text
stringlengths 24
70.4k
|
|---|
Bieszczadzki krys – krys we Polsce, we podkarpackim wojewōdztwie. Je rozlygowany na połedniowo-wchodnim kreju Polski, wele granicy ze Ukrajinōm. Mo 1138,17 km² wiyrchu a podug danych ze 2011 roka miyszkało sam 22 396 ludzi. Je to nojrzodzij zaludńōny krys we Polsce (19,68 perz./km²). Siedzibōm krysu je miasto Ustrzyki Dolne. Ferwaltōngowy tajlōng. Ferwaltōngowo bieszczadzki krys je podajlowany na jedna miesko-wiejsko a dwie wiejske gminy. Gmin Ustrzyki Dolne (miejsko-wiejski) Gmin Czarna (wiejski) Gmin Lutowiska Neczajta bieszczadzkigo krysu |
Brian Lumley (nar. 2 grudnia 1937 we Harden) to je angelski pisŏrz, autōr rōmanōw ze zorty horror a mistery. Nojbarzij znōmy ze sagi ô wampiyrzach „Nekroskop”. Ôficyjalnŏ strōna |
Zettabajt (krōcyj ZB) abo zebibajt (krōcyj ZiB) – jednotki używane we informatyce miyndzy inkszymi do ôkryślaniŏ miary nojsrogszych spamiyńci masowych, zasobōw zbiorōw i baz danych. Zgodliwie ze sztandardym IEC 60027-2 we systymie przedrostkōw dwōjkowych (binarnych) ôbowiōnzujōm znŏleżności: 1 ZiB = 1024 EiB = 1024 · 1024 PiB = 1024 · 1024 · 1024 TiB = 1024 · 1024 · 1024 · 1024 GiB = 10245 MiB = 10246 kiB = 10247 B za to we systymie przedrostkōw dziesiyntnych SI: 1 ZB = 1000 EB = 1000 · 1000 PB = 1000 · 1000 · 1000 TB = 1000 · 1000 · 1000 · 1000 GB = 10005 MB = 10006 kB = 10007 B http://physics.nist.gov/cuu/Units/binary.html |
Omonville-la-Rogue - downy gmin we Francyji, we regijōnie Normandyjo, we departamyńcie Manche. Mioł 4,29 km² wiyrchu a podug danych ze 2014 roku pōmiyszkiwało sam 489 ludzi. 1 stycznia 2017 wroz ze 18 inkszymi gminōma wlozł we skłod nowo utworzōnyjgo gminu La Hague. |
Jules Gabriel Verne (ur. 8 lutego 1828 we Nantes, um. 24 marca 1905 we Amiens) – francuski pisŏrz, dramaturg i ôbywatelski działŏcz. Wszeôbecnie uwŏżany za jednego z piōnierōw naukowyj fantastyki (społym z Hugo Gernsbackiem i H.G. Wellsem), autōr pŏrudziesiyńciu rōmanu. Ôd 1870 Kawaler, a ôd 1892 Ôficyr Medalu Hōnorowyj Legije. Pisoł rōmany ô rajzach, fantastyczne, naukowe, historyczne, geograficzne, kryminalne, a tyż tyjatralne przedstawiyniŏ i wiersze. "Buntownicy z Bounty" ("Les révoltés de la Bounty", 1879) "Frritt-Flacc" (1884) "Gil Braltar" (1887) "Ôdkrywanie Ziymie. Historyjŏ wielgich rajz i wandrusōw" ("Découverte de la Terre. Histoire générale des grands voyages et des grands voyageurs.", 1864–1880) "Ilustrowanŏ geografijŏ Francyje i jeji kolōnije" ("Géographie illustrée de la France et de ses colonies. Précédée dune étude sur la géographie générale de la France, par Théophile Lavallée.", 1866) |
Vilnius (pol.: "Wilno", rus.: "Вильнюс") – stolica Litwy, miasto rozlygowane nad rzykōm Wiljōm. Terozki (2010) zamiyszkuje sam 546 733 ludzi. Je wożnym ôstrzodkym biznesowo-handlowo-usugowo-przemysłowym. |
Adolf Hitler (ur. 20 kwietnia 1889 we Braunau am Inn, zm. 30 kwietnia 1945 we Berlinie) – miymiecki politiker, kanclyrz Miymiec ôd 1933, führer i kanclerz III Rajchu ôd 1934, prziwōdca Narodowo-Socjalistycznyj Miymieckej Partii Robotnikōw (NSDAP), ideolōg miymieckej ôdmiany faszyzmu zwanyj ôd jygo nazwiska hitleryzmym abo narodowym socjalizmym (nazismym), twōrca a dyktator III Rajchu miymieckiego, zbrodniorz wojynny, ôdpedzialny za zbrodnie przeciw ludzkości. Po ôbiyńciu ôbu fōnkcyji zmiyńōno nazwa jygo stanowisko na „Führer und Reichskanzler” (Wōdz i kanclyrz Rajchu). Uznowany je bez wiynkszość historykōw za ôsobiście ôdpedzialnygo za polityka rasowo nazistowskych Miymiec, Holocaust a za śmierć milijōnōw ludzi ubitych podczas jygo rzōndōw. Agresywno polityka zagraniczno, kero stosowoł, doprowadziyła do rozpyntanio bez Miymcy II wojny światowyj, we wyniku keryj zginyło 55 miljōnōw ludzi. Familijo. Rodzyństwo Adolfa Hitlera: Alois Hitler junior (1882–1956) Angela Hitler (1883–1949) Gustav Hitler (1885–1887) Ida Hitler (1886–1888) Otto Hitler (1887–1887) Edmund Hitler (1894–1900) Paula Hitler (1896–1960) Biografijo. Wczesne życie. Hitler rodził sie 20 kwietnia 1889 we mieście Braunau am Inn kole Linz we Gōrnyj Austriji we Austro-Madziarach. Był dzieckem Klary Pölzl a Aloisa Hitlera. Wychowywoł sie we Passau, Lambach a Leonding. Krōtko po śmiyrci fatra we 1903, kole 1905 zajyntyresowały go antysemiicke (antyżydowske) a pangermańske poglōndy profesora Leopolda Poetscha. Przez śmiyrć matki we 1907 popadł we depresyje. We 1909, Hitler zaczōł studja sztukii we Wiedyniu. I wojna światowo. We 1913 zamiyszkoł we München we Miymcach. 16 siyrpnia 1914 dołōnczył do Bajerskej armii. Broł udzioł we I wojnie światowej. Walczył we Belgiji a Francyji we 16 Bajerskiim Pułku Rezerwowym. 2 grudnia 1914 dostoł Żelazny Krziż II klasy. 5 października 1916 bōł ranny a ôd 9 października do 1 grudnia leżoł we lazarycie "Belitz". Na frōnt wrōcił we marcu 1917. 4 siyrpnia 1918 dostoł Żelazny Krziż I klasy ôd Hugo Gutmanna. Führer III Rajchu. Po wojnie wrōcił do München. Dołōnczył do Narodowo-Socjalistycznyj Miymieckej Partii Robotnikōw, kerej bōł prziwōdcōm. Ôd 1933 bōł kanclyrzem Miymiec. Po ôbiyńciu ôbu fōnkcyji zmiyńōno nazwa jygo stanowisko na „Führer und Reichskanzler” (Wōdz i kanclyrz Rajchu). 1 września 1939 przez angrif Miymcōw na Polsko ôzpoczył II wojne światowōm, we wyniku keryj zginyło 60 miljōnōw ludzi. Śmiyrć. 30 kwietnia 1945 Hitler popełńōł samobōjstwo. Uōnygo ciało ôstoło spalōne. Nadgrody. Lista niypołno Żelazny Krziż (1914) I klasy Żelazny Krziż (1914) II klasy Czorno Ôdznaka za Rany (1918) Złoto Ôdznaka za Rany (po ataku 20 lipca 1944) Złoto Ôdznaka Partii Wielgi Kawalyr Imperialnego Ôrdera Czerwōnych Strzał – Szpanijo (Franco), 1937 Ôdznaka hōnorowygo titla"Caporale dOnore della Milizia" (MVSN) – Italijo, 1938 Honorowy kordzik MVSN – Italijo, 1938 Rzōnd Hitlera. Rzōnd Adolfa Hitlera był ôd jego przejyńcio władzy (tzw. "Machtergreifung") 30 stycznia 1933 aż do jego śjyrci 30 kwietnia 1945 (12 lat a 3 mieśōnce). |
Jeffery Michael "Jeff" Gordon (ur. 4 siyrpnia 1971 we Vallejo) – amerikański wyścigowy kerowca, majster świata NASCAR we rokach 1995, 1997, 1998 a 2001. |
Pelt - gmin we Belgiji, we prowincyji Limburgijo. Utworzōno 1 stycznia 2019 bez skuplowaniy gminōw Neerpelt a Overpelt. Mo 83,78 km² wiyrchu a podug danych ze 2022 roku pōmiyszkowoło sam33 601 ludzi. |
Ludwig van Beethoven (ur. 15–17 grudnia 1770 we Bonn, zm. 26 marca 1827 we Wiedyniu) – miymiecki kōmpozytor a muzyk, ôroz s Haydnem a Mozartem zaliczany do klasykōw wiedyńskich, jedyn ze nojwybitnijszych we gyszychcie. |
David Duchovny (rodz. 7 siyrpnia 1960 we Nowym Jorku, USA) – amerykański aktōr. Groł we wielu filmach, nojbarzij je znōmy ze role agynta Foksa Muldera we "Ze Archiwum X". |
Baden-Baden - miasto na prowach krysu we Miymcach, we landzie Badynijo-Wirtymbergijo. Do 1931 mianowane "Baden", teroźne miano mo skiż tego co ludzie na nie godali "Baden in Baden", co ôznaczo "Baden we Badyniji". |
Issy-les-Moulineaux - gmin we Francyji, we regijōnie Île-de-France, we departamyńcie Hauts-de-Seine. Mo 4,25 km² wiyrchu a podug danych ze 2017 roku pōmiyszkiwało sam 68 451 ludzi. Majōm sam siedziby telewizyje Eurosport a France 24. |
Społecznŏ fobijŏ to je lynkowe zaburzynie, co cechuje sie ôbŏwōm przed społecznymi sytuacyjami. Je ofyn mylōne ze niyśmiałościōm. Społecznŏ fobijŏ wystympuje u 7,1% ôgōlnyj populacyje, czynścij je diagnozowanŏ u bab (8,0%) niż u chopōw (6,1%). Idzie ônōm lyczyć bez poznawczo-behawioralnõ terapijõ abo antydepresyjnymi medycynami. Ôbiŏwy. Piyrsze ôbiŏwy społecznyj fobije idzie ôbserwować zaôbycz we ôkresie dojzdrzywaniŏ. Ôsoby, co cierpiōm na społecznõ fobijõ: unikajōm publicznych wystōmpiyń unikajōm publicznego jedzyniŏ a piciŏ niy ôdzywajōm sie we ôbecności inkszych ludzi unikajōm gŏdaniŏ ze ôsobami, co sōm lŏ ônych mało znajōme, abo sōm ônych autorytetym niy mogōm pracować, kej fto sie na ônych gapi nojczyńścij kludzōm samotniczy tryb życiŏ Kej czowiek, co mŏ to zaburzynie, je narażōny na ekspozycyjõ społecznõ, wystympujōm u ônego ôbiŏwy sōmatyczne: zaczyrwiyniynie przispiyszōne bicie herca dyrganie rōnk i miynśniōw fest pocynie duszność nudności szumienie we uszach zaburzynie mŏwy (bp. dyrganie głosu) lzawiynie zawroty gowy |
