తూ ఎలా ఉండగలడు?

    "లాల్ జీ! నేను చెప్పేది జాగ్రత్తగా వినండి. మీవి నగలు రెండు పోతాయి. ఓ నగ గోపన్న దగ్గర దొరుకుతుంది. రెండో నగ ఏదని, నీతో చేయి కలిపిన దొంగ ఎవడని అడుగుతాము. నాకు తెలియదు మొర్రో అంటాడు గోపన్న మీరు వినరు. కేసు నాకు అప్పగిస్తారు. నేను వాడిని నా అధికారంతో జైలులో పెడతాను. అక్కడ వాడి పనిపట్టి విషయం కక్కిస్తాను."         "మీ ప్లాను చాలా బాగుంది." బన్సీలాల్ మెచ్చుకున్నాడు.         ఇన్ స్పెక్టర్ గోపన్న మీద పగబట్టి గోపన్నని నేరస్తుడనే ముద్రతో తన్ని తగ లేయతానికి ప్లాను వేశాడని, తన ఇంట్లో దొంగతనం జరిగినట్లు ముందుగా రిపోర్ట్ ఇస్తే ఇన్ స్పెక్టర్ కడలి వస్తాడని బన్సీలాల్ బుర్రకి తట్టలేదు.         "రేపే రంగంలోకి దిగండి" ఇన్ స్పెక్టర్ అన్నాడు.         అలాగే అన్నాడు బన్సీలాల్.         ఆ తర్వాత గోపన్న మీద చోరీ నేరం ఎలావేయాలి ఏ విధంగా పట్టుకోవాలి అన్నది ఇరువురూ కలసి ప్లాను లేశారు.         రాజు తలుచుకుంటే దెబ్బలకి కొదువా!         ఇన్ స్పెక్టర్ చెప్పిన ప్రకారం బన్సీలాల్ తు.చ తప్పకుండా చేశాడు.         ఫలితం...!         గోపన్న చోరీ నేరంతో జైలు పాలయ్యాడు. బన్సీలాల్ తన ఇంటో చోరీ జరిగిందని రిపోర్టు యివ్వటం, వెంటనే ఇన్ స్పెక్టర్ మంది మార్భలంతో కదలిరావటం గోపన్నని అరెస్టుచేసి తీసుకెళ్ళటం మామూలుగా జరిగిపోయింది.            ఇన్ స్పెక్టర్ కన్నారావు తన నోటికి, చేతికి పని కల్పించి నాలుగు గోడలమధ్య గోపన్న వళ్ళు వాయగోట్టి కసి తీర్చుకున్నాడు. అయినా తృప్తిగా లేదు.         ఆశపోతుకి తృప్తి ఉండదు.         ఇన్ స్పెక్టర్ కన్నారావు అత్యాశాపరుడు. తృప్తి లేని మనిషి.     "అర్దరాత్రి ఒంటిగంట సమయంలో నీ గదిలోకి రహస్యంగా వచ్చి వెళ్ళిన మనిషి ఎవరు? చెప్పు నిజం చెప్పక పోతే ప్రాణం తీస్తాను. నీ గుండు గొరిగించి, ముఖమంతా సున్నంబొట్లు పెట్టి గాడిదమీద ఊరంతా ఊరేగించినా అదేమని నన్నడిగే నాధుడు లేడు. అలాగే నీ ప్రాణం తీసి నిలువులోతు గోతిలో కప్పెట్టి నీవు జైలునుంచి పారిపోయావని చెపితే ఈ లోకం నమ్ముతుంది. నరకంలో నీవు మగ్గుతూ ఉంటావు."         "అని ఇన్ స్పెక్టర్ బెదిరింపుగా అంటుంటే గోపన్నకి విష్యం బాగానే అర్ధం అయ్యింది. తను దొంగతనం చేయలేదు. కాని, చోరీనేరం మోపి జైలులో తోసిన కారణం తను అర్దరాత్రి చాటుగా కల్సుకున్న మనిషి గురించి వాళ్ళు తెలుసుకోవటానికన్నమాట....!         ఆ విషయం తనెలా చెపుతాడు.         తన ప్రాణం తన సర్వం కంఠంలో వూపిరి వున్నంత వరకు చెప్పకూడదు. నిజం చెప్పిన మరుక్షణం ఘోరం జరిగిపోతుంది....తను చావనన్నా చస్తాడుగాని పెదవి కదపడు అంతే!         గట్టి నిర్ణయానికి వచ్చిన గోపన్న ఇన్ స్పెక్టర్ చేతిలో చావు దెబ్బలు తింటూ కూడా నోరు మెడపలేదు.         గోపన్నని కొట్టి కొట్టి తన చేతులు తిట్టి తిట్టి నోరు పడిపోతున్నది గాని వాడు మాత్రం పెదవి కదపటం లేదు అన్న విషయం అతనికి అవమానంగా వుంది.         ఆ రోజు బన్సీలాల్ ఇన్ స్పెక్టర్ కన్నారావు కల్సుకున్నారు....గోపన్న విషయం మాట్లాడుకోవటం మొదలుపెట్టారు.         "దెబ్బలకి లొంగక వాడంత మొండి కేశాడూ అంటే ఏదో పెద్ద రహస్యమే వున్నట్లు లెక్క" అతను చెప్పింది విని బన్సీలాల్ అన్నాడు.         "విషయం చెప్పకపోతే మనం ప్రాణం తీస్తాం. చెపితే ఠాకూర్ ప్రాణం తీస్తాడు. ప్రస్తుతం గోపన్న పరిస్థితి అది" ఇన్ స్పెక్టర్ అన్నాడు.         "నిజం చెప్పి మన పక్షం చేరవచ్చు కదా!"         "చేరవచ్చు కాని మీకన్నా ఠాకూర్ కే వాడు నమ్మినబంటు కావటం అసలు విషయం..."         "అంతేనంటారా?"         "అక్షరాలా అంతే!"         బన్సీలాల్ అప్పటికప్పుడే ఆలోచనలో పడిపోయాడు అలా ఆలోచిస్తుంటే కొత్త విషయం తట్టింది....ఇంతకాలం ఆ ఆలోచన తనకి తట్టనందుకు విచారించాడు.         "గోపన్న ఠాకూర్ మనిషి అయినప్పుడు..."         "చెప్పండి లాల్ జీ! ....మీ అనుమానం ఏమిటో చెప్పండి.... మీ అనుమానాలు తీర్చేమనిషిని నేను రెడీగా మీ ఎదుట వున్నాను... అనుమానాలు తీర్చటమే కాదు ఆపదలో ఆదుకుంటాను."         "ఠాకూర్ మనిషి గోపన్న. వాడిమీద దొంగతనం నేరం మోపాను నేను మీరు అరెస్ట్ చేసి తీసుకెళ్ళి జైలులో తోశారు. గోపన్న జైలులో వున్నాడన్న సంగతి ఈసరికి ఠాకూర్ కి తెలిసే వుంటుందికదా?"         "వాళ్ళ మనిషి కాబట్టి గ్యారంటీగా తెలుస్తుంది."

    డప్పుల శబ్దం మళ్ళీ ప్రారంభమైంది.     పూజారి గుడి లోపల నుంచి బయటికి వచ్చి, చీటీల పళ్ళాన్ని లోపలికి తీసుకెళ్ళాడు.     అంతకు ముందు తెగిన పొట్టేళ్లు, కోళ్ళు నిస్తేజంగా పడున్నాయి.     ఆ రోజు బసిలిగా ఎవరొస్తారోనన్న కుతూహలం జనాన్ని ముందుకు తోసింది. జనం ముందుకు వురుకుతున్నారు. కొందరు వాళ్ళను వెనక్కు నెడుతున్నారు.     యానాది స్త్రీలు ఎక్కువ మందే వున్నారు. రైతు కుటుంబాల స్త్రీలు గుడికి కాస్త దూరంలో గుంపుగా నిలుచున్నారు.     పూజారి మంత్రాలు డప్పుల శబ్దంలో విన్పించడంలేదు.     కాగడాలు ఆ ప్రదేశాన్నంతా రక్తం మడుగులా చేస్తున్నాయి.     పూజారి లోనుంచి చీటీల పళ్ళెంతో వచ్చాడు.     డప్పుల శబ్దం ఒక్కసారిగా ఒళ్ళు విరుచుకుంది.          స్త్రీలంతా కళ్ళు సాగాదీసుకుని చూస్తున్నారు.     పురుషులు బసిలిగా రాబోయే అమ్మాయి గురించి ఆలోచిస్తూ, ఆవేశానికి గురవుతున్నారు. ఆ రాత్రి భుజంగంతో గడిపిన బసిలి మీద రేపటి నుంచి అందరికీ హక్కు వుంటుంది.     "బసలిని పిలిచి చీటీ ఎత్తమనండి" అన్నాడు భుజంగం యానాది పెద్దతో.     పెద్ద లేచి గుంపువైపు చూసి "రా! మంగమ్మా!" అని పిలిచాడు.     ఓ ఆకారం జనాన్ని తోసుకుని ముందుకొచ్చింది.     ఆమెను చూస్తేనే నా గుండె ఝల్లుమంది. ఎముకల మీద చర్మాన్ని చుట్టబెట్టుకున్నట్టు వుందా అమ్మాయి. ఆమె తన వయసును ఎక్కడో పోగొట్టుకున్నట్టుంది. సొగసును చెదపురుగులు కొట్టేసినట్టుంది. ఆ కళ్ళు గాజుగోళీల్లా వున్నాయి, చెంపలు లోపలికెళ్ళి చీకటి గుహల్లా వున్నాయి. ఎండిపోయిన గుండెలమీద పైట నిలబడక, కిందకు జారిపోతూ వుంది. పొట్ట లోపలికెళ్ళి, పక్కటెముకలు వికారంగా కనిపిస్తున్నాయి. ఆమె ముఖంమీద పడిన ఎర్రటి వెలుగు కూడా జిలుగు కోల్పోయింది.     బసిలి కాకముందు ఆ అమ్మాయి అందంగా వుండేదనిపించింది.     ఆమె ముందుకు వచ్చి, పళ్ళానికి నమస్కరించి, ఆ తరువాత గంగమ్మకు నమస్కరించింది.     డప్పులు లేని ఆవేశాన్ని తెచ్చుకుని అరుస్తున్నాయి.     అందరూ చూపులను అటే నిలబెట్టారు. ఏదో తెలియని కుతూహలం అందర్నీ వణికిస్తోంది.     భుజంగం ఓసారి మీసాలను దువ్వుకున్నాడు.     యానాది పెద్ద నడుం వంచి, గంగమ్మకు దండంపెట్టి, మళ్ళీ నిటారుగా నిలబడ్డాడు. బొల్లి మచ్చలతో ఆయన కట్ల పాముకూ, మనిషికీ పుట్టినట్లు కనిపిస్తున్నాడు. ఆ చీకటిలో, ఆ ఎర్రటి వెలుగుల్లో ఆయన ఎందుకో భయంకరంగా కనిపిస్తున్నాడు.     పాలేరు చీటీలను కలియబెట్టాడు.     మంగమ్మ చేయి ముందుకు చాచి, పళ్ళెంలోంచి ఓ చీటీ ఎత్తుకుంది. దాన్ని ఆమె గుప్పెట మూసింది.     పూజారి ఒకడుగు ముందుకేసి చీటీ తీసుకున్నాడు.     డప్పులు నోళ్ళు మూశాయి.     నిశ్శబ్దం. సూదిపడినా వినపడేంత నిశ్శబ్దం.     వెనుక నిలుచున్న వాళ్ళు తలలను రిక్కరించారు. ముందున్న వాళ్ళు బలంకొద్దీ తమ మీద పడుతున్న వాళ్ళను వెనక్కు నెడుతున్నారు.     పూజారి చీటీ విప్పాడు.     కాగడాలు నింపాదిగా వెలుగుతున్నాయి. గాలి మనుషులను తప్పించుకుంటూ సాగిపోతూంది.     పూజారి ముఖంలో రంగులు మారాయి. ఆయన ముఖంలో ఎవరో ముళ్ల కంపపెట్టి లాగినట్టు ఎర్రగా తయారయింది. ఆయన అదురుతున్నాడు. ఆయన కళ్ళు ఏదో జరగరానిది జరిగిపోయినట్టు నిలబడిపోయాయి.     భుజంగం మాత్రం యథా ప్రకారం గాభీర్యాన్ని ముసుగులా కప్పుకుని చూస్తున్నాడు.     "పూజారి గారూ! ఎవరొచ్చారు?" భుజంగం అడిగాడు.     "అపచారం జరిగిపోయింది బాబూ" పూజారి కళ్ళల్లో నీళ్ళు ఊరాయి.     "అపచారమా?" భుజంగం తన ముసుగును తీసుకుని మామూలు మనిషిలా స్పందించాడు.     "అవును బాబూ! మీ కుమార్తె పేరు వచ్చింది" చెప్పవచ్చో, చెప్ప కూడదో నన్నట్టు ఒక్కో మాటను సాగదీసి పలికాడు పూజారి.     ఆ మాటలకు జనం ఒక్కసారి ముందుకు తూలారు. ముందున్న వాళ్ళు పట్టు తప్పి, మూడడుగులు ముందుకొచ్చారు.     కట్లపాము బుట్టలో కదిలినట్టు యానాది పెద్ద చిన్న జర్క్ ఇచ్చాడు.     భుజంగం స్ప్రింగ్ లా పైకి లేచి, పూజారి చేతిలో నుంచి చీటీ ఠక్కున లాక్కున్నాడు. అందులోని 'అనూరాధ' అనే అక్షరాలు ఆయనకు మసగ్గా కనిపించాయి.     అనూరాధ ఆయన కూతురు.     గాలి ఈ ఘోరాన్ని చూసి బిగదీసుకుపోయినట్టుంది. కాగడాలు చివరి శ్వాస వదులుతున్నట్టు రెపరెపలాడుతున్నాయి. ఆకాశం నల్లటి మబ్బులతో పొర్లుతూ వుంది. చీకటి నల్లగా కురుస్తోంది.     నిండా పద్దెనిమిదేళ్ళు కూడా లేని భుజంగం కూతురు బసిలి అవుతుందా? ఆచారం మేరకు అనూరాధ కన్నతండ్రి భుజంగంతో ఈ రాత్రి గడుపుతుందా? ఏం కాబోతోంది?                                       4     నాకు స్పృహ తప్పేటట్టుంది. మధ్యాహ్నం తాగిన కల్లు కడుపును తిప్పుతోంది.     చాలా సేపటివరకు ఎవరూ ఏమీ మాట్లాడలేదు. చివరకు యానాది పెద్ద ధైర్యంచేసి "ఇప్పుడేం చేద్దాం దొరా?" అని అడిగాడు.     "చేసేదేముంది జాతరా లేదు, గీతరా లేదు. అందరూ ఇళ్ళకు వెళ్లిపొండి" పిచ్చిపట్టినవాడిలా అరిచాడు భుజంగం. ఆయన కళ్లు కాగడాల్లా వున్నాయి.     పూజారి వణికిపోతున్నాడు. ఆయన ప్రతి నిముషానికోమారు తన నడుముకు వున్న ఉత్తరీయాన్ని విప్పి, మళ్ళీ కట్టుకుంటున్నాడు.     "జాతరను మధ్యలో ఆపుచేయడం అరిష్టం బాబూ! మరోసారి ఆలోచించండి" యానాది పెద్ద విన్నవించుకున్నాడు.     "అంటే నా కూతుర్ని బసిలిని చేయమనా నీ ఉద్దేశ్యం" అని దెయ్యం పూనిన వాడిలా భుజంగం ఒకడుగు ముందుకేసి యానాది పెద్దను చాచి లెంపకాయ కొట్టాడు.     యానాది పెద్ద తూలి పడబోయి నిలదొక్కుకున్నాడు.     అందరూ బొమ్మల్లా నిలబడిపోయారు. వాళ్ళు ఏం ఆలోచిస్తున్నారో వూహకందడం లేదు. అయితే వాళ్ళు రకరకాల ఆవేశాలతో వంకర్లు తిరిగి పోతున్నారు.     రైతులు ఏంచేయాలో పాలుపోక గుడ్లప్పగించి చూస్తున్నారు.

    "అంతా బాగానే వుంది కానీ, ఈ విషయాన్నీ  పోలీసులకు  తెలియ పరచకుండా ప్రత్యేకించి మహిళా పోలిస్ స్టేషన్  కే  ఫోన్ చేసి చెప్పడంలో మీ అంతరార్ధం?" సూటిగా ప్రశ్నించింది దిరజ.     వచ్చినప్పటినుంచి ఆమెలో మెదులుతున్న అనుమానం అది.     "గుడ్ క్వశ్చన్ ....మీరు కాబట్టి ఈ ప్రశ్న వేశారు. రియల్లీ ఐ ఆప్రిసియేట్ యూ!అదే  ఇంకోకారయినట్టయితే అసలు ఈ ఆలోచనే వచ్చి  వుండేదికాదు పోలీసులకు ఇన్ ఫామ్ చేయవలసిన అవసరంలేని  మాట నిజమే. కానీ మీరు లెక్చరర్ నీలిమ గురించి ఎంక్వయిరీ చేస్తున్నట్లు పేపర్లలో చదివాను."     "సో....వాట్? చదివినంతమాత్రాన మీ అబ్బాయి స్పృహతప్పి పోవడానికి నీలిమ అదృశ్యానికి  కారణం ఏం వుంది?"     "ఉన్నది మేడమ్! కాబట్టి మీకు ఫోన్ చేశాను."     ఇప్పుడు  స్ధిరంగా వుంది ముకుందరావు కంఠం.     అప్పుడు కలిగింది దిరజకు అనుమానం.....     ఏమిటో అది?     "నేను వచ్చేటప్పుటికే అనిల్ కు రెండుసార్లు స్పృహ  రావడం_ మళ్ళి తప్పిపోవడం జరిగాయి. స్పృహవచ్చిన ప్రతిసారి లెక్చరర్ నిలిమను  కలవరించిన విషయం  నేను వచ్చిన  వెంటనే  డాక్టర్ గారు  చెప్పారు. లెక్చరర్  నీలిమ గురించి వీడేమ్తెన వినకూడని సంభాషణ విన్నాడేమో- లేక ఆమెకు సంబంధించిన దృశ్యం ఏదయినా చూసి యిలాంటి స్ధితికి చేరుకున్నా డేమోననే అనుమానంతో  మీకు ఇన్ ఫామ్  చేశాను. ఈ విషయం మీ దర్యాప్తుకు  సహకరిస్తుందేమోనని మికుఇ ఫోన్ చేశాను."     "సారి ముకుందరావుగారూ."     "ఇట్స్ ఆల్ ర్తెట్ ! ప్రతి చిన్న విషయాన్నీ అంత లోతుగా ఆలోచించగలిగితేనె  నరయిన ఫలితాన్ని పొందగలరని విశ్వసించేవాడిని నేను.     మీ ప్రశ్నకు నేనేం వర్రి కావడంలేదు. ముందు నా కొడుకు అనిల్ ఇప్పటి పరిస్ధితికి నీలిమ ఎంత వరకు కారణమో ఆలోచించడి"     ఆయన మాటలకు  తెప్పరిల్లి ణ ఇన్స్ పెక్టర్ ధీరజ డాక్టర్ ని సమీపించింది.     "డాక్టర్....అనిల్ పరిస్ధితి ఎలా వుంది? అతను ఇలా అయిపోవడానికి కారణం ఏమ్తే వుంటుందో తెలిసిందా?"     "ఊహించని  దృశ్యాన్ని చూడటం వలనా అ టెన్షన్ కు తట్టుకోలేని  మెదడులోని నరాలు తీవ్రమయిన ఒత్తిడికి గురయ్యాయి. నౌ హి ఈజ్ ఆల్ ర్తెట్! ఈసారి కళ్ళు తెరిచిన తరువాత ఎప్పటిలానే మాట్లాడతాడు" అన్నాడు డాక్టర్ రొటి గా.     నిమిషాలు దొర్లుతున్నాయి.....     అనిల్ తల్లి జయంతి అయితే అతని బెడ్  దగ్గరే దాదాపు  అతనికి  అంటుకుపోయినట్టు వుండి పోయింది.     ఆ తల్లి  చూపులన్నీ అతని ముఖం మీదనే వున్నాయి.     లెక్చరర్ నీలిమ అదృశ్యనికి, ఆమె స్టూడెంట్ అయిన అనిల్ కు ఉన్న సంబంధం ఏమ్తే వుంటుందో వూహించే ప్రయత్నం చేస్తున్నది ఇన్స్ పెక్టర్ ధీరజ పోలిస్ బుర్ర!     ఏ సంబంధమూ లేనట్టయితే, అనిల్ నోటి వెంట  ఈ అపస్మారక స్ధితిలో నీలిమ  పేరు రావలసిన అవసరమే వుండదు.     అంటే....నిలిమకు చెందిన  ఏదో రసహ్యం  అనిల్ కు తప్పనిసరిగా  తెలిసి వుండాలి.     అదేమిటో.....ఏమ్తే వుంటుందో?     ఆలోచిస్తున్నదామే!     అప్పడే అనిల్ కనులు భారంగా విచ్చుకున్నాయి.     అతని తల్లితండ్రులు ఆరాటంగా అతన్ని సమీపించారు.     అనిల్ కళ్ళు తెరిచిన వెంటనే బిత్తరపోయాడు.     "మమ్మి ఏమిటి? నాకేమయిందని ఇలా గుమికూడారు?" వెంట వెంటనే ప్రశ్నల వరంపర చేస్తూ ఇన్స్ పెక్టర్ దిరజను చూసి గతుక్కుమన్నాడతను.     ఆమె అప్పుడు సమిపించిందతడిని.     "మిస్టల్ అనిల్! ఆర్ యూ ఆల్ ర్తెట్?"     "ఎస్ ! ఐయమ్ ఆల్ ర్తెట్ బట్- మీరెందుకోచ్చారో నాకు అర్ధం కావడంలేదు" మనసులో ఏదో భీతి తొలుస్తున్న ప్తెకి మాత్రం గంభీరంగా వుండాలని ప్రయత్నస్తూ అన్నాడు.     "అసలు ఏం జరిగిందో చెప్పగలరా?"     అనిల్ కళ్ళలో బెదురు  స్పష్టంగా కనిపించింది అప్పుడు.      తనకు ఏమ్తెందో ఒక్కసారిగా  గుర్తు వచ్చిందతనికి.     ఆ దృశ్యం  తలుచుకోవడంతో అతని గొంతు తడారిపోయింది.     "నీలిమ....నీలిమ దెయ్యం కనిపించింది...." అస్పష్టంగా గొణిగాడతను.     "వ్యాట్....నీలిమ దెయ్యమా?"     దిరజలో విస్మయం.....     "కాదు కాదు....ఊర్వశి ....ఊర్వశి దెయ్యం."     అనిల్  తడబడుతున్నాడు.         "మిస్టర్! నువ్వు మాట్లాడుతున్నదేమిటో నీకు తెలుస్తోందా? ఊర్వశి అంటున్నావు.....కాసేపు నీలిమ అంటున్నావు.....మళ్ళి దెయ్యం అంటున్నావు......అసలు ఏం చూశావు నువ్వు?" విసుగ్గా ప్రశ్నించింది ధీరజ.     "ఊర్వశిని చూసి నీలిమ అనుకున్నాను."     "ఎవరా ఊర్వశి?" ముకుందరావు వ్తెపు తిరిగి ప్రశ్నించింది ధీరజ.     "అదే  మాకూ అర్ధంకావడం లేదు" అన్నాడతను అయోమయంగా.

    "అయ్యో- ఇదేమిటి మావయ్యా! నేన్నీ అల్లుడ్నే మావయ్యా..."     "మళ్ళీ ఇంకొకసారి అన్నావంటే తంతాను__ అమ్మాయ్ రాధా! ఇలా రామ్మా..." రాధను పక్కకు పిలిచాడు నరసింహం.     రాధ విస్తుపోయి అతని దగ్గరకెళ్ళింది.     "అబ్బాయి చొక్కా విప్పాడా గదిలో?"     ఆమె సిగ్గుపడిపోయి "అయ్యో, నేనెలా చెప్పేది నాన్నా ?" అంది చేతుల్లో కళ్ళు మూసుకుంటూ.     "అబ్బా- నేనడిగేదది కాదమ్మా! వాడి నడుము మీద పుట్టుమచ్చేమయినా కనిపించిందేమోనని. సరే - నేనే చూస్తాన్లే!" అంటూ మురళీ దగ్గరకు నడిచాడతను. చొక్కా పట్టుకుని "ఇలా రారా-నాతో..." అంటూ పక్కగదిలోకి ఈడ్చుకెళ్ళాడు.     "నీకేమయిపోయింది మావయ్యా ! ఇంత హఠాత్తుగా..."     "నువ్వు దొంగ వెధవ్వని నాకు తెలిసిపోయింది. మా వాడిని హుసేన్ సాగర్ దగ్గర పడేసి ఇక్కడ ఈ నాటకమాడుతున్నావా- నీ అంతు తేల్చేస్తాను."     "అయ్యో, నీకెలా చెప్పేది ? నిన్ను వాడు మళ్ళీ ఫూల్ చేశాడు ! నేనే మురళీని !"     "ఆ మాటతో నరసింహం అచేతనుడయ్యాడు. ఆలోచిస్తే వీడే మురళీలాగా కనబడుతున్నాడు. ఆ గొంతూ, చూపూ, మాటా, అన్నీ __     "నువ్వు... నువ్వు నిజంగా మురళీవేనుట్రా ?"     "ముందు చొక్కా వదులు ! గొంతు నొక్కుకుపోతోంది__"     నరసింహంలో మళ్ళీ అనుమానం ప్రవేశించింది.     "ఛస్తే వదలను., వదిల్తే పారిపోదామని నీ ప్లాను కదూ ?"     "అబ్బా ! నిన్నెలా నమ్మించేది ! ఆ దొంగవెధవ మనలో మనకే గొడవ పెట్టేశాడు."     "ఆఁ ! చొక్కా తియ్ ! నడుము మీద పుట్టుమచ్చ చూస్తే తెలిసిపోతుంది కదా ?"     "అంటే ఇంకా నమ్మకం కలగలేదన్నమాట ! సరే" అంటూ షర్టు పైకి లాగి నడుము మీదున్న పుట్టుమచ్చ చూపించాడు.     నరసింహం ముఖంలో బాధ, ఆనందం ఒకేసారి కనిపించాయ్.     "మురళీ ! ఇదంతా నీ కోసమే చేశాను. రాధ జీవితాన్ని ఆ దొంగ వెధవ నాశనం చేస్తాడేమోనన్న భయంతోనే ఇంత నిక్కచ్చిగా వ్యవహరించాల్సి వచ్చింది!" బేలగా అన్నాడతను.     "సరే ! జరిగిందేదో జరిగిపోయింది. మనిద్దరినీ వాడు ఇలా ఎప్పటికప్పుడు ఫూల్స్ చేయకుండా ఉండాలంటే మనం - మనిద్దరి మధ్యా మరో ఒక రహస్య సంకేతం - అంటే కోడ్ ఏర్పాటు చేసుకోవాలి."     నరసింహం ముఖం సంతోషంతో విప్పారింది.     "చాలా చక్కని ఉపాయం. ఏం కోడ్ పెట్టుకుందాం !"      "ఒహో ఒహో అజరక్ - కాద్రో బాద్రా అబ్రా !"     "ఓహో ! ఓహోహో !! చాలా బాగుంది. దీంతో ఇంక వాడి ఆటలు కట్టు__"     మురళీ మళ్ళీ శోభనం గదిలో కెళ్ళగానే రామలింగం నరసింహం దగ్గరకొచ్చాడు.     "ఏమిటసలు ? ఏం జరిగింది ? అబ్బాయినలా  చొక్కా పుచ్చుకొని లాక్కెళ్ళారేమిటి ?"     నరసింహం నవ్వాడు. "శోభనంనాడు అలా చేయటం మా వంశ ఆచారం రామలింగం ! మా తాతల కాలంనుంచీ వస్తోందది-"     సరిగ్గా అప్పుడే ఫోన్ మోగింది మళ్ళీ.     నరసింహం పరుగుతో వెళ్ళి ఫోన్ అందుకున్నాడు.     "హలో - ఎవరు నువ్వు ?"     "తెలిసి కూడా ఎందుకూ ప్రశ్న ? నేను మీ అల్లుడు మురళీని ?"     "ఏడ్చావ్ ! ఇప్పుడిక నీ ఆటలు సాగావ్ లే! మమ్మల్ని ఫూల్స్ చేయటం నీ తరం కాదు."     "అలాగా ! అయితే సరే. ఒహో ఒహో అజరక్ - కాబ్రో బాద్రా అబ్రా, మళ్ళీ కలుద్దాం."     నరసింహం అదిరిపడ్డాడు.     ఫోన్ డిస్కనెక్టు అయింది.                        *    *    *     "ఎందుకు మిమ్మల్నలా చొక్కా పట్టుకుని లాక్కెళ్ళారు, మా నాన్నగారు ?" గదిలోకి రాగానే అడిగింది రాధ.     "మీ నాన్నకు ఈ పట్టిమంచం. ఈ గదిలాంటి వెధవ ఆచారాలు ఎలా వున్నాయో - మా మామకి కూడా అదో వంశ సాంప్రదాయమట! మధ్యలో బయటికి తీసుకెళ్ళటం..." కోపంగా అన్నాడు.     రాధ నవ్వేసింది.     "చాలా విచిత్రమయిన ఆచారాలు కదూ !" ఆ నవ్వు మోహనంగా వుంది.     "ఇప్పుడు మనం ఈ గదిలో సమావేశమయింది ఆచారాలు, సాంప్రదాయాలు గురించి చర్చించుకోవడానికి కాదు !" అన్నాడతను ఆమెను దగ్గరకు లాక్కుంటూ.     "రాధా !"     "ఊఁ !"     ఆ తరువాతేం మాట్లాడాలో తెలీలేదతనికి.     "రాధా !" అన్నాడు మళ్ళీ.     "ఊఁ !" 

     "అరె! అమ్మయెప్పుడూ ఈవిషయం నాకు చెప్పలేదే!"          "చిన్నప్పుడే పోట్లాట వచ్చి విడిపోయాము. అందుచెప్పలేదేమో?"          "అంతేనేమో మరి" నమ్మినట్టు నటిస్తూ అంది శీతల్.          లోకేశ్వరరావు తో పాటు వచ్చిన ఇరువురు ఆయన గారి తాలూకా చేతికిందవాళ్ళు. చిన్నసైజు గూండాలు శీతల్ కి తెలివివచ్చి ఎదురుతిరిగితే ఓ పట్టుపట్టడానికి వాళ్ళని వెంట తెచ్చుకున్నాడు. ఇక్కడికి వచ్చేసైర్కి కథ మారిపోయింది.       గూండాలిద్దరూ చేతులు కట్టుకుని నుంచున్నారు. "వీళ్ళిద్దరూ ఎవరు అంకుల్?" వరస కలిపేస్తూ అడిగింది శీతల్.          "వీళ్ళు...వీళ్ళు మనకి కావలసినవాళ్ళే!" అంతకు మించి ఇంకెలా చెప్పాలో తెలియలేదు లోకేశ్వరరావుకి. అంకుల్ అన్న పిలుపు ఆయన చెవులకి అమృతంలా తాకింది.          "నమస్కారం!" అని చేతులు కలిపి వాళ్ళకి నమస్కారంపెట్టి" అదేంటి అలా నిలబడేవున్నారు. కూర్చోండి" అంది శీతల్.          వాళ్ళిద్దరూ ఇది వూహించని విషయం. కంగారుపడి పోయారు.          "వాళ్ళు కూర్చోకూడదు. మన నౌకర్లు" లోకేశ్వర రావు ముఖం చిట్లిస్తూ చెప్పాడు.          "నౌకర్లా!"          "అవును నౌకర్లే ఎందుకంత ఆశ్చర్యం?"              "బూట్లు, రబ్బరుకోట్లు వేసుకుంటేను...మాకు నౌకర్లు ఇలాంటి డ్రస్ లు వేసుకోరు. అందుకని ఆశ్చర్యపోయాను."         అదన్న మాట విషయం అనుకున్న లోకేశ్వరరావు మరో కథ చెప్పేశాడు. "మీ నాన్న అంటే బికారి. నేనలా కాదు కదా! కోటీశ్వరుడిని. నా దగ్గర నౌకర్లు కూడా కోట్లు వేసుకుంటారు."         "ఆహా" అంది శీతల్ ఏదో అర్ధమయినట్టు.          ఈ పిల్లది తెలివో, అతితెలివో ఇహ చూడాలి అనుకున్న లోకేశ్వరరావు డైరెక్టుగా రంగంలోకి దిగి "నిన్ను తమాషాగా పెళ్ళి పందిట్లోంచి ఎత్తుకొచ్చేశారు తెలుసా?" అన్నాడు.          "ఓ...తెలుసు" శీతల్ పసిపిల్లలా కళ్ళు తిప్పి అంది.          "తెలుసా! ఎలా తెలుసు?"          "నాకు ఇందాకనే మెలుకువ వచ్చింది. చూడబోతే కొత్తగా వుంది. బాగా ఆలోచించాను, అని అర్ధమైంది"          "ఏమిటి?"          "నన్నెవరో ఎత్తుకొచ్చి ఇక్కడ అట్టిపెట్టారని ముందే చెప్పింది-నన్ను ఈ పెళ్ళినుంచి తప్పిస్తాను. నాటకం అడుతున్నాము అని రంజిత్ మనుషులని పంపేడేమో అనుకున్నాను. కారులో నన్ను ఎక్కించి నా మీద మత్తుమందు చల్లారు కదా! రంజిత్ అయితే ఆపని చేయడు కనుక ఎవరో నన్ను ఎత్తుకొచ్చి ఈ గదిలో దాచారు అనుకున్నాను. అలా అనుకుంటున్నానో లేదో మీరు గదిలోకి వచ్చారు" శీతల్ చాలా చక్కగా చెప్పింది.          "నీకు భయం వేయలేదా?" శీతల్ చెప్పింది నమ్మదగిందిగా ఉండడంతో లోకేశ్వరరావు మరో ప్రశ్నవేశాడు.              "కొద్దిగా వేసిందికాని దానికన్నా ఇదే బెటర్ కదా?"          "దేనికన్నా?"          "ఇష్టంలేని పెళ్ళికన్నా!"          లోకేశ్వరరావు ఎలాంటివాడో మొదటి చూపులోనే చక్కగా గ్రహించింది శీతల్. తను నోరుజారి రంజిత్ విషయం, ఆంటీ అనే ఆవిడ దగ్గర మాట్లాడడం జరిగింది. ఆ మహాతల్లి ఈ విషయం ఈయనగారికి చెప్పే వుంటుంది. కనుక విషయాన్ని అటు మార్చి, ఇటు మార్చి ఉన్న విషయానికి మసిబూసి మారేడుకాయచేసి ఓ కథ కల్పించి చెపితే వీడు, వీడితలలో జేజమ్మ నమ్ముతారు అని చక్కటి ప్లాన్ చేసింది. 'మొదటి అడుగుచక్కగాపడితే, రెండో అడుగుదానంతట అదే పడుతుంది' అన్న సూక్తి శీతల్ కి బాగా తెలుసు. కాకపోతే కాస్త మొండితనం, తన తెలివిమీద నమ్మకం జాస్తి అదే అప్పుడప్పుడు జీవితంమీద దెబ్బ కొడుతున్నది. చిన్న చిన్న విషయాలు శీతల్ పట్టించుకోదు కాబట్టి అది మనసుకి దెబ్బలా తగలడం లేదు.          లోకేశ్వరరావు అపర లంకేశ్వరుడు. శీతల్ మొదటి అడుగు సరీగా వేయబట్టి లోకేశ్వరరావుకి పట్టుబడలేదు.          శీతల్ తలదించుకుని మౌనం వహించడంతో "ఇష్టం లేని పెళ్ళా! అంటే అర్ధం ఏమిటి?" అంటూ మళ్ళీ అదే ప్రశ్న రెట్టించి అడిగాడు లోకేశ్వరరావు.       "అంకుల్! నేను చెప్పింది మీరు నమ్ముతారా శీతల్ నెమ్మదిగా తల ఎత్తి అడిగింది.          "ఎందుకు నమ్మను, తప్పక నమ్ముతారా చెప్పమ్మా!"         "ఈ పెళ్ళి నాకు ఇష్టంలేదు."       "ఇష్టంలేదా? మరి ఎలా చేస్తున్నారు?"              "బలవంతాన."              "నీవు నీ తల్లిదండ్రులకి ఏకైక కుమార్తెవి పైగా..."        "ఆగండి అంకుల్! వివరంగా చెపితేకాని మీకు అర్ధం కాదు. నాకు నయన్ బాబుని పెళ్ళి చేసుకోవటం అసలు ఇష్టంలేదు. పెళ్లి సంబంధం అప్పుడే ఆ విషయం చెప్పాను. కారణం నాకు తెలియదు- డాడీ నా మాట వినిపించుకోలేదు. పెళ్ళి ఏర్పాట్లు చేశారు. మమ్మీ నా పక్షమే కాని మా మాట డాడీ వినిపించుకోలేదు మా కళ్ళముందే చస్తానని బెదిరించారు. డాడీది ఉత్త బెదిరింపే గాని ఏమీ కాదని నా నమ్మకం. మమ్మీ మాత్రం బెదిరిపోయింది. డాడీ మాటలకి ఊ అంది. నా ఇష్టం లేకుండా పెళ్ళి ప్రయత్నాలు జరిగిపోతున్నాయి. నా మాట, నా మనసు డాడీకి అక్కరలేనప్పుడు నేను మాత్రం ఈ పెళ్ళికి తల ఎందుకు వగ్గాలి అనుకున్నాను. రజియా రంజిత్ కి కబురు చేశాను..."          "రంజిత్ ఎవరు?" శీతల్ చెపుతుంటే మధ్యలో తగిలి అడిగాడు లోకేశ్వరరావు.          "చాలా మంచివాడు."

    "హమ్మో! అయితే ఇంటి సెటప్పే పూర్తిగా మార్చేశాడన్నమాట" అన్నాడు ప్రణయ్.     "నీది మైండ్ సెటప్ దా సరిలేదు."     ప్రణయ్ వంక కొరకొరా చూస్తూ అన్నాడు స్వామినాథన్.     నారాయణ తను చెప్పడం కంటిన్యూ చేశాడు.     "మేము యిల్లంతా సోదా చేస్తే మాకేం కనిపించలేదు. మేము అనవసరంగా ఆయన్ను అనుమానించినా అరుణ్ చావ్లాకి కోపం ఏమీ రాలేదు. పైగా మాకు మంచి డిన్నర్ ఏర్పాటుచేశాడు. డిన్నర్ లో చికెన్ బిర్యానీ, మటన్ ఫ్రై, ఫ్రాన్స్ రోస్టు, ఫిష్ కట్లెట్....యింకా మందూగట్రా అన్నీ వున్నాయి" లొట్టలు వేశాడు నారాయణ.     క్రితంరోజు తిన్న వంటకాలు అన్నింటిని తల్చుకుని స్వామినాథన్ నోట్లోంచి చొంగ కార్చాడు.     "హమ్మో! పడిపోయారు నాయనో! వాడు వీళ్ళని కుందేలు చేసేశాడు దేవుడో" బాధగా అరిచాడు ప్రణయ్.     అతనికి అర్ధమైపోయింది. ఇంక ఈ పోలీసులవల్ల ఏమీ కాదని. తనే ఏదో ఒకటి చెయ్యాలని అనుకున్నాడు.     "సార్....మీకు జరిగిన అనుభవంబట్టి అరుణ్ చావ్లా పెద్దమనిషి అని మీరు అనుకుంటున్నారు. కానీ అతను స్మగ్లర్ అని నేను నిరూపిస్తాను.....నేను నిర్దోషినని రుజువు చేసుకుంటాను. నాకీ ఆవకాశం కల్పించండి......ప్లీజ్!" ప్రాధేయపడుతూ అడిగాడు ప్రణయ్.     ఇన్స్ పెక్టర్ స్వామినాథన్ రెండు క్షణాలు ఆలోచించి.     "సరియే....మరి నీవు ఎట్లు నిరూపిస్తావు?" అని అడిగాడు.     "నేను చెప్పినట్లు చేస్తే మీకు నేను ఆ స్మగ్లర్ల ముఠాని పట్టించి ఇవ్వగలుగుతాను"     "ఏమది....సొల్లు."     ప్రణయ్ స్వామినాథన్ తో చెప్పడం మొదలుపెట్టాడు.                                                                  *    *    *    *     ఆ ఇంటిముందు మోటార్ సైకిల్ ఆగింది. దానిమీద నుండి యిద్దరు వ్యక్తులు దిగారు.     అందులో ఒక వ్యక్తి అరబ్బు గెటప్ లో వున్నాడు. కళ్ళకి కూలింగ్ గ్లాసెస్ వున్నాయి. రెండో వ్యక్తి కళ్ళకి కూడా కూలింగ్ గ్లాసెస్ వున్నాయి. గానీ అతను మధ్య పాపిడి తీసుకుని దువ్వుకున్నాడు. కాస్త కుంటుతూ నడుస్తున్నాడు.     ఇద్దరూ కాంపౌండ్ వాల్ గేటు తీసుకుని లోపలికి అడుగుపెట్టారు.     అది అరుణ్ చావ్లా బంగ్లా. ఆ ఇద్దరు వ్యక్తులూ ఎవరో కాదు-     అరబ్బు గెటప్ లో వున్నది ఇన్స్ పెక్టర్, మధ్యపాపిడి తీసి దువ్వుకున్నది ప్రణయ్. ఇద్దరూ మారువేషాల్లో వచ్చారు.     "ఎవరు కావాలి?" అంటూ అడిగాడు వాడు.     "చావ్లా సాబ్ హై....మేం చావ్లా సాబ్ కీ దోస్తుల్ దా....హాయనతో కాం హుండీ వచ్చి పూడిస్తిమి" అన్నాడు ఇన్స్ పెక్టర్ ఉర్దూ యాసలో మాట్లాడాలని ప్రయత్నిస్తూ డానికి కాస్త అరవ యాస జోడిస్తూ.     "లోపలికి వెళ్ళండి" అన్నాడు పనివాడు ఆ వింతైన అరబ్బువంక వింతగా చూస్తూ.     ఇంతలో కాంపౌండ్ లో తిరుగుతున్న కుక్కలు బొయ్ మంటూ మొరుగుతూ మీదికి రాసాగాయి.     "యా మురుగా....వాటిని పట్టుకో భాయ్....లేకపోతే మాది కండా పట్కునీ పీకి పూడుస్తుంది" అన్నాడు ఇన్స్ పెక్టర్.     "మీకేం భయంలేదు షేకు సాబ్! నేను యిక్కడ వున్నానుగా. అవి మిమ్మల్నేమీ చెయ్యవు" వాళ్ళకి భరోసా ఇచ్చి ఆ కుక్కల్ని అదిలించాడు పనివాడు.     కుక్కలు మొరగడం ఆపి తోకూపాయి.     "మీరు వెళ్ళండి సార్" అన్నాడు పనివాడు.     ఇద్దరూ ముందుకు అడుగులు వేశారు. తెల్లని ఆ పొడవైన అంగారకా అలవాటు లేక స్వామినాథన్ దానిని పాదాలతో తొక్కేసి ముందుకు తూలిపోతున్నాడు.     "సార్! పోనీ మీరు మీ చొక్కా.....ఛిఛి.....గౌను.....ఛిఛి....గౌను కూడా కాదు....పోనీ దాన్ని ఏమంటారో గానీ కాస్త దాన్ని పైకెత్తుకుని నడవకూడదూ?" సలహా ఇచ్చాడు ప్రణయ్.     "నేన్ దా అట్లు ఎత్తి నడిస్తే శానా ప్రమాదం జరిగి పుడుస్తుందప్పా" అన్నాడు స్వామినాథన్ మరోసారి గౌనును తొక్కేసుకుని ముందుకు తూలిపోతూ.     అతను బోర్లా పడకుండా పట్టుకున్నాడు ప్రణయ్.     "ప్రమాదమా? ఎందుకు ఇన్స్ పెక్టర్?" అడిగాడు.     "ఈ క్రిమినల్స్ ని పట్టుకోవాలని నాన్ దా శానా కంగారులో తయారైతిని. ఇందమాదిరి గెటప్ కూడా నాకు కొత్త. కంగారూ, కొత్తా రెండూ కలిసి రొంబ కన్ ఫ్యూజన్ అయిపూడ్చి లోపల డ్రాయర్ దా వేసుకోవడం. మర్చిపోతిని" సిగ్గుపడుతూ చెప్పాడు స్వామినాథన్.     "మిమ్మల్ని అంత పైకి ఎత్తమని ఎవరు చెప్పారు సార్? కాళ్ళకు అడ్డంపడకుండా కాస్త పైకి ఎత్తితే చాలు..."     "ఆము...ఆము..."అంటూ ఆ గౌనును మోకాలుదాకా ఎత్తిపట్టి నడవడం మొదలుపెట్టాడు.     అతని పక్కనే కుంటుతూ నడుస్తూ "సార్! మీరు ఎంత తక్కువ మాట్లాడితే అంత మంచిది సార్ లేకపోతే మీరు అరబ్బు షేక్ కాదని వీళ్ళు పసిగట్టేస్తారు" అన్నాడు ప్రణయ్.     "నో!నో!నో!.....అది ఇంపాజిబుల్. మాట్లాడకుండా నేను ఇన్వెస్టిగేషన్ ఎట్లు సేస్తును?" విసుక్కుంటూ అన్నాడు స్వామినాథన్.     ఇద్దరూ బంగళా ద్వారం సమీపించారు.     స్వామినాథన్ కాలింగ్ బెల్ నొక్కాడు.     క్షణాలు గడుస్తూ వున్నాయ్....ఇద్దరూ ఆతృతగా ఎదురు చూస్తున్నారు.     మళ్ళీ బెల్ నొక్కుదామని అనుకునేంతలో తలుపులు తెరుచుకున్నాయి.     తలుపులు తెరిచిన వ్యక్తిని చూసి ప్రణయ్ ఉలిక్కిపడ్డాడు.     "వాడే....జాన్!"     తలకి కట్టువుంది. కుడిచెయ్యి విరిగినట్టు వుంది. చేతికి బ్యాండేజీ వేసి మీదకీ, చేతికీ కలిపి కట్టారు. ఎదమకాలుకి లావుపాటి బ్యాండేజ్....మొహంనిండా ప్లాస్టర్లు.     జనం కుమ్మేసినట్టున్నారు క్రితంరోజు.     జాన్ అవతారం చూడగానే ప్రణయ్ కి నవ్వొచ్చింది.     అరుణ్ చావ్లాగారు వున్నారా?.....హి...." అడిగాడు ప్రణయ్ నవ్వాపుకుంటూ.     "ఉన్నారు....మీరెవరు?" అడిగాడు జాన్.     "మమ్మల్ని నరేంద్రపాటిల్ పంపించాడు" అన్నాడతను క్రితంరోజు వాల్లమధ్యన జరిగిన సంభాషణ గుర్తుచేసుకుంటూ.     ఆ నరేంద్రపాటిల్ కి, అరుణ్ చావ్లాకీ మధ్య ఏవో లావాదేవీలు వున్నట్టు క్రితంరోజు సంభాషణబట్టి అర్ధమయ్యింది అతనికి.     జాన్ అతనివంక అనుమానంగా చూశాడు.     అతనికి తను వంగి మోకాలు పట్టుకోవాలన్న విషయం గుర్తొచ్చి, నాలుక కొరుక్కుని మూడుసార్లు ముందుకువంగి మోకాళ్ళు ముట్టుకున్నాడు. ఇన్స్ పెక్టర్ స్వామినాథన్ కి కూడా కనుసైగ చేశాడు అలా చేయమని అతను చేతుల్తో పైకెత్తి పట్టుకున్న గౌనుని వదిలిపెట్టి తనుకూడా ముందుకి వంగి మోకాళ్ళు మూడుసార్లు ముట్టుకున్నాడు.     ప్లాస్టర్లతో అతుకులు వున్న జాన్ మొహంలో తృప్తి కనిపించింది.     "సారీ ఫ్రెండ్స్! నేను మీలాగా ముందుకు వంగాలేదు. చూశారుగా నా ఒళ్ళంతా దెబ్బలే" అన్నాడు జాన్.     "పరవాలేదులే" అన్నాడతను.     "పదండి" అంటూ వెనక్కి తిరిగి లోపలికి అడుగులు వేశాడు జాన్.     ఇద్దరూ అతన్ని  అనుసరించారు. ఇద్దరూ గుమ్మందాటి లోపలికి రాగానే జాన్ తలుపులు మూసేసి లోపలినుండి గడియ వేశాడు. తర్వాత అతని ఒళ్లంతా తడుముతూ చూశాడు ఆయుధాలు ఏమయినా లోపల దాచుకున్నాడేమోనని.     తర్వాత స్వామినాథన్ వైపు అడుగులు వేశాడు.     స్వామినాథన్ జాన్ వైపు భయంగా చూస్తూ "నహీ.....నహీ....నాకీ దగ్గర గన్స్ ఇల్లే....సెకింగ్ వద్దు....." అన్నాడు ఒక అడుగు వెనక్కి వేస్తూ.

