Datasets:

derekiya

/

swahili_news_categorize

like 0

Mkurugenzi wa Halmashauri ya Jiji la Arusha, Juma Idd wakati alipokuwa akizungumza katika kikao cha baraza la madiwani.Alisema wanasiasa wana nafasi kubwa ya kuhamasisha wawekezaji katika maeneo hayo yakiwemo eneo la Kaloleni na Themi jijini hapa.Alisema katika maeneo hayo kulikuwa na nyumba zilizobomolewa kupisha ujenzi wa vitega uchumi mbalimbali.Alisisitiza kwamba maeneo hayo hayatatolewa kinyemela.Aidha Mkurugenzi huyo aliwataka madiwani kwa kushirikiana na viongozi wa kata zao kusimamia kikamilifu na kuzuia maambukizi ya ugonjwa wa kipindupindu unaosababishwa na uchafu wa mazingira.Meya wa Jiji la Arusha, Calist Lazaro alisema halmashauri hiyo imewaelekeza wataalamu wake kuja na miradi michache ambayo inatekelezeka kwa wakati. Alisema hivi sasa hawatakuwa na miradi mingi ambayo mwisho wa mwaka haimaliziki.

UCHUMI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Mkurugenzi wa Halmashauri ya Jiji la Arusha, Juma Idd wakati alipokuwa akizungumza katika kikao cha baraza la madiwani.Alisema wanasiasa wana nafasi kubwa ya kuhamasisha wawekezaji katika maeneo hayo yakiwemo eneo la Kaloleni na Themi jijini hapa.Alisema katika maeneo hayo kulikuwa na nyumba zilizobomolewa kupisha ujenzi wa vitega uchumi mbalimbali.Alisisitiza kwamba maeneo hayo hayatatolewa kinyemela.Aidha Mkurugenzi huyo aliwataka madiwani kwa kushirikiana na viongozi wa kata zao kusimamia kikamilifu na kuzuia maambukizi ya ugonjwa wa kipindupindu unaosababishwa na uchafu wa mazingira.Meya wa Jiji la Arusha, Calist Lazaro alisema halmashauri hiyo imewaelekeza wataalamu wake kuja na miradi michache ambayo inatekelezeka kwa wakati. Alisema hivi sasa hawatakuwa na miradi mingi ambayo mwisho wa mwaka haimaliziki. ### Response: UCHUMI ### End

SPIKA wa Bunge la Tanzania, Job Ndugai ameuomba Mkutano wa 39 wa Wakuu wa Nchi na Serikali wa Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC), kulipa kipaumbele Jukwaa la Wabunge wa SADC kuwa Bunge kamili.Ndugai amesema anatambua mchango mkubwa unaofanywa na Serikali za SADC ikiwamo ya Tanzania, kutetea jukwaa hilo kuwa Bunge kamili na kuomba msukumo zaidi uwekwe katika mkutano huo rasmi, utakaofanyika Agosti 17 na 18 jijini Dar es Salaam.Mkutano huo unawahusu wakuu wa nchi na serikali wa nchi 16 wanachama wa SADC. Unatanguliwa na Maonesho ya Wiki ya Viwanda, yaliofunguliwa juzi na Rais John Magufuli, yanayoendelea hadi Agosti 8 na kisha vikao vya wataalamu na mawaziri wa jumuiya hiyo.Akizungumza katika tafrija ya chakula cha jioni, iliyoandaliwa na Taasisi ya Sekta Binafsi (TPSF) kwa kushirikiana na kamati ya SADC na wadau wengine, Ndugai pamoja na mambo mengine, aliuomba mkutano huo wa wakuu wa nchi na serikali kuliangalia suala hilo ili kuongeza utekelezaji wa itifaki hasa katika eneo la sheria katika SADC.“Bunge la Tanzania limekuwa mstari wa mbele kuimarisha mtangamano wa jumuiya hii kupitia Jukwaa la Wabunge wa SADC. Masuala ya utekelezaji wa itifaki za biashara, Teknolojia ya Habari na Mawasiliano (Tehama), madini na kilimo ni maeneo muhimu yanayojadiliwa katika jukwaa hili,” alisema Ndugai.Alisema Bunge la Tanzania linatambua mchango mkubwa wa Tanzania kuwa mstari wa mbele kutetea uwepo wa jukwaa hilo ili siku moja liwe Bunge kamili.Aliomba nchi nyingine kutetea kuanzishwa kwa Bunge la SADC. Juni mwaka huu, Rais John Magufuli alikutana na kufanya mazungumzo na Mwenyekiti wa Jukwaa la Wabunge wa SADC, Veronica Dihova, Ikulu, jijini Dar es Salaam.Mazungumzo hayo yalihudhuriwa pia na Ndugai. Dihova ni Spika wa Bunge la Msumbiji.Wengine waliohudhuria ni Naibu Waziri wa Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Afrika Mashariki, Dk Damas Ndumbaro na Katibu wa Jukwaa la Wabunge wa SADC, Boemo Sekgoma.Katika mazungumzo hayo, Dihova alieleza kuwa jukwaa hilo litashiriki kikamilifu katika Mkutano huo wa Agosti 17 na 18. Jukwaa la Wabunge wa SADC linawahusu maspika wote wa nchi wanachama wa SADC.Aidha, Ndugai alimshukuru Rais Magufuli kufungua maonesho ya Wiki ya Viwanda, kwani yanaimarisha mahusiano ya kidiplomasia na kiuchumi na kuwataka Watanzania kutumia fursa ya soko la SADC lenye watu karibu milioni 350.“Bunge linatambua juhudi za serikali katika kuweka mazingira rafiki ya biashara, kuanzishwa kwa Blue Print kuondoa vikwazo na urasimu usio wa lazima na tozo zinazobugudhi wafanyabiashara. Tunajua Bunge lijalo serikali italeta maboresho makubwa kudhibiti mtawanyo wa biashara kuondoa muingiliano wa majukumu,” alisema.Akizungumza katika tafrija hiyo ya chakula, iliyoandaliwa kuwakaribisha wageni kutoka nje ya nchi na washiriki wa mkutano huo, Waziri wa Viwanda na Biashara, Innocent Bashungwa aliwashukuru waandaaji na kuhimiza washiriki katika Wiki ya Viwanda kuitumia fursa hiyo kutengeneza mtandao wa mawasiliano na kujiongezea ujuzi.Bashungwa pia alitumia fursa hiyo, kuwakaribisha wageni wote kwa niaba ya Serikali ya Tanzania na kuwataka wajisikie nyumbani kwani Watanzania ni wakarimu kwa asili.Bodi ya Utalii Tanzania (TTB) kupitia Mkurugenzi wa Masoko, Ernest Mwamwaja, ilionesha video fupi kwa waliohudhuria hafla hiyo, iliyohusu maeneo ya utalii yaliopo nchini na kuwaomba wageni kuhakikisha wanayatembelea, kwani hakuna kama hayo duniani ikiwemo Mlima Mrefu Afrika, Kilimanjaro.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- SPIKA wa Bunge la Tanzania, Job Ndugai ameuomba Mkutano wa 39 wa Wakuu wa Nchi na Serikali wa Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC), kulipa kipaumbele Jukwaa la Wabunge wa SADC kuwa Bunge kamili.Ndugai amesema anatambua mchango mkubwa unaofanywa na Serikali za SADC ikiwamo ya Tanzania, kutetea jukwaa hilo kuwa Bunge kamili na kuomba msukumo zaidi uwekwe katika mkutano huo rasmi, utakaofanyika Agosti 17 na 18 jijini Dar es Salaam.Mkutano huo unawahusu wakuu wa nchi na serikali wa nchi 16 wanachama wa SADC. Unatanguliwa na Maonesho ya Wiki ya Viwanda, yaliofunguliwa juzi na Rais John Magufuli, yanayoendelea hadi Agosti 8 na kisha vikao vya wataalamu na mawaziri wa jumuiya hiyo.Akizungumza katika tafrija ya chakula cha jioni, iliyoandaliwa na Taasisi ya Sekta Binafsi (TPSF) kwa kushirikiana na kamati ya SADC na wadau wengine, Ndugai pamoja na mambo mengine, aliuomba mkutano huo wa wakuu wa nchi na serikali kuliangalia suala hilo ili kuongeza utekelezaji wa itifaki hasa katika eneo la sheria katika SADC.“Bunge la Tanzania limekuwa mstari wa mbele kuimarisha mtangamano wa jumuiya hii kupitia Jukwaa la Wabunge wa SADC. Masuala ya utekelezaji wa itifaki za biashara, Teknolojia ya Habari na Mawasiliano (Tehama), madini na kilimo ni maeneo muhimu yanayojadiliwa katika jukwaa hili,” alisema Ndugai.Alisema Bunge la Tanzania linatambua mchango mkubwa wa Tanzania kuwa mstari wa mbele kutetea uwepo wa jukwaa hilo ili siku moja liwe Bunge kamili.Aliomba nchi nyingine kutetea kuanzishwa kwa Bunge la SADC. Juni mwaka huu, Rais John Magufuli alikutana na kufanya mazungumzo na Mwenyekiti wa Jukwaa la Wabunge wa SADC, Veronica Dihova, Ikulu, jijini Dar es Salaam.Mazungumzo hayo yalihudhuriwa pia na Ndugai. Dihova ni Spika wa Bunge la Msumbiji.Wengine waliohudhuria ni Naibu Waziri wa Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Afrika Mashariki, Dk Damas Ndumbaro na Katibu wa Jukwaa la Wabunge wa SADC, Boemo Sekgoma.Katika mazungumzo hayo, Dihova alieleza kuwa jukwaa hilo litashiriki kikamilifu katika Mkutano huo wa Agosti 17 na 18. Jukwaa la Wabunge wa SADC linawahusu maspika wote wa nchi wanachama wa SADC.Aidha, Ndugai alimshukuru Rais Magufuli kufungua maonesho ya Wiki ya Viwanda, kwani yanaimarisha mahusiano ya kidiplomasia na kiuchumi na kuwataka Watanzania kutumia fursa ya soko la SADC lenye watu karibu milioni 350.“Bunge linatambua juhudi za serikali katika kuweka mazingira rafiki ya biashara, kuanzishwa kwa Blue Print kuondoa vikwazo na urasimu usio wa lazima na tozo zinazobugudhi wafanyabiashara. Tunajua Bunge lijalo serikali italeta maboresho makubwa kudhibiti mtawanyo wa biashara kuondoa muingiliano wa majukumu,” alisema.Akizungumza katika tafrija hiyo ya chakula, iliyoandaliwa kuwakaribisha wageni kutoka nje ya nchi na washiriki wa mkutano huo, Waziri wa Viwanda na Biashara, Innocent Bashungwa aliwashukuru waandaaji na kuhimiza washiriki katika Wiki ya Viwanda kuitumia fursa hiyo kutengeneza mtandao wa mawasiliano na kujiongezea ujuzi.Bashungwa pia alitumia fursa hiyo, kuwakaribisha wageni wote kwa niaba ya Serikali ya Tanzania na kuwataka wajisikie nyumbani kwani Watanzania ni wakarimu kwa asili.Bodi ya Utalii Tanzania (TTB) kupitia Mkurugenzi wa Masoko, Ernest Mwamwaja, ilionesha video fupi kwa waliohudhuria hafla hiyo, iliyohusu maeneo ya utalii yaliopo nchini na kuwaomba wageni kuhakikisha wanayatembelea, kwani hakuna kama hayo duniani ikiwemo Mlima Mrefu Afrika, Kilimanjaro. ### Response: KITAIFA ### End

 Na MWANDISHI WETU WAKAZI wa Mkoa wa Tanga wapo tayari kuwashuhudia wasanii wanaowapenda leo katika tamasha la burudani la Tigo Fiesta, litakalofanyika katika Uwanja wa Mkwakwani, mjini hapa. Msanii Gigy Money, anayetamba na wimbo wake wa ‘Nampa Papa’, anaingia kwa mara ya kwanza katika jukwaa la Tigo Fiesta, kutokana na kuwa gumzo na wimbo wake huo. Licha ya Gigy Money, wengine ni Roma Mkatoliki na Stamina, ambao  wanatamba na wimbo wao wa ‘Hivi ama Vile’, wakisubiriwa kunogesha tamasha hilo kwa wakazi wa Tanga. Wasanii hao wamekuwa wakifanya vema katika mikoa yote ya Tigo Fiesta waliyopanda jukwaani tangu tamasha hilo lilipozinduliwa kutokana na wimbo wao huo. Licha ya wasanii hao, wengine watakaopanda jukwaani katika tamasha hilo lenye kauli mbiu ya ‘Tumekusoma’ ni Mavocal, Chege, Nandy, Maua Sama. Wengine ni Vanessa Mdee, Jux, Ben Pol, Aslay, Weusi, Darassa, Lulu Diva, Zaiid, Mimi Mars, OMG, Bright na Nchama. Akizungumzia tamasha hilo, Jumaa Zecha, mkazi wa Chumbageni,  alisema kuwa, tayari amenunua tiketi yake kwa ajili ya kuwashuhudia Gigy Money, Roma Mkatoliki na Stamina, kwa kuwa ni miongoni mwa wasanii anaowapenda. “Mimi kwa kweli sitokosa kwenye Tigo Fiesta Ijumaa na hapa ninapozungumza tayari nimenunua tiketi yangu kwa Tigopesa ili niweze kushuhudia burudani,” alisema. Naye Mwanasha Ally, mkazi wa Makorora, alisema haoni sababu ya kukosa kushuhudia Tigo Fiesta na kwamba faraja yake ni kuwaona wasanii anaowapenda, kama Gigy Money, Roma, Stamina na Vanessa Mdee. Meneja wa Tigo Kanda ya Kati, John Tungaraza, alisema maandalizi yamekamilika na wanachosubiri ni kushuhudia Tigo Fiesta ikifanyika kwa mafanikio zaidi, ikilinganishwa na mwaka jana. Alisema kuwa, wasanii wapo tayari kwa ajili ya kuwapatia burudani wakazi wa Tanga na wanaamini kila kitu kitakwenda sawa, kwa kuwa wamejipanga ipasavyo. “Maandalizi yamekamilika na mashabiki wa burudani na wateja wa Tigo wakae mkao wa kula, chakula kwa maana ya burudani iko tayari, nitumie fursa hii kuwakaribisha tujumuike na kufurahi pamoja, huku tukifurahia huduma bora kutoka Tigo. “Tumejipanga vizuri kwa ajili ya Tigo Fiesta Tanga, mwaka jana tulipata mashabiki wengi na mwaka huu tunatarajia watazidi kutokana na hamasa ya wasanii waliyotoa tangu wamefika hapa Tanga, matumaini yetu wasanii hawa wataacha simulizi ili mwakani waone tena burudani hii, tiketi bado zinauzwa na ni vizuri wakanunua kwa Tigopesa ili wapate punguzo,” alisema. Alisema kuwa, wakazi wa Tanga hawajawahi kuwaangusha na ndiyo maana Tigo Fiesta mwaka huu imekuja tena na hata mwakani wana imani itakuja tena, kutokana na kupokelewa kwa shangwe na hata kufanya vizuri kwa huduma mbalimbali. “Tigo Fiesta 2017 kama ilivyo kauli mbiu yetu ‘Tumekusomaa’ tunazidi kuwajali wateja wetu na ndiyo maana tunawasikiliza na kuwapa  kile wanachokipenda, ikiwamo burudani kama hii ya kuwashuhudia wasanii wao wanaowapenda,” alisema.

BURUDANI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- --  Na MWANDISHI WETU WAKAZI wa Mkoa wa Tanga wapo tayari kuwashuhudia wasanii wanaowapenda leo katika tamasha la burudani la Tigo Fiesta, litakalofanyika katika Uwanja wa Mkwakwani, mjini hapa. Msanii Gigy Money, anayetamba na wimbo wake wa ‘Nampa Papa’, anaingia kwa mara ya kwanza katika jukwaa la Tigo Fiesta, kutokana na kuwa gumzo na wimbo wake huo. Licha ya Gigy Money, wengine ni Roma Mkatoliki na Stamina, ambao  wanatamba na wimbo wao wa ‘Hivi ama Vile’, wakisubiriwa kunogesha tamasha hilo kwa wakazi wa Tanga. Wasanii hao wamekuwa wakifanya vema katika mikoa yote ya Tigo Fiesta waliyopanda jukwaani tangu tamasha hilo lilipozinduliwa kutokana na wimbo wao huo. Licha ya wasanii hao, wengine watakaopanda jukwaani katika tamasha hilo lenye kauli mbiu ya ‘Tumekusoma’ ni Mavocal, Chege, Nandy, Maua Sama. Wengine ni Vanessa Mdee, Jux, Ben Pol, Aslay, Weusi, Darassa, Lulu Diva, Zaiid, Mimi Mars, OMG, Bright na Nchama. Akizungumzia tamasha hilo, Jumaa Zecha, mkazi wa Chumbageni,  alisema kuwa, tayari amenunua tiketi yake kwa ajili ya kuwashuhudia Gigy Money, Roma Mkatoliki na Stamina, kwa kuwa ni miongoni mwa wasanii anaowapenda. “Mimi kwa kweli sitokosa kwenye Tigo Fiesta Ijumaa na hapa ninapozungumza tayari nimenunua tiketi yangu kwa Tigopesa ili niweze kushuhudia burudani,” alisema. Naye Mwanasha Ally, mkazi wa Makorora, alisema haoni sababu ya kukosa kushuhudia Tigo Fiesta na kwamba faraja yake ni kuwaona wasanii anaowapenda, kama Gigy Money, Roma, Stamina na Vanessa Mdee. Meneja wa Tigo Kanda ya Kati, John Tungaraza, alisema maandalizi yamekamilika na wanachosubiri ni kushuhudia Tigo Fiesta ikifanyika kwa mafanikio zaidi, ikilinganishwa na mwaka jana. Alisema kuwa, wasanii wapo tayari kwa ajili ya kuwapatia burudani wakazi wa Tanga na wanaamini kila kitu kitakwenda sawa, kwa kuwa wamejipanga ipasavyo. “Maandalizi yamekamilika na mashabiki wa burudani na wateja wa Tigo wakae mkao wa kula, chakula kwa maana ya burudani iko tayari, nitumie fursa hii kuwakaribisha tujumuike na kufurahi pamoja, huku tukifurahia huduma bora kutoka Tigo. “Tumejipanga vizuri kwa ajili ya Tigo Fiesta Tanga, mwaka jana tulipata mashabiki wengi na mwaka huu tunatarajia watazidi kutokana na hamasa ya wasanii waliyotoa tangu wamefika hapa Tanga, matumaini yetu wasanii hawa wataacha simulizi ili mwakani waone tena burudani hii, tiketi bado zinauzwa na ni vizuri wakanunua kwa Tigopesa ili wapate punguzo,” alisema. Alisema kuwa, wakazi wa Tanga hawajawahi kuwaangusha na ndiyo maana Tigo Fiesta mwaka huu imekuja tena na hata mwakani wana imani itakuja tena, kutokana na kupokelewa kwa shangwe na hata kufanya vizuri kwa huduma mbalimbali. “Tigo Fiesta 2017 kama ilivyo kauli mbiu yetu ‘Tumekusomaa’ tunazidi kuwajali wateja wetu na ndiyo maana tunawasikiliza na kuwapa  kile wanachokipenda, ikiwamo burudani kama hii ya kuwashuhudia wasanii wao wanaowapenda,” alisema. ### Response: BURUDANI ### End

