text
stringlengths 24
70.4k
|
|---|
Hans Otte (rodz. 3 decymbra 1926 we Plauen, um. 25 decymbra 2007) je miymiecki kōmpozitor, pianista, radjowy prezynter a autor mocki gydichtōw, poymōw a rysōnkōw. Sztudjurowoł we Miymcach, Italiji a USA. Niyskorzi bōł direktorym we Radio Bremen. Hans Otte |
Nojwiynkszym miejskym ôstrzodkym Ślōnska (a Polski) je Gōrnoślōnsko-Zagłymbiowsko Metropolijo, kery je swobodnōm unijōm 41 gminōw. Zwiōnzek tyn ale do tygo czasu niy dostoł ôficjalniy sztatusu miasta. Nojwiynkszymi miastōma we polskij tajli Ślōnska a we cołkim Ślōnsku sōm Wrocław a Katowice, a we czeskij tajli Ślōnska – Ôstrawa. Ślōnske miasta we Polsce: Gōrny Ślōnsk: Baborōw Bielsko-Bioło (yno zachodnio tajla: Bielsko) Bieruń Bioło Byczyna Bytōń Chorzōw Czechowice-Dziydzice Czyrwiōnka-Leszczyny Cieszyn Dobrodziyń Glywice Gogōwek Gorzōw Gubczyce Gōgolin Gōrne Łaziska Imielin Jastrzymbie–Zdrōj Kalety Kandrzin-Koźle Katowice Ketrz (downij morawsko ynklawa) Kluczborek Knurōw Kolōnowska Fyrlōnd Krapkowice Krzōnowice Leźnica Lyndziny Lublyniec Miasteczko Ślōnske Mikołōw Myslowice Niymodlin Piekory Ślōnske Prudnik Prōszkōw Pszczyna Pszōw Pyskowice Raciborsko Kuźnia Racibōrz Radlin Radźōnkōw Ruda Ślōnsko Rybnik Rydułtowy Skoczōw Sośnicowice Strumiyń Siymianowice Świyntochlowice Tarnowske Gōry Toszek Tychy Ujozd Ôlesno Ôpole Ôrzesze Ôzimek Ustrōnie Wielge Strzelce Wodzisłow Wołczyn Woźniki Zobrze Zawadzke Ździyszowice Żory Dolny Ślōnsk: Bardo Bielawa Bierutōw Boguszōw-Gorce Bolesławiec Bolkōw Brzeg Brzezki Lewin Dolny Brzeg Głogōw Kłodzko Kłodzko Bystrzica Jelynio Gōra Kłodzko Lignica Lubin Milicz Namysłōw Polkowice Ślōnsko Środa Świdnica Sycōw Strzelin Strzegōm Świybodzice Wałbrzich Wołōw Wrocław Złotoryja Miasta kerych przinoleżność niyma klar (Gōrny abo Dolny Ślōnsk): Grodkōw Gōchołazy Niisa Ôdmuchōw Paczkōw |
Louis Pasteur (rodz. 27 grudnia 1822 we Dole, um. 28 września 1895 we Saint-Cloud) - francuski chymik a mikrobiolōg. Ôdkrył metoda konserwacyje jodła, mianowano ôd jygo miana pasteryzacyjo. Wynojdł tyż piyrszo szczepiōnka, kero bōło przeciwko wściekliźne. |
De Bilt – gmin we Niiderlandach, we prowincyji Utrecht. Mo 67,13 km² wiyrchu a podug danych ze 2014 roku pōmiyszkiwało sam 42 097 ludzi. Miejscowości. Bilthoven, De Bilt, Groenekan, Hollandsche Rading, Maartensdijk, Westbroek. Neczajta gminu De Bilt |
Astrōnōmiczny ôbiekt to je kożdy naturalny ôbiekt fizyczny a tyż ukłŏd powiōnzanych ze sobōm ôbiektōw abo jejich struktur, wystympujōncy w przestrzyństwie kosmicznym poza granicōm atmosfery ziymskij. Astrōnōmicznymi ôbiektami zajmuje sie astrōnōmijŏ. Postrzōd ciał modrych wyrōżniŏ sie nastympujōnce ôbiekty, układy i struktury: planety, miesiōnczki, planetoidy, gwiŏzdy, gwiŏzdozbiory, skupiny gwiŏzdowe, grōmady gwiŏzd, galaktyki, mgławice, grōmady galaktyk, materyjŏ miyndzygwiŏzdowŏ, gaz miyndzygalaktyczny, materyjŏ egzotycznŏ, antymateryjŏ, ciymnŏ materyjŏ, kwazary, czŏrne dziury i wiela inkszych. Hipotytyczny astrōnōmiczny ôbiekt miar planety to synestiŏlny ôbiekt. |
Wancki (łac. "Anoplura") to je podraja ôwadōw ze podgrōmady krzidlatych ôwadōw, kery ôbejmuje gatōnki co sōm pasożytōma cyckoczy, we tym ludzi. Sōm niywielgimi ôwadōma, duge sōm na 0,35 – 6 mm a fest plaskate. Cyckajōm krew swojich żywicielōw a dostowo sie ôd nich skōrnych niymocōw. |
Cypr, Cypryjsko Republika (gr. "Κυπρος", "Κυπριακή Δημοκρατία"; tur. "Kıbrıs", "Kıbrıs Cumhuriyeti") je państwo na wyspie Cypr, na Strzōdziymnym Morzu, 113 km na połednie ôd Turcyje. Stolica Cypru je Niikozyjo. Pōłnocno tajla je mianowano Turecko Republika Pōłnocnygo Cypru a niy wlazuje do Ojropejskij Unije – niyuznowane państwo. Geografijo. Cypr, kerygo wiyrch je 9 250 km² (ze czygo 3 555 km² to je Turecko Republika Pōłnocnygo Cypru) je rozlygowany we wschodnij tajli Strzōdziymnygo Morzo. Brzyg Cypru je dugi na 648 km. Nojwyższy pōnkt Cypru je wiyrch Mount Olympus, kery mo 1 951 m. Niimo tygo, iże państwo je wyspōm, mo granica ze Wielgōm Brytanijōm, a to skiż brytyjskich wojskowych bazōw - Akrotiri a Dhekelije. |
Handrabury (ukr. "Гандрабури", rōm. "Handrabura") – wieś we Ukrajinie, we ôdeskim ôbwodzie, we ananiewskim rejōnie. Mo 16,72 km² wiyrchu. Populacyjo. Podug Cynzusu we 2011 roku we wsi miyszkało 2744 ludzi. Populacyjo podug rodnij godki:: |
Bronisław Opałko (rodz. 17 lutygo 1952 we Kelcach, um. 18 siyrpnio 2018 we Kelcach) - polski kabarytowy artysta, kōmpozytor a autor tekstōw. Znōme skiż scynicznyj postaci Genowefy Pigwy - wiejskij baby spode Kelcōw, kero wykreowoł. Neczajta kabarytu Pigwa-Show |
Pradziod (czes. "Praděd", miym. "Altvater", pol. "Pradziad") – nojwyższo gōra Morawije a Gōrnygo Ślōnska, tyż Wschodnich Sudetōw (a Czeskiego Ślōnska), wysoko na 1491 myjtry. Położōno je we paśmie gōrskym Jeśōniki. Pradziod je fest popularny postrzōd turystōw. Je to wielgi ôstrzodek zimowych szportōw - działo sam 6 wyćōngōw narciarskych, a na wiyrch prowadzōm cesty tyrustyczne piesze a lo tych, kerzi jeżdżōm na kołach. We becyrku Pradziada je pora schrōniskōw lo turystōw: na sōmym wiyrchu a kōnsek dali: "Barborka", "Ovčárna" a "Švýcarna". Na gōrze stoji tyż wielgo telewizyjno-widokowo wieża, ze keryj je gryfno panorama Sudetōw, a niykej tyż Alpōw a Tatrōw. Downi stała tukej wieża we stylu neogotyckym (we miymieckij godce "Habsburgwarte", "Altvaterturm", a we wojna "Adolf Hitler Turm") nale zbuliła sie we 1959. Ôde 2004 we Turyngiji stoji akuratno kopijo "Altvaterturm". |
Qadyr Myrza Äli (Қадыр Мырза Әли, nar. we 1935 we zachodnij tajli Kazachstanu, um. we 2011) to bōł pisorz, co tworzōł we kazachskij godce. Bōł tyż laureatym Państwowyj Nadgrody Republiki Kazachstanu we dziedzinie literatury. Uōn je wspōłautorzym piyrszygo kazachskigo himnu. Jigo wiersze bōły przełożōne na rusko, miymiecko, angelsko, francusko, tatarsko godki, tyż na inksze. «Жаңғалақтар» (1960); «Кішкене қожанасырлар» (1961); «Данышпан» (1961); «Ноян-қоян» (1962); «Алуан палуан» (1963); «Сабақ» (1964). Qadyr Myrza Äli na internet-zajcie Adebiportal.kz |