    "నేను అలా మారిపోతే నీకేం?"     "అదేవిటి ముక్తా అలా అంటావ్? ప్యాంట్ షర్టులతో కాలవ నుండి నీళ్లెలా తెస్తావు? అట్లతద్దీ, ఉండ్రాళ్ళతద్దీ నోములెలా నోస్తావు? అమ్మ చూడబోతే నీకోసం బోలెడు నగలు కూడబెట్టింది. జడలేకపోతే నాగారం, పాపిడిబిళ్ళ ఎక్కడ పెట్టుకుంటావ్?" అని పెద్దగా నవ్వాడు.     "చాలా దూరం వెళ్ళావే!" అన్నాను.     "ఆ ఇంకా చెప్పనా? నువ్వు ఇంత అందంగా ఉన్నావు కదా... మరి నిన్ను ఎవరూ ప్రేమించలేదా? అహ...నువ్వు ఎవర్నీ ప్రేమించవనుకో...అది వేరే సంగతి!"     "ఏం? నేను ఎవర్నీ ప్రేమించనని ఏవిటి గ్యారంటీ"     "ఎవరినైనా ప్రేమిస్తే అంత చలిలో తెల్లవారుఝామున రైల్వే స్టేషన్ కి నాకోసం వస్తావా చెప్పు? ఎంత పల్లెటూరి బైతునైనా నాకూ తెలివుంది తెలుసా?"     నేను ఇబ్బందిగా చూశాను.     "ఇంకో సంవత్సరం చదవాల్సిందేనా?" అని అడిగాడు.     "లేకపోతే డిగ్రీ ఎలా వస్తుందీ?"     "నీకు డిగ్రీ వచ్చినా, రాకపోయినా వర్ధనమ్మ కోడలనే అంటారు మా ఊళ్ళో జనం!" అన్నాడు చైతన్య.     "బావా...నీకు పెళ్ళి చేసుకోవడానికి మీ ఊళ్ళో చాలా మంది అమ్మాయిలు దొరుకుతారుగా, నన్ను వదిలెయ్!"     "ఏం?" తెల్లబోతూ అడిగాడు.     "నువ్వు అన్నావే సంప్రదాయబద్దంగా అని... అలా ఉండలేను" అన్నాను.     చైతన్య సీరియస్ గా సిగరెట్ పీలుస్తూ ఆలోచించాడు.     "అత్తయ్యతో, అమ్మానాన్నతో నాకు బస్తీ అమ్మాయి అయితే ఒద్దు అని చెప్పెయ్యి" అన్నాను.     అతను నావైపు సీరియస్ గా చూసి "నాకు చదువు లేదనేగా ఇలా అంటున్నావు?" అన్నాడు.     "అదికాదు! నువ్వు కోరుకునే భార్యలా పవిత్రంగా తులసికోట చుట్టూ తిరుగుతూ...నాకెలా సాధ్యం? నేనింకా పెద్ద చదువులు చదవాలి...ఉద్యోగం చెయ్యాలి. చిన్నక్క మా కుటుంబంకోసం ఎలా కష్టపడుతుందో?"     "కాళిందికి కూడా పెళ్ళి చేసేయవచ్చుగా!" అన్నాడు.     "కానీ అక్క ఒప్పుకోవడం లేదు. తాను ఇంత చదివిందీ పెళ్ళి చేసుకుని వెళ్ళిపోవడానికికాదు. అమ్మా నాన్నలని సుఖపెట్టడానికి అంటుంది."     "నువ్వూ అంతేనా?" సీరియస్ గా అడిగాడు.     "ఆ...ఇంకా చదవాలి. నిన్ను పెళ్ళిచేసుకుని నీతో మీ ఊరొచ్చి ఆ మట్టి అరుగులు నేను అలకలేను. నిన్ను కించపరచాలని కాదు...నన్ను అర్థం చేసుకో!"     చైతన్య నా దగ్గరగా జరిగాడు.     "నిజం చెప్పు ముక్తా...నువ్వు ఎవరినైనా ప్రేమించావా?" అన్నాడు.     నేను జవాబు చెప్పలేదు. తల కొద్దిగా ఊపాను.     "అతను నాకన్నా బావుంటాడా?" అడిగాడు.     "నీకన్నా బావున్నా, నీకంటే గొప్పవాడు కాదు!"     "పెళ్ళి చేసుకుంటాడా?"     నాకు సందీప్ జ్ఞాపకం వచ్చాడు.     "చేసుకోడు!" అన్నాను.     "మరి...మరి...ప్రేమించానన్నావ్?"     "ఔను. నేను ప్రేమించాను"     అతను అర్థమైనట్లు చూశాడు.     "ప్రేమించావా?" దిగులుగా "నేను నిన్ను చూడగానే ప్రేమించాను ముక్తా. ఇప్పుడు కాదు, చిన్నప్పుడు నిన్ను మొదటిసారి చూసినప్పుడే అన్నాడు.     ఆ మసక చీకటిలో అతని ముఖం చాలా నిర్మలంగా, స్వచ్చంగా వెన్నెలచారపడి ప్రకాశిస్తోంది! ఎంతగా చీదరించుకున్నానూ! అయినా ప్రేమించాడుట! నిస్సంకోచంగా, నిర్మొహమాటంగా అతని హృదయభాండాన్ని పగలగొట్టాను. అతన్ని చూస్తే చాలా జాలేసింది. దగ్గరగా జరిగాను. ఓపక్కకి తిరిగివున్న అతని పచ్చని చెంప మెరుస్తోంది. నెమ్మదిగా నా చేత్తో అతని చెంప నిమరబోయాను.     అతను నా చేతిని దూరంగా తోసేశాడు.     "ఆడది చేతులు పట్టుకున్నా, కాళ్ళు పట్టుకున్నా జీవితంలో ఒకేసారని నా నమ్మకం! నా ఉద్దేశం ప్రకారం చేతులు పట్టుకునే ఉంటావు. కాళ్ళు కూడా పట్టుకో...పెళ్ళి చేసుకోమని అడుగు. అంతేకానీ ఇలా అనవసరమైన జాలితో సానుభూతితో ఎంగిలిపడకు. నేను పవిత్రతకు విలువనిస్తాను!" అన్నాడు చైతన్య.     నాకు కొరడాతో కొట్టినట్లయింది. చైతన్య ఏమీ తెలీని వయసులో నన్ను ప్రేమించి ఆ సంగతి మనసులోనే పెట్టుకుని ఇప్పటిదాకా ఆరాధిస్తున్నాడు.     మరినేనో...రెండు బాదంకాయల కోసం చిన్నప్పుడు మొదటిసారి శివకి ముద్దుపెట్టాను. వయసొచ్చాకా కార్లో తిరగడంకోసం, ప్రెసిడెంట్ గర్ల్ ఫ్రెండ్ అనిపించుకోవడం కోసం...సందీప్ తో బెడ్ వరకూ వెళ్ళాను.     నన్ను పెళ్ళిచేసుకోవాలని వచ్చిన వ్యక్తి నాలో ఇంకా పవిత్రత ఆశిస్తున్నాడు!     వెన్నెల కొద్దిగా ఒణుకుతున్నట్లుంది.     నేను బాధతోనో, పశ్చాత్తాపంతోనో ముఖాన్ని దోసిట్లో పెట్టుకుని దుఃఖించాను.     "నేను చదువుకోలేదు కాబట్టి మొరటుగా మాట్లాడేనేమో తెలీదు కానీ ఎవరైనా తన కాబోయే భార్య పవిత్రంగా వుండాలనే ఆశిస్తాడు ఆముక్తా" అన్నాడు.     నేను వెక్కి వెక్కి ఏడ్చాను.     ఓ సానుభూతి పవనం నా తలమీదుగా ప్రసరిస్తుందనీ, ఓ ఓదార్పు కిరణం నా భుజాన్ని తాకి నన్ను సేదదీరుస్తుందనీ ఆశించాను.     చాలాసేపటికి ముఖంమీద నుండి చేతులు తప్పించి అతనికోసం చూశాను. అతను లేడు. లోపల తాతయ్య పక్కన పడుకుని నిద్రపోతున్నాడు.                                    *  *  *

    లేచి నడవాలని, కళ్లు విదిలిస్తూ గంతులేయాలని గుండెలో నుంచి పొంగుకొస్తున్న కోరికని ఆమె అతికష్టంమీద అణుచుకుంది. అవన్నీ మతిభ్రమించటానికి మొదటి మెట్లని ఆమెకి తెలుసు. వాటికి లోబడకూడదు! ఆమె తనని తాను కంట్రోల్ చేసుకోవడానికి శతవిధాల ప్రయత్నించింది. గాఢంగా ఊపిరి తీసుకోవటానికి కూడా భయపడింది.     గట్టిగా ఊపిరి పీల్చుకుంటే ఆ పేటికలో గాలి అయిపోతుందేమోనన్న భయం ఆమెని చుట్టుముట్టింది.     ....అయిదు నిమిషాలు గడిచేసరికి ఆమె చీకటికి అలవాటుపడింది. తనకి తనే ధైర్యం చెప్పుకుంది. "సిరిచందనా! కామ్ గా ఉండు. ఏం జరగాలో అది జరిగి తీరుతుంది. నువ్వు గట్టిగా అరిచి లాభంలేదు అని. బయటివాళ్ళకి నీ అరుపులు వినపడవ్. మరణం తప్పని సరైతే దాన్ని ఆహ్వానించు. ఇలా భయపడితేలాభమేముంది? చీకటికి నువ్వు అలవాటు పడాలి. తప్పదు" అంటూ తనని తాను సెల్ఫ్ హిప్పటైజ్ చేసుకోవటానికి ప్రయత్నించసాగింది. ఈ విధంగా తనకి తాను ధైర్యం చెప్పుకోన్నకొద్దీ ఆమెకి స్వస్థత చేకూరసాగింది. తలమీద వున్న వస్తువు ఏమిటో ఇంకా అర్థంకాలేదు. ఆమె దానికోసం తడుముతూ చెయ్యి కొంచెం పక్కకి జరిపేసరికి ఒక ఎలక్ట్రిక్ స్విచ్ లాటిది కనపడింది.     దాన్ని ఆన్ చేసింది. వేయి నక్షత్రాలు ఒక్కసారి వెలిగినట్టు ఒక వెలుగు శవపేటికని కమ్మింది.     నిజానికి వెలిగింది ఒక చిన్న జోరోవాల్టు బల్బు మాత్రమే. కానీ అప్పటివరకూ అంత దట్టమైన చీకటికి అలవాటుపడ్డ ఆమె కళ్లు ఆ మాత్రం వెలుగుని కూడా భరించలేకపోయాయి. ఆమె గట్టిగా కళ్ళు మూసుకుంది. ఆ వెలుగు ఆమెకెంత ఆనందాన్ని ఇచ్చిందంటే ఆ క్షణం తనకా పేటికలోంచి స్వేచ్చ లభించినట్టుగా ఫీలయ్యింది.     రెండు నిమిషాల తరువాత ఆమె నెమ్మదిగా కళ్ళు తెరిచింది. అది ఒక శవపేటిక. కాళ్ళ దగ్గర ఒక చిన్న బాల్చీలాంటిది వుంది. మరోపక్క ఫాన్ వుంది. దాదాపు ఆమె ఎంత పోడవుందో శవపేటిక కూడా అంతే వుంది. ఆమె దాన్ని ఆన్ చేసింది. గాలి చల్లగా వీచసాగింది. ఆమెకి కొంత రిలీఫ్ దొరికింది.     తను ఉన్న స్థానంనుంచే కొద్దిగా పక్కకి తిరిగి పడుకోటానికి వీలున్నట్టు ఆమె గమనించింది. ఆ సమయంలో అలా పక్కకి తిరగ గలగటం కూడా ఆమెకి  ఎంతో రిలీఫ్ నిచ్చింది. ఈలోగా ఆమె చేతికి మరో వస్తువు తగిలి దాన్ని తీసి చూసింది.     అది మంచినీళ్ళ సీసా.     ఆమె తేలిగ్గా శ్వాస పీల్చుకుంది. లైటు, ఫాను, నీళ్ళు ఏర్పాట్ల చేశారంటే తనని వాళ్లు చంపడానికి పూనుకోలేదన్నమాట. ఈ ఆలోచన ఆమెకి ధైర్యాన్నిచ్చింది. తల పక్కగా తడిమి చాక్లెట్ చేతిలోకి తీసుకుంది. దాంతోపాటే మరో కాగితం కూడా తగిలింది.     అది ఒక ఉత్తరంగా తోచి చదవటం ప్రారంభించింది.     అది నిజంగా ఉత్తరమే. వణుకుతున్న చేతులతో దాన్ని పట్టుకొని ఆమె చదవసాగింది. "నీ తల వెనుకభాగంలో ఒక బ్యాటరీ వుంది. లైటు, ఫాను దానికి అమర్చబడి ఉన్నాయి. అదేవిధంగా నువ్వు నీ ఇష్టం వచ్చినంతసేపు వెలుతురునీ, గాలినీ అనుభవించవచ్చు. అదే విధంగా నీ తల పక్కన కొద్దిగా  ఆహరం కూడా  వుంది. అయితే ఒక్క విషయం! నీపేటికలో అమర్చిన బ్యాటరీ కేవలం ఆరుగంటలు మాత్రమే పనిచేస్తుంది. కాబట్టి గాలిని, వెలుతురునీ పొదుపుగా వాడుకోవాలని నీకు చెప్పనవసరం లేదనుకుంటాను. పోలీసులు మాకు బంగారం అందజేస్తే సరేసరి. లేకపోతే..... వుయ్ ఆర్ సారీ.....గుడ్ బై!"     ఆమె ఆ ఉత్తరం కేసి అలాగే చూస్తుండిపోయింది.     కొంచెం సేపటికి ఆమె చప్పున స్పృహలో కొచ్చినట్లు ఫాన్ ఆపుచేసింది. లైటుమాత్రం ఆర్పేయలేకపోయింది. మనసులోనే తనున్న పొజిషన్ నీ, తన పేటికనీ ఉహించుకాసాగింది.  ఆమె మనసులో ఒక ఆకృతి రూపుదాల్చుకుంది.     ఆమె మరొక పది నిమిషాలు అలాగే పడుకొని వుంది. కానీ ఎంతసేపు అలా ఉండగలదు? లోపలి గాలి పూర్తిగా స్తంభించి తిరిగి ఉక్కపోయసాగింది. ఫాన్ ఆన్ చేసి అరనిమిషం తరువాత మళ్ళీ  ఆఫ్ చేసింది.         ఈ పాటికి కిడ్నాపర్లు పోలీసులకి తన విషయం చెప్పుంటారా? పోలీసులు వాళ్ళు అందజేయమన్న ప్రకారం బిస్కెట్లు తీసికెళ్ళి వుంటారా?     ఆలోచిస్తూ ఆమె నెమ్మదిగా పక్కకి వత్తిగిల్లింది.     అప్పుడు తగిలింది మరో పరికరం. ఆమె దాన్ని చేతిలోకి తీసుకొని చూసింది. వైర్ లెస్ సెట్! ముందు అదేమిటో ఆమెకి అర్థంకాలేదు. ఆమె ఎన్నడూ వైర్ లెస్ ని చూడలేదు.     ఆ సెట్ మీద మరో చిన్న ఉత్తరం వుంది.  దాన్ని ఎలా ఉపయోగించాలో అందులో వివరంగా వ్రాయబడి వుంది.     ఆమె ఆనందంతో సన్నగా కేకపెట్టింది. ముందు లైటు, తరువాత ఫాను, ఆ తర్వాత వైర్ లెస్ సెట్టు ఆమెని ఆనందంలో ముంచాయి. అయితే అవన్నీ తాత్కాలికమైన ఆనందాలే అని, తను భయంకరమైన నరకంలో గడప బోతున్నానని ఆ క్షణం ఆమెకి తెలీదు. ఉత్తరం చివరి భాగంలో ఈ విధంగా వుంది. "...... ఈవైర్ లెస్ సహాయంతో నువ్వు కావాలంటే మీ వాళ్ళతో మాట్లాడొచ్చు. ఇది వన్- వే- ట్రాఫిక్- వైర్ లెస్. అంటే......నువ్వు కావాలనుకుంటే మీ వాళ్ళతో మాట్లాడొచ్చు. కానీ అట్నుంచి వాళ్లు నిన్ను కాంటాక్ట్ చేయలేరు. ఎందుకంటే నీ వేవ్ లెంగ్త్ వాళ్ళకి తెలియదు కాబట్టి. చివరగా ఒక సలహా! ఒక ఫాన్ గంటసేపు తిరిగితే అయ్యే బ్యాటరీ ఖర్చుకి, ఒక లైటు రెండు గంటలపాటు అయ్యే ఖర్చుకి- దాదాపు పదిరెట్లు ఈ వైర్ లెస్ ఉపయోగిస్తే ఖర్చవుతుంది. అందువల్ల క్లుప్తంగా మాట్లాడు. ఒక్క నిమిషంనువ్వు మీ వాళ్ళతో మాట్లిడితే పది నిమిషాలు నీ బ్యాటరీ తాలూకు జీవితం ఖర్చయిపోతుందని గుర్తుంచుకో."     ఆమెకి అదే పెద్ద వరం లాగా కనపడింది. ఆ నిశ్శబ్దాన్ని భంగపరచటం కోసం, తన వాళ్ళతో మాట్లాడటం కోసం, దేవుడే ఆ వైర్ లెస్ పంపించాడని ఆ క్షణాన ఆమెకి అనిపించింది. కిడ్నాపర్స్ ప్లాన్ లో అది ఒక అత్యంత కీలకమైన అంశమని ఆమె ఊహించలేదు.                                6     కమీషనర్ అశ్వత్ధామ దీర్ఘాలోచనలో వున్నాడు.     కిడ్నాపర్స్ స్ట్రాటజీ అతనికి అర్థమైంది. ఏ విషయమూ చెప్పకుండా వాళ్ళు మౌనంగా ఉంటే తమకీ మరింత టెన్షన్ పెరుగుతుందనీ, వాళ్ళు చెప్పిన కండిషన్సుకి ఒప్పుకొక తప్పని మానసిక పరిస్థితి ఏర్పడుతుందని వాళ్ళకు తెలుసు. అందువల్లే వాళ్ళు ఏ విషయమూ చెప్పకుండా మౌనంగా ఉండిపోయారనీ అతడికి అర్థమైంది. అతడు హోంమినిష్టరు సెక్రటరీతో మాట్లాడి మొత్తం విషయమంతా వివరించాడు. బంగారు బిస్కెట్లు దొరకగానే వాటిని ప్రభుత్వానికి హాండోవరు చెయ్యకుండా తమ దగ్గరే ఉంచుకున్న విషయంలో ప్రభుత్వం యొక్క ప్రతిస్పందన ఎలా ఉంటుందో అని అతను భయపడ్డాడు. కానీ, ఈ విషయమై హోంమినిష్టర్ ఎక్కువ ప్రాముఖ్యత ఇవ్వలేదు. వారుకూడా సిరిచందనని ఎలా బయటికి తీసుకురావాలా అన్న విషయమే ఎక్కువ ప్రాముఖ్యత ఇచ్చారు. అయితే ఈ నిర్ణయించుకున్నారు. కమీషనర్ అశ్వత్ధామ  నిజాయితీ మీద ఎవరికీ అపనమ్మకం  లేదు. కానీ ఇక్కడ సమస్య నమ్మకాలూ, అపనమ్మకాలూ కాదు. సిరిచందనని ఆ కిడ్నాపర్సు బారినుంచి ఎలా బయటకి తీసుకురావాలా అన్నది!     ....విష్ణువర్థనరావు మానసికంగా బాగా కృంగి పోయాడు. అల్లారుముద్దుగా పెంచిన తన కూతురు ఎక్కడవుందో తెలియక అతడు విలవిల లాడిపోతున్నాడు. అయితే ఈ విషయంలో నిబ్బరంగా ఉన్న అశ్వత్ధామ, కిడ్నాపర్సుకి తమకి కావలసింది దొరికిన తరువాత, తాము కిడ్నాప్ చేసిన వ్యక్తిని సురక్షితంగా వదిలి పెడతారని అతడి కెందుకో ప్రగాఢమైన నమ్మకం వుంది.     రవితేజ కూడా అక్కడే ఉన్నాడు. మొట్టమొదటి ఫోన్ కాల్ కమీషనర్ ఆఫీసుకి రాగానే కిడ్నాపరు ఇక కమీషనరుతోనే కాంటాక్ట్ పెట్టుకుంటారని, అతను కూడా ఇక్కడికే చేరుకున్నాడు.     వాళ్ళ నలుగురూ చేయగలిగిందేమీ లేదు. కిడ్నాపర్సు దగ్గరినుంచి రాబోయే మరొక ఫోన్ కాల్ కోసం ఎదురుచూస్తూ ఉండటమే. ఆ సమయంలో ఒక ఇన్ స్పెక్టర్ హడావుడిగా అక్కడికివచ్చి "సర్" అన్నాడు కమీషనర్ తలెత్తి చూశాడు.     "ఒక వైర్ లెస్ మెసెజ్!"     "ఎవరికి?"     "అదే తెలియటం లేదు. చాలా కన్ఫ్యూజింగ్ గా వుంది సర్."     కమీషనరు లేచి హడావుడిగా వైర్ లెస్ రూంలోకి వెళ్ళాడు. అతడు ప్రీక్వేన్సీ అడ్జెస్ట్ చేస్తూండగా ఎక్కడో నూతిలోంచి వస్తున్నట్టు ఒక స్వరం వినిపించింది "ఎవరూ, ఎవరు మాట్లాడుతోంది?"     "నేను కమీషనర్ అశ్వత్ధామని, ఎవరు?" `    "నేను సిరిచందనని."     కమీషనర్ గుండె ఒక్కక్షణం కొట్టుకోవటం ఆగి తిరిగి ప్రారంభమైంది. ఎగ్జయిటింగ్ గా "సిరీ...... సిరిచందనా" అని అరిచాడు. ఆమెకి వైర్ లెస్ లో మాట్లాడటం సరిగ్గా తెలియనట్టు, ఇటువైపునుంచి కమీషనర్ మాట్లాడుతూ ఉండగా అటునుంచి ఆమెకూడా మాట్లాడటం ప్రారంభించింది. ముందు ఆమెకి ఆ విషయం నేర్పాల్సి వచ్చింది. కమీషనరు అన్నాడు, 'నేను మాట్లాడటం అవగానే 'ఓవర్' అంటాను. అప్పుడు నువ్వు ఆన్ చెయ్యాలి. నువ్వు మాట్లాడటం అవగానే 'ఓవర్' అనాలి. అప్పుడు నేను ఇక్కడ ఆన్ చేస్తాను."     సిరిచందన ఆ విషయం తెలుపుకున్నట్టు "నేను అంకుల్. సిరిచందనని ఓవర్....." అంది.     "ఎక్కడ నుంచి మాట్లాడుతున్నావు నువ్వు? ఈ వైర్ లెస్ నీకెక్కడిది?"     "ఒక చిన్న పేటికలో నన్ను బంధించారు. నీళ్ళగుంటలో ఎక్కడో పడేశారు. మీతో కాంటాక్ట్ పెట్టుకోవటం కోసం ఈ వైర్ లెస్ ఇచ్చారు నాకు. కానీ అంకుల్ నేను ఎక్కువ సేపు మాట్లాడలేను. ఎందుకంటే, దీనికి ఉన్న బ్యాటరీ అయిపోతే నాకు ఈ పేటికలో గాలి, వెలుతురు కూడా ఉండదు. ఓవర్."     కమీషనర్ కి విషయం అర్థమైంది.     కిడ్నాపర్స్ తమని మరింత ఇరుకున పెట్టటం కోసం ఆమెని ఒక వైర్ లెస్ కూడా ఇచ్చారు. శవపేటికలో పెట్టారంటే ఆమె మరెంతోసేపు ప్రాణాలతో బ్రతకదు. ఆ విషయం తాము తెలుసుకోవటం కోసం ఈ విధంగా చేసాడు. ఇప్పుడిక ఆమె వైర్ లెస్ లో రక్షించమని అడుగుతూ అంటే తాము నిస్సహాయంగా చూస్తూ వుండిపోవాలి. మానసికంగా తమని దెబ్బతీయటం కోసం కిడ్నాపర్స్ వేసిన రెండో ఎత్తు ఇది.     ఆ పరిస్థితిలో కూడా ఖాన్ తెలివితేటల్ని అతడు మెచ్చుకోకుండా ఉండలేకపోయాడు. పోలీసులు వాళ్ళని పట్టుకోవటానికి ఏమాత్రం వలవేసినా అక్కడ సిరిచందన ప్రాణాలు పోతాయి. కిడ్నాపర్సుని పట్టుకొని సిరిచందన ఎక్కడవుందో తెలుసుకోవటం కోసం థర్డ్ డిగ్రీ ఉపయోగించటం మొదలుపెడితే వాళ్ళా రహస్యాన్ని చెప్పటంకోసం కనీసం నాలుగైదు గంటలు పడుతుంది. ఈ లోపులో అక్కడ ప్రాణాలు పోవటం ఖాయం. 'నో ట్రిక్స్....మీరు మాకు బంగారు అప్పగిస్తే, మీ అమ్మాయి మీకు సురక్షితంగా దొరుకుతుంది' అని అన్యాపుదేశంగా కిడ్నాపర్స్ చెబుతున్నారు. కమీషనర్ ఈ ఆలోచనలో వుండగానే విష్ణువర్థనరావు అక్కడికి ప్రవేశించాడు., కమీషనర్ ఆయనకి జరిగిందంతా చెప్పాడు. తన కూతురు ఎక్కడో నీళ్ళ అడుగున వుందని తెలియగానే విష్ణువర్థనరావు చిన్న పిల్లవాడిలాగా విలపించసాగాడు.

    అలాంటి పవిత్రమైన పదాలు తప్ప ఉచ్చరించని పెదాలు ఎలాంటి నిషిద్ధాక్షరాల కలయికకు గళాన్ని ఇస్తున్నాయి ఇప్పుడు!     నవ్వులూ, కేరింతలూ, చదువు సంధ్యలూ, అమ్మా నాన్నలూ, తమ్ముడు చెల్లెలూ అన్నీ ఉన్న ఆ సృజన ---     వాటన్నిటినీ పోగొట్టుకుని మొగాళ్ళ మధ్య తిరుగుతూ మొగాళ్ళు కూడా వినడానికి సిగ్గుపడే మాటలు మాట్లాడుతున్న ఈ సీత--------     ఇద్దరూ కళ్ళేనా అసలు!     అస్వర్గంలో నుంచి అమాయకంగా తొంగిచూస్తున్న తనని ఈ నరకంలోకి గుంజేసింది వీడే! ఈ రాఘవులే!     కసితో బిగుసుకుపోయాయి సీత పిడికేళ్ళు. పొడుగాటి గోళ్ళు అర చేతుల్లోకి గుచ్చుకుపోయాయి.     వేళ్ళ కంటిన ఆ రక్తంతో కాటుక పెట్టుకున్నట్లు ఎర్రబడ్డాయి నేత్రాలు.     ఈ పశువుని ఇప్పుడే ....ఇక్కడే.........     టేబుల్ సోరగు తెరచింది సీత. అందులో ఉంది బెరేట్టా. చిన్న రివాల్వర్.     రివాల్వర్ చేతిలోకి తీసుకుంది సీత. రాఘవులు వైపు ఉంది ఆమె వీపు. ఆమె ఏం చేస్తోందో అతనికి కనబడటం లేదు.     గిరుక్కున రాఘవులు వైపు తిరగాబోయి మళ్ళీ అంతలోనే ఆగిపోయింది సీత.     వద్దు! తొందర పడవద్దు!     రాఘవులు మాములుగా చావడం కాదు తనకి కావలసింది.     వాడు చచ్చే ముందు పదివేల సార్లు చచ్చినంత బాధపడాలి. ఆ బాధతో వెర్రెత్తిపోవాలి.     అతికష్టం మీద కోపాన్ని అణుచుకుని అతనివైపు తిరిగింది సీత.     అప్పటిదాకా నిశ్చేష్టుడై నిలబడి వున్నాడు రాఘవరావు. ఆమె మాటలు మెరపుల కత్తుల్లా జిగ్ జాగ్ గా విద్యుత్ ని గది అంతా ప్రసరింపజేస్తున్నట్లు వెరవు కలిగిందతనికి.     "రాఘవరావ్!" అంది సీత. సివంగిలా "నువ్వు సారాయి అమ్ముకుని సొమ్ము చేసుకునే చిన్న వ్యాపారస్తుడివి. ఎవరితో మాట్లాడుతున్నావో గుర్తుంచుకో! తలుచుకుంటే నిన్ను ఇండియాలో లేకుండా తరిమేయ్యగలను ఖబడ్దార్ !"     స్టన్ అయిపోయి, నోరెత్తకుండా అలాగే నిలబడి పోయాడు రాఘవరావు.     కొద్దిసేపటి తర్వాత తమాయించుకుని అంది సీత.     "చెప్పు! ఏమిటి నీ ప్రాబ్లం?"     కోపాన్ని అణుచుకుంటూ ఆమె వైపు అంచనా వేస్తున్నట్లు చూశాడు రాఘవరావు. ఇది మాములు ఆడది కాదు . ఆడపులి ఇది! దీని వెనుక వధ్వా లాంటివాళ్ళు మరెంతమంది ఉన్నారో! 'తెలియదు తనకి!'     ప్రత్యర్ధి బలం పూర్తిగా తెలుసుకోకుండా ఎదుర్కోడం లోతు తెలియని నీళ్ళలో దిగడం లాంటిదే! అది తన పద్దతి కాదు.     అందుకని అప్పటికి అవమానాన్ని దిగమింగి అన్నాడు రాఘవరావు. "నేను వధ్వా ద్వారా కొన్న ఇండస్ట్రియల్ ప్లాట్ అనుకునే ఒక రోడ్డు ఉంది."     "అయితే?"     "ఆ రోడ్డుకి అటువైపున మెదక్, ఇటు వైపు రంగారెడ్డి జిల్లా. ఆ రెండు జిల్లాలకీ ఆ రోడ్డే సరిహద్దు."     "సో"     "రోడ్డుకి అటువైపు ఉన్న మెదక్ డిస్త్రీక్ట్ లో గనక ప్లాట్ కొని ఫ్యాక్టరీ పెడితే ఎన్నో సబ్సీడీలు వస్తాయి."     "ఎందుకు?" అంది సీత. ఏమి తెలియనట్లు.     "ఎందుకంటె, మెదక్ బాక్ వర్డ్ డిస్ట్రిక్ట్ . వెనుకబడిన జిల్లాలను అభివృద్ధి చెప్పడానికి స్టేట్ గవర్నమెంటూ, సెంట్రల్ గవర్నమెంటూ కూడా రాయితీలు ఇస్తున్నాయి. రోడ్డుకి అవతల ఉన్న మెదక్ జిల్లాలో ఫ్యాక్టరీ పెడితే స్పెషల్ ట్రీట్ మెంట్ దొరికేది సబ్సిడీలు వచ్చేవి."     "ఊ?"     "రోడ్డుకి ఇటువైపున ఉన్న రంగారెడ్డి జిల్లాలో ఫ్యాక్టరీ పెడితే దమ్మిడి సబ్సిడీ రాదు.'     "ప్లాటు కొనేముందు ఇవన్నీ నువ్వు ఆలోచించుకోలేదా?" అంది సీత చాలా మాములుగా.     పుండుకి కారం రాచినట్లయింది రాఘవరావుకి.     ఈ ఆడది ఇందాక వినరాని తిట్లు తిట్టింది. అయినా తిరగాబడలేకపోయాడు తను.     ఆ అలుసు చూసుకుని ఇంక ఏకవచనంలోనే మాట్లాడుతోంది.     దొంగ .......     అతికష్టం మీద తనని తాను అదుపులో పెట్టుకున్నాడు అతను.     "ఆలోచించుకునే టైం ఇచ్చావా నువ్వు? ఊదరగొట్టేశావు" అన్నాడు వణుకుతున్న గొంతుతో.     తీవ్రంగా చూసింది సీత.     "నువ్వు నువ్వు అనకు! మీరు అను! కాల్ మీ మేడం!"     ఆ మాటలు వింటుంటే వళ్ళు భగ్గున మండింది రాఘవరావుకి.     "వధ్వా పెద్దమనిషి! అయినా నీ మంచికోసమే చెప్పాడేమో! అప్పుడే తొందరపడకు ఏదో నిర్ణయానికొచ్చేస్తావెందుకు ? రేపు వద్వాన్ని కాంటాక్ట్ చేద్దాంలే!" అంది సీత మెల్లిగా.     కాసేపు నాన్చి మళ్ళీ అన్నాడు రాఘవరావు.     "ఇంకో ప్రాబ్లెం కూడా ఉంది."     "ఏమిటది?"     "ఆ ప్లాటు చూసుకోచ్చాను. అందులో అన్నీ ఆక్రమణలే! కొంతమంది లేబరు జనం కలిసి అందులో గుడిసెలేశారు. వాళ్ళని లేపడం బ్రహ్మతరం కూడా కాదు."     తల వెనక్కి వాల్చి నవ్వింది సీత. క్రమంగా ఆ నవ్వు ఉదృతమయింది. ఉన్నతమైన ఆమె వక్షం ఆ నవ్వుకి ఉత్తంగతరంగంలా ఎగిసిపడడం మొదలెట్టింది.     "ఆడదాన్లా మాట్లాడతావేమిటి రాఘవరావ్!" అంది సీత.     "గరీబోళ్ల గుడిసెలు నాలుగు పీకించడం కూడా ఘనకార్యమా నీలాంటివాడికి?"     ఉత్త గుడిసేలే అయితే గంటలో పీకించేసి ఉండేవాడిని. " అన్నాడు రాఘవరావు.     "కానీ ఆ గుడిసెల మధ్య ఒక చిన్న గుడి కూడా లేపారు దొంగనాయాళ్ళు . పడగొడితే పెద్ద గొడవ వుద్ది."     "ఓహ్ ఐసీ!" అంది సీత సాలోచనగా. "అలా అయితే పెద్ద ప్రాబ్లమే, కానీ సాల్వ్ చెయ్యలేనంత ప్రాబ్లెం కాదనుకో!"

    నా భార్య అద్భుతంగా వంట చేస్తుంది.          ఆమెలో చాలా సహనముంది.          అంటే.. ఇద్దరూ ఒకరి క్వాలిటీస్ ను ఒకరు ప్రేమించుకుంటున్నారు. తప్పులేదు కాని క్వాలిటీ అనేది మనిషికి ఓ ఆభరణం, అలంకారం అది తప్పనిసరి అవసరం కాదంటే అది మూర్ఖత్వమే కాని కొంచెం ఆలోచించండి మన పిల్లల్ని మనం క్వాలిటీస్ ని బట్టి ప్రేమిస్తున్నామా? పిల్లలు కాబట్టి అనురాగం ఉప్పొంగే హృదయంతో ప్రేమిస్తున్నామా? పిల్లల్లో ఒకరు పైకి వస్తారు. సంతోషపడతాము ఒకరు అనుకున్న స్థాయిలో పైకి రారు. దుఃఖపడతాము. కాని ఇద్దరినీ సమానంగానే ప్రేమించగలుగుతాము.          ఇక్కడ సందేహం కలుగుతోంది.          ఇద్దరినీ సమానంగానే ప్రేమించగలుగుతాము.          ఇది సత్యమా?          జీవితంలో.... ఇప్పుడు.... ఈ దశలో.... కేవలం.... పాఠకుల్ని ఆకర్షించటానికీ, వాళ్ళని మెస్మరైజ్ చెయ్యడానికీ కాకుండా జీవితం గురించి అవగాహన కలిగించటానికి కొన్ని పచ్చినిజాలు తెలియజేయటమే ఈ వ్యాసపరంపరలోని ఉద్దేశ్యం. జీవితమంతా ఆత్మవంచన చేసుకుని బ్రతకలేం.          నేను చాలా నిజాయితీగా ఆలోచించి రాస్తున్నాను.          పిల్లల్ని ప్రేమించటంపట్ల తల్లిదండ్రుల ప్రేమలో చాలా వ్యత్యాసముంటుంది. పిల్లలు వారిపట్ల చూసే వాత్సల్యం, వినయవిధేయతలు, వాళ్ళ లక్షణాలు, వాళ్ళలోని అవలక్షణాలు, వాళ్ళ తెలివితేటలు, సంపాదనా చాతుర్యం, వాళ్ళ పెట్టుపోతలు.....ఇవన్నీ కాకుండా వాళ్ళపట్ల ప్రవర్తించే విధానంలో కొంత వ్యత్యాసాన్ని సృష్టిస్తుంది. అవసరమొచ్చినప్పుడు పరిస్థితులు విరుచుకుపడినప్పుడు, ఈ వ్యత్యాసాలు తాత్కాలికంగా చెరిగిపోవచ్చు. నేను చెప్పేది సున్నితమైన బేధభావాల గురించి ఇలాంటి హ్యుమిలియేషన్ అనుభవించిన అనుభవిస్తోన్న వారెందరో తమ మనుగడలో తల క్రిందులైపోతున్నారు. ఒక డాక్టరుగా ఎందరి జీవితాలో నాకు తెలుసు.          "కాని పిల్లలపట్ల తల్లిదండ్రుల ప్రేమలో వివక్ష వుండదు."          ఈ బలీయమైన సత్యం సత్యంగా కొనసాగుతూ వుంటుంది.          మనం ఎటునుంచి ఎటు పోతున్నాం?          కొంత గందరగోళపరుస్తున్నా కొన్ని సత్యాలను వెతుక్కుంటున్నాం.          పెద్దల పెంపకంలో ఒకప్పుడు నిరంకుశత్వం వుండేది. ఆ నిరంకుశత్వంలో వాళ్ళు కొంత అనందాన్ననుభవిస్తూ వుండేవారు. ఇప్పుడు చాలా కుటుంబాలలో ఆ పరిస్థితి లేదు. పిల్లలకు మాట్లాడటంలోకానీ, ప్రవర్తనలోగానీ, స్నేహితుల్ని ఎంచుకోవడంలో గానీ, వాళ్ళను ఇళ్ళకు తీసుకురావటంలోగానీ, కెరీర్ విషయంలో నిర్ణయాలు తీసుకోవడంలో గానీ, పెళ్ళిళ్ళు చేసుకోవటంలోగానీ.... చాలా స్వేచ్చ వుంది. ఈ స్వేచ్చ ఎక్కడ్నుంచి వచ్చింది? ఎవరిస్తే వచ్చింది? ఎవరన్నా అనుకుని నిర్దేశించి ఈ మార్పు తీసుకొచ్చారా? లేక కాలమే పురోగతిలో ఈ మార్పులను సృష్టిస్తూ వుంటుందా? యుగధర్మంలో ఇది ఓ భాగమా? కాలానికంత శక్తి ఎక్కన్నుంచి వచ్చింది? అది సహజ పరిణామమా? లేక మనిషి ఎప్పటికప్పుడు మారిపోతూ ఆయా గుణగణాల్ని కాలానికి ఆపాదిస్తున్నాడా?      స్వేచ్చ!          చాలా విలాసవంతమైన పదం.          మనిషి నిరంతరం కోరుకునేది, అయినా అందకుండా అందుబాటులోకి రాకుండా జారిపోతూ వుండేదే... స్వేచ్చ దాన్ని గురించి విస్తృతంగా రాయాలి. సందర్భాన్ని బట్టి తర్వాత రాస్తాను. ఇప్పుడు ప్రేమ అనే మహావలయంలో వున్నాం. ఆ సబ్జెక్ట్ అలాంటిది కాబట్టి వైబ్రేషన్స్ వల్ల అటూ యిటూ కదులుతున్నాం.          పిల్లల పట్ల ప్రేమ.          ఆ రోజుల్లో కుటుంబంలోని పెద్దలు పిల్లలపట్ల చాలా కఠినంగా వ్యవహరిస్తూ వుండేవారు. వాళ్ళకు ఈ కాలంలోని వారికన్నా ప్రేమ లేదనా? వాళ్ళు ఓ పద్దతిని గౌరవిస్తూ వుండేవారు. అంటే.... ప్రేమకన్నా పద్దతి బలంగా వుండేది. ఆ పద్ధతికి లోబడి వాళ్ళు వారి వారి ప్రవర్తనలను నిర్ణయాత్మకంగా నిర్దేశించుకునేవారు. పిల్లలకు ఇన్ని జతల బట్టలకన్నా ఎక్కువ వుండకూడదు. ఆహారవిహారాల విషయంలో కొన్ని ఆంక్షలకు లోబడి జీవించి వుండాలి. సినిమాలు, షికార్లు, స్నేహితుల ఎన్నిక, అలవాట్లు, వ్యాపకాలు... ఈ విషయాల్లో కొన్ని నిబంధనలుండేవి.          అంటే ప్రేమను కఠినత్వం శాసిస్తూ వుండేది.          కొన్ని కుటుంబాల్లో.... ఆ కఠినత్వం వాళ్ళకెంత వయసు వచ్చినా చివరిదాకా కొనసాగుతూ వుండేది. ఆ కఠిన సత్యాలలోనే ఓ రుచి అనుభవిస్తూ వుండేవారు. కొన్ని కుటుంబాల్లో పిల్లలు ఎదిగి, వ్యక్తిత్వాలు సంతరించుకున్నాక పెద్దలకూ, పిల్లలకూ మధ్య 'అవగాహన' అంటే చాలా పెద్ద పదమవుతుంది గానీ (అవగాహన అనేది చాలా కష్టమైన అంశాల్లో ఒకటి) కాఠిన్యం కరిగి ప్రేమ కొంత సున్నితరూపం ధరిస్తూ, కొందరిలో ఆ ప్రేమ నిశ్శబ్దరూపంలో వుంటుంది. కొందరిలో ప్రకర్షరూపంలో వుంటుంది.          నిశ్శబ్ద రూపంలో ఉన్నంత మాత్రాన గొప్పదనీ, ప్రకర్షరూపంలో వున్నంత మాత్రాన తేలికైనదనీ కాదు. అది ఓ శైలి.          ఇక్కడో విషయం చెప్పాలి. ఈ వ్యాసపరంపర పేరేమి పెడతారో తెలీదుగానీ, వీటిని రాయటం ప్రారంభించినప్పుడు జీవితంలో ఆలోచన..... ఆచరణ... వీటికి వారధి. ఆలోచించకుండా తీఉస్కునే నిర్ణయాలు, వాటివల్ల జరిగే అనర్ధాలు. చాలా లోతుల్లోకి వెళ్ళిపోతూ రాద్దామనుకున్నాను. ఇప్పుడూ అదే ధోరణిలో సాగుతుంది. కాని ఈ పరిధి సరిపోదనిపిస్తుంది. మనిషి జీవితరంగంలో రకరకాల దశల్లోకి దూసుకుపోతున్నప్పుడు, వివిధ ప్రకంపనలకూ, అలజడులకూ, ఆటుపోట్లకూ లోనై ఆ ప్రభావాలకు కొట్టుకుపోతున్నప్పుడు, కృంగిపోకుండా ఎదిగే శక్తిని సంపాదించగలగాలి. మనిషి ఎదగాలి. ఎదిగి తీరాలి. మనుగడ కొంతవరకు సవ్యంగా సాగిపోవాలంటే ఆ ఎదుగులను జీవితంలో ఇముడ్చుకోగలగాలి.          ఎదుగుదల ఎలా వస్తుంది?          వయసు వల్ల వస్తుందా?          జీవితానుభవం వల్ల వస్తుందా?          నిరంతర పరిశీలన వల్ల వస్తుందా?          విద్యవల్ల వస్తుందా?          వీటిలో ఏ ఒక్కదానివల్లా మాత్రమే రాదు.              వయసు పైబడ్డవారు చాలామంది వుంటారు. కావాలంటే వారిని గమనించండి. ఏళ్ళు వచ్చినా, కుటుంబంలో చాలామంది కంటే పెద్దవారైవున్నా వాళ్ళ ప్రవర్తనలో అభిప్రాయాల్లో ఎక్కడా ఎదుగుదల కనిపించదు. అలాగే జీవితానుభవం కొందరికి జీవితాల్లో ఎన్నో అమూల్యమైన అనుభవాలుంటాయి. అనుభవాలు అనుభవాల్లానే వుంటాయి. జీవితాలు జీవితాల్లానే వుంటాయి. ఆ అనుభవంలోంచి జీవితంలోకి ఓ సత్యాన్ని ఆకళింపు చేసుకున్నట్టు కనపడదు. అలాగే నిరంతర పరిశీలన, విద్య వీటివల్ల మేధను పెంచుకుంటూ వుంటారు గానీ, మనస్సులోకి ఆ ఎదుగుదల తెచ్చుకోలేరు.          ఒకసారి.... ఓ సర్జన్ జీవితం తీసుకుని నవల రాస్తున్నాను. నేను జనరల్ ప్రాక్టీషనర్ని. కొంతవరకూ పీడియాట్రీషన్ని సర్జరీ గురించి క్షుణ్ణంగా తెలుసుగాని, కొన్ని అద్భుతమైన సర్జరీల గురించి తెలుసుకునే అవకాశమంతగా లేదు. అందుకని నగరంలోని చాలా పేరు ప్రఖ్యాతులున్న, ఎన్నో సంవత్సరాలు అనుభవమున్న కొందరు సర్జన్లను కలిశాను. వారి జీవితాల్లోని అమూల్యమైన, లేకపోతే ప్రత్యేకతతో కూడిన ఆసక్తి కలిగించే సర్జరీల గురించి అడిగాను. ఎంతసేపూ అన్ని వేల ఆపరేషన్లు చేశాను. ఇన్ని వేల ఆపరేషన్లు చేశాను అంటారేగాని, "ఇదిగో, ఇది చాలా అద్భుతమైన కేసు. ఇందులోని ప్రత్యేకత ఇదీ" అని ఎంత గుచ్చి గుచ్చి అడిగినా చెప్పలేకపోయారు. నాకు చాలా ఆశ్చర్యమనిపించింది. వాళ్ళు చాలా అద్భుతమైన సర్జరీలు చేసి వుంటారు. కాని... ఆ పేషంట్ల జీవితంలోకీ, మనసులోకీ, ఆ సర్జరీలోంచి స్ఫురించే ఓ సత్యంలోకి వెళ్ళలేకపోయారు.          అందుకని.... ఎదుగుదల వుండాలంటే వయసు ఇంకా ఇంతకుముందు చెప్పిన ఏ అంశంవల్లా రాదు. వీటన్నిటి క్రోడీకరణా వుండాలి.          ఓ నిరంతరమైన తపన వుండాలి.                                                                 * * *