NAIBU Waziri wa Ujenzi, Elias Kwandikwa amewaagiza makandarasi wanaojenga barabara kwa kiwango cha changarawe kwenda mradi mkubwa wa kuzalisha umeme katika maporomoko ya Mto Rufiji (Stieglers Gorge), wakamilishe kazi ifikapo mwanzoni mwa mwezi ujao, kwa kuwa hawatapewa muda wa nyongeza.Naibu Waziri ametoa agizo hilo kwa wakandarasi wanaojenga barabara hizo juzi, alipokagua barabara hizo kwa upande wa mikoa ya Morogoro na Pwani uliomfikisha eneo la Stieglers Gorge akiwa na Naibu Waziri wa Kilimo, Omary Mgumba.Mkoa wa Morogoro unashughulikia barabara ya Ubena –Zomozi –Ngerengere -Kisaki hadi Mtemere yenye urefu wa kilometa 178, wakati Mkoa wa Pwani ni kutoka Kibiti hadi Mtemera yenye urefu wa kilometa 170 na vipande vingine vyenye jumla ya kilometa zipatazo 40 hadi eneo la Maporomoko ya Mto Rufiji (Stieglers Gorge).Kwandikwa alisema fedha za ujenzi wa barabara hizo zipo, hivyo aliwataka wakandarasi hao kuongeza kasi ya ujenzi ili kumalizika kwa kazi hizo ifikapo Oktoba 2, mwaka huu.“Barabara hizi zikamilike ndani ya wiki mbili hizi na serikali haitaongeza muda kwa vile wote wakandarasi wote wamelipwa fedha za ujenzi huu,” alisema Kwandikwa.Alisema kukamilishwa kwa wakati kwa ujenzi wa barabara hizo ni msimamo wa serikali ambao unalenga kuharakisha ujenzi wa bwawa la kufua umeme la Stieglers Gorge, unakwenda kama ilivyopangwa baada ya barabara kukamilishwa.“Serikali imejipanga kuhakikisha uboreshaji wa barabara hizi unafanyika kwa kiwango cha ubora ili zipitike kwa ajili ya kuwezesha shughuli nyingine za mradi huu kufanyika,” alisema Kwandikwa.Mbali na ujenzi wa barabara hiyo, alisema serikali tayari imetenga Sh bilioni sita kwa ajili ya kufanya ukarabati wa nyumba za kukaa watumishi wa mradi huo zilizokuwa zimejengwa eneo hilo.Mameneja wa mikoa wa Wakala wa Barabara Tanzania (Tanroads) Mkoa wa Morogoro, Doroth Mtenga na wa Mkoa wa Pwani, Yudas Msangi, kwa nyakati tofauti walisema barabara walizonazo zinajengwa na wakandarasi tofauti ili zikamilishwe kwa wakati na kwa ubora. Mtenga alisema wapo makandarasi sita wanaojenga barabara kutoka Ubena –Zomozi –Ngerengere -Kisaki –Mtemere yenye urefu wa kilometa 178 itakayogharimu Sh bilioni 8.032. Kazi hiyo ilianza Julai 2, mwaka huu na inatakiwa kukamilishwa Oktoba 2, mwaka huu.Msangi alisema wapo wakandarasi saba wanaojenga barabara kwa kiwango cha changarawe kutoka Kibiti – Mtemere yenye urefu wa kilometa 170, barabara ya kwenda Kituo cha Fuga cha Reli ya Tazara yenye urefu wa kilometa 5.5 na barabara ya Mtemere hadi eneo la ujenzi wa bwawa la kufua umeme la Stieglers Gorge ya urefu wa kilometa 31.5 zote kwa gharama ya jumla ya Sh bilioni 7.9.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NAIBU Waziri wa Ujenzi, Elias Kwandikwa amewaagiza makandarasi wanaojenga barabara kwa kiwango cha changarawe kwenda mradi mkubwa wa kuzalisha umeme katika maporomoko ya Mto Rufiji (Stieglers Gorge), wakamilishe kazi ifikapo mwanzoni mwa mwezi ujao, kwa kuwa hawatapewa muda wa nyongeza.Naibu Waziri ametoa agizo hilo kwa wakandarasi wanaojenga barabara hizo juzi, alipokagua barabara hizo kwa upande wa mikoa ya Morogoro na Pwani uliomfikisha eneo la Stieglers Gorge akiwa na Naibu Waziri wa Kilimo, Omary Mgumba.Mkoa wa Morogoro unashughulikia barabara ya Ubena –Zomozi –Ngerengere -Kisaki hadi Mtemere yenye urefu wa kilometa 178, wakati Mkoa wa Pwani ni kutoka Kibiti hadi Mtemera yenye urefu wa kilometa 170 na vipande vingine vyenye jumla ya kilometa zipatazo 40 hadi eneo la Maporomoko ya Mto Rufiji (Stieglers Gorge).Kwandikwa alisema fedha za ujenzi wa barabara hizo zipo, hivyo aliwataka wakandarasi hao kuongeza kasi ya ujenzi ili kumalizika kwa kazi hizo ifikapo Oktoba 2, mwaka huu.“Barabara hizi zikamilike ndani ya wiki mbili hizi na serikali haitaongeza muda kwa vile wote wakandarasi wote wamelipwa fedha za ujenzi huu,” alisema Kwandikwa.Alisema kukamilishwa kwa wakati kwa ujenzi wa barabara hizo ni msimamo wa serikali ambao unalenga kuharakisha ujenzi wa bwawa la kufua umeme la Stieglers Gorge, unakwenda kama ilivyopangwa baada ya barabara kukamilishwa.“Serikali imejipanga kuhakikisha uboreshaji wa barabara hizi unafanyika kwa kiwango cha ubora ili zipitike kwa ajili ya kuwezesha shughuli nyingine za mradi huu kufanyika,” alisema Kwandikwa.Mbali na ujenzi wa barabara hiyo, alisema serikali tayari imetenga Sh bilioni sita kwa ajili ya kufanya ukarabati wa nyumba za kukaa watumishi wa mradi huo zilizokuwa zimejengwa eneo hilo.Mameneja wa mikoa wa Wakala wa Barabara Tanzania (Tanroads) Mkoa wa Morogoro, Doroth Mtenga na wa Mkoa wa Pwani, Yudas Msangi, kwa nyakati tofauti walisema barabara walizonazo zinajengwa na wakandarasi tofauti ili zikamilishwe kwa wakati na kwa ubora. Mtenga alisema wapo makandarasi sita wanaojenga barabara kutoka Ubena –Zomozi –Ngerengere -Kisaki –Mtemere yenye urefu wa kilometa 178 itakayogharimu Sh bilioni 8.032. Kazi hiyo ilianza Julai 2, mwaka huu na inatakiwa kukamilishwa Oktoba 2, mwaka huu.Msangi alisema wapo wakandarasi saba wanaojenga barabara kwa kiwango cha changarawe kutoka Kibiti – Mtemere yenye urefu wa kilometa 170, barabara ya kwenda Kituo cha Fuga cha Reli ya Tazara yenye urefu wa kilometa 5.5 na barabara ya Mtemere hadi eneo la ujenzi wa bwawa la kufua umeme la Stieglers Gorge ya urefu wa kilometa 31.5 zote kwa gharama ya jumla ya Sh bilioni 7.9. ### Response: KITAIFA ### End

MWANAFUNZI wa Taasisi ya Teknolojia Dar es Salaam (DIT), Lumola Kahumbi ameieleza Mahakama ya Hakimu Mkazi Kisutu namna alivyoporwa kiasi cha Sh 12,500 na askari wa kituo cha Polisi Oysterbay.Kahumbi alitoa madai hayo jana alipokua akitoa ushahidi katika kesi inayomkabili Mwenyekiti wa Chadema Freeman Mbowe na wenzake nane mbele ya Hakimu Mkazi Mkuu Thomas Simba.Alidai kuwa siku hiyo alitoka chuoni kwake DIT na kuelekea Kinondoni Studio kwenda kumuona shangazi yake anayeishi maeneo hayo kwa kutumia usafiri wa daladala na alipofika kituo cha basi cha Studio alishuka na kuanza kutembea kuelekea kwa shangazi yake ambako ni nyumba ya nne kutoka alipokua lakini kabla ya kufika aliona msafara wa magari ya Polisi yaliyokadiriwa kufika saba yakiwa na askari.Aliendelea kudai kuwa askari walishuka katika magari hayo yaliyokuwa yamewasha taa na kupiga ving’ora na kuanza kukamata watu akiwemo kondakta wa daladaka aliyekuwa akiita abiria kwenye basi.“Baada ya kushuka kwenye magari askari walianza kukamata watu, watu walianza kukimbia na mimi nilikimbia kuelekea nilikotoka, baada ya mwendo mfupi walinikamata mimi na raia wengine tukiwa katika eneo la biashara ya vitanda… tulipakiwa kwenye gari ya polisi na kupelekwa Kituo cha Polisi cha Oysterbay ambako tulipigwa na mikanda na baadaye tukapewa ngoma tupige na kuimba ‘dola si lele mama,” aliendelea kudai.Alidai kuwa baada ya dakika ishirini askari mmoja aliwauliza kama kuna mtu anataka kujisaidia haja ndogo yeye akajitokeza na askari wawili wakamfuata nyuma alipokua anaelekea chooni na kumwambia ajiongeze lakini kabla hajafanya chochote walianza kumsachi na kuchukua kiasi cha Sh 12,500 alizokua nazo kabla ya kumwamuru aondoke bila kugeuka nyuma.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- MWANAFUNZI wa Taasisi ya Teknolojia Dar es Salaam (DIT), Lumola Kahumbi ameieleza Mahakama ya Hakimu Mkazi Kisutu namna alivyoporwa kiasi cha Sh 12,500 na askari wa kituo cha Polisi Oysterbay.Kahumbi alitoa madai hayo jana alipokua akitoa ushahidi katika kesi inayomkabili Mwenyekiti wa Chadema Freeman Mbowe na wenzake nane mbele ya Hakimu Mkazi Mkuu Thomas Simba.Alidai kuwa siku hiyo alitoka chuoni kwake DIT na kuelekea Kinondoni Studio kwenda kumuona shangazi yake anayeishi maeneo hayo kwa kutumia usafiri wa daladala na alipofika kituo cha basi cha Studio alishuka na kuanza kutembea kuelekea kwa shangazi yake ambako ni nyumba ya nne kutoka alipokua lakini kabla ya kufika aliona msafara wa magari ya Polisi yaliyokadiriwa kufika saba yakiwa na askari.Aliendelea kudai kuwa askari walishuka katika magari hayo yaliyokuwa yamewasha taa na kupiga ving’ora na kuanza kukamata watu akiwemo kondakta wa daladaka aliyekuwa akiita abiria kwenye basi.“Baada ya kushuka kwenye magari askari walianza kukamata watu, watu walianza kukimbia na mimi nilikimbia kuelekea nilikotoka, baada ya mwendo mfupi walinikamata mimi na raia wengine tukiwa katika eneo la biashara ya vitanda… tulipakiwa kwenye gari ya polisi na kupelekwa Kituo cha Polisi cha Oysterbay ambako tulipigwa na mikanda na baadaye tukapewa ngoma tupige na kuimba ‘dola si lele mama,” aliendelea kudai.Alidai kuwa baada ya dakika ishirini askari mmoja aliwauliza kama kuna mtu anataka kujisaidia haja ndogo yeye akajitokeza na askari wawili wakamfuata nyuma alipokua anaelekea chooni na kumwambia ajiongeze lakini kabla hajafanya chochote walianza kumsachi na kuchukua kiasi cha Sh 12,500 alizokua nazo kabla ya kumwamuru aondoke bila kugeuka nyuma. ### Response: KITAIFA ### End

NA ELIUD NGONDO, SONGWE NAIBU Waziri wa Ardhi Nyumba, Maendeleo ya Makazi, Angelina Mabula, ameziagiza halmashauri zote nchi kuacha mara moja kupima viwanja bila kuwashirikisha wananchi. Kauli hiyo aliitoa jana wilayani Mbozi mkoani Songwe wakati wa ziara yake ambapo Mabula alisema migogoro mingi ya ardhi inatokana na kutowafidia wananchi ambao ndio waliokuwa wakiyatumia tangu miaka ya nyuma. Alisema wananchi wanapaswa kuingizwa kwenye miradi ya viwanja na anatakiwa kupewa kipaumbele cha kwanza kupimiwa kiwanja chake cha kujenga kabla ya halmashauri kuchukua jukumu la kuviuza. “Mwananchi atapatiwa viwanja kwa matakwa yake na yeye ndiye atakayeamua kulipwa fidia au kupewa kiwanja kilicho pimwa ili kuweza kuondokana na migogoro hii isiyokuwa ya lazima,” alisema Mabula. Mabula alisema asilimia kubwa ya kero za  wananchi ni juu ya migogora ya ardhi ambayo imekuwa ikitokana na kuuzwa viwanja vyao na halmashauri bila kuwepo utaratibu na ushirikishwaji na wananchi kuendelea kuichukua Serikali yao. Hata hivyo baadhi ya wananchi waliozungumza na MTANZANIA walisema maagizo ya naibu waziri huyo yanatakiwa kusimamiwa na kutekelezwa kutokana na kuwepo tabia ya halmashauri kupuuza na kuanza kuuza viwanja hivyo. Amos Simwinga Mkazi wa Mbozi alisema wananchi wamekuwa wakichukuliwa viwanja vyao kwa madai ya kuwa watalipwa fidia na halmashauri hizo lakini hakuna lolote linalotekelezwa. Alisema kumekuwepo na uporaji wa haki za wananchi hali ambayo inasababisha Serikali kuanza kuchukiwa kutokana na halmashauri hizo kutumia vibaya mamlaka zilizonazo na kunyang’anya viwanja vya wanyonge kisha kuwauzia matajiri. Hakim Msongole alisema agizo hilo kama litasimamiwa kikamilifu wananchi watakuwa ndio wa kwanza kutoa maeneo yao kupimwa na kupewa fidia zao kuliko ilivyo kuwa awali walipokuwa wakichukuliwa maeneo hayo bila kuwepo fidia zao. “Lawama kubwa ni kwa hawa maofisa ardhi ambao unakuta anaingia kwenye viwanja vya watu na kuanza kupima baada ya siku chache unakuta mtu tajili anakuja kujenga wakati wewe mmiliki haujaambiwa chochote na fidia yako hujapewa,” alisema Msongole. Alisema hali hiyo ndiyo imekuwa chanzo cha migogoro mingi nchini kuhusu idara ya ardhi kwa kufanya mambo kinyume na taratibu zinavyotakiwa na wananchi waendelee kunufaika kwa kujenga nyumba au kuyauza maeneo hayo.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NA ELIUD NGONDO, SONGWE NAIBU Waziri wa Ardhi Nyumba, Maendeleo ya Makazi, Angelina Mabula, ameziagiza halmashauri zote nchi kuacha mara moja kupima viwanja bila kuwashirikisha wananchi. Kauli hiyo aliitoa jana wilayani Mbozi mkoani Songwe wakati wa ziara yake ambapo Mabula alisema migogoro mingi ya ardhi inatokana na kutowafidia wananchi ambao ndio waliokuwa wakiyatumia tangu miaka ya nyuma. Alisema wananchi wanapaswa kuingizwa kwenye miradi ya viwanja na anatakiwa kupewa kipaumbele cha kwanza kupimiwa kiwanja chake cha kujenga kabla ya halmashauri kuchukua jukumu la kuviuza. “Mwananchi atapatiwa viwanja kwa matakwa yake na yeye ndiye atakayeamua kulipwa fidia au kupewa kiwanja kilicho pimwa ili kuweza kuondokana na migogoro hii isiyokuwa ya lazima,” alisema Mabula. Mabula alisema asilimia kubwa ya kero za  wananchi ni juu ya migogora ya ardhi ambayo imekuwa ikitokana na kuuzwa viwanja vyao na halmashauri bila kuwepo utaratibu na ushirikishwaji na wananchi kuendelea kuichukua Serikali yao. Hata hivyo baadhi ya wananchi waliozungumza na MTANZANIA walisema maagizo ya naibu waziri huyo yanatakiwa kusimamiwa na kutekelezwa kutokana na kuwepo tabia ya halmashauri kupuuza na kuanza kuuza viwanja hivyo. Amos Simwinga Mkazi wa Mbozi alisema wananchi wamekuwa wakichukuliwa viwanja vyao kwa madai ya kuwa watalipwa fidia na halmashauri hizo lakini hakuna lolote linalotekelezwa. Alisema kumekuwepo na uporaji wa haki za wananchi hali ambayo inasababisha Serikali kuanza kuchukiwa kutokana na halmashauri hizo kutumia vibaya mamlaka zilizonazo na kunyang’anya viwanja vya wanyonge kisha kuwauzia matajiri. Hakim Msongole alisema agizo hilo kama litasimamiwa kikamilifu wananchi watakuwa ndio wa kwanza kutoa maeneo yao kupimwa na kupewa fidia zao kuliko ilivyo kuwa awali walipokuwa wakichukuliwa maeneo hayo bila kuwepo fidia zao. “Lawama kubwa ni kwa hawa maofisa ardhi ambao unakuta anaingia kwenye viwanja vya watu na kuanza kupima baada ya siku chache unakuta mtu tajili anakuja kujenga wakati wewe mmiliki haujaambiwa chochote na fidia yako hujapewa,” alisema Msongole. Alisema hali hiyo ndiyo imekuwa chanzo cha migogoro mingi nchini kuhusu idara ya ardhi kwa kufanya mambo kinyume na taratibu zinavyotakiwa na wananchi waendelee kunufaika kwa kujenga nyumba au kuyauza maeneo hayo. ### Response: KITAIFA ### End

NA OSCAR ASSENGA-TANGA WAZIRI wa Viwanda, Biashara na Uwekezaji, Charles Mwijage,  amefichua siri ya kufa kwa viwanda nchini mkoani Tanga, kutokana na ushindani usio sawa hasa kwa bidhaa zinazoingizwa kwa njia ya magendo hali iliyosababisha kukosa masoko. Amesema kitendo hicho cha kuingiza bidhaa kwa njia za magendo ni sawa na uhaini, ugaidi ambao unapaswa kushughulikiwa na wadau wote wa maendeleo ili kuweza kuutokomeza. Kauli hiyo aliitoa jana jijini Tanga, wakati akifungua maonesho ya biashara ya Kimataifa yanayofanyika kwenye viwanja vya Mwahako na kuhusisha wafanyabiashara wa ndani na nje ya nchi. Alisema suala hilo linapaswa kuwekewa mipango mizuri ya kuhakikisha linatokomezwa ili kuweza kuendana na sera ya viwanda ambayo itakuwa ni muhimili muhimu wa kufungua uchumi wa kati ifikapo mwaka 2025 kufikia kipato cha dola 3000. “Bidhaa nyingi zinaingizwa kwa njia ya magendo sana na hivyo kus+ababisha soko la bidhaa za ndani kushuka na huu ni sawa na uhaini na ugaidi kwa sababu bidhaa za magendo halizipiwi ushuru na madhara yake ni makubwa sana kwa ukuaji wa uchumi.  “Kutokana na hilo niwaagize viongozi wa mkoa huu akiwemo RC (Mkuu wa Mkoa) na wakurugenzi kuhakikisha bidhaa za magendo haziingia nchini kwani madhara yake ni makubwa kwa Taifa,” alisema Alisema madhara ya bidhaa za magendo inachangia kuua viwanda vya ndani na kuingiza sokoni bidhaa ambazo sio salama kwa matumizi. “Kama tunazibiti magaidi wanaweza kuweka sumu kwenye biashara za magendo na zitakapowafikia watanzania watakula na kupoteza maisha hivyo hakikisheni mnapiga vita biashara za magendo na tumieni bidhaa zilizotibitishwa na Shirika la Viwango Tanzania (TBS),” alisema Waziri Mwijage. Awali akizungumza  katika kongamano hilo, Mkuu wa Mkoa wa Tanga, Martine Shigella  alisema mkoa huo una utaratibu wa kujenga uhusiano kwa wananchi, wawekezaji na uwezeshaji kama moja ya eneo muhimu la kulinda na kukuza masoko.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NA OSCAR ASSENGA-TANGA WAZIRI wa Viwanda, Biashara na Uwekezaji, Charles Mwijage,  amefichua siri ya kufa kwa viwanda nchini mkoani Tanga, kutokana na ushindani usio sawa hasa kwa bidhaa zinazoingizwa kwa njia ya magendo hali iliyosababisha kukosa masoko. Amesema kitendo hicho cha kuingiza bidhaa kwa njia za magendo ni sawa na uhaini, ugaidi ambao unapaswa kushughulikiwa na wadau wote wa maendeleo ili kuweza kuutokomeza. Kauli hiyo aliitoa jana jijini Tanga, wakati akifungua maonesho ya biashara ya Kimataifa yanayofanyika kwenye viwanja vya Mwahako na kuhusisha wafanyabiashara wa ndani na nje ya nchi. Alisema suala hilo linapaswa kuwekewa mipango mizuri ya kuhakikisha linatokomezwa ili kuweza kuendana na sera ya viwanda ambayo itakuwa ni muhimili muhimu wa kufungua uchumi wa kati ifikapo mwaka 2025 kufikia kipato cha dola 3000. “Bidhaa nyingi zinaingizwa kwa njia ya magendo sana na hivyo kus+ababisha soko la bidhaa za ndani kushuka na huu ni sawa na uhaini na ugaidi kwa sababu bidhaa za magendo halizipiwi ushuru na madhara yake ni makubwa sana kwa ukuaji wa uchumi.  “Kutokana na hilo niwaagize viongozi wa mkoa huu akiwemo RC (Mkuu wa Mkoa) na wakurugenzi kuhakikisha bidhaa za magendo haziingia nchini kwani madhara yake ni makubwa kwa Taifa,” alisema Alisema madhara ya bidhaa za magendo inachangia kuua viwanda vya ndani na kuingiza sokoni bidhaa ambazo sio salama kwa matumizi. “Kama tunazibiti magaidi wanaweza kuweka sumu kwenye biashara za magendo na zitakapowafikia watanzania watakula na kupoteza maisha hivyo hakikisheni mnapiga vita biashara za magendo na tumieni bidhaa zilizotibitishwa na Shirika la Viwango Tanzania (TBS),” alisema Waziri Mwijage. Awali akizungumza  katika kongamano hilo, Mkuu wa Mkoa wa Tanga, Martine Shigella  alisema mkoa huo una utaratibu wa kujenga uhusiano kwa wananchi, wawekezaji na uwezeshaji kama moja ya eneo muhimu la kulinda na kukuza masoko. ### Response: KITAIFA ### End