Terranuova Bracciolini - gmin we Italiji, we regijōnie Toskanijo, we prowincyji Arezzo. Mo 85,88 km² wiyrchu a podug danych ze 2010 roku pōmiyszkiwało sam 12 340 ludzi. Neczajta Terranuova Bracciolini |
Nowŏ Zelandyjŏ (ang. "New Zealand", maori "Aotearoa") to je państwo na połedniowo-zachodnim Pacyfiku, we Australazyji, na połedniowy weschōd ôd Australiji. Skłŏdŏ sie z dwōch bazowych wysp (Pōłnocnyj i Połedniowyj) jak tyż myńszych, w tym wyspy Stewart i wysp Chatham. W skłŏd Nowyj Zelandyji (a akuratnij w skłŏd krōlestwa Nowyj Zelandyje, połōnczōnego unijōm persōnalnōm z Wielgōm Brytanijōm i inkszymi krōlestwami) wchodzōm tyż terytoria z Nowõ Zelandyjōm abo ôd nij znŏleżne: Wyspy Cooka i Niue, kere sōm samorzōndne a tyż Tokelau i Depyndyncyjŏ Rossa. Stolicōm je Wellington, za to nojsrogszym miastym je Auckland. Etymologijŏ miana. Ôdkrywca Nowyj Zelandyje, niderlandzki żeglŏrz Abel Tasman, nazwoł jōm „Staaten Landt”, tzn. Ziymia Stanōw, w nawiōnzaniu do tamtyjszych Stanōw Gyneralnych. Miano „Nieuw Zeeland” – Nowŏ Zelandyjŏ, ukŏzała sie 23 lata niyskorzij na niderlandzkij karcie ze 1665 roku. Je ôna ôd miana niderlandzkij prowincyji Zelandyjŏ. Geografijŏ. Pōnktym skrajnie pōłnocnym je Przilōndek Pōłnocny (ang. "Cape Reinga") na Wyspie Pōłnocnyj – 34°25′44″S, nojdalij na połednie wysuniynty je Przilōndek Połedniowo-Zachodni na wyspie Stewart – 47°17′24″S. Nojdalij na zŏchōd leży Przilōndek Zachodni na Wyspie Połedniowyj – 166°25′39″E, a nojdalij na weschōd – Przilōndek Weschodni na Wyspie Pōłnocnyj – 178°32′59″E. Rozciōngłość Nowyj Zelandyje z pōłnocy na połednie wynosi kol. 1500 km, a ze weschodu na zŏchōd – kol. 200 km. Ôd sōmsiednich kōntynyntōw i wysp tajlujōm jōm sroge delki. Delki ôd Nowyj Zelandyji: Australijŏ – 1600 km Antarktyda – 2400 km Fidżi – 2131 km Panama – 12 100 km San Francisco – 10 940 km Tahiti – 4348 km Valparaíso – 9327 km Nouméa – 1488 km |
Wiedemar - gmin we Miymcach, we landzie Saksōnijo, we krysie Nordsachsen. Mo 95,55 km² wiyrchu a podug danych ze 2015 roku pōmiyszkiwało sam 2508 ludzi. 1 stycznia 2013 ku gminie Wiedemar przikuplowano gminy Neukychna a Zwochau. Neczajta Wiedemar |
Agatha Christie, Lady Mallowan, DBE, (po prowdzie: "Agatha Mary Clarissa Miller Christie", znano tyž kej "Dame Agatha Christie") cera Clary a Fredericka Miller (ur. 15 wřeśnia 1890 we Torquay, umřyua 12 styčnia 1976 we Wallingford) – angelsko autorka kryminalnych rōmanōw. Agatha Christie je nojbarzi znōmōm na świecie pisarkōm kryminouōw a nojlepij předajōncōm sie autorkōm wšechčasōw. Wydano přez miljord ygzymplaři jeji kśōnžek we angelskij godce a drōgi miljord přetuōmačōnych na 45 inkšych godek. We Francyji předano 40 miljōnōw jeji kśōnžek, lo porōwnanio: zajmujōncygo drōgi plac Ymila Zoli – 22 miljōny. Pod pseudōnimym Mary Westmacott wydoua pora powieści ôbyčajowych, kere tyž ciešōuy sie popularnośćōm. Christie wydoua přez 80 powieści a štuk teatralnych. Jejich akcyjo točōua sie guōwniy we zawartych pōmieščyniach, a mordercōm mōg być ino jydyn s mieškańcōw. Wniosua wiela nowych rozwiōnzań do tradycyjnyj štuki pisanio kryminouōw, co zapewniuo jyj sukces. Niykere s jeji powieści majōm zaskakujōnce a wčeśnij niyspotykane we kryminouach rozwiōnzanio, lo bajšpila: "Zabōjstwo Rogera Ackroyda" abo "Morderstwo w Orient Expressie". Agatha Christie stwořōua suynne postaci literacke dwojga detektywōw: ekscyntryčnygo Belga Herkulesa Poirota a staršyj pani, detektyw-amator panny Marple. Bydōnc ješče u ščytu kariery naškryfloua dwie powieści s tymi bohaterōma s zastřežyniym, aže majōm sie ukazać dziepiyro po jej śmierci (čyli kilkadzieśōnt lot pōźnij). Neczajta Agathy Christie (ang.) |
Brazzaville - najsrogsze miasto a stolica Kōnga, stolica departamyntu Brazzaville. |
Katar (arab.: قطر), Państwo Katar (دولة قطر) – państwo we Azyji, rozlygowane we schodnij tajli Arabskigo Pōłwyspu, nad Perskōm Zatokōm. Granica mo ze Saudyjskōm Arabijōm. Srogszo tajla wiyrchu zajmuje sam pustynia, woda do picio je ôdsolano ze morskij wody. Niyma lōndowych wodōw, jeziorōw a rzykōw. Wele wybrzeżo koralowe rafy. Gospodarka je ôparto na dobywaniu naftowyj ropy a ziymnygo gazu, krōm tego je sam hutnictwo a inkszo industryjo. Fest rozwiniynty je transzport. Państwo dowo socjalno ôpieka a darmowo nauka wszyjskim ôbywatelōm. Ôd XVIII stolecio władza sam sprawuje rōd Al-Thani, krōm rokōw, we kerych Katar bōł zależny ôd Turcyje (1872 - 1916) a Wielgij Brytanije (1916-1971). Katar je tyż znōmy skiż tego, co mo sam siedziba arabsko telewizyjo Al-Dżazira. |
Malezyjo (mal. "Malaysia") – państwo we Połedniowo-Wschodnij Azyji, na Malajskim Pōłwyspie a wyspie Borneo; wiyrch 329 847 km², ludzi 23 275 tyś. (lipiec 2000), stolica Kuala Lumpur (ōng. 1 500 000 miyszkańcōw), siedziba rzōndu we Putrajaya. Malezyjo na Malajskim Pōłwyspie mo granica s Tajlandyjōm, na wyspie Borneo s Brunei a Indōnezyjōm. Państwo ôbejmuje dwa terytoryja ôddzielōne Połedniowochińskim Morzem: połedniowo tajla Malajskigo Pōłwyspu a tyž pōłnocno tajla wyspy Borneo. Uksztołtowaniy terynu je podane na sia we ôbu tajlach - nadmorske rōwniny przechodzōm we gynsto zaleśōne zbocza gōrōw. Nojwyższym szczytym Malezyji je Kinabalu, 4101 m n.p.m., położōny na Borneo. Malezyjo znojduje sie we strefie rōwnikowyj klimy. Nawiydzajōm jōm połedniowo-zachodnie (uod kwietnia do października) a intynsywnijsze, pōłnocno-zachodnie mōnsōny (uod października do lutygo). |
Tortellini – tradycyjno italsko potrawa. Sōm to pierožki s filōngym miynsnym, gřibowym abo serowym, podawane ze zouzōm pōmidorowōm (nale čynsto do sie spotkac tortellini s inkšōm zouzōm). Na kōniyc couość posypuje sie tartym syrym, nocjčyńściyj parmezanym. |