         చదవటం పూర్తిచేశాను. మనసంతా అదోరకమైన శూన్యత ఆవరించింది. కాగితం మడత పెట్టి జేబులో పెట్టుకున్నాను.          అమ్మ ఇంకా అలానే ఒడ్డున కూర్చుని వుంది.          అట్నుంచి గోదారీ, ఇట్నుంచి ఎండా-మధ్యలో శిలా ప్రతిమలా ఆమె....బహుశా గతం గురించి ఆలోచిస్తూ వుందేమో ఇన్నేళ్ళ తరువాత మళ్ళీ ఈ పరిసరాల సామీప్యం.... ఈ ఇసుక తిన్నెల్లోనేగా ఆమె కలల గూళ్ళు కట్టుకుంది. ఇక్కడ రెల్లుగడ్డి నీడల్లోనేగా ఎన్నో ఆశల్ని పెంచుకుంది. పంటపొలాల మధ్య సన్నబాటలో-కాళ్ళ కడ్డుపడే పరికిణీ పక్కకి తీసుకుమ్తొఇఒ భవిష్యత్తువైపు పరుగెత్తింది. కన్న కలలు నిలువునా కరిగిపోతూంటే అచేతనమైన ప్రేక్షకురాలిలా మిగిలిపోయింది ఇక్కడేగా... ఏం సాధించింది?          ..ఏం సాధించలేదు?          అవునుమరి ఎందరో చరిత్రకారులు వీరపత్నుల గురించి వ్రాశారు. ఎందరో సంస్కారవాదులు స్త్రీ స్వాతంత్ర్యం గురించి ఎలుగెత్తి ఉపన్యసించారు. ఎందరో రచయితలు దాస్యశృంఖలాలు తెగ్గొట్టుకోవటం గురించి లిఖించారు. కవిత్వం గానం చేశారు. కానీ ఇదిగో ఇక్కడుంది ఒక స్త్రీ ఆమె జీవితం ఏ చరిత్రకూ అందని పాఠ్యపుస్తకం. జీవితంకన్నా గొప్ప పాఠం ఏముంది? ఒక కళావంతుల ఇంట్లో పుట్టింది. సంసార స్త్రీ అవ్వాలనుకుంది. ప్రేమ విఫలమైంది. విధి కర్కశంగా ఆడుకున్న ఆటలో మరో దుర్మార్గుడికి భార్య అయింది. బాధలనుభవించింది. అయినా పట్టు వదలలేదు. విశాల ప్రపంచంలోకి ఒంటరిగా వెళ్తూ వెళ్తూ కూడా తను ప్రేమించినవైడ్ని సంస్కరించి మరీ వెళ్ళింది. అలా సంస్కరించడంలో.. ఏ తల్లీ చేయని త్యాగం చేసింది! మరో కొడుక్కి తల్లి అయి, చేతులనే రెక్కలుగా మార్చుకుని ఒక పిల్ల పక్షికి ఎగరటం నేర్పింది. ఆ పిల్లవాడు తన స్వంత కొడుక్కే యజమాని అయ్యేటంత గొప్పవాణ్ణి చేసింది. ఓటమికి తుది మలుపు నిరాశ కాదనీ, తిరగబడమనీ - ఏ విప్లవకారుడూ చెప్పనంత గొప్పగా తన జీవితం ద్వారా నిరూపించింది. అలాటి స్త్రీ తల్లిగా లభిస్తే ఎవరు వదులుకుంటారు? మీరే చెప్పండి.          .... ఆమె లేచింది.          బాగా చీకటి పడింది.          సంధ్య నదినుంచి వీడ్కోలు తీసుకుని వెళ్ళిపోయింది.          చంద్రుడు నెమ్మదిగా పైకి వస్తున్నాడు.          ఆమె వెనుక గోదారిమీద వెన్నెల పరుస్తున్నాడు.          పిల్ల తిమ్మెరలాటి ఆలోచన నా మనసులో మలయ పవనంలా ప్రవేశించింది.          ఈ స్త్రీకీ గోదావరికీ కూడా తేడా ఏముంది?          అతి సాధారణమైన కుల కొండచరియల్లో పుట్టి, సన్నగా ప్రవహించి, విధి ఎత్తులున్నచోట మర్యాదగా పక్కకి తొలగి, బలం పుంజుకుని కొండల్ని ఢీకొని, అడ్డంకుల్ని తొలగించుకుని, జీవనదై పదిమందికీ అన్నం పెట్టే గోదారి....! సాగర సంగమానికి సంతోషంగా వెళ్ళబోతూంటే అడ్డుగా తన స్వార్ధంతో ఆనకట్ట వేసిన మనిషిని కూడా చిరునవ్వుతో క్షమించే స్త్రీ ఈ గోదారి! వినగలిగితే ఆ గలగలల్లోంచే జీవితానికి స్ఫూర్తినిచ్చే వేదఘోష వినపడుతుంది. ఆ నిశ్శబ్దస్వర నినాదాల శృతి నాస్వాదిస్తూండగా తను దగ్గిరగా వచ్చింది.          ఆత్రంగా తలెత్తి చూశాను.          నవ్వింది.          ఆ నవ్వులో నాక్కావాల్సిన సమాధానం దొరికింది.          నేనూ నవ్వేను.          వెన్నెల్లో గోదారి కూడా.                                               --౦౦౦--                                                        కథకుడు          ఈ కథ ప్రారంభించినది నేను కాబట్టి స్వస్తివాక్యం పలుకవలసిన కర్తవ్యం కూడా నా మీదే వుంది.          ఆ తరువాత ఎప్పుడైనా ఆనందరావు ప్రమద్వరని కలుసుకోవటానికి ప్రయత్నించాడా- దానికి గోపీచంద్ సహకరించాడా అన్నది మనకి అప్రస్తుతం. ఈ రహస్యం తమ ముగ్గురితోనే అంతమవ్వాలని మాత్రమే వారు అనుకున్నారు. కానీ ఈ రహస్యం తెలిసిన ఇంకొకరున్నారు.          ఆ వ్యక్తి తరళ.          పెళ్ళి ముహూర్తం దగ్గర పడుతూందని హడావుడిగా మేడమీదకు వెళ్ళిన ఆమె ఆ ఇద్దరిమధ్యా జరిగిన సంభాషణను ఆమూలాగ్రం విన్నది.          చిత్రంగా-          ఆమె స్పృహతప్పి పడిపోలేదు. కెవ్వున కేకవేసి రభస చేయలేదు. తన ప్రవృత్తికే వ్యతిరేకంగా - మొత్తం సంభాషణ పూర్తయ్యేవరకూ అలాగే నిలబడింది మొహమేకాదు. శరీరం కూడా వివర్ణమైంది.          తన మూర్ఖత్వం ఇద్దరి ప్రేమికుల్ని ఎలా విడదీసిందీ- తన మొండిపట్టు తన తండ్రి మరణానికి ఎలాదారితీసిందీ- అంతా విన్నది. ప్రేమ వుండటం ఒక్కటే ముఖ్యం కాదనీ, అవతలి వారిలో అది వుందో లేదో కూడా కనుక్కోవాలనీ, పాతిక సంవత్సరాలు ఆలస్యంగా తెలుసుకుంది.          వణికిపోయింది.          ఆ తరువాత ఆమె ఎన్ని ఒంటరి రాత్రులు ఏడుస్తూ గడిపిందో తెలీదు.          జీవితాంతం వరకూ మాత్రం ఆ రహస్యాన్ని తనలోనే దాచుకుని ఏమీ ఎరగనట్టు ప్రవర్తించింది. ప్రబంధ్ ని స్వంత కొడుకులాగే చూసుకుంది.          పనిమనిషి దొంగతనం కేసులో కూతుర్ని దండించి, తరువాత తప్పు తెలుసుకుని శరీరంమీద వాతలు పెట్టుకోవటం ద్వారా తనని తనెలా శిక్షించుకుందో- ఇప్పుడు చేసిన తప్పుకి తన స్వంత కొడుకైన గోపీచంద్ ని జీవితాంతం చూడకపోవటమే శిక్షగా భావించింది!          తరళ లాంటివాళ్ళు మీ కెక్కడైనా తారసపడితే వారిని అపార్ధం చేసుకోకండి. జాలిపడండి.                                                            అయిపోయింది                                              ----****----

                                                   రాత్రి 9 గంటలకు             (ఒక పట్టణంలో మనుష్యుల మనస్సుల ఊహల మాటల కోలాహల హాలాహలం)     ఒక సందులో ఒక చిన్న ఇంట్లోంచి  - "అమ్మా భయం వేస్తోంది. ఈ రోగం యింక తగ్గదే. అమ్మా కావిలించుకోవే చచ్చిపోకుండా. బాబోయ్ డాక్టరు దున్నపోతు ఎక్కివస్తున్నాడు. స్టెతస్కోపు పాశంలా విసురుతున్నాడమ్మా."     ఒక రోడ్డు మొగని ఆదునిక కవి.     "గంటల కారు చప్పుడు పక్క ఊరు అంటుకుందని విన్నప్పుడు అరెరె పాపం! అరెరె ఏమిటీ ఉపద్రవం! టాక్సీ చేయించుకువెళ్లి చూసి వద్దామా భాయి? ఆ జ్వాలా మహోత్సవాన్ని. చూస్తే వండ్రఫుల్ వచన పద్యం ఒకటి వస్తుంది. హుతాశన గృహ గృహ కర్పూర భస్మం నా పద్యం...."     ఒక యింటి అరుగుమీదనుంచి లోపల వంటింట్లోకి కేక -     "ఒసేవ్, నాకు కందిపచ్చడి అంటే యిష్టం."     ఒక రసపిపాసువు మరొకడితో -     "బలే బలే! పద్మిని ఎంత మజాగా వుందిరా జిస్ జిస్ .... ఏమిటో దాని పేరు..... జలాంతర క్రీడా సమయ బహిర్గతజంఝాది సురమ్యా పద్మినీ పద్మినీ.... పిక్చరు ఏదో దొంగల్ని గురించిట! అయినా వెధవ కథా కమామీషు ఎవడిక్కావాలి?"     పక్కనున్న పాతిక వోల్టు విద్యుద్దీపకాంతిని కమ్మేస్తూ ఒక షావుకారు దోవనపోయ్యే  చలమయ్యతో -     "రేపు మా బామ్మర్ది చెల్లెలు కొడుకు పెళ్ళి, గొప్ప విట్టేశాను. అంటే మా అబ్బిగాడిదే. కట్నం పందొమ్మిదివేల ఎనభై ఒక్క రూపాయి నాలుగు పైసలు. పై రూపాయి నాలుగు పైసలూ బామ్మర్దికి సంభావన యిచ్చేస్తాను. ఏది శాశ్వతం లెద్దూ! అయినా ఆ మాత్రం దానం సెయ్యకపోతే బెడిసికొడుద్ది సెలమయ్యా."     ఆశావాది అయిన ఓ గుమాస్తా తన మిత్రుడితో -     "చస్తే రోల్సు రాయిస్ కిందపడి చావాలి. ప్రాణం ఎంత మెత్తగా హాయిగా పోతుంది. ఎంత గొప్ప! అబ్బ తలచుకుంటేనే ఒళ్ళు గగుర్పొడుస్తుంది."     ఒక క్లబ్బులోంచి -     "మూడు జోకర్లు కల్సినా డిక్ అవలేదు. బాడ్ లక్, ఇంకొక బ్రాందీ సోడా.... బోయ్!"     ఒక డాబా పిట్టగోడ నానుకు నించున్న ఒకావిడ పక్క డాబా మీదున్న మరో ఆవిడతో -     "ఏమోయ్, చంద్రుడెంత బాగున్నాడో ఆకాశంమీద, మన వీధి మొగని కిళ్ళీకొట్లో ఉన్న గిరజాల అబ్బాయిలాగ."       ఒక మధ్యతరగతి యింట్లోంచి -     "ఏమండీ నామాట వినండీ. సానికొంప కెళ్ళకండీ, మీ పాదాలట్టుకుంటాను. మీ పిల్లల్ని చూడండి. వీళ్ళగతేం కాను? అూ్ూ కొడతారేవండీ, పోనీ కొట్టండి, చంపండి. నా రక్తాన్ని మీ చేతులకు రాసుకుని మీ ప్రియురాలి పెదాలకు రాయండి. ఎర్రగా ఉంటాయి చప్పరించేందుకు హారి భగవంతుడా స్త్రీకి మొగుడువెధవే గతికదా....?"     ఓ రిక్షావాడు -     "సైడు సైడూ, తప్పుకోవయ్యా బాబూ, ఈ రిక్షా అంటే ఏంటనుకున్నావ్. అమానంలాగ ఎగుర్ది. దీనితస్సా మందూ గబుక్కున యాక్షన్ డౌనయిపోయిందిగాని, లేందే డబుల్ టూకీ రెండొందలు కొట్టి వుండేవాణ్ణి బాబయ్యా. రిక్షాలాగే యోగంవుంటే అంకె ఎందుకు తగుల్తది. దొంగనాయెదవ మార్కెట్టు!"     ఒక కాలేజీ విద్యార్ధిని స్నేహితురాలితో -     "అవిగో గుళ్ళో గంటలు కార్తీకమాసం వెన్నెల. దేవుడి ప్రసాదం పెడతారు రావే సుజాతా. (మెల్లగా) మన క్లాస్ మెట్ మురళీధరరావు.... అబ్బ వాడే పొడుగ్గా, ఎర్రగా టక్ అప్ చేసుకునీ.....ఆ మధ్య రిబ్బన్లు పంపాడూ... వాడూ. ప్రతిరోజూ వస్తాడే వాడికి మనలాగే ఎంతో భక్తి పాపం!"     ఒక కోతలరాయుడు -     "నాకు స్పోర్ట్సు అంటే చాలా ఇష్టమండీ. క్రికెట్, బేస్ బాల్ , పోలియో తెగ ఆడేసేవాణ్ని నా చిన్నప్పుడు."     ఒక లౌడ్ స్పీకరులోంచి -     "అఖిలాంధ్ర సాహితీ సమావేశం.... మంత్రిగారు అధ్యక్షులు -మున్సిపల్ ఛైర్మన్ గారు ప్రారంభకులు... చాంబర్ ఆఫ్ కామర్సు ఉపాధ్యక్షుల ఉపన్యాసం 'సాహిత్య వ్యాపారమూ లాభనష్టాల పరీక్ష..... ' మహాకవి 'శాతకర్ణి' 'తాజా రచన' కీర్తిపథంలో పరుగెత్తే స్తోత్రరథం నుండి రసవత్తర ఘట్టాల కావ్య పఠనం"     ఒక పాత్రికేయుడు తన గదిలో వ్రాసుకుంటూ -     "ఊరికి కరణమూ, భాషకి వ్యాకరణమూ ప్రబల శత్రువులు"     ఒక ఖైదీ -     "ఈ పాటికి వంతెన క్రింద ఓ చుక్కేసి మనోళ్ళతో మాంచి సరదాగా వుండేవాణ్ని. కొండమీద సెంద్రుడు గిర్రున తిరుగుతూండేవాడు రంగులరాటంలాగ! ఇప్పుడెదవ బ్రతుకు కటకటాల యెనక్కి తోసేసారు....... అయినా వూరికినే...... దేవుడి తోడు..... వూరికినే కొడవలితో ఇలా అన్నానో లేదో యెదవ అర్బకం ముండ అదేరా నా పెళ్ళాం - కళ్ళు తేలేసి టపీమని చచ్చిపోయింది. పీకతెగి పిట్టలా కొట్టుకుంది. ఏంటోగాని నా కప్పుడు మాత్రం శానా కట్టమనిపించిందిరా. ఆ యెర్రిబాగుల్ది యేపుగా సాపుగా ఉండేది పికిలిపిట్టలాగు. ఏమైతేనేం యిప్పుడిక్కడ జైల్లోపడి సత్తున్నా ఓ సుక్కైనా లేక....."

    "షరతు ఏమిటి?"     "మధ్య నేను షరతు పెట్టడం ఏమిటి? పద! క్లాసుకు టైం అయింది" అంటూ లేచింది వాణి.     సుధ పెద్ద అందమైంది కాదు. వయసులో ఉన్నది. కట్టూ బొట్టులో చాలా శ్రద్ధ చూపుతుంది. ఆకర్షణీయంగా కన్పిస్తుంది.     శ్రీమంతులబిడ్డ. తల్లిదండ్రులకు ఏకైక సంతానం. డాక్టరీకూడా హోదాకూ, సరదాకూ చదువుతున్నది.     ఆమెకు యువకుల్ని ఆకర్షించి ఆ తర్వాత దూరంగా ఉండి, వాళ్ళు బాధపడుతుంటే చూడటం సర్దా. ఆమె మూడో సంవత్సరం చదువుతున్నప్పుడు రఘు అనే యువకుడు ఆత్మహత్య చేసుకున్నాడు. అందుకు కారణం సుధేనని చాలా మందికి అనుమానం.     తను కావాలనుకుంటే తిరస్కరించే యువకుడు ఉండడని ఆమె విశ్వాసం.     గౌతమ్ మీద ఆమె దృష్టి ఇటీవలే పడింది. అదీ గౌతమ్ రేణుకను ప్రేమిస్తున్నాడనే అనుమానం వచ్చిన తర్వాతనే. అతను తనను నిర్లక్ష్యం చెయ్యడం సుధలో పట్టుదలను పెంచింది.     వాణీ వెళ్ళిపోయింది.     సుధ క్లాసుకు వెళ్ళలేదు.     ఆలోచిస్తూ కూర్చుంది.     గౌతమ్ తను ఆకర్షించలేదా? అష్టదరిద్రుడు. తనలాంటి బంగారు పిచ్చుక కోరితే తిరస్కరించగలడా? తనను చూసి కాకపోయినా తన డబ్బుకైనా లొంగిపోతాడు.     సిరి తనకు తానై వలచివస్తే వద్దనే మూర్ఖుడు ఉంటాడా? ఉండడు!     గౌతమ్ తన బీదతనాన్ని ప్రతి నిముషం గుర్తుచేసుకుంటూ ఉంటాడు. అతనిలో ఆత్మహీనతాభావం ఉంది. అందుకే అంత ముభావంగా ఎవరితోనూ కలవకుండా ఉంటాడు.     అలాంటివాడిని డబ్బు ఎరచూపి వశం చేసుకోవడం ఏమంత కష్టమైన కార్యం కాదు.     కాలేజి సాంస్కృతిక ఉత్సవం జరుగుతున్నది.     చీఫ్ గెస్టుగా ఆరోగ్యశాఖ మంత్రి వేదిక మీద ఉన్నారు. కాలేజీ ప్రిన్స్ పాల్ అధ్యక్షాసనాన్ని అలంకరించి ఉన్నాడు. సాంస్కృతిక శాఖకార్యదర్శి గౌతమ్ కంఠం మైక్ లో నుంచి విన్పిస్తోంది.     "ఆదరణీయులైన అధ్యక్షులకూ, గౌరవనీయులైన మా ప్రిన్స్ పాల్ గారికి, విచ్చేసిన పెద్దలకూ నా నమస్కారాలు. నాతోటి విద్యార్థులకూ, విద్యార్థినులకూ శుభాకాంక్షలు.     మానవుని శరీరం ఎదగడానికి ఆహారం ఎంత ముఖ్యమో, మనసుకు ఆహ్లాదాన్ని కలిగించడానికి సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలూ అంతే అవసరం. నూటికి డెబ్బయ్ ఐదుమందికి కడుపునిండా తిండి దొరకని ఈ దేశంలో మానసిక ఆహ్లాదం గురించి ఆలోచించడం హాస్యాస్పదమే. అది కేవలం కడుపునిండినవారు వెతుక్కొనే కాలక్షేపం మాత్రమే.     మనదేశానికి స్వతంత్రం వచ్చింది. తెల్లవాడి స్థానాన్ని నల్లవాడు ఆక్రమించుకున్నాడు. కాని సామాన్యుడి జీవితంలో మార్పు ఏమీ రాలేదు. సామాన్యుడు అంటే ఎవరంటారా? శ్రమ పడేవాడూ, చమటకార్చి ఉత్పత్తిని పెంచేవాడూ సామాన్యుడు. ఆ శ్రమశక్తి ఫలితాన్ని అనుభవంచేవాడే అసామాన్యుడు. ఉదాహరణకు రెండేళ్ళక్రితం వరకూ మన ఈ ఆరోగ్యశాఖ మంత్రిగారు సామాన్యులు. సామాన్యులు ఓట్లు పొంది ఈనాడు మంత్రి అయ్యారు. ఓట్లు వేసినవారు ఇంకా సామాన్యులుగానే ఉన్నారు, కాని వారి ఓట్లతో గెలిచిన ఈ అనంతరామన్ గారు మంత్రి అయి అసామాన్యులు అయ్యారు.     సభలో కరతాళ ద్వనులు మిన్నుముట్టాయి. మంత్రిగారి ముఖం మాడిపోయింది. కానీ తట్టుకోని పెదవులు మీదకు చిరునవ్వు తెచ్చి పెట్టుకున్నాడు.     "పాపం! ఏడవలేకనవ్వుతున్నాడురా!" వెనకనుంచి ఒకడు అరిచాడు.     ఒక క్షణం ఆగి గౌతమ్ మళ్ళీ ప్రారంభించాడు.     "సామాన్యుడు కూడా బ్రతుకుతూనే ఉన్నాడు. అతను ఇంకా ఉచ్చాస నిశ్వాసాలు తీస్తున్నాడు కనక బ్రతికిఉన్న వాడికిందే లెక్క, యంత్రంలా బ్రతికే మానవుడి బ్రతుకుకూడా ఒక బ్రతుకేనా? ఒక్కసారి ఆలోచించండీ" హృదయంలో స్పందనలేని, రక్తంలో వేడిలేని, జీవితంలో నవ్యతంలేని జీవితం మృత్యువుతో సమానం.     ఈనాడు మన స్వతంత్రభారతంలో ఎన్నో ప్రణాళికలు వేస్తున్నాం. దేశం అభివృద్ధిపథంలో నడుస్తున్నదని చెబుతున్నారు నాయకులు (సభలో చప్పట్లు) రోజురోజుకూ ఉన్నవాడికీలేనివాడికీ మధ్య ఏర్పడిన అగాధం పెరుగుతుందేగాని తరగడం లేదు.     కర్మసిద్ధాంతంమీద నమ్మకం రోజురోజుకూ పెరుగుతోంది. మతం పేరుమీదా, కులం పేరుమీదా ఓట్లూ సీట్లూ పంచుకుంటున్నారు. (హియర్ హియర్) మనదేశం కర్మభూమి. మన సంప్రదాయం చాలా గొప్పదని పెద్దలు వేదికలెక్కి ఉపన్యాసాలు ఇస్తున్నారు. కాని మన సభ్యతా, సంస్కృతీ మనిషికీ మనిషికీ మధ్య మతం పేరుతో, కులాల పేరుతో అడ్డుగోడల్ని లేపాయి. దీపం చీకటిని పారద్రోలడానికి ఉపయోగపడుతుంది. అలాకాకుండా ఆ దీపమే ఇంటిని తగలేసేదిగా మారినప్పుడు ఆ దీపాన్ని ఆర్పేయండి"     ప్రిన్సిపాల్ బెల్ కొట్టాడు.     గౌతమ్ మాట్లాడటంమాని వెనక్కు చూశాడు.     "మాట్లాడాలి గౌతమ్ మాట్లాడు" స్టూడెంట్సు కేకలు.     మళ్ళీ గౌతమ్ ప్రారంభించారు-" యువతరంలో మార్పు రావాలి. ఎనాటమీ చేసే మెడికల్ స్టూడెంట్సులో కూడా కులాభిమానం ఉండటం హాస్యాస్పదం. సిగ్గుచేటు. మానవుడికి మానవుడికీ మధ్య ఏర్పడిన ఈ గోడల్ని పడగొట్టింది.     మానవజాతిపుట్టుకతోనే కులాలముద్రలతో పుట్టలేదు. ముందు మనిషి పుట్టాడు. ఆ తర్వాత మతం, కులాలు పుట్టాయి. ధర్మశాస్త్రాలు పుట్టాయి. పదిమంది హిందువుల స్థానంలో ఒక మానవుడు చాలు. బైబిల్, ఖురాన్, గీత అన్నింటిలోసారం ఒక్కటే. అది మానవతాన్ని పెంచి మానవ సౌభ్రాతృత్వాన్ని స్థాపించడం. కాని మనం ఈనాడు చూస్తున్నదేమిటీ? చేస్తున్నదేమిటి?     స్వతంత్రంవచ్చాక మన దేవుడిగుళ్ళల్లో రద్దీ మరీ ఎక్కువైంది? కారణం ఏమిటి? ఉండీలలో లక్షల కొద్దీ నోట్లకట్టలు వేసేవాళ్ళు ఎవరు? భగవంతుణ్ణీ (ఒకవేళ ఉంటే గింటే...చప్పట్లు) కూడా లంచం పెట్టి తమవైపుకు త్రిప్పుకోవాలనే ప్రయత్నం కన్పించటంలేదూ?     "నేను ఆ దేవుణ్ణే, ఉన్నట్టయితే, దిగి రమ్మంటున్నాను. నువ్వు గొప్పవాడివో మానవతం గొప్పదో చూడమంటున్నాను."     "సభలో చప్పట్లు. గౌతమ్ ఓ క్షణం ఆగి మళ్ళీ అందుకున్నాడు. శ్రమజీవి చమటకు తగిన విలువనిచ్చినరోజే మనదేశంలో మానవతం తలెత్తుకొని మనగలదు. అది ఎలా సాధ్యం; ఈ వ్యవస్థలో, ఈ దోపిడీ వ్యవస్థలో అది సాధ్యంకాదు"     ప్రిన్స్ పాల్ మళ్ళీ గంటకొట్టాడు. ఒక లెక్చరర్ గౌతమ్ దగ్గరకు వచ్చి చెవులో ఏదో చెప్పాడు.     గౌతమ్ ప్రేక్షకులకు నమస్కరించి మరో మాట మాట్లాడకుండా కూర్చున్నాడు.     సభలో కలకలం బయలుదేరింది.     మంత్రిగారు లేచారు. వెనక నుంచి పిల్లి కూతలు విన్పించాయి.     మీటింగు ఎలాగో పూర్తి అయింది అనిపించారు.     ఆ తర్వాత సాంస్కృతిక కార్యక్రమం జరిగింది.     గౌతమ్ చుట్టూ స్టూడెంట్సు చేరారు. చాలా బాగా మాట్లాడావంటూ అభినందించారు.     రెండోరోజు మధ్యాహ్నంవార్డులో ఒక రోగిని పరీక్షిస్తున్నాడు గౌతమ్.     "నిన్న మీరు చాలా బాగా మాట్లాడారు"     గౌతమ్ నిటారుగా నిల్చున్నాడు. వెనక్కు తిరిగి చూచాడు. రేణుక నిల్చుని ఉంది.

     బస్సుస్టాండుకు నడుస్తున్నాం.          హఠాత్తుగాదారిలో ఎందుకో అతనునావైపు చూశాడు మంగళసూత్రం కనిపించింది.          "గీతాంజలిగారూ"          "......."          "మీకు పెళ్ళయిందా?"          "అయింది"          "సారధినన్ను పిలువకుండానే నిన్ను పెళ్ళి చేసుకున్నాడా? ఇంతమోసం చేస్తాడనుకోలేదు"          కోపంగా అతనడుగుతున్న ప్రశ్నకి మ్రాన్పడిపోయాను. ఏం జవాబు చెప్పాలి?          "మాఇద్దరి మధ్య స్నేహమంటూ అంతలేకపోయినా కాలేజి అంతకి ప్రేమికుల జంటగా ప్రసిద్ది కెక్కిన మీరు ఇలా చేయటం తప్పుకాదా? పిలువకుండానే పెళ్ళి చేసుకునేంత తప్పు ఏం చేశాం మేము"          "కాదండీ"          "ఏమిటి కాదండి"          వెక్కిరింపుగా అన్నాడు.       నిశ్చయంచేసుకున్నాను-అతనికి చెప్పివేయటానికి అతనికి ఆ విషయం చెప్పటానికి అంతకన్నా మంచి అవకాశం వస్తుందా?          "సారధినన్ను చేసుకోలేదు" అతను విభ్రాంతుడై అడిగాడు.          "మరి ఎవర్ని చేసుకున్నావ్"          మనసుని దిట్టవు పరుచుకుని అన్నాను.          "మీరే"          "నే......నా .....?"          అతన్లో కలిగిన ఆశ్చర్యం, కోపం, ఓ విధమైన ఏవగింపు ఆ క్షణంలో అన్నీ ముఖంలో తాండవించాయ్.          దగ్గరగా వచ్చి అన్నాడు గట్టిగా:          "అలాంటిమాటలనకు. ప్రేమజీవులను విడదీసే రాక్షసుడిని కాదునేను"          "అది మీకు తెలియదు. తెలిసీ తెలియని స్థితిలో నా మెడలో తాళి కట్టారు మీరు"          "ఎప్పుడు"          "నిన్న"          "ఎక్కడ"          "ఇక్కడే-ఈ కొండమీదే"          "అసంభవం-అబద్దం మాట్లాడవద్దు"          "కాదండి మీకు నిజంగా తెలియదు......మీ మనస్సు స్థిమితం లేదు అప్పుడు. అయినా ఆ పూర్వచరిత్ర అంతా ఎందుకు?"          ఆ విషయం చెప్పి తిరిగి అతన్ని నొప్పిపెట్టటం నాకిష్టంలేదు. కానీ అతను వదల్లేదు.          "కాదు.......కాదు......చెప్పవలసిందే?"          "మీకు చాలా రోజుల నుంచీ మనస్సు స్థిమితం లేదు. ఎనిమిది నెలలకి పూర్వం మా కంట బడ్డారు. పొరపాటుని అనుకోకుండా ప్రమాదానికి లోనయ్యారు-మావలన అది జరిగిందని హాస్పిటల్ కి తీసికెళ్ళి వైద్యం చేయించాం- అప్పుడు మీరునన్ను తప్ప మరొకర్ని దగ్గరికి రానివ్వటం లేదు-డాక్టరుగారి సలహాతో మీ మనస్సుని, పిచ్చిని బాగా చేయటానికి సారధి ప్రోత్సాహంతో బయల్దేరి వచ్చాము. ప్రకృతి చికిత్సతో మీ జబ్బు ఆ ఏడుకొండలు వాడి దయవల్ల ఇక్కడే నయమైంది."          అతనేమి మాట్లాడలేదు.          దాదాపు పది నిమిషాలు గడిచాక అన్నాడు.         "ఏదోపిచ్చితనంలో తెలియక చేశాను-దాన్ని పట్టుకుని మనసర్పించిన సారధిని కాదని నన్నేపట్టుకుని వేళ్ళాడటంఅవివేకం......ఆ తాళి తెంచెయ్.....మేలుచేసినవారికి బదులుగా కీడు చేయమంటావా?"          దగ్గరగా వచ్చి రెండు చేతులూ చాచాడు తెంచటానికి, చేతులతో తాళికప్పుకుంటూ అన్నాను.          "సరజగదిధినేత శ్రీవేంకటేశ్వరుడి సన్నిధిలో జరిగిన పెళ్ళి యిది-వద్దు-మీరేనా దైవం-మీరు మీరు ఇంక ఆమాటలు వదిలేయండి-అలా అనకండి-"         "సరే-పిచ్చివాడి చేష్టకు అంత ప్రాధాన్యం ఇస్తున్నావు-నేనేమి చెప్పను-సారధిదగ్గరికే వెళదాం-అతన్నిఒప్పించి ఒప్పగించి వస్తాను"          నేనేదోమాట్లాడబోతే మాట్లాడనివ్వలేదు.          ఇప్పుడు సారధీ-          మేము బయలుదేరి వస్తున్నాం-          అతను నిన్ను అడుగుతాడు.         కానీ నేను నిన్ను అడగలేను-వాదించలేను-          నీవేఅర్ధం చేసుకో"          హిందూస్త్రీకి మనసు ముఖ్యమా?          మాంగల్యం ముఖ్యమా?          మనస్సు నీది-          కానీ దేవుని ఎదుట నిత్యకళ్యాణ చక్రవర్తి అయిన వేంకటేశ్వరుని ఎదుట తనువు అతనిది అయింది.          భగవంతుని నిర్ణయం అది.          ఏమోనా మనస్సు స్వాధీనం తప్పుతోంది.          నీఎదుట నిలచివాదించలేను.          అతనికి జవాబు చెప్పలేను.          నిన్ను సమాధానం అడగలేను-          నాకునేనే జవాబు చెప్పుకోలేని స్థితిలో వున్నాడు.          ఏదీతెగని స్థితిలో వున్నాను.          దారిచూపే దిక్కు నీవే-         నీమనస్సు కష్టపెట్టాను-          అందుకైనా మనస్సు ఎంత కష్టపడిందో-ఎంతకష్టపడివుంటుందో ఊహించుకుని అర్ధం చేసుకో-          నేను ఎంత బాధపడితేనో నిన్ను బాధపెట్టడం జరిగేది-          ఈ జాబుముట్టిన మరురోజుకంతా మేము అక్కడికి వస్తాము.          నీ ఇష్టం అతనికేం సమాధానంచెపుతావో?"          ఉత్తరం ముగిసింది.          సారధిమనసు బండబారిపోయింది.          మెదడు ఆలోచించటం మానింది.       మానవులకి సహజమైన కన్నీరు ఇంకిపోయింది అతన్లో.          అలాగేదిండులో తలదూర్చుకుని పడుకుని?          "భగవాన్" అనుకున్నాడు.          "రాసారధీ"          తలవంచుకుని వచ్చి కూర్చున్నాడు.          మౌనంగా వున్న అతని ముఖంచూసి ఏదో తెలియరానిబాద పొంద సాగింది సుభద్ర.          "నీవు అక్కడికి పోయి రావలసిన అవసరం తప్పిపోయిందిలే సారధీ"          ఏదో ఆలోచనల్లో వున్నాడని అతన్ని మళ్ళించటానికి అంది.          తలెత్తి చూసి అన్నాడు.         "ఎందుకు వదినా?"          "అవసరంలేదు"

         దేవీప్రియ కళ్ళలో మత్తు, పైట పూర్తిగా పక్కకి జారిపోయింది.          'డియర్... డియర్' అన్నట్లు ఆమె పెదవులు గొణుగుతున్నాయి. మనసు అలలు అలలుగా తేలికై, ఇంకా తేలికై... ఎటో ఊగిపోతుంది.          ఆమె మొహం మీదకు వంగాడు. ఈసారి తల పక్కకి తిప్పుకోలేదు. అతని కళ్ళలోకి చూస్తూ నవ్వింది.          పెదవులు,  చల్లగా మండాయి.          పొంగే గుండెలమీద వెచ్చటి స్పర్శ నరనరాలా విద్యుత్ పాకి, మైకంతో కళ్ళు మూసుకుంది.          ఆమె భుజాలు పట్టుకుని లేవదీసి బెడ్ మీదకు తీసుకెళ్ళాడు.                                                  * * *          మియాన్ దాద్ సెటిల్ అయిపోయాడు. అతన్ని అవుత చెయ్యటం ఎవరి తరమూ కావటంలేదు.  నిలకడగా ఆడటమే గాకుండా వేగంగా పరుగులుకూడా తీస్తున్నాడు.          క్షణం క్షణం టెన్షన్ పెరిగిపోతోంది.          రెండోవైపు వికెట్లు పడిపోతున్నాయి. స్కోర్ మాత్రం పెరిగిపోతున్నది.          రాజాచంద్ర ఎవరితో మాట్లాడటంలేదు. చాలా సీరియస్ గా ఉన్నాడు.          ఈలోపల ఆఫీస్ నుంచి రెండుసార్లు ఫోన్ వచ్చింది.          విశారద ఫోన్ లో మాట్లాడి వచ్చి "మేనేజర్ గారు పిలుస్తున్నారండీ బాంబే నుంచి ఎవరో కస్టమర్స్ వచ్చారట" అంది.          "నేనిప్పుడు రాను ఇప్పుడు మాట్లాడను" అన్నాడు రాజాచంద్ర కోపంగా.          విశారద ఫోన్ దగ్గరకు మళ్ళీ వెళ్ళి వచ్చి "పాతికవేలదాకా వచ్చే ట్రాన్సాక్షన్ టండీ. వాళ్ళు మళ్ళీ నాలుగింటికల్లా వెళ్ళిపోతారట. అనవసరంగా ఎందుకు పోగొట్టుకోవాలి అంటున్నాడు మేనేజరు."          "నేను రాను."          "ప్లీజ్."          రాజాచంద్ర జవాబు చెప్పకుండా టీ.వీ. వైపు చూస్తున్నాడు.          విశారద ఇహ లాభంలేదని గ్రహించి ఫోన్ దగ్గరకెళ్ళి ఏదో మాట్లాడి వచ్చేసింది.          నలభయి తొమ్మిదో ఓవర్ కపిల్ వేస్తున్నాడు.    "ఇదేమిటి?" అంటూ రాఖేష్ విసుక్కున్నాడు. "బాట్స్ మెన్ ని కొంచెమో గొప్పో కంట్రోల్ చెయ్యగలిగింది కపిల్ ఒక్కడే. చివరి ఓవర్ తనకి రాకుండా మిస్టేక్ చేశాడేమిటి?"          "ఆ మాత్రం క్యాలిక్యులేషన్ తెలీనివాడు కెప్టనేమిటి? చివరి ఓవర్ల విషయంలో ఎంత జాగ్రత్తగా ఉండాలి" అంది వినూత్న.          ఆ ఓవరయిపోయింది. కపిల్ కు వికెట్ రాలేదు.          చివరి ఓవర్ చేతన్ శర్మ బాల్ చేతిలోకి తీసుకున్నాడు.          ఇంకా రెండు వికెట్లు ఉన్నాయి. ఆరు పరుగులు మాత్రం చెయ్యాలి.          మియాన్ దాద్ అప్పటికే సెంచరీ పూర్తిచేసి పైన ఇంకా కొన్ని పరుగులు చేశాడు.          కపిల్ దేవ్ ఫీల్డింగ్ ఎరేంజ్ మెంట్స్ తెగచేసి పారేస్తున్నాడు.          ఫస్ట్ బాల్ కీ మియాన్ దాద్ సింగిల్ మాత్రం చెయ్యగలిగాడు.          అటుకేసి ఉన్న జుల్ కర్ నైన్ బాటింగ్ సైడ్ కి వచ్చాడు.                                                    * * *          జుల్ కర్ నైన్ షాట్ కొట్టి రన్ తియ్యబోయి రనవుటయిపోయాడు.          టీ.వీ. చూస్తోన్న కొన్ని లక్షలమంది ప్రేక్షకుల గుండెలు గబగబా కొట్టు కుంటున్నాయి.          తాసిఫ్ మహమద్ బాటింగ్ కు వచ్చాడు.          చేతన్ శర్మ కూడా బౌలింగ్ వెయ్యటానికి చాలా టెన్షన్ ఫీలవుతున్నాడు.          బాల్ వేశాడు.          తాసిఫ్ మహమద్ ఎలాగో సింగ్ తీసి అటుకేసి వెళ్ళిపోయాడు.          మియాన్ దాద్ ఫేస్ చేస్తున్నాడు. ఓవర్ లో ఇంకా ఒక్క బాల్ మాత్రమే మిగిలి ఉన్న పరిస్థితి వచ్చింది.          నాలుగు పరుగులు మాత్రం చెయ్యాల్సి ఉంది.          చేతన్ శర్మ బాల్ చేతిలోకి తీసుకున్నాడు.          కొన్ని లక్షలమంది టీ.వీ. ప్రేక్షకులు ఊపిరి బిగబట్టి చూస్తున్నారు.          బౌండరీ కొట్టాలి. ఏం చేస్తాడు? మూడు పరుగులు తీస్తే స్కోర్ సమానమవుతుంది. కాని వికెట్ల పతనం లెక్కలోకి తీసుకుంటే ఇండియా గెల్చినట్లవుతుంది.          చేతన్ శర్మ బాల్ వేశాడు. కావాలని వేశాడో, గూగ్లీ వేద్దామనుకుంటే అలా జరిగిందో, అది ఫుల్ టాస్ గా మారి మీదకు వచ్చింది.          మియాన్ దాద్ అరసెకన్లో వెయ్యోవంతు దిమ్మెరబోయాడు. వెంటనే నిర్ణయం తీసుకున్నాడు. శరీరంలోని ప్రతి అణువులోని శక్తినీ చేతుల్లోకి తీసుకుని గట్టిగా కొట్టాడు.          ఫీల్డర్స్ తలలమీదుగా బాల్ గాల్లోంచి వేగంగా వెళ్ళిపోతోంది.          ఊహించని ఈ పరిణామనికి ఫీల్డర్స్ షాక్ తిని,  నిస్సహాయంగా తలలెత్తి చూస్తున్నారు.          బాల్ ఎగురుకుంటూ వెళ్ళి బౌండరీ లైన్ దాటి అవతల పడింది.          సిక్సర్.                                                       9          రాజాచంద్ర సోఫాలో వెనక్కి వాలిపోయి కళ్ళు మూసుకుని ఉండిపోయాడు.          "ఏమండీ" అని పిలిచింది విశారద ఆందోళనగా.          రాజాచంద్ర కళ్ళు తెరవలేదు.          "డాడీ! డాడీ!" అని పిలుస్తున్నారు పిల్లలు. రాజాచంద్ర పలకటల్లేదు.          "డాడీకి హార్ట్ ఎటాక్ వచ్చిందేమో ఇలాంటి సస్పెన్స్ మేచ్ లు చూసినప్పుడల్లా కొన్ని వందలమందికి హార్ట్ ఎటాక్ రావటం, అందులో ఒకరిద్దరు..."అని రాఖేష్ ఏదో అనబోతూ విశారద తనవైపు ఉరిమి చూసేసరికి టక్కున నోరు మూసుకున్నాడు.

    "థాంక్యూ...... జింకలు ఆడవుల్లోనే వుంటాయి. వాటి నడుము చూసే అవకాశం తరచు మనుష్యులకు  దొరకదు. చేపలు నీళ్ళలో వుంటాయి మెరిసే వాటి ఒంటిని చూసే అవకాశం  మనుష్యులకి లేదు. పండిన దొండ పళ్ళని వంటకి పనికి రాకుండా చేశాడు దేవుడు. తీరిగ్గా చూసే అవకాశం ఇవ్వకుండా అందమైన వేగంగా తుమ్మెదలు ఎగిరిపోతూ వుంటాయి. ఇన్ని తప్పులు చేశాను కదా- అని ఇన్ని అందాల్ని మనుష్యులు చూడకుండా చేశాను కదా - అని నాలుక్కర్చుకున్న దేవుడు  ఈ అనంతానంత  మానవజాతి కోసం మీలో ఆ అందాలనిటినీ పెట్టి  సృష్టింఛాడనుకుంటున్నాను."     ఆ అమ్మాయి అందంగా సిగ్గుపడి, నేత్రవైపు మనోహరంగా చూసి అక్కణ్ణుంచి తప్పుకుంది.     "నీ స్పాంటేనియిటీకి జోహార్లు. ప్రతీ అమ్మాయితోనూ అలాగే మాట్లాడడం నే ఆచారం అనుకొంటాను" ప్రక్కనుంచి వస్తూ 'క్యూ' అన్నాడు. అతడిని చూసి నేత్ర ఆశ్చర్యపడలేదు. నవ్వేడు.     "ఈ దేశంలో అడుగు పెట్టగానే ఒక అందమైన అమ్మాయితో స్వాగతం చెప్పించడం ఇక్కడి ఆచారం అనుకుంటాను" అన్నాడు.          "అమ్మాయే కాదు. ఆతిధ్యం కూడా ఇస్తాం. అదిగో నీ కోసం వాహనం కూడా రెడీగా వుంది."     నేత్ర అటు చూశాడు. లక్ష డాలర్లు ఖరీదు చేసే కారు వుంది అక్కడ.     "ఇంకో పది నిముషాల్లో నీ మరణం  సంభావించబోతూ వుంది నేత్రా. ఈ  ప్రపంచంలో దాన్నెవరూ ఆపలేరు. ఈ పది నిముషాలైనా సుఖం అనుభవించు."     "థాంక్యూ. నా అంతిమ యాత్ర  అంత అందమైన  కారులో వద్దు" అని 'టాక్సీ' అంటూ పిలిచాడు. టాక్సీ వచ్చి ఆగింది. దాన్ని ఎక్కబోతూ వుంటే పది  అడుగుల దూరంలో వున్న మరో వ్యక్తి మీద దృష్టి పడింది.     "ఏం మావా- ఛీ- వదులు. వదులు" చీదరించుకుంటూ అన్నాడు యస్బీఆర్.     "నేన్నయ్యా..... యాద్గిర్ని. గట్ట బేజారైతవేంది? నీ తల్లి. ఎంత  ఎతికిన నీ  కోసం మన దేశంలో...... రాత్రికి వుండాయించినవ్? భయపడినావు?"     "రాత్రికి రాత్రి వుడాయించానో, రాజాగా తిరిగి వెళ్తానో భవిష్యత్తే చెపుతుంది. పొతే ఇది నీ దేశం కాదు. ఈ ఎయిర్ పోర్టులో ప్రతీ మూడో వ్యక్తి మా మనిషే. మరో నిముషంలో మర్యాదగా కారెక్కకపొతే నీ శరీరం తూట్లు పడుతుంది. కేసు కూడా లేకుండా నీ చరిత్ర  సమాప్తమవుతుంది. ఈ ప్రభుత్వం నాది."     "నీ కూతురెట్టుంది మావా?"     "నేత్రా  స్టాపిట్. ఇంకో ముప్ఫై సెకన్లు మాత్రమే  వుంది గడువు."     "అమ్మో. అయితే ఎల్లొస్త. మీ వాల్లని కాల్చొద్దని చెప్పు." అంటూ టాక్సీ ఎక్కాడు. అతడి చేతిలో పూల గుచ్చం అలాగే వుంది.     యస్బీఆర్ వచ్చి క్యూ పక్కన నిలబడి వెళ్తున్న ఆ కారు వైపు చూస్తూ, తన వాచీ పరిశీలించి, "ఇంకా పది సెకన్లు వుంది" అన్నాడు.     క్యూ  మాట్లాడలేదు.     అయిదు  సెకన్లు గడిచాయి.     నాలుగు......     మూడు......     రెండు......     నేత్ర  ఎక్కిన టాక్సీ దూరంగా సాగిపోతూంది.     యస్బీఆర్, క్యూ అటే చూస్తున్నారు.     టైం ఎక్స్ ప్లోజివ్ పేలటానికి ఇంకా రెండు సెకన్లుంది.     యస్బీఆర్ ఊపిరి బిగపట్టాడు. అందరూ నిశ్శబ్దంగా వున్నారు. ఆ నిశ్శబ్దంలోంచి 'టిక్.... టిక్' మని  వినిపించింది. క్యూ  సునిశితమైన గ్రహణ శక్తికి మాత్రమే  ఆ శబ్దం వినిపించింది.     "మైగాడ్" అన్నాడు  యస్బీఆర్ అయోమయంగా తలెత్తి చూశాడు.     "అక్కడ..... అక్కడ చూసుకో ఇడియెట్....." క్యూ అరిచాడు. అతడి దృష్టి యస్బీఆర్ కోటు జేబుమీద వుంది. అతడి కంఠంలో కంగారు వుంది. యస్బీఆర్ అసంకల్పితంగా జేబులో చెయ్యి పెట్టాడు.     అక్కడ తగిలింది టైం ఎక్స్ ప్లోజివ్! ......పూలగుత్తిలో పెట్టి విమానం  దిగగానే అమ్మాయితో ఇప్పించిన బాంబు- 'బాగున్నావా మావా' అంటూ వచ్చి కౌగిలించుకుంటూ నేత్ర అతడి జేబులో వేసిన ఆ బాంబు ఇంకొక్క సెకనులో పేలటానికి సిద్ధంగా వుంది!     యస్బీఆర్ దాన్ని బైటకు తీయడం, దాన్ని చూడగానే చేతిలో పాముని చూసినట్టు అతని చెయ్యి వణకటం, కరెంటు వైరు తగిలినట్టు దాన్ని  దూరంగా విసిరెయ్యటం, వాళ్ళు విమానాశ్రయానికి తీసుకొచ్చిన అత్యంత ఖరీదైన కారు మీద  అదిపడి, అక్కడో బ్రహ్మాండమైన విస్ఫోటం జరగటం క్షణాల్లో అయిపోయింది.     అక్కడంతా నల్లటి పొగ కమ్ముకుంది. జనం భయభ్రాంతులై పరుగెడ్తున్నారు. దూరంగా పోలీసు సైరన్ వినపడుతూంది.     ఇటువంటి 'ఆకస్మిక' సంఘటనల్ని క్షణాల్లో జీర్ణం చేసుకోగల 'క్యూ' క్కూడా ఈ సంఘటన్నుంచి తేరుకోవటానికి కొంచెం సేపు పట్టింది. యస్బీఆర్ వైపు చూశాడు. ఆ చూపుకేగానీ శక్తి వుంటే సర్పభూషణరావు అక్కడే మసి అయి వుండేవాడు.     క్యూ తన మనుషుల వైపు తిరిగి, "ఫాలో అండ్ కిల్ హిం" అన్నాడు.     ఆ టైంకి నేత్ర తన సీటులో వెనక్కి వాలబోతూ - డ్రైవర్ వైపు చూసి, నిటారుగా అయ్యాడు. స్టీరింగ్ పట్టుకున్న చేతులు చూడగానే అవి స్త్రీవని అర్థమైంది. "ప్రతిమా" అన్నాడు.     "యస్....." తల తిప్పకుండా అంది.     "ఇక్కడికి నువ్వెలా తయారయ్యావ్?"     "నువ్వు దేశం కోసం వస్తే- నేను దేశం ప్లస్ నీ కోసం.... దట్సాల్".     "డిపార్ట్ మెంట్ పర్మిషన్ తీసుకున్నావా?"     "లేదు. శలవు మీద వచ్చాను-"     "నేనిక్కడికి వస్తున్నట్టు నీ కెవరు చెప్పారు?"     "అహుబిల"     "మైగాడ్ మన ఏజన్సీకి 'సీక్రెట్' అని పేరు పెట్టడం ఎంత తప్పో ఇప్పుడర్థమైంది. మీ ఇద్దరూ ఇంత మంచి స్నేహితులెప్పుడయ్యారు?"     "శత్రువుకి శత్రువు మిత్రుడే కదా"     "మీ ఇద్దరికీ కామన్ శత్రువు ఎవరు?"     "హంసలేఖ"     "అయ్యోపాపం- తనేం చేసింది?"     "తన ప్రెగ్నెన్సీకి నువ్వే కారణం అని నిందమోపలేదూ!"     "అదా...." నేత్ర నవ్వాడు. ".......అసలు జరిగిందేమిటంటే-" అంటూ చెప్పబోతూవుండగా  ఒక బుల్లెట్  వచ్చి వెనుక అద్దాన్ని బ్రద్దలు కొట్టింది. నేత్ర చప్పున తలవంచి ముందు సీట్లోకి దూకాడు, వెనుకనుంచి కార్లు వేగంగా వొస్తున్నాయి. ఒక కారులోంచి మిషన్ గన్ విరామం లేకుండా పేలసాగింది. వీధిలో జనం కకావికలవుతున్నారు. మెరుపు వేగంతో వాహనాలు ముందుకు కదులుతున్నాయి. వాళ్ళిద్దరి పక్కనుంచీ బుల్లెట్స్ దూసుకుపోతున్నాయి.