Sycylijo (it.: "Sicilia") – nojwiynkšo wyspa na Morzu Strōdziymnym (25 400 km²), ležy ōuna na pouedniowy zachōd ôd Pōłwyspu Apynińskigo, ôddzielōno ôd niygo bez Ciyśnina Mesyńsko. Wroz s pobliskimi wyspōma: Liparyjskimi, Egadōma, Pelagijskimi a wyspōm Pantelleria ôd 1946 twoři rygiōn autōnōmičny. Nojwyžšy wiyrch na Sycylije to je wōlkōn Etna, kery siyngo 3323 m. n.p.m. Je to jedyn s biydniyjšych rygiōnōw Italije. |
Rocco Siffredi, po prowdzie Rocco Antonio Tano (rodz. 4 maja 1964 we Ortona) – italski szauszpiler porno, tyż scynarzista a reżysyr filmōw porno. Znōmy kej "Italski ôger". we swojij karierze dostoł przez 40 nadgrodōw AVN. Kariera we branży porno zaczōn kej był 19 lot stary. Miyndzy inkszymi szauszpilerami wyrōżnioł sie srogim ciulikem (23 cm dugi a 6 ruby kej we wzwodzie). Je żyniaty ze Rosą Caracciolo (po prowdzie Rózsa Tassi), kero je Madziarkōm a tyż wystympowała we porno. Majōm dwōch synków: Lorenzo a Leonardo. Rocco Siffredi we Adult Film Database Rocco Siffredi we IMDB |
La Marseillaise ("Marsylianka") – państwowy hymn Francyje. Ôstoł przijynty 14 lipca 1795 roku. Napisoł go Claude-Joseph Rouget de Lisle. Ôficyjalnym hymnym je piyrszŏ a szōstŏ zwrotka. Słowa. "Allons, enfants de la patrie," "Le jour de gloire est arrivé." "Contre nous, de la tyrannie," "Létendard sanglant est levé; létendard" "sanglant est levé." "Entendez-vous, dans les campagnes" "Mugir ces féroces soldats?" "Ils viennent jusque dans nos bras" "Égorger nos fils, nos compagnes." "Aux armes, citoyens!" "Formez vos bataillons," "Marchons, marchons!" "Quun sang impur" "Abreuve nos sillons." "Amour sacré de la Patrie," "Conduis, soutiens nos bras vengeurs." "Liberté, liberté chérie, " "Combats avec tes défenseurs; combats" "avec tes défenseurs." "Sous nos drapeaux, que la victoire" "Accoure à tes mâles accents;" "Que tes ennemis expirants" "Voient ton triomphe et notre gloire!" "Aux armes, citoyens..." |
Masztalscy – ślōnsko kabaretowo skupina zołożōno we 1986 roku ôd Aleksandra Trzaski ("Masztalskigo") a Jerzygo Ciurloka ("Ecika"), kere ôba sōm redachtorōma we Radyju Katowicy. Miano kabareta je wziynte ôd drugigo miana fikcyjnygo grubiorza, kery bōł bohatyrym kupy wicōw. Masztalscy wydali 10 kśōnżkōw a przez 30 kasetōw ze wicōma. Wystympowali we Polsce, Austriji, USA, Australiji, Czeskij Republice a Słowacyji. Neczajta Masztalskich we serwisie TVS |
Bethesda - census-designated place we USA, we sztacie Maryland, we hrabstwie Montgomery. Mo 34,2 km² wiyrchu a podug danych ze 2013 roku pōmiyszkiwało sam 63 374 ludzi. |
Frederick Marryat (10 lipca 1792 – 9 siyrpnio 1848) – pisoř angelski, autor nowel i powieści ô tymatyce marynistyčnyj i awanturničyj. Bydōnc ôficerym floty brytyjskij usiuowou přeciwstawiać sie procederowi přimusowygo poboru do marynarki wojynnyj, publikujōnc brošura "Zalecynio suužōnce zniysiyniu ôbecnygo systymu přimusowygo wcielanio do floty". Swoje morske doświadčynio wykořistou we pōźnijšej twōrčości. Wzorujōncy sie na ôpowiadaniach Charlesa Dickynsa, dziś uwažany za jydnygo s piōniyrōw powieści marynistyčnyj. "The Naval Officer, or Scenes in the Life and Adventures of Frank Mildmay" (1829) "The Kings Own" (1830) "Newton Forster or, the Merchant Service" (1832) "Peter Simple" (1834) "Jacob Faithful" (1834) "The Pacha of Many Tales" (1835) "Mr Midshipman Easy" (1836) "Japhet, in Search of a Father" (1836) "The Pirate" (nowela)(1836) "The Three Cutters" (1836) "Snarleyyow, or the Dog Fiend" (1837) "Rattling the Reefer" (s Edwardem Howardem) (1838) ""Uokrynt widmo" (The Phantom Ship)" (1839) "Diary in America" (1839) "Olla Podrida" (1840) "Poor Jack" (1840) "Masterman Ready, or the Wreck in the Pacific" (1841) "Joseph Rushbrook, or the Poacher" (1841) "Percival Keene" (1842) "Monsieur Violet" (1843) "Settlers in Canada" (1844) "The Mission, or Scenes in Africa" (1845) "The Privateersman, or One Hundred Years Ago" (1846) "The Children of the New Forest" (1847) "The Little Savage" (wydano po śmierci autora, 1848) "Valerie" (nowela, wydano po śmierci autora, 1848) |
Andrzej Grabowski (rodz. 15 marca 1952 we Chrzanowie) – polski szauszpiler filmowy, telewizyjny a tyjatralny. Wystympuje we serialu telewizyjnym "Świat według Kiepskich". "Kapitał, czyli jak zrobić pieniądze w Polsce" (1989) jako Stefan Sapieja "Świat według Kiepskich" (uod 1999) jako Ferdynand Kiepski "Zróbmy sobie wnuka" (2003) jako Maniek Kosela "Pitbull" (2005–2008) jako Gebels "Skrzydlate świnie" (2010) jako pan Edzio Andrzej Grabowski we bazie Filmweb Andrzej Grabowski we bazie imdb Andrzej Grabowski we bazie Film Polski |
Ksiynga Mormōna je uznowano bez Kościou Jezusa Chrystusa Świyntych w Dniach Ôstatnich, Spouečność Chrystusa i inkše kościouy s ruchu Świyntych w Dniach Ôstatnich, za ješče jydno świadectwo ô Jezusie Chrystusie a do wyznawcōw tych kościouōw stanowi jydno (obok Bibliji) s podstawowych pism świyntych (piyrše wydaniy - mařec 1830, Palmyra, USA). Zdaniym tych wspōlnot je tuōmačyniym s godki reformowanyj ygipskij dokōnanym bez Joseph Smith na podstawie starožytnych puyt, ôtřimanych ôd proroka Morōniygo. Uopublikowano ja dotychčas we přez 93 godkach. Wydowano we nojwiynkšej ličbie ygzymplaři bez Kościou Jezusa Chrystusa Świyntych we Dniach Ôstatnich pod rozšeřōnym titlem: Ksiynga Mormōna - Ješče Jydno Świadectwo ô Jezusie Chrystusie. Treść. Ksiynga Mormōna zawiero religijne zapisy prorokōw majōncych zamieškiwać niygdyś ôba kōntynynty Ameriki. Zgodniy s treśćōm Ksiyngi, jydyn s tych prorokōw, Lehi, wywodziu sie s Jerozolimy. Ôkouo 600 roku p.n.e. Lehi ôtřimou ôbiawiyniy, we kerym Bōg nakazou mu poprowadzić moua grupa ludzi na kōntynynt amerykański. Po dotarciu do Ameriki grupa ta stwořōua wspaniauo cywilizacyjo. Bōg powouywou kolejnych prorokōw, a Ksiynga Mormōna mo stanowić zbiōr jejich pism. Jeji miano pochodzi ôd Mormōna, proroka-krōnikařa, kery streściu ôbšerne zapisy ôbejmujōnce wiela stoleci. Gōuwnym wydařyniym we Ksiyndze Mormōna je ukazaniy sie Jezusa Chrystusa na kōntynyńcie amerikańskym chnet po uōnygo zmartwychwstaniu. Wedle Ksiyngi Mormōna Chrystus naučou we Americe swojij Ewangeliji a zouožōu swōj kościou podaniy kej we Jerozolimie. |
Usain Bolt (rodz. 21 siyrpnia 1986 we Trelawny) – jamajski lekoatleta, sprinter. Mo trzi title ôlimpijskigo majstra (we biegu na 100, 200 a 4x100 myjtrōw), dwa title majstra a tyż dwa wicemajstra świata. Mo teroźnie rekordy świata we biegu na 100 myjtrōw (9,58 s) a 200 myjtrōw (19,19). Usain Bolt we portalu IAAF |
Kinyeti to je nojwyższo gōra we Sudanie, wysoko na 3187 metrōw n.p.m. Leży niydaleko ôd granicy ze Ōgandōm. |
Kabardino-Bałkaryjŏ (rus.: "Кабарди́но-Балка́рская Респу́блика", kdb.: "Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэ", krc.: "Къабарты-Малкъар Республика)" – je autōnōmicznōm republikōm we Rusyje. |
Anggun Cipta Sasmi (rodz. we marcu 1974), wystympujōnco pod mianym Anggun to indōnezyjsko autorka śpiywek a piosynkorka modygo pokolynio. Wykonuje popowo muzyka a rok. Snow On The Sahara (1997) Chrysalis (2000) Luminescence (2005) Tua Tua Keladi (1990) Bayang - Bayang Ilusi (1992) Yang Hilang (1994) Snow On The Sahara (1997) Luminescence (2005) Ôficyjolno neczajta piosynkorki Anggun na Twitter.com Anggun na IMDB |
Placido Campolo (1693-1743) to bōł italski malyrz epoki pōźnygo baroku, rodzōny we Mesynie na Sycyliji. Pod czas sztudirowanio we Rzimie bōł szkolorzym Sebastiano Conca. Umrził we czas epidemije we 1743. |
Mynga (matymatyka) - pojyńcie tyjoryji myngōw Mynga danych - kolekcyjo danych we informatyce |
Jean-Claude Duvalier, znōmy tyż kej Baby Doc (rodz. 3 lipca 1951 we Port-au-Prince, um. 4 października 2014 we Port-au-Prince) – hajitōński polityker, prezydynt Hajiti we latach 1971–1986, uwożany za dyktatora. |
We Ojropie je 46 państw (ze państwami tajlowo we Ojropie a bez autōnōmicznych terytoryjōw). najwiōnkszym państwem Ojropy je Rusyjo ô placu 4,5 mln km², a najmniyjszym Watykōn ô placu 0,4 km² 26 państw Ojropy noleży do Ojropejskij Unije 27 państw Ojropy noleży do NATO 17 państw Ojropy noleży do strefy Ojro |