Chanzo cha picha, Getty Images Rais wa Marekani Joe Biden ametengua marufuku ya ufadhili wa fedha ambazo zimekuwa zikitumwa katika makundi ya kimataifa ya misaada ambayo husaidia katika suala la kuavya mimba. Amesema kwamba kukamilika kwa sera ya mji wa Mexico kunatengua hatua ya rais Trump kuwanyima wanawake haki yao ya kiafya. Barua hiyo inaagiza kubadilishwa kwa sera za enzi ya Trump iliozuia ufadhili katika kliniki za Marekani ambazo hutoa rufaa ya uavyaji mimba. Bwana Biden pia alisaini amri ya kupanua mpango wa bima ya afya ya Obamacare. "Sianzisha sheria mpya yoyote, ama jambo jipya la sheria," alisema katika ofisi yake mnamo Alhamisi, akijibu kukosolewa kwamba alikuwa akiongoza kwa kutoa amri badala ya kufuata sheria za bunge. ''Hakuna kitu kipya tunachofanya hapa mbali na kurudisha bima ya afya ya bei nafuu ...kama ilivyokuwa hapo awali kabla Trump kuwa rais'', aliongezea. Sera hiyo ya Mji wa Mexico kwa mara ya kwanza ilianzishwa na rais wa Republican Ronald Reagan mwaka 1984 na imekuwa ikiendelezwa na Republicans na kufutiliwa mbali na Democrats. Kwa miongo kadhaa , Marekani imefutilia mbali fedha zinazotumwa kusaidia kuavya mimba ughaibuni lakini sera hiyo ya mji wa Mexico inaendeleza hatua hiyo. Inazuia fedha zinazotoka katika majimbo kutopatiwa mashirika yanayotoa huduma ya kuavya mimba , ushauri wa kuavya mimba ama kupigania haki ya kuavya mimba. Mpango huo ulipanuliwa chini ya uongozi wa rais Trump, ambaye alipiga marufuku fedha zinazoelekezwa katika mashirika yasio ya serikali ambayo binafsi yanatoa ufadhili wa kuavya mimba. Katika taarifa mapema , Ikulu ya Whitehouse ilisema kwamba Biden alikuwa anatoa amri kama rais kusaidia afya ya uzazi ya wanawake na wasichana na haki zao nchini Marekani pamoja na duniani kwa ujumla. Ripoti ya ofisi ya uwajibikaji katika serikali ya Marekani iliotolewa mwaka uliopita ilibaini kwamba 2017, mashirika yasio ya kiserikali yalishindwa kupokea takriban $153m (£112m) kwasababu yalikataa kufutilia mbali mipango ya kuavya mimba. Ripoti hiyo iligundua kwamba mara 54 mashirika hayo yalikataa ufadhili huo kutokana na sera hiyo ya kutakiwa kufutilia mbali sera ya kuavya mimba. Bwana Biden pia ameamrisha idara ya afya nchini Marekani kuondoa mara moja masharti ya enzi za Trump kuhusu mpango wa uzazi wa familia kwa raia wa Marekani wanaopokea pato la chini uliojulikana kama Title X. Hatua ya rais Trump kufutilia mbali mpango wa uzazi wa Title X ulipelekea kuondolewa kwa ufadhili wa mamilioni ya dola kutoka katika vituo vya kiafya ambavyo vinatoa mpango wa uzazi kupitia njia nyengine mbali na uavyaji mimba. Bwana Biden siku ya Alhamisi pia aliiondoa Marekani kutoka katika maamuzi ya 2020 kwa jina Geneva Consensus, makubaliano yasiolazimisha kati ya mataifa 30 ambayo yanapinga uavyaji mimba. Bwana Biden siku ya Alhamisi alitia saini amri kufungua tena sheria ya afya ya bei nafuu - inayojulikana kama Obamacare kwa miezi mitatu. Chini ya utawala wa rais Trump sheria hiyo ilitumika kwa wiki sita huku wanachama wa Republican wakijaribu kuondoa mpango huo wa afya. Bwana Joe Biden amesema kwamba kutokana na mlipuko wa virusi vya corona , huu ndio wakati kwa raia kuweza kupata mpango wa afya ulio bei nafuu.

AFYA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Chanzo cha picha, Getty Images Rais wa Marekani Joe Biden ametengua marufuku ya ufadhili wa fedha ambazo zimekuwa zikitumwa katika makundi ya kimataifa ya misaada ambayo husaidia katika suala la kuavya mimba. Amesema kwamba kukamilika kwa sera ya mji wa Mexico kunatengua hatua ya rais Trump kuwanyima wanawake haki yao ya kiafya. Barua hiyo inaagiza kubadilishwa kwa sera za enzi ya Trump iliozuia ufadhili katika kliniki za Marekani ambazo hutoa rufaa ya uavyaji mimba. Bwana Biden pia alisaini amri ya kupanua mpango wa bima ya afya ya Obamacare. "Sianzisha sheria mpya yoyote, ama jambo jipya la sheria," alisema katika ofisi yake mnamo Alhamisi, akijibu kukosolewa kwamba alikuwa akiongoza kwa kutoa amri badala ya kufuata sheria za bunge. ''Hakuna kitu kipya tunachofanya hapa mbali na kurudisha bima ya afya ya bei nafuu ...kama ilivyokuwa hapo awali kabla Trump kuwa rais'', aliongezea. Sera hiyo ya Mji wa Mexico kwa mara ya kwanza ilianzishwa na rais wa Republican Ronald Reagan mwaka 1984 na imekuwa ikiendelezwa na Republicans na kufutiliwa mbali na Democrats. Kwa miongo kadhaa , Marekani imefutilia mbali fedha zinazotumwa kusaidia kuavya mimba ughaibuni lakini sera hiyo ya mji wa Mexico inaendeleza hatua hiyo. Inazuia fedha zinazotoka katika majimbo kutopatiwa mashirika yanayotoa huduma ya kuavya mimba , ushauri wa kuavya mimba ama kupigania haki ya kuavya mimba. Mpango huo ulipanuliwa chini ya uongozi wa rais Trump, ambaye alipiga marufuku fedha zinazoelekezwa katika mashirika yasio ya serikali ambayo binafsi yanatoa ufadhili wa kuavya mimba. Katika taarifa mapema , Ikulu ya Whitehouse ilisema kwamba Biden alikuwa anatoa amri kama rais kusaidia afya ya uzazi ya wanawake na wasichana na haki zao nchini Marekani pamoja na duniani kwa ujumla. Ripoti ya ofisi ya uwajibikaji katika serikali ya Marekani iliotolewa mwaka uliopita ilibaini kwamba 2017, mashirika yasio ya kiserikali yalishindwa kupokea takriban $153m (£112m) kwasababu yalikataa kufutilia mbali mipango ya kuavya mimba. Ripoti hiyo iligundua kwamba mara 54 mashirika hayo yalikataa ufadhili huo kutokana na sera hiyo ya kutakiwa kufutilia mbali sera ya kuavya mimba. Bwana Biden pia ameamrisha idara ya afya nchini Marekani kuondoa mara moja masharti ya enzi za Trump kuhusu mpango wa uzazi wa familia kwa raia wa Marekani wanaopokea pato la chini uliojulikana kama Title X. Hatua ya rais Trump kufutilia mbali mpango wa uzazi wa Title X ulipelekea kuondolewa kwa ufadhili wa mamilioni ya dola kutoka katika vituo vya kiafya ambavyo vinatoa mpango wa uzazi kupitia njia nyengine mbali na uavyaji mimba. Bwana Biden siku ya Alhamisi pia aliiondoa Marekani kutoka katika maamuzi ya 2020 kwa jina Geneva Consensus, makubaliano yasiolazimisha kati ya mataifa 30 ambayo yanapinga uavyaji mimba. Bwana Biden siku ya Alhamisi alitia saini amri kufungua tena sheria ya afya ya bei nafuu - inayojulikana kama Obamacare kwa miezi mitatu. Chini ya utawala wa rais Trump sheria hiyo ilitumika kwa wiki sita huku wanachama wa Republican wakijaribu kuondoa mpango huo wa afya. Bwana Joe Biden amesema kwamba kutokana na mlipuko wa virusi vya corona , huu ndio wakati kwa raia kuweza kupata mpango wa afya ulio bei nafuu. ### Response: AFYA ### End

Na AMON MTEGA, SONGEA JAMII imeshauriwa kutambua uchangiaji wa damu kwenye hospitali ni suala la lazima katika kuwasaidia wagonjwa wanapokwenda kupata huduma ya matibabu ya kuongezewa damu. Wito huo umetolewa juzi na Mchungaji Kiongozi wa Kanisa la Tanzania Assemblies of God Songea Revival (TAG), Severin Fussi, wakati alipokwenda kuchangia damu katika Hospitali ya Rufaa ya St. Joseph Peramiho. Mchungaji Fussi ambaye aliongozana na waumini wa kanisa hilo kuchangia damu, alisema kila mwanajamii ajipime na kufanya uamuzi wa kuchangia damu kwa ajili ya ndugu, jamaa na marafiki. “Baadhi ya watu bado wana fikra potofu kuwa kazi ya kupata damu ya kumtibia mgonjwa ni ya madaktari, hii si sahihi, ni suala la wanajamii nzima kutambua umuhimu huo wa kuchangia damu. Mbali na damu, Mchungaji huyo alitoa msaada wa shuka 24 zenye thamani ya Sh 500,000 kwa wagonjwa. Akishukuru msaada huo, Katibu wa hospitali hiyo, Mwajabu Mshana, alizitaka taasisi nyingine na watu binafsi kuunga mkono juhudi za mchungaji huyo.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na AMON MTEGA, SONGEA JAMII imeshauriwa kutambua uchangiaji wa damu kwenye hospitali ni suala la lazima katika kuwasaidia wagonjwa wanapokwenda kupata huduma ya matibabu ya kuongezewa damu. Wito huo umetolewa juzi na Mchungaji Kiongozi wa Kanisa la Tanzania Assemblies of God Songea Revival (TAG), Severin Fussi, wakati alipokwenda kuchangia damu katika Hospitali ya Rufaa ya St. Joseph Peramiho. Mchungaji Fussi ambaye aliongozana na waumini wa kanisa hilo kuchangia damu, alisema kila mwanajamii ajipime na kufanya uamuzi wa kuchangia damu kwa ajili ya ndugu, jamaa na marafiki. “Baadhi ya watu bado wana fikra potofu kuwa kazi ya kupata damu ya kumtibia mgonjwa ni ya madaktari, hii si sahihi, ni suala la wanajamii nzima kutambua umuhimu huo wa kuchangia damu. Mbali na damu, Mchungaji huyo alitoa msaada wa shuka 24 zenye thamani ya Sh 500,000 kwa wagonjwa. Akishukuru msaada huo, Katibu wa hospitali hiyo, Mwajabu Mshana, alizitaka taasisi nyingine na watu binafsi kuunga mkono juhudi za mchungaji huyo. ### Response: KITAIFA ### End

KHARTOUM,SUDAN MAZUNGUMZO ya kutatua masuala yaliyobaki kati ya waandamanaji wa Sudan na watawala wa kijeshi yanatarajiwa kuanza leo. Hayo yanajiri wakati waandamanaji kadhaa wakimiminika mitaani mjini Khartoum kuitisha uchugunzi huru kuhusiana na ukandamizaji mkubwa uliofanywa dhidi ya kambi ya maandamano mwezi Juni.  Pande hizo mbili tayari zimesaini makubaliano ya kugawana madaraka ambayo yanalenga kuunda baraza tawala la pamoja la kijeshi na kiraia ambalo litapisha utawala wa kiraia.  Mpatanishi wa Umoja wa Afrika, Mohamed El Hacen Lebatt, amesema katika taarifa kuwa pande zote mbili zimealikwa kushiriki mazungumzo ya mwisho kuhusu tamko la kikatiba.  Mazungumzo hayo yatahusu masuala kama vile mamlaka ya baraza tawala litakaloundwa, kutumika kwa vikosi vya usalama na kinga ya majenerali kutokana na machafuko yanayohusiana na maandamano.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- KHARTOUM,SUDAN MAZUNGUMZO ya kutatua masuala yaliyobaki kati ya waandamanaji wa Sudan na watawala wa kijeshi yanatarajiwa kuanza leo. Hayo yanajiri wakati waandamanaji kadhaa wakimiminika mitaani mjini Khartoum kuitisha uchugunzi huru kuhusiana na ukandamizaji mkubwa uliofanywa dhidi ya kambi ya maandamano mwezi Juni.  Pande hizo mbili tayari zimesaini makubaliano ya kugawana madaraka ambayo yanalenga kuunda baraza tawala la pamoja la kijeshi na kiraia ambalo litapisha utawala wa kiraia.  Mpatanishi wa Umoja wa Afrika, Mohamed El Hacen Lebatt, amesema katika taarifa kuwa pande zote mbili zimealikwa kushiriki mazungumzo ya mwisho kuhusu tamko la kikatiba.  Mazungumzo hayo yatahusu masuala kama vile mamlaka ya baraza tawala litakaloundwa, kutumika kwa vikosi vya usalama na kinga ya majenerali kutokana na machafuko yanayohusiana na maandamano. ### Response: KIMATAIFA ### End

WATU na taasisi wameguswa na uamuzi wa serikali kujenga daraja la aina yake la Kigongo-Busisi wilaya Misungwi kwa kumhakikishia Rais John Magufuli kuwa naye bega kwa bega wakimsihi aendelee kuchapa kazi bila kujali kelele.Aidha, daraja hilo refu kuliko yote katika Afrika Mashariki na la sita katika Afrika, limeelezewa kwamba litakapokamilika, wanaovuka watatumia dakika nne badala ya saa mbili na nusu zinazotumika sasa kuvuka kati ya Kigongo na Busisi kutokana na wingi wa magari.Hayo yalielezwa jana Rais Magufuli alipoweka jiwe la msingi la mradi huo ambao Mtendaji Mkuu wa Wakala wa Barabara (Tanroads), Patrick Mfugale alieleza serikali ilivyoanza muda mrefu na namna wafadhili walivyogoma kuanza ujenzi.Miongoni mwa waliopewa nafasi na Rais Magufuli kuzungumza ni Mbunge wa Misungwi, Charles Kitwanga aliyemwambia, “Mungu akujalie afya njema na sisi tulio pembeni tuko pamoja na wewe tutakufia.”Mwenyekiti wa Chama Cha Mapinduzi (CCM) mkoa wa Mwanza, Anthony Diallo alimuomba Rais Magufuli kuendelea kuchapa kazi akisema, “sisi tupo nyuma yako tutakutetea mahala ambapo kutakuwa na matatizo.”Spika wa Bunge, Job Ndugai alisema mradi huo ni historia kubwa na unathibitisha uthubutu wa hali ya juu.Akielezea daraja hilo, Mtendaji Mkuu wa Tanroads, Mfugale alisema daraja litafupisha urefu wa eneo hilo la Busisi na Kigongo linalotenganishwa na Ziwa Victoria hivyo badala ya saa mbili na nusu, watu na magari yatatumia dakika nne.Daraja litakuwa na urefu wa kilometa 2.3, upana wa meta 28.45 na litakuwa la njia nne. Litakuwa na nguzo 67 na likikamilika litakuwa na ubora kwa zaidi ya miaka 100 ijayo.Daraja hilo litajengwa na kampuni ya CCECC na China Railway Construction Engineering Group (CRCEG) zote za China kwa gharama ya Sh bilioni 699.2 likitarajiwa kukamilika baada ya miaka minne. Litakamilika baada ya miezi 48; ni pamoja na muda wa kujiandaa wa miezi mitatu.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WATU na taasisi wameguswa na uamuzi wa serikali kujenga daraja la aina yake la Kigongo-Busisi wilaya Misungwi kwa kumhakikishia Rais John Magufuli kuwa naye bega kwa bega wakimsihi aendelee kuchapa kazi bila kujali kelele.Aidha, daraja hilo refu kuliko yote katika Afrika Mashariki na la sita katika Afrika, limeelezewa kwamba litakapokamilika, wanaovuka watatumia dakika nne badala ya saa mbili na nusu zinazotumika sasa kuvuka kati ya Kigongo na Busisi kutokana na wingi wa magari.Hayo yalielezwa jana Rais Magufuli alipoweka jiwe la msingi la mradi huo ambao Mtendaji Mkuu wa Wakala wa Barabara (Tanroads), Patrick Mfugale alieleza serikali ilivyoanza muda mrefu na namna wafadhili walivyogoma kuanza ujenzi.Miongoni mwa waliopewa nafasi na Rais Magufuli kuzungumza ni Mbunge wa Misungwi, Charles Kitwanga aliyemwambia, “Mungu akujalie afya njema na sisi tulio pembeni tuko pamoja na wewe tutakufia.”Mwenyekiti wa Chama Cha Mapinduzi (CCM) mkoa wa Mwanza, Anthony Diallo alimuomba Rais Magufuli kuendelea kuchapa kazi akisema, “sisi tupo nyuma yako tutakutetea mahala ambapo kutakuwa na matatizo.”Spika wa Bunge, Job Ndugai alisema mradi huo ni historia kubwa na unathibitisha uthubutu wa hali ya juu.Akielezea daraja hilo, Mtendaji Mkuu wa Tanroads, Mfugale alisema daraja litafupisha urefu wa eneo hilo la Busisi na Kigongo linalotenganishwa na Ziwa Victoria hivyo badala ya saa mbili na nusu, watu na magari yatatumia dakika nne.Daraja litakuwa na urefu wa kilometa 2.3, upana wa meta 28.45 na litakuwa la njia nne. Litakuwa na nguzo 67 na likikamilika litakuwa na ubora kwa zaidi ya miaka 100 ijayo.Daraja hilo litajengwa na kampuni ya CCECC na China Railway Construction Engineering Group (CRCEG) zote za China kwa gharama ya Sh bilioni 699.2 likitarajiwa kukamilika baada ya miaka minne. Litakamilika baada ya miezi 48; ni pamoja na muda wa kujiandaa wa miezi mitatu. ### Response: KITAIFA ### End