                              ధర్మ సందేహం     రామ జన్మభూమి ఎక్కడుందసలు? అయోధ్యలోనా లేక ఇంకెక్కడయినా వుందా? అయోధ్యలోనే వుంటే అయోధ్యలో ఖచ్చితంగా ఇప్పుడు బాబ్రీ మసీదు వున్నచోటే ఉండేదా? ఇలాంటి అనుమానాలు మా కాలనీలో ప్రతి ఒక్కరినీ పీడించేస్తున్నాయ్. మాలో మేమే వాదోపవాదాలతో నానా గొడవా పడసాగాము.     మా సందేహ నివృత్తి కోసం మా కాలనీలోనే వున్న కొంతమంది ప్రముఖులను వేదిక దగ్గరకు పిలిపించి వారి అభిప్రాయాలడిగాము.     వారు కూడా ఆ విషయం వచ్చేసరికి నాలుగయిదు జట్లుగా చీలిపోయారు. ఏ జట్టుకీ మెజారిటీ దక్కకపోయేసరికి మా సందేహం అలాగే వుండిపోయింది. మాలో కొంతమందికీ, ప్రముఖ సంస్థలు కొన్నిటికీ వ్రాస్తే ఖచ్చితమైన సమాధానం లభిస్తుందేమోనన్న ఆశ కలిగింది మాకు.       వెంటనే కాలనీ వారందరం కలసి కొంతమందికి ఉత్తరాలు వ్రాసి సంతకాలు చేసి పంపించాము. సరిగ్గా రెండు నెలల తర్వాత మాకు సమాధానాలు వచ్చినయ్.     మొదటి కవరు ప్రముఖ రాజకీయ నాయకుడు, మా ఏరియా ఎం.పీ. వ్రాశారు. "నిర్భయ్ నగర్ కాలనీ ప్రజలకు నా వందనాలు! రామ జన్మభూమి ఎక్కడ వుందని మీరడిగిన ప్రశ్న నన్నెంతో ఆనంద పరిచింది. బ్రిటీష్ పరిపాలన ముగిసిన తర్వాత ఇంతకాలానికి ప్రజలలో భారతదేశంలో ఏ ప్రదేశం ఎక్కడుంది అనే జిజ్ఞాస కలగడం చాలా అద్భుతమైన విషయం. రామ జన్మభూమి ఏ ప్రదేశంలో అయినా వుండనీయండి- కానీ భారతదేశంలోనే వుందని నేను సవినయంగా మనవి చేస్తున్నాను.     భారతీయుడిగా నాక్కావలసిందంతవరకే! కానీ మీరు అది ఖచ్చితంగా ఎక్కడుందో చెప్పమని నిలదీస్తున్నారు! ఎన్నికలు త్వరలోనే జరగబోతున్నందువల్ల నేను మీ ప్రశ్నకు ప్రస్తుతం సమాధానం చెప్పలేకపోతున్నాను. ఎందుకంటే ఎన్నికల్లో నేనే పార్టీ తరపున పోటీ చేస్తానో ఖచ్చితంగా చెప్పడం ఆఖరి నిమిషం వరకూ సాధ్యంకాదు.     ఏ పార్టీ టికెట్ దొరుకుతుందో తెలిస్తేగానీ రామ జన్మభూమి ఎక్కడ వుందీ అనే విషయం నిర్ధారణ చేయలేను. ఒక్కో పార్టీకి రామ జన్మభూమి గురించి ఒక్కో పాలసీ వున్న విషయం మీకూ తెలిసిందే! కనుక రామ జన్మభూమి ఎక్కడున్నా రాముడి లాంటి మీ కాలనీ వారంతా ఈసారి కూడా నాకే మీ ఓటు వేస్తారని కోరుతున్నాను.                                                                                 ఇట్లు - మీ సేవకుడు     ఆ ఉత్తరం మా అందరికీ చాలా నిరుత్సాహం కలిగించింది.     రెండో కవరు పోలీస్ డిపార్ట్ మెంట్ నుంచి వచ్చింది.       "నిర్భయ్ నగర్ కాలనీ వాసులకు! రామ జన్మభూమి ఎక్కడుందో తెలియజేయమని మీరు మాకు వ్రాసిన లేఖ అందింది. మీ లేఖ మీద వెంటనే చర్య తీసుకోవలసిందిగా మేము మా సిబ్బందికి ఆదేశాలు అందజేశాము. సి.ఐ.డి.కి చెందిన కానిస్టేబుల్ 306ని రామ జన్మభూమి ఎక్కడుందో ఇన్వెస్టిగేషన్ చేసి ఆచూకీ తీయవలసిందిగా వినియోగించడమైనది. ఈ విషయంలో పోలీసు ఇన్ ఫార్మర్స్ రాములు, జహంగీర్ అలీ కూడా మాకు సహకరిస్తున్నందుకు త్వరలోనే మీ ప్రశ్నకు సమాధానం ఇవ్వగలమని మనవి చేస్తున్నాము."                                                                              ఇట్లు - పోలీసు అధికారి.     మూడో కవరు ఆర్కియాలజీ డిపార్ట్ మెంట్ నుంచి వచ్చింది.     "ఆర్యా! రామ జన్మభూమి ఎక్కడ వున్నదని మీరు అడిగారు. ఈ విషయం వెంటనే పరిశీలించమని మా రికార్డ్ సెక్షన్ అధికారిని ఆదేశించియున్నాము. మా రికార్డ్స్ లో ఆ విషయాన్ని ధృవీకరించే పత్రాలు లేకపోవడం వల్ల పెద్ద ఎత్తున త్రవ్వకాలు జరపాల్సి వుంది. దానికి షుమారు 260 కోట్ల రూపాయలు ఖర్చు కాగలదని అమ్చనా౧ ఈ ఆర్ధిక సంవత్సరంలో 260 కోట్ల రూపాయలు కేటాయించవలసిందిగా ఆర్ధిక మంత్రిత్వశాఖను కోరియున్నాము. ఆ మొత్తం ఆర్ధికశాఖ మంజూరు చేసిన వెంటనే మేము పెద్ద ఎత్తున త్రవ్వకాలు జరిపి చారిత్రక, ఇతిహాసిక ఆధారాలు వెలికితీయగలమని మనవి చేయుచున్నాము.                                                                     ఇట్లు - ఆర్కియాలజీ శాఖాధికారి.     మాకు ఆ లేఖ కూడా సంతృప్తి కలిగించలేదు.     భారత ప్రఖ్యాత పబ్లిషర్ నుంచి వచ్చిన ఉత్తరం ఆశాజనకంగా ఉంటుందేమోనని ఆత్రుతగా ఆ లెటర్ చదివాము.     "నిర్భయ్ నగర్ కాలనీ చదువరులకు ఇదే మా హృదయపూర్వక స్వాగతం! మా సంస్థ గత యాభయ్ సంవత్సరాలుగా అన్ని విషయాల మీద పుస్తకాలు, గ్రంథాలు, మహా గ్రంథాలు ప్రచురించియున్నది. ఇవికాక డిటెక్టివ్ పుస్తకాలు, క్రైమ్ థ్రిల్లర్స్, సెక్స్ ఎన్ సైక్లోపిడియాలు, భారత రామాయణాలు, రామాయణ భారతాలు- (వాల్మీకి ఆటోగ్రాఫ్. చిత్రపటంతో) పురాణాలు, విజ్ఞాన గ్రంథాలు, సైన్స్ గ్రంథాలు మొదలగువన్నియును ప్రచురించి యున్నాము.     రామ జన్మభూమి మీద మావద్ద పద్నాలుగు వాల్యూమ్ లు (క్వాలికో బైండింగుతో మేలు ప్రతులు కూడా యున్నవి) ఇటీవలే ప్రచురించడం జరిగింది. మొత్తం సెట్ ఖరీదు మూడువేల ఆరువందల రూపాయలు. ఈ నెలాఖరులోగా ఆర్డర్ ఇచ్చినవారికి యాభైశాతం డిస్కౌంట్ ఇవ్వబడుతుంది.     మనదేశంలో వున్న రామ మందిరాలన్నిటిమీదా ఒక ఉద్ గ్రంధం కూడా మేము ప్రచురించాం. దీని వెల ఆరువేల రెండు వందలు-వి.పి.పి. ఛార్జీలు అదనం!     ముందు వందరూపాయలు ఎం.ఓ. చేస్తే వెంటనే వి.పి.పిలో పుస్తకాలు పంపుతాము. మా సంస్థలో వున్న పుస్తకాలన్నీ చదివితే మీకు రామ జన్మభూమి ఎక్కడుందో చాలా సులువుగా అర్థమౌతుంది. మొత్తం సెట్ ఖరీదు పద్నాలుగు వేల ఎనిమిది రూపాయలు- లారీ ఛార్జీలు అదనం. ముందు లారీ పెట్రోల్ ఛార్జీలు పంపితే చాలు౧ మొత్తం సెట్ పంపిస్తాము. మా రాబోవు ప్రచురణల వివరాల పట్టిక ఈ లేఖతోపాటు జతపరచడమైనది. ఆ పుస్తకాల మీద ఎనభై శాతం డిస్కౌంట్ ఇవ్వబడును.                                                                             ఇట్లు - మీ విధేయులు                                                                                       పబ్లిషర్లు.                             *    *    *       

    ఈ ఏర్పాటు రచయిత చేశాడు. ప్రభాకరం ఆదివారం ఏం బట్టలు వేసుకోవాలో ఆ అమ్మాయి ముందే నిర్ణయించింది. అవేరకం బట్టలు చింపాంజీకి కూడా తీయించి కట్టబెట్టించారు. ఈ విషయమై మొత్తం పథకమంతా అనుకున్న ప్రకారం రూపొందింది.       వనజ, అరుణ పొట్ట పొట్ట పట్టుకుని చతికిలబడ్డారు. సుహాసినికి నవ్వురాలేదు. కానీ ఆమెకూడా చతికిలబడింది. బోనులోని చింపాంజీని చూస్తూవుంటే ఆమెకు ఏదోలావుంది. సుబ్బారావు మౌనంగా వారి ముగ్గురికి దూరంగా కూర్చున్నాడు.        వనజ సుహాసిని భుజంతట్టి "చూశావుటే చింపాంజీని!" అంది.        సుహాసిని చటుక్కున పైట చెంగుతో చెమ్మగిలిన కళ్ళు తుడుచుకుంది. "నా మనసేమీ బాగోలేదే- కాసేపేమీ అనకు" అంది.        "ఏమయింది?" అంది వనజ.       "బావంటే నాకెంతో ఇష్టం. బావ నిజంగానే చింపాంజీలా ఉన్నాడు. అయినప్పటికీ ఇంతవరకూ ఎదుటపడి బావను చింపాంజీ అని పిలువలేదు. బావ ఇలాంటి వాటికి తట్టుకోలేడు. అతని మనసు ఎంత బాధపడుతోందో ఏమో అది తలచుకుంటే నా మనసేదోలాగైపోయింది" అంది సుహాసిని.        ఇంకెవ్వరూ ఏమీ మాట్లాడలేదు. సుహాసిని మాత్రం ఉండుండి కళ్ళు తుడుచుకుంటోంది. ఆమె మనసు బాగాగాయపడినట్లు అంతా గ్రహించాను.        "జూ చూద్దామా" అంది అరుణ.        "ఇంకా నేనేమీ చూడను" అంది సుహాసిని.        "నాకు చూడాలనుంది" అంది అరుణ.        "ఆమెను బలవంత పెట్టొద్దు. నేను నీకు జూ చూపిస్తాను. మనం వచ్చేదాకా వీళ్ళిక్కడ కూర్చుంటారు" అన్నాడు సుబ్బారావు. అతడికి వనజ కారణంగా కాస్త యిబ్బందిగా ఉంది. ఎక్కడక్కన్నించి తప్పించుకుందామా అని చూస్తున్నాడు.       వనజ సుహాసినితో ఆగిపోయింది. సుబ్బారావు, అరుణ వెళ్ళిపోయారు. రామగోపాల్, మోనికా ఒక్కక్షణం డైలమాలో పడ్డారు. సుబ్బారావు ననుసరించాలా? సుహాసిని దగ్గరుండాలా? సుబ్బారావైతే రాయుడి చేతిలోని మనిషి అతడి వివరాలు రాయుడే అడిగి తెలుసుకోగలడు. ఇలా గనుకుని రామగోపాల్ అక్కడే ఉండిపోయాడు.        "భలేవాడే- చెల్లెలితో జూ చూడాలనుకున్నాడు" అంది వనజ.        "అన్న చెల్లె కి జూ చూపించడా?" అంది సుహాసిని.        "చూపించడని కాదు. అప్సరసల్లాంటి ఆడపిల్లలం ఇద్దరమున్నాం. మననిక్కడ వదిలి చెల్లెలితో తిరగడానికి పోయాడంటే అది విచిత్రమే" అంది వనజ.        "అతను నీకు నచ్చలేదా?" అంది సుహాసిని.        "నచ్చక పోవడమేమిటి?" అంది. "అసలు పెళ్ళి చేసుకోకూడదని చాలా కాలంగా అనుకునేదాన్ని అతన్ని చూడగానే మొదటిసారే నాకు ఏదోలాగనిపించింది. అతని పక్కన నడుస్తూంటే నాకెంత సంతోషంగా ఉందో చెప్పలేను. అతడితో పెళ్ళయితే చేయీ చేయీ కలుపుకుని రోడ్డు మీద నడవడానికి నేనెంతో గర్వపడతాను. మాయింట్లో ఈ విషయం చెప్పేయాలనుకుంటున్నాను" అంది వనజ.        సుహైస్ని ఆశ్చర్యంగా "మరి చదువుకోవా?" అంది.        "ఇలాంటి భర్త దొరికితే ఇంకా చదువెందుకే? అయినా చదువుకుని చేసేదేముంది? ఓ ఉద్యోగమా ఏమన్నానా?" అంది వనజ.        "అయితే సుభద్రమ్మగారికి నీ సంగతి చెప్పనా?" అంది సుహాసిని.        "చెబితే చచ్చి నీ కడుపున పుడతాను" అంది వనజ. కాని ముందు అతను నన్ను ప్రేమిస్తున్నాడో లేదో తెలుసుకోవాలి!"        "మీ యిద్దరికీ కులం కలవదు గదా!"        "మా ఇంట్లో అలాంటి పట్టింపులు లేవు. ఉన్నా నేను పట్టించుకోను. అతడికోసం అందర్నీ ఎదిరిస్తాను. ఈ ప్రపంచమంతా నా కెదురు నిలిచినా భయపడను అతన్ని నావాన్ని చేసుకుంటాను" అంది వనజ.        "అతనంత గొప్పవాడంటావా?" అంది సుహాసిని.        "అతనెంత గొప్పవాడో చెప్పడానికి మాటలు చాలవు" అంది వనజ. తర్వాత ఒక్కక్షణం ఆగి "అతని గురించి నువ్వేమనుకుంటున్నానే!" అంది.        "అతను నాకూ నచ్చాడు. కానీ పెళ్ళి చేసుకోను మా యిద్దరి శాఖలూ వేరు కదా!" అంది సుహాసిని.        "హెల్ విత్ యువర్ శాఖలూ!" అని "ఒక విధంగా అదీ నాకు మంచిదే- మా ప్రేమకు నువ్వు అడ్డురావు...సుహాసినీ! నువ్వె మమ్మల్నిద్దర్నీ కలపాలి. అతనికి నా గురించి నచ్చజెప్పాలి" అంది వనజ.        సుహైస్ని ఆలోచిస్తూ "నువ్వొప్పుకున్నా అతడొప్పుకోడేమో!" అంది.        "ఎందుకొప్పుకోడు? ఈ సృష్టిలో ఏ మగాడైనా సరే అందమైన ఆడదానికి బానిసకాక తప్పదు. అతనికి నేనంటే ఇష్టమవునో కాదో తెలుసుకో - ఆ తర్వాత అతన్ని నేను నా యిష్టం వచ్చినట్లు ఆడించగలను" అంది వనజ.        "అతనికి వాళ్ళమ్మ మాట వేదవాక్కు, ఇంతవరకూ వాళ్ళమ్మతో తప్ప సినిమాలు చూడలేదు. వాళ్ళమ్మ కిష్టం లేదని ఆటలకు వెళ్ళడు. వానలో తడిసైనా ఇంటికి వెళ్ళిపోతాడు. తప్పితే ఎక్కడా బయట ఆగడు. అలాంటివాడు నీమాట వింటాడని నేననుకోను."        "ఏమిటేమిటీ?" అని వనజ సుబ్బారావు గురించి మరికొన్ని వివరాలడిగి తెలుసుకుంది. అవన్నీ ఆమెకు ఎంతో ఆశ్చర్యాన్ని కలుగజేశాయి. అంతా విన్నాక "ఇంకేం? రొట్టె విరిగి నేతిలో పడ్డదన్నమాటే! ఇలాంటి వాడె పెళ్లయ్యాక భార్య మాటలు వింటాడు. భార్య చెప్పినట్లే ఉంటాడు. జీవితంలో అంతకంటే అదృష్టముండదు నేనితన్ని వదులుకోలేను. సుహాసినీ, ప్లీజ్ - నువ్వు నాకు సాయం చేయాలి" అంది వనజ.        "ఏం చేయను. నిన్ను ప్రేమించమని అతనికి చెప్పాలా"        "అక్కర్లేదు. నేనతన్ని ప్రేమిస్తున్నట్లు చెప్పు చాలు!"        "ఎప్పుడు చెప్పను?"        "మీరు పార్కులో కలుసుకుంటూనే ఉంటారు గదా!"        "లేదు. అందుకు మా నాన్నగారొప్పుకోవడం లేదు"        వనజ కాసేపు ఆలోచించి "అయితే ఓ పని చేస్తాను. అతన్ని సాయంత్రం పార్కుకి రమ్మనమని చెప్పు. ఆ టైముకి నేను మీ యింటికి వస్తాను. నాతో వచ్చినట్లు వచ్చి నువ్వు పార్కుకి వెడుదువుగాని. ఏం జరిగిందీ నువ్వు నాకు చెప్పాలి. నన్ను అతని దగ్గర విపరీతంగా పొగిడి పారేయాలి. ఎంతలా చెప్పాలంటే నా గురించి నువ్వు చెప్పిందంతా విన్నాక, అతను కలలో కూడా మరో ఆడదాన్ని తలవకూడదు" అంది.     "అలా చెప్పడం నాకు చేతకాదే!" అంది సుహాసిని.       "నేను చెబుతున్నాను విను" అంది వనజ- "ముందుగా నేనెవరో అతనికి చెప్పకూడదు. ఒక యువతి మిమ్మల్ని ప్రేమిస్తోంది. ఆమె అపురూప సౌందర్యవతి ఆమెకోసం ఎందరో యువకులు కలగంటున్నారు. తొలి చూపుతోనే ఆమె మిమ్మల్ని ప్రేమించింది. తన హృదయాన్ని మీ పాదాల చెంత ఉంచాలనుకుంటోంది. మీకోసం ఈ ప్రపంచమంతా ఒక్కటై ఎదురు తిరిగినా ధైర్యంగా పోరాడాలనుకుంటోంది. మీరు ప్రేమ కబుర్లు చెబితే విని పరవశించాలనుకుంటోంది..."

    "ఇంతవరకూ లేదు. కేవలం మాటకు కట్టుపడాలనే ఉద్దేశంతో అలా అన్నాను."     "మిమ్మల్ని ఆరాధించకుండా వుండలేను" అంది అరుంధతి.     రాజారావు మాట్లాడలేదు. "నేను నా భర్తకు ద్రోహం చెయ్యకుండా ఉండటానికి ప్రయత్నిస్తాను." కన్నీళ్ళు వత్తుకుంది అరుంధతి.     "మీరు రేపే వెళ్ళిపోవాలా?"     "అసలు ఈ రాత్రికే వెళదామనుకున్నాను. కాని కొంచెం గుండెల్లో నొప్పిగా వుంది. అందుకే రేపు వెళదామనుకుంటున్నాను. ఏ పరిస్థితుల్లోనూ రేపు రాత్రికి వెళ్ళిపోతాను" అన్నాడు రాజారావు కన్నార్పకుండా అరుంధతిని చూస్తూ. ఆమె రూపాన్ని కళ్ళతోనే ఫోటో తీసుకొని హృదయంలో దాచుకోవాలనిపించింది.     "మీ ఆరోగ్యం కుదుటపడలేదు. ఇంతలోనే తిరగటం ప్రారంభిస్తే ఎక్కువ రోజులు బతకరు!" రుద్ధకంఠంతో ఆగి ఆగి అంది.     రాజారావు నిర్లక్ష్యంగా నవ్వాడు. "మనిషి పుట్టాక చావటం తథ్యం. సత్యానికి భయపడి ఎక్కడకు పారిపోతాం? చావుకు భయపడి పనులు మానేస్తామా?" నిర్లిప్తంగా వున్నాయి అతని మాటలు.     "ఆరోగ్యం బాగా లేనప్పుడు జాగ్రత్త తీసుకోవటంకూడా కర్తవ్యమేగా?"     రాజారావు మౌనంగా కూచున్నాడు.     "మీకు చావంటే భయం లేకపోవచ్చు. కాని ఆ వార్త విని నేను బతగ్గలనా? అంది అరుంధతి వస్తున్న దుఃఖాన్ని బలవంతంగా మింగుకుంటూ.     రాజారావు ఉబికివస్తున్న వుద్వేగాన్ని అదుపులో పెట్టుకొనే ప్రయత్నంలో సతమతమవుతున్నాడు. మాట్లాడలేదు.     "ఇక్కడ వుండడం ఇష్టంలేకపోతే ఇంటికి వెళ్ళి వుండండి. నాకోసం కాకపోయినా మీ భార్యా పిల్లలకోసం అయినా మీరు బతకటం అవసరం" అంది అరుంధతి.     రాజారావు ముఖంలో విషాద మేఘాలు వ్యాపించాయి. వేదాంతిలా నవ్వాడు.     "పిల్లలు నేను లేకుండా పెరగగలరు, తినటానికి వుంది. నా భార్యకు నేను లేకపోతేనే బహుశా బాగుంటుందేమో! ఆస్తి అమ్మకుండా వుంటే చాలు ఆమెకు. ఆమెకు డబ్బు కావాలి. నాకంటే ఆమె డబ్బునే ఎక్కువగా ప్రేమిస్తుంది."     "మీరు చాలా దారుణంగా మాట్లాడుతున్నారు. స్త్రీ హృదయాన్ని మీరు అర్ధం చేసుకోలేడు."     "కావచ్చు నేనే పొరబడుతూ వుండవచ్చు. కాని వెళ్ళీ వెళ్ళక ఎప్పుడో ఏ అర్ధరాత్రో ఇంటికి వెళితే ఆదరణతో కూడిన ఒక మాట అనదు. పైగా ఎత్తిపొడుపు మాటలతో నా ప్రాణాలను తోడేస్తుంది. భర్తను అర్ధం చేసుకోలేని భార్యతో కాపరం చెయ్యటంకంటే నరకం మరోటి వుండదు."     రాజారావు వైపు జాలిగా చూసింది అరుంధతి.     "మనిషిని మనిషిగా నిలబెట్టడానికి అతనికి ప్రేమా, ఆదరణా, సానుభూతి అవసరం. అవి నాకు ఇంటిదగ్గర దొరకవు. శుష్క రాజకీయ జీవితంలో విసిగినప్పుడు నాలోవున్న మానవుణ్ణి చావకుండా నిలబెట్టుకోవటానికే అప్పుడప్పుడు ఇక్కడకు వస్తూవుండేవాణ్ణి. ఇకమీదట నాకు ఈ అవకాశంకూడా లభించదు."       "పాపిష్టిదాన్ని నావల్లనే." కళ్ళు తుడుచుకుంది అరుంధతి- "మీరు అప్పుడప్పుడూ వస్తానని మాట ఇవ్వండి" అంది చెయ్యి ముందుకు చాస్తూ.     "రాలేను. అమ్మా, సీతాపతి కూడా మారిపోయారు. నేను మళ్ళీవస్తే కలతలు కూడా ఏర్పడే అవకాశం ఉంది- రాను, రాలేను. కాని నీ జ్ఞాపకం మధురమైన ఆలాపనగా ఎల్లప్పుడూ నా హృదయంలో ధ్వనిస్తూనే వుంటుంది. ఆ అనుభూతి చాలు నాకీ జీవితానికి." కళ్ళు ఎర్రబడ్డాయి. కనురెప్పల్ని గట్టిగా మూసుకున్నాడు. కన్నీటిని ఆపుకో ప్రయత్నిస్తున్నాడని అర్ధం చేసుకుంది అరుంధతి.     రేపటినుండి రాజారావు తనకు కనిపించడు అనే భావం రాగానే ఆమె హృదయంలో భూగోళమంత ఖాళీ ఏదో ఏర్పడినట్లు బాధపడసాగింది.     "అమ్మాయ్ అరూ!" అత్తగారి కేకతో ఇద్దరూ వాస్తవ ప్రపంచంలోకి వచ్చారు.     "అమ్మ పిలుస్తోంది వెళ్ళు. కళ్ళు తుడుచుకో!" అన్నాడు రాజారావు, కళ్ళు తుడుచుకొని సర్దుకొని కూచుంటూ.     అరుంధతి గదిలోంచి వెళ్ళిపోతుంటే తన హృదయంనుంచి ఏదో భాగం వేరయిపోతున్నట్లుగా కలవరంగా చూశాడు.     అత్తగారి ముఖం కోపంతో ధుమధుమలాడుతూంది. అరుంధతికి భయం వేసింది. ఆమె ఏం గొడవ చేస్తుందోనని. రాజాను ఏమయినా అంటుందేమోనని అపరాధినిలా తలవంచుకొని నిల్చుంది. తమ మాటలు కాని వినలేదు గదా!     "అమ్మా! మనవంశం మచ్చలేని వంశం. నీ పేరు అరుంధతి. నీవల్ల ఈ వంశ గౌరవం పెరగాలి!" అత్తగారి కంఠం కంచులా ఖంగ్ మని మోగింది.     ప్రశ్నార్థకంగా తల ఎత్తి చూసింది.     "అర్ధం అయిందనుకుంటాను," అంటూ గిర్రున తిరిగి వంటింట్లోకి వెళ్ళిపోయింది శాంతమ్మ.     అరుంధతి మంచంమీద వాలిపోయి కుమిలి కుమిలి ఏడ్చింది. సాయంత్రం అవుతుండగా అలసిపోయిన ఆమెకు నిద్ర పట్టింది.     మాధవి "కెవ్వు" మనటంతో మెలుకువ వచ్చి పరుగెత్తుకొచ్చింది. సీతాపతి మాధవి వీపుమీద రెండు అంటించాడు అరుంధతిని చూశాక.     "ఎందుకు పసిదాన్ని అంతేసి దెబ్బలు వేస్తారు?" అంటూ అడ్డం వచ్చింది అరుంధతి.     సీతాపతి గుడ్లెర్రజేసి భార్య ముఖంలోకి చూశాడు. ఆమె పిల్లనెత్తుకుని అక్కడినుంచి వెళ్ళిపోయింది. పిల్ల ఏడుపు విని బయటకు వచ్చిన రాజాను చూసీ చూడనట్లే వుండిపోయాడు. తల్లిని నీళ్ళు తోడమన్నాడు.     స్నానం చేస్తున్నంతసేపూ తల్లీ కొడుకులు దేన్నిగురించో మాట్లాడుకోవడం చూసింది అరుంధతి. ఆమెకు వళ్ళు మండింది. ముఖ్యంగా రాజాను నిర్లక్ష్యంగా చూడటం ఆమెకు సహించరానిదిగా వుంది.     భోజనాల దగ్గర సీతాపతి రాజారావుతో మామూలుగానే మాట్లాట్టం చూసి అరుంధతి మనస్సు తేలికపడింది. ఇద్దరూ వెన్నెట్లో కుర్చీలు వేసుకొని కూచుని చాలా సంగతులు మాట్లాడుకున్నారు.     అరుంధతి అన్నం తినలేదు. తల నొప్పిగా వుందని వంక పెట్టింది. శాంతమ్మకూడా అంత బలవంతం చెయ్యలేదు.     "నీ వేషాలేం నచ్చలేదు" అన్నాడు సీతాపతి ఆ రాత్రి గదిలో కాలు పెడుతూనే. ఒక్కక్షణం ముఖంలోకి చూసింది. "దానికి నేనేం చెయ్యగలను?" అంది తాపీగా.     అరుంధతినుంచి సీతాపతి ఆశించని జవాబు వచ్చింది. మతిపోయినంత పనయింది.     "బుద్ధి లేకపోతే సరి!" అన్నాడు కటువుగా.     "నేనంత బుద్ధిలేని పనులు ఏమీ చెయ్యటంలేదు" అంది అంత తాపీగానూ.     ఆవిడ అంత నిర్లక్ష్యంగా జవాబులు ఇస్తూంటే సీతాపతి కోపంతో వణికిపోయాడు.     "పిల్లి కళ్ళు మూసుకుని పాలు తాగుతూ లోకం చూట్టంలేదని అనుకుంటుందట!"     "అలా అనుకోకపోతే అది పాలు తాగలేదు. అది బతకాలి గనుక అలా అనుకోక తప్పదు."     అరుంధతి మాటలకు అర్ధం బోధపడలేదు. దాంతో పిచ్చికోపం వచ్చేసింది సీతాపతికి.     "నోర్ముయ్! ఏకులా వచ్చి మేకులా తయారయావు. తిండిక్కూడా లేనిదాన్ని తెచ్చి నెత్తికి ఎక్కించుకున్నందుకు మా బాగా తయారయావు" ఈసడింపుగా అన్నాడు.     అరుంధతి అహంమీద గట్టి దెబ్బ తగిలింది.     "తిండికి లేకపోతే మీ ఇంటికి పెట్టమని నేను రాలేదుగా? మీరే వెతుక్కుంటూ వచ్చి, నా అందం చూచి మైమరచి, డబ్బును ఎరగా చూపించి నన్ను కొనుక్కున్నారు. లేకపోతే మీ అందం...చదువు చూసి మా నాన్న..."     "నోరు ముయ్!"     అరుంధతికి కళ్ళముందు మంటలు కనిపించాయి. ఏం జరిగిందో తెలుసుకొనేటప్పటికి చెంప మండిపోతూంది. సీతాపతి, కోపంతో బుసలుకొడుతున్నాడు.     అరుంధతికి ఎదురు తిరగాలని వుంది. నువ్వంటే నాకు ఇష్టం లేదనీ, నువ్వంటే నాకు అసహ్యం అని అరచి చెప్పాలని ఉంది. ఆడదానిమీద చెయ్యి చేసుకొనే మగవాడంటే తనకు గౌరవం లేదని అనాలని వుంది. రాజారావును నేను ప్రేమిస్తున్నానని ఎలుగెత్తి అరవాలని వుంది కాని అందులో ఏ ఒక్కటి చెయ్యలేదు. మౌనంగా తలవంచుకొని కూచుంది. ఆ సమయంలో తను ఎదురుతిరిగితే పెద్ద రభస అవుతుందనీ, ఆ విషయం రాజారావుకు తెలిస్తే వున్నపాటున అక్కడనుండి వెళ్ళిపోతాడనీ ఆమెకు తెలుసు. అందుకే ఉబికివస్తున్న కోపాన్నీ, రోషాన్నీ, అభిమానాన్నీ, ఆవేశాన్నీ బలవంతంగా అణచుకుంది. మౌనంగా శిలాప్రతిమలా కూచుని వుండిపోయింది.     తెల తెలవారుతుండగా అరుంధతికి మెలకువ వచ్చింది. అప్పటికే మాధవి లేచి బోసినవ్వుల్ని వెదజల్లుతూ మంచంమీద కూచుని వుంది. సీతాపతి అప్పటికే నిద్రలేచి వెళ్ళిపోయాడు. అరుంధతి పిల్లను ఎత్తుకుని వంటింట్లోకి వచ్చింది. రంగడు పాచిపనులన్నీ చేసేశాడు. పాలు కాచి పిల్లకు పట్టింది. కాఫీ కాచి శాంతమ్మకు ఇచ్చింది. వంటపని శాంతమ్మ చేసినా కాఫీ మాత్రం రెండువేళలా అరుంధతే కాస్తుంది. భర్త కనిపించకపోవడం చూసి ఇంత పొద్దుటే ఎక్కడకు వెళ్ళారని అత్తగార్ని అడగాలనుకుంది. కాని, అడగబుద్ధి పుట్టలేదు. మరో గ్లాసులో కాఫీ తీసుకొని రాజాకు ఇవ్వటానికి బయలుదేరింది.     "రాజాకు కాఫీ నేను ఇస్తాలే!" అంటూ శాంతమ్మ అరుంధతి చేతిలో గ్లాసు అందుకుంది. అరుంధతికి తల కొట్టేసినట్లయింది.     "ఎవరూ ఇవ్వనక్కరలేదు, నేనే వచ్చాను," అంటూ నవ్వుతూ కాఫీ తీసుకున్నాడు రాజారావు. అరుంధతికేసి జాలిగా బాధగా చూశాడు. నవ్వుతున్న అతని ముఖంలో కళా కాంతీ లేదు. ముఖం వెలవెలపోతూంది. దాన్ని దాచటానికే నవ్వు తెచ్చిపెట్టుకున్నాడనేది స్పష్టంగా తెలిసిపోతూంది.     "సీతాపతి ఇంత పొద్దున్నే ఎక్కడకు వెళ్ళాడు? కనిపించటంలేదు." శాంతమ్మను రాజారావు అడిగాడు.     శాంతమ్మ ఓ క్షణం ఆలోచించి, "ఏలూరు వెళ్ళాడు," అంది అరుంధతి విస్మయంగా చూసింది.     "ఏలూరు వెళ్ళాడా?" ఆలోచనలో పడ్డాడు రాజారావు.     "అవును బాబూ! ఏదో అర్జెంటు పని ఉందంటూ వెళ్ళాడు."     "నాతో మాటమాత్రానికైనా అనలేదే?" సాలోచనగా అన్నాడు.     "తెల్లవారుఝామునే వెళ్ళాడు. నువ్వు మంచి నిద్రలో ఉన్నావని లేపటం ఎందుకులే అని వెళ్ళివుంటాడు." అంది శాంతమ్మ.     అరుంధతి రాజారావువైపు దీనంగా చూసింది.     "వెళ్ళిపోదా మనుకుంటున్నావా? మంచివాడివే! ఇంకా ఆరోగ్యం కుదుటబడలేదు. నువ్వు వెళతానంటేమాత్రం మేము వెళ్ళనిస్తామా? అంది శాంతమ్మ.     అరుంధతి శాంతమ్మ మాటల్లో నమ్మకం కుదరనట్లు చూసింది. కాని ఆమె ముఖంలో నిజాయితీ కనిపించింది. రాజారావుకూడా శాంతమ్మ ముఖంలోకి చూస్తూ ఉండిపోయాడు. అతనికి ఆమె మాటల్లో నిజం ఎంతవరకుందో అర్ధం కాలేదు. తనను వెళ్ళనివ్వరా? మరి వారి ప్రవర్తనలలో ఆ మార్పు? తను గమనించలేదనే అనుకుంటున్నావా?     "మళ్ళీ ఎప్పుడు వస్తాడు సీతాపతి?" అన్నాడు రాజారావు.     "రెండు రోజుల్లో వస్తాడు" అంది. శాంతమ్మకు ఆ విషయంలో సంభాషణ పొడిగించడం ఇష్టంలేనట్లు కనిపిస్తూంది.     రెండు రోజులదాకా రాడా? తన భర్త ఏలూరు వెళ్ళి అంతకాలం ఎప్పుడూ లేడే! బహుశా తను తొందరపడి రాత్రి అలా ప్రవర్తించినందుకు బాధపడి ముఖం చాటు చేశాడేమో? అంతే అయివుంటుంది. తనే ఆయన్ను రెచ్చగొట్టిందేమో? అతను కోపంగా ఉన్నాడని తెలుసుకొని మౌనంగా ఉంటే బాగుండేది.     "రెండు రోజులదాకా రాడా? అయితే నాకు కనిపించడన్నమాట!"     రాజారావు మాటలకు దెబ్బ తగిలినట్లు చూసింది అరుంధతి.     "అదేం? వాడు రాకుండానే వెళ్ళిపోతావా?" తొట్రుపాటుతో అడిగింది శాంతమ్మ.     "అవును. ఈ రాత్రికే వెళ్ళిపోతానమ్మా!" అంటూ శాంతమ్మ మళ్ళీ మాట్లాడే అవకాశం ఇవ్వకుండానే అక్కడనుంచి వెళ్ళిపోయాడు రాజారావు.     ఆ రోజంతా రాజారావు అరుంధతిని తప్పించుకొనే తిర్గాడు. శాంతమ్మదగ్గర కూచుని కబుర్లు చెప్పసాగాడు. నవ్వుతున్నాడు. నవ్విస్తున్నాడు. కాని ఆ నవ్వు వెనక అతని హృదయం రోదిస్తూనే ఉంది. శాంతమ్మ కూడా బాధపడుతూనే ఉంది. అరుంధతి అశాంతిగా ఇల్లంతా కలయతిరుగుతూంది.     సంధ్యచీకట్లు కమ్ముతున్నాయి. అరుంధతి దీపాలు వెలిగించి పెట్టింది. ఒక లాంతరు రాజారావు గదిలో పెట్టటానికి వెళ్ళింది. రాజారావు కిటికీ ముందు నిల్చుని చువ్వలు పట్టుకొని ఉన్నాడు. బయటకు చూస్తున్నాడు. అరుంధతివైపు అతని వీపు ఉంది. దీపం అక్కడ పెట్టింది. రాజారావు వెనక్కు తిరుగుతాడేమోనని ఓ క్షణం అలాగే నిల్చుంది. కాని రాజారావు వెనక్కు తిరగలేదు. కావాలనే అలా నిల్చున్నాడని అర్ధం చేసుకుంది అరుంధతి. వసారాలో లాంతరు ఉంచటానికి వెళ్ళిపోయింది.     శాంతమ్మ వెంకన్నతో పొలం విషయాలూ, ఆ సంవత్సరపు పంటల్ని గురించి మాట్లాడుతుంది.     "మన తాటితోపు ఆకులకు బేరం వచ్చింది అమ్మగారూ!" అన్నాడు వెంకన్న.     "ఎంతేమిటి?"     "మూడొందలు."     "పోయిన సంవత్సరంకంటే ఎక్కువే. ఖాయం చేశారా?"     "అయ్యగారు ఊళ్ళో లేరుగా?"     "ఇచ్చెయ్యి. అంతకంటే ఎక్కువ రాదులే!"     అరుంధతికి ఆ సంభాషణ తమాషాగా అనిపించింది. ఎంత శ్రద్ధగా మాట్లాడుకుంటున్నారో! ఇంతకాలమయినా తనకు ఇంకా ఈ విషయాల్లో అభిరుచి కలగటంలేదు.     అరుంధతి వెండిగిన్నెలో పాల అన్నం పెట్టింది. మాధవిని ఎత్తుకుని ఇంటిముందు అటూ ఇటూ తిరుగుతూ గోరుముద్దలు పెడుతూంది. వెంకన్నా, శాంతమ్మ చెప్పుకుంటున్న మాటలు వింటూంది. కాని ఆమె మనస్సు రాజా వైపుకు పోతూంది. ఎలాగయినా ఆ రోజు ప్రయాణం ఆపాలని ఆలోచిస్తూంది.     బరువైన అడుగుల శబ్దం వీధి వాకిట్లోంచి వినిపించింది. వీధి గుమ్మంకేసి చూసింది. అరుంధతి చేతిలోని గిన్నె కిందపడిపోయింది. పిల్లను గట్టిగా పట్టుకొని కొయ్యబారి నిల్చుండిపోయింది.     "అయ్యబాబోయ్ పోలీసులు!" అన్నాడు వెంకన్న.     శాంతమ్మ గబుక్కున లేచింది. నిలువెల్లా వణికిపోతూ నిలబడింది. చలనరహితంగా నిలబడివున్న అరుంధతి కళ్ళముందు మరో నిముషంలో రాజారావు పోలీసుల మధ్య నిలబడి కనిపించాడు. తెల్లగా పేలవంగా నాజూకుగా వున్న చేతులకు నల్లగా బలంగా కనిపిస్తున్న బేడీలు కనిపించాయి.