Algés - do 2013 roku parafijo gminu Oeiras we Portugaliji, we dystrykcie Lizbōna. We 2013 roku znieśōno skirz utworzynio parafiji Algés, Linda-a-Velha e Cruz Quebrada - Dafundo. Mioła 1,92 km² wiyrchu a na 2011 rok pōmiyszkiwało sam 22 273 ludzi. |
Mika Antić (syrb. : "Мирослав "Мика" Антић"; rodz. 14 marca 1932 we Mokrin, um. 24 czyrwnia 1986) – syrbski dichter, dziyńnikorz, scynarzista, malyrz a szuszpiler. „Испричано за пролеће“, „Рождество твоје“ „Плаво небо“ „Насмејани свет“ „Псовке нежности“ „Концерт за 1001 бубањ“ ("песме") „Мит о птици“ „Шашава књига“ „Издајство лирике“ Dzieła. За децу је написао: „Плави чуперак“ „Хороскоп“ ("песме у прози написане за сина Вука пред његов полазак у основну школу") „Прва љубав“ и „Гарави сокак“. mikaantic.znanje.info (we syrbskij godce) |
Hawyna lotniczo Da Nang (ang. Da Nang International Airport) – drugo podug wielgości miyndzynarodowo hawyna, kej rachować podug wielości pasażyrōw (1,2 milijōna) we Wietnamie. Rozlygowany uōn. 3 km na pōłnoc ôd miasta Đà Nẵng. Da Nang International Airport |
Saint-Cloud – gmin we Francyji, we regijōnie Île-de-France, we departamyńcie Hauts-de-Seine. Mo 7,56 km² wiyrchu a podug danych ze 2016 roku pōmiyszkiwało sam 30 193 ludzi. Frascati, Italijo Bad Godesberg, Miymcy Kortrijk, Belgijo |
Jakub Bielecki (rodz. 28 października 2000 we Bytōmiu) - ślōnski fusbalok, kery gro na pozycyji tormana. Chowanek Ruchu Chorzów. We latach 2020-2023 zrobiōł sam 3 awanse ôd III ligi do Ekstraklasy. |
Elephas maximus abo azjatycki elefant to zwiyrzã ze typu chordata, ze rzyndu proboscidea, ze grōmady cycaczy ze familije elephantidae, co je ôpisoł Linnaeus we 1758 roku. Wystympuje we Połedniowyj Azyji. |
Irving Brecher (rodz. 17 stycznia 1914 we Nowym Jorku, um. 17 listopada 2008 we Los Angeles) to bōł amerikański scynarzista, kery tworził miyndzy inkszymi scynariusze do filmōw bracikōw Marx. Jako jedziny scynarzista bōł wymiyniany we napisach przi jejich filmach, l. b. "At the Circus" (1939) abo "At the Circus" (1940). Bōł nōminowany do Ôskara we 1944 roku za scynariusz do "Meet Me in St Louis". Ben Yehuda Press |
Olmic (czes.: "Olomouc", miym.: "Olmütz", śl-miym. "Olmitz", pol.: "Ołomuniec") je miasto we Morawiji we Czeskij Republice. Je uōno stolicōm Olmickigo Kreja. Bez miasto przepływo rzyka Morawa. Miasto mo wiyrch 10 336 ha, a miyszko we nim 102 307 ludzi . Strzednio wyżka miasta przez poźōm morza je to 219 m. We Olmicu je fusbalklub SK Sigma Olomouc, kery gro we 1. Gambrinus Lidze. |
Bustillo del Páramo - gmin we Szpaniji, we autōnōmicznyj spōlnocie Kastylijo a León, we prowincyji León. Mo 71,77 km² wiyrchu a podug danych ze 2020 roku pōmiyszkiwało sam 1129 ludzi. |
Francyjŏ ( /fʁɒ̃s/), Francuskŏ Republika ( /ʁe.py.blik fʁɒ̃.sɛz/) – państwo, kerego metropolitarnŏ tajla we Zachodnij Ojropie, atoli kerŏ mŏ aji zamorske terytoryja na inkszych kōntynentach. Francyjŏ je piōntŏ pojstrzōd nojbarzi rozcapiyrzōnych krejōw na świecie a jedynŏstym we rankingu sztandardōw żywobyciŏ. Je ôna jednym ze bajstlyrzōw Ojrŏpejskij Unije aji Ôrganizacyje Skuplowanych Nŏrodōw. Je tyż czōnkym Miyndzynŏrodowyj Ôrganizacyje Frankofōnije, grupy G8, Łacińskij Unije a Rady Istości ÔSN, kaj mŏ tyż prawo do weta. Skuli srogij wielości ludzkōw, wiyrchu, ekōnōmijnygo potyncjału a nuklyjarnygo arsynału widzianŏ kej jedyn ze nojfestelnijszych krejōw świata. Etymologijŏ miana. Worta „Francyjŏ” przilazuje ôd germańskigo plymiynia Frankōw, ôd kerych sztat ôstoł zônaczōny. Gyjografijŏ. Francyjŏ je krŏjym leżōncym z wiynksza w Zachodnij Ojropie, jednak posiadajōncym terytoria znŏleżne i departamynta zamorske na inkszych kōntynyntach. Wiyrchnia metropolitarnej czynści Francyje wynosi 551,5 tys. km², skirz czego zajmuje 48. plac na świecie pod wzglyndym srogości wiyrchnie, za to wiyrchnia społym z terytoriami znŏleżnymi i departamyntami zamorskimi 643 801 km². Metropolitarnŏ Francyjŏ je na ziymi ôd Pojstrzōdziymnygo Morza na połedniu ku Pōłnocnymu Morzu na pōłnocy a ôd Ryna na zŏchodzie do Biskajskij Zatoki na wschodzie. Cołkŏ dugość granic lōndowych Francyje to 2 892,4 km. Metropolitarnŏ Francyjŏ graniczy z dalij pokŏzanymi państwami: na połedniu: (56,6 km) (623 km) na weschodzie: (488 km) (4,4 km) (451 km) (573 km) na pōłnocach: (620 km) (73 km) Granice terytoriōw znŏleżnych i departamyntōw zamorskich z: (673 km) (10,2 km) (510 km) Klimat. Na pōłnocach krŏju włażnawy klimat umiarkowany (ôziōmbniynte lata, dości ciepłe zimy). Jŏr to nojlepszŏ burlu na zwiydzanie Paryża, trza być jednak narychtowanym na dyszcze. Podzimym rania bywujōm radszyj zimne i niyprzijymne, ale przed połedniym sie wypogadza. Na połedniu lata sōm suche, a tymperatura czynsto przekrŏczŏ 30°C. Sporadycznie wystympujōm herske burze i krupy. Zimy sōm ôpaterne (tymperatury na wybrzyżu Morza Strzōdziymnygo rzŏdko ślatujōm pod 10°C) i czynsto deszczowe. Jeszcze wiyncyj ôpadōw idzie sie spodziywać jŏrym. Mocka przestrzyństw Francyje mŏ ôsobny mikroklimat. Utrapieniem połedniŏ stoł sie porywisty, ôziōmbniynty mistral. Wiater tyn wieje zaôbycz zimōm i jŏrym, przi przinoszyniu słōneczny czas i jasne, bezchmōrne niebo. Historyjŏ. Ranty dzisiejszyj Francyje je podanu na ranty antycznyj Galije, kerōm pōmiyszkiwali Gale. Niyskorzij podbiōli ja Rzimiany w I w.p.n.e. Gale s czasym wiyny gŏdkã a religijõ ôd agresorōw. We IV w.n.e germańske plymiōna, gōwnie Franki przelazły Ryn a podbiōły Galijõ. Jako samorzōndny krej Francyjŏ zipie ôd 843 r. bez tajlōng Karolińskigo Imperyjōm na wschodniõ, pojstrzodkowõ a zŏchodniõ tajlã, kaj zõchodniŏ bōła choby dzisiej Francyjŏ. Karolingi regirowały we Francyji do 987 r., kej swōj regirōng napoczōn Hugo Kapet, kery je fater dynastyjōw Kapetyngōw, Walezyjuszōw a Bōrbonōw. Wiyrch francuskij mōnarchije je we czasie regirōngu ôd Ludwika XIV, mianowanygo "Krōlym Klarōm". We tym czŏsie Francyjŏ fest ajnflus na ojrŏpejski kōnszt, kulturã, ekōnōmijõ a politykã. Je tyż nojbarzi zaludniōnym krejem w Ojrŏpie. Francyjŏ bōła mōnarchijōm do 1792 r., kej sztartła Francuskŏ Rewolucyjŏ a ôstoła zônaczōnŏ I Francuskŏ Republika. We 1799 r. napoczōn regirować Napoleōn Bōnaparte, kery wiōn na siã titel I Kōnsula, a we maju 1804 r. cysŏrza. Bez wojny Francyjŏ podbiōła mockã krejōw a zicła tam reskyre, kere przilazywały ze familije ôd Bōnapartygo. Po szlusie Napoleōna we Francyje zaś wrŏcŏ mōnarchijŏ. Niyskorzij, dochodzi do mocki swalōnkōw a pōmiōnōw systyma regirōngu ôd cysŏrstwa po republikã. We XX w. Francyjŏ napoczynŏ być corŏzki mij ważnŏ we światowyj polityce. Eli jeszcze bez I Światowŏ Wojna Francyjŏ bōła aktywny szpiler, to II Światowŏ Wojna prziniesła ino miymiyckŏ przymoc a ôkupacyjŏ aji niyskrzij kolaboracyjŏ ś nimi, zônaczōły cŏłkowity upŏdek Francyje. Miało to ajnflus tyż na francuskõ ekōnōmijõ a wielość ludziōw. IV Republika ôstoła ustanowiōnŏ po wojnie, coby we 1958 r. ôstŏć przewesklowanŏ we dzisiejszõ V Republika. Polityka. Francyjŏ je dymokracyjŏ, co je typym republiki. Grōndym prŏw we Francyji je Kōnstytucyjŏ ze 1958 r., keryj we piyrszym artiklu je szrajbniynte, co "Francyjŏ je niypodzielnŏ, laickŏ, dymokratycznŏ a socjalnŏ Republika". Ôd 2003 r. tyn artikel gŏdŏ dalij, co "ônyj ôrganizacyjŏ je zdecyntralizowanŏ". Ôrgany regirōngu. Ustŏwodŏwczy regirōng je we gracach Parlamyntu, kery dzieli sie na dwie izby: niższŏ – Nŏrodowe Zgrōmadzyniy a wyższŏ – Synat. Francyjŏ je republika symiprezydynckŏ. Prezydyntym je terŏzki François Hollande a prymiyrzym Manuel Valls. Podzioł administracyjny. Francyjŏ, jeji tajla metropolitarnŏ tajluje sie terŏźnie na 13 regiōnōw, 96 departamyntōw jak tyż kol. 36 300 gmin. Pōnadto wyrōżniŏ sie departamynta i terytoria zamorske jak tyż zamorske zbiorowości terytorialne. Regiōny. Podzioł europejskij czynści Francyje ôbowiōnzujōncy ôd 1 stycznia 2016: Nowŏ Akwitanijŏ Grand Est Bretanijŏ Burgundia-Franche-Comté Île-de-France Korsykŏ Pays de la Loire Oksytanijŏ Hauts-de-France