Kazań (Каза́нь (Ruskŏ gŏdka), Казан (Tatarskŏ gŏdka)) abo Kazan - stŏlicã Tatarstanu we Rusyje. Ōsmy plac we wielościy perzōnōw we Rusyje. Kazań leżi na sōtoku rzyk Wołgi a Kazańki. Kazański Kremel je ôd 2005 roku na liściy UNESCO. |
Mustafa Kemal Atatürk (rodz. 19 moja 1881 we Salonikach zm. 10 listopada 1938 we Stambōle) - Turecki polityker a wojskowy, we stopniu generała. Wojsko. Walczył we ôbu Bałkańskich Wojnach a tyż we I wojnie światowej. Gynau ô zachowaniy Gallipoli przed Ententōm. Ôstatecznie Ôsmańske Imperiōm wygroło. Pierwszy prymier Turcyji (1920-1923). Piyrwszo gowo państwa tureckigo (1923-1938). Zmiana tragicznygo lo Turcyji traktatu ze Sèvres (1920) na traktat we Lozannie (1923). Bōł we Republikanskij Ludowyj Partyji. Anfang ôtwartyj na Zachōd Turcyji. Polityka. Je bohaterem narodowym Tureckij nacyji. |
Pringles – marka czipsōw produkowonych bez Procter & Gamble. Jich ekstra cechōm je pakowoniy we tekturowe tuby. Marka ôstoła założōno we 1968. S poczōntku sprzydawano je ino we Zjednoczōnych Sztatach, a ôd lat 70. sōm rozsyłane po cołkim świecie. Je kilka teoryji tuplikōjōncych, pojakymu firma mianowuje sia "Pringles". Jedno ze nich pado ô postaci Marka Pringlesa, kery stworził patynt 2 286 644 ô mianie "Metody i sprzynt do ôbrōbki kartofli". Stoło sie to 5 marca 1937. Jygo prace wykorzistoło przedsiymbiorstwo Procter & Gamble (P&G), używajōnc tyż swojigo własnygo patyntu. |
Herbert George Wells (nar. 21 września 1866 we Bromley, um. 13 siyrpnia 1946 w Lōndynie) to bōł ynglandzki pisŏrz, jedyn z piōniyrōw zorty science fiction, mianowany, z Julesym Vernym, „starzikym science fiction”. "The Time Machine" (1895) "The Island of Dr Moreau" (1896) "The Invisible Man" (1897) "The War of the Worlds" (1898) "Men Like Gods" (1923) |
Łōnczne kwiotki je skupinowe miano wszyskich kwiotōw, lo kerych typowym placym wystympowanio je łōnka lebo czynsto idzie je tam widzieć rosnōńć. Ze regijōna na regijōn jejich dobraniy moge sie miyndzy sobōm ôzrōżniać, atoli we klimie, co we ni leży Ślōnsk, czynsto do sie trefić bez tyn przikłod krasikōń, polny mak lebo bagynioka. Przikłady łōncznych kwiotkōw ze galeryjōm fotografijōw |
Corbin Bleu (rodz. 21 lutygo 1989 we Brooklynie, Nowy Jork), amerikański piosynkorz, szauszpiler a model. 2006-High School Musical Soundtrack 2007-Another Side (Sztudyjne albōmy) 2007-Jump In! Soundtrack 2007-High School Musical 2 Soundtrack 2007-Disneymania 5 2007-Disney Channel Holiday 2008-High School Musical 3: Senior Year soundtrack 2008-Radio Disney Jams 10 2008-Minutemen Soundtrack 2009-Hannah Montana 3 2009-Disney Channel Playlist 2009-Speed of Light (Sztudyjne albōmy) Neczajta Corbin Bleu |
Mōma (jakucko godka: "Муома") to je rzyka we Rusyji, we Jakucyji, je ōuna dopływym Indygirki. Je dugo na 406 km a wiyrch jeji dorzyczo je 30 200 km². |
Winterfresh – marka gum do żucio firmy Wrigley Company. Zostoła wprowadzōno na rynek amerikański we 1994 roku kej alternatiwa lo gum Big Red. Ôficjalno zajta |
Ben Szemen (hebr. שמן בן) - moszaw we Izraelu, we Cyntralnym Dystrykcie. Na 2019 rok pōmiyszkowało sam 870 ludzi. |
Łōdź (pol.: "Łódź") – miasto we centralnyj Polsce, stolica łōdzkigo wojewōdztwa, stanowi grodzki krys. Jedno s nojwiynkszych miast Polski, srogi ôstrzodek akadymicki a industryje (industryjo włōkynniczo a ôblyczyniowo). Ôd przez dwudziestu lat mo stoły spadek liczby ludzi. Nojbarzi znōmōm hulicōm Łodzi je Piotrkowsko hulica – jedyn s nojdugszych deptakōw Ojropy, a wele nij eklektyczne i secesyjne kamiynice s XIX a XX stolecio. Miasto rozwinyło sie na przełōmie XIX i XX stolecio jako ôstrzodek industryje. Znōme tyż s dwōch tutejszych szportowych klubōw: Widzewa Łódź a ŁKS-u. |
Ewald Latacz (śl. Ywald Latacz) (rodz. 24 czyrwca 1885 we Katowicach, zm. 12 lutygo 1953 we Frankfurcie nad Mynym) - ślōnski polityker a doktōr prawa. We lotach 1919-1924 bōł liderem Ferajnu Gōrnoślōnzokōw, kery wspōłpracowoł ze ŚLP Zefyla Koźdōna. |
Falciano – małŏ wieś ("curazia") we San Marino. Przinŏleży do gminy Serravalle. Serravalle Cà Ragni Cinque Vie Dogana Lesignano Ponte Mellini Rovereta Valgiurata |
Norodowe Sebraniy Gagauzyje, Halk Topluşu (wym. "halk topluszu") to je gagauski zakōnodowczy ôrgan, co skłodo sie ze 35 deputowanych. Teroźnym przedstawicielym Halk Topluşu je Dumitru Konstantinov. |
Atyny (nowogrecke Αθήνα "Athina", klasycznŏ greka Ἀθῆναι "Athynaji", łac. "Athenae") to je stolica i nojsrogsze miasto Grecyje. Jedyn ze nojważniyjszych ôstrzodkōw turystycznych Ojropy ze zabytkami kultury antycznyj. Miasto mŏ 745 tys. mieszkańcōw, co żyjōm na 38,964 km², a cołki ôbszar metropolitalny mŏ 3,5 milijōna miyszkańcōw i 411,717 km². Historyjo. Poczōntkym Atyn bōł zōmek warowny ze ôkresu mykyńskigo (pōłowa II tysiōncleciŏ p.n.e.) na zgōrzu Akropolis; niyskorzij naôbkoło niego, na sōmsiednich zgōrzach powstało sroge miasto ze agorōm, Areopagym (miyjscym sōndōw), świōntyniami i gmachami użyteczności publicznyj. Akropolis przekształciyło sie we miyjsce kultu (Akropol Atyński). We 480 roku p.n.e. miasto zbulyli Persy, ôdbudowa Tymistakles zaczōn ôd postawiyniŏ nowych murōw. Nojsrogszy rozkwit przipŏd na panowanie Peryklesa (443-429 p.n.e.), co m.in. połōnczōł Atyny z Pireusym (ôba ôbtoczōł murami) i zmodernizowoł Akropolis. We ôkresie antyku Atyny bōły państwym-miastym (polis) ô ustroju dymokracyje bezpostrzednij, jednym ze nojważniyjszych we antycznyj Grecyji. Atyny ôstały zniszcżōne m.in. ôd Herulōw i Wizygotōw. Skludzōne do poślednij role ôd panujōncych ôd 1458 Turkōw. We XIX stoleciu wrōciyły do staryj rangi po ôstaniu głōwnym miastym niypodległyj ôd 1834 roku Grecyje. Zabytki. Do nojważniyjszych zabytkōw Atyn noleżōm: Akropol atyński; antycznŏ agora ze Stoōm Attalosa, Forum rzimske ze Wieżōm Wiatrōw, bibliŏtyka Hadriana smyntŏrz Keramejkos; dzielnica Hadrianopolis z ôkresu rzimskigo ze Świōntyniōm Zeusa Ôlimpijskigo, kościoły bizantyjske Panaga Gorgoepikoos, Kapnikarea. Klimat. Ateny sōm we strefie klimatu subtropikalnego zorty postrzōdziymnyj, z lekimi zimami i dugimi, ciepłymi, czyńsciowo gorkimi latami. |