    సుందరమ్మకు ఆమెను చూస్తుంటే కడుపు తరుక్కుపోయినట్టుగా అయింది.     'అన్యాయం, దుర్మార్గం. వాళ్ళకోసం నువ్వు పపెళ్ళిమానేశావు. నీ సుఖాన్ని వదులుకున్నావు. వాళ్ళను ప్రయోజకుల్ని చేశావు.'     'నన్ను వాళ్ళు అలా చెయ్యమని అడగలేదుగా!'     సుందరమ్మ శ్రీలక్ష్మి కళ్ళల్లోకి చూసింది. 'వాళ్ళు ఆమాటే అంటారు గదూ? కాదు. అన్నారు. అవునా?'     'ఉన్నమాటేగా? వాళ్ళు నన్ను అడగలేదుగా?'     'ఏమిటమ్మా ఉన్నమాట? కన్నవాళ్ళకు పెంచి పెద్ద చేసే బాధ్యత ఉంటుంది. తోడ బుట్టినందుకు బాధ్యతగా ఎందుకనుకోవాలి?'     'తోడబుట్టినందుకే.'     'ఆ కృతజ్ఞత వాళ్ళకుండొద్దా? వాళ్ళకోసం నీ జీవితాన్నే త్యాగం చేశావు. కృతజ్ఞత లేకుండా ఇలాంటి చోటుకు పంపిస్తారా?'     'వాళ్ళు పంపించలేదు. నేనే వచ్చాను.'     సుందరమ్మకు నవ్వు వచ్చింది.     'ఎందుకు నవ్వుకుంటున్నావు నీలో నువ్వే! నేను అబద్ధం చెబుతాననుకుంటున్నావా?'     సుందరమ్మ గాబరాగా 'అబ్బే! అది కాదమ్మా. చదువుకున్నదానివి. తెలివైన దానివి. ప్రపంచం పోకడ తెలిసిన దానివి'. అని ఓ క్షణం ఆగింది.     'ఊ! చెప్పు అయితే ఏమిటి?'     'అందుకే వాళ్ళు పంపించేదాకా వుండకుండానే వచ్చేశావు. నీ గౌరవం నిలుపుకున్నావు.'     శ్రీలక్ష్మి సుందరమ్మ ముఖంలోకి నిశితంగా చూసింది. ఆమె చూపుల్లో వున్న ప్రశ్నలకు తట్టుకోలేనట్టుగా చూపులు తిప్పుకుంది సుందరమ్మ.     ఆ మాటకొస్తే తననూ ఎవరూ వెళ్ళమనలేదు. వెళ్ళమనలేదా? తన ముఖం మీద అనక పోవచ్చును. తన కోడళ్ళూ కొడుకులూ తను వినేలా మాట్లాడుకున్న మాటలకు అర్ధం ఏమిటి? వెళ్ళిపొమ్మని కాదూ? బిడ్డల నుంచి జన్మజన్మలకు సరిపోయినంత అవమానాన్ని పొందలేదూ!     'అవునమ్మా! నేనే వచ్చేశాను. వాళ్ళెవరూ వెళ్ళమనలేదు. వాళ్ళ ఇబ్బందుకు వాళ్ళకుంటాయిగా?'     'ఏమిటమ్మా ఆ ఇబ్బందులు? నువ్వూ అలాగే అనుకుంటే? వాళ్ళేమయ్యేవాళ్ళు? వాళ్ళ ఇబ్బందులు పెళ్ళాలకు చెప్పలేకపోవడమేగా? దద్దమ్మలు!' సుందరమ్మ కొడుకుల్ని తలచుకుంటూ కసిగా అంది.     శ్రీలక్ష్మి ఆమె ముఖంలోకి జాలిగా చూసింది.     'నీ కొడుకులు అలాంటి వాళ్ళేనా?'     'ఆ...ఆ... నా కొడుకులు... లేరు... లేరు... నాకెవరూ లేరు. నీ సంగతి చెప్పు. నువ్వింత చేస్తే నీ చెల్లెలు తమ్ముళ్ళు ఏం చేశారు?'     'ఇంతవరకు వాళ్ళు ప్రేమగానే వుంటారు.'     'నువ్వు వాళ్ళకు బరువు కాదు కాబట్టి.'     'కావచ్చు.' సాలోచనగా అంది శ్రీలక్ష్మి. ఓ క్షణం ఆలోచించి మళ్ళీ అన్నది. 'చిన్నప్పటి నుంచి నాకాళ్ళమీద నేను నిలబడ్డాను. నలుగురి బరువుని నా భుజాల మీద వేసుకుని మోసినదాన్ని. ఆఖరు రోజుల్లో మరొకరికి బరువు కాకూడదనే ఇక్కడకు వచ్చాను.'     'అదేమిటమ్మా పసితనం నుంచే నువ్వు బరువు బాధ్యతలు నెత్తికెత్తుకున్నావు. వాళ్ళ బరువును మోసావు.'     'భగవద్ గీతలో శ్రీకృష్ణుడు నిష్కామ కర్మ చెయ్యమన్నాడు.' వేదాంతధోరణిలో విరక్తిగా అన్నది శ్రీలక్ష్మి.     'నేను భగవద్గీత చదవలేదు. మావారు కూడా అదే మాట అంటూ వుండేవారు. మావారూ నీలాగే టీచరు చేసి రిటైరు అయ్యారు. రెండేళ్ళయింది పోయి.' గద్గద కంఠంతో అన్నది సుందరమ్మ. 'మీవారికి పెన్ షన్ లేదా? ఆయన పోయాక మీకు రాలేదా?'     'ఆయన ప్రయివేటు స్కూల్లో చేశారు. పెన్ షన్ లేదు. నీకు వస్తుందా?'      'ఆ వస్తుంది పదిహేను వందలు. ఐదువందలు హోమ్ కు ఇస్తున్నాను. వెయ్యి నేను ఖర్చు పెట్టుకుంటాను. నేను ఈ హోం మీద దేనికి ఆధారపడక్కర్లేదు'.     'ఇక్కడ ఉండడానికి డబ్బులు ఇవ్వాలా?' ఆశ్చర్యంగా అడిగింది సుందరమ్మ.     'అక్కర్లేదు. నేను మాత్రం ఏం చేసుకుంటాను? నా అవసరాలు ఎన్ని? ఇంకా చేర్చి ఎవరికి పెట్టాలి? సాధారణంగా పెన్ షన్ వచ్చేవాళ్ళు ఎంతో కొంత తాము వుంటున్న వృద్దాశ్రమాలకు ఇస్తూనే వుంటారు. నా బట్టలకూ, మిగతా అవసరాలకు నేనే ఖర్చు పెట్టుకుంటాను.'          'మీ తమ్ముళ్ళకు మీరు ఇక్కడ వున్నట్టు తెలుసా?'     'ఎందుకు తెలియదు? వాళ్ళకు చెప్పే వచ్చాను. వాళ్ళు వారానికి ఒకసారి వచ్చి పలకరించిపోతూ వుంటారు. వాళ్ళకు నేనంటే ప్రేమే! సరే! నీ సంగతి చెప్పు. నీకు ఎవరూ లేరా?'     సుందరమ్మ అదోలా నవ్వింది.     'ఎందుకమ్మా నవ్వుతున్నావ్?'     'మరి నవ్వక ఏం చెయ్యమంటావమ్మా?     ఇక్కడకు వచ్చేవాళ్ళంతా ఎవరూ లేని వాళ్ళు కారు. ఆ సంగతి నీకూ తెలుసు. నాకూ అందరూ వున్నారు. కాని ఏం ప్రయోజనం?' సుందరమ్మకు దుఃఖం పొర్లు కొచ్చింది.     'బాధపడకు సుందరమ్మా! తర్వాత మాట్లాడుకుందాంలే. ఇవ్వాళే వచ్చావ్. తొందరేముంది?'     సుందరమ్మ కళ్ళు తుడుచుకుంది.     'నా వయసెంతో చెప్పు చూద్దాం!'. మాట మార్చే ఉద్దేశంతో అడిగింది శ్రీలక్ష్మి.     సుందరమ్మ శ్రీలక్ష్మిని తేరిపార చూసింది. అరవై కంటే ఎక్కువ ఉన్నట్టు లేదు. ముఖం చూస్తుంటే ఆరోగ్యంగానే కన్పిస్తున్నది. మరి మంచం ఎందుకు దిగదు?     'అరవై ఉండొచ్చు.'     'అరవై ఆరు'.     'అంత ఉందా? ఆరోగ్యంగానే కన్పిస్తున్నావు. కాని...'     'అవును ఆరోగ్యం గానే వున్నాను. కాని మోకాళ్ళల్లో ఎముకలు అరిగిపోయాయి. నడవలేను. ఇదుగో ఈ స్టూలు చూడు. దీనికి చక్రాలు బిగించారు. దీనిమీద కూర్చునే బాత్ రూంకి వెళ్తాను.'     'అయ్యో! ఎందుకలా అయింది?'     'ఇంట్లో-బయటా చిన్నప్పట్నుంచి పరుగులు తీసి తీసి అలసిపోయాను. ఒంటరిగా పరుగులు తీసాను. నాకాళ్ళ ఎముకలు అరిగిపోయేలా పరుగులు తీసాను. ముగ్గురికి పెద్ద పెద్ద చదువులు చెప్పించాను. స్కూలు పని అయిపోయాక - ట్యూషన్లకని పరుగులు తీసాను. జీవితమంతా పరుగులు తీసిన నాకు ఆ పరుగులు ఆగిపోయే సమయం వచ్చిందని సంతృప్తి కలిగింది. ఇక పరుగులు తియ్యాల్సిన అవసరం లేదు. నా బాధ్యతలు తీరాయి అనుకున్నాను. కాని పరుగులే కాదు నడవడం కూడా అనవసరం అని జీవితం నన్ను శాశ్వతంగా కూర్చోబెట్టింది.' చిన్నగా తనకు తనే చెప్పుకుంటున్నట్టుగా అన్నది.     'డాక్టరుకు చూపించలేదా?'     'చూపించాను. ఎప్పుడు? అన్ని బాధ్యతలూ తీరాక. తీరిక చిక్కాక వెళ్ళాను. అప్పటికే ఎముకలు బాగా అరిగి పోయాయనీ, చెయ్యగలిగిందేమీ లేదని చెప్పేశారు.'     'కాళ్ళు లేక చతికిల బడ్డ నిన్ను నీమానానికి వదిలేశారు నీ వాళ్ళు'.     'వాళ్ళు నేను కన్న బిడ్డలు కారు'.     'హూ! కన్నబిడ్డలు! అడ్డాలనాడే బిడ్డలు. గడ్డాలు వచ్చాక వాళ్ళు వట్టి మొగుళ్ళు మాత్రమే. ఇంకెవరికీ ఏమీ కారు. అడ్డాలనాడు బిడ్డ తల్లి గుండెలమీద తన పసిపాదాలతో తంతాడు పాలు తాగుతూ. ప్రతి తన్నుకూ ఆతల్లి గుండె క్షీర భాండమే అవుతుంది. వాడే గడ్డాలు వచ్చాక ఆ తల్లి గుండెల్ని కనిపించని తన్నులతో ముక్కలు చేస్తాడు.' సుందరమ్మ గొంతు దుఃఖంతో పూడిపోయింది.

        ఈ పొగడ్తకు సుజాత హృదయం సంతోషంతో ఉప్పొంగింది. జానకిరాంని ఎవరైనా పొగిడితే ఆమెకు అలానే వుంటుంది.          "నీకు సినిమాలో చాన్స్ వస్తే వెళతావా సుజాతా?" అని ప్రశ్నించాడు ప్రభాకరం.          "తెలియదు."          "అంటే?"          "అది మాష్టర్ యిష్టంమీద ఆధారపడి వుంది."          ప్రభాకరం కాస్సేపాగి "సరియైన నటికోసం ఆయన అయిదేళ్ళు అన్వేషణ సాగించాడు. నీకు తెలుసా సుజాతా? వెదికి వెదికి నిన్ను కనుక్కున్నాడు. నీ లోని టాలెంట్ ని చూసీ చూడగానే ఎట్లా గ్రహించాడో మరి" అన్నాడు.              ఆమె సిగ్గుపడింది "నాలో టాలెంట్ ఏమీలేదు. అలా తయారు చేయబడ్డానంతే" అంది.          ఇద్దరూ అలా కబుర్లు చెప్పుకుంటూ నడిచారు. ప్రభాకరం ఈ సంస్థ ఏదో కొత్తనాటకం ప్రదర్శించటానికి ప్రయత్నం చేస్తున్నట్లు చెప్పాడు. ఈ కొత్తనాటకంలో తనకు స్థానముంటుందా అనుకుంది సుజాత. జానకిరాం మరో క్రొత్త హీరోయిన్ని పట్టుకువస్తాడేమో?          ఆమె పరధ్యాస చూసి ప్రభాకరం 'కాఫీ త్రాగుదామా?' అని అడిగాడు.          "వద్దు, పద."          బీచ్ లో సుబ్బారావు కనిపించాడు. అతనీ జంటను పరిహాసంగా చూచి "ఓహో, తలనొప్పి ఎగిరిపోయిందా సుజాతా?" అన్నాడు.    "నువ్వు యిక్కడకు రానని చెప్పావేం?" అని సుజాత అడిగింది.          "క్రొత్త క్రొత్త విషయాలు తెలుస్తాయని."          "తెలుసుకున్నావా?" అందామె వెటకారంగా.              అతను చప్పున నవ్వి "గొప్ప నటివి నువ్వు" అంటూ గబగబా అక్కడినుంచి వెళ్ళిపోయాడు.          అక్కడ ఇసుకలో కూలబడి, ఆమె కోపంగా "ప్రపంచంలో గొప్పతనం ఎక్కడవుందో భయంకర విమర్శకూడా అక్కడే వుంది" అంది.          ప్రభాకరం ఆమెను ఓదార్చాడు. "బాధపడకు సుజాతా, వాడొట్టి తొందర మనిషి మనసులో మాత్రం ఏమీ వుండదు."          "అదో ప్రత్యేకత కాబోలు" అన్నదామె ఇంకా కోపంగానే "అసలెవర్నీ లెక్కచేయకూడదు. వీళ్ళందర్నీ తృణప్రాయంగా ఎంచాలి" అని మనసులో అనుకుంది.          చీకటి పడేవరకూ ఇద్దరూ అలాగే కూచున్నారు. అప్పుడులేచి ఇంటిదారి పట్టారు.          సుజాత ఇంటికి చేరేసరికి అనూరాధ వచ్చివుంది. లేసు అల్లుకుంటోంది. "ఇవాళ రిహార్సల్స్ అయిపోయిందా చెల్లీ?" అని అడిగింది తల ఎత్తి.          "ఇవాళ లేదు, భోజనం చేద్దాం రా అక్కా" అని లోపలకు నడిచింది సుజాత.                                                     11          ప్యాసింజర్ బండి తూర్పుదిక్కుగా మందగమనంతో సాగిపోతోంది. సెకండుక్లాసు కంపార్టుమెంటులో శివనాథరావు, మోహన్, అతని బావగారూ కూర్చున్నారు. మోహన్, బావగారు ఏదో చెప్పుకుపోతున్నారు. అందులో ఎక్కువభాగం పెళ్ళిళ్ళగురించే.          మధ్యాహ్నం మూడుగంటలకు ఊరు సమీపించసాగింది. శివనాథరావు మనసులో ఆ పొలిమేరలు మధురస్మృతులను రేపాయి. అదో కపోతాల మర్రి ఇది చెరువుగట్టు ఈ గట్టుమీద నిల్చునే పధ్నాలుగేళ్ళ పిల్లవాడూ, పదేళ్ళపిల్లా పరిగెత్తే రైలుబండిని చూస్తూ వుండేవాళ్ళు ఆ రోజుల్లో పైనుంచి క్రిందకు ఏటవాలుగా, సరదాగా జారిపోతూండేవాళ్ళు...దూరంగా ఎడారిలాంటి ఇసుక బయలు సహారాని మరిపిస్తోంది.              రైలు నెమ్మదిగా స్టేషనులో ఆగింది.          ముగ్గురూ ఊళ్ళోకివచ్చి కాలిబాటన నడుస్తున్నారు. శివనాథరావులో పాత స్మృతులు చెలరేగుతున్నాయి.          ప్రపంచంలో ఓ విచిత్రం జరిగింది...వాళ్ళు ఆగిన ఇంటిముందు నిల్చున్న వ్యక్తి వెంటనే తొట్రుపడినా, సర్దుకుని చిరునవ్వుతో ఆహ్వానించాడు. 'ఈ బండిలో వస్తారనుకోలేదు' అన్నాడు. మోహన్ పైజామా లాల్చి తొడిగాడు. కళకళలాడుతున్నాడు.              కుర్చీలలో ఆసీనులయాక, ముందు కాఫీ ఫలహారాలూ, తరువాత పెళ్ళి కూతురూ, ఆ తరువాత మృదు మంజులగానమూ వరుసగా అవతరించాయి.          'జాగేలరా' అంటూ కామాలూ, కదలికతోపాటూ అతి సున్నితంగా చూపులూ విదిలిస్తూ-చాకచక్యంగా పెళ్ళికొడుకుని అవలోకించటం శివనాథ రావుకు ముచ్చటవేసింది.          పెళ్ళికూతురు ఆ పాత ఆపి తలవంచుకుని కూర్చుంది. 'ఎంతసేపని అలా కూర్చుంటావు? లోపలకు వెళ్ళమ్మా' అన్నాడు మోహన్ బావగారు.          పెళ్ళికూతురు తెల్లని చిరునవ్వుతో తల వాల్చుకుని కూర్చుంది.              "లేమ్మా, లోపలకు వెళ్ళు" అని తండ్రి ఆదరంగా అన్నాడు.          ఆ అమ్మాయి లేచి చిన్నచిన్న అడుగులు వేస్తూ సుతారంగా లోపలకు వెళ్ళిపోయింది. 'నీకన్నా అందం నీ పాదం' బహుశా మోహన్ ఆ పాదాలసొగసు చూసి పరవశుడైపోవచ్చు.          సాయంత్రం ఆరుగంటలకు అంతా రైలు స్టేషన్ కు చేరుకున్నారు. అప్పుడు శివనాథరావు అన్నాడు హఠాత్తుగా 'నేను రేపు వస్తాను.'          "అదేం?"          "ఈ ఊళ్ళో మాకు చుట్టాలున్నారు. వాళ్ళ యింటికి పోవాలి."          "ఇప్పటిదాకా చెప్పావు కాదేం?"          "అదో తమాషాలే."          "నువ్వు లేకుండా వెళ్ళడం కొంచెం కష్టమే."          శివనాథరావు నవ్వి "మనమిద్దరం మాట్లాడుకోవలసిన విషయాలు చాలా వున్నాయని నాకుతెలుసు. ఒకరాత్రి ఓపిక పట్టాలి మరి" అన్నాడు.          "సరే, సరే."          రైలు వచ్చింది. మోహన్, అతని బావగారు ఎక్కి కూర్చున్నారు. ఓ మూడు నిముషాలకు బండి కదిలింది. కనిపించేటంతవరకూ చూసి స్టేషన్ బయటకు వచ్చాడు. దగ్గరలో వున్న చిన్న కాఫీ హోటలుకు వెళ్ళి టీత్రాగి, అక్కడే చీకటి పడేవరకూ కూర్చున్నాడు. అప్పుడు బయటకు వచ్చి నడక సాగించాడు.          అక్కడక్కడా వీధిదీపాలు వెలుగుతున్నాయి. ఆ చిన్నిచిన్ని సందుల్లో అసలు సందడే లేదు. ఓ పావుగంట గడిచాక ఒక యింటిముందుకు వచ్చి ఆగాడు.          రెండు మెట్లుఎక్కి అరుగుమీదకు పోయి కిటికీలోంచి లోపలకు తొంగి చూశాడు. లోపల ఎక్కడినుంచో దీపం వెలుగు కనిపిస్తోంది. బాగా లోపలగా మనుషులు మెదుల్తోన్న సవ్వడి....తలుపు తట్టాడు.          "ఎవరూ?" ఓ స్త్రీ గొంతు లోపలినుంచి ఓ నిముషం గడిచాక తలుపు తెరుచుకుంది చేతిలో దీపం పట్టుకుని ఎదురుగా సరోజిని నిలుచుని వుంది.          సరోజిని దీపం కొంచెం పైకెత్తి "నువ్వా?" అంది కంపితస్వరంతో.          అతను మెదలకుండా నిలబడ్డాడు.          "ఎందుకొచ్చావ్?"              "రాగలిగాను."          "రా, లోపలికి రా" అంది సరోజిని వెనుదిరుగుతూ.          "సరోజినీ" అన్నాడతను బలహీనంగా "నేనిక్కడ అల్లరిపాలవుతానా?"          "నన్ను మరోసారి అవమానంపాలు చేయకు" అందామె విసుగ్గా.          అతనామెను మౌనంగా అనుసరించాడు. "ఎవరే?" అంటున్నాడతని మామయ్య పెరట్లో మంచం మీదనుంచి.          "బావ!"          "ఏ బావ?"          ఆమె ఏమీ సమాధానం చెప్పకముందే, అతని ఉనికిని గమనించి "పొమ్మను ఇక్కడినుంచి" అని అరిచాడు కోపంగా.              శివనాథరావు నిశ్శబ్దంగా నిలబడ్డాడు.              "ఎవరు రమ్మన్నారతన్ని ఇక్కడికి? ఏం పని ఇక్కడ?"          శివనాథరావు తన ప్రక్కనున్న సరోజినితో మెల్లగా "చెప్పలేదా సరోజినీ వీళ్ళు నన్నవమానం చేస్తారు" అన్నాడు.          "లెక్కచేయకు" అందామె "నేను లెక్కచేయలేదప్పుడు."              అతని మామయ్య ఇంకా తన ధోరణిలో "నీ మొహం నాకు..." అంటూ వుండగా అంతవరకూ స్థాణువులా నిలబడ్డ అతని అత్తయ్య "మీరు కాస్త నోరు ముయ్యండి...రా నాయనా" అంది. అతను ఎవరివంకా చూడకుండా వెళ్ళి అక్కడ ఖాళీగా వున్న ఓ మంచంమీద కూర్చున్నాడు.          "ఇదేనా రావడం?" అనడిగిందావిడ.

    ఇప్పుడిక  అతని సమస్య  ఎక్కడ  మాటువెయ్యాలీ అన్నది.     చీలిన  గుట్టనడుమ  ఎత్తయిన  సింధూరచెట్లున్నా   అవి పైకెక్కడానికి  అనుకూలంగా లేవు. కాని  కళేబరం ఉన్న  గోతికి  పడమటి దిక్కున  గుట్టకు  ఆనుకుని  నేలపై పది అడుగుల ఎత్తున  ఓరావి  చెట్టు ఉంది దానిపై కూర్చుంటే  కళేబరం  కనిపించకపోయినా, బ్రహ్మజెముడు  మొక్కల మధ్యనుండి  అక్కడికి  చేరుకునే  మేనీటర్ రాకమాత్రం  స్పష్టంగా గమనించే అవకాశముంది.     పైగా  వేటను  అక్కడ వదిలి వెళ్ళిన  పులిపాదాల గుర్తులు ఆ మొక్కల మధ్య కనిపించడంతో  తిరిగి మేనీటర్ అదే మార్గంగుండా  మరలి  వస్తుందన్నది  అతని నమ్మకం. ఒకవేళ  ఆ మార్గాన్ని  ఎన్నుకోకపోతే  మేనీటర్ గుట్టపయినుంచి  వచ్చి  లోయలోకి  దూకాలి. అది చిరుతకు  తప్ప  పెద్దపులికి సాధ్యంకాని  పని.     అందుకే  నేలకి  అంత  తక్కువ  ఎత్తున  ఉన్న  రావిచెట్టుపయిన  కూర్చోవడం  ప్రమాదమని  అంతా హెచ్చరిస్తున్నా  చైతన్య వినలేదు. వ్యక్తిగతంగా  అతడిలోని  సహనం  నశించపోతున్న  పరిస్థితిలో వారి మాటల్ని అతడు  పట్టించుకోలేదు.     సాయంకాలం నాలుగైంది. అందర్నీ  వెళ్లిపొమ్మని  చెప్పి 0.500 మోడిఫైడ్ కారైట్ రైఫిల్  రెండు హేమర్స్ ల సరిచేసి  కూచున్నాడు.     సూర్యాస్తమయానికి  ముందుగా  పులి తిరిగి  వస్తుందన్న  నమ్మకం అతనికి లేదు. ఓ పక్కగా ఖాళీ  మైదానం. తూర్పు భాగాన స్పష్టంగా కనిపిస్తున్న  చీలిన  కొండ. రావిచెట్టుకు  దక్షిణంగా  బాగా ఎత్తు పెరిగిన డొంకలు. ఎడమ పక్కగా  చిన్న  కలుపు  మొక్కయినా  లేని  రాళ్ళతో  నిండిన  గుట్ట వెనుక భాగం.     రావిచెట్టు ఆకుల మధ్యగా  బ్రహ్మజెముడు  మొక్కల  నడుమగల సన్నని  తోవనిచూస్తూ  కూర్చున్నాడు.     ఆలస్యమవుతున్న  కొద్దీ  టెన్షన్  ఎక్కువౌతోంది. గాయాలతో  నిండిన  తొడల భాగం  విపరీతంగా  నొప్పి పుడుతుంటే  కొమ్మలపయిన  కూర్చోవడమే కష్టంగా ఉంది.     అతనికిప్పుడు  గోతిలో  ఉన్న  ఎద్దు కళేబరం  కనిపించడంలేదు. చుట్టూ పెరిగిన  మొక్కల  మూలంగా, కేవలం పులి రావాల్సిన  మార్గంలోనే  దృష్టి సారించి  పులి రాకను సూచించే  దుప్పి, కణుసు, కోతుల హెచ్చరికలకోసం  ఆత్రంగా  ఎదురుచూస్తున్నాడు. అడవి నెమలి, గోరపిట్ట, మైనాలవంటి  పక్షులు కూడా పిల్లిజాతికి  చెందిన జంతువుల ఆగమనాన్ని  సూచిస్తాయన్న  నమ్మకంతో  ఉన్న  చైతన్య తన పొరపాటు పడ్డాడని  తెలుసుకోడానికి  ఎంతోసేపు  పట్టలేదు.     చీలిన  గుట్టమధ్య పులి గుర్రుమన్న  చప్పుడు  వినిపించింది. అది ఆకలితో  ఎద్దు మాంసాన్ని  తింటూ  చేసిన శబ్దం  కావచ్చు. లేదా తన ఉనికిని  గుర్తించి  ఉక్రోషాన్ని  వ్యక్తంచేసిన  విధానం కావచ్చు.         గుండెలోకి  రక్తం  ఎగజిమ్మినట్టయింది.     పులి తను  కనిపించకుండా చేసే  అటువంటి  శబ్దాలు_అందులోనూ నేలకు చాలా దిగువుగా  వున్న  చెట్టుపై కూర్చున్న చైతన్యలో  ఎలాంటి సంచలనం చేసేదీ కేవలం  అలాంటి  సన్నివేశాలను  ఎదుర్కొన్న వ్యక్తులకు  మాత్రమే తెలిసిన విషయం.     మరోసారి గుర్రుమంది. ఈసారి  స్పష్టంగా  వినబడింది. ఆశ్చర్యపోయాడు. యింత అప్రమత్తంగా  తను కాపలా  కాస్తుంటే పులి కళేబరాన్ని  ఎలా చేరిందో  తెలీక. అనుమానం  లేదు. అది చాలా ఆనందంగా  ఎద్దు మాంసాన్ని  చీల్చుతూ చేస్తున్న  చప్పుడది.     ఇంతలో  హఠాత్తుగా అతని దృష్టి గుట్టపై నుంచి  నెమ్మదిగా  ప్రాకుతున్న ఓ ఎలుగుబంటు  పైపడింది. సుమారు ఏడెనిమిది వందల పౌన్లబరువువున్న  ఆ ఎలుగుబంటి పాములా పొట్టని  నేలకి ఆనించి తలను అటూ ఇటూ తిప్పుతూ  గుట్టకి దిగువ  భాగంలో వున్న  దేనికో ఆకర్షితురాలయినట్లు  మెల్లగా  ముందుకు వస్తోంది.     పగటిపూట  గుట్టల  నడుమ  గాలిపైకి  వీచడంతో  బహుశా విపరీతమయిన  ఘ్రాణశక్తిగల  ఎలుగుబంటి ఎద్దు కళేబరపు  దుర్గంధం గుర్తించి  ఉండొచ్చు.అదృష్టవశాత్తూ  చైతన్య కాస్త  కుడివేపుకు ఉండడంతో  అతని  వాసనని ఎలుగు గ్రహించలేకపోయింది.     చైతన్య రెప్పవేయకుండా  చూస్తున్నాడు.     ఎలుగుబంట్లు  పళ్ళు, వెళ్ళు, దుంపలు, క్రిమి  కీటకాల్ని మాత్రమేకాదు. మాంసాన్నీ తింటాయి.ఏ ఉద్దేశంతో  ఎలుగుబంటి  అలా ప్రవర్తిస్తుందో  ముందు  చైతన్యకు   అర్ధం కాలేదు.     పొంచిపొంచి  ముందుకు  కదలడమన్నది  కేవలం  పులులు, చిరుతలు, పాములు  మాత్రమే చేస్తాయని  తెలిసిన చైతన్య కిదోకొత్త అనుభవం.     ఎలుగు చప్పుడు  చేయకుండా  లోయ అంచుకు  ప్రాకుతోంది. లోయకు దగ్గరవుతున్న  కొద్దీ  మరింత  జాగ్రత్తగా  కనబరుస్తూ  నీడలా నిశ్శబ్దంగా కాళ్ళను  వంచి  నేలకు  వంగి చీలిన  గుట్ట  అంచుకు చేరుకుంది. దొంగలా  నెమ్మదిగా  తలపైకెత్తి  ఓమారు  క్రిందికి  చూసి మళ్ళీ అంతలోనే  తలను  వెనక్కి జరిపింది.     ఆ తర్వాత  జరగబోయేదేమిటో  గ్రహించిన  చైతన్య గొంతులో తడారిపోతోంది. శరీరం సన్నగా  వనకడం  మొదలుపెట్టింది.     చిరుతల్ని  తరిమి వాటి  ఆహారాన్ని ఎలుగులు తినడం  చైతన్య పూర్వం చూశాడు. కాని ఇప్పుడది చేరింది సామాన్యమయిన జంతువుని కాదు. అసాధారణమైన  శక్తితో  బలిష్టమైన  క్రూరమృగానయినా క్రూరంగా హతమార్చగల పెద్దపులిని.              వెనక్కి మరలుతుందనుకున్నాడు  చైతన్య. ఎలుగుబంటి  తల వెనక్కి  తీసుకోగానే. కాని  అది చాటుగా  సమయం కోసం  పొంచి ఉన్నట్టు  క్రిందనే  చూస్తూ  ఉండిపోయింది కొన్ని క్షణాలపాటు.     ఇంతలో  పెళుక్కున  ఎముకలు  విరిచిన  చప్పుడు  లోయలో....అంతవరకూ  ఎలుగు ఎందుకు వేచిందో, లేక ఆ అవకాశం కోసం  వేచి చూసిందో  భీతావహమైన  అరుపుతో  లోయలోకి  దుమికింది. అంతకు మించిన  గాండ్రింపుతో  పులి జవాబు చెప్పింది.     అరణ్యంలో  బలమైన  జంతువు  బలహీనమయిన  జంతువును వేటాడ్డం తప్ప  రెండు బలమయిన  జంతువుల మధ్య పోరాటమన్నది  చాలా అరుదైన విషయం. ఇప్పుడు జరుగుతున్న  యుద్ధం  ఒక జంతువు మరో జంతువును  ఆహారంగా  మార్చుకోటానిక్కాదు. కేవలం  యుద్ధం కోసం_తమ బలాబలాల్ని  తేల్చుకోవడం కోసం.     గొయ్యికి  చుట్టూ  ఎత్తయిన  పొడలుండటం  మూలంగా  వాటి ఘర్షణ స్పష్టంగా  చూసే  అవకాశం  చైతన్యకు కలగలేదు. కాని పరిమితమయిన  గుహలాంటి  ప్రదేశంలో చీలిన  గుట్టమధ్య  వాటి భీకరార్త నాదాలు ప్రతిధ్వనించి  వాతావరణాన్ని  మరింత భయానకంగా  మార్చుతున్నాయి.     కాలం స్తంభించినట్టు  అచేతనంగా  ఉండిపోయాడు  చైతన్య. ఆ తర్వాత ఏం జరిగేది  ఊహించలేని  స్థితిలో.     కేవలం  మూడే నిముషాల  పోరాటమది. ఆ తర్వాత హటాత్తుగా  పెద్దపులి చీలిన గుట్టమధ్య నుంచి  పరుగుతీసింది. వెనుక  దారుణంగా గాయపడ్డ  ఎలుగు అరుస్తూ  అనుసరిస్తుంటే.     అవక్ర పరాక్రమాన్ని  ప్రదర్శించాల్సిన  పెద్దపులి  అలా ఓటమిని  అంగీకరించినట్టు  దౌడు తీస్తుంటే, క్షణంలో  వెయ్యోవంతు ఆశ్చర్యపోయిన  చైతన్య గురిచూసి  కాల్చడంలో  కొద్దిపాటి  ఆలస్యం చేశాడు.     అంతే....     గుట్టకు  ఆవలిపక్కగా  వెళ్లిన  పులి  రెప్పపాటులో   గుండెని దూసుకుపోవాల్సిన  తూటా  బారి నుంచి  తనను తాను రక్షించుకుంది.     

    ఆయన మొహంలో దిగులు, కళ్ళలో బెదురు కనబడుతున్నాయి. రావడంతోనే ఇన్ స్పెక్టర్ కి చేతులు జోడించి.... "అమ్మా! మా వాడేదో పొరపాటు చేసాడు. క్షమించు..." అని వేడుకున్నాడు.     "అలా చేతులు జోడిస్తే ఇక్కడ పనులు కావు నాన్నా! చేతులు తడపాలి" కటకటాల వెనుకనుంచి అన్నాడు బృహస్పతి.     "చూసారా! మీవాడి పొగరు? ఒక్క నాలుగురోజులు యిక్కడ వుండనివ్వండి. అంతా సాపుచేసి పంపిస్తాను."     "ఇరవై నాలుగు గంటలకన్నా ఎక్కువసేపు లాకప్ లో ఉంచడం చట్టరీత్యా నేరం. మాన్యువల్ రూల్స్ ప్రకారం ఇప్పటివరకూ ఎఫ్.ఐ.ఆర్. తయారు చేయకపోవటం చట్టవిరుద్ధం. ఇంకా చెప్పాలంటే...." అతడి మాటలు పూర్తికాకుండానే పోలీసు వచ్చి తాళం తీసి లోపల్నుంచి అరుస్తున్న బృహస్పతిని బయటికి పిలిచాడు. ఈ ఆకస్మిక చర్యకి ఆశ్చర్యపోయి "ఏమిటీ, మీ ఇన్ స్పెక్టర్ గారి హృదయంలో పరివర్తన వచ్చిందా?" అనడిగాడు బృహస్పతి.     "ఆ.... డబ్బులొచ్చాయి. మీ నాన్న ఇచ్చాడు" అన్నాడా పొట్టి పోలీసు. బృహస్పతి మొహం వివర్ణమైంది. అప్పుడే అక్కడికి వచ్చిన తండ్రితో "నువ్విచ్చావా నాన్నా? ఎక్కడివి మనకిన్ని డబ్బులు....?" అనడిగాడు.     "మీ చెల్లి వరలక్ష్మీవ్రతం కోసం వుంచుకున్నవి" అభావంగా అన్నాడాయన. బృహస్పతి చప్పున తలెత్తి ఆయన వైపు చూసాడు. ఒక్కసారిగా పదేళ్ళు మీదపడ్డట్లు ఆయన కుంగిపోయి మెట్లు దిగుతున్నాడు. బృహస్పతి రివ్వున ఇన్ స్పెక్టర్ వైపుకి వెళ్ళాడు. ఆమె ఆ రోజు కలెక్షన్ లెక్క పెట్టుకుంటోంది. ముందుకు వంగి అన్నాడు. "ఇన్ స్పెక్టర్.... గుర్తుంచుకోండి. నిశ్చయంగా ఇంతకు ఇంతా చేస్తాను. మీ చేత కన్నీళ్ళతో క్షమాపణ చెప్పిస్తాను. లేదా మీ లంచగొండి ఉద్యోగం పోయేలా చేస్తాను. బృహస్పతి తెలివితేటలకి ఇదొక సవాల్" అంటూ విసురుగా అక్కడి నుండి వచ్చేసాడు.                       *    *    *     బాబ్డ్ హేర్, చిన్న నోరు, పెద్ద కళ్ళు, పల్చటి పెదవులు- ఆ అమ్మాయిలో అన్నీ బావుంటాయి. ముఖ్యంగా ఇన్ స్పెక్టర్ డ్రస్ వేసినప్పుడు బెల్ట్ బిగించికడితే సన్నటి నడుము, దానికి కాస్త పైగా ఎత్తయిన ఛాతీ.     ఆ అమ్మాయి స్ట్రక్చర్, పేరుమోసిన రౌడీలకి కూడా అరెస్ట్ కాబడాలనీ, ఆమె గది ఎదురుగా లాకప్ రూంలో వుంటే చాలనీ అనిపించేలా చేస్తుంది. ఆమె వక్షం ఎంత హుందాగా ఉంటుందో, జఘనం అంత ఆరోగ్యంగా కనిపిస్తుంది. ఒక్క మాటలో చెప్పాలంటే "మూడు" అంకెని మధ్యకి తెగ్గోసి పై భాగాన్ని రివర్స్ చేసి అతికిస్తే ఎలా వుంటుందో అలా వుంటుంది ఆ అమ్మాయి షేపు. అయితే ఆ అమ్మాయికి సరిపోనిదల్లా ఆమె పేరే!     ఆమె పేరు సరళరేఖ. ఆ అమ్మాయి పుట్టినప్పుడు వియ్యపురాళ్ళిద్దరూ దెబ్బలాడుకున్నారు. 'నా పేరు పెట్టాలని' నాయనమ్మ. 'నా పేరు పెట్టాలని' అమ్మమ్మ పట్టుబట్టారు.     ఆ అమ్మాయి నాయనమ్మ పేరు సరళమ్మ. అమ్మమ్మ పేరు రేఖమమ. ఓటరుకి ఆప్షన్ లేనట్టే ఆయనకీ లేకపోవడంతో రెండింటినీ కలిపి కూతురికి 'సరళరేఖ' అని పేరు పెట్టి చేతులు దులిపేసుకున్నాడు.                       *    *    *     లోపలినుంచి పోపు వాసన గుమగుమ లాడుతోంది .సరళరేఖ డ్రాయింగ్ రూమ్ లో కూచుని లెక్క లేసుకుంటోంది. వంటింట్లోంచి పొట్టి పోలీసు బయటికొచ్చాడు. అధికారంతో వున్న రాజకీయ నాయకుడు, విదేశాలు చూడడం కోసం తన అనారోగ్యం అని పేరు పెట్టినట్టు ఆ అమ్మాయి పోలీసుని అనధికారికంగా ఇంట్లో వంటపనికి ఉపయోగించుకుంటుంది.     "అమ్మగారూ!" అన్నాడు పొట్టి పోలీసు భయం భయంగా.... ".... ఎప్పటినుంచో అడగాలని అనుకుంటున్నాను. ఏమీ అనుకోకపోతే మీరు ఎందుకిలా డబ్బులు వేరు వేరు మూటల్లో కడుతున్నారో చెప్తారా?" అన్నాడు.     ఏ కళనుందో కానీ సరళరేఖకి కోపం రాలేదు. నవ్వేసి, "దానివెనక ఒక పెద్ద వ్యూహం వుంది బ్రహ్మనాయుడూ" అంది. ఆ తర్వాత లేచి, చేతులు వెనక్కి కట్టుకుని, గంభీరంగా పచార్లు చేస్తూ "ఎప్పటికైనా ఈ దేశపు పార్లమెంటులో ప్రవేశించాలనేది నా జీవితాశయం" అంది.     అర్ధమైనట్టు బ్రహ్మనాయుడు నవ్వి "ఎలక్షన్ ఖర్చుకోసం ఈ డబ్బు పోగుచేస్తున్నారా?" అనడిగాడు.     "అవును. కానీ నా ఎన్నికల కోసం కాదు. నాకు కాబోయే భర్త ఎన్నిక కోసం" అంది స్థిరంగా.     బ్రహ్మనాయుడికి అర్ధంకాలేదు. "మీకు ఎం.పి. అవ్వాలనుంటే మీ భర్తకు ఎన్నికలేమిటి?" అన్నాడు అయోమయంగా.     "ఎన్నికల్లో నేను నిలబడను. నేను పోటీ చేస్తే ఉద్యోగానికి రాజీనామా ఇవ్వాలి. దురదృష్టవశాత్తూ అక్కడ ఓడిపోతే రెంటినీ చెడ్డ రేవడినవుతాను. అదే నా భర్తని నిలబెట్టాననుకో! అతను ఓడిపోతే ఐదు సంవత్సరాల్లో ఇంకో ఐదు లక్షలు సంపాదించి, మళ్ళీ పోటీకి నిలబెట్టచ్చు. రాబోయే పార్లమెంటు సభ్యత్వం కోసం కల్పతరువు లాంటి ఉద్యోగాన్ని వదులుకోలేం కదా!" అంది.     బ్రహ్మనాయుడు భారతదేశపు సగటు ఓటరులాగా జుట్టు పీకేసుకుని పిచ్చాడిలా కళ్ళనీళ్ళు పెట్టుకుని, చేతులు జోడించి "అమ్మా, థల్లే౧ నాది చీమ మెదడు. అర్ధం చేసుకోలేక పోతున్నాను. జగజ్జననీ!!! మీకు ఎం.పి. అవ్వాలని వుండడం ఏమిటీ, ఆయన్ని నిలబెట్టటం ఏమిటి? కొంచెం సరళంగా వివరించి చెప్పండి సరళమ్మ తల్లీ!" అన్నాడు.     "పిచివాడా! ఎప్పుడో ఒకసారి మా ఆయన ఎం.పి. అవక తప్పదు కదా. ఆయన పదవిలో వుండగా ఛస్తే ఆ సానుభూతి ఓటుతో నేను ఎం.పి. నవుతానన్న మాట" అంది బ్రహ్మజ్ఞానిలా.     బ్రహ్మనాయుడు దాదాపు ఆమె కాళ్ళమీద పడినంత పనిచేసాడు. "అమోఘం! అద్భుతం!! మీకున్న ముందుచూపుకి పార్లమెంటు మెంబరేమిటి? ప్రధానమంత్రి అయిపోతారు. పదవికోసం మొగుణ్ణి - మొగుడు కోసం లంచాన్నీ, లంచం కోసం ఉద్యోగాన్నీ - వైకుంఠపాళిలో నిచ్చెనలా ఏర్పరచుకున్న మీ మేధాశక్తికి ఇవే నా జోహార్లు. మీరు ప్రధాని అయితే నన్ను మీ వంటవాడిగా పెట్టుకోవాలి."     "అమాయకుడా! వంటవాడు ఏమిటి? ఉప ప్రధానినే చేస్తాను. లేదా రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రిని చేస్తాను."     "నేనా.... నేను.... ముఖ్యమంత్రినా? వేళాకోళమాడుతున్నారా మేడమ్?"     "ఇందులో వేళాకోళమేముంది బ్రహ్మనాయుడూ! అర్హతా అవసరం లేనిది ఒక్క రాజకీయంలోనే కదా!! నువ్వలా చూస్తుండు. నేను చక్రం తిప్పుతాను" ఆమె మాటలు పూర్తవుతుండగా ఫోన్ మోగింది. రెండు నిముషాలపాటు ఫోన్ లో మాట్లాడి సరళరేఖ బ్రహ్మనాయుడు వైపు తిరిగింది. ఆమె మొహం వెయ్యికాండిల్ బల్బులా వెలిగిపోతోంది. "నాయుడూ రొట్టె విరిగి నేతిలో పడటమంటే ఏమిటో ఇప్పుడు అర్ధమైందయ్యా. మినిష్టర్ గారి మీటింగ్ కి మనల్ని సెక్యూరిటీ వేసారు" అంది.     "అందులో అంత ఆనందించాల్సిన విషయం ఏముందమ్మ గారూ?"     "అసలీ రాజకీయ సెటప్ ఎలా వుంటుందో, మీటింగుల్లో ఎలా మాట్లాడతారో అంతా ప్రత్యక్షంగా మినిష్టర్ గారి వెనక నిలబడి చూడచ్చు. నాకాబోయే భర్తకి ట్రైనింగ్ ఇవ్వడానికి ఇదంతా ముందు ముందు చాలా ఉపయోగపడుతుంది బ్రహ్మనాయుడూ!" అంది తన్మయంగా.                            3     రామ్ భగవాన్ లక్ష్మణ్ భరత్ ఈసారి ఎలక్షన్ లో ఎలాగయినా గెలవాలనే పట్టుదలతో ఉన్నాడు. ఓడిపోతే మినిస్ట్రీ పోతుంది. ఒకసారి అధికార రాజయోగం అనుభవించాక దాన్ని వదులుకోవడం చిత్రహింసతో సమానం.     రామ్ భగవాన్ మొదట్లో కాంగ్రెస్ లో ఉండేవాడు. ఇందిరాగాంధీకి చాలా దగ్గర. మొరార్జీ దేశాయ్ ప్రధానమంత్రి అవగానే పార్టీ మార్చాడు. తర్వాత చరణ్ సింగ్ తో కలిసి మొరార్జీని వెన్నుపోటు పొడిచి మినిష్టర్ అయ్యాడు. రాజకీయమంటే- జరగపోయే విషయాన్ని మిగతా అందరూ ఊహించే దానికంటే ముందుగా వూహించగలగడం! ఇందిరాగాంధీ మరణంతో కాంగ్రెస్ తిరిగి అధికారంలోకి వస్తుందని ఊహించి, ఢిల్లీలో అరాచకాన్ని సృష్టించాడు. సిక్కుల్ని ఊచకోత కోయించాడు. తర్వాత తిరిగి కాంగ్రెస్ లో చేరాడు. అతడు వూహించినట్టే రాజీవ్ గాంధీ తల్లి మరణపు సానుభూతితో అఖండ మెజారిటీ సంపాదించాడు. రామ్ భరత్ ప్రభ ఆ హయాంలో ఒక వెలుగు వెలిగింది. అయితే ఇప్పుడు అంత ప్రాభవం లేదు. తన సత్తా ఏమిటో నిరూపించుకోవలసిన పరిస్థితి ఏర్పడింది. మరోవైపు రామ్ లక్ష్మణ్ భరత్ కి వ్యతిరేకంగా బి.జె.పి. 'శత్రుఘ్న'ని బరిలోకి దింపింది. దానితో భరత్ గుండెల్లో రైళ్ళు పరుగెత్తాయి. రెండు నెలల ముందు నుంచే ప్రచారానికి పూనుకున్నాడు.     ప్రస్తుతం సరళరేఖ సెక్యూరిటీ గార్డుగా నియమింపబడింది ఈ ప్రచార సభకే!     రామ్ భరత్ చేతులు వెనక్కి కట్టుకుని గదిలో పచార్లు చేస్తున్నాడు. సరళరేఖ అతడినే కన్నార్పకుండా చూస్తోంది. అయితే అందులో చెడు ఉద్దేశం ఏమీ లేదు. (ఆయన వయసు ఎనభై దాటి వుంటుంది కాబట్టి!) తను కూడా మినిష్టర్ అయ్యాక ఇలా గంభీరంగా పచార్లు చేస్తుంటే వందిమాగధులు, సెక్రటరీలు తన నోటివెంట రాబోయే మాట కోసం అలాగే ఎదురు చూస్తుంటారన్న దృశ్యాన్ని ఊహించుకుని ఆమె ఎక్కడి.... కో వెళ్ళిపోయింది.     అంతలో చిన్న భూకంపం వచ్చింది. ఆమె అదిరిపడి అతి కష్టంమీద నిలదొక్కుకుంది. అంతలోనే అది భూకంపం కాదనీ, మంత్రిగారు "చక్కట్రీ" అని పిలిచినా అరుపు తాలూకు ప్రకంపనమని అర్ధమైంది. అప్పుడే వచ్చిన కొత్త ఆలోచనతో ఆయన మొహం దేదీప్యమానంగా వెలిగిపోతోంది. దీనంతటికీ ఒక కారణం వుంది. పూర్వకాలంలో అయితే కొన్ని వందల వ్యాన్లు, గోడల మీద రాతలు, మైకులు, బాణాసంచాలు- ఎన్నికలంటేనే మహా ధ్వజాయమానంగా జరిగేది ప్రచారం. ఎలక్షన్ కమీషన్ పుణ్యమాని వీటన్నిటికీ అడ్డుకోత పడింది. అభ్యర్ధులు తక్కువ ఖర్చుతో, ఎక్కువ ప్రచారం ఎలా చేసుకోవాలని తలబద్దలు కొట్టుకుంటున్నారు. ఆ సమయంలో మంత్రిగారు దిక్కులు పెక్కటిల్లేలా అరిచాడంటే దానికి కారణం ఆయనకొచ్చిన మహత్తరమైన ఆలోచనే!! "చక్కట్రీ! బ్రహ్మాండమైన ఆలోచన వచ్చేసిందయ్యా!! ఈసారి ప్రచార సభకి జెమినీ టీవీ వోల్లనీ, ఈనాడోల్లనీ, సిటీ కేబులోల్లనీ మొత్తం అందర్నీ పిలిపించు. మన స్పీచి ఆ రాత్రి ఆంధ్రప్రదేశ్ లో పతీ ఇంట్లోనూ, పతీ టీవీలోనూ రావల్సిందే!" అన్నాడు మహదానందంగా. 'ఇదేం గొప్ప ఐడియా, నీ మొహం' అన్నట్టు చూసాడు సెక్రటరీ మంత్రివైపు, పైకి మాత్రం మర్యాదగా "ఇలాంటి ఉపన్యాసాన్ని దూరదర్శన్ వాళ్ళే ప్రసారం చేస్తారు కదండీ" అన్నాడు.     "మరదే! అందుకే నువ్వు ఓటరుగా వుండిపోయావు. నేను మినిష్టర్ ని అయ్యాను. కాసింత తెలివితేటలుండాలయ్యా చక్కట్రీ. పెజలు అమాయకులు. మనం ఏం చెప్తే అదే నమ్మేత్తారు. ఎన్టీ ఆర్ సావుకి ఆవిడే కారణమంటే అవునంటారు. అల్లుడే కారణమని ఆవిడంటే అదీ అవునంటారు. అట్టాటి పెజల్ని మన బుట్టలో పడెయ్యడానికి, బెమ్మాండవైన ప్లానేసాను. మన మడిసిని జనంలో దూరంగా యాడనో నిలబెట్టు.... యధాలాపంగా పిల్సినట్టు పిలుస్తా. మన గురించి ఆడు బెమ్మాండంగా రిపోర్ట్ ఇయ్యాలి. మన పత్తెర్ది గురించి చీల్చి చెండాడాలి. అట్టా ముందే మనం ట్రైనింగ్ ఇత్తామన్నమాట!" అన్నాడు.     "ఆహా..... ఓహో" అన్నాడు సెక్రట్రీ.