Normandijŏ Auvergne-Rhône-Alpes Provence-Alpes-Côte dAzur Centre-Val de Loire Gŏdka. Amtowōm gŏdkōm we Francyji je francuskŏ, posuguje sie niōm srogŏ wiynkszość miyszkańcōw tego krŏju, jednak poza nim je mocka regiōnalnych gŏdek: baskijskŏ – regiōnalnŏ gŏdka we Béarn bretōńskŏ – regiōnalnŏ gŏdka we Dolnyj Bretōnije franko-prowansalskŏ – regiōnalnŏ gŏdka we Dauphiné, Jura, Lyonnais, Savoie niyderlandzkŏ – regiōnalnŏ gŏdka we Flandrije katalōńskŏ – regiōnalnŏ gŏdka we Roussillon miymieckŏ – regiōnalnŏ gŏdka we Alzacyje i Lotaryngije prowansalskŏ – regiōnalnŏ gŏdka we Ôksytanije italskŏ – regiōnalnŏ gŏdka na Korsyce Nowy Rok ("Nouvel An") – 1 stycznia Wielkanoc ("Pâques") – ruchōme Pyńdziałek Wielkanocny ("Lundi de Pâques") – ruchōme Świynto Roboty ("Fête du Travail") – 1 mŏja Dziyń Zwyciynstwa ("Fête de la Victoire") – 8 mŏja Wniebowstōmpienie ("Ascension") – ruchōme Zielone Świątki ("Lundi de Pentecôte") – ruchōme Świynto Nŏrodne Francyje ("Fête Nationale Française") – 14 lipnia Wniebowziyncie NMP ("Assomption") – 15 siyrpnia Wszyjskich Świyntych ("Toussaint") – 1 listopada Dziyń Zawieszyniŏ Brōni ("Jour dArmistice") – 11 listopada Boże Narodzynie ("Noël") – 25 grudnia Nŏrodne świynta i dni swobodne ôd roboty. |
Ksiynstwo Gōrnego a Dolnego Ślōnska (śl-niy. "Herzugtum Aeber- und Niederschläsing", niy. "Herzogtum Ober- und Niederschlesien", cze. "Vévodství Horní a Dolní Slezsko", pol. "Księstwo Górnego i Dolnego Śląska") – gyszichtowe ksiynstwo we Ojropie, kere rozlygowane bōło na terynach połedniowo-weschodnigo Ślōnska. Ôstało ône utworzōne we 1742 roku po piyrszyj ślōnskij wojnie, kej to Ślōnsk ôstoł potajlowany na tajlã Prus a tajlã Austryje. Haupsztadym ôd Ksiynstwa Gōrnego a Dolnego Ślōnska bōła Ôpawa. |
Grawitacyjny szwōng to szwōng, z jakim ślatujōm ciała we grawitacyjnym polu roztōmajtych niybieskich ciałōw. Wertość szwōngu idzie wyrachować podug mustra: formula_1 Kaj: a = szwōng ciała, co ślatuje <br>G = grawitacyjno stało <br>r = dugość ôd postrzodków ciałōw, kere sie przićōngajōm <br>m = masa ciała, kerygo grawitacyjny szwōng rachujymy Grawitacyjny szwōng planetōw a niykerych inkszych niybieskich ciałōw słōnecznego układu: Słōńce - 273,95 m/s² (27,9 "g") Merkury - 3,701 m/s2 (0,376 "g") Wynus - 8,87 m/s2 (0,904 "g") Ziymia - 9,80665 m/s2 (1 "g") Mars - 3,69 m/s2 (0,376 "g") Jowisz - 20,87 m/s2 (2,137 "g") Saturn - 8,96 m/s2 (0,914 g) Uran - 8,69 m/s2 (0,886 g) Neptōn - 11,00 m/s2 (1,122 g) Mieśōnczek - 1,622 m/s2 (0,1654 "g") Plutōn - 0,58 m/s2 (0,059 "g") <br> |
Churriana de la Vega - gmin we Szpaniji, we autōnōmicznyj spōlnocie Andaluzyjo, we prowincyji Granada. Mo 6,60 km² wiyrchu a podug danych ze 2021 roku pōmiyszkiwało sam 15 741 ludzi. |
Dubaj (arab. دبي, Dubayy) – nojsrogsze miasto we Zjednoczōnych Arabskich Ymiratach, stolica ymiratu Dubaj. Ôstrzodek turystyki, szpasu a szportu. We Perskij Zatoce zuōnaczōno sztuczne wyspy - Palm Islands, The World a inksze). Je sam tyż mocka fest wysokich stowiyńōw, we tym Buri Khalifa. |
Orokeny - Nacyjŏ s tōnguskich ludōw zamiyszkujōnca hlawniy Hejlōnciyan a Wywnyntrznŏ Mōngolijŏ we Chinach. Jejich gŏdka to Orokeńskŏ gŏdka. |
Gemeses - miejscowośc we Portugaliji, we dystrykcie Braga, we gminie Esposende. Mo 5,57 km² wiyrchu a podug danych ze 2011 roku pōmiyszkiwało sam 1078 ludzi. |
Mokszańsko liczbowo systyma bōła używano ôd Mokszanōw przed krystianizacyjōm a ôstała sie we użyciu do XX wieku. Mokszańsko godka Mokszański szrajbōnek logograficzny |
Zana (niykej s polskigo śmiytana) to je wyrōb, kery wyłazi przi ôdtuszczaniu mlyka abo przi rychtowaniu inkszych nabiołōw. Bywo podano na mlyko, atoli mo wiyncyj fetu a mocniyjszy, swojisty szmak. Używano je nojczyńścij kej mlyko do kafyju, do zagynszczanio abo zabiylanio zupy, a tyż dowo sie ubić na szlagzana, kero suży jako culaga do roztomajtych sfaczynōw a maszketōw. |
SC Diana Kattowitz (miym: Sport-Club Diana Kattowitz 1905 e.V.) – jedyn ze piyrszych fusbalklubōw Gōrnygo Ślōnska ze Katowicōw. Powstoł we 1905 roku. Klubowe farby: ziylōno - czorne. Klubowe miano "Diana" ôbmyśloł piyrszy ryskyrorz - Ernst Tschoche, klub mioł tyż swoja hymna "Es schrillt der Pfiff" - ("klank gwizdka"). majster Gōrnygo Ślōnska ze 1912 roku SC Diana Kattowitz FC Preussen 05 Kattowitz / 1. FC Kattowitz SC Germania Kattowitz VfB Kattowitz Reichsbahn SG Kattowitz SC Victoria Kattowitz SC Eiche Domb |
Jan Bilot (ur. 24 wřeśna 1898 we Ôsuoninie we powiecie puckim, zm. we 1939 lebo we 1940 roku) bōu to nordowy pisoř kašubski. Pō přiuōnčyniu Kašub do Polski, Jan Bilot učyu sie we 1920 polskij godki we šuli wiačorowyj we swyj rodzimyj wsi, po čym wstōmpiu do šuli pedagōgičnyj we Pelpliniy. Ukōńčyu jōm we 1924/1925 roku, a miou stoć sie školnym we wschodnij Polsce, tygo stanowiska atoli niy přejōn. We 1925 dostou robota u waršawskigo polityka, kaj miou doglōndoć jego cer. Miou sie tyž we Waršawie trefić ze študyrym kašubskim ze Čelna we powiecie wejherowskim. Twōřyniy Jana Bilota bōuo pod wielgim ajnflusym Alojza Budzysza. Škryflou ôsprowki a krōtke artikle lo gazety "Bëne ë Buten", kero wspōufinansowou ze zarōbionych piyniyndzy. Za swojo aktiwność we prōmowaniu kašubskij literatury ôtřimou ôd kōnserwatywnygo zařōndu šuli tako kwota, coby možno bōuo překludzić sie do wschodnij Polski, do wsi Žabno. Brat Bilota godou, aže Jan miou być chopym ô dobrim charaktyře, ôddanym Kašubom a wrožliwym na niysprawiydliwość. Jan Bilot miou dwa bajtle: syna, kery tyz zostou školnym, a cera. |
</math> ; | CGS-jedn = | imp-jedn = | nazwisko = Heinrich Hertz | etymologijŏ = | JednPodstawowa = Hertz (Hz) – jednotka miary frekwyncyje we układzie SI (jednotka pochodnŏ układu SI) a we mocce inkszych, bp. CGS, MKS a MKSA. Definiuje sie jã za numer rajōw na sekundã: formula_1 Miano jednotki je ôd miana miymieckigo fizyka Heinricha Hertza, zajmujōncego sie m.in. podszukowaniym welōw elektrōmagnetycznych. |
Swiyntokrziske wojewōdztwo (pol.: "Województwo świętokrzyskie") – jedne ze szesnostu wojewōdztwōw, jednostka terytoryjalnygo samoregiyrōnku a jednostka administracyjnygo tajlōngu Polski. Stolicōm wojewōdztwa sōm Kelce. |
Sri Lanka, Dymokratyčno Socyjalistyčno Republika Sri Lanki – państwo we Azyje Pouedniowyj, na wyspie Cejlōn (pod mianym Cejlon znone do 1972) wroz s myńšymi přibřežnymi wyspōma. Ôddzielōne ôd Pōuwyspu Indyjskigo cieśninōm Palk a zatokōm Mannar. Ôd wschodu ôblewane bez Zatoka Byngalsko, ôd pouednio ôtwartym Ôceanym Indyjskym. Nojwiynkše miasta kraju to: Kolōmbo, Dehiwala, Moratuwa, Džafna, Kandy, Galle. We 1983 wybucho wojna dōmowo s Tamilōma, twořōncymi srogo myńšość skupiōno na pōunocy wyspy, keři dōmagajōm sie swojygo, niypodlyguygo państwa. Wojna ta, s myńšym abo wiynkšym natynžyniym, točy sie do dzisiej. Ôd 2001 utřimuje sie zawiešyniy brōni, a siuy Tamilōw kōntrolujōm ôbšary na pōunocy a wschodzie wyspy. |
San Biagio di Callalta - gmin we Italiji, we regijōnie Ojganejsko Wynecyjo, we prowincyji Treviso. Mo 48,51 km² wiyrchu a podug danych ze 2019 roku pōmiyszkiwało sam 13 012 ludzi. Rodzōny sam bōł projektant mody Pierre Cardin. |
Otylia Jędrzejczak (rodz. 13 grudziynia 1983) – pływoczka, reprezyntantka Polski a ôlimpijka. Dwa razy mioła strzybno mydajla na ôlimpiadzie, bōła majstrym świata a Ojropy, trzi razy poprowiała rekord świata. Bōła trzi razy wybrano nojlepszym szportowcym Polski. Jeji nojlepszo kōnkuryncyjo je 200 myjtrōw szmaterlokem, zdobōła we nij złoto mydajla na Ôlimpiadzie we Atynach we 2004 roku. 1 października 2005 we Miōnczyniy jechoła autym a spowodowoła wypadek, we kerym zginōł jeji bracik Szymon Jędrzejczak , a uōna sama zostoła rańōno. Gerycht we Płocku doł ji za to 9 mieśōncōw ôgraniczynio wolności a nakozoł społeczne roboty (30 godzinōw bez miyśōnc). We 2008 roku dostoła Order Uśmiechu. |