Dallas – miasto we USA, we sztacie Teksas, we hrabstwie Dallas (myńsze tajle mo tyż rozlygowane we hrabstwach Collin, Denton, Kaufman a Rockwall). Założōne we 1841 roku. Kōmōnikacyjny wynzeł a ôstrzodek industryji. |
Depeche Mode – brytyjsko muzyczno skupina zołożōno we 1980 roku we Basildon. Jeji miano pochodzi ôd francuskigo cajtōnga ô modzie. Skupina mo srogo nōmera fanōw na cołkim świecie, kere utworzili specyficzno subkultura mianowano depesze a ôrganizujōm trefy a "depoteki". Muzyczny gatōnek kery gro Depeche Mode je ôkreślany roztomajcie - Nowo Fala, synth pop, rock industryjalny a t.p. Vince Clarke - ôd 1980 do 1981 Andrew Fletcher – ôd 1980 do 2022 Martin Gore – ôd 1980 David Gahan – ôd 1980 Alan Wilder - ôd grudnia 1982 do 1 czyrwiynia 1995 "Speak & Spell" (1981) "A Broken Frame" (1982) "Construction Time Again" (1983) "Some Great Reward" (1984) "Black Celebration" (1986) "Music for the Masses" (1987) "Violator" (1990) "Songs of Faith and Devotion" (1993) "Ultra" (1997) "Exciter" (2001) "Playing the Angel" (2005) "Sounds of the Universe" (21 kwietnia 2009) "Delta Machine" (2013) "Spirit" (2017) "Memento Mori" (2023) Neczajta skupiny |
Siemion Dawidowicz Aranowicz (Семён Аранович, 23-7-1934, Derażnia, Ukrajina, Sojusz Socjalistycznych Sowieckich Republik, 8-9-1996) – sowiecki a ruski szpillajter. |
Wilk ("Canis lupus") – zorta cyckaczōw ze familije psowatyj. Wilk miyszko we lasach, na rōwniach, bażołach a kopcach. |
Reż (res, reź, żyto, łac. : "Secale cereale") – zielina ze zorty trŏw, kerŏ je siōnŏ we Ojropie a Azyji za ôbiyle. Reż może mieć do ōngyfer 2 myjtrōw wysokości. Robi sie z niego myjl a ôsucie. Reż dŏwnij bōł mniymany bez ludzi za zielsko. |
Nardò – miasto we Italiji, we regijōnie Apulijo, we prowincyji Lecce. Mo 190,52 km² wiyrchu a podug danych ze 2012 roku miyszkało sam 31 597 ludzi. Burmistrzym na 2014 rok je Marcello Risi. Neczajta Nardò |
Ana Mena (25 lutygo 1997 we Esteponie we Szpiniji) - piosynkŏrka a szauszpilerka. "Index" (2018) Filmografijo. TV-Series. |
Kapusta gowiasto ("Brassica oleracea var. capitata L.") – warziwo, ôdmiana kapusty warziwnyj. Je to dwuroczno zielina, noleżōnco do familije kapustowatych. Anfang uprawy datuje sie na piyrsze stolecie przed naszōm erōm. Znono juž we starožytnym Rzimie. Modro kapusta Modro kapusta (joduo) |
Duczery - historycznŏ nacyjŏ s tōnguskich ludōw kerŏ zamiyszkiwŏłŏ tereny rzyki Amur. |
Ôsmańske Impyrium (ôsm. : دولت عليه عثمانيه) – gyszichtowe impyrium położōne we Azyji, Ojropie a Africe. Ôstoło uzdane we ōngyfer 1300 roku. Po piyrszyj światowyj wojnie, skuli aufsztandōw nacjōnalistōw ôd Mustafy Kemala Atatürka, impyrium ôstoło zastōmpiōne bez Republikã Turcyje, kerŏ była sztatym nacjōnalistycznych aufsztanderōw Atatürka. |
Hiroszima (jap. 広島市 – Hepburn: "Hiroshima-shi", Kunrei: "Hirosima-si") – miasto we Japōnije, na wyspie Honsju nade zatokōm Hiroszima, stolica prefektury Hiroszima. 6 siyrpnia 1945 sztartujōnco s wyspy Tinjan superforteca B-29 ściepła sam sztyrotōnowo atōmowo bomba. Miyszkoło sam włōnczas 275 tyś. ludzi a stacjonowoł 40-tyś. garnizōn. Bomba wybuchnyła ô 8:16:02 a zabiōła na miyjscu 78 100 ludzi, 13983 nastympnych uznano za zagińōnych. Bōło to piyrsze we gyszichcie użycie brōni atōmowyj we wojniy. Druge bōło trzi dni niyskorzi we Nagasaki. Hiroszima ôdbudowano we stylu zachodnim a ze inicjotywy jeij burmistrza ôgłoszōno Miastym Pokoju. |
Hajcer je robociorz, kery ôbsuguje palynisko kotła lebo pieca. Ôbycznie cyntralny hajcōng, downij hajcerōma mianowano tyż baniokōw kere hajcowali we ciufach. |
Kameryzowaniy – metoda zdobniczo, kero polygo na wysadzaniu metalu kamiyńōma szlachetnymi abo ôzdobnymi. |
Kymco Super 8 - tajwański skuter marki Kymco, przedowany we dwōch ôdmianach wielgości motora: 50 a 125 cm3, dwusuwowe a sztyrosuwowe. Jigo "nastympcōm" je Kymco Super 9. Phil Mather: "Skutery chińskie, tajwańskie i koreańskie. Poradnik obsługi i naprawy". Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 2010. ISBN 978-83-206-1763-4. |
Sahrawijŏ abo Zachōdniŏ Sahara (Ôficyjniy: Arabskŏ Dymokratycznŏ Republika Sahrawije Arabskŏ gŏdka: الجمهورية العربية الصحراوية الديمقراطية Al-Jumhūrīyyah Al-`Arabīyyah Aṣ-Ṣaḥrāwīyyah Ad-Dīmuqrāṭīyyah, Szpaniyelskŏ gŏdka: República Árabe Saharaui Democrática) - po tajli uznowōny krej (45 ôficyjne kreje UN uznajōm Sahrawije), kery kōntroluje tajle Zachodniyj Sahary eli tyrytorium kere bŏłŏ koloniyjōm Szpaniyje. Sahawijŏ kōntroluje 20-25% placu, kery deklarowałŏ jako swōj. |
Harvey - census-designated place we USA, we sztacie Luizjana, we parafiji Jefferson. Mo 19,4 km² wiyrchu a podug danych ze 2010 roku pōmiyszkiwało sam 20 348 ludzi. |
Wippingen to je gmina we Miymcach, we Dolnyj Saksōniji, we krysie Emsland. Zajmuje 16,54 km² placu, a podug danych s 2006 roku pōmiyszkuje ja 892 ludzi. www.hallo-wippingen.de |
Shaggy, po prowdzie Orville Richard Burrell (rodz. 22 października 1968 we Kingston), jamajski wokalista, wykonawca muzyki ragga i dancehall. Debiut miou we 1993. Pora lot niyskoři wypromowou pora piosynek, kere stouy sie přebojōma (l.b. "Boombastic" a "It Wasnt Me"). We 2005 roku wydou puyta "Clothes Drop", kera bōuo fest dobře přijynto bez krytyka a fanōw. We 2008 napisou śpiywka ekstra na Mistřostwa Ojropy we Fusbalu 2008: "Like a Superstar" ("Fell the Rush"), kero stoua sie ôficjalnōm piosynkōm tych mistřostw. Pure Pleasure – 1993 Original Doberman – 1994 Boombastic – 1995 Midnite Lover – 1997 Hot Shot – 2000 Hot Shot Ultramix -2002 Mr. Lover Lover – The Best Of Shaggy...Part 1 – 2002 Lucky Day US – 2002 The Essential Shaggy – 2003 Boombastic Hits – 2003 Clothes Drop – 2005 Intoxication – 2007 Donya – 2008 Shaggy & Friends – 2011 Summer in Kingston – 2011 Rise – 2012 Out of Many, One Music – 2013 Wah Gwaan?! – 2019 Hot Shot 2020 – 2020 Ôficjolno neczajta Shaggyego Shaggy Fansite |