RAIS wa Madagascar, Andry Rajoelina amesema ni fahari kwa taifa hilo baada ya timu ya taifa kufuzu robo fainali za michuano ya kombe la mataifa Afrika, Afcon.Madagascar inayoshiriki fainali hizo kwa mara ya kwanza imezidi kuushangaza umma wa wapenda soka baada ya kufuzu hatua ya mtoano na juzi kutinga robo fainali kwa kuwatoa Congo DR kwa mikwaju ya penalti 4-2 baada ya kutoka sare ya mabao 2-2 katika muda wa kawaida.Rais huyo ambaye alitoa ndege kwa mashabiki kwenda Misri baada ya timu hiyo kufuzu hatua ya mtoano ameiambia BBC: Tupo tayari kuthibitisha kwamba hii ni timu ya ushindi.” Alisema sasa wamefuzu robo fainali, watakwenda mbali na kushinda taji. “Tutakwenda mbali mpaka kushinda taji,” alisema. Akizungumzia hatua hiyo, kocha wa Madagascar, Nicolas Dupuis alisema mechi ilikuwa ngumu dhidi ya Congo yenye uzoefu mkubwa zaidi.“Tulifanya kwa kadri tunavyoweza na kuendelea kuandika historia nzuri naamini tutaendelea kufanya vizuri.” Mechi nyingine zilizochezwa mwishoni mwa wiki iliyopita mabao ya Youcef Belaili, Riyad Mahrez na Adam Ounas yaliipeleka Algeria robo fainali kwa ushindi wa mabao 3-0 dhidi ya Guinea.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- RAIS wa Madagascar, Andry Rajoelina amesema ni fahari kwa taifa hilo baada ya timu ya taifa kufuzu robo fainali za michuano ya kombe la mataifa Afrika, Afcon.Madagascar inayoshiriki fainali hizo kwa mara ya kwanza imezidi kuushangaza umma wa wapenda soka baada ya kufuzu hatua ya mtoano na juzi kutinga robo fainali kwa kuwatoa Congo DR kwa mikwaju ya penalti 4-2 baada ya kutoka sare ya mabao 2-2 katika muda wa kawaida.Rais huyo ambaye alitoa ndege kwa mashabiki kwenda Misri baada ya timu hiyo kufuzu hatua ya mtoano ameiambia BBC: Tupo tayari kuthibitisha kwamba hii ni timu ya ushindi.” Alisema sasa wamefuzu robo fainali, watakwenda mbali na kushinda taji. “Tutakwenda mbali mpaka kushinda taji,” alisema. Akizungumzia hatua hiyo, kocha wa Madagascar, Nicolas Dupuis alisema mechi ilikuwa ngumu dhidi ya Congo yenye uzoefu mkubwa zaidi.“Tulifanya kwa kadri tunavyoweza na kuendelea kuandika historia nzuri naamini tutaendelea kufanya vizuri.” Mechi nyingine zilizochezwa mwishoni mwa wiki iliyopita mabao ya Youcef Belaili, Riyad Mahrez na Adam Ounas yaliipeleka Algeria robo fainali kwa ushindi wa mabao 3-0 dhidi ya Guinea. ### Response: MICHEZO ### End

Na Markus Mpangala, WOTE hawajui kitu gani kitafanywa na Rais mpya wa Marekani, Donald Trump. Jumuiya ya Ulaya imehoji mwelekeo wa siasa za Trump, lakini haijapata jibu. Umoja wa Afrika bado unamsoma Trump, kwa kuwa haujamwelewa. Bara la Asia nao wanaendelea kumsoma Trump, hawajui atafanya nini. Hayo ni sehemu ya mambo yanayoendelea kote duniani kutokana na uongozi mpya wa Marekani. Kifupi viongozi wengi duniani ni kama wamekumbwa na ugonjwa. Ni homa ya dunia iliyoletwa na Trump. Ndani ya Marekani homa hiyo imefikia nyuzi joto 90. Hivi sasa kiongozi huyo anafanya mambo yake kwa matamshi mazito na msimamo mkali. Katika makala haya yapo baadhi ya mambo ambayo yanasababisha homa hiyo kupamba moto duniani. Mwanzoni mwa mwezi huu kabla ya kuapishwa, Trump aliandika katika ukurasa wake wa mtandao wa Facebook akisema: “Kama kuna Obamacare basi mimi ninayo Trump Don’t Care”. Ilikuwa kauli ya dhihaka lakini ndiyo uwasilishaji wake aliokuja kuutekeleza baada ya kukabidhiwa madaraka. Obamacare ni mpango wa Bima ya Afya ambao uliwasaidia takribani wananchi milioni 20 nchini humo. Hata hivyo, unalalamikiwa kuwa wa gharama kubwa kiuendeshaji. Huduma hiyo ilipitishwa na Bunge la nchi hiyo ikiwa ni moja ya sera za Rais Mstaafu Barack Obama, kuwasaidia watu masikini kupata huduma za afya. Chini ya utawala wa Obama alikutana na upinzani mkali kutoka chama cha Republican kilijaribu mara tatu kupiga kura ya kufutwa mpango huo bila mafanikio kwa kuwa hawakuwa na mbadala. Rais huyo mpya ameendelea kufanya mabadiliko ya kiuongozi baada ya kuwatangazia wananchi kwamba mabalozi wa nchi yao walioko kwenye mataifa mbalimbali na mashirika ya kimataifa wanatakiwa kurejea nyumbani haraka. Tangu kuingia madarakani Januari 20, mwaka huu, Trump amelumbana na vyombo vya habari kwa namna mbili. Mosi; amelumbana navyo yeye moja kwa moja katika moja ya mkutano wake na vyombo hivyo ambapo aliwaita waandishi feki. Pili; kwa sasa anawatumia wasaidizi wake ambao wameonyesha msimamo mkali wa kiongozi huyo katika malumbano hayo. Uhusiano wa vyombo vya habari na Trump ulikuwa mbaya tangu alipoanza mchakato wa kuwania urais ndani ya chama chake. Kwa mujibu wa Mkurugenzi wa Habari, Sean Spicer, vyombo vya habari vinaandika habari mbaya dhidi ya Trump hususani juu ya idadi ndogo ya watu waliojitokeza siku ya kuapishwa kwake. Naye mshauri wa Ikulu, Kellyanne Conway, ameunga mkono hatua hiyo na kudai Spicer alizungumza ukweli. Wawili hao wanadai Trump hatendewi haki na vyombo vya habari. Kwa upande wake Katibu Mkuu Kiongozi, Reince Priebus pamoja na Rudy Giulliani, wamevishutumu vyombo vya habari kuwa vinakosea kulinganisha idadi ndogo ya watu waliohudhuria wakati wa kuapishwa Trump na kipindi cha kuapishwa Obama mwaka 2009, wakidai kuwa wingi au uchache wa watu si jambo lenye umuhimu. Serikali ya Trump imetangaza kuwa itasaini upya mkataba wa kibiashara kwa nchi za Amerika Kaskazini. Mkataba wa NAFTA (North America Free Trade Agreement), unazihusisha pia nchi za Canada na Mexico, Trump amebainisha kuwa anazingatia zaidi masuala mawili pekee kati ya mengi; suala la uhamiaji na ulinzi mipakani. Anataka mkataba huo uwe na manufaa kwa Marekani badala ya kubeba mzigo wa wengine: Tutakutana na Waziri Mkuu wa Canada, Justin Trudeau na vile vile Rais wa Mexico, Pena Enrique Nieto. Tutasaini mkataba katika masuala hayo,” ilisema taarifa ya Trump. Uhusiano wa Marekani na Israel una historia ndefu. Rais mpya ameonekana kuwa na mtazamo mpya na tayari kuna madai ya kuhamisha ubalozi wa Marekani nchini Israel kutoka mjini Tel Aviv kwenda mji wa Jerusalem. Suala hilo ni miongoni mwa mambo yaliyozua mjadala mkali miongoni mwa mataifa ya bara la Asia yakipinga wazi mpango huo. Kiongozi wa Mamlaka ya Palestina, Mahmood Abbas na Mfalme wa Jordan, Abdullah II wanapinga mpango huo. Wanasema unaweza kusababisha machafuko mapya katika eneo la Mashariki ya Kati. Tangu kuingia madarakani amefanya ziara ya kwanza katika Ofisi za Makao Makuu ya Shirika la Kijasusi nchini Marekani, CIA. Pamoja na mambo mengine, Trump ametangaza kumteua Mike Pompeo kuwa Mkurugenzi wa CIA. Kabla ya uteuzi huo, Pompeo alikuwa mbunge wa Baraza la Wawakilishi wa Jimbo la Kansas tangu mwaka 2011 hadi 2017. Trump ametangaza kufuta mpango wa kutoa misaada kwa asasi zinazojihusisha na harakati za kuunga mkono utoaji mimba. Trump amefuata nyayo za Ronald Reagan kupiga marufuku utoaji mimba uliopo chini ya sheria ya ‘Gag rule’ kama sehemu ya sera ya MCP (The Mexico City Policy) iliyokuwa ikipiga marufuku kufadhili utoaji mimba duniani mwaka 1984.  Ilianza kutumika katika utawala wa Reagan mwaka 1984 na baadaye George W. Bush ambao walisababisha kiwango cha utoaji mimba kuwa kikubwa nchini Marekani. Tangu mwaka 1973 chini ya Sheria ya Helms Amendment, ni makosa kutumia fedha za Serikali kushughulikia masuala ya utoaji mimba popote duniani. Hatua hiyo inatajwa kuziathiri asasi mbalimbali na kusababisha ukata mkubwa miongoni mwake. Serikali ya Trump inaundwa na baraza la mawaziri dogo mno wapo 21 tu. Uteuzi wa mawaziri ulikamilika Januari 12, mwaka huu. Licha ya kuteua zaidi ya maofisa 4,000 katika nafasi mbalimbali, Trump anakabiliwa na mtihani wa kukubaliwa wateule wake 1,100 wanaotakiwa kuidhinishwa na Bunge la Seneti. Kati ya wateule wake 450 wanatajwa kutokuwa na sifa zinazotakiwa na Bunge la Seneti. Katika utawala wa Rais Mstaafu Barack Obama, alifanikiwa kupitisha sheria ya kuwatambua na kuwapa haki watu wanaojihusisha na mapenzi ya jinsia moja maarufu kama mashoga na wasagaji. Nilimsikiliza Rais wa Mexico, Pena Nieto, alipozungumza na Televisheni ya Africa News Jumanne wiki hii kuhusu mkataba wa TPP (Trans-Pacific Partnership). Nieto alikuwa akizungumza huku amekunja sura na kuonyesha ishara kuwa rais huyo ameumizwa na uamuzi wa Serikali ya Trump kujitoa kwenye mkataba wa kibiashara wa kanda ya Pasifiki unaojumuisha nchi 12 za Mexico, Canada, Peru, Vietnam, Malaysia, Brunei, Japan, New Zealand, Singapore. Licha ya uamuzi huo, mataifa mengine yamesema yatasonga mbele. Trump amezungumza na Rais wa Misri, Abdel Fattah Al-Sisi kwa lengo la kuimarisha uhusiano wa nchi hizo mbili ikiwamo kupambana na ugaidi. Al Sisi ni kiongozi pekee kutoka Afrika ambaye amepewa nafasi ya kwanza kuzungumza na Trump. Haijulikani itakuwaje kwa wengine. Kiongozi huyo ametoa mwongozo wa kufutwa ajira zote serikalini isipokuwa kwa upande wa ajira za jeshini pekee. Waziri Mkuu wa Israel, Benjamin Netanyahu, ndiye kiongozi wa kwanza kualikwa na Trump tangu alipoingia madarakani rasmi Januari 20. Kwa mujibu wa taarifa ya Televisheni ya Africa News, Israel na Marekani ni washirika wa muda mrefu, inatarajiwa watazungumzia suala la nyuklia ya Iran hali ambayo inasubiriwa kwa hamu kujua hatima ya mkataba wa nyuklia. Trump wakati akiwa kwenye kampeni, alikosoa mkataba huo na kudai angeufuta mara moja. Jumatano wiki hii, Trump alisaini hati ya kusitisha visa siku 30 kwa nchi za Sudan, Iran, Iraq, Libya, Somalia, Syria na Yemen. Hatua hiyo inatajwa kutekeleza sera zake za kuwapiga marufuku Waislamu kuingia nchini Marekani pamoja na kuanzisha daftari maalumu la kuwasajili. Suala la ujenzi wa ukuta mpakani mwa Mexico na Marekani limechukua sura mpya. Rais wa Mexico anapingana na mpango wa Trump na kudai anaingilia haki za taifa lake. Akizungumzia ujenzi wa ukuta kwenye mahojiano na Televisheni ya ABC nchini Marekani, Trump alisema: “Ujenzi unatarajiwa kuanza hivi karibuni haraka iwezekanavyo,… utajengwa tu. Naweza kusema kwa mwezi mmoja, … ndiyo! Ndani ya mwezi mmoja. Mipango inaanza karibuni. Yote yatafanyika kutokana na kile kitakachotokea Mexico. Tutaanza kwa makubaliano muhimu karibuni na yatafanyika kwa taratibu maalumu. Mexico watalipia gharama za ujenzi. Zitakuwa taratibu ngumu kidogo.” Kwa upande wake, Rais Nieto alijibu mapigo ya kauli hiyo kwa kusema: “Mexico haiamini katika ujenzi wa ukuta. Mara nyingi nimesema hayo, narudia tena, Mexico haitalipa gharama zozote za ujenzi wa ukuta. Tunaomba kuheshimiwa kama taifa huru. Mexico imekuwa rafiki wa watu wa Marekani na ina matumaini kutakuwa na makubaliano kati ya Serikali hizi. Makubaliano ambayo yatainufaisha Mexico na wananchi wake.” Hadi sasa marais hao wamefuta mkutano wao waliopanga kuufanya wiki ijayo. Taarifa ya kufutwa ilianza kutolewa na Rais Nieto ambaye alibainisha kuwa kutokana na uamuzi wa kujenga ukuta huo haoni sababu za kutembelea Washington. Naye Trump alijibu mapigo ya taarifa hiyo kwa kubainisha hakuna sababu za kukutana kwao tena. Saa chache tangu Bunge la Kongresi kuidhinisha jina la mteule wa Rais Trump katika wizara ya mambo ya nje wa Marekani, Rex Tillerson, ameshuhudia maofisa kadhaa wa Ikulu wakiachia ngazi hali ambayo inatajwa kuathiri mwelekeo wa sera za nje huku waziri huyo akikosa msaidizi. Waliojiuzulu ni Patrick Kennedy (aliyedumu kwa miaka tisa kama msaidizi wa waziri), Joyce Anne Barr (aliyekuwa ofisa utawala wa wizara hiyo), Michael Bond (mshauri wa mambo ya nje wa wizara), Balozi Gentry O. Smith (mkurugenzi wa wizara katika mipango ya nje). Makala haya yametayarishwa kwa msaada wa vyanzo mbalimbali vya habari.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na Markus Mpangala, WOTE hawajui kitu gani kitafanywa na Rais mpya wa Marekani, Donald Trump. Jumuiya ya Ulaya imehoji mwelekeo wa siasa za Trump, lakini haijapata jibu. Umoja wa Afrika bado unamsoma Trump, kwa kuwa haujamwelewa. Bara la Asia nao wanaendelea kumsoma Trump, hawajui atafanya nini. Hayo ni sehemu ya mambo yanayoendelea kote duniani kutokana na uongozi mpya wa Marekani. Kifupi viongozi wengi duniani ni kama wamekumbwa na ugonjwa. Ni homa ya dunia iliyoletwa na Trump. Ndani ya Marekani homa hiyo imefikia nyuzi joto 90. Hivi sasa kiongozi huyo anafanya mambo yake kwa matamshi mazito na msimamo mkali. Katika makala haya yapo baadhi ya mambo ambayo yanasababisha homa hiyo kupamba moto duniani. Mwanzoni mwa mwezi huu kabla ya kuapishwa, Trump aliandika katika ukurasa wake wa mtandao wa Facebook akisema: “Kama kuna Obamacare basi mimi ninayo Trump Don’t Care”. Ilikuwa kauli ya dhihaka lakini ndiyo uwasilishaji wake aliokuja kuutekeleza baada ya kukabidhiwa madaraka. Obamacare ni mpango wa Bima ya Afya ambao uliwasaidia takribani wananchi milioni 20 nchini humo. Hata hivyo, unalalamikiwa kuwa wa gharama kubwa kiuendeshaji. Huduma hiyo ilipitishwa na Bunge la nchi hiyo ikiwa ni moja ya sera za Rais Mstaafu Barack Obama, kuwasaidia watu masikini kupata huduma za afya. Chini ya utawala wa Obama alikutana na upinzani mkali kutoka chama cha Republican kilijaribu mara tatu kupiga kura ya kufutwa mpango huo bila mafanikio kwa kuwa hawakuwa na mbadala. Rais huyo mpya ameendelea kufanya mabadiliko ya kiuongozi baada ya kuwatangazia wananchi kwamba mabalozi wa nchi yao walioko kwenye mataifa mbalimbali na mashirika ya kimataifa wanatakiwa kurejea nyumbani haraka. Tangu kuingia madarakani Januari 20, mwaka huu, Trump amelumbana na vyombo vya habari kwa namna mbili. Mosi; amelumbana navyo yeye moja kwa moja katika moja ya mkutano wake na vyombo hivyo ambapo aliwaita waandishi feki. Pili; kwa sasa anawatumia wasaidizi wake ambao wameonyesha msimamo mkali wa kiongozi huyo katika malumbano hayo. Uhusiano wa vyombo vya habari na Trump ulikuwa mbaya tangu alipoanza mchakato wa kuwania urais ndani ya chama chake. Kwa mujibu wa Mkurugenzi wa Habari, Sean Spicer, vyombo vya habari vinaandika habari mbaya dhidi ya Trump hususani juu ya idadi ndogo ya watu waliojitokeza siku ya kuapishwa kwake. Naye mshauri wa Ikulu, Kellyanne Conway, ameunga mkono hatua hiyo na kudai Spicer alizungumza ukweli. Wawili hao wanadai Trump hatendewi haki na vyombo vya habari. Kwa upande wake Katibu Mkuu Kiongozi, Reince Priebus pamoja na Rudy Giulliani, wamevishutumu vyombo vya habari kuwa vinakosea kulinganisha idadi ndogo ya watu waliohudhuria wakati wa kuapishwa Trump na kipindi cha kuapishwa Obama mwaka 2009, wakidai kuwa wingi au uchache wa watu si jambo lenye umuhimu. Serikali ya Trump imetangaza kuwa itasaini upya mkataba wa kibiashara kwa nchi za Amerika Kaskazini. Mkataba wa NAFTA (North America Free Trade Agreement), unazihusisha pia nchi za Canada na Mexico, Trump amebainisha kuwa anazingatia zaidi masuala mawili pekee kati ya mengi; suala la uhamiaji na ulinzi mipakani. Anataka mkataba huo uwe na manufaa kwa Marekani badala ya kubeba mzigo wa wengine: Tutakutana na Waziri Mkuu wa Canada, Justin Trudeau na vile vile Rais wa Mexico, Pena Enrique Nieto. Tutasaini mkataba katika masuala hayo,” ilisema taarifa ya Trump. Uhusiano wa Marekani na Israel una historia ndefu. Rais mpya ameonekana kuwa na mtazamo mpya na tayari kuna madai ya kuhamisha ubalozi wa Marekani nchini Israel kutoka mjini Tel Aviv kwenda mji wa Jerusalem. Suala hilo ni miongoni mwa mambo yaliyozua mjadala mkali miongoni mwa mataifa ya bara la Asia yakipinga wazi mpango huo. Kiongozi wa Mamlaka ya Palestina, Mahmood Abbas na Mfalme wa Jordan, Abdullah II wanapinga mpango huo. Wanasema unaweza kusababisha machafuko mapya katika eneo la Mashariki ya Kati. Tangu kuingia madarakani amefanya ziara ya kwanza katika Ofisi za Makao Makuu ya Shirika la Kijasusi nchini Marekani, CIA. Pamoja na mambo mengine, Trump ametangaza kumteua Mike Pompeo kuwa Mkurugenzi wa CIA. Kabla ya uteuzi huo, Pompeo alikuwa mbunge wa Baraza la Wawakilishi wa Jimbo la Kansas tangu mwaka 2011 hadi 2017. Trump ametangaza kufuta mpango wa kutoa misaada kwa asasi zinazojihusisha na harakati za kuunga mkono utoaji mimba. Trump amefuata nyayo za Ronald Reagan kupiga marufuku utoaji mimba uliopo chini ya sheria ya ‘Gag rule’ kama sehemu ya sera ya MCP (The Mexico City Policy) iliyokuwa ikipiga marufuku kufadhili utoaji mimba duniani mwaka 1984.  Ilianza kutumika katika utawala wa Reagan mwaka 1984 na baadaye George W. Bush ambao walisababisha kiwango cha utoaji mimba kuwa kikubwa nchini Marekani. Tangu mwaka 1973 chini ya Sheria ya Helms Amendment, ni makosa kutumia fedha za Serikali kushughulikia masuala ya utoaji mimba popote duniani. Hatua hiyo inatajwa kuziathiri asasi mbalimbali na kusababisha ukata mkubwa miongoni mwake. Serikali ya Trump inaundwa na baraza la mawaziri dogo mno wapo 21 tu. Uteuzi wa mawaziri ulikamilika Januari 12, mwaka huu. Licha ya kuteua zaidi ya maofisa 4,000 katika nafasi mbalimbali, Trump anakabiliwa na mtihani wa kukubaliwa wateule wake 1,100 wanaotakiwa kuidhinishwa na Bunge la Seneti. Kati ya wateule wake 450 wanatajwa kutokuwa na sifa zinazotakiwa na Bunge la Seneti. Katika utawala wa Rais Mstaafu Barack Obama, alifanikiwa kupitisha sheria ya kuwatambua na kuwapa haki watu wanaojihusisha na mapenzi ya jinsia moja maarufu kama mashoga na wasagaji. Nilimsikiliza Rais wa Mexico, Pena Nieto, alipozungumza na Televisheni ya Africa News Jumanne wiki hii kuhusu mkataba wa TPP (Trans-Pacific Partnership). Nieto alikuwa akizungumza huku amekunja sura na kuonyesha ishara kuwa rais huyo ameumizwa na uamuzi wa Serikali ya Trump kujitoa kwenye mkataba wa kibiashara wa kanda ya Pasifiki unaojumuisha nchi 12 za Mexico, Canada, Peru, Vietnam, Malaysia, Brunei, Japan, New Zealand, Singapore. Licha ya uamuzi huo, mataifa mengine yamesema yatasonga mbele. Trump amezungumza na Rais wa Misri, Abdel Fattah Al-Sisi kwa lengo la kuimarisha uhusiano wa nchi hizo mbili ikiwamo kupambana na ugaidi. Al Sisi ni kiongozi pekee kutoka Afrika ambaye amepewa nafasi ya kwanza kuzungumza na Trump. Haijulikani itakuwaje kwa wengine. Kiongozi huyo ametoa mwongozo wa kufutwa ajira zote serikalini isipokuwa kwa upande wa ajira za jeshini pekee. Waziri Mkuu wa Israel, Benjamin Netanyahu, ndiye kiongozi wa kwanza kualikwa na Trump tangu alipoingia madarakani rasmi Januari 20. Kwa mujibu wa taarifa ya Televisheni ya Africa News, Israel na Marekani ni washirika wa muda mrefu, inatarajiwa watazungumzia suala la nyuklia ya Iran hali ambayo inasubiriwa kwa hamu kujua hatima ya mkataba wa nyuklia. Trump wakati akiwa kwenye kampeni, alikosoa mkataba huo na kudai angeufuta mara moja. Jumatano wiki hii, Trump alisaini hati ya kusitisha visa siku 30 kwa nchi za Sudan, Iran, Iraq, Libya, Somalia, Syria na Yemen. Hatua hiyo inatajwa kutekeleza sera zake za kuwapiga marufuku Waislamu kuingia nchini Marekani pamoja na kuanzisha daftari maalumu la kuwasajili. Suala la ujenzi wa ukuta mpakani mwa Mexico na Marekani limechukua sura mpya. Rais wa Mexico anapingana na mpango wa Trump na kudai anaingilia haki za taifa lake. Akizungumzia ujenzi wa ukuta kwenye mahojiano na Televisheni ya ABC nchini Marekani, Trump alisema: “Ujenzi unatarajiwa kuanza hivi karibuni haraka iwezekanavyo,… utajengwa tu. Naweza kusema kwa mwezi mmoja, … ndiyo! Ndani ya mwezi mmoja. Mipango inaanza karibuni. Yote yatafanyika kutokana na kile kitakachotokea Mexico. Tutaanza kwa makubaliano muhimu karibuni na yatafanyika kwa taratibu maalumu. Mexico watalipia gharama za ujenzi. Zitakuwa taratibu ngumu kidogo.” Kwa upande wake, Rais Nieto alijibu mapigo ya kauli hiyo kwa kusema: “Mexico haiamini katika ujenzi wa ukuta. Mara nyingi nimesema hayo, narudia tena, Mexico haitalipa gharama zozote za ujenzi wa ukuta. Tunaomba kuheshimiwa kama taifa huru. Mexico imekuwa rafiki wa watu wa Marekani na ina matumaini kutakuwa na makubaliano kati ya Serikali hizi. Makubaliano ambayo yatainufaisha Mexico na wananchi wake.” Hadi sasa marais hao wamefuta mkutano wao waliopanga kuufanya wiki ijayo. Taarifa ya kufutwa ilianza kutolewa na Rais Nieto ambaye alibainisha kuwa kutokana na uamuzi wa kujenga ukuta huo haoni sababu za kutembelea Washington. Naye Trump alijibu mapigo ya taarifa hiyo kwa kubainisha hakuna sababu za kukutana kwao tena. Saa chache tangu Bunge la Kongresi kuidhinisha jina la mteule wa Rais Trump katika wizara ya mambo ya nje wa Marekani, Rex Tillerson, ameshuhudia maofisa kadhaa wa Ikulu wakiachia ngazi hali ambayo inatajwa kuathiri mwelekeo wa sera za nje huku waziri huyo akikosa msaidizi. Waliojiuzulu ni Patrick Kennedy (aliyedumu kwa miaka tisa kama msaidizi wa waziri), Joyce Anne Barr (aliyekuwa ofisa utawala wa wizara hiyo), Michael Bond (mshauri wa mambo ya nje wa wizara), Balozi Gentry O. Smith (mkurugenzi wa wizara katika mipango ya nje). Makala haya yametayarishwa kwa msaada wa vyanzo mbalimbali vya habari. ### Response: KIMATAIFA ### End