Hazŏkowate, hazŏki (Leporidae) to je zorta cyckoczy ze familiji hazŏkowcōw, co ôbyjmuje kole 60 zort. Wystympowanie. Hazŏkowate zamiyszkujōm wszyjske kōntynynta poza Antarktydōm. Przōdzij niy zamiyszkowały Australiji i Nowyj Zelandyji, nale ôstały tam wezniynte bez czowieka. Tryb życiŏ. Zwiyrzynta kolōnijne, strzednij srogości. Hazŏkowate porzōnd poruszajōm sie hibami, ôsiōngajōm gibkość do 70 km/h. Do gōnōw na wartko lŏtajōnce hazŏki spotrzebowowano było bp. charty. Czynsto zamiyszkujōm ducze, czasym skŏlne załōmy, niy grōmadzōm forantōw na zimã i niy hibernujōm. Zorty boryalne zmiyniajōm na zimã farbã na biołõ. Budowa ciała. Cechōm charakterystycznõ hazŏkowcōw je to, iże zadnie kōńczyny sōm znacznie dugsze ôd przodnich. Posiadajōm duge, szpiczaste uszy, krōtki, ciciaty ôgōn. We wiyrchnim kelcu majōm 2 pŏry siekaczy, z kerych piyrszŏ sztyjc rośnie i wymŏgŏ ściyraniŏ. |
Szejś – naturalno nōmera rozlygowano pōmiyndzy 5 a 7, je złożonōm nōmerōm. Inksze nōmery do sie tajlować bez 6 ino, kedy sōm wroz podzielne bez 2 a 3. |
Dustin OHalloran (rodz. 8 septymbra 1971 we Los Angeles, Kalifornijo, USA) je hamerikański pianista a kōmpozitor. Tworzi ôd 1994. Piyrw robioł lajera ze Sarōm Lov do skupiny Devis a jigo muzika znodła sie we filmie Marie Antoinette. Krōm tego zrobioł dźwiynkowo ściyżka do filmu An American Affair. Teroźni pomiyszkuje we Berlinie (Miymcy). Inkszymi artistami, kerzi majōm ajnfal na OHallorana sōm Arvo Pärt, Philip Glass, Hans Otte, John Luther Adams, Olivier Messiaen, Ennio Morricone, Gavin Bryars. 2004 - "Piano Solos" 2006 - "Piano Solos Vol. 2" 2010 - "Vorleben" (kōncertowy) 2011 - "Lumière" 2006 - "Marie-Antoinette" 2008 - "Remember The Daze" 2009 - "An American Affair" 2011 - "Like Crazy" 1996 - "Buxom" 1998 - "If You Forget Me..." 2000 - "The Ghost in The Girl" (EP 6 titres) 2001 - "My Beautiful Sinking Ship" 2003 - "Red Morning" (Single) 2003 - "The Stars at Saint Andrea" 2003 - "Ribbons" (EP 5 titres) 2005 - "Distant Radio" (EP 5 titres) 2006 - "Push The Heart" Ôficjalno neczajta Dustin OHalloran na Myspace Ôficjalno zajta skupiny Devics |
Sztwierć roku je ôkres czasu, co je rōwny ¼ roku, trwŏ 3 miesiōnce. Rozrōżnio sie sztyry sztwierci roku: I sztwierć – styczyń - marzec, II sztwierć – kwieciyń - czyrwiec, III sztwierć – lipiec - wrzesiyń, IV sztwierć – październik - grudziyń. |
Pańōwki (pol. "Paniówki", niym. "Klein Paniow", čes. "Paniovki") – wieś souecko we Polsce pouožōno we Ślōnsku, we krysie gliwickim, we gminie Gerautowice. Miyndzy 1975 a 1998 wieś bōua we wojewōdztwie katowickim. Pouožyniy. Pańōwki sōmsiadujōm ze Chudowym, Mikouowym, Přišowicōma, Zobřym, Borowōm Wśōm a s Paniowōma. Sōm bezmaua we cyntrōm Gōrnoślōnskigo Ôkryngu Industryjnygo GOP. Bez drōga krajowo 44 uōnčōm dwa nojwiynkše miasta we ôkolicy Katowice ze Gliwicōma a Knurowym. Historyjo. Pańōwki podug niykerych zdřōduōw sōm starše aniželi sōmsiednie Paniowy. Dokōmynta ze 1361 roku naškryflano bez Kazimieřa Wielgigo wymiynio Pańōwki "Paniowki in terra Bythomiensis". Pōźni zouožōno gmina Pańōwki. Pańōwki nolozuy sie we granicach państwa pruskigo a potym Niymcōw. Atoli wiynkšość miyszkańcōw bōua narodowości polskij. Po wojnie Pańōwki bōuy zaś nazod we Polsce, kaj stouy sie tajlōm wojewōdztwa katowickigo. Dzisio juž ale noležōm do Ślōnska, a do gminy Gerautowice. Parafijo a kościou św. Urbana we Pańōwkach. Parafijo Pańōwki istnije ôd 1936 roku. Podwiela powstoua, wierni chodzili do kościoua we Paniowach kery bōu kościouym filjalnym parafije we Bujakowie. Uročyste poświyncyniy kościoua bōuo 26 listopada 1936 roku, zaś 28 grudnia 1945 roku powouano kuracyjo Pańōwki, do keryj přyuōnčono tyž sōmsiednio parafijo Chudōw. 2 grudnia 1951 roku ôddano do užytku fara, a we 1990 roku kaplica pogřebowo. Edukacyjo. We Pańōwkach dziauo powšechno Šula Podstawowo a Gimnozjum. Předšula: Přydšule we Pańōwkach (budynek Ôchotničyj Fojerwery) Šule podstawowe: Šula Podstawowo im. Jana Pawła II we Pańōwkach Gimnozyja: Gimnozyjōm nr 2 we Pańōwkach (do gimnozyjōm we Pańōwkach uažōm tyž školoře ze somsiednigo Chudowa, wčeśniyj uaziouy tyž školoře ze Borowyj Wsi). Inkše: Krōm šuli we Pańōwkach je tyž świetlica środowiskowo we kery sōm zajyncia lo bajtli i modych: nauka špilanio na instrumyntach muzyčnych (keyboardzie, gitaře klasyčnyj, gitaře basowyj), pōmoc we nauce a inkše. Świetlica je we niydowno wyremontowanym budynku staryj šuli we kerym je tyž filijo gminnyj bibljoteki publičnyj, ostřodek zdrowio a amt soutysa. Turystyka. We Pańōwkach som šlaki turystyčne: - Šlak Ôkrynžny Wokōu Gliwic – Šlak Krawyndziowy GOP – Šlak Bohaterōw Wiežy Spadochronowyj – Šlak Leśny Romański Kościou św. Urbana we Pańōwkach Stawiynie šuli podstawowej im. Jana Pawła II a Gimnozjum nr 2 we Pańōwkach Uosiedla. Ôsiedle "Leśne" Pańōwki - Gliwice (w trakcie stowianio). Ôsiedle stowio Předsiymbiorstwo Baumajsterske "Feniks". Šport. We Pańōwkach je Ludowy Klub Športowy Tempo Pańōwki, kery špilo terozki we klasie ôkryngowyj grupie IV katowickij. Je tyž muodziežōwka. Planuje sie tyž zouožynie družyny siatkarskij chopōw.(do 2010 r.) Klōb: Pouno nazwa: Ludowy Klub Športowy Tempo Pańōwki - LKS Tempo Pańōwki Liga: Klasa ôkryngowo grupa IV katowicko (tzw. V liga) Rok zouožynio: 1920 Adres: ul. Dworska 10 Wuadze: Prezes: Józef Organiściok Trener: Ginter Hawlicki Stadjōn: we fazie projektowanio, nojpewniyj bydzie postawiōno jydna trybuna ze 400 zicplacōma, bez zadašynio, projekt bydzie nojpewniyj finansowany ze fundušy "projekt Euro 2012" abo ze unijnych dotacyji. Niy som wyklučyni prywatni sponsořy. Drugi manšaft: Pouno nazwa: Tempo Pańōwki 2 (drugi manšaft) Liga: Klasa A we grupie katowickiyj Rok zouožynio: 2002 Adres: ul. Dworska 10 Kōmunikacyjo a tranšport. Tranzyt Bez wieś přeuazi droga krajowo "44". Fest niydoleko ôd wsie sōm dwa zjazdy na autobana "A4". Kōmunikacyjo Dobro kōmunikacyjo drogowo pozwalo wsi na leki dostymp do poru wiynkšych miast we ôkolicy, m.in. Gliwic, Katowic, Zobřa a Mikouowa. Bez wieś ježdžōm autobusy KZK GOP (lińje 41, 120, 669, 936) , MZK Tychy (lińja 33) a PKS Rybnik. |
XIX stolecie • XX stolecie • XXI stolecie 1986 « 1987 « 1988 « 1989 « 1990 « 1991 » 1992 » 1993 » 1994 » 1995 » 1996 Liczba ludzi na Ziymii ôśōngnyła 5 367 185 126 26 grudnia - upadek SSSR Tusty Czwortek: 7 lutygo Ôstatki: 12 lutygo Popielec: 13 lutygo Wielganoc: 31 marca Boże Cioło: 30 moja |
Yvonne Catterfeld (rodz. 2 grudnia 1979 we Erfurcie) – miymiecko piosynkorka a szauszpilerka. 2003 "Meine Welt" #1 we Miymcach 2004 "Farben Meine Welt" #2 we Miymcach 2005 "Unterwegs" #1 we Miymcach 2006 "Aura" #10 we Miymcach 2001 "Bum" 2001 "Komm züruck zu mir" - #76 we Miymcach 2002 "Niemand sonst" - #31 we Miymcach 2003 "Gefühle" - #26 we Miymcach 2003 "Für dich" - #1 we Miymcach 2004 "Du hast mein herz gebrochen" - #1 we Miymcach 2004 "Du bleibst immmer noch du" - #21 we Miymcach 2004 "Sag mir was meinst du" - #14 we Miymcach 2005 "Glaub an mich" - #3 we Miymcach 2005 "Eine Welt ohne dich" - #31 we Miymcach 2005 "Where does the love go" (z Erykim Bennet) – #28 we Miymcach 2006 "Erriner mich dich zu vergessen" - #7 we Miymcach 2007 "Die Zeit ist reif" - #55 we Miymcach 2001 - 2005 "Gute Zeiten, schlechte Zeiten" 2004 "Große haie, kleine fische" 2005 "Sophie - Braut wieder Willen" 2005 "Hallo Robie" 2005 "Tatort - Der Name des Orchidee" 2007 "Gehiemnis des Königsee" 2007 "Soko 5113" 2007 "Wenn Liebe doch so einfach wär" 2007 "Keinohrhasen" 2007 "U 900" 2008 "Hexe Lilli" 2009 "Eine Frau wie Romy" 2009 "Der Vulkan" Ôficyjolno neczajta |
Malajalamskŏ gŏdka drawidyjska gŏdka użiwana we stōniy Kerala a tyrytorium Lakszadiwy we Indyjach. |
1 stycznia – piyrszy dziyń styczynia a roku we używanym na ślōnsku kalyndorzu grygōriańskim Nowy Rok 1837 - trzynsienie ziymii we Galileji, umrziło co najmnij 6 tyś. ludzi 1876 - szwydzki chymik Alfred Nobel wynoloz dynōmit 1951 - powstanie Biylsko-Biołyj bez skuplowanie ślōnsko cieszyńskego miasta - Blyjska, a małopolskego miasta - Biołyj 2002 - wprowadzono nowo waluta lo sporej zorty człōnkōw OU - ojro 1909 - Stepan Bandera - ukrajiński politiker nacyjonalistyczny 1941 - Sir Martin Evans - brytanijski biolog, zdobōł Nadgroda Nobla we 2007 |