Chabernica to je polny dymōn żyński ze słowiańskich religiji. Mŏ ôn wystympować na Gōrnym Ślōnsku, we ôkolicach Prudnika. Je podany na Połednicã. Ślōnzŏki ze Prudnika strŏszali niōm swoje bajtle. Wierzynia. Forsztelowanŏ bōła jak piyknŏ, wysokŏ, smukłŏ, błynkitnie ôblyczōnŏ dzioucha, co miała wiyniec chabrōw na gowie. Ukazowała sie ino we połednie i jyny na polu, kaj wachowała, coby bajtle w poszukowaniu blum niy deptały ôbiylōw i niy wbiygały pōmiyndzy łany. Nerwowała sie, kej widziała, iże używajōm ôstrych nŏczyń, i kej żniwiŏrze niy mieli hutōw. Ci, kerzi ônyj zdaniym zasugowali na kŏrã, bōli uspŏwani ônyj słodkimi szkamrami, a potym zsyłała na nich ôstry bōl gowy, paraliż abo heksenszus. Czasym ciepała sie na swojã ôfiarã i łōmała ônyj rynce i nogi, abo skryncała gnyk. Coby ôchrōnić sie przed Chabernicōm, trza bōło we połednie na Aniōł Pański zrobić se pauzã ôd roboty i przesiedzieć tyn czas w ciyniu. |
Hypatyjo ze Aleksandryje (gr.: Ὑπατία; rodz. 355 abo 370, um. marzec 415 we Aleksandryje) – neoplatōńsko filozoferka a matymatyczka ze starożytnyj Aleksandryje. Podug powiarki, wynojdła astrolabijōm a zorta aeromyjtra. Bōła cerōm ôd Teōna ze Aleksandryje, filozofera, matymatykera a astrōnoma. Je przimowane, aże pomogała Ptolymejuszowi a Euklidesowi we redagowaniu naukowych pracōw. Pisoła komyntarze do pracōw Djofantosa a Apolōnijusza ze Fergi. Jako filozoferka, mioła we kole sia szkolorzōw ôddanych jeji filozoficznyj szuli, kero bōła zwiōnzano ze ezoterykōma metafizykōm. Publicznie uczōła astronomije a matymatyki. W czas kōnflikta miyndzy miyndzy prefektym Egipta Orestesym a biskupym Cyrylym wziyna strōna prefekta. Cyryl ôbwinioł ja ô zawodzanie we dojściu do zgody ze prefektym. Podległe biskupowi ludzie zaszlachtowali Hypatia bez porżniyńce ôstrymi muszlōma. Skiż tygo powstoło sroge zgorszynie, tyż postrzōd krześcijanōw (mimo aże Hypatia bōła poważano za poganka). Neczajta ô Hypatii (we angelskij godce) |
Git - swobodne ôprōgramowaniy używane do administrowanio wersjōma plikōw ze danymi. Stworzōł je Linus Torvalds i wydoł 7 kwietnia 2005 na licyncyji GNU GPL. Przi użyciu serwera hostingowego (ntp. GitHub, Bitbucket abo GitLab) uajnfachowio robota ze kōplowaniym sprowiyń kodu ôd jednego projektu szkryflanego na wielu kōmputerach naroz. Mo na cweku poprawa wartkości, integralności danych a udzielanio podpory przi produkcyje ôprogramowanio. |
Ôlszynka (pol. "Olszynka", miym. "Ellsnig", cz. "Olšinka") – wieś na Gōrnym Ślōnsku, we połedniowo-zachodnij Polsce, we ôpolskim wojewōdztwie, we prudnickim krysie, we gminie Lubrza. We 2011 roku wieś miała 284 miyszkańcōw. |
Mir (bioł. "Мір") - ôsiedle miejskij zorty na Biołorusi, we grodziyńskim ôbwodzie, we karelickim rejōnie. Na 2022 rok pōmiyszkiwało sam 2124 ludzi. |
Stod – miasto we Czeskij Republice, we pilznyńskim kreju a krysie Plzeň-jih. Mo 20,02 km² wiyrchu a podug danych ze 2012 roku miyszkało sam 3719 ludzi. Spōmniane we 1235 roku, miejske prowa mo ôd 1315. Neczajta Stod |
Lauba (abo tyż wysiodka) we dzisiyjszym znaczyniu to je latowy dōmek we zygrodzie, parku abo inkszym publicznym placu. Przōdzij: leke stawiynie, czynsto ażurowe, stawiane we zygrodzie, czynsto ôzdobne. Ônyj auftragym bōła ôchrōna przed dyszczym i klarōm. Je to plac dlŏ trefōw i rastu. Lauby sōm znane ôd czasōw rynesansu. Bōły stawiane w pōnktach widokowych, na abszlusie aks kōmpozycyjnych zygrody. We landszaftowych zygrodach lauby bōły stawiane we formie pagōd, antycznych chrōmōw, dziedzińskich chałp a inkszych. |
Kamil Wiktor Stoch (rodz. 25 maja 1987 we Zakopanem) – polski narciarski skoczek. Sztartuje we Puharze Świata. Je indywidualny mistrz świata (wielgo skocznia we Val di Fiemme, 2013 a we drużynie we Lahti, 2017) a brōnzowy medalista we drużynie (Val di Fiemme, 2013 a Falun, 2015). Ôlimpijski majster ze Soczi 2014 a ze Piongczangu 2018. Za sezōn 2013/2014 a za sezōn 2017/2018 erbnōł Kryształowo Kugla. Wizytōwka na neczajcie fis-ski.com |
Stryj (ukr. "Стрий") - miasto na Ukrajinie, we lymberskim ôbwodzie, siedziba stryjskigo rejōnu. Je to jedyn ze nojwożniyjszych transzportnowyh knotlōw na zachodzie Ukrajiny, wożny ekōnōmiczny a kulturalny ôstrzodek ôbwodu. Położōny na lewym brzygu rzyki Stryj. Miyszko sam 60 tauz. ludzi. Miasto piyrszy roz bōło spōmniano we 1385. roku. We 1431. bōło mu nadano magdeburske prawo. Festelny rozwōj Stryja ôdbowoł sie we drugij połowie XVII storoczu, sprzijoł mu Jōn III Sobieski, kery swoja kariera zaczynoł ôd bycio stryjskim starostōm, a potym ôstoł krōlym Rzeczpospolityj. W tym czasie miasto nośōło titel «Swobodnego krōlewskigo miasta». Po piyrszym tajlōngu Rzeczy Pospolityj miasto trefiōło do Habsburskij Imperyje. Wczos piyrszyj światowyj wojny Stryj bōł placym narodzynio legiōnu Siczowych Strilcōw. We 20. a 30. rokach, kej miasto znojdowało sie we składzie II Polskij Republiki, bōło jednym ze nojwiyncyj aktiwnych ôstrzodkōw UWO a OUN. We 1939 anektowany ôd Sowieckigo Sojuszu. We 1990. roku Stryj bōł jednym ze piyrszych miast, kaj bōła wćōngniynto ukrajińsko fana. |
Bryn Mawr - census-designated place we USA, we sztacie Pynsylwanijo, we hrabstwie Delaware. Na 2010 rok pōmiyszkiwało sam 3799 ludzi. |