Chanzo cha picha, Instagram/ginimbi Familia ya milionea maarufu nchini Zimbabwe, Ginimbi Genius Kadungure - aliyefariki na ajali ya gari Novemba 8, inasema watu watakaoudhuria mazishi ya milionea huyo siku ya Jumamosi lazima wavaa nguo nyeupe. Mavazi hayo meupe yatavaliwa kama sawa na wakati alipokuwa hai, aliandaa sherehe na kutaka kila mmoja apendeze kwa kuvaa nguo nyeupe. Vilevile alikuwa anawakumbusha mara nyingi kuwa hivyo ndivyo angependa kuzikwa , watu wasiwe na haraka haraka ya kumzika na wavae nguo nyeupe katika mazishi yake. "Mchukue muda kupanga mazishi yangu. Nitahitaji kila anayehudhuria mazishi yangu avae nguo nyeupe tu, kupendeza ni lazima siku hiyo. Tafadhali kumbuka kuchukua muda wenu muwezavyo kupanga mazishi yangu. Kumbuka ,nitakuwa nimevalia nyeupe tu. Hicho tu ndio ninakihitaji kwenye mazishi yangu." Juliet ambaye ni dada yake alinukuu maneno ya kaka yake alivyosisitiza kabla ya kifo chake. Chanzo cha picha, Instagram/ginimbi Ginimbi Genius Kadungure, alifariki siku ya Jumapili , majira ya asubuhi katika mji wa Borrowdale, Harare, Zimbabwe. Jina lake halisi ni Genius Kadungure na alikuwa maarufu kwa jina la Ginimbi. Aizaliwa Oktoba 10,mwaka 1984. Hivyo amefariki akiwa na miaka 36. Alikuwa mfanyabiashara maarufu , alikuwa mwenyekiti wa kampuni ya Piko Trading Holdings & Founder of Genius Foundation, na mmiliki wa klabu ya Sankayi (AKA Dreams Nightlife Club). Alikuwa na 'Master of Business Administration - alipata MBA yake katika chuo kikuu cha at Great Zimbabwe. Aliishi: Govan Mbeki, Mpumalanga, Afrika Kusini ingawa nyumbani ni Harare, Zimbabwe. Chanzo cha picha, Instagram/ginimbi Chanzo cha picha, INSTAGRAM/MOANA_TY22 Mlimbwende huyu alikuwa maarufu Zimbabwe, alifariki akiwa kwenye gari moja na milionea Ginimbi Genius Kadungure. Jina lake kamili ni Michelle Moana Amuli,. Ripoti zinasema kulikuwa na zaidi ya abiria mmoja na wote walifariki ndani ya gari lililopata ajali baada ya gari hilo kuwaka moto. Kwa mujib wa ripoti ya polisi, Ginimbi, Moana na abiria wengine wawili walikuwa wametoka kwenye sherehe ya kumbukumbu ya kuzaliwa ya Moana aliyekuwa anatiiza miaka 26. Kwa mujibu wa iHarere News, abiria wengine wawili ni Rolls Royce Wraith na Limumba Karim - mmoja akiwa raia wa Malawi na mwingine raia wa Msumbiji alifahamika kama 'Elisha'. Chanzo cha picha, INSTAGRAM/MOANA_TY22

BURUDANI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Chanzo cha picha, Instagram/ginimbi Familia ya milionea maarufu nchini Zimbabwe, Ginimbi Genius Kadungure - aliyefariki na ajali ya gari Novemba 8, inasema watu watakaoudhuria mazishi ya milionea huyo siku ya Jumamosi lazima wavaa nguo nyeupe. Mavazi hayo meupe yatavaliwa kama sawa na wakati alipokuwa hai, aliandaa sherehe na kutaka kila mmoja apendeze kwa kuvaa nguo nyeupe. Vilevile alikuwa anawakumbusha mara nyingi kuwa hivyo ndivyo angependa kuzikwa , watu wasiwe na haraka haraka ya kumzika na wavae nguo nyeupe katika mazishi yake. "Mchukue muda kupanga mazishi yangu. Nitahitaji kila anayehudhuria mazishi yangu avae nguo nyeupe tu, kupendeza ni lazima siku hiyo. Tafadhali kumbuka kuchukua muda wenu muwezavyo kupanga mazishi yangu. Kumbuka ,nitakuwa nimevalia nyeupe tu. Hicho tu ndio ninakihitaji kwenye mazishi yangu." Juliet ambaye ni dada yake alinukuu maneno ya kaka yake alivyosisitiza kabla ya kifo chake. Chanzo cha picha, Instagram/ginimbi Ginimbi Genius Kadungure, alifariki siku ya Jumapili , majira ya asubuhi katika mji wa Borrowdale, Harare, Zimbabwe. Jina lake halisi ni Genius Kadungure na alikuwa maarufu kwa jina la Ginimbi. Aizaliwa Oktoba 10,mwaka 1984. Hivyo amefariki akiwa na miaka 36. Alikuwa mfanyabiashara maarufu , alikuwa mwenyekiti wa kampuni ya Piko Trading Holdings & Founder of Genius Foundation, na mmiliki wa klabu ya Sankayi (AKA Dreams Nightlife Club). Alikuwa na 'Master of Business Administration - alipata MBA yake katika chuo kikuu cha at Great Zimbabwe. Aliishi: Govan Mbeki, Mpumalanga, Afrika Kusini ingawa nyumbani ni Harare, Zimbabwe. Chanzo cha picha, Instagram/ginimbi Chanzo cha picha, INSTAGRAM/MOANA_TY22 Mlimbwende huyu alikuwa maarufu Zimbabwe, alifariki akiwa kwenye gari moja na milionea Ginimbi Genius Kadungure. Jina lake kamili ni Michelle Moana Amuli,. Ripoti zinasema kulikuwa na zaidi ya abiria mmoja na wote walifariki ndani ya gari lililopata ajali baada ya gari hilo kuwaka moto. Kwa mujib wa ripoti ya polisi, Ginimbi, Moana na abiria wengine wawili walikuwa wametoka kwenye sherehe ya kumbukumbu ya kuzaliwa ya Moana aliyekuwa anatiiza miaka 26. Kwa mujibu wa iHarere News, abiria wengine wawili ni Rolls Royce Wraith na Limumba Karim - mmoja akiwa raia wa Malawi na mwingine raia wa Msumbiji alifahamika kama 'Elisha'. Chanzo cha picha, INSTAGRAM/MOANA_TY22 ### Response: BURUDANI ### End

MFUKO wa hifadhi ya jamii wa PSSF umekamilisha kulipa malimbikizo ya deni la wastaafu 9,971 la sh bilioni 888.39 lililorithiwa kutoka mfuko wa PSPF.Naibu Waziri - Ofisi ya Waziri Mkuu, anayeshughulikia Kazi, Vijana na Ajira, Antony Mavunde amethibitisha hilo Bungeni, Dodoma leo, Jumanne, wakati akijibu swali la Mbunge wa Mbozi, Paschal Haonga (Chadema) lini wastaafu watalipwa stahiki zao.Mavunde pia amesema, mfuko umekamilisha mfumo wa ulipaji mafao utakaowezesha kufanya malipo katika ngazi ya mkoa na hivyo kuwezesha mfuko kulipa mafao ndani ya muda uliowekwa kisheria wa siku 60 tangu mwanachana anapowasilisha madai."Mfuko wa Hifadhi ya Jamii unendeshwa kwa mujibu wa Sheria ya Bunge ilioanzisha mfuko husika. Sheria hiyo inasimamia muundo wa utawala wa mfuko wa uamuzi na usimamizi wa uwekezaji wa fedha za mfuko," amesema.Aidha, sheria hiyo inaipa bodi ya wadhamini wa mfuko jukumu la kusimamia uwekezaji wa fedha za mifuko kwa uhuru.Hivyo, basi, si kweli kamba serikali inaweza kuingialia uendeshaji wa mifuko au kufanya uamuzi wa uwekezaji ikiwemo kukopesha taasisi au watu binafsi. Habari kamili itachapishwa kwenye gazeti la HabariLeo Jumatano

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- MFUKO wa hifadhi ya jamii wa PSSF umekamilisha kulipa malimbikizo ya deni la wastaafu 9,971 la sh bilioni 888.39 lililorithiwa kutoka mfuko wa PSPF.Naibu Waziri - Ofisi ya Waziri Mkuu, anayeshughulikia Kazi, Vijana na Ajira, Antony Mavunde amethibitisha hilo Bungeni, Dodoma leo, Jumanne, wakati akijibu swali la Mbunge wa Mbozi, Paschal Haonga (Chadema) lini wastaafu watalipwa stahiki zao.Mavunde pia amesema, mfuko umekamilisha mfumo wa ulipaji mafao utakaowezesha kufanya malipo katika ngazi ya mkoa na hivyo kuwezesha mfuko kulipa mafao ndani ya muda uliowekwa kisheria wa siku 60 tangu mwanachana anapowasilisha madai."Mfuko wa Hifadhi ya Jamii unendeshwa kwa mujibu wa Sheria ya Bunge ilioanzisha mfuko husika. Sheria hiyo inasimamia muundo wa utawala wa mfuko wa uamuzi na usimamizi wa uwekezaji wa fedha za mfuko," amesema.Aidha, sheria hiyo inaipa bodi ya wadhamini wa mfuko jukumu la kusimamia uwekezaji wa fedha za mifuko kwa uhuru.Hivyo, basi, si kweli kamba serikali inaweza kuingialia uendeshaji wa mifuko au kufanya uamuzi wa uwekezaji ikiwemo kukopesha taasisi au watu binafsi. Habari kamili itachapishwa kwenye gazeti la HabariLeo Jumatano ### Response: KITAIFA ### End

Fainali za Kombe la Mataifa ya Afrika mwaka 2019 zipo njiani. Ni takriban wiki moja sasa imebaki ili pazia la michuano hiyo ifunguliwe. Fainali hizo zitaanza rasmi Juni 21 ambapo Tanzania ni moja ya nchi zitakazoshiriki. Tanzania ipo Kundi C pamoja na timu za Senegal, Algeria na majirani zetu Kenya. Mechi zote za kundi hili zitapgwa Juni 23. Ratiba yote hii hapa    

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Fainali za Kombe la Mataifa ya Afrika mwaka 2019 zipo njiani. Ni takriban wiki moja sasa imebaki ili pazia la michuano hiyo ifunguliwe. Fainali hizo zitaanza rasmi Juni 21 ambapo Tanzania ni moja ya nchi zitakazoshiriki. Tanzania ipo Kundi C pamoja na timu za Senegal, Algeria na majirani zetu Kenya. Mechi zote za kundi hili zitapgwa Juni 23. Ratiba yote hii hapa     ### Response: MICHEZO ### End