San Francisco – miasto we USA, we stanie Kalifornijo, nad Zatokōm San Francisco (Uocean Spokojny). Je pouožōne na uskoku tektōničnym, bez cōž čynsto trefiajōm sie sam třynsiynio ziymie. Skiž čynstych sam mguōw bywo mianowane "Miasto Mguōw". Na terynie San Francisco je 48 wzgōř, wiynkšość ś nich je fest strōmo, bez cōž sōm sam problymy s kōmōnikacyjōm. Piyršo stouo ôsada zouožyli sam Hišpany we 1776 pode mianym Yerba Buena, bōua to misyjo Franciškōnōw. Ôd 1821 we skuodzie Meksyku, ôd 1848 we USA. Miasto fest rozwinyuo sie we ôkresie fibru zuota (1848-1860), bōuo guōwnōm hawynōm lo obsugi zapotřebowanio zwiōnzanygo s jygo eksploatacyjōm. We 1850 erbuo prawa miejske. We 1869 skuplowano San Francisco s wybřežym atlantyckim bez bana transkōntynyntalno. We 1906 bōuo sam katastrofalne třyńsiyniy ziymie. San Francisco bōuo cyntrum ruchu hippisowskigo, a terozki je cyntrum ruchu LGBT. Fest rozwiniynto industryjo střodkōw transportu a elektrōnično. Srogi ôstřodek naukowy a kulturalny. S baukōnštu nojlepij znōmy je most Golden Gate. |
Francuzy to je nacyjŏ pōmiyszkujōncŏ z wiynksza we Francyji, a posuguje sie francuskõ gŏdkōm. Srogŏ wielość Francuzōw miyszkŏ poza Francyjōm, nojwiyncyj we Zjednoczōnych Sztatach, Kanadzie i Brazyliji. Wiynkszość Francuzōw to katoliki, protestanci i ateisty. |
Kamil Durczok (rodz. 6 marca 1968 we Katowicach, um. 16 listopada 2021 we Katowicach) - polski dziynnikorz a tyż telewizyjny a radyjowy prezenter. Absolwynt Ślōnskigo Uniwersyteta we Katowicach. Pracowoł lo TVP, TVN a Polsatu. Dostowoł nadgrody: Grand Press, Złoto Telekamera a Wiktora. Mioł nowotwōr, prziznoł sie tyż do alkoholizma. |
Perun to je suowiański bōg grōma a tyž wojački. Jygo atrybutōma sōm dōmb, wōz a niykej muot. Podug mitu, we čas buřy Perun ciepie piorunami we žmija (smoka), kery zawar woda we skale. Kej žmij chrōni sie pode ludzkimi dōmōma, bywo, co Perun we nie trefi, a taki ôgiyń bōu śwynty a nie wolno bōuo go gasić. We niykerych mitach babōm Peruna je Perperuna. Perun wuado tyž puanetnikōma, sōm to ludzie kerych wćōngua do nieba danga a majōm ône wuadza nad chmurōma. Guōwnym ôstřodkym kultu Peruna bōu Kijōw a na Gōrnym Ślōnsku Lyndziny (Perunowo Gōrka). Symbole mocy Peruna to "střouki perunowe" (fulguryty) a belemnity. Suowianie předchřeścijańscy a terozki tyž rodzimowiercy nošōm je we kaptorgach. Bōu tyž ôbyčaj, coby po usuyšyniu piyršygo na pozimku grōma klupnōńć sie we gowa kamiyniem, co miouo ji dać twordość skouy. Hymny a rzykania do Peruna a inkszych słowiańskich bogōw |
Machaczkala (Махачкала (Ruskŏ gŏdka), Гьанжи (Lackŏ gŏdka),МахӀачхъала (Awarskŏ gŏdka),Магьачкъала (Kumyckŏ gŏdka)) - stŏlicã Dagestanu we Rusyje. Miastŏ mŏ najsrogszy meczet we Rusyje kery mianuje siy Srogi Meczet Machaczkala. |
Świyntŏ Hyjdla, mianowanŏ tyż Jadwiga Ślōnskŏ (miym. "Hedwig von Andechs, Hedwig von Schlesien"; nar. pōmiyndzy 1178 a 1180 we Andechsie, um. 14 abo 15 paździyrnika 1243 we Trzebnicy) to była hercogina Ślōnska, co starała sie ô biydnych na Ślōnsku i społym ze swojim mynżym Hajnelem I Brodatym fōndła moc kościołōw i klŏsztorōw, świyntŏ Kościoła katolickigo. Uwŏżanŏ je za patrōnkã Ślōnska. Biografijŏ. Narodziyła sie i wychowała we zōmku Andechs na Bajerach. Była cerōm grŏfa Bertolda VI von Andechs i Neszki von Rochlitz ze familiji Wettynōw. Miała sztyrech bratōw, w tym Eckberta von Andechs-Meranien, biskupa Bambergu a trzi szwestry, w tym Neszkã z Meran (ślubnõ Filipa II Augusta) i Trudkã z Meran (ślubnõ krōla madziarskigo Jyndreka II a matkã świyntyj Elzy Madziarskij). Trzeciŏ z jeji szwestr była przełożōnõ klŏsztōru benedyktynek we Kitzingen koło Würzburga, kandy Hyjdla ôstała wysłanŏ we modym wieku, kaj zdobyła bildōng. We wieku 12 lŏt ôstała wydanŏ za ślōnskigo princa Hajnela I Brodatego. Wesele ôdbyło sie snŏdź w jeji familijnym zōmku Andechs. We 1202 roku Hajnel ôstoł princym cołkigo Ślōnska, a we 1233 ôstoł princym Wielkopolski. We 1229 roku Hajnel we wyniku wojaczki z Mazowszem ô ziymiã krakowskõ dostoł sie do niywoli. Z pōmocōm przibyła mu Hyjdla. We wyniku ôsprŏwek z Kōnradem Mazowieckim Hajnelowi ôstała swrōcōnŏ swoboda w pōmianach za zrzeczenie sie roszczyń do Małopolski. Hyjdla narodziyła mu siedym bajtli: Bolka, Kōnrada, Hajnela, Neszkã, Trudkã i Władysława. Społym z Hajnelem I byli barzo religijnymi ludźmi, we 1209 roku słożyli śluby czystoty, dbali ô rozrost Kościoła i byli fōndatorami mocka kościołōw, w tym klŏsztōru szwestr cysterek w Trzebnicy. Hyjdla chodziyła w habicie mniszki, z prymedytacyjōm spała na twardym lyżu, w czasie mrozy chodziyła po bosoku, a kożdy dziyń wypołnioła dugimi pŏciyrzami. Kej swrōcōno jeji napōmniynie, coby aby zimōm nosiyła strzewiki, posuchała i ôd tego czasu zwiōnzane strzewiki nosiyła przewieszone bez ramiã. Niy miała tyż umierōnku w uczestniczyniu we mszach. Bez to powstoło nawet łacińske pedzynie tykajōnce jeji pobożności – „una missa non est contenta ducissa” (jedna mszŏ niy ukōntyntuje hercoginy). Skirz herskigo zawiyrzyniŏ planowała przeznaczyć trzi swoje ynkelki na klŏsztorne panny i dwōch ynklōw na ksiynży. Antlich ino jedna ynkelka i dwōch ynklōw (Władysław wrocławski, Kōnrad I gogowski) społniyło jeji ôczekowaniŏ. Kludziyła tyż działalność dobroczynnõ, zetrzała sie ô pōmoc niymocnym i chudobnym – zôrganizowała działalność wandrownego lazarytu dlŏ chudobnych, ôtworziła lazaryt dlŏ trōndowatych we Ślōnskij Środzie, dalszõ placōwkã lyczniczõ założyła w Trzebnicy. Po śmierci ślubnego we 1238 zamiyszkała we trzebnickim klŏsztōrze, kludzōnym bez jeji cerã Trudkã. Hned zaangażyrowała sie we ôżywiynie życiŏ religijnego Ślōnska i przikludziyła do tamtejszych kościołōw duchowych z Miymiec. Spiyrała tyż przikludzanie miymieckich ôsadnikōw na ôwdy słabo zaludniōne rejōny zachodnij czynści Ślōnska, a tym samym spiyrała rozrost bauerstwa. Upamiyntniynie. W czasie najazdu tatarskigo we 1241 roku Hyjdla schrōniyła sie na zōmku we Ôdrzańskim Krośnie, kandy najeźdźcy już niy dotrzeli. Ôd mocka lŏt w tym mieście ôrganizowany je turniyj rycerski „O Pierścień Księżnej Jadwigi” (Ô Piestrzyń Hercoginy Hyjdli) (porzōnd we wrześniu), a tyż trefiynie muzyczne pod mianym Festiwal Jadwigensis (porzōnd w paździyrniku). We 2017 roku Sejmik Dolnoślōnskigo Wojewōdztwa nadoł jeji tytuł Hōnorowego Ôbywatela Dolnego Ślōnska "Civi Honorario". Fundacyje świyntyj. Tradycyjŏ przipisuje hercoginie 20 kościelnych fundacyji. Jejich budowaniym zajmowali sie przikludzyni ze Reniji budowniczowie i rzeźbiŏrze. Zdrzōdła wymiyniajōm m.in: klŏsztōr cysterek w Trzebnicy (1209), lazaryt św. Ducha we Wrocławiu (1214), klŏsztōr Augustianōw we Bobrzańskim Nowogrodzie (1217), lazaryt dlŏ trōndowatych we Ślōnskij Środzie (1230), pŏrãnŏście kościołōw farnych. |
Janusz Atlas (rodz. 30 stycznia 1949 we Warszawie, um. 3 stycznia 2010 we Warszawie) – polski szportowy dziyńnikorz, kery trzi razy dostoł Fusbalowygo Ôskara ôd Canal lo nojlepszygo szportowygo dziyńnikorza. Do 2008 roku bōł zastympcōm naczelnygo redachtōra we cajtōngu "Piłka Nożna". Napisoł tyż pora kśōnżkōw, niy yno ô fusbalu, nale tyż ô babach; zagroł we poru filmach. Janusz Atlas we serwisie filmpolski (we polskij godce) |
Stanford – census-designated place we USA, we sztacie Kalifornijo, we hrabstwie San6ta Clara. Mo sam siedziba Stanford University. |
Dean Ray Koontz (ur. 9 lipca 1945 we Everett, we Pynsylwaniji), hamerikōński pisoř, autor mnogich thrillerōw i horrorōw. Začōn šrajbować we 70. rokach, we tajli pod rychtyčnym mianym, we tajli pod drugyma mianōma. Přeuōmowym ôkozou sie 1980 god, kej to pokozou sie rōman "Šepty" "(Whispers)". Dolše stowauy sie tyž srogimi bestsellerōma. Teroski miyško s kobiytōm Gerdōm we Kaliforniji. |
Timpul (śl: ("(Tyn) czas") – to tytuła jednyj ze gydichtōw rōmōńskigo dichtera Nichity Stănescu. Ôstała uōna napisano 19 stycznia 1955 roku. Cołko gydichta we ôryginale |
Liban (arab. لبنان "Lubnān"; الجمهوريّة اللبنانيّة "al-Jumhūrīyah al-Lubnānīyah", Republika Libańsko) – państwo we zachodnij Azyji, na Bliskim Wschodzie, nad Strzōdziymnym Morzym. Granica mo ze Syryjōm a Izraelym. Niypodległy ôd 1943, we lotach 1975-1990 dōmowo wojna muzułmōnōw ze krześcijanōma. Noleży do ÔNZ a Arabskij Ligi. |