Jan Ziobro (rodz. 24 czyrwca 1991, Rabka-Zdrōj) – polski narciarski skoczek. Reprezyntuje klub WKS Zakopane. Od 2010 roku sztartuje we Puharze Świata. Swoje piyrwsze zawody wygroł 21 grudnia 2013 we Engelbergu we Szwajcaryji. Wizytōwka na neczajcie fis-ski.com |
Batōn – zorta maszketōw ô niywiylgich rozmiarach. Ôbycznie skłodo sie ze nadziynio ô roztomajtych smokach (ntp. toffi, ôrzychowy, wanilijowy itp.) , kerygo wiyrchnio worstwa nojczynśćIj polono je szekuladom (batōnik szekuladowy). Sōm tyż djetetyczne zorty batōnikōw a batōniki lo djobetykōw. |
Planeta to je ôbiekt astrōnōmiczny, kery ôbiygo gwiozda abo jei pozostouości, we kerygo wnyntrzu niy zachodzi reakcyjo termojōndrowo, na tela srogi, coby miou ksztout zbliżōny do kugle a dōminowou we przestrzyni wokōu swojij ôrbity. Niy ymituje wuosnygo świotua, yno świyciy śwuotuym ôdbitym. We Ōkuodzie Suonyčnym znōmy 8 planyt: Merkury, Wynus, Ziymia, Mars, Jowisz, Saturn, Ōrōn a Neptōn. Ôdkyto tyž wiyncy kej 300 planet pozasuonycznych. |
Mola di Bari - gmin we Italiji, we regijōnie Apulijo, we prowincyji Bari. Mo 50,94 km² wiyrchu a podug danych ze 2018 roku pōmiyszkiwało sam 25 343 ludzi. Neczajta Mola di Bari |
Ubuntu (dt. [uːˈbuːntuː]) – zorta systymy ôperacyjnyj Linux lo niyzaawansowanych używaczy Linuksa, rychtowano ôd ôchotnikōw ze cołkigo welta, na licencyji GNU GPL. Nowe wersyje sōm we kwietńju a oktobrze. Druga nojpopularniyjszo domowo zorta Linuksa po Linux Mint. Ôficjalno zajta Ubuntu Ôficjalne forōm Ubuntu |
Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro (rodz. 5 lutego 1985 r. we Funchal) – portugalijski fusbalszpiler, kery gro we An-Nassr. Zauobycz gro kej pōmager, abo napadziorz. We lotach 2001-2003 groł we Sportingu Lizbōna, kaj zagroł 25 szpilōw a trefiōł 4 tory. Niyskorzi wystympowoł we Manchester United, kaj zagroł 196 szpilōw a trefiōł 84 tory. Ôd 2009 do 2018 groł we Realu Madryt, niyskorzi poszoł do klubu Juventus F.C. Erbnōł Złoto Bala za 2008, 2013, 2014, 2016 a 2017. Sztatystyki kariery. 1(Superpuhar krejowy,Superpuhar Ojropy UEFA, Klubowe Mistrzostwa Świata) Zajta fusbaloka |
Eswatini ("Krōlestwo Eswatini - Umbuso we Swatini, Kingdom of Eswatini", downij: Suazi) – państwo we połedniowyj Africe, bez dostympu ku morzu. Granica mo ze RPA a Mozambikem. Miano pochodzi ôd tutejszygo plymienio. Gospodarka je ôparto na eksploatacyji surowcōw a usugach. |
Pogańske krupy to sōm krupy robiōne z poganki. W Polsce z poganki rychtuje sie tyż krakowske krupy. Majōm kans biōłtka, łōmasty, wōnglowodanōw i mineralkōmpōnyntōw. Biōłtka tych krupōw sōm zŏcniyjsze kej kornowe biōłtka, a we wercie a we stawianiu jako biōłtka hilsynfruchtōw. Pogańske krupy majōm tyż witaminy B1 i PP i mineralkōmpōnynty wŏpna, żelazła, fosfōr, kalijōm i kupfer. |
Cà Rigo – małŏ wieś ("curazia") we San Marino. Przinŏleży do gminy Borgo Maggiore. Borgo Maggiore Cà Melone Cailungo San Giovanni sotto le Penne Valdragone Ventoso |
Abchasko kōnstytucyjo – dokōmynta ze 26 listopada 1994 roku, zatwiyrdzōno bez władze Abchazyje 3 października 1999 roku. Dokōmynta ta je nowelizacyjōm ustawy zasadniczyj s 1925 roku prziwrōconyj 23 lipca 1992, jako ôdwyt za dowaniy Abchazyje gruzińskij kōnstytucyje ze 1921 roku. Teroźnio kōnstytucyjo podowo Abchazyjo jako suwerynne państwo, proponujōnce atoli ukłod ze Gruzyjōm na warōnkach federacyjnych (żodyn kraj niy uznowo Abchazyjo we tym formacie). Kōnstytucyjo ôstała napisano we abchaskij godce kero ôdtyndy je ôficjalno we kraju. Kej stolica ôkryślo sie miasto "Аҟәа" (Suchōmi). KONFLIKTY ZBROJNE NA OBSZARZE POSTRADZIECKIM. STAN OBECNY. PERSPEKTYWY UREGULOWANIA. KONSEKWENCJE, čyrwiec 2003 Abchazja-problemy ze zajty "Stosunki międzynarodowe" |
Saitama (jap. さいたま市 "Saitama-shi") – miasto we Japōniji, na wyspie Honsiu, stolica prefekturze Saitama. Miasto utworzōno 1 maja 2001 bez skuplowanie miastōw Urawa, Ōmiya-ku a Yono. 1 kwietnia 2005 przikuplowano Iwatsuki. |
Aokigahara (jap. 青木ヶ原), zwany tyż Morze Strōmōw (jap. 樹海 "Jukai") – miynszany las na terynie Parku Nŏrodnego Fuji-Hakone-Izu u pōłnocno-zachodnigo podnōża gōry Fuji w Japōniji. Rośnie pōmiyndzy jeziorami Sai i Shoji przinŏleżōncymi do Piyńciu Jezior Fuji, rozciōngŏ sie w richtōngu połedniowym ôd jezior. Las rośnie na zastygłyj lawie bydōncõ z erupcyje pasożytniczego krateru ô mianie Gōra Nagaoyama, przinŏleżōncego do stratowulkōnu Fuji we roku 864. Las Aokigahara zajmuje teryn ô wiyrchni 30 km². Je wyjōntkowo gynsty, strōma pokryte sōm mchym, a zŏl z lawy ekstra zawŏdzŏ poruszanie sie po nim. Gynste strōma sprawiajōm, iże we postrzodku lasa panuje bezwietrznŏ atmosfera a niytypowŏ ciszyna. Samobōjstwa. Las znany je skuli wyjōntkowyj hyrskości postrzōd samobōjcōw. Niy ma statystyk zbiyrajōncych sumaryczne dane na tymat samobōjstw na terynie lasa, jednak regularnie ukazujōm sie informacyje na tymat liczby ciał znŏdniyntych we danym roku. Ksiōnżka "Cliffs of Despair" autorstwa Toma Hunta wysuwŏ tezã, iże je to drugi pod wzglyndym hyrskości plac pod wzglyndym liczby dziōnych samobōjstw, zarŏz po moscie Golden Gate Bridge we San Francisco. Krōm iże już wczaśnij znany bōł za plac zwiōnzany z duchami jak tyż dŏwnymi rytuałami, swojã hyrskość postrzōd samobōjcōw las zyskoł dziynki dwōm ksiōnżkōm autorstwa Seichō Matsumoto (1909–1992), ôpublikowanym we 1960 roku: "Nami no Tō" (ôzprŏwka ô duchu kobiyty, kerŏ popołniyła samobōjstwo we lesie Aokigahara) i "Kuroi jukai" (tragicznŏ ôzprŏwka ô dwōch kochankach, kerzi decydujōm, by zakōńczyć swoje życiŏ razym we lesie Aokigahara) jak tyż film "Suicide Forest" (ôzprŏwka ô modyj Amerikance, kerŏ przijyżdżŏ do mrokewnego lasa Aokigahara ku cylu ôdnŏdniyńciŏ ciała szwestry samobōjczyni). Dokludziyło to do wkludzyniŏ ôd roku 1971 kŏżdorocznych patroli kludzōnych bez chyntliwe ôsoby. Patrole przeszukujōm las we poszukowaniu ciał, zaôbycz powieszōnych na strōmach, niyjednokrotnie niyblank zjedzōnych