BERN, SWITZERLAND NYOTA 10 wa soka kutoka klabu mbalimbali barani Ulaya wametajwa kuwania uchezaji bora wa mwaka mara baada ya kumalizika kwa michuano ya Euro 2016. Uongozi wa michezo barani Ulaya umeyataja majina 10 ya wachezaji waliotoa mchango kwenye timu zao kuwania tuzo hiyo, huku mshambuliaji wa klabu ya Wigan Athletic na timu ya taifa ya Ireland Kaskazini, Will Grigg, akiachwa kwenye kikosi hicho. Awali mchezaji huyo alitajwa katika kikosi cha wachezaji bora 25 waliokuwa kwenye orodha hiyo ya wachezaji bora. Hata hivyo, mshambuliaji wa klabu ya Real Madrid na timu ya taifa ya Ureno, Cristiano Ronaldo, amepewa nafasi kubwa ya kutwaa tuzo hiyo kutokana na mchango wake ndani ya klabu na timu ya taifa. Mchezaji huyo amefanikiwa kutwaa Klabu Bingwa Ulaya huku akifunga bao la mwisho katika fainali dhidi ya Atletico Madrid, pamoja na kuifikisha Ureno fainali ya michuano ya Euro 2016 na kuchukua ubingwa dhidi ya Ufaransa. Nyota mwingine ambaye anaonekana kuwa na nafasi kubwa ni mshambuliaji wa Atletico Madrid, Antoine Griezmann, ambaye aliipeleka timu hiyo fainali ya Klabu Bingwa Ulaya, pamoja na kuifikisha timu ya Taifa ya Ufaransa katika fainali ya Euro 2016. Griezmann alimaliza michuano ya Euro huku akiibuka mfungaji bora ambapo alifunga mabao sita, lakini anaonekana kuwa na ushindani na wachezaji wengine kama vila Gareth Bale wa Real Madrid na timu ya taifa ya Wales pamoja na mshindi wa msimu uliopita, Lionel Messi. Riyad Mahrez, Jamie Vardy na N’Golo Kante ambao waliipa ubingwa wa ligi kuu klabu yao ya Leicester City, wameshindwa kuingia kwenye kinyang’anyiro hicho cha watu 10, lakini walipata nafasi katika 20 bora. Wachezaji hao 10 ambao wanawania tuzo hiyo ni pamoja na Gareth Bale wa Real Madrid na timu ya taifa ya Wales, Gianluigi Buffon wa Juventus na timu ya taifa ya Italy, Antoine Griezmann wa Atletico Madrid na timu ya France, pamoja na Toni Kroos wa Real Madrid na timu ya taifa ya Ujermany. Wengine ni Lionel Messi wa Barcelona na timu ya taifa ya Argentina, Thomas Muller wa Bayern Munich na Ujerumani, Manuel Neuer wa Bayern Munich na Ujerumani, Kepler Ferreira ‘Pepe’, wa Real Madrid na Ureno, Cristiano Ronaldo wa Real Madrid na Ureno pamoja na Luis Suarez wa Barcelona na Uruguay.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- BERN, SWITZERLAND NYOTA 10 wa soka kutoka klabu mbalimbali barani Ulaya wametajwa kuwania uchezaji bora wa mwaka mara baada ya kumalizika kwa michuano ya Euro 2016. Uongozi wa michezo barani Ulaya umeyataja majina 10 ya wachezaji waliotoa mchango kwenye timu zao kuwania tuzo hiyo, huku mshambuliaji wa klabu ya Wigan Athletic na timu ya taifa ya Ireland Kaskazini, Will Grigg, akiachwa kwenye kikosi hicho. Awali mchezaji huyo alitajwa katika kikosi cha wachezaji bora 25 waliokuwa kwenye orodha hiyo ya wachezaji bora. Hata hivyo, mshambuliaji wa klabu ya Real Madrid na timu ya taifa ya Ureno, Cristiano Ronaldo, amepewa nafasi kubwa ya kutwaa tuzo hiyo kutokana na mchango wake ndani ya klabu na timu ya taifa. Mchezaji huyo amefanikiwa kutwaa Klabu Bingwa Ulaya huku akifunga bao la mwisho katika fainali dhidi ya Atletico Madrid, pamoja na kuifikisha Ureno fainali ya michuano ya Euro 2016 na kuchukua ubingwa dhidi ya Ufaransa. Nyota mwingine ambaye anaonekana kuwa na nafasi kubwa ni mshambuliaji wa Atletico Madrid, Antoine Griezmann, ambaye aliipeleka timu hiyo fainali ya Klabu Bingwa Ulaya, pamoja na kuifikisha timu ya Taifa ya Ufaransa katika fainali ya Euro 2016. Griezmann alimaliza michuano ya Euro huku akiibuka mfungaji bora ambapo alifunga mabao sita, lakini anaonekana kuwa na ushindani na wachezaji wengine kama vila Gareth Bale wa Real Madrid na timu ya taifa ya Wales pamoja na mshindi wa msimu uliopita, Lionel Messi. Riyad Mahrez, Jamie Vardy na N’Golo Kante ambao waliipa ubingwa wa ligi kuu klabu yao ya Leicester City, wameshindwa kuingia kwenye kinyang’anyiro hicho cha watu 10, lakini walipata nafasi katika 20 bora. Wachezaji hao 10 ambao wanawania tuzo hiyo ni pamoja na Gareth Bale wa Real Madrid na timu ya taifa ya Wales, Gianluigi Buffon wa Juventus na timu ya taifa ya Italy, Antoine Griezmann wa Atletico Madrid na timu ya France, pamoja na Toni Kroos wa Real Madrid na timu ya taifa ya Ujermany. Wengine ni Lionel Messi wa Barcelona na timu ya taifa ya Argentina, Thomas Muller wa Bayern Munich na Ujerumani, Manuel Neuer wa Bayern Munich na Ujerumani, Kepler Ferreira ‘Pepe’, wa Real Madrid na Ureno, Cristiano Ronaldo wa Real Madrid na Ureno pamoja na Luis Suarez wa Barcelona na Uruguay. ### Response: MICHEZO ### End

TANZANIA imeunga mkono uamuzi wa Benki ya Maendeleo ya Afrika (AfDB) wa kutaka kuongezewa mtaji ili itekeleze majukumu yake ya kutoa mikopo kwa nchi wanachama wa benki hiyo kwa lengo la kuchochea zaidi maendeleo ya kiuchumi na kijamii.Akizungumza baada ya kumalizika kwa Mkutano wa Saba wa Magavana ambao ni mawaziri wa fedha kutoka nchi 54 wanachama wa benki hiyo jijini hapa nchini Marekani, Waziri wa Fedha na Mipango, Dk Philip Mpango alieleza kuwa AfDB imefanya mambo makubwa nchini Tanzania ndio sababu inaunga mkono kusudio hilo.Alisema benki hiyo imeipatia Tanzania mabilioni ya shilingi kwa ajili ya kutekeleza miradi mikubwa ya maendeleo ikiwemo ujenzi wa miundombinu ya barabara, kilimo, nishati na maji.Benki inataka kuongezewa mtaji kwa asilimia 200 kutoka wastani wa UA bilioni 67.69 hadi UA 191.89 (kutoka dola za Marekani 94.76 hadi dola bilioni 268.6) ili kuchochea mageuzi ya kiuchumi na kijamii ya nchi wanachama hususan katika ujenzi wa reli, barabara, usafiri wa anga, tehama, bandari, uzalishaji na usambazaji wa nishati.“Wakati umefika ili twende haraka zaidi, mitaji sehemu nyingine imepungua, pendekezo la kuongeza mtaji wa benki hii ni jema na matokeo ya miradi inayofadhiliwa na benki hii yanaonekana katika nchi zetu za kiafrika kwa sababu benki hii iko Afrika na inaijua Afrika tofauti na benki nyingine,” alisisitiza Dk Mpango.Uamuzi wa nchi za Kiafrika zenye hisa katika Benki ya Maendeleo ya Afrika ya kutaka benki hiyo iongezewe mtaji, ulitolewa wakati wa mkutano wa magavana wa benki hiyo mjini Rome, Italia, baada ya mahitaji ya nchi wanachama ya kutafuta mikopo kwenye taasisi hiyo kuongezeka

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- TANZANIA imeunga mkono uamuzi wa Benki ya Maendeleo ya Afrika (AfDB) wa kutaka kuongezewa mtaji ili itekeleze majukumu yake ya kutoa mikopo kwa nchi wanachama wa benki hiyo kwa lengo la kuchochea zaidi maendeleo ya kiuchumi na kijamii.Akizungumza baada ya kumalizika kwa Mkutano wa Saba wa Magavana ambao ni mawaziri wa fedha kutoka nchi 54 wanachama wa benki hiyo jijini hapa nchini Marekani, Waziri wa Fedha na Mipango, Dk Philip Mpango alieleza kuwa AfDB imefanya mambo makubwa nchini Tanzania ndio sababu inaunga mkono kusudio hilo.Alisema benki hiyo imeipatia Tanzania mabilioni ya shilingi kwa ajili ya kutekeleza miradi mikubwa ya maendeleo ikiwemo ujenzi wa miundombinu ya barabara, kilimo, nishati na maji.Benki inataka kuongezewa mtaji kwa asilimia 200 kutoka wastani wa UA bilioni 67.69 hadi UA 191.89 (kutoka dola za Marekani 94.76 hadi dola bilioni 268.6) ili kuchochea mageuzi ya kiuchumi na kijamii ya nchi wanachama hususan katika ujenzi wa reli, barabara, usafiri wa anga, tehama, bandari, uzalishaji na usambazaji wa nishati.“Wakati umefika ili twende haraka zaidi, mitaji sehemu nyingine imepungua, pendekezo la kuongeza mtaji wa benki hii ni jema na matokeo ya miradi inayofadhiliwa na benki hii yanaonekana katika nchi zetu za kiafrika kwa sababu benki hii iko Afrika na inaijua Afrika tofauti na benki nyingine,” alisisitiza Dk Mpango.Uamuzi wa nchi za Kiafrika zenye hisa katika Benki ya Maendeleo ya Afrika ya kutaka benki hiyo iongezewe mtaji, ulitolewa wakati wa mkutano wa magavana wa benki hiyo mjini Rome, Italia, baada ya mahitaji ya nchi wanachama ya kutafuta mikopo kwenye taasisi hiyo kuongezeka ### Response: KITAIFA ### End

KATIKA kuhakikisha inakamata fursa za kibiashara ndani na nchi jirani upande wa Kusini, Mamlaka ya Usimamizi wa Bandari Tanzania (TPA) imeelekeza nguvu katika mradi wa upanuzi wa bandari ya Mtwara wenye thamani ya jumla ya Sh bilioni 137.Tayari mradi huo unaokwenda sambamba na maboresho mengine, umeshafikia asilimia 25 ukihusisha ujenzi wa gati mpya, ujenzi wa gati kubwa, uchimbaji wa sehemu ya kugeuzia meli na ununuzi wa kitambo ya kisasa kwa ajili ya kuhudumia meli kubwa kwa kiwango cha kimataifa.Mbali ya kuhudumia mikoa ya Kusini, bandari hiyo iliyoanza kurejesha kasi ya kupokea shehena na meli kwa wingi, pia inahudumia nchi za Malawi, Zambia, Msumbiji na sehemu ya Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DRC).Akizungumzia maboresho na mafanikio ya bandari hiyo kwa kipindi cha miaka mitatu ya serikali ya awamu ya tano chini ya Rais John Magufuli, Meneja wa Bandari hiyo, Nelson Mlali, alisema bandari ya Mtwara kwa sasa inafunguka zaidi kuliko kipindi cha nyuma kutokana na maboresho na utafutaji wa masoko.Alisema upanuzi wa bandari hiyo iliyokuwa na gati moja lenye urefu wa meta 385, ulichagizwa na ongezeko la shehena za mizigo inayohudumiwa bandarini hapo hadi kukaribia uwezo wa juu wa bandari hiyo pamoja na uwekezaji mkubwa katika sekta mbalimbali za kiuchumi unaoendelea katika mikoa ya kusini.“Bandari yetu kwa sasa ina uwezo wa kuhudumia tani 400,000 kwa mwaka na kwenye msimu wa korosho uliopita ambao ulikuwa na mavuno mengi uliongeza shehena hadi tani 377, 590, ambayo ukiangalia inakaribia uwezo wetu, hivyo tukaona uhitaji wa upanuzi ili tuendane na jitihada za serikali za kuvutia uwekezaji ambao kwa kiasi kikubwa utahitaji bandari kusafirisha mizigo na malighafi,” alisema Mlali.Aliongeza kusema, wanategemea bandari ya Mtwara miaka kadhaa ijayo itakuwa na mizigo mingi kutokana na uwekezaji unaotarajiwa kufanyika katika mikoa ya kusini ikiwemo uzalishaji wa mpunga Kilwa, uzalishaji wa korosho, uchimbaji wa madini aina ya graphite na kilimo cha mihogo kwa ajili ya utengenezaji wa wanga ambapo zaidi ya hekta 3,000 zimetengwa.Makaa ya mawe yanatarajiwa pia kusafirishwa kwa wingi kwenda nje kupitia bandari hiyo inayogeuzwa kuwa ya kisasa zaidi, maboresho yanayokwenda sambamba na bandari nyingine zilizo chini ya usimamizi wa TPA, zikiwemo za Tanga na Dar ea Salaam.Alisema maboresho hayo yataiwezesha bandari hiyo kuhudumia meli kubwa za kimataifa zenye urefu wa hadi mita 211 kutokana na kuwa na gati imara itakayoweza kuhudumia tani 65,000 kwa wakati mmoja. Aliongeza kuwa upanuzi huo wa bandari utaipa uwezo wa kuhudumia hadi tani milioni moja kwa mwaka ambayo ni karibu mara nne ya uwezo wa sasa.Akizungumzia mafanikio yaliyotokana na mabadiliko ya uendeshaji katika miaka mitatu ya serikali ya awamu ya tano, Mlali alisema Bandari ya Mtwara imeongeza kasi ya ukuaji katika kuhudumia shehena za mizingo na kufikia asilimia 16 kwa mwaka kutoka asilimia 13 kwa kipindi cha miaka mitatu mfululizo. Akizunguzia ulinzi na usalama bandarini hapo, Mlali alisema katika bandari hiyo kuna ulinzi imara wa mizigo ya wateja, usalama wa eneo hilo pamoja na ulinzi wa miundombinu ya bandari.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- KATIKA kuhakikisha inakamata fursa za kibiashara ndani na nchi jirani upande wa Kusini, Mamlaka ya Usimamizi wa Bandari Tanzania (TPA) imeelekeza nguvu katika mradi wa upanuzi wa bandari ya Mtwara wenye thamani ya jumla ya Sh bilioni 137.Tayari mradi huo unaokwenda sambamba na maboresho mengine, umeshafikia asilimia 25 ukihusisha ujenzi wa gati mpya, ujenzi wa gati kubwa, uchimbaji wa sehemu ya kugeuzia meli na ununuzi wa kitambo ya kisasa kwa ajili ya kuhudumia meli kubwa kwa kiwango cha kimataifa.Mbali ya kuhudumia mikoa ya Kusini, bandari hiyo iliyoanza kurejesha kasi ya kupokea shehena na meli kwa wingi, pia inahudumia nchi za Malawi, Zambia, Msumbiji na sehemu ya Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DRC).Akizungumzia maboresho na mafanikio ya bandari hiyo kwa kipindi cha miaka mitatu ya serikali ya awamu ya tano chini ya Rais John Magufuli, Meneja wa Bandari hiyo, Nelson Mlali, alisema bandari ya Mtwara kwa sasa inafunguka zaidi kuliko kipindi cha nyuma kutokana na maboresho na utafutaji wa masoko.Alisema upanuzi wa bandari hiyo iliyokuwa na gati moja lenye urefu wa meta 385, ulichagizwa na ongezeko la shehena za mizigo inayohudumiwa bandarini hapo hadi kukaribia uwezo wa juu wa bandari hiyo pamoja na uwekezaji mkubwa katika sekta mbalimbali za kiuchumi unaoendelea katika mikoa ya kusini.“Bandari yetu kwa sasa ina uwezo wa kuhudumia tani 400,000 kwa mwaka na kwenye msimu wa korosho uliopita ambao ulikuwa na mavuno mengi uliongeza shehena hadi tani 377, 590, ambayo ukiangalia inakaribia uwezo wetu, hivyo tukaona uhitaji wa upanuzi ili tuendane na jitihada za serikali za kuvutia uwekezaji ambao kwa kiasi kikubwa utahitaji bandari kusafirisha mizigo na malighafi,” alisema Mlali.Aliongeza kusema, wanategemea bandari ya Mtwara miaka kadhaa ijayo itakuwa na mizigo mingi kutokana na uwekezaji unaotarajiwa kufanyika katika mikoa ya kusini ikiwemo uzalishaji wa mpunga Kilwa, uzalishaji wa korosho, uchimbaji wa madini aina ya graphite na kilimo cha mihogo kwa ajili ya utengenezaji wa wanga ambapo zaidi ya hekta 3,000 zimetengwa.Makaa ya mawe yanatarajiwa pia kusafirishwa kwa wingi kwenda nje kupitia bandari hiyo inayogeuzwa kuwa ya kisasa zaidi, maboresho yanayokwenda sambamba na bandari nyingine zilizo chini ya usimamizi wa TPA, zikiwemo za Tanga na Dar ea Salaam.Alisema maboresho hayo yataiwezesha bandari hiyo kuhudumia meli kubwa za kimataifa zenye urefu wa hadi mita 211 kutokana na kuwa na gati imara itakayoweza kuhudumia tani 65,000 kwa wakati mmoja. Aliongeza kuwa upanuzi huo wa bandari utaipa uwezo wa kuhudumia hadi tani milioni moja kwa mwaka ambayo ni karibu mara nne ya uwezo wa sasa.Akizungumzia mafanikio yaliyotokana na mabadiliko ya uendeshaji katika miaka mitatu ya serikali ya awamu ya tano, Mlali alisema Bandari ya Mtwara imeongeza kasi ya ukuaji katika kuhudumia shehena za mizingo na kufikia asilimia 16 kwa mwaka kutoka asilimia 13 kwa kipindi cha miaka mitatu mfululizo. Akizunguzia ulinzi na usalama bandarini hapo, Mlali alisema katika bandari hiyo kuna ulinzi imara wa mizigo ya wateja, usalama wa eneo hilo pamoja na ulinzi wa miundombinu ya bandari. ### Response: KITAIFA ### End

SHIRIKA la Umeme Tanzania (TANESCO) limesikitishwa na uharibifu wa nguzo ya umeme mkubwa uliofanywa Mnara 72 uliopo Mbezi Kibamba eneo la Kwembe jijini Dar es Salaam, na kusababisha hasara ya Sh milioni 500.Nguzo hiyo inayotoa umeme Ilala kupitia Ubungo na kuhudumia wakazi wa Mlandizi na Chalinze ilikutwa imedondoka baada ya nyaya mbili zinazotumika kama kishikizi au nguzo inayofanya mnara huo usidondoke, kukatwa. Akizungumza katika eneo hilo la tukio, Kaimu Naibu Mkurugenzi Usafirishaji, Isaac Chanji (pichani) alisema vishikizi hivyo vya nguzo vilionekana kukatwa kwa msumeno na kuondolewa kwa boriti ambayo haikuonekana eneo hilo la tukio.Alisema tukio hilo lilitokea juzi saa 2 usiku baada ya kuonekana kwa alama inayoonesha hitilafu kubwa ya umeme na baada ya kufuatilia zaidi, saa nne asubuhi wakagundua tukio hilo. Alisema nguzo hiyo ilijengwa mwaka 1962 na kuikarabati hadi irudi katika hali yake inaweza kughalimu Sh milioni 250 hadi Sh milioni 300. Alisema nguzo ikidondoka, shirika huchunguza nguzo za jirani kuona kama zimepata hitilafu hali inayoweza kugharimu hadi Sh milioni 500. “Kwa kuwa nguzo zina tabia ya kutegemeana, moja ikidondoka nyingine haipaswi kuaminiwa, lazima ichunguzwe usalama wake,” alisema.Alisema kuanguka nguzo hakukuleta madhara kwa binadamu kwa kuwa kuna mitambo maalum inajizima baada ya kutokea kwa tatizo. Alisema Chalinze na Mlandizi zimeendelea kupata umeme kutoka Morogoro zikisubiri nguzo hiyo ilirudi katika hali yake ya kawaida. “Kukitokea tatizo katika mfumo tunaotegemea Morogoro, maeneo husika yatakuwa kiza. Hivyo tunarudisha hali ya kawaida,” alisema. Alisema matukio ya ukatwaji wa nguzo za umeme mkubwa, yamekuwa yakijitokeza maeneo kama ya Tanga na Morogoro.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- SHIRIKA la Umeme Tanzania (TANESCO) limesikitishwa na uharibifu wa nguzo ya umeme mkubwa uliofanywa Mnara 72 uliopo Mbezi Kibamba eneo la Kwembe jijini Dar es Salaam, na kusababisha hasara ya Sh milioni 500.Nguzo hiyo inayotoa umeme Ilala kupitia Ubungo na kuhudumia wakazi wa Mlandizi na Chalinze ilikutwa imedondoka baada ya nyaya mbili zinazotumika kama kishikizi au nguzo inayofanya mnara huo usidondoke, kukatwa. Akizungumza katika eneo hilo la tukio, Kaimu Naibu Mkurugenzi Usafirishaji, Isaac Chanji (pichani) alisema vishikizi hivyo vya nguzo vilionekana kukatwa kwa msumeno na kuondolewa kwa boriti ambayo haikuonekana eneo hilo la tukio.Alisema tukio hilo lilitokea juzi saa 2 usiku baada ya kuonekana kwa alama inayoonesha hitilafu kubwa ya umeme na baada ya kufuatilia zaidi, saa nne asubuhi wakagundua tukio hilo. Alisema nguzo hiyo ilijengwa mwaka 1962 na kuikarabati hadi irudi katika hali yake inaweza kughalimu Sh milioni 250 hadi Sh milioni 300. Alisema nguzo ikidondoka, shirika huchunguza nguzo za jirani kuona kama zimepata hitilafu hali inayoweza kugharimu hadi Sh milioni 500. “Kwa kuwa nguzo zina tabia ya kutegemeana, moja ikidondoka nyingine haipaswi kuaminiwa, lazima ichunguzwe usalama wake,” alisema.Alisema kuanguka nguzo hakukuleta madhara kwa binadamu kwa kuwa kuna mitambo maalum inajizima baada ya kutokea kwa tatizo. Alisema Chalinze na Mlandizi zimeendelea kupata umeme kutoka Morogoro zikisubiri nguzo hiyo ilirudi katika hali yake ya kawaida. “Kukitokea tatizo katika mfumo tunaotegemea Morogoro, maeneo husika yatakuwa kiza. Hivyo tunarudisha hali ya kawaida,” alisema. Alisema matukio ya ukatwaji wa nguzo za umeme mkubwa, yamekuwa yakijitokeza maeneo kama ya Tanga na Morogoro. ### Response: KITAIFA ### End