    అలా జరగడం అదే తొలిసారి. ముద్రిసులు - ఉపాధ్యాయులు బిక్కుబిక్కుమంటున్నారు. సర్కారు ఏమంటుందో? ఏం చేస్తుందో అని సదర్ ముద్రిస్ గడగడలాడాడు. ఎడారిగా మారిన పాఠశాలలో పాపం, పంతుళ్లు గజగజలాడుతున్నారు!     ఆ సాయంకాలం మామిళ్లగూడెంలోని ప్లేగ్రౌండులో జరిగిన మీటింగుకు విద్యార్థులు తండోపతండాలుగా వచ్చారు. అక్కడక్కడా పోలీసులు కనిపించారు. అయినా అంతమందిమి కూడాం కదా - భయం మాయం అయింది.     మాట్లాడిన నలుగురం ఆవేశంగా - ఘాటుగా - ఉద్రేకంగా మాట్లాడాం. అందరూ విద్యార్థులే. విద్యార్థులు తప్ప ఎవరూ లేరు. అలా మూడు రోజులు సమ్మె జరిగింది. మూడు రోజులూ మీటింగులు జరిగాయి. ఊరంతా ఉడికిపోయింది. అందరినోటా సమ్మె తప్ప వేరేమాట లేదు. ఊళ్లోకూడా భయం భయంగా ఉంది.     "పిల్లలు సర్కార్ను ఎదిరిస్తున్నరు! ఏమైతదో!" ఇదేమాట అందరినోట!     నాలుగోనాడు స్కూలుముందు బ్లాక్ బోర్డుమీద మా కోరిక మన్నించినట్లు వ్రాసి, హెడ్ మాస్టరు సంతకం పెట్టాడు. గాంధీటోపీ తప్ప ఏ టోపీ అయినా పెట్టుకోవచ్చని వ్రాశారు.     అది చూచాం. మా ఆనందానికి పట్టపగ్గాలు లేకుండాపోయాయి! ఆ సాయంకాలం జరిగిన సభలో చాలమంది విద్యార్థులు మాట్లాడారు, సభ ముగియగానే నన్ను ఎత్తుకున్నారు. ఎగిరారు. గంతులు వేశారు. సమ్మె ముగిసినట్లు ప్రకటించాం.     తెల్లవారినుంచి పాఠశాల కళకళలాడింది. అందరం స్కూలుకు వెళ్లేం. క్లాసులు నడిచాయి. అందరూ నన్ను మొనగాణ్ణి చేశారు. మొనగాడిగా చూశారు. నేనూ సంబరపడి ఉంటాను. కాలరు ఎగరేసి ఉంటాను. ఒక వారంపాటు హీరోను అయినాను.     ఒకనాడు హెడ్ మాస్టరు పిలిపించాడు. వెళ్లాను. అక్కడ మరో నలుగురు టీచర్లున్నారు. హెడ్ మాస్టరు నాకు ఒక కాగితం అందించారు. అది నన్ను స్కూల్లోంచి తొలగించినట్లూ - నిజాం రాజ్యంలో ఎక్కడా చేరకుండా చేసిన రాజాజ్ఞ! అది చూచాను. కళ్లు చీకట్లు కమ్మాయి. అయినా నిబ్బరంగా నుంచున్నాను. కన్నీటి బొట్టు రాలనీయలేదు.     హెడ్ మాస్టరు "గద్దారీకీసజా - రాజద్రోహపు శిక్ష" అన్నాడు. అక్కడ ఉన్న టీచర్లసహితంగా హెడ్ మాస్టరు వికటంగా నవ్వాడు.     అది నాకు అవమానం అనిపించింది. దుఃఖం ముంచుకువస్తున్నది. కాగితం పట్టుకుని బయటికి వచ్చాను. క్లాసులోకి వెళ్లలేదు. పుస్తకాలు తీసుకోలేదు. బయటికి వచ్చి, స్కూలు ముందరి మైదానంలో కూలబడి భోరున ఏడ్చాను. నేనే ఓదార్చుకున్నాను. విద్యార్థులకు ఈ విషయం తెలిసి, స్కూలు వదులుతే అందరూ నాకు సాయపడ్తారనీ - మళ్లీ సమ్మె చేస్తారనీ ఆశించాను. చొక్కాతో కళ్లు తుడుచుకున్నాను. స్కూలు ముందరి అరుగుమీద కూలబడ్డాను.     స్కూలు వదిలారు. పిల్లలు గుంపులు గుంపులుగా వెళ్లిపోతున్నారు. ఒక్కడూ నావైపు కన్నెత్తి చూడలేదు. పెదవి విప్పి పలకరించలేదు. అంతా వెళ్లిపోయారు. నేను క్రుంగిపోయాను. నిరామయంలో కూలబడ్డాను.     ఎంతసేపని కూర్చుంటాను? దుఃఖం నిండిన గుండెతో వంటరిగా - కాళ్లీడ్చుకుంటూ ఇంటికి చేరాను. నాయన ఆకలిగొన్న పులిలా ఉన్నారు. జంకాను. బయటనే ఉన్నాను. "నువ్వు రాజద్రోహివి. నా యింట్లో స్థానం లేదు!" అని గొంతుచించుకుని తలుపులు దభాల్న వేశారు!     అప్పటి నా దుస్థితిని తలచుకుంటే ఇప్పుడూ నా గుండె దడదడలాడుతున్నది!     "నీవేతప్ప ఇంతఃపరం బెరుగ" అనడం కూడా తెలియక కాళ్లీడ్చుకుంటూ మునేటికి చేరుకున్నాను. ముఖం కడుక్కున్నాను. నీళ్లు తాగాను. వంతెన కమానుక్రింద - శ్మశానం పక్కన - బండమీద కూలబడ్డాను. అప్పుడు ఏడుపు రాలేదు. నదీప్రవాహాన్ని చూస్తూ కూర్చున్నాను.     అలా కూర్చున్న నన్ను హమాలి లింగయ్య పలకరించాడు. అంతకుముందు అతను నాకు తెలియదు. అతడే పరిచయం చేసుకున్నాడు. నా కథ విన్నాడు. కరిగాడు. తినడానికి ఏదయినా తెచ్చిపెడ్తా నన్నాడు. "మేము శ్రీవైష్ణవులం. ఇతరులు వండినవి తినం" అన్నాను. లింగయ్య నన్ను వాళ్లఇంటికి తీసికెళ్లాడు. అరటిపళ్లు తెచ్చిపెట్టాడు. తిన్నాను. వాళ్లఇంట్లో నీళ్లు త్రాగలేదు. కాలవలో నీళ్లు తాగాను. నరసింహస్వామి గుట్టమీద తపస్సు చేస్తాను అన్నాను. పులులు ఉన్నాయి మింగుతాయి అన్నాడు లింగయ్య.       రెండు రోజులు అలా గడిచాయి. మూడోనాడు అన్నయ్య వచ్చాడు. నేను శూద్రుని ఇంట్లో ఉండడం నాయనకు తలవంపులవుతున్నదట. నన్ను తీసుకురమ్మని అన్నయ్యను పంపించారు. నాకు అమ్మ గుర్తుకు వచ్చింది. అన్నయ్య వెంటవెళ్లాను. అమ్మ నన్ను పట్టుకొని పెద్దగా ఏడ్చింది. తన నిస్సహాయతను తానె నిందించుకున్నది. నేను స్నానం - తిరుమన్కాపు చేసుకున్నాను. నాయన జంధ్యం మార్పించారు.     అమ్మ అన్నం కలిపి తినిపించింది.     దుఃఖం, అవమానం అన్నింటినీ మరిపించింది.     ఖమ్మంలో ఉన్నంతకాలం లింగయ్య స్నేహం వదల్లేదు. అతనికి నేను చేసింది లేదు. అతనే మాకు ఎంతో సాయం చేశాడు. మా కుటుంబం క్లిష్టదశలో ఉన్నప్పుడు లింగయ్య తాను బస్తాలు మోసి సంపాదించినదాన్లోంచి ప్రతిరోజు బేడ ఇచ్చాడు!     తరువాత ప్రయత్నించాను - లింగయ్య కనిపించలేదు!     నిజాం సర్కారు అంత తొందరగా - అంత తేలిగ్గా - విద్యార్ధుల కోరిక ఎందుకు మన్నించినట్లు? తరువాత కాలంలో అర్ధం అయిన విషయాలు:     1. విద్యార్థుల వెనుక ఎలాంటి సంస్థ లేకపోవడం.     2. ఉద్యమం ఇతరచోట్లకు పాకకుండా అరికట్టడం     3. వందేమాతరంలోవలె చేతులు కాల్చుకోతలచుకోకపోవడం     4. భేదనీతి ప్రయోగించి - సమ్మెతరువాత - విద్యార్థులును భయపెట్టడం.     నాకు ఈనాటికీ అర్థంకాని విషయాలు:     1. వాస్తవంగా నేను అంతటి సమ్మెను నడిపానా?     2. ఆవేశం కనపరచి బలిపశువును అయినానా?     3. ప్రభుత్వం వందేమాతరంనాటి నామీద పగ ఇలా తీర్చుకున్నదా?     అప్పటికి నా వయసు పన్నెండేళ్లు. నేను ఆరో క్లాసులో ఉన్నాను. కొంత కుర్రతనం - కొంత ఆవేశం!     ఈ వయసులోనూ ఆవేశానికి కొదువలేదు.     అన్యాయం సహించలేను.     "ఏషమే సహజోదోషః స్వభావో దురతిక్రమః" అంటాడు వాల్మీకి. ఇది పుట్టుకతో వచ్చిన గుణం. స్వభావాన్ని అతిక్రమించడం అసాధ్యం.     మరొక ముఖ్యవిషయం - అప్పటికే నాకు పెళ్లయింది!     అదొక కథ.     మానవ స్వభావాన్ని మించిన విచిత్రం మరొకటి లేదు. మనిషి ఇతరుల బాధలు లెక్కించడు. తన మాట నెగ్గినందుకు సంబరపడతాడు.     నన్నుబడినుంచి బహిష్కరించినందుకు నాయన బాధపడలేదు. నాకు ఈ చదువు అబ్బదు అన్న తన మాట నెగ్గినందుకు ఉబ్బిపోయారు. నన్ను సన్నిధి స్వామిని చేసుకుని తమవెంట తిప్పారు. వంటసహితంగా వారికి సకల పరిచర్యలు చేయడం నా పని. వారికి తీరిక ఉన్నపుడు నాకు ద్రావిడమూ - సంస్కృతమూ చెప్పారు.     నాయనమ్మకు తీవ్రంగా జబ్బుచేసింది. ఆమెకు ఆమెపుత్రుడే సర్వస్వం. అన్యం ఆమె ఆలోచించలేదు. నాయనకూడా అలాగే సేవలు చేశారు.     నాయనమ్మ జబ్బు విషయం తెలిసింది. నాయనా నేనూ ఇంటికి చేరుకున్నాం. నాయన ఏ లోటూ రానివ్వలేదు. అమ్మ అన్నీ మరచి మూత్ర పురీషములు ఎత్తిపోసి - అపరిమితం అయిన పరిచర్యలు చేసింది. శక్తివంచన లేకుండా మేమూ చేశాం.     నాయనమ్మ నుంచి ఎదో దుర్గంధం ఇంటినిండా వ్యాపించింది. భరించడం కష్టం అయింది. అదికాక తాతయ్య పరమపదించిన నక్షత్రం మంచిదికాక కొంతకాలం ఇల్లు వదలాల్సి వచ్చింది. వీటిని దృష్టిలో ఉంచుకొని నాయనమ్మను ఎదుటి ఇంటికి మార్చారు.     అక్కడా ఆమెకు ఎలాంటి లోటూ రానివ్వలేదు. దుర్గంధం భరించరానిది అయింది. అపస్మారంలోనూ ఆమె పోయిన భర్తను తలచలేదు. ఉన్న తమ్ముని తలచలేదు. కోడలు, మనుమలు, మనుమరాళ్లు ఎవరినీ తలచలేదు.     తన పుత్రుడు వేంకటాచార్యులవారి వడిలో - వారి చేతితో తీర్థం ఉంచగా - మేమందరం పరివేషించి ఉండగా - నాయనమ్మ దాశరథి బుచ్చమ్మగారు - ప్రమాది సంవత్సర శ్రావణ శుక్ల షష్ఠినాడు పరమపదించారు.     గోవర్ధనంవారింట యల్లపేటలో పుట్టి - భద్రాచలం దాశరథి వారింట మెట్టి - పుత్రరక్షణార్థం చినగూడూరు చేరి - బుచ్చంమగారు ఖమ్మంమెట్టులో పరమపదించారు.     మునేటి వడ్డున - తాతయ్యను దహనం చేసినదానికి పక్కన నాయనమ్మ భౌతిక కాయాన్ని అగ్నికి ఆహుతి చేశారు.

    హఠాత్తుగా ఆ గదిలో నిశ్శబ్దం ఆవరించింది.     "ఓ పెగ్గు వేస్తారా?" అడిగాడు శ్రీమంత్ భాస్వంత్ ని చూస్తూ.     "అహఁ" ఇబ్బందిగా అన్నాడు భాస్వంత్. "మీకు తెలుసు నాకు అంతగా అలవాటు లేదని"     "అంత కాకపోయినా కొంతయినా అలవాటు వుందిగా. ఇప్పుడు ఆ కొంతలో యింతని సరిపెట్టుకుంటే ఓ పని అయినట్టు వుంటుంది. పైగా మీ మూడ్ బాగోలేదు కూడా."     భాస్వంత్ అంగీకారంతో పనిలేనట్టు ఫ్రిజ్ లోని విస్కీని, సోడాల్ని తెచ్చి టేబుల్ మీద వుంచాడు శ్రీమంత్.     రెండు గ్లాసుల్లో విస్కీని, సోడాని నింపి "ప్రారంభిద్దామా?" అన్నాడు.     "మిస్టర్ తేజా....." భాస్వంత్ మొహమాటంగా చూస్తుంటే.......     "నాకు అలవాటు లేదు. బట్ కంపెనీ యివ్వగలను" అన్నాడు తేజా కలుపుగోలుగా.     పది నిముషాల నిశ్శబ్దం తర్వాతగాని భాస్వంత్ మాట్లాడలేదు. ఆ స్వల్ప వ్యవధిలోనే రెండో పెగ్గుకి సిద్దపడ్డాడూ అంటే అతడు ఎంత టెన్షన్ లో వున్నదీ తేజా అర్ధం చేసుకున్నాడు.     "బ్లడీ బిచ్" భాస్వంత్ గొణిగాడు వున్నట్టుండీ.     శ్రీమంత్ అది అవకాశంగా తీసుకుని నళిని గురించి తేజాకి తెలిసినా ఇప్పుడే తొలిసారి చెబుతున్నట్టు భాస్వంత్, నళినీల మధ్య 'డిస్ ప్యూట్' గురించి వివరించాడు.     శ్రీమంత్ చెబుతున్నది యింకా పూర్తి కానేలేదు ఆవేశంగా అన్నాడు భాస్వంత్ "ఎలా.... ఆఫ్ట్రాల్ ఓ ఆడదానికి నేనెలా క్షమార్పణలు చెప్పాలి? స్పీక్ మిస్టర్ తేజా."     "తప్పేముంది?" సరిగ్గా ఇలాంటి చర్చే తను కోరుకుంటున్నట్టుగా జోక్యం చేసుకున్నాడు తేజా. "అపార్ధం చేసుకోకండి మిస్టర్ భాస్వంత్! చిన్నతనంలో తప్పుచేసి అమ్మ దగ్గర, హోంవర్క్ చేయక లేడీ టీచర్ దగ్గర క్షమార్పణలు చెప్పుకోలేదూ...... ఇదీ అంతేగా"     "అమ్మ వేరు......నళినీ అనే ఈ వ్యక్తి వేరు"     "కానీ అమ్మ కూడా నళినీలా ఆడదేగా" భాస్వంత్ మొహంలో చికాకుని చూస్తూ మృదువుగా అన్నాడు తేజా "మనం ఆలోచించాల్సింది మన పరంగా తప్పు జరిగిందా లేదా అన్న విషయమే తప్ప అవతలి వ్యక్తి ఆడా మగా అని కాదు మిస్టర్ భాస్వంత్."     "మీకు ఆడజాతంటే చాలా గౌరవమనుకుంటాను" భాస్వంత్ అన్నాడు అదోలా నవ్వుతూ.     "ఎస్! నాకు తెలిసిన తొలి నిజం అమ్మ అనే ఆడది కాబట్టి..... నేను తాగింది అలాంటి ఆడదాని పాలు కాబట్టి...... ఆదినుంచీ ఆడవాళ్ళని గౌరవించడము అలవాటు చేసుకున్నాను"      భాస్వంత్ రోషంగా రెండో పెగ్గు తాగాడు. "మీరు మీ ఆవిడలో కూడా అమ్మని చూసుకుంటారనుకుంటాను."       భాస్వంత్ వ్యక్తిత్వమేమిటో స్పష్టంగా అర్ధమౌతుంటే నిశ్చలంగా అన్నాడు తేజా "నా భార్యలో అమ్మని మాత్రమే కాదు స్నేహితురాల్ని, ఫిలాసఫర్ ని, కూతుర్ని కూడా చూసుకుంటాను."     "కాని నేను బానిసని మాత్రమే చూస్తాను"     "ఎస్!" భాస్వంత్ భావాల్ని సమర్ధిస్తూనే ఒక వాస్తవాన్ని తెలియచెబుతున్నట్టుగా అన్నాడు తేజా "నిజమే! ఆడది బానిసలాంటిది కూడా. బానిసలా భర్తకి సేవలు చేస్తుంది. బానిసలా పుట్టిన బిడ్డలకి సపర్యలు చేస్తుంది. క్టటుకున్నవాడు, కన్నవాళ్ళూ హింసించినా బానిసలా భరిస్తుంది. బట్......మీరు ఒక్క విషయం ఒప్పుకోవాలి...... ఇంత హింసించినా తన భర్త, బిడ్డల్లో ఎవరికి ఏ కష్టమొచ్చినా కంటతడి పెట్టుకుంటూంది. అవునా?"     "అఫ్ కోర్స్" నోరుజారాడు భాస్వంత్.     "అప్పుడు ఆమని బానిసని ఎలా అనగలరు భాస్వంత్? బానిసలు తమకు జరిగిన కష్టానికి బాధపడతారుగాని తమని హింసించేవాళ్ళ కష్టాలకి స్పందించరుగా?"     "చాలా లాజిక్  గా భార్య బానిస కాదని నిరూపించాలనుకుంటున్నారు" అన్నాడు భాస్వంత్.     "లేదు మిస్టర్ భాస్వంత్! 'ది హేండ్ దట్ రాక్స్ ది క్రేడిల్ యీజ్ ది హేండ్ దట్ రూల్స్ ది వరల్డ్' అంటూ వాలెస్ అనే ప్రముఖ రచయిత స్త్రీకి యిచ్చిన స్థానం గురించి గుర్తుచేయాలనుకుంటున్నాను"     శ్రీమంత్ ని చూస్తూ అన్నాడు భాస్వంత్ "మీరు మాట్లాడాలి."     "ఇలాంటి చర్చల్లో పాల్గొనేటంత క్లెవర్ నెస్ లేదు నాకు అయామ్ జస్టే ఫూల్" శ్రీమంత్ తప్పించుకున్నాడు.       "'ది సిల్లీయెస్ట్ ఉమన్ కెన్ మేనేజ్ ఎ క్లెవర్ మేన్ బట్ ఇట్ నీడ్స్ ఎ వెరీ క్లెవర్ ఉమన్ టు మేనేజ్ ఎ ఫూల్' అంటాడు కిప్లింగ్" గుర్తుచేశాడు తేజా     భాస్వంత్ మరో పెగ్గు పోసుకుంటూ "స్త్రీల మీద మీకున్న గౌరవానికి నా జోహార్లు మిస్టర్ తేజా! కానీ మీ అభిప్రాయాలతో నేను ఏకీభవించలేకపోతున్నాను" అన్నాడు యించుమించు ఆ చర్చని త్రించేస్తున్నట్లుగా.     "అలా అంటే మీరు ఆనందించడం చేతకాని మనిషిగా అనుకోవాల్సి వస్తుంది మిస్టర్ భాస్వంత్! ఇలా నిర్మొహమాటంగా అంటున్నందుకు నన్ను అపార్ధం చేసుకోకండి. ఈ సృష్టి ప్రారంభంలోని తొలి జంట ఆడమ్ అండ్ ఈవ్! ఆ తర్వాత పరిణామదశలో మన ముందు ప్రత్యక్షమైనవి సుఖదుఃఖాలు, మంచిచెడులు, కలిమిలేములు వంటి జంట పదాలు. మగాడి జీవితంలో రెండూ కాని లేదూ ఏ ఒక్కటోగానీ పొందగలిగేది స్త్రీ మూలంగానే అంటుంది చరిత్ర."     "హే...." విభ్రమంగా చూశాడు భాస్వంత్.     "సృష్టిలో నిజానికి విషాదం లేదు. అంతా ఆనందం. అఖండ సచ్చిదానందమే. అయితే అందం కాని ఆనందం కాని అనుభవమయ్యేది అనుభవించే వ్యక్తి మీదనే ఆధారపడి వుంటుంది. ఆనందించడం చేతకానివాడు పెంటకుప్పల్నిచూస్తాడు. ఆనందించగలిగేవాడు ఆకాశంలో హరివిల్లుని దర్శిస్తాడు. కొందరు మెటీరియలిస్టులు దీన్ని అంగీకరించకపోవచ్చు. కానీ కోరింది చేయటంకన్నా చేస్తున్నదాన్ని కోరుకోవడంలోనే నిజమైన సంతృప్తి వుందనే ఫిలాసఫీ మీకు  అపసవ్యంగా అనిపించొచ్చు. కానీ ఒక మనిషి సక్సెస్ కి కారణం ఇదే అంటాడు జేమ్స్ ఎమ్ బేరీ.""అంటే ఈ సృష్టిలో ప్రకృతి ఆరాధన తప్ప డబ్బు సంపాదనా, తిండీ తిప్పలూ అవసరం లేదంటారు?"     "డబ్బు మాత్రమే సుఖాన్నివ్వగలిగితే ఈ ప్రపంచంలో ఉన్న వాళ్ళంతా ఆనందంగా బ్రతికేయగల వ్యక్తులయ్యుండేవారు మిస్టర్ భాస్వంత్! మనిషి జీవితంలో దేన్నయినా డబ్బుతో సంపాదించగలడుగానీ ఆనందాన్ని కాదు. ఎందుకంటే అది మానసికం కాబట్టి" ఎమోషనల్ గా ఆగాడు తేజా.     "చిమ్మచీకటిని చీల్చుకుని ఉషఃకాంతులతో తూర్పున ఉదయించే సూర్యుడ్ని చూస్తే పదినిమిషాలు వృధా...... చల్లని వెన్నెల్ని చిలికించే చందమామని చూస్తే అయిదు నిమిషాలు వృధా...... సన్నజాజుల పరిమళం, సంపెంగల సౌరభాన్ని ఆస్వాధిస్తే అయిదు నిమిషాలు వృధా...... అందమైన పువ్వుని చూస్తే అరనిమిషం వృధా అనుకునే వ్యక్తి యిన్ని అందాలూ మిళితమైన రూపమే 'ఆడది' అనే సత్యాన్ని అంగీకరించలేడు భాస్వంత్ గారూ! అందుకే తనకు తాను సుఖపడక అటు భార్యనీ సుఖపెట్టలేక అందమైన జీవితాన్ని నరకప్రాయంగా మార్చుకుంటాడు. మరోలా అనుకోకండి. మీ గురించి నాకు ఖచ్చితంగా తెలీదు కాని నేను చెప్పిన అనుభూతులకి స్పందించని మనిషే బాహ్య ప్రపంచాన్నీ అందంగా చూడలేడు. స్త్రీ అంటే ద్వేషించబడే ప్రాణిగా భావించి నళినిలాంటి వ్యక్తుల సమస్యల్లోనూ చిక్కుకుంటాడు."     "ఉద్విగ్నంగా చూశాడు భాస్వంత్. అంతకుమించి అవమానంలా కూడా అనిపించడంతో "అంటే నాలో అలాంటి స్పందన లేకనే నళినీతో పేచీ పెట్టుకున్నానంటారు" అన్నాడు గ్లాసు టేబుల్ పై వుంచుతూ.     "నేనంటున్నది అదికాదు మిస్టర్ భాస్వంత్! జీవితాన్ని అందంగానూ, అర్ధవంతంగానూ మలుచుకోలేని మగాడు మనశ్శాంతిగా బ్రతకటానికిగానీ, మహాత్ముడిగా మారటానికిగానీ ఒక స్త్రీ కారణం కాగలదంటున్నాను."     "మీ ఎనాల్సిస్ కొత్తగా వుంది."     "చీకటి గదిలో కర్చుని వెలుగుకోసం ఆలోచించే మీరు -మీ శ్రీమతి లైటు వేస్తే ఓ స్త్రీ అందించిన వెలుగుతో నాకేం పని అని మొండిగా ఆలోచిస్తే నేను మీతో ఆర్గ్యూ చేయలేను" అతని అహాన్ని చల్లార్చటానికి ఓ అడుగు వెనక్కి వేసి మాట్లాడు తేజా.     నిషాలో వున్న భాస్వంత్ నిజంగానే అసంతృప్తిగా ఫీలయ్యాడు.       "ఇంతసేపూ మీ చర్చ విన్నాక ఓ నిజం చెప్పకుండా వుండలేను తేజా! నా వరకూ నేను మీలా ఆలోచించను. పగలంతా ఆఫీసు పనులతో, సాయంకాలం నా వ్యక్తిగతమైన వ్యాపకాలతో బిజీగా వుండే నేను నా భార్యని అసలు పట్టించుకోను. నేను పెరిగిన వాతావరణం కావచ్చు లేదూ నా వ్యక్తిత్వం కావచ్చు. అలా బ్రతకటాన్ని నేను యిష్టపడతాను."     "అంటే మీరు జీవితంలో చాలా నష్టపోతున్నారన్నమాట."     తేజా మాటలకి విస్మయంగా చూశాడు భాస్వంత్.     "మీరు నమ్మినా నమ్మకపోయినా ఒక మగాడి వ్యక్తిత్వవికాసం జరిగేది రెండు దశల్లో, ఒకటి పెళ్ళికి ముందు, రెండోది పెళ్లి తర్వాత. మొదటి దశలో పరిణతకి వ్యక్తుల ప్రాబల్యం కారణమైతే, రెండో దశలో ఒకే ఒక వ్యక్తి సంపర్కం అతడి గమ్యాన్ని నిర్దేశిస్తుంది. అయితే నేను మగాడినన్న అహంకారమో లేక స్త్రీలంటే మగాడికున్న చిన్న చూపో భార్యని వంటమనిషిగానో లేక పని మనిషిగానో భావించి అపురూపమైన ఆనందాన్ని కోల్పోతాడు. చరిత్రలో ఒక అబ్రహాంలింకన్, మరో టాల్ స్టాయ్ లాంటి అరుదైన వ్యక్తుల్ని విడిచిపెడితే ప్రశాంతంగా బ్రతికి ప్రపంచ ప్రఖ్యాతిగాంచిన వ్యక్తులంతా భార్యతో ఆనందకరమైన దాంపత్యం కొనసాగించినవాళ్ళే."     "అంటే భార్య కొంగుపట్టుకు తిరగడం మగాడికి అవసరమయిన అర్హత అంటారు."     "బాల్యంలో తల్లి కొంగు పట్టుకు తిరగడం పసిపిల్లాడికి అనర్హత కాదు భాస్వంత్. ఇంత చదువుకున్న మీరు స్త్రీ గురించి అలా చులకనగా ఎలా ఆలోచించగలుగుతున్నారో నాకు తెలీడంలేదు. భార్య స్థానంలో వున్న ఆడది కొన్ని రోజులు ఇంట పనిచేసి వెళ్ళే పనిమనిషి కాదు. జీవితకాలం మనతో వుండేది. మన బిడ్డలకి తల్లిగా మారి ఒక కుటుంబ వ్యవస్థకి మూలంగా నిలిచేది. అలసిన భర్తకి ఊరటని అందిస్తూ తల్లి, చెల్లెలు లాంటి మానసికమైన ప్రేమనే కాక మానసికమూ, శారీరకమూ అయిన ఆనందాన్ని కూడా షేర్ చేసేది. ఒక్క క్షణం ఇప్పటి మీ యవ్వనాన్ని మరిచి వృద్ధాప్యాన్ని వూహించుకోండి భాస్వంత్. రేపు మీకు పిల్లలు పుట్టి ఎదిగాక ఎవరి దారి వాళ్ళు చూసుకుంటారు. అప్పుడు మీకు తోడుగా నిలిచేది. భార్య. మీకు బాధ కలిగినా, కాలూ -చెయ్యీ ఆడని పరిస్థితి వచ్చినా మీకు నిజమైన అండకాగలిగేది మీ సగభాగమయిన ఆడది మాత్రమే"       "అదే కావాలని అనుకుంటే డబ్బులిచ్చి పనిమనిషిని కూడా పెట్టుకోవచ్చుగా?"     భాస్వంత్ లోని మూర్ఖత్వం మరింత స్పష్టంగా అర్ధమైంది.     "ఒకవేళ భార్య సెక్స్ కి తిరస్కరిస్తే?" ఉన్నట్టుండి అడిగాడు హఠాత్తుగా భాస్వంత్.     "ఖచ్చితంగా అది మగాడి వైఫల్యమే అంటాను" నిర్మొహమాటంగా చెప్పాడు తేజా. "ప్రపంచంలో అతి గొప్ప కమెడియన్ గా పేరుపొందిన ఎనభయ్ రెండేళ్ళ జార్జిబర్న్స్ 'నా జీవితంలో నేను అతిగా నవ్వింది నా సెక్స్ లైఫ్ లో, అమితంగా ఏడ్చింది సెక్స్ లైఫ్ లో' అంటాడు."     అర్ధంకానట్టు చూశాడు భాస్వంత్.     "ఒక స్త్రీ భర్త దగ్గర సెక్స్ విషయంలో వెనకాడుతుందీ అంటే కారణం మానసికంగా అతడికి దగ్గర కాలేకపోవడం అంటుంది సైన్స్. అసలు సెక్సంటే అర్ధం బెడ్ మీద ఒకరిపై మరొకరు పడి రెజిలింగ్ లా అలసిపోవడం కాదు. సెక్స్ ప్రారంభమయ్యేది  'కిచెన్'లో, ఆ తర్వాత 'డైనింగ్ టేబుల్' దగ్గర చివరగా ముగిసేది 'బెడ్ రూం'లో. ఈ సత్యం తెలిసేది దాంపత్య జీవితం గురించి అవగాహన వున్నప్పుడు భాస్వంత్ గారూ! లేనప్పుడు సెక్స్ కూడా యాంత్రికమైపోతుంది. భార్య మనసుని కాక వ్యభిచారిణిలా శరీరాన్నే అప్పగిస్తుంది" 

        ముందు నెమ్మదిగా తెరుచుకున్న గది తలుపులు విసురుగా వెనక్కీ వెళ్లిపోయాయి. "ఇవి స్ప్రింగ్ తలుపుల్లా పనిచేస్తున్నాయి నీటి మెకానిజం ఏమిటో తర్వాత పరిశోధించాలి." అనుకున్నాడు విజయ్.     బిలబిలమంటూ ఓ అరడజను మంది గదిలోకి వచహరు బండి లాంటిదానిని తోసుకునివచ్చారు. వచ్చిన వాళ్ళంతా పది పన్నెండేళ్ళు అబ్బాయిలు ఆ వయసులో కూడావాళ్ళు బలిష్టంగా వున్నారు. వాళ్ళు నవ్వుకుంటూ గంద్రగోళంలా మాట్లాడుకుంటున్నారు.     బరిలోకి డిగి బాలా బలాలు తేల్చుకోవాలంటే వాళ్ళలో ఒక్క కుర్రాడు చాలు వీళ్ళయిదుగురుకి చావుదెబ్బలు ప్రసాదించటటానికి. ఈ విషయంలో కొత్త లోకంలో సరికొత్త మనుషులని చూస్తూంవుండగానే గ్రహింపుకి వచ్చింది విజయ్ కి. అందుకే అందరికీ ముందుగా హెచ్చరిక చేయటం జరిగింది.     బండి మీదవున్న తట్టలలో పదార్దాన్ని చూస్తూ వాళ్ళుఏడేదో మాట్లాడుకుంటున్నారు. అందుట్లో ఒకడు కాస్త తీసి నోట్లోవేసుకున్నాడు గుజ్జుగావండిన సేమ్యాని భూతద్దంకింద పేట్టి చూస్తె పెద్ద పెద్ద పాముల్ని కలిపి పండిన ఎలా ఉంటుందో అలా వుంది తట్టలోని పదార్దం.     బండిమీద నుంచి ఓ తట్టను భుజాన ఎత్తుకుని ఇటుగావచ్చాడు వాళ్ళలో ఒకడు. తట్టలో ఉన్న పదార్దాన్ని ఎత్తి వీళ్ళుపడుకున్న గాడేలాంటి దానిలో గుమ్మరించాడు.     సుబ్బారావు అరుస్తాడు. అలాంటి పాడుపనేదో చేస్తాడని ముందే వూహించిన విజయ్ చటుక్కున సుబ్బారావు నోరు మూశాడు. మరో తట్ట దానిలో పదార్దం మరోసారి వీళ్ళ నెత్తిన పడింది. వాళ్ళు తెచ్చిన పదార్దం అంతా గుమ్మరిస్తే అ పదార్దం క్రింద వీళ్ళ యిదుగురు  కప్పబడి సజేవసమాధి అయి ఆపై నాని ఊరిపోవడం ఖాయం. అలా పడుకుండిపోయినా ప్రమాదమే పైకి లేచినా ప్రమాదమే.     ఏం చేయాలి? ఎవరికి వారే తీవ్రంగా ఆలోచిస్తున్నారు.     బైటనుంచి గంట మోగిన విధంగా శబ్దం అయింది. అది వింటూనే చేస్తున్నా పని అపుజేసి వచ్చిన వాళ్ళు బైటికి పరుగుదీశారు. వెంటనే తలుపులు మూసుకున్నాయి. ఇంక ఆలోచించలేదు. విజయ్ తోపాటు నలుగురు లేచారు చాలా వేగంగా గాదేలోంచి లేచారు వాళ్ళ వంటినిండా పాముల్లా వున్న పదార్దం అంటుకొనివుంది. అలాగే కిటికీ దగ్గర దాకా నడిచివేగంగా కిటికీలోంచి అవతలకి జంఫ్ చేశారు.     ఆ నిముషాన చాలా తెలివి తక్కువ పని చేశామని వాళ్ళ యిదుగురులో ఒక్కరూ గుర్తించలేదు.     వీళ్ళు కిటికీ దగ్గరదాకా నడిచి కిటికీలోంచి వీటికి దూకిన వరకూ వీళ్ళ వంటిమీద వున్న పాముల్లామ్తి పదార్దం నేలమీద అయింది. ఈ విషయం కుక్కమూతి పిల్లగాళ్ళు గుర్తిస్తే?     గోడలపక్క నక్కుతూ అయిదు నిముషాలు ముందుకు సాగింతర్వాత ముందుగా విజయ్ తాము తొందరలో చేసిన పాడుపని గుర్తించాడు వెనక్కీ మరలివెళ్ళి దాన్ని తుడవవచ్చు ఈ లోపలే వాళ్ళు గదిలోకి వచ్చి చూడటం అంటూ జరిగితే ఈ విచిత్రం ఎలా జరిగిందో తెలియక పరిశోధనకి దిగొచ్చు. దాంతో వాళ్ళ కంట నీళ్ళు పడొచ్చు. ఇదంతా ఆలోచించి వెనక్కి మరలివెళ్ళే ప్రయత్నం మానేశాడు.     "ఇంక మనం మన స్థావరానికి వెళ్ళిపోదాం . ఈ పూటకి చాలు మనం తెలుసుకుంది" తగ్గు స్వరంతో అన్నాడు విజయ్.     ఏమి? అన్నట్లు కనుబొమలేగరేసింది కృతి.     "వంటినిండా ఈ పదార్దం అంటుకుని పాముల్లా వెళ్ళాడుతున్నది. ముందు ఇది వదిలించుకోవాలి" అంటూ విజయ్ టక్కున మాట అపుజేసి టాకీమని చిన్న మొట్టికాయ సుబ్బారావు నడినెత్తిన వేశాడు.     సుబ్బారావు వంటిమీదున్న పడరదాన్ని చేత్తో తీసుకుని రుచి చూస్తున్నాడు.     నెత్తి తుడుచుకుంటూ "బాగుందిరా!" అన్నాడు సుబ్బారావు.     "అయితే మరోకటిస్తాను" అంటూ విజయ్ పిడికిలి బిగించాడు. "ఆదైతే వద్దురా బాబూ!" అన్నట్లు భయంగా చూసి దండం పెట్టాడు. సుబ్బారావు.     జాగ్రత్తగా పరిసరాలు చూసుకుంటూ తను స్థావరంవేపు బైలుదేరారు వాళ్ళయిదుగురు.                                                                                 42     "ఇది ఉత్తమహానగరం కాదురా బాబూ! చూడగా చూడగా మన భూగోళమంత వుంది. ఇంతకీ యిది ఏ గ్రహమంటావురా అబ్బాయ్?"     "శని గ్రహంమటుకు కాదురా సుబ్బాయ్! మళ్ళీ మాట్లాడితే బుధ గ్రహంకూడా కాదురా సుబ్బాబ్బాయ్ !" విజయ్ బదులు కమల్ సమాధానం యిచ్చాడు సుబ్బారావుకి.     "అడిగింది విజయ్ నిరా!"     "చెప్పింది నేనురా?"     కమల్ అనటంతో సుబ్బారావు మూతి ముడుచుకూర్చున్నాడు.     "ఇలా కూర్చునే బదులు ఏదో ఒకటి చేయాలని పిస్తున్నది" నిశ్చల అంది.     "చేతులు ముడుచుకుని కూర్చోటం నాకూ విస్సుగ్గానే వుంది" కృతి వెంటనే అంది.     వీళ్ళలా మాట్లాడుకుంటుంటే విజయ్ మాత్రం సుదీర్ఘతపస్సులో వున్న ముని వుంగపుడిలా వెల్లికింతలా పడుకుని రెండు చేతులూ మడిచి తలకింద పెట్టుకుని కళ్ళు మూసుకుని ఆలోచిస్తున్నాడు.     "ఒకటా రెండా దాదాపు నేల అయింది తామిక్కడికి వచ్చి ఏం సాధించారు? ఓ విధంగా ఇంతవరకూ ఏమీ సాధించలేదు. మరో విధంగా చూస్తె తాతగారు కన్నకళలు నిజంచేస్తూ తాతగారు చెప్పిన బంగారునగరం కళ్ళారా చూశారు. కుక్క మూతిగాళ్ళ జీవిన విధానం చాల కొద్దిగా తెలుసుకున్నారు. తాతగారు జీవించివున్న రోజుల్లో ఏనాడో ఈ నగరం గురించి చెప్పి వున్నట్లయితే తమ సాధించి ......     విజయ్ ఆలోచన కంతరాయం కలిగిస్తూ విజయ్ ని కుదుపుతూ పిలిచాడు సుబ్బారావు . "లేవరా బాబూ లే. ఎంతసేపని ఇలా పడుకుంటావు. సజీవంగా సమాధి ప్రవేశంచేసి శవాసనంవేసినట్లు ఫోజూ నీవూనూ"             "తర్వాత తిడితువుగాని విషయం చెప్పు?' కళ్ళు తెరవకుండానే విజయ్ అన్నాడు.     "మేమంతా కబుర్లు చెప్పుకుంటు౦టే నీవిలా పడుకుని మౌనిలా వుండటం మాకు నచ్చలేదు"     "ఇంకా?"     పరిసరాలు దద్దరిల్లెటట్లు  కెవ్వున అరిచాడు సుబ్బారావు.     విజయ్ కంగారుగా కళ్ళుతెరచి టకీమని లేచి కూర్చున్నాడు. "ఏమైంది? ఆదుర్దాగా అడిగాడు.\     "ఏంకాలా. నువ్వు లేస్తానని గాడిదిలా ఓండ్రపెట్టాడు. మన సుబ్బి కి చేతయింది అదేకదా!" కమిట్ నవ్వుతూ అన్నాడు.     "నీ దగ్గర నేర్చుకున్న విద్య వృధాగా పోతున్నదని వీడిమీద ప్రయోగించాను. నాకు ఓండ్ర భాష బాగానే వచ్చిందన్న మాట" సుబ్బారావు అన్నాడు.     "అట్లా యిట్లా రావతమా? నే చెపుతున్నాకదా గురువుని మించిన శిష్యుడిని అయ్యావు" అంటూ నిశ్చల ఓ చూపు విసిరింది. కమల్ పై.     "అన్యాయం అన్యాయం" అంటూ ఆక్రోశించాడు కమల్.     "బాగుందిర్రా!" అంటూ నవ్వి "ఇంతకీ నన్నెందుకు లేపావురా ?' సుబ్బరావు నడిగాడు విజయ్.     "నా బంగారు బొజ్జ పెరిగి పెరిగి ఇంకాసేపట్లో ఫాట్ ....... మని పగిలేటట్లుంది" సుబ్బారావు గట్టిగా చెప్పేశాడు.     "వెధవనుమానాలు మరీ అంతగా పెరిగితే పొట్ట వుబ్బాక ఆపై పగలక ఏం చేస్తుందీ?' తాపీగా అన్నాడు విజయ్.     "ఒరేయ్ , ఒరేయ్ ఇది అన్యాయంరా హెల్స్ చేయాల్సింది పోయి, నీ పొట్ట , నీ ఇష్టం , నీ బాధ నీవే పడుఅన్నట్లు ఆ ఫోజే మిట్రా నాయనా ! నా మొర ఆలకించరా బాబూ ! చచ్చి నీ కడుపునా పుడతాను"     "అమ్మబాబోయ్ ! నీవు చవనూ వద్దు నాకు కడుపూ తేవద్దు. ఆపై పురిటినెప్పులు , ఆ గోల , ఆ బాధ ....." చటుక్కున లేచికూర్చుని సరదాగా అంటున్న విజయ్ నలుపురంగు తిరుగుతున్నా నిశ్చల ముఖంచూసి ఎవరో నెత్తిన మఒతీనట్లయి ఆగిపోయాడు. పూల్, ఇడియట్ , బాష్టర్ తన్ని తానే తిట్టుకుని ఏమీ గ్రహించని వాడిలా మాట మార్చి "నీ అనుమానాలు గబ గబ కక్కెయ్యి , పొట్ట ఖాళీ అవుతుంది" అన్నాడు చిరునవ్వుతో     "అన్ని అనుమానాలూ తీర్చాలి మరి .......?"     "అలాగేరా తండ్రీ తొందరగా కక్కితగలడు"     "మనం మాన్ దేశంలో లేక విశాల ప్రపంచంలో ఓ మారుమూల ప్రదేశానికి వచ్చిపడదామా లేక ఏ గ్రహంలో కన్నా దూసుకొచ్చామా?" సుబ్బారవు అడిగాడు.     "ప్రస్తుతం ఈ ప్రశ్నకు సరి అయిన జవాబు నా దగ్గరలేదు. ప్రకృతి చాలా విచిత్రమైనది. పరమాద్భుతాలు ఎన్నో చిత్రాతి చిత్రంగా ఎన్నో అద్భుత శక్తులతో మరెన్నో అనూహ్యమైన వింత లతో మిళితమై కనరానన్ని వున్నాయని శాస్రజ్ఞలు అంటున్నారు. మనం ఎన్నో కనిపెట్టినా మన మేధస్సుకి అందని అపూర్వ శక్తులు ఇంకా చెప్పలేనన్ని వున్నాయని అంటున్నారు. బెర్ముడా ట్రయాంగిల్ గురించి మీ అందరికీ తెలిసిందేకదా?"    