bez zwiyrzynta. Jednak ôsobliwy wzrōst liczby samobōjstw prziszoł ôd mōmyntu publikacyje ksiōnżki "The Complete Manual of Suicide" ("Kōmpletny podryncznik samobōjstwa") autorstwa Wataru Tsurumi (1964– ) we 1993 roku. Bestseller przedany we bez milijōnie egzymplŏrzōw ôpisuje las jako "idyalny plac na abszlus życiŏ". We roku 1998 samobōjstwo popołniło we nim 73 ôsoby. We 2002 znŏdniynto rekordowõ liczbã ciał – 78. Po tym jak we roku 2003 liczba dźwigła sie do 100, a we 2004 do 108, miyjscowe władze przestały publikować informacyje ô liczbie ciał, majōnc nadziejã, iże Aokigahara przestanie być kojarzōny z samobōjstwami. Na ôbrzeżach lasa sōm liczne znaki zniychyncajōnce do ôdebraniŏ sie życiŏ jak tyż zachyncajōnce do kōntaktu z policyjōm. Miyjscowŏ policyjŏ pasuje zapobiygawczy hereszt ôsōb, kerych zachowanie skazuje na zastrojynie popołniyniŏ samobōjstwa. We 2002 zastawiōno we tyn knif 83 ôsoby, ô 20 wiyncyj aniżeli rok wczaśnij. Zapobiyganie samobōjstwōm mŏ tyż praktyczny fasōng. Trzi place bydōnce we bliżu: Kamikuishiki, Narusawa i Ashiwada zgodnie z japōńskim prawym muszōm skrymować niyzidyntyfikowane ciała na włŏsnõ utrŏtã, co je uwŏżnym ôciōnżyniym dlŏ budżetōw. Prochy sōm potym przechowowane we urnach, kerych podle danych na rok 2000 było już 231. Turystyka. Jako plac bydōncy na terynie Parku Nŏrodnego Fuji-Hakone-Izu, las Aokigahara posiadŏ pŏrã sztrek jak tyż lawowe groty narychtowane do zwiydzaniŏ: "Fugaku Fuketsu" (grota wiatru) – strzedniŏ tymperatura ôstrzodka wynosi 3°C, lodowe filŏry we jeji ôstrzodkowi utrzimujōm sie cołki rok; "Narusawa Hyōketsu" (grota lodu) – strzedniŏ tymperatura ôstrzodka wynosi 3°C, lodowe filŏry w jeji ôstrzodkowi utrzimujōm sie cołki rok; "Ryūgū Dōketsu" (pałac dracha) – dugość 10 m; "Saiko Kōmori-ana" (grota gacopiyrzōw) – dugość 350 m, zamiyszkanŏ bez gacopiyrze. Informacyjnŏ zajta lasa Aokigahara |
New Jersey je stōn na pōłnocnym wschodzie Skuplowanych Stanōw. Granica mo na pōłnocy ze stanym Nowy Jork, na wschodzie ze Oceaniy Atlantyckim, na połedniu ze Delaware, a na zachodzie ze Pynsylwanijōm. Nojsrogsze miasta: Newark Jersey City Paterson Elizabeth Stolica - Trenton. Wielość ludzi - 8,414,350 Ôficjalno neczajta New Jersey (we angelskij godce) |
Frup - zawarcie naczynio, ôbycznie flaszki nale kajnikej tyż krauzy lebo termosa, kere je zuōnaczōne ze matyriołu co niy puszczo cieczōw. Idzie trefić frupy ze szlajfiyrowanygo glasu, ze gōminu, nale nojczyńścij trefio sie frupy ze kory strōmu quercus suber. |
Yves Leterme (rodz. 6 paździyrnika 1960, Wervik, Belgijo) – belgijski polityker. Ôd 20 merca 2008 do 30 grudnia 2008 bōł prymierym. Je uōn żyniaty a mo trzi bajtle. |
Tomáš Garrigue Masaryk (rodz. 7 marca 1850 we Hodońínie, um. 14 wrzesiynia 1937 we Lánach) - czeski polityker, piyrszy prezydynt Czechosłowacyji, mianowany "fatrym niypodległyj Czechosłowacyji". Wykłodoł filozofijo na Uniwersytecie we Pradze, bōł profesorym. |
Peczyńskŏ gŏdka - umartŏ tureckŏ gŏdka s tajli oghuzkich gŏdek, kerŏ bŏłŏ użiwanŏ bez Peczenōw. |
Słowyńsko godka - połedniowosłowiańsko godka, kero je używano we przede wszyjskim we Słowyniji (kaj mo sztatus jedzinyj amtowyj godki), a ôkrōm tego we Madziarach, Austriji, Italiji. |
PlayStation 3 (jap. プレイステーション3, "Pureisutēshon Surī"; skrōt: PS3) – kōnsola do szpilōw wideo wyprodukowanŏ bez fyrmã Sony Computer Entertainment. Kōnsola miała swojã prymierã 11 listopada 2006 roku we Japōniji, 17 listopada 2006 roku we Pōłnocnyj Ameryce i 23 marca 2007 roku we Ojropie; nŏstympca PlayStation 2. Ôficyjalnŏ zajta kōnsole PlayStation 3 |
Glendale – miasto we sztacie Arizōna, we hrabstwie Maricopa Glendale – miasto we sztacie Kalifornijo, we hrabstwie Los Angeles Glendale – ôsadniczo jednostka we sztacie Połedniowo Karolina, we hrabstwie Spartanburg Glendale – miasto we sztacie Kolorado, we hrabstwie Arapahoe Glendale – miasto we sztacie Missouri, we hrabstwie St. Louis Glendale – wieś we sztacie Ohio, we hrabstwie Hamilton Glendale – miasto we sztacie Oregon, we hrabstwie Douglas Glendale – miejscowość we sztacie Utah, we hrabstwie Kane Glendale – miasto we sztacie Wisconsin, we hrabstwie Milwaukee Glendale (ang. "Glendale Township") – gmin we sztacie Kansas, we hrabstwie Saline Glendale (ang. "Glendale Township") – gmin we sztacie Pōłnocno Dakota, we hrabstwie Logan Glendale (ang. "Glendale Township") – gmin we sztacie Połedniowo Dakota, we hrabstwie Hand Glendale (ang. "Glendale Town") – gmin we sztacie Wisconsin, we hrabstwie Monroe Glendale – miasto we Zimbabwe Bitwa pod Glendale – bitwa we czas secesyjnyj wojny (30 czyrwca 1862) na terynie hrabstwa Henrico we sztacie Wirginijo |
Klasyčno godka nahuatl (tyž znano kej aztecko leby normalniy nahuatl) to ôkreślyniy užywane do ôpisywanio zorty godki nahuatl, kero bōua stosowano we Křikopie Meksykańskij kej i we střodkowym Meksyku kej lingua franca – we časie hišpańskij konkwisty Meksyku we XVI wieku. Bez nastympne lota klasyčno godka nahuatl bōua zastōmpywano ôd hišpański a rozwinyua sie we jydyn ze wspōučesnych djalykt nahuatl, durś we godoniu (inkše djalykty pochodzōm s roztōmajtych inkšych šesnastawiečnych zortōw). Krōm tygo, co je klasyfikowony kej godka umarto, klasyčny nahuatl přežōu bez mynga škryflonych zdřōduōw přetranskrybowonych ôd Hišpanōw a Nahuasōw do alfabyta uacińskigo. |
Moroni - nojsrogsze miasto a stolica Zwiōnzku Kōmorōw. Je rozlygowane na wyspie Wielgi Kōmor. Morsko hawyna a lufthawyna. |
Ślōnske niebo (śl-niym. "Schläsches Himmelreich") – ślōnske, miynsne danie, terŏźnie rychtowane zaôbycz na roztōmajte świynta, kejś jako nadgroda za pōmoc przi skubkach lebo przyndzyniu. Głōwnym skłŏdnikym ślōnskigo nieba jes ôwiynzie miynso a zōuza ze suszōnych ôwocōw. Do ślōnskigo nieba przidŏwŏ sie tyż cum bajszpil skurzicã, citrōny, myjl a inksze. |