TFF imesema taarifa iliyoandikwa na gazeti moja la Mei 15, mwaka huu yenye kichwa cha habari “Nkurunziza ameweka picha mbaya katika soka” haina uhusiano na TFF.“Katika taarifa hiyo, Katibu wa Chama cha Makocha nchini (TAFCA), Michael Bundala amenukuliwa akihusisha masuala ya mpira na hali ya kisiasa nchini Burundi. “TFF imesikitishwa na kauli hii na inajitenga nayo.Kwa kuwa aliyetoa kauli hii ni mwanafamilia ya mpira wa miguu nchini, uongozi wa TFF unafuatilia ili kujua ni hatua gani zichukuliwe,” ilieleza taarifa ya TFF jana. “Jukumu la TFF ni kuendeleza na kusimamia maendeleo ya mpira wa miguu na si vinginevyo.TFF inawatakia wananchi wa Burundi hususani familia ya mpira, amani, utulivu na baraka katika nchi yao,” iliongeza taarifa hiyo.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- TFF imesema taarifa iliyoandikwa na gazeti moja la Mei 15, mwaka huu yenye kichwa cha habari “Nkurunziza ameweka picha mbaya katika soka” haina uhusiano na TFF.“Katika taarifa hiyo, Katibu wa Chama cha Makocha nchini (TAFCA), Michael Bundala amenukuliwa akihusisha masuala ya mpira na hali ya kisiasa nchini Burundi. “TFF imesikitishwa na kauli hii na inajitenga nayo.Kwa kuwa aliyetoa kauli hii ni mwanafamilia ya mpira wa miguu nchini, uongozi wa TFF unafuatilia ili kujua ni hatua gani zichukuliwe,” ilieleza taarifa ya TFF jana. “Jukumu la TFF ni kuendeleza na kusimamia maendeleo ya mpira wa miguu na si vinginevyo.TFF inawatakia wananchi wa Burundi hususani familia ya mpira, amani, utulivu na baraka katika nchi yao,” iliongeza taarifa hiyo. ### Response: MICHEZO ### End

WAZIRI Mkuu, Kassim Majaliwa ametaka Watanzania wanaoweza kuunganisha nguvu na wawekezaji kutoka nchi wanachama wa Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC), kufanya hivyo kwa kuwekeza kwenye viwanda vikubwa.Aidha, Majaliwa aliyeeleza kuvutiwa na Maonesho ya Wiki ya SADC, amesisitiza Watanzania kutumia maonesho ya viwanda ya SADC kukaribisha wageni kwa ukarimu, kutangaza mambo mazuri ya nchi ikiwamo vivutio vya utalii.Alitoa mwito huo jana jijini Dar es Salaam baada ya kutembelea mabanda ya maonesho na kujionea bidhaambali mbali, zinazooneshwa na washiriki kutoka nchi wanachama wa jumuiya. Waziri Mkuu alisema kupitia maonesho hayo, nchi wanachama wa jumuiya wanayo fursa ya kuanzisha viwanda nchini. SADC inaundwa na nchi 16.“Watanzania mnaoweza kuunganisha nguvu na nchi wanachama huu ndiyo wakati,” alisema Majaliwa na kusisitiza kuwa maonesho hayo ni fursa kubwa ya upatikanaji masoko ya bidhaa mbali mbali miongoni mwa nchi wanachama.Akipongeza maonesho hayo, alisema ameona bidhaa za aina mbali mbali zinazozalishwa nchini zikiwa kwenye kiwango cha ubora wa hali ya juu, jambo aliloshauri Watanzania kujitokeza kwa wingi kujionea.Alisema ni vyema watanzania wakatembelea kuona wengine wanafanyaje na pia kujionea bidhaa ambazo wapo baadhi ambao hawafahamu kama zinazalishwa nchini.Miongoni mwa bidhaa zitokanazo na viwanda vikubwa, vya kati na vidogo zinazooneshwa ni pamoja na nguo, vyakula, kazi za mikono na bidhaa za ngozi.“Ni fursa kubwa kwetu Tanzania kutumia nafasi hii kutangaza biadhaa zetu za ndani,” alisema.Alisisitiza kuwa ni wakati mzuri wa kuhakikisha nchi inaendelea kuhamasisha wawekezaji wa nje kuja kuwekeza nchini kwani mazingira ni mazuri.Kupitia maonesho hayo, Majaliwa alisema Tanzania inao uwezo mkubwa wa teknolojia ya kuendesha mitambo na upatikanaji wa mazao. Alitoa mfano wa miwa na kusema Tanzania haina shida ya sukari kwani fursa ipo nchini.Akisisitiza ukarimu kwa wageni waliofika kushiriki maonesho hayo, alisema “maandalizi yote yamekamilika kwa kiasi kikubwa. Watanzania tutumie nafasi hii kuwakaribisha kwa ukarimu. Tutangaze vivutio vya utalii.”Alitaja vivutio vya utalii kama vile mbuga za wanyama, mlima Kilimanjaro, fukwe na eneo la Oldupai Gorge ambalo ndilo chimbuko la binadamu, akisema ni wakati mzuri wa kuhakikisha wageni wanayafahamu na kuelewa yalipo.Alitoa mfano wa mlima Kilimanjaro kuwa wapo watu wengine ambao wamekuwa wakitangaza kuwa ni wao. “Watanzania ni fursa kutangaza mambo yote nchini ikiwamo uwekezaji,” alisisitiza.Alisema inafahamika kwamba Wizara ya Maliasili na Utalii inafanya kazi ya kutangaza utalii na vivutio vilivyopo lakini kwa kipindi hiki cha mkutano kila Mtanzania kwa nafasi yake anapaswa kuutangaza kwa wageni.Maonesho ya viwanda ya SADC yalifunguliwa juzi na Rais John Magufuli ambaye alihimiza nchi wanachama kujizatiti kuwekeza kwenye viwanda.Wageni kutoka nchi wanachama wanaendelea kuwasili nchini kushiriki maonesho hayo yatakayofungwa kesho na Rais wa Zanzibar, Dk Ali Mohamed Shein. Baadaye watawasili wakuu wa serikali na nchi za SADC kwa ajili ya mkutano wao wa 39 utakaofanyika Agosti 17 na 18.

UCHUMI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WAZIRI Mkuu, Kassim Majaliwa ametaka Watanzania wanaoweza kuunganisha nguvu na wawekezaji kutoka nchi wanachama wa Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC), kufanya hivyo kwa kuwekeza kwenye viwanda vikubwa.Aidha, Majaliwa aliyeeleza kuvutiwa na Maonesho ya Wiki ya SADC, amesisitiza Watanzania kutumia maonesho ya viwanda ya SADC kukaribisha wageni kwa ukarimu, kutangaza mambo mazuri ya nchi ikiwamo vivutio vya utalii.Alitoa mwito huo jana jijini Dar es Salaam baada ya kutembelea mabanda ya maonesho na kujionea bidhaambali mbali, zinazooneshwa na washiriki kutoka nchi wanachama wa jumuiya. Waziri Mkuu alisema kupitia maonesho hayo, nchi wanachama wa jumuiya wanayo fursa ya kuanzisha viwanda nchini. SADC inaundwa na nchi 16.“Watanzania mnaoweza kuunganisha nguvu na nchi wanachama huu ndiyo wakati,” alisema Majaliwa na kusisitiza kuwa maonesho hayo ni fursa kubwa ya upatikanaji masoko ya bidhaa mbali mbali miongoni mwa nchi wanachama.Akipongeza maonesho hayo, alisema ameona bidhaa za aina mbali mbali zinazozalishwa nchini zikiwa kwenye kiwango cha ubora wa hali ya juu, jambo aliloshauri Watanzania kujitokeza kwa wingi kujionea.Alisema ni vyema watanzania wakatembelea kuona wengine wanafanyaje na pia kujionea bidhaa ambazo wapo baadhi ambao hawafahamu kama zinazalishwa nchini.Miongoni mwa bidhaa zitokanazo na viwanda vikubwa, vya kati na vidogo zinazooneshwa ni pamoja na nguo, vyakula, kazi za mikono na bidhaa za ngozi.“Ni fursa kubwa kwetu Tanzania kutumia nafasi hii kutangaza biadhaa zetu za ndani,” alisema.Alisisitiza kuwa ni wakati mzuri wa kuhakikisha nchi inaendelea kuhamasisha wawekezaji wa nje kuja kuwekeza nchini kwani mazingira ni mazuri.Kupitia maonesho hayo, Majaliwa alisema Tanzania inao uwezo mkubwa wa teknolojia ya kuendesha mitambo na upatikanaji wa mazao. Alitoa mfano wa miwa na kusema Tanzania haina shida ya sukari kwani fursa ipo nchini.Akisisitiza ukarimu kwa wageni waliofika kushiriki maonesho hayo, alisema “maandalizi yote yamekamilika kwa kiasi kikubwa. Watanzania tutumie nafasi hii kuwakaribisha kwa ukarimu. Tutangaze vivutio vya utalii.”Alitaja vivutio vya utalii kama vile mbuga za wanyama, mlima Kilimanjaro, fukwe na eneo la Oldupai Gorge ambalo ndilo chimbuko la binadamu, akisema ni wakati mzuri wa kuhakikisha wageni wanayafahamu na kuelewa yalipo.Alitoa mfano wa mlima Kilimanjaro kuwa wapo watu wengine ambao wamekuwa wakitangaza kuwa ni wao. “Watanzania ni fursa kutangaza mambo yote nchini ikiwamo uwekezaji,” alisisitiza.Alisema inafahamika kwamba Wizara ya Maliasili na Utalii inafanya kazi ya kutangaza utalii na vivutio vilivyopo lakini kwa kipindi hiki cha mkutano kila Mtanzania kwa nafasi yake anapaswa kuutangaza kwa wageni.Maonesho ya viwanda ya SADC yalifunguliwa juzi na Rais John Magufuli ambaye alihimiza nchi wanachama kujizatiti kuwekeza kwenye viwanda.Wageni kutoka nchi wanachama wanaendelea kuwasili nchini kushiriki maonesho hayo yatakayofungwa kesho na Rais wa Zanzibar, Dk Ali Mohamed Shein. Baadaye watawasili wakuu wa serikali na nchi za SADC kwa ajili ya mkutano wao wa 39 utakaofanyika Agosti 17 na 18. ### Response: UCHUMI ### End

Na Kulwa Karedia * Yaweza kuwa mwisho wa darasa la sita, masomo yapunguzwa SERIKALI imefanya mabadiliko makubwa katika mitaala na mfumo wa elimu ya msingi, MTANZANIA imebaini. Habari za uhakika  kutoka vyanzo vya kuaminika na kuthibitishwa na Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia, zinasema mabadiliko hayo ambayo utekelezaji wake unaanza leo, yatagusa aina ya masomo yatakayofundishwa kuanzia darasa la tatu. Kwa mujibu wa habari hizo, upo uwezekano wa elimu ya msingi ambayo imekuwa ikitolewa kwa miaka saba, ikapunguzwa na kuwa miaka sita kwa wanafunzi walioko  darasa la tatu hivi sasa. Habari hizo, zinasema masomo yatakayofundishwa kuanzia leo ni Kiswahili, Hisabati, English, Maarifa ya Jamii, Uraia na Maadili, Sayansi na Teknolojia na somo la dini. Lakini pia kutokana na mabadiliko hayo, Serikali imeongezea masomo mawili ya ziada kwa wanafunzi wa darasa hilo ambayo ni Elimu ya Sanaa na Michezo na Vilabu vya Masomo ya Usajariamali (Shughuli za uzalishaji mali). “Utaona  idadi ya masomo imepungua kutoka 10 ya awali mpaka 6, haya ni mabadiliko makubwa katika madarasa haya, naamini yataleta mapinduzi kwa wanafunzi wetu. “Si hicho tu, bali kuna masomo mapya yameingizwa, utaona kuna somo la uraia na maadili na ya shughuli za ujasiriamali..mitaala hii inaonekana itafungua ukurasa mpya wa elimu yetu,”kilisema chanzo chetu. Chanzo hicho kilisema kuanzia sasa wanafunzi hao watakuwa wanaingia shuleni asubuhi na kuruhusiwa saa 6:20 mchana. “Mbali ya hilo, tayari kuna walimu shuleni kwetu wamepewa mafunzo ya namna ya kuanza kufundisha mitaala hii mipya, tena wametakiwa kukaa kituo cha kazi miaka miwili bila kuhama,”kilisema chanzo chetu.   KAULI YA SERIKALI Akithibitisha kuwapo mabadiliko hayo, Naibu Katibu Mkuu Wizara Elimu (Msingi), Dk. Leonard Akwilapo  alisema wanafunzi wanaoguswa na mabadiliko hayo ni wale walioanza elimu ya msingi mwaka 2015 na mwaka jana walikuwa darasa pili na darasa la tatu mtaala wao unalenga waishie darasa la sita. “Kimsingi kuna maandalizi tunatakiwa tuyafanye maandalizi ya kimtaala yamekamilika, tunaangalia maandalizi ya miundombinu ndiyo tunayafanyia kazi hapo ili tutoke na ‘statement’ kamliki. “Kwa hiyo siwezi kuconfirme (kuthibitisha) kwa sababu tunajalidiliana katika uongozi wa juu na wizara yetu pamoja na Tamisemi kuangalia je miundombinu itakuwa imekaa vizuri? “Yaani wakati wale wanafika darasa la sita ili wote waende ‘form one’ na tuwe na madarasa mawili pale yote yanakwenda form one, kwa hiyo tunajiandaa sasa hivi na tunataka  tutoe nyaraka ambazo zitatoa maelekezo namna ya kutekeleza, kwa hiyo ni matarajio yetu yaende namna hiyo. “…siwezi kuconfirm sasa hivi mpaka yatakapokuwa tayari na uhakika wa miundombinu itakapokuwa tayari kuwapokea,” alisema. Alipoulizwa kama taarifa za kuwapo walimu waliopewa semina kwa ajili ya mitaala mipya, akiri kufanyika kwa semina hizo. “Yaaah tumewapa semina walimu wawili katika kila shule wa darasa la tatu na la nne na tumetoa mafunzo kwa walimu 22,950 kwa hiyo kimsingi ni kama mwalimu mmoja kwa kila shule, lakini kuna shule zimetoa walimu wawili kwa sababu zipo 16,000 na mia kidogo…ina maana kuna shule zimetoa walimu zaidi ya mmoja kwa sababu ya idadi ya wanafunzi kama ni wengi, lakini shule zote zilitoa walimu zipo zilizotoa mmoja zingine wawili wawili. Alipoulizwa kama darasa la saba halitakuwapo rasmi kama wakikamilisha maandalizi, Dk. Akwilapo alisema. “eeeh kama tutakamilisha maandalizi hayo tutatangaza, kimsingi ni kwamba wanafunzi hao ukumbuke  walianza na mtaala mpya ule ambao ulianza na masomo ya kusoma, kuandika na kuhesabu yaani KKK kwa darasa la kwanza na la pili tulitoa masomo ya tehama sijui sayansi, yote sasa yanaanzia darasa la tatu. “Tulisema darasa la kwanza na la pili, wanafunzi wafundishwe kusoma, kuandika na kuhesbu kwa kuwa mahiri wanaingia darasa la tatu wanatumia stadi hizo ili kuyaelewa masomo sayansi, jiografia, tunaingiza uraia na maadili. “ Sasa maana yake ni nini, baada ya darasa la kwanza na pili kuwa wameimarishwa kuwa mahiri katika kusoma, kuandika na kuhesabu, wanapoingia darasa la tatu wanatumia stadi hizo ili tunaingiza masomo na huo mtaala unaozungumza umeishia darasa la sita. “Lakini utakuwa flexible kama miundombinu yetu bado kuna mahitaji muhimu tunaweza kuspendi mwaka mmoja, ila lengo ni hilo,”alisema Dk. Akwilapo. Kuhusu walimu kuhama, Dk. Akwilapo alisema Serikali ingependa kuona walimu wanakaa kwenye vituo vya kazi kwa sababu wamepewa mafunzo. “Tungependa wakae katika kituo hicho kwa sababu tumewapa mafunzo kwa ajili ya kituo hicho, lakini wanaweza wakahama kwa sababu tuna uwezo wa kufundisha wengine… maelekezo ni kwamba wakifa kule shuleni wenyewe wanakuwa wakufunzi kwa wenzao, si wao wanaweza kufanya mambo haya shule nzima, kuhama si sheria kama ya Mungu, wanaweza kuhama. Kuhusu shule binafsi kutumia mitaala hiyo, Dk. Akwilapo alisema tayari shule hizo zimepewa mtaala mpya ambao umeandikwa kwa lugha ya Kiingereza na tayari wamepewa mafunzo. Alipoulizwa tena kama nia ya Serikali ni kufuta darasa la saba, Dk. Akwilapo alisema. “Matarajio yako namna hii, lakini ule mtaala ni flexible wanaanza na mtaala mpya ambao umethibitishwa,” alisema.   CWT Akizungumzia mabadiliko hayo, Rais wa Chama cha Walimu Tanzania (CWT), Gratian Mukoba alieleza kushtushwa na taarifa hiyo huku akitaka kupewa muda wa siku mbili ili alizungumzie jambo hilo. “Hayo ni mabadiliko makubwa na ni mshtuko…ndio nasikia kwako sijasikia wala kuona popote. Naomba unipe muda wa kutulia kama siku mbili halafu nitapata cha kuongea,”alisema Mukoba. Kwa upande wake mdau kutoka taasisi binafsi ya elimu, Benjamin Nkonya alisema mabadiliko hayo yapo katika sera ya elimu ya mwaka 2014. Kutokana na hilo, Nkonya alikiri kwamba wapo walimu ambao wamekwishaanza mafunzo kwa ajili ya mabadiliko hayo. “Lakini katika mabadiliko hayo sisi kama wadau wa shule binafsi tulipinga kwamba wanafunzi wa darasa la kwanza na pili wasisome kiingereza. Lakini baadaye tukakubaliana na sera ikatamka kwamba shule inayo uhuru wa kuchagua lugha sasa wasije wakapindisha. “Sisi shule zetu za binafsi Kiingereza ni kuanzia chekechea. Pia tunapinga hili la wanafunzi kwenda sekondari bila kufanya mtihani, tunapinga kwa nguvu zote kwa sababu kipimo cha mwanafunzi ni mtihani,”alisema Nkonya.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na Kulwa Karedia * Yaweza kuwa mwisho wa darasa la sita, masomo yapunguzwa SERIKALI imefanya mabadiliko makubwa katika mitaala na mfumo wa elimu ya msingi, MTANZANIA imebaini. Habari za uhakika  kutoka vyanzo vya kuaminika na kuthibitishwa na Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia, zinasema mabadiliko hayo ambayo utekelezaji wake unaanza leo, yatagusa aina ya masomo yatakayofundishwa kuanzia darasa la tatu. Kwa mujibu wa habari hizo, upo uwezekano wa elimu ya msingi ambayo imekuwa ikitolewa kwa miaka saba, ikapunguzwa na kuwa miaka sita kwa wanafunzi walioko  darasa la tatu hivi sasa. Habari hizo, zinasema masomo yatakayofundishwa kuanzia leo ni Kiswahili, Hisabati, English, Maarifa ya Jamii, Uraia na Maadili, Sayansi na Teknolojia na somo la dini. Lakini pia kutokana na mabadiliko hayo, Serikali imeongezea masomo mawili ya ziada kwa wanafunzi wa darasa hilo ambayo ni Elimu ya Sanaa na Michezo na Vilabu vya Masomo ya Usajariamali (Shughuli za uzalishaji mali). “Utaona  idadi ya masomo imepungua kutoka 10 ya awali mpaka 6, haya ni mabadiliko makubwa katika madarasa haya, naamini yataleta mapinduzi kwa wanafunzi wetu. “Si hicho tu, bali kuna masomo mapya yameingizwa, utaona kuna somo la uraia na maadili na ya shughuli za ujasiriamali..mitaala hii inaonekana itafungua ukurasa mpya wa elimu yetu,”kilisema chanzo chetu. Chanzo hicho kilisema kuanzia sasa wanafunzi hao watakuwa wanaingia shuleni asubuhi na kuruhusiwa saa 6:20 mchana. “Mbali ya hilo, tayari kuna walimu shuleni kwetu wamepewa mafunzo ya namna ya kuanza kufundisha mitaala hii mipya, tena wametakiwa kukaa kituo cha kazi miaka miwili bila kuhama,”kilisema chanzo chetu.   KAULI YA SERIKALI Akithibitisha kuwapo mabadiliko hayo, Naibu Katibu Mkuu Wizara Elimu (Msingi), Dk. Leonard Akwilapo  alisema wanafunzi wanaoguswa na mabadiliko hayo ni wale walioanza elimu ya msingi mwaka 2015 na mwaka jana walikuwa darasa pili na darasa la tatu mtaala wao unalenga waishie darasa la sita. “Kimsingi kuna maandalizi tunatakiwa tuyafanye maandalizi ya kimtaala yamekamilika, tunaangalia maandalizi ya miundombinu ndiyo tunayafanyia kazi hapo ili tutoke na ‘statement’ kamliki. “Kwa hiyo siwezi kuconfirme (kuthibitisha) kwa sababu tunajalidiliana katika uongozi wa juu na wizara yetu pamoja na Tamisemi kuangalia je miundombinu itakuwa imekaa vizuri? “Yaani wakati wale wanafika darasa la sita ili wote waende ‘form one’ na tuwe na madarasa mawili pale yote yanakwenda form one, kwa hiyo tunajiandaa sasa hivi na tunataka  tutoe nyaraka ambazo zitatoa maelekezo namna ya kutekeleza, kwa hiyo ni matarajio yetu yaende namna hiyo. “…siwezi kuconfirm sasa hivi mpaka yatakapokuwa tayari na uhakika wa miundombinu itakapokuwa tayari kuwapokea,” alisema. Alipoulizwa kama taarifa za kuwapo walimu waliopewa semina kwa ajili ya mitaala mipya, akiri kufanyika kwa semina hizo. “Yaaah tumewapa semina walimu wawili katika kila shule wa darasa la tatu na la nne na tumetoa mafunzo kwa walimu 22,950 kwa hiyo kimsingi ni kama mwalimu mmoja kwa kila shule, lakini kuna shule zimetoa walimu wawili kwa sababu zipo 16,000 na mia kidogo…ina maana kuna shule zimetoa walimu zaidi ya mmoja kwa sababu ya idadi ya wanafunzi kama ni wengi, lakini shule zote zilitoa walimu zipo zilizotoa mmoja zingine wawili wawili. Alipoulizwa kama darasa la saba halitakuwapo rasmi kama wakikamilisha maandalizi, Dk. Akwilapo alisema. “eeeh kama tutakamilisha maandalizi hayo tutatangaza, kimsingi ni kwamba wanafunzi hao ukumbuke  walianza na mtaala mpya ule ambao ulianza na masomo ya kusoma, kuandika na kuhesabu yaani KKK kwa darasa la kwanza na la pili tulitoa masomo ya tehama sijui sayansi, yote sasa yanaanzia darasa la tatu. “Tulisema darasa la kwanza na la pili, wanafunzi wafundishwe kusoma, kuandika na kuhesbu kwa kuwa mahiri wanaingia darasa la tatu wanatumia stadi hizo ili kuyaelewa masomo sayansi, jiografia, tunaingiza uraia na maadili. “ Sasa maana yake ni nini, baada ya darasa la kwanza na pili kuwa wameimarishwa kuwa mahiri katika kusoma, kuandika na kuhesabu, wanapoingia darasa la tatu wanatumia stadi hizo ili tunaingiza masomo na huo mtaala unaozungumza umeishia darasa la sita. “Lakini utakuwa flexible kama miundombinu yetu bado kuna mahitaji muhimu tunaweza kuspendi mwaka mmoja, ila lengo ni hilo,”alisema Dk. Akwilapo. Kuhusu walimu kuhama, Dk. Akwilapo alisema Serikali ingependa kuona walimu wanakaa kwenye vituo vya kazi kwa sababu wamepewa mafunzo. “Tungependa wakae katika kituo hicho kwa sababu tumewapa mafunzo kwa ajili ya kituo hicho, lakini wanaweza wakahama kwa sababu tuna uwezo wa kufundisha wengine… maelekezo ni kwamba wakifa kule shuleni wenyewe wanakuwa wakufunzi kwa wenzao, si wao wanaweza kufanya mambo haya shule nzima, kuhama si sheria kama ya Mungu, wanaweza kuhama. Kuhusu shule binafsi kutumia mitaala hiyo, Dk. Akwilapo alisema tayari shule hizo zimepewa mtaala mpya ambao umeandikwa kwa lugha ya Kiingereza na tayari wamepewa mafunzo. Alipoulizwa tena kama nia ya Serikali ni kufuta darasa la saba, Dk. Akwilapo alisema. “Matarajio yako namna hii, lakini ule mtaala ni flexible wanaanza na mtaala mpya ambao umethibitishwa,” alisema.   CWT Akizungumzia mabadiliko hayo, Rais wa Chama cha Walimu Tanzania (CWT), Gratian Mukoba alieleza kushtushwa na taarifa hiyo huku akitaka kupewa muda wa siku mbili ili alizungumzie jambo hilo. “Hayo ni mabadiliko makubwa na ni mshtuko…ndio nasikia kwako sijasikia wala kuona popote. Naomba unipe muda wa kutulia kama siku mbili halafu nitapata cha kuongea,”alisema Mukoba. Kwa upande wake mdau kutoka taasisi binafsi ya elimu, Benjamin Nkonya alisema mabadiliko hayo yapo katika sera ya elimu ya mwaka 2014. Kutokana na hilo, Nkonya alikiri kwamba wapo walimu ambao wamekwishaanza mafunzo kwa ajili ya mabadiliko hayo. “Lakini katika mabadiliko hayo sisi kama wadau wa shule binafsi tulipinga kwamba wanafunzi wa darasa la kwanza na pili wasisome kiingereza. Lakini baadaye tukakubaliana na sera ikatamka kwamba shule inayo uhuru wa kuchagua lugha sasa wasije wakapindisha. “Sisi shule zetu za binafsi Kiingereza ni kuanzia chekechea. Pia tunapinga hili la wanafunzi kwenda sekondari bila kufanya mtihani, tunapinga kwa nguvu zote kwa sababu kipimo cha mwanafunzi ni mtihani,”alisema Nkonya. ### Response: KITAIFA ### End