    ఒక్కొక్కరే తన కుటుంబ సభ్యులు వస్తున్నారు. తొలుత అన్నపూర్ణమ్మ ఆయాసంతో వచ్చి భర్తను చూసి రిలాక్సింగ్ గా నవ్వింది.          మరో అయిదు నిముషాలకు ముగ్గురు కూతుర్లూ వచ్చారు. రాని ఒక్క కూతురి కోసం ఆయన ఆందోళనతో చూస్తూ అక్కడే నిలబడ్డాడు.                                                               *    *    *    *    *          తిరునాళ్ళ జనంతో కలిసిపోయిన గణేష్ దాదా మాటి మాటికీ ఫోటోవంక ఆమెవంకా చూస్తున్నాడు.          అతను ఆ టౌన్ కు చెందినవాడే నిజం దాదా కాకపోయినా "దాదా" అని పిలుచుకోవడం అంటే ఇష్టం. తన ధైర్యసాహసాల్ని గురించి గొప్పలు చెప్పుకోవడం అతని హాబీ తనను చూస్తే టౌనంతా హడల్ అనీ, పోలీసులే సెల్యూట్ కొడతారని చెబుతుంటాడు. తనకు ఎమ్మెల్యే క్లోజ్ ఫ్రెండ్ అనీ, ఎంపీ ఏ ఫంక్షన్ కయినా తనని పిలుస్తాడనీ డంబాలు పలుకుతుంటాడు.          అతని విషయం తెలిసిన వాళ్ళెవరూ అతనితో అయిదు నిముషాల కంటే ఎక్కువ మాట్లాడడానికి ఇష్టపడరు. అప్పటికె తన దాదాగిరీ ఎలాంటిదో చెబుతూ సగం మెదడు తినేస్తాడు.          తనేమిటో తనకు తెలుసు కనుక మతాల వరకే వుంటాడుగానీ ఎక్కడా చేతుల్లోకి దిగడు. గొప్పలు చెప్పుకుంటూ వుంటాడేగానీ ఇంతవరకూ ఒక్కరితోనూ పేచీకి దిగి ఎరగడు.          వంశీ టౌన్ కెళ్ళినప్పుడంతా ఇతఃనితోనే కాలక్షేపం చేస్తుంటాడు. దాంతో మంచి స్నేహితుడయ్యాడు.          రెండురోజుల క్రితం వంశీ ఒక ఫోటో ఇచ్చి ఈమెను కిడ్నాప్ చేయాలంటే షాక్ తిన్నాడు. అప్పటికే చెమటలు పట్టేశాయి భయంతో.          "నిజం కిడ్నాప్ కాదు గణేష్ దాదా ఉత్తుత్తి కిడ్నాపే. ఆమె ఎవరో కాదు... నా భార్యే" అని మొదలు పెట్టి తమ ఛాలెంజ్ గురించి వివరించాడు.          "టపాసులు పెట్టాక జనం చెల్లా చెదురవుతారు. ఈ సమయంలో నువ్వు ఆమెని పట్టుకుని కారులోకి ఎక్కించెయ్. కారులో కూర్చోగానే మన ప్లాన్ చెప్పు. కామ్ గా అయిపోతుంది. చేయి పట్టుకునేటప్పుడే చెవిలో మెల్లగా నా పేరు చెప్పు తనే వచ్చి కారు ఎక్కేస్తుంది. సరేనా?"          అన్ని రోజులూ తనో దాదా అని చెప్పుకుని, ఇప్పుడు వెనక్కి తగ్గితే తన పరువు పోతుందనీ, స్వయానా భార్యనే ఉత్తుత్తి కిడ్నాప్ చేయమని అంటున్నాడనీ గ్రహించిన గణేష్ దాదా ఒప్పుకున్నాడు.          తనతోపాటు ఒక శిష్యుడ్ని వేసుకుని కారు తీసుకెళ్ళి గుడి వెనుకభాగాన చెట్ల చాటున పార్క్ చేశాడు. శిష్యుడ్ని టపాసులు కాల్చమన్నాడు.          జనం చెల్లాచెదురు కాగానే ఫోటోలో వున్న సుజన చేయి పట్టుకున్నాడు.          ఆమె షాకు తిని, భీతితో అతని వైపు చూసింది.          "వంశీ" అన్నాడు మెల్లగా.          "వంశీ...." ఆమె ఏదో అడగబోతూ వుండగానే అప్పటికే కంగారుతో వణుకుతున్న అతను ఆమె నోరును సుతారంగా చేతుల్తో మూసి ముందుకి లాగాడు.          ఆమెను కారు దగ్గరికి తీసుకొచ్చి డోర్ తెరిచి లోపలికి తోశాడు.          "వంశీ...." ఆమె మాటలు అతనికి వినిపించడం లేదు. ఎంత ఉత్తుత్తి కిడ్నాప్ అయిన కిడ్నాప్ అంటే కిడ్నాపే. అందుకే ఎంత ధైర్యంగా వుందామనుకుంటున్నా వీలుపడడం లేదు. భయంలాంటి ఫీలింగ్ అతని బలహీనమైన గుండెను మరింత బలహీనంగా చేస్తోంది. శిష్యుడు వచ్చి డ్రయివింగ్ సీట్లో కూర్చున్నాక అతనూ ఆమె పక్క వెనక సీట్లో కూర్చున్నాడు.          "వంశీ ఎక్కడున్నాడు? నన్ను ఎక్కడికి తీసుకెళుతున్నారు?" ఆమె మాటలకి విసుగొచ్చింది.          భయం భయంగా ఆమె అడుగుతుంటే బీపీ రైజ్ అయిపోతున్నట్లనిపించి..... "కాసేపు మాట్లాడకుండా కూర్చుంటారా? ఇది ఉత్తుత్తి కిడ్నాపింగే. మిమ్మల్ని వంశీ మీ ఊరి పొలిమేరల్లో వున్న మామిడి తోటలోని ఫార్మ్ హౌస్ కి తీసుకురమ్మన్నాడు" అని చెప్పి ముఖానికున్న చెమటలను తుడుచుకున్నాడు.          "అదీ... అదీ" ఆమె ఏదో మాట్లాడితే తనకూ అనవసరంగా భయం కలుగుతుందని, తనని తాను రక్షించుకునే ప్రయత్నంలో ఆమె నోటిని మళ్ళీ చేతుల్తో మూశాడు. అయితే ఈసారి మాత్రం బలంగా, కారు దాదాపు పది కిలో మీటర్లు పరుగెత్తి మామిడి తోటలోకి దారి తీసింది.                                                                 *    *    *    *    *          వంశీ సాయంకాలం ఆరుగంటల నుంచే తయారవడం మొదలుపెట్టాడు.          శుభ్రంగా అరగంటపాటు స్నానం చేశాడు. పట్టుపంచె, తెల్లటి జుబ్బా తొడుక్కున్నాడు. లైట్ గా స్ప్రే చేసుకున్నాడు. ముఖానికి బాగానే పౌడర్ పట్టించాడు. తనూ, సుజన తినడానికి చపాతీలూ, వేరు శనగపప్పు పచ్చడి తల్లి దగ్గర తయారు చేయించి క్యారియర్ లో సర్దుకున్నాడు. ఓ సంచిలో మల్లెపూల దండల్నీ, స్వీట్ ప్యాకెట్ నీ, అగరుబత్తీల్ని పెట్టుకున్నాడు. స్లిప్పర్స్ తొడుక్కుని మామిడితోటకు బయలుదేరాడు.          ఆ మామిడితోట అతనిదే. అందులో పాతకాలం నాటి సున్నపు మిద్దె ఒకటుంది. అక్కడక్కడా పెచ్చులు ఊడిపోయినప్పటికీ స్ట్రాంగయిన బిల్డింగ్ అది. మామిడితోటను చూసుకునే ఓ జంట అందులో వుంటుంది.          అంత క్రితం రోజే ఆ జంటకు డబ్బులిచ్చి వాళ్ళ ఊరికి పంపించేశాడు. రెండు రోజుల వరకు తిరిగి రావద్దన్నాడు.          ధర్మరాజు తిరుణాళ్ళలో ఒకానొక ముఖ్యమయిన ఘట్టం గోగ్రహణం. ప్రతి సంవత్సరం సత్యనారాయణ తన కుటుంబ సభ్యులతో తిరునాళ్ళకి వెళతాడని తెలుసు. అందుకే తను సీన్ లో లేకుండా ప్లాన్ ని పకడ్బందీగా తయారుచేసుకున్నాడు.          దాదా కాని దాదా గణేష్ కి మొత్తం పనినంతా అప్పగించాడు. ఫార్మ్ హౌస్ తాళం కూడా ముందురోజే అతనికిచ్చాడు.          ఈ ప్లాన్ కి వంశీ పెట్టుకున్న పేరు "బందరులడ్డు"          బందరులడ్డు సక్సెస్ అయి, బందరులడ్డు లాంటి సుజనతో మరో అరగంటకు శోభనం ఖాయమని ఎందుకనో అనిపిస్తోంది అతనికి.          సాయంకాలం నుంచీ ఎడమకన్ను అదేపనిగా  కొట్టుకుంటోంది. మరి ఇది శుభసూచకమో, అశుభసూచకమో ఖచ్చితంగా తెలియదు.          ఈపాటికి గణేష్ దాదా సుజనను కారులో తీసుకొచ్చేసి వుంటాడు. జనంలో పడి తన చిన్న కూతురు తప్పిపోయిందని మామయ్య అనుకుంటారే తప్ప ఇలా తను తీసుకొచ్చేసి వుంటానని ఊహించలేదు. తమ బంధువుల ఇంటికి దారి తెలీక, ఫ్రెండ్స్ ఇళ్ళకు వెళ్లుంటుందని అనుకుంటాడు. సుజన చిన్నపిల్ల కాదు కనుక కంగారుపడే అవకాశం లేదు.          ఏ తెల్లవారుజామునో తిరిగి సుజనను రాజుపాలెంలో వదిలేస్తే సరిపోతుంది. తనకు బంధువుల ఇల్లు తెలుసు గనుక అక్కడికి కొద్ది దూరంలో దిగబెట్టేస్తే వెళ్ళిపోతుంది. రాత్రంతా ఫ్రెండ్ ఇంట్లో వున్నాననీ, అతికష్టం మీద ఇల్లు కనిపెట్టేననీ, సుజన అంటే ఇక ఏం మాట్లాడలేరు. దాంతో తన శోభనం సుఖాంతం అయిపోయింది.          ఇలా ఊహించిన వంశీకి మరింత ఉత్సాహం వచ్చింది. నడక వేగం హెచ్చించాడు. తోటలోకి మలుపు తిరిగాడో లేదో ఓ ఆకారం ఎదురొచ్చింది. అంత చీకట్లోనూ ఒకరి నొకరు గుర్తుపట్టగలిగారు.          "సక్సెసా?" వంశీ తొందర తొందరగా అడిగాడు.

     "అలా అని చెప్పాడా"        "చెప్పడమేమిటి మేడమ్. లెటర్ లో స్పష్టంగా విశ్వనాథని వుందిగా పైగా మీరుకూడా ముద్దుగా 'విశ్సు' అని పిలుస్తుంటారటగా" అతను కూడా ఇందాక 'విశ్సు' అని అడ్రస్ చేసింది ఆమెను ప్లీజ్ చేయాలనే అన్న విషయం చెప్పలేదు వెంకట్రావ్.         మరో కొత్త విషయం వింటున్నట్టుగా అడిగింది కృషి "లెటరేమిటి"         "అదే మేడమ్ ఈ రోజు సాయంకాలం ఆరుగంటలకి ఉస్మానియా యూనివర్శిటీ ఆడిటోరియంలో ఐక్యూ కాంపిటీషన్ వుందిగా. దానికి అటెండ్ కమ్మని 'కోలా' కంపెనీ వాళ్ళు రాసింది"         ఆమె భ్రుకుటి ముడిపడింది.         "అసలా ఆ కాంపిటీషన్ కి ఆయన అటెండ్ కావడం మీకిష్టం లేకనే ఛాలెంజ్ పేరిట మీరాయన్ని అరెస్ట్ చేయించిన విషయమూ ఆయన చెప్పేశాడు."        ఈ అభియోగమూ ఆమెకు నచ్చలేదు. "మరి నాకెందుకు ఇష్టం లేదో అదీ చెప్పాడా"         "ఆయనలాంటి జీనియస్ లు పోటీల్లో పాల్గొంటే పైకొచ్చే యువతకి అవకాశం ఉండదన్నారటగా..."         చిర్రెత్తుకొస్తున్నా నిభాయించుకుంది. అతనో జీనియస్ అవునో కాదో గాని ఖచ్చితంగా ఈ పోలీసాఫీసరు మాత్రం ఫూలని బోధపడిపోయింది.         అతని పేరు నిజంగా విశ్వనాధేనా లేక ఏదో ఉత్తరాన్ని చూపించి తెలివిగా తప్పించుకున్నాడా.         ఆలోచిస్తూ కారు దగ్గరికి వచ్చింది.         అతడి ఐక్యూ స్థాయి ఏదయినా గాని డబ్బు ఇచ్చో లేక సమయస్ఫూర్తిని ప్రదర్శించో చాలామందితో మాత్రం సులభంగా ఆడుకోగలుగుతున్నాడు.         ఇంటికి తిరిగివచ్చిన కృషి అతడిపై ఆసక్తిని ప్రదర్శించడం అనవసరం అనుకుంటూనే సాయంకాలం దాకా గడిపింది.        ప్రత్యేకించి ఓ వ్యాపకం అంటూ లేకపోవడం కృషి ఎంత అసహనానికి గురిచేసింది అంటే యూనివర్శిటీకి వెళ్ళకుండా వుండలేకపోయింది.         అతడ్ని చూడాలని కాదు.         విశ్వనాథ్ అతడవునో కాదో తెలుసుకోవాలని.       అంతకు మించి ఐక్యూ కాంపిటీషన్స్  పై ఆమెకున్న ఆసక్తి కూడా అప్పటికి ఆమెను ప్రేరేపించింది.                                                                 *    *    *    *         "డియర్ ఫ్రెండ్స్" యూనివర్శిటీ ఆడిటోరియంలోని ప్రేక్షకులను ఉద్దేశిస్తూ మాట్లాడుతున్నాడు. 'కోలా' కంపెనీ ప్రతినిధి "సాప్ట్ డ్రింక్ కంపెనీ ఆధ్వర్యంలో నిర్వహించబడుతున్న పోటీ ఇది గత మూడు సంవత్సరాలుగా కోలా క్విజ్ కింగ్ గా ఛాంపియన్ షిప్ కాపాడుకుంటున్న యూనివర్శిటీ విద్యార్ధి రాజేంద్ర ఈ రోజు మరో ఛాలెంజ్ ఎదుర్కోబోతున్నాడు. ఇద్దరి మధ్యా జరుగుతున్న ముఖాముఖీ పోటీలో గెలిచిన వ్యక్తి ఛాంపియన్ షిప్ ట్రోఫీ తో బాటు ఇరవై వేల రూపాయల క్యాష్ ప్రైజ్ సాధించగలుగుతాడు. ఇప్పుడు ఇద్దరు యువకుల్నీ మీకు పరిచయం చేస్తున్నాను. మిస్టర్ రాజేంద్ర...డిఫెండింగ్ ఛాంపియన్"         సుమారు ఇరవై రెండేళ్ళ వయసున్న రాజేంద్ర ఉత్సాహంగా డయాస్ పై అడుగుపెట్టగానే విద్యార్ధుల చప్పట్లతో అభిమానమో లేక పని గట్టుకుని ఏర్పాటు చేయబడిన బృందమో రాజేంద్రకి అనుకూలంగా నినాదాలు ప్రారంభించారు.         "నౌ" కోలా ప్రతినిధి అన్నాడు. "ఇరవై వేల రూపాయల పెట్టుబడితో పోటీకి సిద్దమైన ఛాలెంజర్ మిస్టర్ విశ్వనాథ్..."         ఉన్నట్టుండి ఆడిటోరియంలో నిశ్శబ్దం ఆవరించింది.         మసక వెలుతురులో ఓ మూల కూర్చున్న కృషి చూస్తుండగానే డయాస్ పైకి వచ్చాడు విశ్వనాథ్- కొన్ని గంటల క్రితం దాకా కృషి థూర్జటిగా అనుకుంటున్న వ్యక్తి.         ఒక మోసగాడిగా పరిచయమైన వ్యక్తి ఇప్పుడో మేధావిలా ఇలాంటి పోటీలో పాల్గొనటాన్ని ఆమె ఊహించలేక పోయింది.         ప్రేక్షకుల నుంచి రెస్పాన్స్ లేదు. అయినా అదేమే పట్టించుకోనంత నిశ్చలంగా తన సీటులో సెటిలయ్యాడు థూర్జటి అలియాస్ విశ్వనాథ్.        "దూరదర్శన్ లో తరచుగా క్విజ్ కాంపిటీషన్స్ నిర్వహించే వాసు ఇప్పుడు క్విజ్ మాస్టరుగా వ్యవహరిస్తారు"         క్విజ్ మాస్టరు వాసు స్కోర్ కౌంట్ చేసే ఓ అమ్మాయితో బాటు వేదిక పైకి వచ్చి ప్రేక్షకులకి నమస్కరించాడు.         చప్పట్లు కేకల్తో ఆడిటోరియం హోరెత్తిపోయింది.         "డియర్ ఫ్రెండ్స్" ప్రేక్షకుల్నే గాక పోటీలో పార్టిసిపేట్ చేస్తున్న రాజేంద్ర, విశ్వనాథ్ ల్ని ఉద్దేశిస్తూ అన్నాడు వాసు "క్విజ్ కాంపిటీషన్ లో చాలా నియమాలున్నా ఈ పోటీని స్పాన్సర్ చేసే కోలా కంపెనీ నిబంధనల ప్రకారం పోటీ డ్యూరేషన్ మొత్తం గంట యాభై నిముషాలలో చెరో అయిదు నిముషాలు ఒక్కొక్కర్నీ ప్రశ్నించడం జరుగుతుంది. ఒక్కో జవాబుకి నిర్దేశించబడిన మార్కులు పది. ప్రశ్న అడిగిన తర్వాత ఆలోచించడానికి వ్యవధి కేవలం ముఫ్ఫై సెకండ్లు మాత్రమే. ముఫ్ఫై సెకండ్లు వ్యవధి పూర్తి కాగానే ఆ అసిస్టెంట్ బజర్ నొక్కుతుంది. జవాబు చెప్పే అవకాశం రెండో వ్యక్తికి దక్కుతుంది. ఐ థింక్ అయామ్ క్లియర్...."         అంగీకారంగా తలలు పంకించారు రాజేంద్ర. విశ్వనాథ్ లు.       సరిగ్గా ఏడు గంటలకి రిస్ట్ వాచ్ చూసుకున్న క్విజ్ మాస్టరు వాసు పోటీ ప్రారంభిస్తూ రాజేంద్రతో అన్నాడు "ది ఫస్ట్ క్వెశ్చన్ ఈజ్ ఫర్యూ మిస్టర్ రాజేంద్ర...రిఫ్లెక్సాలజీ అంటే ఏమిటి?"         "ఇదో కొత్త వైద్య విధానం. కాలు లేక చేతి బొటనవేలుకి సంబంధించిన రిప్లేక్స్ భాగాల్ని వత్తి శరీర రుగ్మతల్ని నయం చేసే ప్రక్రియని రిఫ్లెక్సాలజీ అంటారు."             "రైట్...మిస్టర్ విశ్వనాథ్....రిఫ్లెక్సాలజీ గురించి పరిశోధించిన వ్యక్తి ఎవరు"         "అమెరికాకి చెందిన డాక్టర్ విలియం ఫిడ్జిగెరాల్డ్" టక్కుమని చెప్పాడు విశ్వనాథ్.         "రైట్ మిస్టర్ విశ్వనాథ్.... ఈ మధ్యనే చనిపోయిన ప్రభుత్వ అమెరికన్ రచయిత నేబాస్ మొదటి నవల ఏది?"         "1959లో అతడు రాసిన నవల ది సిన్నాఫ్ ఫిలిప్ ఫ్లెమింగ్"         "వండర్ ఫుల్" అభినందించిన క్విజ్ మాస్టర్ ఇప్పుడు రాజేంద్రని చూస్తూ అడిగాడు. "బ్రిటన్ లోని కొందరు వృద్ద మహిళల్లో ఇప్పటికీ వున్న ఓ మూఢనమ్మకం డిసెంబరు ఇరవై ఎనిమిదో తేదీన బట్టలు ఉతక కూడదని... కారణం ఏమిటో చెప్పగలరా?"         రాజేంద్ర ఉత్సుకతగా అన్నాడు. "హీరో చక్రవర్తి క్రీస్తు ఎక్కడో జన్మించాడన్న భయంతో మగ బిడ్డల్ని హతమార్చమన్నది డిసెంబరు ఇరవై ఎనిమిదో తేదీన కాబట్టి ఆ రోజున బట్టలు ఉతికే కుటుంబానికి చెందిన ఓ పురుషుడికి ప్రాణ హాని జరుగుతుందని ఇప్పటికీ వున్న మూఢ నమ్మకం."         విద్యార్ధులు చప్పట్లు కొడుతూంటే "యూ ఆర్ రైట్ మిస్టర్ రాజేంద్ర. వన్ మోర్ క్వెశ్చన్ టూ యు.బి.ఆర్ చోప్రా మహాభారత్ లో టెలికాస్ట్ చేయటానికి బిబిసి చెల్లించిన మొత్తం ఎంత" అడిగాడు రాజేంద్రని చూస్తూ.         నిశ్శబ్దంగా వుండిపోయాడు రాజేంద్ర.         పది సెకండ్లు గడిచేక "లక్ష పౌండ్ లు" అనేశాడు.         "రాంగ్"         ఆడిటోరియం ఆసక్తిగా గమనిస్తుండగా ముప్పై సెకండ్లు గడిచినట్లు బజరు మోగింది.        "ఇప్పుడు మీరు జవాబు చెప్పాలి మిస్టర్ విశ్వనాథ్" అన్నాడు క్విజ్ మాస్టర్ వెంటనే.         "డెబ్బై రెండు వేల ఎనిమిది వందల పౌండ్లు"         "రైట్ మిస్టర్ విశ్వనాథ్" రెండు సెకండ్ల వ్యవధి తర్వాత అడిగాడు "తుమ్ములన్నవి మనిషికి సహజంగా వస్తాయి. ఎవరైనా తుమ్మితే మనం తెలుగులో అయితే నూరేళ్ళ ఆయుష్షు అన్తోఅ ఆశీర్వదిస్తాం. ఇంగ్లీషు లో అయితే 'బ్లెస్ యు' అంటాం. ఈ సాంప్రదాయానికి మూలం చెప్పగలరా?"         "పదిహేడో శతాబ్దంలో బ్రిటన్ లో ప్లేగు వ్యాధి మూలంగా వేలమంది ప్రాణాలు కోల్పోయారు"         ఆసక్తిని మించిన విస్మయంతో చూస్తూంది ఆడిటోరియంలో కూచున్న కృషి.         "ప్లేగు వ్యాధికి గురైన మనిషి తప్పకుండా చనిపోతాడనుకోటానికి కనిపించే ముఖ్యమైన సిస్టమ్ తుమ్మడం కాబట్టి ఈ వ్యాధికి గురైన ఏ వ్యక్తి అయినా తుమ్మగానే యిక మరణం తథ్యమని తెలిసిన వ్యక్తులు 'బ్లెస్ యు' అనేవారు. ఆ సాంప్రదాయం బ్రిటన్ పాలన ద్వారా మనకీ వచ్చింది."         పలచగా వినిపించాయి చప్పట్లు క్రమంగా విశ్వనాథ్ సైతం ప్రేక్షకుల్ని ఆకట్టుకుంటున్న సూచనగా.         "మిస్టర్ రాజేంద్ర తాజ్ మహల్ నిర్మాణానికి ప్రేరణగా చరిత్రలో మిగిలిన ముంతాజ్ కి షాజ హాన్ కి పిల్లలెంతమంది"

         సింహాద్రి బస్తాని మోసుకెళ్ళి గండిపడిన చోట విసిరాడు.                                           21     అదే సమయంలో పదిమంది బృందంతో పూర్ణ ఇసుకవీధి గుడిసెల ప్రాంతానికి చేరారు. ఆ బృందంలో పూర్ణ, కైరవి, సిద్ధార్ధ, కమల్ మొదలైన పదిమంది వున్నారు.     అక్కడి జనానికి నచ్చచెప్పి ఇళ్ళు ఖాళీ చేయించి లారీలు ఎక్కిస్తున్నారు.     "ఉన్న ఫళంగా ఇల్లెట్లా ఖాళీ చేయాలి?" అడిగిందో స్త్రీ.     "అమ్మా! మీకు పరిస్థితి వివరించే సమయం లేదు. గోదావరి ఉరుకులు, పరుగులతో ఊరుని ముంచెత్తబోతోంది. గుడిసెపోయినా మీ ప్రాణాలు కాపాడాలని మా ప్రయత్నం దయచేసి త్వరగా లారీ ఎక్కండి" అంది కైరవి.     "ఎప్పుడో ఏటో జరుగుద్దని ఇప్పుడే తొందరేం వచ్చింది?" ఇంకో ఆమె గింజుకుంది.     "ఇది కలెక్టర్ గారి ఆజ్ఞ" చెప్పాడు సిద్ధార్ధ.     "ఆ కలెక్టరు వచ్చి మా గుడిసెలు కొట్టుకుపోకుండా చూస్తాడా?" అడిగాడో వృద్ధుడు.     లోకజ్ఞానంలేని మూర్ఖపు ప్రశ్నలకి విసుగ్గా వుంది. కానీ శాంతంగా సమాధానం చెపుతున్నారు.     "కనీసం మీ ప్రాణాలకయినా రక్షణ కల్పించాలని కలక్టరుగారి ప్రయత్నం" చెప్పాడు పూర్ణ.     "కాసేపాగి వస్తాం బాబూ! పొయ్యిమీద రొయ్యల పులుసుంది" లొట్టలేస్తూ వయ్యారంగా అంది ఓ ముగ్ధ.     "నీ రొయ్యల పులుసు గోదావరిలో కలిసిపోను. ముందు లారీ ఎక్కవమ్మా తల్లీ! ప్రమాదం ముంచుకొచ్చేసింది" అరిచాడు పూర్ణ.     "ఒరే ఎల్లిగా, మల్లి త్వరగా ఎక్కండే బండి గోదారమ్మ వచ్చేత్తందంట" ఓ ముసలోడు అరిచాడు.     అంతే! జనం బిలబిలమని బయట కొచ్చేయసాగారు.     అందుబాటులో వున్న వస్తువుల్ని చేతబట్టుకుని లారీల్లోకి బిల బిలమని ఎక్కేస్తున్నారు జనం.     ఆ వీధినించి మరో వీధికి తరలింది ఆ బృందం.     వీధుల్లో నీరు పెరుగుతోంది. నీళ్ళల్లో తిరిగి తిరిగి కాళ్ళు మొద్దు బారిపోతున్నాయి.     రోడ్డు గతుకుల మయంగా వుంది. ఎత్తుపల్లాలలో బురద పేరుకుపోయి అడుగులు వేగంగా పడడంలేదు.     వీధి మురుగు వాసనతో ముక్కులు బద్ధలవుతున్నాయి. దానికితోడు వానజల్లు.     పూర్ణకి మరీ కష్టంగా వుంది.     ఎప్పుడూ ఇలా బండపనులు చేసినవాడు కాదతను.     లక్షాధికారి బిడ్డ. అపురూపంగా పెరిగిన శరీరం.     పైన వర్షానికి, కింద నీటి ప్రవాహానికి పూర్తిగా తడిసి ముద్దయిన శరీరం చలిగాలికి వణికిపోతున్నారు.     అయినా కంటికి కనిపించే ప్రతి దృశ్యం అతన్ని కలచివేస్తుంటే మనసు ఉద్వేగభరితమవుతోంది. శక్తిని కూడదీసుకుని నడుస్తున్నాడు. ఇన్నాళ్ళకి తనుకూడా ఓ పదిమందికి సాయపడ గలుగుతున్నాననే తృప్తి పడుతోన్న కష్టాన్ని మరిపిస్తోంది.     వేగంగా కదలడానికి విశ్వప్రయత్నం చేస్తున్నారు. కానీ సాధ్యం కావడం లేదు. వాళ్ళ శరీరాలు సహకరించడం లేదు.                                            22     పూర్ణ ఆ వీధిని కలియజూశాడు. ఇళ్ళ అరుగుల మీదనుంచి, కిటికీలలోంచి జనం వింతగా వాళ్ళకేసి చూస్తున్నారు. పరిసరాలని గమనిస్తూనే గుడిసెలు వున్న చోటుకు వెళ్ళారు.     ఆ జనానికి నచ్చచెప్పి పిల్లల్ని, సామానులు, కోళ్ళు, మేకల్ని లారీలలో ఎక్కించడం ప్రారంభించాడు పూర్ణ.     ఒళ్ళు విపరీతమైన నొప్పులు, శరీరం స్వాధీనం కావడం లేదు. ఎరుగని పని అతనికి.     కానీ లక్ష్యం చేయడంలేదు. ఏ క్షణంలో ప్రమాదం ముంచుకొస్తుందో తెలీని పరిస్థితి. అప్పటికే వీధుల్లో నడుంలోతునీళ్ళు వచ్చాయి. మరికొంత సమయం గడిస్తే నడవడానికికూడ వీలుండకపోవచ్చు. అరగంటలో గుడిసెల్లో జనాన్ని ఖాళీ చేయించి పూర్ణ బృందం మరో వీధిలోకి నడిచారు. ఆ వీధిచివర లారీలు నిలిచివున్నాయి.     వీధి కిరువైపులా వున్న యిళ్ళలోని జనం వాళ్ళు చేస్తున్న పనులని, సహాయాన్ని మనసుల్లో మెచ్చుకుంటున్నారు పూర్ణ, దాసు చేయి చేయి పట్టుకుని నడుస్తున్నారు.     "కమల్ నాకు చాలా ధ్రిల్లింగ్ గా వుందిరా!" అన్నాడు పూర్ణ.     "నిజమే. తోటిమనుషులు కష్టంలో వున్నప్పుడు ఆదుకుంటే కలిగే తృప్తిని లక్షలు పెట్టినా కొనలేం!" అన్నాడు కమల్.     "నిజమే! అందుకే కాబోలు అభినయ్ ఎంతసేపూ ఎదుటివాళ్ళకి సాయపడాలంటాడు. నిజంగా అభినయ్ తీసుకున్న ఈ నిర్ణయం గొప్పదిరా కమల్" అంటున్నాడు పూర్ణ.     అదే సమయంలో....     కారు మేఘాలతో నిండిన ఆకాశాన్ని చీల్చుకొని పిడుగు వెలువరించిన విస్పోటక శబ్దంతో గుండెలదిరిపోయినాయి.     ఆ వెనువెంటనే ఏవో ఆర్తనాదాలు.... లిప్తపాటు అయోమయంగా అనిపించింది పూర్ణకి. చివ్వున తలతిప్పి చూశాడు.     పురాతనమైన మూడు అంతస్తుల భవనంలోంచి భయభ్రాంతులైన జనం కొందరు బయటికి పరుగులు దీస్తున్నారు. వాళ్ళు భయంతో చేస్తున్న ఆర్తనాదాలకి ఆ వీధి మారుమోగిపోతోంది. ఆ మేడ మూడో అంతస్తునుంచి గోడలు బీటలువారి విడిపోతూ పెద్ద పెద్ద మట్టిపెళ్ళ విరిగి వికృత శబ్దంతో పిడుగులా రాలి వీధిలోని నీటి ప్రవాహంలో పెద్ద శబ్దం చేస్తూ పడింది. ఆ వూపుకి రోడ్డు మీద వరదనీరు ఆరేడు అడుగుల ఎత్తు లేచిపడింది. అప్పటివరకూ అరుగులమీద, ఇంటి కిటికీల గుండా చోద్యాన్ని చూస్తున్న జనం పరుగున అక్కడికి చేరడం ప్రారంభించారు.     పూర్ణ మనసులో ఆందోళన చోటుచేసుకోసాగింది.     ఆ భవనం ఇంకెంతో సేపు నిలవదు.     కూలిపోతుంది.     "క్విక్!" అంటూ పూర్ణ పరుగుదీశాడు. కాళ్ళకి అడ్డుపడుతోన్న నీటిప్రవాహం సంగతి అతను మరిచిపోయాడు. అతని కళ్ళకి కూలిపోతున్న మేడతప్ప మరేం కనిపించడంలేదు. అతని చెవులకి దీనుల ఆర్తనాదాలు తప్ప మరేం వినిపించడంలేదు.     ఇంచుమించు పరుగు దీస్తున్నాడు. ఆ క్షణంలో అతను వందమీటర్ల హార్డిల్స రేస్ లో పరుగుదీస్తున్న ఒలంపిక్ అథ్లెట్ లా వున్నాడు.     అతని వెనక మిత్రులు అనుసరిస్తున్నారు. ఏమి చేయాలో తెలీక పోయినా ఏదో చెయ్యాలన్న తపన వాళ్ళలో ఎక్కువ కాసాగింది.     శివుని పదఘట్టనతో చెల్లా చెదురవుతోన్న హిమంలా పూర్ణ అడుగుల వేగానికి వరదనీరు చిందర వందర అయి నలుదిక్కులకు అలలుగా పారుతోంది.

         గణపతి 'అదీ సంగతి!' అనుకుంటూ తన ముంజేతిని చూసుకున్నాడు. ఎంతో థ్రిల్ గా అనిపించింది.          తిలక ఉస్సురంటూ లేచి బయటకు నడిచింది.          గణపతి వచ్చినపని మరిచిపోయి ఆమెను ఫాలో అయి వెళ్ళాలనుకున్నాడు.          "ఎస్.... మీరొచ్చిన పని చెప్పండి" డన్ హిల్స్  పాకెట్ లోంచి ఓ సిగరెట్ బయటకు తీసి నోట్లో పెట్టుకుంటూ అడిగాడాయన.          గణపతి తిలకా కొయిరాలా ఇచ్చిన షాక్ లోంచి తేరుకుంటూ "ఆహా.....ఏమి నటనా... ఏమి ఈజ్!" అన్నాడు.          "ముందు మీరొచ్చిన పని చెప్పండి!" అంటూ ఆయన విసుగ్గా వాచ్ చూసుకున్నాడు.          "మీ ప్రకటన పేపర్ లో చూశాను, సార్!" అంటూ పేపరు తీసి టేబుల్ మీద పెట్టాడు ప్రూఫ్ గా ఆ తర్వాత ఓసారి క్రాఫ్ సరిచేసుకుని "నాకు నాటకానుభవం వుంది సార్! సినిమా నటుడవ్వాలన్నది నా చిరకాల వాంఛ" అన్నాడు.          ఆయన చిన్నగా ఓ నవ్వు నవ్వి, "చూడుబాబూ! నువ్వు నటుడవడానికి నాటకానుభవం అవసరంలేదు. సైకిలొస్తే స్కూటర్ డ్రైవింగ్ వస్తుంది, స్కూటరొస్తేనే కారు నడపగలవూ అన్నది నిజంకాదు! అలాగే సినిమాలో నటించడానికి పూర్వకాలంలా మంచి గాత్రం, నృత్యం, ఆంగికం అభినయం, వాచికం, అందం, ఆహార్యం ఏదీ అవసరం లేదు!" అని యాష్ ట్రేలో సిగరెట్ నుసి దులిపాడు.          గణపతి బూస్ట్ తాగినంత ఉత్సాహంగా ఆయనవేపు చూశాడు.          "మీ పర్సనాలిటీకి, అందానికి హీరో అవడం ఏమంత కష్టంకాదు!" అన్నాడు సిగరెట్ నోట్లో పెట్టుకుంటూ.          గణపతికి తన ఛాతీ తనే మొయ్యలేనంత విశాలంగా పెరిగిపోయినట్లు అనిపిస్తోంది.          "అసలు మాకు కావాల్సింది హీరో కాదు" అన్నాడు ఆయన.          బాగా గాలి ఊది బుడగకి గుండుసూది గుచ్చినట్లనిపించింది. గణపతి ఒణుకుతున్న స్వరంతో మరి..... ఇందాకా మీకు కావాల్సింది హీరోయిన్ కాదన్నారు... మరి మీకెవరు కావాలి?" అన్నాడు.          "నిర్మాతలు" ఆయన నున్నటి తల చేతులతో రాసుకుంటూ తాపీగా చెప్పాడు.          గణపతి మొహం అవమానంతో కందినట్లయింది. "ఆ సంగతికూడా పేపర్ లో ప్రకటిస్తే ఇంత డబ్బు పోసుకుని హైదరాబాద్ వచ్చేవాళ్ళం కాదుగా!" అన్నాడు నిష్టూరంగా.          ఆయన తన రేషన్ చిరునవ్వొకటి మళ్ళీ పారేసి, "రాకపోతే మేం తీయబోయే సూపర్ హిట్ సినిమాకి నిర్మాతయ్యే అదృష్టం కోల్పోయేవారు" అన్నాడు.          "నిర్మాతా?" గణపతికి తను అత్తయ్య పెట్లోంచి డబ్బు దొంగిలించడం గుర్తొచ్చింది. ఉట్టికెగరలేని అమ్మ ఊటీ వెళ్ళిందన్నట్లుంది అనుకున్నాడు.          "ఔను! ఆ తర్వాత హీరో చాన్స్ కూడా వస్తుంది" అన్నాడాయన.          "నిర్మాతంటే బోలెడు డబ్బు పెట్టాలి. నా దగ్గరెక్కడుందీ?" నిరుత్సాహంగా అన్నాడు గణపతి.          "మీదగ్గర లేకపోతే ఉన్నవాళ్ళచేత పెట్టించండి. మీలాంటి ఔత్సాహిక యువకులు చెయ్యలేని పనేమీ ఉండదు" అంటూ కొన్ని ప్రింటెడ్ ఫారాలు తీసి గణపతికిచ్చాడు.          "లక్షలు పెట్టేవాళ్ళెవరూ నాకు తెలీదు" అన్నాడు సిగ్గుపడుతూ గణపతి.          "వేలు పెట్టేవాళ్ళు తెలుసా?" అడిగాడాయన.          గణపతి అర్ధంకానట్లు చూశాడు.          "చూడు, మిస్టర్ నీ పేరేమిటో?"          "గణపతి!"          "గణపతీ! రామానాయుడులా, ఏ.ఎం.రత్నంలా నిర్మాతలయి పోవాలన్న కోరిక చాలామందికి ఉంటుంది. అటువంటివాళ్ళచేత ఇరవై వేలూ, పదివేలూ, ఐదువేలూ, హీనంగా వెయ్యి అయినా సరే పెట్టించు. వాళ్ళ పేర్లు నిర్మాతల లిస్ట్ లో వేస్తాము. ఓ రకంగా ఇన్సూరెన్స్ పాలసీ ఏజెంటులా పనిచెయ్యాలి. యాభైవేలు దాటగానే నిన్ను ఆ ఏరియాకి ఫీల్డ్ ఆఫీసర్ని చేస్తానన్నమాట! ఇంకో యాభైవేలు చేయిస్తే వేషం గారంటీ! ఇంకో యాభై చేయిస్తే సైడ్ హీరో కారెక్టర్. ఇంకో యాభై చేయిస్తే హీరో కారెక్టర్ ఇచ్చేస్తాను నెక్స్ట్ పిక్చర్ లో! నువ్వు చెయ్యాల్సిందల్లా ఓపిగ్గా తిరిగి ఈ ఫారం నింపించి వాళ్ళచేత డబ్బు కట్టించడం నిర్మాతలందర్నీ వాళ్ళుపెట్టిన డబ్బునిబట్టి కాకుండా సమానంగా చూడటం జరుగుతుంది. ముహూర్తం ఫంక్షన్ కీ, ప్రివ్యూలకి ఫామిలీస్ తో రావచ్చు. జీవితంలో ఓ సూపర్ హిట్ సినిమాకి నిర్మాతగా చెప్పుకుని మురిసిపోవచ్చు. లాభాలు మాత్రం వాళ్ళ పెట్టుబడులనిబట్టి పంచడం జరుగుతుంది. ఇటువంటి స్కీమ్ ఇంతకు ముందు ఎవరూ తల పెట్టకపోవడంవల్ల మనకి బోలెడంత పబ్లిసిటీ! సువర్ణ అవకాశం ఎవరూ వదులుకోలేనిది!" అన్నాడు.          గణపతి ఆసక్తిగా వింటున్నవాడల్లా "సినిమా అంటే అప్పుడే సూపర్ హిట్ సినిమా అని ఎలా చెప్పగలుగుతున్నారు?" అన్నాడు.          ఆయన తాపీగా పొగ వదులుతూ, "ఆ సినిమా పేరే అది కాబట్టి ప్రతి నిర్మాతా సూపర్ హిట్ సినిమాకి నిర్మాతలమని చెప్పుకుని మురిసిపోవచ్చు" అన్నాడు. 'అశ్వత్దామా హతః కుంజరహః' అన్న ధర్మరాజులా!          "మరి మీరేం చేస్తారు?" అడిగాడు గణపతి.          "డైరెక్షన్" స్టయిల్ గా చెప్పాడాయన తలగోక్కుంటూ.          'నీ డైరెక్షన్ దురద తీర్చుకోవడానికి ఇంత స్కీమ్ ఆలోచించావా గురూ!' అనుకున్నాడు గణపతి.          మళ్ళీ ఆయనే అన్నాడు. 'గణపతీ! ఇలాంటి షార్ట్ కట్ దారిలో హీరో అవడం అనేది మళ్ళీ జన్మలో రాని అదృష్టం. ఏ స్మగాతీ ఆలోచించి వెంటనే చెప్పు!"          "నేను రెండు లక్షలు ఎప్పటిలోగా చేయించాలి?" అడిగాడు గణపతి.          "రెండు నెలలు! ఆలోగా స్క్రిప్ట్ వర్క్ అవుతూ వుంటుంది. మొత్తం రెండుకోట్ల ప్రాజెక్ట్ ఇప్పటికే పాతిక లక్షలు చేయించిన కుర్రాళ్ళున్నారు నాదగ్గర.  ఈ రెండు నెలలూ అవగానే సెట్స్ మీదకి వెళ్ళడమే" అన్నాడాయన.          "మరి వాళ్ళని వదిలి నాకే హీరో ఛాన్స్ ఎలా ఇస్తారు?" తెలివిగా అడిగాడు గణపతి.          "వాళ్ళకి నీకున్న గ్లామర్ లేదు కాబట్టి"          ఆ జవాబుకి గణపతికి వొళ్ళంతా ఉబ్బిపోయినట్లుగా అనిపించింది.          "ఇంకేమయినా డౌట్లున్నాయా? లేకపోతే ఈ ఫారాలు తీసుకుని వెళ్ళి ఈ రోజునుండే పని మొదలు పెట్టు మన సినిమాలో అమితాబ్ బచ్చన్ రేఖా హీరోకి తల్లిదండ్రుల వేషాలు వేస్తున్నారు. మ్యూజిక్ రెహమాన్ చేత చేయిద్దామా వద్దా అని ఆలోచిస్తున్నాను" అన్నాడు గెడ్డం గోక్కుంటూ.          "రెహమాన్ అయితేనే క్రేజ్ ఉంటుంది సార్!" ఉత్సాహంగా అన్నాడు గణపతి.                                                                     * * *

    "నేను చెప్పినట్లు విని నాతో సహకరించా వనుకో బస్, నా దోవన నేను పోతాను. అలా కాదంటే ఈ నిమిషాన నిన్ను తన్నుతూ కొడుతూ పోలీస్ స్టేషన్ దాకా లాక్కెళ్ళి ఆరునెలలు బైట ప్రపంచం చూడకుండా అత్తావారింట్లో కూలేస్తాను.     అర్ధమైంది అన్నట్టు చంద్ర బుర్ర వూపాడు.     "గుడ్ గుడ్ నీవు మంచి బాలుడివి. ఏదమ్మా ఒక్క సారి నీ వంటి మీద మొత్తం బట్టలు తొలగించి అలా నుంచో!"     ఇన్ స్పెక్టర్ అన్న దానికి చంద్ర మతి పోయింది.     "ఏంటి అలా గుడ్లప్పచెప్పి చూస్తావ్ చెప్పింది అర్ధం కాలేదా!"     "ఎందుకు?" ఎలాగో గొంతు పెగల్చుకుని చంద్ర భయపడుతూనే అడిగాడు.     "కటకటాలు లెక్క పెట్టవల్సిన రాత నీ ముఖాన వుండబట్టి ఊ....ముందు బట్టలు విప్పు" అంటూ ఇన్ స్పెక్టర్ మీదపడి అరచినంత పనిచేశాడు.     దెబ్బలంటే చంద్రకి మహాభయం. పాంటు షర్టు బనీను కట్ డ్రాయరుతో వణుకుతూ నుంచుండిపోయాడు, వీడికి పిచ్చి లేదుకదా అన్న అనుమానం వచ్చింది. దాంతో చంద్రకి అరికాళ్ళులోంచి వణుకు బైలుదేరింది.     ఇన్ స్పెక్టర్ నాలుకతో పెదవులు తడుముకుంటూ చంద్రని చూస్తూ గుటకలు మింగాడు.     "ఓమైగాడ్. ఓమైగాడ్" కంపించి పోతూ అనుకున్నాడు చంద్ర.     ఇన్ స్పెక్టర్ ముఖం చూడగానే చంద్రకి కొత్త విషయం తెలిసింది.     ఇన్ స్పెక్టర్ హోమో సెక్స్ వల్. పురుషుణ్ణి పురుషుడే కోరే నికృష్టరోగి. అందుకే పోలీస్ స్టేషన్ కి తీసుకెళ్ళక యిటు తీసుకువచ్చాడు. "హే కృష్ణా, ముకుందా! మురారీ! పురుషులు సిగ్గుపడే ఈ నీచుడి నుంచి రక్షించు"లోలోపల వాపోయాడు చంద్ర.     "కళ్ళు మూసుకో ఊ....తొందరగా" ఇన్ స్పెక్టర్ తొందర చేశాడు.     "ఎ....ఎ....ఎందుకు సార్!"     "నేను డ్రస్ విప్పాలి"     "నేను అలాంటి వాడిని కాను సార్!"     "నా సహనం పరీక్ష చేయకు. నీకేం చెప్పాను. హాయిగా బతకాలని లేదా? ఆరునిమిషాలు కళ్ళు మూసుకోవటం తేలికా! ఆరు నెలలు జైలు తేలికా! ఊ...కళ్ళు మూసుకో"     చంద్రకి ఏడ్పు వచ్చింది. కాళ్ళలోంచి బైలుదేరిన వణుకు నడినెత్తి దాకా పాకింది. దైవం అంటూ వుంటే తన్ని రక్షించాలి అంతే చంద్ర కళ్ళు మూసుకొని దైవప్రార్ధనలో పడ్డాడు.     ఇన్ స్పెక్టర్ డ్రస్ విప్పినలక్కుండా వుండటానికి ఆ డ్రస్ ని జాగ్రత్తగా వంకె కొక్కానికి తగిలించాడు.     రెండు నిమిషాల తర్వాత....     చంద్రని కౌగిలించుకొని బూరెల్లాంటి బుగ్గమీద ముద్దు పెట్టుకుని "స్వీట్ చంద్రమా" అన్నాడు.     చంద్ర వక్కసారిగా బేర్ మంటూ కళ్ళు తెరిచి విదిలించుకోబోయాడు. అంతే చంద్ర కళ్ళు పెద్దవయ్యాయి. "నీవు....నీవు" ఆపై చంద్ర స్వరం మూగబోయింది.     "చంద్రని వదిలేసి ఇవతలకొచ్చాడు. ఇందర్ రెండు చేతులతో పొట్ట పట్టుకుని పడిపడి నవ్వాడు." చూడరా నాయనా చూడు నీ ఇన్ స్పెక్టర్ హేంగర్ కొంకికి వేలాడుతున్నాడు. డోంట్ వర్రీ నా వంటిమీద లుంగీ వుంది. నిన్నే, నీ చలిమిడి సుద్ద శరీరాన్ని చూడలేకుండా వున్నాను. యమర్జంట్ గా లుంగీలో దూరు" అంటూ లుంగీని చంద్ర మీదకు పడేశాడు.     ఇన్ స్పెక్టర్ డ్రస్ ని బల్లమీద నున్న పెట్టుడు మీసాలని ఇందర్ ముఖాన్ని మార్చి మార్చి చూశాడు. విషయం అర్ధమైంది చంద్రకి.     "నిన్ను కాదన్నానా? ముందు లుంగీ ధరించి మాట్లాడు" ఇందర్ నవ్వుతూ అన్నాడు.     "సిగ్గు లేకపోతే సరి" అంటూ ఇందర్ వదిలేసిన లుంగీ కట్టుకుని కోపంగా ముఖంపెట్టి కుర్చీలో కూర్చున్నాడు చంద్ర.     "చంద్రా!" ఇందర్ ప్రేమగా పిలిచాడు.     ".... ...."     "నాయనా చందురుడూ!"     ".... ...."     "బాబూ చంద్రశేఖర ఆజాదూ!"     "నన్ను పిలవ వద్దు. నాతో మాట్లాడవద్దు. నీవు మాట్లాడించినా మాట్లాడను." చంద్ర మండిపడుతూ అన్నాడు.     అది కాదురా తమాషాకి చేశాను. నీకంత కోపం వస్తుందని....నీవు ఇంతగా సీరియస్ అయిపోతావని అనుకోలేదురా! నేను ఎన్నిసార్లు నిన్ను ఆటలు పట్టించలేదు. తమాషాలు చేయలేదు. అది తమాషా అని తెలియగానే తేలిగ్గా తీసుకుని నవ్వేవాడివి. ఇప్పుడూ అలాగే తమాషాగా తీసుకుంటావనుకున్నాను."     "అనుకుంటావ్, అనుకుంటావ్, ప్రాణసంకటం ఎప్పుడూ ఎలుకకేగా! దీన్ని తమాషా అని బుర్ర వున్నవాడు ఎవడూ వప్పుకోడు. రైల్వే స్టేషనులో జనానికి అప్పనంగా బంతిలా దొరికాను నేను, వాళ్ళ శక్త్యానుసారం తలో చేయి వేశారు."     "సారీరా...."     "ఎర్ర టోపీలంటే మొదటినుంచీ నాకు ఎలర్జీ. మాలావు ఇన్ స్పెక్టర్ వేషం వేసి ఢాం ఢీం అంటూ నామీద ఎగిరిపడ్డావు. అక్కడితో ఆగావా, ఉహూ, బలవంతానా బట్టలు వూడదీయిస్తివి. ఆ కాసేపటిలో నరకం చూశాను."