Taraszkewica (inksze miano: klasyczny prawopis, bioł. "тарашкевіца", "клясычны правапіс") – miano jednyj ze zortōw biołoruskij ôrtografije (skłodnie, gramatyki a alternatywnyj potocznyj godki), kero ôpiyro sie na regułach biołoruskij godki stosowanych przed reformōm biołoruskij gramatyki we 1933 roku. |
Złotogowice (pol. "Złotogłowice", miym. "Groß Neundorf") – wieś na Gōrnym Ślōnsku, we połedniowo-zachodnij Polsce, we ôpolskim wojewōdztwie, we nyskim krysie, we gminie Nysa. We 2011 roku wieś miała 744 miyszkańcōw. |
Łubowice (pol. Łubowice, miym. Lubowitz) je to wiejś we Gōrnym Ślōnsku, we ślōnskim wojewōdztwie, we raciborskim krysie, we gminie Rudnik. |
St. Isidore - designated place we Kanadzie, we prowincyji Ontario. Na 2011 rok pōmiyszkiwało sam 752 ludzi. |
Eintracht Frankfurt – miymiecki klub fusbalowy xr Frankfurtu. Eintracht, kej sie tyż godo na tyn klub, groł we miymieckij Bundeslidze. Swoje szpile gro na Deutsche Bank Park we Frankfurcie nad Mynym. Alfred Pfaff - majster świata ze 1954 roku. Jürgen Grabowski - majster świata ze 1974 roku. Bernd Hölzenbein - majster świata ze 1974 roku. Uwe Bein - majster świata ze 1990 roku. Erik Durm - majster świata ze 2014 roku. Mario Götze - majster świata ze 2014 roku. Joachim Löw - majster świata ze 2014 roku. Uoficjalno neczajta Eintracht Frankfurt |
Szimon Peres (rodz. kej "Szymon Perski" 2 siyrpnia 1923 we Wiszniewyj, um. 28 września 2016 we Tel Awiwie) - izraelski polityker, prezydynt Izraela we lotach 2007–2014, prymier Izraela we lotach 1984–1986 a 1995–1996. Poseł ku Knesetowi ôd 1959 do 2007. We 1994 roku wroz ze Icchakem Rabinym a Jasirym Arafatym erbnōł Pokojowo Noblowo Nadgroda. Biografijo na neczajcie Knesetu |
Sting, po prowdzie: Gordon Matthew Sumner (rodz. 2 października 1951 we Wallsend) – angelski muzyk, kōmpozytor a wokalista, ôdznačōny titlym kōmandora Ôrderu Imperiōm Brytyjskigo. Na přeuōmie lot 70. a 80. XX wieku lider, guōwny kōmpozytor a gitařista basowy grupy muzyčnyj The Police. Kariera aktorsko. Sting wystympuje tyž we filmach a prōgramach telewizyjnych. W 1979 zadebiutowou we filmie "Quadrophenia". Jydnōm s nojguośnijšych rōl bōua postać "Feyd-Rautha" s 1984 we filmie "Djōna" nakryncōnym na podstawie guośnyj powieści science fiction Franka Herberta. W 1998 zagrou wuaściciela pubu we filmie Guya Ritchieygo "Lock, Stock and Two Smoking Barrels". 1985 "The Dream of the Blue Turtles" 1987 "...Nothing Like the Sun" 1991 "The Soul Cages" 1993 "Ten Summoners Tales" 1996 "Mercury Falling" 1999 "Brand New Day" 2003 "Sacred Love" 2006 "Songs from the Labyrinth" 2009 "If on a Winters Night..." 2010 "Symphonicities" 2013 "The Last Ship" 2016 "57th & 9th" 2018 "44/876" 2019 "My Songs" 2021 "The Bridge" 1986 "Bring On the Night" 1991 "Acoustic Live in Newcastle" 2001 "... All This Time" 2007 "The Journey and the Labyrinth" 1994 "" 1997 "The Very Best of Sting & The Police" 1999 "At the Movies" 1982 "The Secret Policemans Other Ball – The Music" 1993 "Demolition Man" 1995 " 1995 " 2000 "" 2007 "Welcome to the Voice" 1988 "Nada Como el Sol" – zawiero 5 utworōw s albōmu Nothing Like the Sun, wykonanych we hišpańskij a portōgalskij godce. Ôficyjolno neczajta Stinga |
Pianacci – małŏ wieś ("curazia") we San Marino. Przinŏleży do gminy Fiorentino. Fiorentino Capanne Crociale |
Piotr Świąc (rodz. 6 moja 1967 we Gdańsku, um. 5 marca 2021 we Borczu) - polski dziynnikorz TVP3 Gdańsk. Umrził we autounfalu. |
Inverness (szkocko gaelicko godka "Baile Inbhir Nis") - miejscowość we Kanadzie, we prowincyji Nowo Szkocyjo, we hrabstwie Inverness. Na 2011 rok pōmiyszkiwało sam 1387 ludzi. |
Irena Kwiatkowska (rodz. 17 września 1912 we Warszawie, um. 3 merca 2011 we Kōnstanciniy-Jeziornyj) – polsko szauszpilerka tyjatralno, filmowo a telewizyjno a kabarytowo artystka. Nojbarzi znōmo ze role "Robotnyj baby" ze seryjala "Czterdziestolatek" (śl. "Sztyrdziestolotek"). Filmografijo we IMDB profil we serwisie e-teatr.pl (we polskij godce) |
Majs (kukurzica, kukurzyca, kukurica, cikurania, turka, korn, łac.: "Zea mays") – zielina, kerŏ je dzikōm trŏwōm, siōnõ za ôbiyle ôd ōngyfer 7 tysiyncy lŏt. Majs mŏ bycie meksykańske, atoli terŏzki je siōny we roztōmajtych tajlach świata. Majs może mieć do ōngyfer 2 myjtrōw wysokości. Majs je siōny na ziŏrka jak tyż na ôsucie, kere sie tworzi ze zielōnych tajli tyj zieliny. |
Niymiecke Cysŏrstwo (niy. "Deutsches Kaiserreich"), ôficjalnie Niymiecki Rajch (niy. "Deutsches Reich"), tyż mianowane za Drugi Rajch (niy. "Zweites Reich") – gyszichtowe cysŏrstwo, kere powstoło po zjednoczyniu Niymiec we 1871 roku. Niymecke Cysŏrstwo reskiyrowane było bez cysŏrzy (kerzi byli tyż krōlami Prus) ze dōma Hohenzollernōw. Przed cysŏrstwym, na jego ojropejskich landach było mocka myńszych sztatōw, hławnie mōnarchije, ale tyż pŏrã fraj sztadōw a jedno terytorium rajchu. Cysŏrstwo upadło we 1918 roku, kej to cysŏrz Wilhelm II. abdankowoł a ôstała ôgłoszōnŏ Weimarskŏ Republika. |
Żabiłoczko (łać. "Myosotis" L.) – zorta zielinōw ze familiji ôgōrecznikowatych. Wlazuje do nij ōng. 50 gatōnkōw, jedno- a dwurocznych a tyż bylinōw. Je to ôbyczno zielina umiarkowanyj klimy, kero rośnie na wszyjstkich kōntynyntach krōm Antarktydy. Lista łacińskich mianōw gatōnkōw żabiłoczek |
Atejizm – systyma poglōndōw kero ôdciepuje furt wiara we istniynie Boga a bogōw, je przeciwno do dejizmu. Piyrsze perzōny, kere same sia mianowoły "atejistōma", bōły we XVIII stoleciu, downij uōnego miana używano lo perzōnōw kere niy bōły do zgody ze panujōncōm religijōm. Terozki za atejistōw podowo sie 2,3% ludzi na świecie. |
Kłodzin (pol. "Kłodzin") - kolōnijo we Polsce, we zachodniopōmorskim wojewōdztwie, we choszczyńskim krysie, we gminie Bierzwnik. Kolōnijo wlazuje we skłod szołtystwa Pławno. |