Cerro Navia – gmin we Czile, we prowincyji Santiago, we Metropolitalnym Regijōnie. Mo 11,1 km² wiyrchu a podug danych ze 2002 roku pōmiyszkiwało sam 128 312 ludzi. Neczajta Cerro Navia |
Tatarstōn (ru. Респу́блика Татарста́н, tt.Respublika Tatarstan) - je autōnōmicznōm republikōm we Rusyje połozōnōm kole rzyki Wołga. Niyôficyjnym mottem Tatarstōnu je: "Bez Buldırabız!" eli "Poradzymy!". Terminologijŏ. Mianŏ Tatarstōn biere siy ôd mianã nŏjsrogszej etnicznyj skupiny Tatarōw a doklupiyniy do tego perskegŏ słowã "-stan" ôznŏczŏjōnce "plac pochodziyniyŏ". We Ślōnskej gŏdce -stan sprowiył siy na -stōn. Inksze mianŏ to Tataryjŏ ôd dŏwnej tajli SSSR, Tatarske ASSR. Geografijŏ. Republika mŏ plac kole rzyki Wołga. Wywtnōntrz Rusyje: Kirowski Ôbwōd, Udmurcyjŏ, Baszkortostōn, Orenburgski Ôbwōd, Samarski Ôbwōd, Uljanowski Ôbwōd, Czuwaszyjŏ, Mari El. Rzyki. Hlawne rzyki to: Azewka Biełaja Ik Kama Wołga Wiatka Kazańka Jyziyora. Hlawne jyziyora to: Kujbyszewske jyziyorŏ Dolnŏkamske jyziorŏ Nŏjwiynksze skupiny jyziyor to Kaban, a nŏjsrogszym bagnem je Kuljagasz. Naturalne surowce. Hlawne surowce Tatarstōnu to: Pytrolyjum Naturalny gaz Kamiynny Wōngiel Brunŏtny Wōngiel Piach Żwir Ił Gips Wapiyń Dolōmity Inksze kamiyniye Bentōniyt Glina Fosfor Kreda Mineralne wody Lekarske błoto Strzedniyŏ tympyraturŏ we styczniyu: -16°C Strzedniyŏ tympyraturŏ we czyrwcu: 19°C Strzedniyŏ rocznŏ tympyratura: 4°C Ferwaltōngowy tajlōng. Republika tajluje siy na 43 rejōny, a posiydzŏ 22 miastã, 18 ôsiydli miastowyj zorty a 3074 wsiy. Historyjŏ. Piyrwym krejem na tych ziymiach bŏłŏ Wołgaskŏ Bołgaryjŏ sônaczōne bez Bołgarōw kole IX - X wiyku. We 922 Islam ôstŏł ôficyjnōm religijōm tego pōństwa. We 1236 regiōn weszedł jako tajla Mōngolskegŏ Impyrium, a niyskorŏ do Złotej Hordy. We 1438 posiydzŏł samostanowiyniy jako Kazański Chanat, a we 1552 weszedł jako tajla Ruskegŏ Impyrium. We 1920 roku sônaczōnŏ Tatarske ASSR. We 1990 Tatarstōn dyklarowŏł samostanowiyniy, nale podle porozumiyniyŏ we 1994 roku stŏł siy tajlōm Rusyje. We 2008 roku Mili Medżlis Tatarskej Nacyje wypowiydziŏł samostanowiyniy ôd Rusyje skuli uznaniyŏ bez Rusyje Abchazyje a Połedniyowej Osetyje, nale ôstŏłŏ to signorowane bez Rusyjŏ a ÔSN. Demografijŏ. Tatarstōn posiydzŏ 3 786 488 perzōnōw bez co mŏ 8. plac we Rusyje. Etniyczne skupiny. We Tatarstōniy sōm 173 etniczne skupiny, hlawne to: Tatary (53,2%) a Ruski (39,7%). Inksze naszkryflane na ôficyjnej zajciy Tatarstōnu to: Czuwasze, Udmurty, Mokszany, Maryje, Ukrajińcy a Baszkiry. Nacyje wypisane we spisiy to: Religijŏ. Hlawne religije Tatarstōnu to: Islam (55%) praktykowōny bez Tatarōw a Baszkirōw; Prŏwŏsłowie (45%) praktykowōny bez Ruskōw, Czuwaszōw, Maryjōw, Udmurtōw a Mokszanōw. Ekōnōmijŏ. Republika je nŏjbogatszym a nŏjbarzi ekōnōmiczniy zaawansowōnym regiōnem Rusyje. </br> ; Indystrujŏ Tatarstōnu skupiŏ siy na: produkcyjŏ gazu, petrolujum, a przytwarzōniyu jejich; ônaczyniy ciynżarōwek, helikoptyrōw, fligrōw, motorōw do fligrōw, ekwipunku do fedrowōniyŏ petrolyjum, statkōw a moplikōw. Edukacyjŏ a Nauka. We 2014 roku Tatarstōn posiydzŏ 1958 przydszyli lŏ bajtli w wiyku 1-7, 1431 ylymyntarnych a strzedniych szulōw. Regiōn posiydzŏ 27 wiyrchnych szuli, 17 regiōnowych a 10 prywŏtnych. </br>Republika mŏ 14 technoparkōw. We ynglickej gŏdce: Ôficyjnŏ zajta Tatarstanu we Ynglickej gŏdce |
Marcin Banot, ps. "Silesian Spider Man" (rodz. 1988 we Świyntochlowicach) - ślōnski wspinocz, wideobloger. Wloz m. in. na hotel Marriot w Warszawie, Tour Montparnasse, Tour Total, Humber Bridge, wiyrch Djabelskego Młyna we Ślōnskim Wesołym Miasteczku, 363 myjtrōw wysoki radjowy maszt we Donebach, abo na Hotel Silesia bez zicherungu. Ôd urodzynio pōmiyszkuje na Chropocowie (tajla Świyntochlowicōw). 26 listopada 2016 zaczōn kludzić wideobloga "BNT", kery publikowany je na YouTube. Na sztand 3 lipnia 2021 mo sam wciepane 423 filmy, 424 tyśōnce subskrypcyji a 65 milijōnōw wyświytlyń. Dokumyntuje sam swoje żywobycie, rajzy a wspinoczki. Godo zauobycz po ślōnsku. |
Mieśōnczek je jydynym stałym naturalnym satelitōm Ziymie. Je uōn piōntym co do wiylgości ksiynżycym we Słōnecznym Układzie. Strzednio ôdlygłość ôd postrzodka Ziymie do postrzodka Mieśōnczka je 384403 km, to je mynij wiyncyj tela, co trzidziestakrotność szyrzki Ziymie. Szyrzka Mieśōnczka je rōwno 3474 km, to je trocha wiyncyj ôd 1/4 szyrzki Ziymie. Ôznoczo to, iże ôbiyntość Mieśōnczka to 1/50 ôbiyntości ziymskij kugle. Grawitacyjne przispiyszyniy na jego placu je kole 6 razy słabsze. Mieśōnczek robi połny ôbiyg Ziymie we czasie 27,3 dnia, a ôkresowe zmiany we geōmetryji układu Ziymia-Mieśōnczek-Słōńce powodujōm wystympowaniy fazōw Mieśōnczka, co powtorzajōm sie we 29,5-dniowym cyklu. |
Tułowice (niym. "Tillowitz") to je miasto we Gōrnym Ślōnsku, we połedniowo-zachodnij Polsce, we ôpolskim wojewōdztwie we ôpolskim krysie, siydziba władz gminu Tułowice. Prziwileje miasta dlŏ Tułowicōw bōły nadane 1 stycznia 2018. Kamracke miasta. Tułowice sōm skamracōne ze: Bělá pod Pradědem (Czechy) Wendeburg (Niymce) Ôficjalnŏ zajta Tułowicōw |
Ewa Michna – polsko socjolożka, profesorka Uniwersytetu Jagiellońskigo. Zajmuje sie tymatykōm norodowych a etnicznych myńszości we strzodkowo-schodnij Ojropie, m. in. Rusinami a Ślōnzokami. Profil na neczajcie UJ |
Siyby - Nacyjŏ s tōnguskich ludōw zamiyszkujōnca hlawniy Siynciyan, Ciylin a Liaoniyn we Chinach. Jejich gŏdka to Siybeskŏ gŏdka. |
USS Hornet (CV-8) – amerikōński fligrowiec, kery zostou zatopiony we bitwie pod Santa Cruz 27 października 1942. Dane: Dugość: 251,4 metra; šyrokość: 33,4 metra; fligry: 90 |
Kaszkajskŏ gŏdka - tureckŏ gŏdka s tajli oghuzkich gŏdek użiwanŏ we Iraniy bez Kaszkajōw. |
Eartha Kitt (rodz. 17 stycznia 1927 we North, um. 25 grudziynia 2008 we Nowym Jorku) – amerikańsko szauszpilerka, śpiywoczka a kabaretowo artystka, nojbarzi znōmo skiż roli baby-kota. "Casbah" (1948) "New Faces" (1954) "The Mark of the Hawk" (1958) "St. Louis Blues" (1958) "Anna Lucasta" (1959) "Saint of Devils Island" (1961) "Uncle Toms Cabin" (1965) (głos) "Synanon" (1965) "Up the Chastity Belt" (1971) "Friday Foster" (1975) "All By Myself: The Eartha Kitt Story" (1983) "The Serpent Warriors" (1985) "Dragonard" (1987) "Master of Dragonard Hill" (1989) "Erik the Viking" (1989) "Living Doll" (1990) "Ernest Scared Stupid" (1991) "Boomerang" (1992) "Fatal Instinct" (1993) " Unzipped" (1995) "Harriet the Spy" (1996) "Ill Gotten Gains" (1997) "I Woke Up Early the Day I Died" (1998) "Anything But Love" (2002) "Holes" (2003) "On the One" (2005) "Preaching to the Choir" (2005) "And Then Came Love" (2007) Neczajta Earthy Kitt |
Burkina Faso (fr.: "(le) Burkina Faso") – państwo we Africe Zachodnij bez dostympu do mořa. Downij Gōrna Wolta ("Republique du Haute-Volta"), we 1984 prezydynt Thomas Sankara nadou mu nowe miano, kere ôznačo "kraj prawych ludzi" we godkach mossi a diula, kere sōm guōwnymi rdzynnymi godkōma kraju. Burkina Faso, downo kolōnijo francusko, dostoua niypodlygość we 1960 roku. Destabilizacyjo państwa we lotach 70. a 80. XX w. popředziua wielopartyjne wybory we wčesnych lotach 90. Stolicōm kraju je Wagadugu (Uouagadoōgou), mianowane bez Burkińčykōw "Úouaga". |
Mistrzostwa Świata we Fusbalu 2014 bōły rozgrywane ôd 12 czyrwca do 13 lipca 2014 we Brazyliji. Titel majstra świata brońōła Szpanijo. Bōły to już XX mistrzostwa świata we fusbalu. We finale 13 lipca wygroły Niymcy. Miasta a stadjōny. Ôrganizacyjōm szpilōw zainteresowane bōło 17 sztadōw: São Paulo, Rio de Janeiro, Belo Horizonte, Porto Alegre, Brasília, Belém, Campo Grande, Cuiabá, Kurytyba, Florianópolis, Fortaleza, Goiânia, Manaus, Natal, Recife/Olinda (stadjōn należołby lo ôbu miast), Rio Branco a Salvador. Niyskorzi 31 moja 2009 miasta Belém, Campo Grande, Florianópolis, Goiânia i Rio Branco ôstoły ôdciepniynte. Belo Horizonte - Estádio Mineirão Brasília - Estádio Mané Garrincha Cuiabá - Arena Pantanal Curitiba - Arena da Baixada Fortaleza - Castelão Manaus - Arena Amazônia Natal - Arena das Dunas Porto Alegre - Estádio Beira-Rio Recife - Arena Cidade da Copa Rio de Janeiro - Maracanã Salvador - Fonte Nova São Paulo - Arena de São Paulo Grupy. Legenda do tabulek: Pkt – nōmera pōnktōw M – nōmera szpilōw W – wygrane R – remisy P – porażki T – tory zdobyte T- – tory stracōne /- – rōżnica torōw Dwa piyrsze manszafty ze kożdyj grupy awansujōm do dalszych szpili. Puharowo strefa. Finoł. Majster Świata 2014 Niymcy Nojlepsze strzelcy torōw. Tory trefiōne ze elwrōw po dogrywce niy sōm rachowane. 6 torōw James Rodríguez 5 torōw Thomas Müller 4 tory Lionel Messi Neymar Robin van Persie |