"ఆ రిపోర్టులన్నీ వున్నాయా?" అతను చేతిలో వున్నప్లాస్టిక్ కవర్ లోంచి ఎక్సేరే, కొన్ని కాగితాలు తీసిచ్చాడు. అన్నీ పరిక్షగా చూసింది. అనూషకి తన చిన్ననాటి సంగతి గుర్తొచ్చింది. సరిగ్గా ఇలాంటి కేసే తనని ఈ నాడు కర్దియాలిజస్టుని చేసింది. మళ్ళీ ఇన్నేళ్ళ కు  అదే కండిషన్ లో  తన దగ్గరకు వచ్చారీ తల్లితండ్రుల దీనావస్థ, వాళ్ళు డబ్బుల కోసం పడిన యాతనా గుర్తొచ్చాయి. "మీరు ఉస్మానియా ఆస్పత్రికి వెళ్ళండి. అక్కడికి నేను పోన్ చేస్తాను. మిమ్మల్ని అడ్మిట్ చేసుకుంటారు. నేను ఓ గంటలో  వస్తాను. సరేనా" అంది ఫోన్  దగ్గరకి నడుస్తూ. "మమ్మలను లోపలికే రానిస్తాడు" అంటూ నంబరు డయల్ చేసింది. అవతల డ్యూటీ డాక్టర్ ఫోన్ తీశాడు. అతడితో వాళ్ళ గురించి చెప్పింది. "మీరు వెళ్ళండి.ఈ లోపల నేను రెడీ అయి వచ్చేస్తాను" వాళ్ళు దణ్ణాలు పెడుతూ వెళ్ళిపోయారు. ఆ తరువాత చెప్పిన ప్రకారం గంట తరువాత హాస్పిటల్ వైపు అనూష కారు దూసుకుపోయింది.                                                        *    *    *    * ఆమె వెళ్ళేటప్పటికి జనరల్ వార్డులో ఓ పక్కకి నేల మీద టవల్ పరిచి పాపని పడుకోబేట్టి ఆ  భార్యభర్తలిద్దరూ దీన వదనాలతో బిక్కుబిక్కుమంటూ కూర్చున్నారు. బెడ్ లు ఖాళీలేవు. అనూష డ్యూటీ డాక్టరుతో మాట్లాడింది. అ రోజు డిస్చార్జి అవవలసిన పేషెంట్లవరన్న వున్నారేమో చార్జ్ చూసింది. అదృష్టవశాత్తూ ఇద్దరు పేషంట్లు డిశ్చార్జి అవవలసి వుంది. వాళ్ళనక్కడే కూర్చోమని చెప్పి, రోవ్డ్స్ కి వెళ్ళింది. గంట తరువాత డాక్టరు హరిశ్చంద్ర వచ్చాడు. ఆయనతో మాట్లాడి ఆ పాప రిపోర్టులన్నీ తెప్పించింది. పాప బ్లడ్ గ్రూప్ ఓ నెగిటివ్. హరిశ్చంద్ర ఆ రిపోర్టులు చూసి భుజాలేగరేశాడు. "చాలా క్రిటికల్ కదమ్మా! ఎప్పుడో చేయాల్సింది ఆపరేషను. ఇప్పుడు చేస్తే మాత్రం సక్సెస్ అవుతుందా? హొల్ చూశావా ఎంత పెద్దగా వుందో?" ఎక్సరే చూపిస్తూ అన్నాడు. "పైగా ఈ గ్రూపు బ్లడ్ మన దగ్గర దొరుకుతుందా? చాలా కష్టం కదా" అన్నాడు. "ఈ కేసు ఏ నిమ్స్ కో పంపిస్తే వాళ్ళు ఏదన్నా సలహా ఇస్తారు" "వాళ్ళని చూశారుగా, అంత ఆర్దికపరిస్థితి వాళ్ళకుందంటారా?" "ఏం వుందమ్మా.సి.ఏం. ఫండ్ నించి సాయం చేయమని అడగమందాం. స్వచ్చంద సంస్థలవాళ్ళు చేస్తారుగా" అన్నాడు డాక్టరు హరిశ్చంద్ర. "అదేమ వద్దు డాక్టర్! మనమే ఆపరేషన్ చేద్దాం." "రిస్క్ అవుతుందేమో అనూషా. ఏదయినా సాధిస్తే పొగిడే పత్రికలే, రేపు ఈ ఆపరేషన్ ఫెయిల్ అయితే, ఉస్తానియా డాక్టర్ల నిర్లక్షంతో ఓ పసిపాప ప్రాణం బలి అని పెద్ద హెడ్డింగ్ తో మనవీ, మన హాస్పిటల్ నీ బజారుపాలు చేస్తాయి." అనూష నవ్వింది. "అలాంటివి మనకి మామూలేగా. అయినా నెగిటివ్ గా ఎందుకు ఆలోచించటం? పాప తప్పకుండా బతుకుతుంది. ముందు బ్లడ్ బాంకులన్నీటికి ఈ గ్రుఉపు బ్లడ్ కావాలని ఇన్ ఫాం చేద్దాం. ఈ లోపల ట్రీట్ మెంట్ సాగుతూ వుంటుంది. ఇవాళ మంగళవారం కదా! నేక్త్సవీక్ ఆపరేషన్ పెట్టుకుంద్దాం" అయన అనూషవైపు చిరునవ్వుతో చూశాడు. ఆమె తన శిష్యురాలిగా వున్న దగ్గరనించీ ఆమె అంటే ఆయనకి ప్రత్యేకమైనా అభిమానం. ఆమె పట్టుదల, పరోపకారపరాయణత్వం, మంచితనం ఆయనకి నచ్చుతాయి. కానీ అయన ప్రాక్టికల్ మనిషి కాబట్టి, అనూష చేసే దానాధర్మాలను అంతగా అమోదించడు. అప్యాయంగా అన్నాడు. "ఎంతకాలం ఇలా ఇతరులకోసం బతుకుతావు అనూషా! వై డోంట్ యూ గో ఫర్ మ్యారేజ్?" అనూష తల వంచుకుంది. "త్యాగానికైనా హద్దుంటుంది కదమ్మా! నీకేం వయసు మించి పోలేదు.ఈ రోజుల్లో ఫార్టీ అంటే పెద్ద   వయసేం కాదు, మంచి వ్యక్తి నేవరినయినా చూసుకొని పెళ్ళిచేసుకో. ఇప్పుడు బాగానే వుంటుంది కానీ ముందు ముందు తోడు కావాలనిపిస్తుంది. మంచీ, చెడూ మాట్లాడుకోడానికి ఓ కంపెనీ కావాలనిపించిందా?" బలవంతంగా నవ్వింది. "నాకు తోడు చాలామంది వున్నారు డాక్టరు. నా ఆశ్రమంలో వాళ్ళు నావాళ్ళు కాదా?" "నీ వాళ్ళు కాబట్టేనా ఆ అమ్మాయి ఎవరో వున్నంతకాలం వుండి నీక్కూడా చెప్పకుండా పెళ్ళి చేసుకుని  వెళ్ళిపోయింది" "ఏమో అనూషా! నాకు మాత్రం నచ్చలేదా అమ్మాయి  పద్దతి. ఎనీవే.... అదంతా వదిలేయ్, నువ్వు మాత్రం పెళ్ళి గురించి ఆలోచించు. పెద్దవాడిని. నీ శ్రేఎభిలాషిగా చెబుతున్నాను." థాంక్స్ డాక్టరు! ఆలోచిస్తాను. ముందు మనం ఈ ఆపరేషన్ సంగతి..." అయన నవ్వాడు. "నేను కాదంటే నువ్వాగుతావా? కానీ అలాగే చేద్దాం. ముందు బ్లడ్ కోసం ప్రయత్నించు," "అలాగే డాక్టరు" అనూష మోహం వెలిగిపోయింది. యాదమ్మ కూతుర్ని ఎడ్మిట్ చేయించింది అనూష. బ్లడ్ కోసం బ్లడ్ బ్యాంక్ లన్నిటికి కబురుచేసింది. ఈ బ్లడ్ గ్రూప్ వాళ్ళు చాలా తక్కువమంది వుంటాయి. అయిదారుగురు ముందుకు వచ్చినా అందులో ముగ్గురుకి డయాబెటిస్, ఒకళ్ళకి హిమోగ్లోబిన్ తక్కువుగా వుండటం. అలా ఎవరదీ తీసుకోవాడానికిఅవకాసం దొరకలేదు. అనూశంల్లీ డాక్టర్ హరిశ్చంద్ర తో చర్చించింది. "చిన్న ఐడియా డాక్టర్" అంది సీరియస్ గా ఆలోచిస్తూ. 

           ధన్వి పేరుగల ఓ యువకుడు గుండెగోడలపై చేస్తున్న ద్వనికి అర్ధం ఏమిటో తెలిక అతడి గురించి ఆలోచనల్లో మినిగిపోయింది చాలా సేపటిదాకా.     రచయిత్రిగా ఎదుగుతున్నా గానీ ఆమె కూడా ఆడపిల్లే....     ఆమె జీవితంలో ఓ మగాడి గురించి ఇలా ఆలోచించటం తొలిసారి. ఆమె ఆ ఒక్కటి తెలుసుకోగలిగింది.          సరిగ్గా ఇదే సమయానికి.....     ధన్వి యింటికి వచ్చిన అతడి తండ్రి నీలకంఠానికి సుపరిచితుడైన ఎగ్జిక్యూటివ్ ఇంజనీర్ సుధాకర్రావు తండ్రి ముందే ధన్విని సుతిమెత్తగా మందలిస్తున్నాడు.     కేవలం నీ తొందరపాటుతో ఒక గొప్ప అవకాశాన్ని చేజార్చుకున్నావ్" స్టేట్ సర్విస్ కమిషన్ బోర్డులో మెంబరైనా రాఘవరావు ద్వారా అయన ధన్వి గురించి తెలుసుకున్నాడు. అది కావాలని కాదు, నిన్న రాత్రి ఓ క్లబ్ లో జరిగిన చర్చలో.....     ఆ క్షణం దాకా ధన్వి గ్రూప్ వన్ సర్వీస్ పరిక్షకి వెళ్ళినట్టు గానీ, రిటన్ లో ఉత్తీర్ణుడై ఇంటర్వ్యూకి వెళ్ళడం గురించి గానీ సుధాకర్రావుకి తెలీదు.     రాఘవరావుతో జరిగిన చర్చలో మొత్తం వివరాలు తెలుసుకున్న సుధాకర్రావు నీలకంఠానికి చెప్పాడు..... అయన ప్రోద్బలంతోనే ఇంటికి వచ్చాడు.     "అసలు ఈ తతంగం గురించి నాకు ఒక్క మాట ఎందుకు చెప్పలేదు?" నీలకంఠం మండిపడుతుంటే.....     "చెప్పటానికి ఏముంది నాన్నా" అన్నాడు ధన్వి కేజువల్ గా.     "విన్నారుగా సర్" సుధాకర్రావుతో కంప్లయింట్ లా అన్నాడు నీలకంఠం....."ఇది విడి వరస....తనంతట తానుగా ఉద్యోగం సంపాదించుకోలేడు.....మరొకరి సహాయం తిసుకోమంటే పౌరుషాన్ని ప్రదర్శిస్తుంటాడు....వీడు ఇక జన్మలో బాగుపడడు.....వీడి బ్రతుకంతే."     జవాబు చెప్పాలనుంది ధన్వికి.     కానీ పరాయి వ్యక్తుల ముందు తండ్రితో వాదించడం ఇష్టం లేదు అతడికి.....     అసలు తనలో వున్న ఏ లోపం గురించి తండ్రి అలా తూలనాడుతున్నాడో కూడా బోధపడటంలేదు.     "ఇక ఆ జాబ్ పోయినట్టేనా సర్" నీలకంఠం ఆర్తిగా అడిగాడు సుధాకర్రావుగారిని చూస్తూ.     ధన్వికిది నచ్చడం లేదు.....     "మీ వాడికి జాబ్ రాకపోవడ మొక్కటే కాదు నీలకంఠంగారూ....ఇంటర్వ్యూ కమిటీ చైర్మన్ అయిన డాక్టర్ శరత్ చంద్ర కమిటీకి రాజీనామా చేసేదాకా వెళ్ళాడు. కేవలం మీవాడి విషయంలో సమర్ధించబోయి ఓడిపోయి ఆ అవమానం జిర్ణించుకోలేక అయన రిజైన్ చేశాడని రాఘవరావు చెప్పాడు" విభ్రమంగా చూశాడు ధన్వి.     ఇది ధన్వికి ఇప్పుడే తెలిసిన ఓ కొత్త విషయం.....అది కాదు ధన్వి ఆ క్షణంలో ఆలోచిస్తున్నది. రాజీ పడటాన్ని జీవిత ధ్యేయంగా మార్చుకుని దేనికైనా అమ్ముడుపోయే వ్యక్తులున్న సమాజంలో ఇంకా ఒకరిద్దరూ శరత్ చంద్రలు వున్నారన్నమాట.....     చాలా సంతృప్తిగా అనిపించింది......     ఇక అక్కడే నిలబడితే తన మూలంగా నీతికి నిలబడే శరత్ చంద్రలు అన్యాయమైపోవడం గురించి నాన్న మరో చిన్న సైజు ఉపన్యాసం మొదలు పెట్టి అతడిని అప్రయోజకుడైనా వ్యక్తంటు తూలనాడటం మొదలుపెడతాడు.      అందుకే ఇక ఆ చర్చలో తన ప్రమేయం అవసరం లేనట్టు గదిలోకి నడిచాడు.      తల్లి నిలబడి వుంది నీళ్ళు నిండిన కళ్ళతో....     "ఏమైందిరా నీకు....? ఇక నేవ్వేప్పుడు మారుతావ్?"         అమ్మకి అసలు ఏం జరిగింది అన్న విషయంతో పనిలేదు.     ఆమె జీవితంలో చాలా భాగం నాన్న గొంతుక్కి మైక్ లా వ్యవహరించడంతోనే గడిచిపోయింది.     "మీ నాన్నగారు ఎంత బాధపడుతున్నారో తెలుసా.....? అది చాలా మంచి ఉద్యోగమటగా?' తనకు తెలిసిన విషయం ఏకరవు పెట్టింది....."పది నిముషాలు కోపాన్ని దిగమింగుకుంటే ఆ వుద్యోగం నికొచ్చేదటగా?"     తల్లి వేపు చూశాడు.....జాలేసిందేమో లాలనగా దగ్గరకు తీసుకున్నాడు. "నేను వుద్యోగం రాకూడదని అక్కడ కోరి రాద్దాంతం చేయ్యలేదమ్మా......లక్షలకి ఆశపడి ఉద్యోగాల్ని నడిబజార్లో అమ్మకానికి పెట్టిన కొందరు వ్యక్తుల ఆలోచనల్ని తూర్పారపట్టాను.....మేధస్సుకి పట్టం కట్టరని తెలిసే వాళ్ళని నిలదిసాను....."     "ఎందుకలా అనిపించింది?" అలా నిలదీసింది అమ్మ కాదు.....ఎప్పుడొచ్చిందో సామ్రాజ్యం నిలబడి వుంది అమ్మకి చేరువగా. "నిన్నేమన్నా డబ్బు అడిగారా?"     ధన్వి జవాబు చెప్పలేదు.....     "అందరూ డబ్బుతోనే ఉద్యోగాలు కొనుక్కుంటారని ఎందుకనుకుంటావ్ ధన్వి? ఒకరిద్దరు తెలివైన వాళ్ళని సెలక్ట్ చేసుకునే అవకాశం వుందిగా?'     "అలా సెలెక్ట్ చేసుకునే వాళ్ళు ఇంటర్వ్యూలో ఎలా ప్రవర్తిస్తారో నాకు తెలుసు..... అర్ధం పర్ధం లేని ప్రశ్నలతో కేండిడేట్ ని ఉక్కిరి బిక్కిరి చేయాలని ప్రయత్నించారు...."     "అలా నిన్ను ఇబ్బంది పెట్టారా?" అడిగింది సామ్రాజ్యం.     "యస్" స్థిరంగా అన్నాడు ధన్వి. ఆరోజు ఇంటర్వ్యూ లో జరిగిన ప్రశ్నల్ని మననం చేసుకుంటూ " ఆ విషయం నాకు అర్ధమయ్యేట్టుగా ఇంటర్వ్యూ కండక్ట్ చేశారు సామ్రాజ్యం. నాకున్న విద్యార్హతల గురించి పట్టించుకోలేదు....నేను చేయాల్సిన జాబ్ గురించి మాటాడలేదు.....నన్ను ఫెయిల్ చేయడం మాత్రమే ధ్యేయంగా పెట్టుకుని నాతో వాగ్యుద్దానికి దిగారు.....నేనేదో శత్రువునన్నట్టుగా హడావుడి చేశారు....." అన్నాడు బడలికగా కిటికీ దగ్గరికి నడిచి.

         "సో... డియర్ ఫ్రెండ్స్!" తన ఓటమిని సైతం అందరిముందూ సగర్వంగా అంగీకరించాలనే మొండితనం సూరి గొంతులో- "ఒక ఓటమిలాంటి జీవితాన్ని గెలుపుగా అన్వయించుకుంటూ ఈ యూనివర్శిటీ క్యాంపస్ లో 'ఎవరు చెప్పు ఇంత గర్వంగా, మొండిగా బ్రతికిన మనిషి' అనిపించుకుంటూ తిరిగిన సూరి, ఓడిపోతున్నాడు. సో-నిన్న అందించబోయిన కారు 'కీస్'ని శౌరి ఇప్పుడు నా చేతి కివ్వాల్సిందిగా సభాముఖంగా..."          "స్టాపిట్!"          గావు కేకలా వినిపించింది. వెనక్కి చూశారంతా.          రొప్పుతున్నాడు ద్వారం దగ్గిర నిలబడ్డ ఆదిత్య.          పోరాటానికి సన్నద్ధం కాలేక ఎక్కడో ఏ మూలనో ఆగిపోయిన ఆదిత్య చివరి నిముషంలో తీసుకున్న నిర్ణయమో, లేక ఒక ప్రాణ స్నేహితుడికోసం పోరాడి ఓడితేనేం అన్నభావమో, ఏనాడూ పదిమంది ముందుకి సాహసించి రాని ఆదిత్య ఇప్పుడు వందలమంది విద్యార్ధుల ముందు నిలబడివున్నాడు.          సందిగ్ధత-ఎండలో సొమ్మసిల్లిపోతూన్న తెల్లపావురంలా గుండె ట్రెంచెస్ లో నొక్కి పెట్టిన ఉలిపిరిలాంటి ఊపిరిని పీల్చుకుంటూ డయాస్ ని చేరుకున్నాడు.          మేరునగ దీరుడిలా కాదు, కార్యదీక్షాదక్షుడిలా అంతకన్నా కాదు ఒక కర్తవ్యం కోసం దృఢంగా నిర్ణయించుకున్నట్టు సూరి చేతులందుకున్నాడు.          "నా నిశ్శబ్దంలోకి అలవోకగా అడుగుపెట్టి సందేహంలా బ్రతుకుతున్న నన్ను స్నేహమనే సందిట బంధించి అణుమాత్రమయినా బాసటగా నిలిచిన నా మిత్రుడా! ఫలితం ఏమవుతుందో తెలియని స్థితిలో నీ మాటకి కట్టుబడి, మన స్నేహానికి చిన్న అర్ధాన్ని నిర్వచించాలని ఇలా వచ్చాను. నన్ను ఆశీర్వదించు!"          సూరి కళ్ళు చెమర్చాయి చిరుగర్వంతో.          అంతరాంతర రంగస్థలాన ఏకాకి నటుడిలా అంతసేపూ నిలబడ్డ సూరి శౌరిని చూస్తూ పోరాటానికి తన సంసిద్దతని వ్యక్తం చేశాడు.          'నో...' అంటూ అరవబోయిన శౌరి అప్పుడు చూశాడు. ఇంకా గడువుకి అయిదు సెకండ్లు మిగిలి వున్నాయి.          ప్రబంధ మృదువుగా నవ్వింది అన్నయ్యని చూస్తూ.          అదే శౌరికి చాలా ధైర్యాన్ని అందించిందేమో.          "ప్రొసీడ్."              ఆడిటోరియంలో మరోసారి చప్పట్లు.          వెంటనే లేచిన ఓ ప్రొఫెసర్ షరతులను వివరించాడు. "పరీక్ష గడువు అరవై నిముషాలు. అంటే ఒక్కో పార్టిసిపెంట్ కి కేటాయించింది ముప్పై నిముషాలు."          "అవును...." ఇంజనీరింగ్ స్టూడెంట్స్ వెనుకనించి కేకలు పెట్టారు.          "సరే!" ఇప్పుడు ప్రబంధే జవాబు చెప్పింది.          ఓ ప్రొఫెసర్ చివరి కండిషన్ లా అన్నాడు. "ప్రశ్న అడిగిన తర్వాత ప్రత్యర్ధి ఆలోచించుకోడానికి గడువు నలభై అయిదు సెకండ్లు మాత్రమే....అప్పటిదాకా విప్పకపోతే మార్కులు కోల్పోయినట్టుగా భావించాలి."          "లేదు.... శౌరి ఆవేశంగా లేచాడు. "అరగంట చాలు. ప్రశ్నలు అడిగేది ప్రబంధ జవాబు చెప్పాల్సింది మిస్టర్ ఆదిత్య."          "తెలివిని ప్రదర్శించకు మిస్టర్ శౌరీ!" జోక్యం చేసుకున్నాడు సూరి. "ఐ.క్యూ. టెస్ట్ లో మేధను నిర్ణయించాలీ అంటే పార్టిసిపెంట్స్ ఇద్దరికి సమానమయిన టైమ్ ని అలాట్ చేయాలి."          "ఓ.కే!" చెప్పాడు ఆదిత్య.          హఠాత్తుగా ఆడిటోరియంలో నిశ్శబ్దం ఆవరించింది.          "టాస్ వేసి ఎవరు ప్రారంభించాల్సిందీ నిర్ణయిస్తాం" మరో ప్రొఫెసర్ పైకి లేవబోతుంటే అక్కర్లేదన్నట్టుగా వారించాడు ఆదిత్య. "లెట్ మిస్ ప్రబంధ డిసైడ్."          క్షణంపాటు ఆమె చూపులు ఆదిత్య చూపులతో కలిసి విడిపోయాయి.          "నేనే ప్రారంభిస్తాను."          "రైట్!" ప్రొఫెసర్ ప్రారంభసూచనగా టేబుల్ పై డిజిటల్ వాచ్ ను చూస్తూ..." ఇప్పుడు టైమ్ అయిదు గంటల పదిహేను నిమిషాలు కావస్తూంది మిస్ ప్రబంధా!" అన్నాడు.          క్షణంపాటు ఎలిమెంటరీ స్కూలు విద్యార్ధిలా కనిపించిన ఆదిత్యని చూసిన ప్రబంధ ప్రసన్నంగా కాదు, తనతో దీటుగా నిలబడగలడా అన్న ధీమాలో మొదటి ప్రశ్న అడిగింది.          "ఆసియా ఖండంలో ప్రింట్ చేసిన మొదటి గ్రంథమేది? ఏ దేశంలో? దేనిపైన అది ముద్రితమయింది?"          ఆదిత్య ఫాలభాగం పైన ముత్యాల్లా పేరుకుంటున్నాయి.          పది సెకండ్లపాటు నిశ్శబ్దం.          ఆడిటోరియంలో కూర్చున్న సూరి ఉద్విగ్నంగా ముందుకు జరిగాడు.          "ది డైమండ్ సూత్ర అన్నది పుస్తకం పేరు" జవాబు చెప్పాడు ఆదిత్య. "అది ప్రింటయింది చైనాలో, ప్రింట్ చేసింది వుడెన్ బాక్స్ పైన సంవత్సరం క్రీస్తుశకం 858" అడగని మరో ప్రశ్నకి జవాబులా సంవత్సరాన్నీ చెప్పాడు.          క్షణంపాటు తెప్పరిల్లలేకపోయింది ప్రబంధ.          "రైట్....!"          ప్రొఫెసర్స్ ఓ పక్క నోట్ చేసుకుంటున్నారు.          "రెండో ప్రశ్న..." ఇప్పుడు ప్రబంధ ఏకాగ్రతగా ఆదిత్యనే గమనిస్తోంది. "యునైటెడ్ స్టేట్స్ లో ప్రెసిడెంట్ గా ఎన్నుకున్న తొలి రోమన్ కేథలిక్ ఎవరు? అమెరికా ప్రెసిడెంట్స్ లో మొత్తం ఎంతమందిని అసాసినేట్ చేశారు? హంతకుల పేర్లేమిటి?"          "ప్రొటెస్టెంట్స్ మాత్రమే ప్రెసిడెంట్స్ గా ఎక్కువగా ఎన్నికైన యునైటెడ్ స్టేట్స్ లో తొలి రోమన్ కేథలిక్ ప్రెసిడెంట్ జాన్ ఎఫ్.కెన్నడీ ముఫ్ఫై తొమ్మిది మంది ప్రెసిడెంట్స్ లో నలుగుర్ని అసాసినేట్ చేశారు. క్రీస్తుశకం 1865లో అబ్రహం లింకన్ ని హత్యచేసిన అసాసిన్ పేరు జాన్ విక్స్ బూత్, క్రీస్తుశకం 1881లో జేమ్స్ గేర్ ఫీల్డ్ ని హత్యచేసింది ఛార్లెస్ గిల్డ్, క్రీ.శ. 1901లో యు.ఎస్. ప్రెసిడెంట్ విలియం మెకెన్లీని హత్య చేసింది లియాన్ జోగో, క్రీస్తుశకం 1963లో కెన్నెడీని హత్యచేసింది లీహార్ట్ ఆస్వాల్ట్...."

    "నీకేం ఫర్వాలేదు నేనున్నాను నీ వెనుక. నేనో పథకం వేసానంటే నూటికి నూరుశాతం అది బెసకదు. అన్ని వేపులా నిశితంగా ఆలోచించే ఈ పథకం వేసాను. ఎస్.ఐ. ఇందులో ఇరుక్కోవటం ఖాయం..." అన్నాడు సామంత్ ఆమెకి ధైర్యం చెప్పే ప్రయత్నంలో భాగంగా.     "పోలీసులతో వ్యవహారం! అందుకే ఇంత భయపడుతున్నాను"     "భయమేనా? అసహ్యం లేదా?"     "అసలు వున్నదే అది. కాకపోతే వాళ్ళ రాక్షసత్వాన్ని ఎరుగున్న దాన్ని గనుక భయపడుతున్నాను..."     "ఇంకా ఆ భయం గురించి మర్చిపో, నరసింహం అసలే పోలీసు జాగిలం. మనమే మాత్రం పొరపాటు చేసినా ఇట్టే పసిగట్టేస్తాడు. ఈ పాటికి బయలుదేరే వుంటాడు..."     ఆమె ధైర్యాన్ని కూడదీసుకుంది.     ఆమె మోములో వచ్చిన మార్పుని గమనించి సంతృప్తిగా తలపంకిస్తూ లేచాడు సామంత్.                                *    *    *    *     నాగమ్మ సెక్రెటరీ యిచ్చిన ఫైల్ ఓపెన్ చేసింది.     మొదటి పేజీలోనే ఒక యువకుడి ఫోటో వుంది కుర్రాడు ఫర్వాలేదు... అనుకున్న మరుక్షణం తన చూపుల్ని క్రిందకు సారించింది.     కె.రాంబాబు. బి.ఇ; ఎం.బి.ఏ. అతని బయోడేటా అంతా స్పష్టంగా అందులో పొందుపరచి వుంది.     నాగమ్మ అన్నీ వివరంగా చదువుకుని తిరిగి మరోసారి ఫోటోకేసి చూసింది.     అతని పేరు కాకర్లపూడి రాంబాబు. ఆంధ్రా యూనివర్శిటీలో బి.ఇ. మెకానికల్ గోల్డు మెడలిస్టు. ఆ తరువాత ఇండియన్ ఇన్ స్టిట్యూట్ ఆఫ్ మేనేజ్ మెంట్, బెంగుళూరులో ఎం.బి.ఎ. చేశాడు. ఫైనాన్స్ మెయిన్; ఇతనే ఆ ఇంటికి పెద్ద కొడుకు. ఇతని తర్వాత ఒక చెల్లెలు, ఒక తమ్ముడు వున్నారు. తండ్రి..." సెక్రటరీ చెప్పటం ఇంకా పూర్తి కాలేదు.     "ఇంటికి పెద్ద కొడుకా...!" అంటూ నాగమ్మ అడ్డొస్తూ ప్రశ్నించింది.     "అవునమ్మా..." సెక్రటరీ సందేహిస్తూ అన్నాడు.     "వేరే ఎవరినన్నా చూస్తారా?" అంది నాగమ్మ సీరియస్ గా.     ఆమెకా సంబంధం నచ్చలేదని అర్థం చేసుకున్నాడు సెక్రటరీ.     ఆమె చేతుల్లోంచి ఆ ఫైల్ ని నెమ్మదిగా తీసుకొని మరో ఫైల్ అందించాడు.     నాగమ్మ రెండో ఫైల్ ఓపెన్ చేసింది.     బి.నాగేశ్వరరావు, ఎమ్.కాం., పిహెచ్.డి. నాగమ్మ ఆ ఫైల్లో స్టిక్ చేస్తున్న యువకుడి ఫోటోని నిశితంగా పరిశీలిస్తుండగా సెక్రటరీ చెప్పడం మొదలెట్టాడు.     "నాగపూర్ యూనివర్శిటీలో ఎమ్ కామ్ చేశాడు.     ఫాస్ట్ క్లాస్ పిహెచ్.డి.కూడా అక్కడే చేశాడు..."     "బంగారంలాంటి ఆంధ్రా యూనివర్శిటీని వదిలేసి నాగపూర్ యూనివర్శిటీకి ఎమ్ కామ్ చదవడానికి వెళ్ళాడంటే చాలా పూర్ స్టూడెంట్ అయి వుంటాడు. బి.కాంలో మంచి మార్క్స్ రాకే యితర రాష్ట్రాలకు మన విద్యార్థులు వెళ్ళేది. కాదంటారా?" నాగమ్మ సూటిగా ప్రశ్నించేసరికి సెక్రటరీ గతుక్కుమన్నాడు.     "నెక్ట్సు" నాగమ్మ ఆ ఫైల్ ని తిరిగి సెక్రటరీకి ఇచ్చేస్తూ అంది. సెక్రటరీ ఆమె అందించిన ఫైల్ తిరిగి తీసుకుని పక్కనే వున్న రేక్ లో వుంచి మరో ఫైల్ ని తీసి ఆమెకి అందించాడు.     మూడో ఫైల్ ని ఓపెన్ చేసింది నాగమ్మ.     డాక్టర్ బి.చక్రవర్తి ఎం.ఎస్... అని ముచ్చటగా ఫైల్ లోని మొదటి పేజీ మీద టైప్ చేసుంది.     "బీరం చక్రవర్తి వయస్సు ఇరవై ఐదు. యం.బి.బి.ఎస్.మణిపాల్. ఎం.ఎస్. కూడా అక్కడే. మోస్ట్ బ్రిలియంట్ స్టూడెంట్..."     "కట్నం కోసం చదివాడా?"     నాగమ్మ ప్రశ్నకు సెక్రటరీ బిత్తరపోయాడు.     "మనిషికి ప్రాణం పోసే వైద్యవృత్తి ఇలాంటి మందభాగ్యులవల్లే భ్రష్టుపట్టి పోతోంది. అత్తెసరు మార్కులు వచ్చే అర్భకులే తల్లిదండ్రుల డబ్బుతో డొనేషన్స్ కట్టి డాక్టర్స్ అనిపించుకుంటారు. ఎందుకో తెలుసా...? వైద్య వృత్తి ద్వారా రోగులకు సేవ చేద్దామని కాదు. మంచి ప్రాక్టీస్ పికప్ చేసి సంపాదించుకుందామని కాదు. కట్నం గుంజుదామని. ఎం.బి.బి.ఎస్. చదివిన ప్రతి ఒక్కడ్నీ డాక్టర్ అనవచ్చేమో కాని, అందులోని చాలామందిని అర్భకులనే పిలవాల్సి వస్తుంది... నెక్ట్సు?" నాగమ్మ కంఠంలో ఈసారి అసహనం తొంగి చూసింది.     సెక్రటరీ భయపడుతూ నాలుగో ఫైల్ అందించాడు.     సి.నందకిషోర్, ఐ.పి.ఎస్. ఆ ఫైల్ లోని మొదటి పేజీలో పైపేరు వ్రాసి వుంది. పక్కనే ప్రస్తుత పొజిషన్ కూడా రాసుంది.     "సి.నందకిషోర్. వయస్సు ఇరవై ఏడు. ఎం.బి.బి.ఎస్...ఐ.ఫై.ఎస్ ప్రస్తుతం హైద్రాబాద్ పోలీస్ అకాడమీలో ట్రైనింగ్ లో వున్నాడు. మోస్టు బ్రిలియంట్. అన్నిట్లో మార్క్స్ నైన్ టీ పైనే. ఫెయిర్ కాంప్లెక్షన్. ఫైవ్ నైన్ హైట్..."     సెక్రటరీ చెప్పడం పూర్తికాక ముందే నాగమ్మ చిన్నగా నవ్వింది.     "రియల్లీ హీ ఈజ్ బ్రిలియంట్ ఇన్ ఆల్ క్లాసెస్..." అన్నాడు సెక్రటరీ కాన్ఫిడెంట్ గా.     ఆ సంబంధానికేం వంక పెట్టలేదని అతను ధీమాగా వున్నాడు.     "యూనో... బ్రెయిన్ డ్రెయిన్... అంటే మన భారతదేశపు గెడ్డపై చదివి విదేశాలకు సేవ చేసేందుకు వెళ్లటం..."     "బట్... ఇతనికా ఉద్దేశం లేదు. ఏ విదేశానికీ వెళ్ళే ప్రపోజల్ లేదు" సెక్రటరీ నొక్కి చెప్పాడు.     "ప్రజల సొమ్ముతో మెడిసిన్ పూర్తి చేసి విదేశాలకు వెళ్తేనే కాదు బ్రెయిన్ డ్రెయిన్. మెడిసిన్ చదివి రాజకీయాల్లోకి వెళ్ళినా, వ్యాపారంలోకి వెళ్లినా వేరే ఏ వృత్తిలోకి వెళ్ళినా అది అలాంటిదే అవుతుంది. ప్రజలు పన్నులు కట్టేది కుక్క పనిని గాడిదని చేయమని, గాడిద పనిని కుక్కని చేయమని కాదు. ఒక విద్యార్థి మెడిసిన్ పూర్తి చేయాలంటే ప్రజల సొమ్ము కొన్ని లక్షలు ఖర్చయిపోతుంది. అప్పుడతని బాధ్యత ఏమిటి...? తను ఎంతో కొంత సంపాదించుకుంటూ ప్రజలకు వైద్య సేవల్ని అందించటం. మరి ప్రజల సొమ్ముతో ముందు మెడిసిన్ చదివి అది గిట్టుబాటుగా లేదని వ్యాపారంలోకి, రాజకీయాల్లోకి, వేరే వృత్తుల్లోకి వెళ్లటం బ్రెయిన్ డ్రెయిన్ కాదా? తప్పు కాదా? వేరే వృత్తుల్లోకి వెళ్లాలంటే ప్రజల సొమ్ము చెల్లించి అప్పుడు వెళ్ళాలి! ఇతనెందుకు వెళ్ళాడో తెలుసా? వైద్యవృత్తి సేవ తప్ప అధికారముండదని, రేపు ఏదైనా ఓ పద్ధతి ఉన్న పార్టీ అధికారంలోకి వచ్చి పల్లెలకు వెళ్లి వైద్య వృత్తి చేయాలని ఖచ్చితమైన నిబంధన విధిస్తుందేమోననే భయంతో ఐ.పి.ఎస్.కి అప్పియర్ అయ్యాడు. ఆఫ్ కోర్స్ హీ మేబీ బ్రిలియంట్. బట్ దేశాన్ని, దేశ ప్రజల్ని మోసం చేసి వేరే వృత్తిలోకి వెళ్లాడు. కనుక ఇతనికి బొత్తిగా స్థిరత్వం లేదని అర్థమవుతోంది. నేషనల్ ఎకౌంట్ బిలిటీ ఏమాత్రం లేని కుర్రాడితను. ఐయామ్ సారీ. నెక్ట్సు...??"     నాగమ్మ ఆర్గ్యుమెంట్ తో ఏకీభవించకున్నా 'ది బాస్ ఈజ్ ఆల్వేస్ రైట్" అన్న సూక్తిని పాటించాడు.     ఆఖరిగా తన దగ్గరున్న ఐదో ఫైల్ ని అందించాడు సెక్రటరీ.

కారు తాళాల వైపు చూస్తూ "అయితే మీరు తీసుకోరా?" అంది పట్టుదలగా. "నాకు జీపుంది." అవమానాన్ని బలవంతంగా మింగుతున్నట్లు కాసేపు మాట్లాడకుండా నిలబడింది లావణ్య. 'అల్ రైట్!" అని కారెక్కి స్టార్ట్ చేసింది. "లావణ్యా! కోపం తెచ్చుకోకు. ఇంట్లోకి రాకుండానే వెళ్ళిపోతున్నావ్.' "ఇంకా కోపం వద్దంటారేమిటి? ఇన్ని విధాలుగా ఇన్సల్ట్ చేసిన తర్వాత?" కారు ఒక్కసారిగా ముందుకు దూకినట్లు జరిగి, పరిగెత్తింది. మనసు ఉడికిపోతోంది లావణ్యకి. కారు తనకి వద్దని నెమ్మదిగా, బతిమాలుతూ చెప్పొచ్చుగా. అంత నిక్కచ్చిగా లంచం ఇవ్వబోతున్న పార్టీని ఆఫీసరు విదిలించి కొట్టినట్లు విదిలించి పారేస్తాడా? అతను తనూ సరదాగా మాట్లాడుకుని ఎన్ని రోజులయిందో! తనకి పంతం ఎక్కువ? తనని చూసి అతను భయంభయంగా, మర్యాదగా మాట్లాడుతాడు గానీ రాజేష్ లాగా దబాయించి, చనువుగా దగ్గరికోచ్చేసి కోపం పోగట్టడెం? తనకి కోపం వస్తే అమ్మా, నాన్నా హడలిపోయి క్షణక్షణం బతిమాలుతారు. శ్రీహర్ష భయపడతాడు. రాజేష్ అయితే. కుర్చీలో పడుకున్నట్లు కూర్చుని 'ఇంకో నిమిషంలో కోపం తగ్గకపోతే వచ్చి ముద్దేట్టుకుని పెదిమలు కోరికేస్తా' అంటాడేమో! దబాయింపు ఎక్కువ అతనికి! శ్రీహర్ష అలా చేస్తే ఎంత బావుండు. బలవంతంగా తన్ను కౌగిట్లోకి లాక్కుని, నలిపేస్తూ , ఉపిరి తిరగనివ్వకుండా ముద్దులు పెట్టేసుకుంటూ, చిన్నపిల్లల్ని సముదాయించిట్లు జుట్టు నిమురుతూ, అప్పటికి తను మొండితనం మానకపోతే ప్రేమగా కసురుతూ- ఇవన్ని చెయ్యడెం? డెట్టాల్ తో చేతులు కడిగేసుకున్నవాడు దేన్నీ తాక్కుండా జాగ్రత్తగా నిలబడ్డట్టు దూరంగా నిలబడుతూ, సెన్సారు వాళ్ళు ఉన్నరేమో అని భయపడుతున్నట్లు హద్దు మీరని భాష ఉపయోగిస్తూ, డాక్టరు తన స్త్రీ పేషంటు తో ఉన్నంత మర్యాదగా ఉంటాడెం? శ్రీహర్ష! శ్రీహర్ష! ఎంత బావుంటాడు! కారు.........ఆటోమొబైల్స్ షాపు ముందు ఆగింది. పరిగెత్తుకుంటూ వచ్చాడు కరీం. "కొత్త ఫియట్ కారే! నాతో చెప్పకుండానే కొనేశారు!" "చెప్పలేదా?" అంది లావణ్య. కరీంకి చెప్పకుండా కార్లు అమ్మటం, కొనడం చెయ్యరు. తల ఉపాడు కరీం. "మర్చిపోయి ఉంటారులే." "అవునమ్మా." "కరీం! దీన్ని కొనేవాళ్ళు ఎవరన్నా దొరుకుతారా?" కరీం వెర్రిగా చూశాడు. "కొత్తకారు అప్పుడే అమ్మేస్తారా?" "అవును మూడు రోజుల్లోగా రెడి క్యాష్ ఇచ్చే వాళ్ళుంటే ముప్పైయ్ వేలకి ఇచ్చేస్తాను.' "చుస్తానమ్మా" "అయితే ఒకమాట. హైదరాబాద్ వాళ్ళేవరికి అమ్మకూడదు." "అదేంటమ్మా! ఎందుకని?" "అదంతే! కారు మళ్ళీ ఈ ఉళ్ళో కనబడకూడదు. నేను కారమ్మినట్లు నాన్నగారికి తెలియకూడదు." కరీం కాసేపు అలోచించిమ్ సరే!" అన్నాడు. "మరి నాకు డబ్బెప్పుడిస్తావ్?" "రేపు బాంబే నుంచి ఒక సింధీ అయన వస్తున్నాడు. ఆయనకి కావాలేమో అడుగుతాను. ఎప్పుడూ బేరం కుదిరితే అప్పుడు డబ్బులిచ్చేస్తా" "సరే! సాధ్యమైనంత త్వరలో చూడు. కారిక్కడ వదిలేస్తున్నా. మొదట దాన్ని గారేజ్ లో పెట్టి తాళమెయ్. నాన్నగారికి విషయాలేవీ తెలియకూడదు." కరీం తలూపి "ఎలా వెళ్తారమ్మా ఇప్పుడు? ఈ అబాసిడర్ ఖాళీగా ఉంది తీసుకెళ్తారా?" అన్నాడు. "ఊ! ఎవరన్నా డ్రైవర్ని కూడా పంపు. మళ్ళీ కారు వెనక్కి తెచ్చేస్తాడు." "ఈ బీదవాడి షాపులో టీ అన్నా తాగకుండా మీరెళ్ళడానికి వీల్లేదు. రేయ్ అమ్మగారికి......" "మళ్ళీ తీరిగ్గా వస్తాను" అంటూ కదిలింది లావణ్య. ఎక్కడెక్కడి డబ్బు బ్లాక్ మెయిలర్ కి ఇవ్వడానికే సరిపోవడం లేదు.                                             * * * "ఇవాళ నా బర్త్ డే!" అంది స్నేహ , శ్రీహర్షకి కాఫీ అందిస్తూ. "ఓహ్! మెనీ హాపి రిటర్న్" అని గ్రీటింగ్ చెప్పి "ఇంత అలస్యంగానా నాతో చెప్పడం? నిన్నే చెప్పి ఉండకూడదు? ప్రెజెంటేషన్ ఏమన్నా తెచ్చి ఉండేవాణ్ణి కదా?" అన్నాడు. "ఏమిస్తారు ప్రెజెంటేషన్?" అంది పెదిమలు బిగపెట్టి చూస్తూ.

    "నేను ప్రేమించి పెళ్ళి చేసుకోలేదు. పెళ్ళి చేసుకుని అపూరూపంగా ప్రేమించాను. పెళ్ళయిన ఏడాదిపాటు ప్రపంచాన్ని మరిచి బ్రతికాను. నా భార్యతో స్టేట్స్ లోనే వుంటున్న నాకు పురిటికి పుట్టింటికి పంపాలంటే మనసొప్పింది కాదు. అయినా ఆమె కోరింది కాబట్టి ఇండియా పంపాలనే నిశ్చయించుకున్నాను. మరో వారం రోజులలో ప్రయాణం. నా భార్యను వదిలి ఎలా వుండాలన్న ఆలోచనతో దిగులు పడిపోతుంటే నచ్చచెప్పింది. పండంటి బిడ్డతో తిరిగి వస్తానని ప్రామిస్ చేసింది.... కాని...." అతడి గొంతు జీరబోయింది.     "అదే మా దాంపత్య జీవితంలో ఆఖరిరోజని ఆ రాత్రే నా మిగిలిన జీవితంలో శాశ్వతంగా చీకటిని నింపుతుందని గుర్తించలేకపోయాను. ఆనాటి రాత్రి ఆలస్యంగా తిరిగి వచ్చిన నేను ఓ నీగ్రో ఘాతుకానికి దారుణంగా బలైన నా భార్య "పాయిజన్" తీసుకుని కొన వూపిరితో కొట్టుకోవటం గమనించి పసిపిల్లాడిలా ఏడుస్తూ అంబులెన్స్ కు ఫోన్ చేశాను. ఆరిపోయేముందు దీపంలా మెరుస్తున్న కళ్ళతో నన్ను చూసిన నా భార్య చివరిసారిగా నన్నేం కోరిందో తెలుసా? తనను నా గుండెలకు హత్తుకొమ్మంది. ఆప్యాయంగా తన వీపు నిమరమంది." గొంతుక పూడుకు పోయినట్టుగా ఆగిపోయాడు.     మరేదో చెప్పాలని వెనక్కి తిరిగిన యోగేంద్ర కళ్ళు వర్షించటం చూడగానే కన్య నేత్రాలలోనూ నీరు నిలిచింది.     "ఐ యామ్ సారీ" అంటూ సిగ్గుపడుతున్నట్టుగా కళ్ళు తుడుచుకున్నాడు.     "కన్యా... ఇదంతా నా గతమైతే మరిచిపోతున్న గాయాన్ని మళ్ళీ రేపింది ఆనాటి సంఘటన... ప్రాణాపాయం నుండి రక్షించాలని మిమ్మల్ని మీదికి లాక్కుంటే ప్రాణాలు పోయేముందు నా భార్య కోరిన కోర్కె నాకు గుర్తొచ్చింది. అప్పటికే మీ గంభీర వ్యక్తిత్వానికి దాసోహమైపోతున్న నాకు ఆ సంఘటన మరింత మనస్తాపాన్ని కలిగించింది. అందుకే తీరని కోరికను కోరలేక మీకు ఎదురుపడే సాహసంలేక నాలో నేనే మదనపడటానికి సిద్ధపడ్డాను."     అతని మనసు స్పష్టంగా అర్ధమైంది.     అతని గతంపై జాలితోను, బదులివ్వలేని సందిగ్ధతతోను తల వంచుకుని అలాగే వుండిపోయింది.     "కన్యా.... నా దొక్కటే మనవి... నేను మహా వుంటే మరో నెలరోజులు మాత్రమే ఇండియాలో వుంటాను... నాది దురాశ అని మీరనుకుంటే క్షమించండి. కాని నా స్నేహాన్ని మాత్రం తృణీకరించకండి.... ప్లీజ్" అర్ధిస్తున్నట్టుగా అన్నాడు.                                                        24     ఉదయం పదిగంటలయింది.     సన్ అండ్ సీలో ఏర్పాటుచేసిన పార్టీనాడు స్నేహితులు తీసిన ఫోటోను తదేకంగా చూస్తూ స్ప్రింగ్ కాట్ పై వెల్లకిలా పడుకుని వుంది శిల్ప.     తన నడుంపై చేయివేసి పొదివి పట్టుకున్నట్టుగా నిలబడ్డ కిరీటి కళ్ళలోని లాలిత్యం పెదవులపైన మెరిసే స్నిగ్ధ దరహాసాన్ని చూస్తుంటే పరవశత్వం లాంటిది కలిగి అలాగే గుండెలకు హత్తుకుంది.     ఏమిటీ ఒంటరితనం?     ఎన్నాళ్ళీ ఎడబాటు?     మూసుకున్న కళ్ళనుండి దూసుకువచ్చిన నీళ్ళు జలజలా చెంపలపైకి జారాయి....     ఇది గెలుపా....ఓటమా?     తను గెలిచి ఓడిందా... ఓడిపోతూ గెలుస్తుందా?     బయట కారు ఆగిన చప్పుడు కావడంతో ఫోటోను దాచి కళ్ళు తుడుచుకుంది.     కిటికీలోనుండి బయటకు చూసింది.     పదిహేను రోజులుగా ఫోనైనా చేయలేదన్న బాధతో నలిగిపోయిన శిల్ప అతడి రాకతో అంతా మరిచిపోయింది.     అతడు తన దగ్గరకు రావాలని వచ్చి కుశల ప్రశ్నలడిగితే బాగుణ్ణని అనుకుంది.