Boisko MOSiR "Rapid" to bojisko miejske we Katowicach, na kerym swoje szpile gro p.in. klub babōw 1. FC Katowice. Znojduje sie przi ulicy Grażyńskigo 51 (kole Placu Budnioka) we Katowicach. |
1949 - Walentina Matwijenko, gubernatōr Sankt Petersburga. 1951 - Jean-Louis Borloo, francuski polityker 1982 - Agata Mróz-Olszewska, polsko siatkarka 1983 - Franck Ribéry, francuski fusbalok |
Valgiurata, tyż Le Tane – małŏ wieś ("curazia") we San Marino. Przinŏleży do gminy Serravalle. Serravalle Cà Ragni Cinque Vie Dogana Falciano Lesignano Ponte Mellini Rovereta |
.kh je necowo dōmyna, kero je złōnaczōno lo neczajtōw s Kambodże. Adresy zajtōw sōm dowane bez Ministeryjo Poczty a Telekōmōnikacyje. Piyrszo zajta s kōńcym .kh zrobiyli we 1996 roku. |
Antonie Sminck Pitloo (rodz. 21 kwietnia abo 8 moja 1790 we Arnhem, um. 22 czyrwca 1839 we Neapolu) -niderlandzki malyrz. Rodzōny kej Antonie Pitlo, nale dodoł do drugigo miana druge "o" skiż tygo, co kej bōł we Italiji mylōno go ze inkszym malyrzym ô drugim mianie "Pitlo". We Italiji znōmy tyż jako Antonio van Pitloo. Sztudirowoł malyrstwo we Paryżu a Rzimie. Niyskorzi ôstoł proszōny do Neapolu ôd princa Grigorija Orłowa. We 1820 hajtnōł sie ze Giuliōm Mori, bezcōż dostoł ôbywatelstwo Krōlestwa Ôbadwōch Sycylijōw. We Neapolu ôstoł aże do śmiyrci. Jygo malyrstwo podle krytyki przinoleży ku szuli Posillipo, kero je poważano za prekursorko lo impresjōnizmu, kery mioł anfang 60 lot nazod. |
Bairdford - census-designated place we USA, we sztacie Pynsylwanijo, we hrabstwie Allegheny. Na 2010 rok pōmiyszkowało sam 698 ludzi. |
Krucjata Wyzwolynio Czowieka abo KWC – dzieło na rzecz trzyźwości narodu zaczynte we 1979 roku ôd ks. Franciszka Blachnickigo, zołożyciela Ruchu Świotło-Ziycie (Uoazy). Jedno ze założyń KWC godo: "Bez abstynyncjo wielu do trzyźwości wszystkich". Kandydaci a człōnki KWC zobowiōnzujōm sie niy pić napitkōw alkoholowych, niy czynstować alkoholym i niy wydować na niego piyniyndzy. Je to zwiōnzane zawsze ze postym, modlitwōm a jałmōżnōm. Ny je to ino abstynyncjo, nale przede wszystkim pomoc we ōwalnianiu czowieka ze wszystkigo, co go zniywalo i ōwłaczo jigo godności. Cele Krucjaty Wyzwolynio Czowieka: Członki KWC ukazujōm droga połno miłōści a prowdy, prowadzōnco ku Kristusowi Potrafiōm dować świadyctwo czowieka we połni wyzwolōnego ôd wszelkich zniywolyń Niy poddajōm sie zniywolyniom Niy zgodzajōm sie na przimusowe picie alkoholu Zachyncajōm do spotkań towarzyskich bez alkoholu Starajōm sie pomōc wszystkim ludźōm zniywolōnym Pierwowzorym Krucjaty Wyzwolynio Czowieka je Krucjata Wstrzymiynźliwości, założōno bez ks. Franciszka Blachnickiego, nale zlikwidowano ja we 1966 bez Sużba Bezpieczyństwa. Człōnki a kandydaci skłodajōm swoje deklaracyje abstynynckie do Stanicōw Krucjaty. Stanica nr 1 je we Krościynku nad Dunajcym we Cyntrum Ruchu Światło-Życie na Kopiyj Gōrce. Wapyn KWC. Przesłanie Krucjaty wyrażo ji herb. Zawołaniym sōm słowa Kristusa "Nie lękajcie się!" (ślōnske tumaczyniy: "Niy lynkejta sie") czynsto powtorzane bez Jōna Paula II. Przipominajōm uōne człōnkōm Krucjaty, iże głōwnym jich zadaniym je wyzwalanie ludzi ôd lynku, kery czyni człowieka niywolnikiym. Krojc to znok wyprawy krzyżowyj, a zarazym znok nojgłymbszyj tajymnicy wolności. Buchsztaba „M” symbolizuje stojōnco pod Krojcym Maryja - wzōr ôddanio sie człōnkōw KWC Kristusowi Mołe „m” po drugij zajcie krojca to „my” czyli członki KWC, kerzy stajōm na zawołanie Papiyża, coby wroz ze Niim zjydnōczyć sie s Maryjōm (Totus Tuus) we ôddaniu sie Kristusowi. Skiż tygo Krucjata Wyzwolynio Czowieka nazywano je tyż Dziełym Niypokalanyj Matki Kościoła. KWC |
Clannad - irlandzko muzyczno skupina, kero gro muzyka ze zorty folk, rok a pop. Założōno we 1970 roku. "Clannad" (1973) "Clannad 2" (1974) "Dúlamán" (1976) "Crann Úll" (1980) "Fuaim" (1982) "Magical Ring" (1983) "Legend" (1984) "Macalla" (1985) "Sirius" (1987) "Atlantic Realm" (1989) "The Angel and the Soldier Boy" (1989) "Anam" (1990) "Banba" (1994) "Lore" (1996) "Landmarks" (1997) "Nádúr" (2013) Neczajta Clannad |
Kiss (ofyn sztylizowane na KIϟϟ) to je amerykōńsko kapela, co szpilo muzyka ze zorty rock. Bōła założōno we 1973 roku we Nowym Jorku. Wszyjske czōnki kapele majōm we czasie kōncertōw charakterystyczny makeup na gyzichtach a ôblyczynia. Teroźne czōnki Paul Stanley – śpiyw, rytmiczno gitara (ôd 1973) Gene Simmons – śpiyw, bass (ôd 1973) Eric Singer – szlagcojg, śpiyw (1991–1996, 2001−2002, ôd 2004) Tommy Thayer – kludzōnco gitara, śpiyw (ôd 2002) Piyrwyjsze czōnki Ace Frehley – kludzōnco gitara, śpiyw (1973–1982, 1996–2002) Peter Criss – szlagcojg, śpiyw (1973–1980, 1996–2001, 2002–2004) Eric Carr – szlagcojg, śpiyw (1980–1991) Vinnie Vincent – kludzōnco gitara, spōmogajōncy śpiyw (1982–1984) Mark St. John – kludzōnco gitara, spōmogajōncy śpiyw (1984) Bruce Kulick – kludzōnco gitara, spōmogajōncy śpiyw (1984–1996) "Kiss" (1974) "Hotter than Hell" (1974) "Dressed to Kill" (1975) "Destroyer" (1976) "Rock and Roll Over" (1976) "Love Gun" (1977) "Paul Stanley" (1978) "Gene Simmons" (1978) "Ace Frehley" (1978) "Peter Criss" (1978) "Dynasty" (1979) "Unmasked" (1980) "Music from "The Elder"" (1981) "Creatures of the Night" (1982) "Lick It Up" (1983) "Animalize" (1984) "Asylum" (1985) " Crazy Nights" (1987) "Hot in the Shade" (1989) "Revenge" (1992) "" (1997) "Psycho Circus" (1998) "Sonic Boom" (2009) "Monster" (2012) Internetowo zajta ôd Kiss |
Sandecja Nowy Sōncz (pl. Sandecja Nowy Sącz) - polski klub fusbalowy ze Nowygo Sōncza. Sandecja powstoła we 1910 r. Klub bez rok szpilŏł we ekstraklasie (sezōn 2017/18). Neczajta fusbalkulubu |
Bhutan (Dzongkha: Krōlestwo Bhutanu - འབྲུག་ཡུལ་, "Druk Jul") – państwo we Azyji, we wschodnich Himalajach. Sōnsiaduje ôd pōłnocy, zachōdu a wschōdu s Chinōma, a ôd połednia ze Indjami; krej niy mo dostympu do morza. Bhutan je gōrzistym krejem. Jigo 20 szczytōw je rozlygowane na wysokości srogszyj ôd 7000 m n.p.m., a nojwyższi wiyrch - Gangkhar Puensum je na 7570 m wysoki. Na tych terenach je wiele rzyk, wszyjske wlatujōm do rzyki Brahmaputry, kero płynie bez Indje. Klimat zwrotnikowy wilgotny, mōnsunowy; tropikalny na połedniu. PKB Bhutanu wynosi 2,1 mld USD, co je we przyliczyniu na jedno perzōna 6664 USD |
Mōnoteizm (s greckigo μόνος) "monos" – "jedziny" θεός "theos" – "bōg"; jedynobōstwo) – wiara we istniyniy jedzinego boga – inakszyj, aniżeli we hynotejizmie, wykluczo istniyniy jakychkolwiek inkszyh boskich istot. Przeciwiyństwym mōnotejizmu je politejizm. Monotejisty zauobycz przipisujōm bogowi cechy doskōnałości take jak ōmnipotyncyjo (wszechmoc), ōmniscjyncyjo (wszechwiedza), ōmniprezyncyjo (wszechbycie) a nojwyższe [[Dobro (etyka)|dobro) we etycznym rozumiyniu. Mōnotejistycznymi religijami sōm trzi wyznania, co sōm ôkryślane jak [[Abrahamowe religije|Abrahamowe] ]: [[judajizm]], [[krześcijaństwo]] a [[islam]], a tyż nowe religije, co powstały na jejich grōńcie, jak [[sikizm]] , [[rastafarii]] , [[babizm]] a [[bahajizm]]. Idyjo jedzinego boga je znano tyż we [[zaratusztranizm|zaratusztranizmie]] ([[Ahura Mazda]]) a we mocy ôdłamōw [[hindujizmu]] ([[Brahman]] , [[Iśwara]]). [[Kategoryjo:Mōnotejizm|!]] |
3 wsie we Polsce: Dōmachowo - wieś we pōmorskim wojewōdztwie, we gdańskim krysie, we gminie Wielge Trōmbki Dōmachowo - wieś we wielgopolskim wojewōdztwie, we gostyńskim kryse , we gminie Krobia Dōmachowo - wieś we zachodniopōmorskim wojewōdztwie, we koszalińskim krysie, we gminie Polanōw |