KATIKA kuongeza thamani ya mazao na kuendeleza mapinduzi ya kilimo nchini, Benki ya Maendeleo ya Kilimo Tanzania (TADB) imeainisha mazao manne ya kimkakati na eneo la umwagiliaji, kama vipaumbele kuanzia mwaka 2020.Mazao hayo ya kimkakati yaliyowekewa nguvu baada ya kufanyiwa utafiti wa namna ya kuyaongeza thamani ni kahawa, pamba, korosho, mkonge na uwekezaji katika eneo la umwagiliaji la Dakawa mkoani Morogoro.Aidha, benki hiyo kwa miaka minne imevifikia vyama 99 vya msingi na mikoa 22 kwa mikopo. Benki hiyo imesema utekelezaji wa dhamira hiyo, unatokana na Serikali ya Awamu ya Tano ya Rais Dk John Magufuli kuwekeza zaidi ya Sh bilioni 300, uliowezesha kutoa mikopo ya zaidi ya Sh bilioni 148 katika kilimo.Mkurugenzi Mtendaji wa TADB, Japhet Justine akielezea mafanikio ya miaka minne ya serikali katika benki hiyo jana jijini Dar es Salaam, alisema walianza na mtaji wa Sh bilioni 60 na baadae kufikia Sh bilioni 68, kabla ya serikali kuwekeza fedha zaidi na kufikia Sh bilioni 312 kama mtaji.Justine alisema mafanikio hayo, yamewezesha kutoa mikopo kwa viwanda 13 katika kuvifungamanisha viwanda na kilimo ili kutengeneza soko la ndani. Kwamba zaidi ya Sh bilioni 35 zilitolewa mwaka 2017 na mwakani wamefanya utafiti wa kuwekeza katika mazao ya kiuchumi, kuelekea nchi ya uchumi wa kati 2025.“Uchunguzi tulioufanya umetupeleka kuwekeza nguvu kubwa katika mazao ya kimkakati ambayo ni pamba kufikia level (hatua) ya kutengeneza nguo hapa nchini kwa kuwezesha viwanda na kuwezesha wakulima kuchakata pamba kwa kuwakopesha mashine za kuchambua pamba na tunafanya mazungumzo na Simiyu, Geita na Shinyanga,” alisema na kufafanua kuwa Tanzania imezalisha tani 300,000 za pamba msimu wa mwaka huu.Mazao mengine ni katani ambayo miaka ya 1960 Tanzania ilikuwa ikizalisha tani 260 kwa mwaka, lakini leo tani 40,000 huku Sh bilioni zaidi ya 15 zikitumika kuingiza magunia ya kubeba mazao yanayotokana na zao hilo na zao jingine ni korosho. Kahawa ni zao la nne la kimkakati na kwa maelezo ya Justine, Sh bilioni 50 zimetolewa kwa vyama vya ushirika vitatu na kwa miaka miwili Sh bilioni 120 zimewafikia wakulima moja kwa moja.“Tunatekeleza agizo la Rais Magufuli kuwekeza katika mnyororo wa thamani wa mazao haya yasisafirishwe kama mazao ghafi,” alisema.Justine alisema watafufua umwagiliaji katika eneo la Dakawa 2020 kwa kupeleka taasisi za fedha katika na mradi, kupeleka matrekta. Katika eneo hili alisema kwa miaka minne wamewekeza Sh bilioni 17 na mwaka 2020 watawekeza zaidi kupitia Mfuko wa Dhamana.Alisema watatekeleza mkakati huo wa mazao ya kiuchumi kupitia uwekezaji wa Mfuko wa Dhamana wa benki hiyo na mabenki mengine wa Sh bilioni 36.4, ambao benki hiyo imewekeza nusu ya hiyo Sh bilioni 16.2. Aliishukuru serikali kwa kuwezesha mtaji wa Sh bilioni 312 kama mtaji wa mikopo tangu mwaka 2015 ilipoanzishwa.Alisema kufafanua kuwa Sh bilioni 148.12 zilizotolewa kama mkopo katika kuongeza thamani ya mnyororo kwa sekta za mifugo (nyama na maziwa), samaki, nyuki, matrekta, mashine, umwagiliaji na kuwafikia wanufaika milioni 1.6.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- KATIKA kuongeza thamani ya mazao na kuendeleza mapinduzi ya kilimo nchini, Benki ya Maendeleo ya Kilimo Tanzania (TADB) imeainisha mazao manne ya kimkakati na eneo la umwagiliaji, kama vipaumbele kuanzia mwaka 2020.Mazao hayo ya kimkakati yaliyowekewa nguvu baada ya kufanyiwa utafiti wa namna ya kuyaongeza thamani ni kahawa, pamba, korosho, mkonge na uwekezaji katika eneo la umwagiliaji la Dakawa mkoani Morogoro.Aidha, benki hiyo kwa miaka minne imevifikia vyama 99 vya msingi na mikoa 22 kwa mikopo. Benki hiyo imesema utekelezaji wa dhamira hiyo, unatokana na Serikali ya Awamu ya Tano ya Rais Dk John Magufuli kuwekeza zaidi ya Sh bilioni 300, uliowezesha kutoa mikopo ya zaidi ya Sh bilioni 148 katika kilimo.Mkurugenzi Mtendaji wa TADB, Japhet Justine akielezea mafanikio ya miaka minne ya serikali katika benki hiyo jana jijini Dar es Salaam, alisema walianza na mtaji wa Sh bilioni 60 na baadae kufikia Sh bilioni 68, kabla ya serikali kuwekeza fedha zaidi na kufikia Sh bilioni 312 kama mtaji.Justine alisema mafanikio hayo, yamewezesha kutoa mikopo kwa viwanda 13 katika kuvifungamanisha viwanda na kilimo ili kutengeneza soko la ndani. Kwamba zaidi ya Sh bilioni 35 zilitolewa mwaka 2017 na mwakani wamefanya utafiti wa kuwekeza katika mazao ya kiuchumi, kuelekea nchi ya uchumi wa kati 2025.“Uchunguzi tulioufanya umetupeleka kuwekeza nguvu kubwa katika mazao ya kimkakati ambayo ni pamba kufikia level (hatua) ya kutengeneza nguo hapa nchini kwa kuwezesha viwanda na kuwezesha wakulima kuchakata pamba kwa kuwakopesha mashine za kuchambua pamba na tunafanya mazungumzo na Simiyu, Geita na Shinyanga,” alisema na kufafanua kuwa Tanzania imezalisha tani 300,000 za pamba msimu wa mwaka huu.Mazao mengine ni katani ambayo miaka ya 1960 Tanzania ilikuwa ikizalisha tani 260 kwa mwaka, lakini leo tani 40,000 huku Sh bilioni zaidi ya 15 zikitumika kuingiza magunia ya kubeba mazao yanayotokana na zao hilo na zao jingine ni korosho. Kahawa ni zao la nne la kimkakati na kwa maelezo ya Justine, Sh bilioni 50 zimetolewa kwa vyama vya ushirika vitatu na kwa miaka miwili Sh bilioni 120 zimewafikia wakulima moja kwa moja.“Tunatekeleza agizo la Rais Magufuli kuwekeza katika mnyororo wa thamani wa mazao haya yasisafirishwe kama mazao ghafi,” alisema.Justine alisema watafufua umwagiliaji katika eneo la Dakawa 2020 kwa kupeleka taasisi za fedha katika na mradi, kupeleka matrekta. Katika eneo hili alisema kwa miaka minne wamewekeza Sh bilioni 17 na mwaka 2020 watawekeza zaidi kupitia Mfuko wa Dhamana.Alisema watatekeleza mkakati huo wa mazao ya kiuchumi kupitia uwekezaji wa Mfuko wa Dhamana wa benki hiyo na mabenki mengine wa Sh bilioni 36.4, ambao benki hiyo imewekeza nusu ya hiyo Sh bilioni 16.2. Aliishukuru serikali kwa kuwezesha mtaji wa Sh bilioni 312 kama mtaji wa mikopo tangu mwaka 2015 ilipoanzishwa.Alisema kufafanua kuwa Sh bilioni 148.12 zilizotolewa kama mkopo katika kuongeza thamani ya mnyororo kwa sekta za mifugo (nyama na maziwa), samaki, nyuki, matrekta, mashine, umwagiliaji na kuwafikia wanufaika milioni 1.6. ### Response: KITAIFA ### End

WASHINGTON, MAREKANI MAOFISA katika jimbo la New York nchini hapa wamesema wamelazimika kuchunguza madai kuwa Rais Donald Trump alisaidia familia yake kukwepa kodi ya mamilioni ya dola katika miaka ya 1990. Ripoti iliyochapishwa na gazeti la New York Times imemshutumu Trump kwa kuhusika na mpango wa ulipaji kodi, ubabaishaji pamoja na udanganyifu ili kuficha makadirio yanayomhusu yeye pamoja na ndugu na wazazi wake. Ikulu ya White House imetupilia mbali madai hayo kuwa ni ya upotoshaji. Msemaji wa White House, Sara Sanders ameongeza kusema malipo yote yalikuwa yakikaguliwa na kupitishwa na mamlaka za kodi kwa miaka mingi iliyopita. Trump bado hajasema lolote kuhusu madai hayo, lakini mwanasheria wake Charles Harder amekana vikali mteja wake kutenda kosa lolote. Alisema hakuna udanganyifu au ukwepaji wa kodi uliofanywa na yeyote na kusema taarifa ambazo gazeti la New York limeegemea ni za uongo na zisizo sahihi. Gazeti hilo katika taarifa yake limesema pamoja na kuwa Trump amekuwa akijinadi kuwa ubilionea wake unatokana na jitihada zake binafsi, lakini amekuwa akipokea mamilioni ya dola kutoka rasilimali za wazazi wake tangu akiwa na umri wa miaka mitatu. Limesema katika umri wa miaka mitatu alikuwa na mapato yapatayo dola 200,000 kwa mwaka kutoka rasilimali za wazazi wake na baadae akawa milionea akiwa na umri wa miaka minane. Gazeti hilo limekwenda mbali zaidi na kusema fedha nyingi alizipata kutokana na kuwasaidia wazazi wake kukwepa kodi. Limesema yeye na ndugu zake waliunda kampuni bandia na kujipatia mamilioni ya dola kama zawadi kutoka kwa wazazi wake. Wakati huo huo, mke wa Rais Trump, Melania Trump ametembelea eneo lililokuwa likishikilia watumwa nchini Ghana. Aliita ziara yake ya jana katika ngome hiyo ya Cape Coast yenye hisia na kitu ambacho watu wanapaswa kukiona na kushuhudia, akisema ni mahali maalumu. Melania alitumia saa moja katika ngome hiyo ya karne ya 17, ambako watumwa walishikiliwa kabla ya kuvushwa katika Bahari ya Atlantic. Mke huyo wa Rais anaitembelea Afrika kwa mara ya kwanza na amepanga kuzuru pia Malawi, Kenya na Misri. Melania anaangazia zaidi masuala ya afya na elimu kwa watoto na wanawake katika harakati za kuimarisha baadhi ya migawanyiko inayoshuhudiwa katika jamii. Ziara hii inafuatia matamshi anayodaiwa Trump alitoa faraghani dhidi ya mataifa ya Afrika mwezi Februari mwaka huu. Trump alishutumiwa kwa ubaguzi wa rangi baada ya kuripotiwa kwa kutumia neno ‘shimo la choo’ kuangazia mataifa ya Afrika akizungumzia sera ya uhamiaji. Muungano wa Afrika ulimtaka aombe radhi kwa kutoa kauli hiyo. Baadaye aliwaambia wanahabari; “mimi si mbaguzi mkinilinganisha na mtu mwingine yeyote mbaguzi ambaye mshawahi kumhoji.” Agosti mwaka huu Trump aliikasirisha Serikali ya Afrika Kusini kwa kudai kwamba kuna mauaji makubwa ya wakulima wenye asiili ya kizungu nchini humo. Haijabainika ikiwa Trump ashawahi kuzuru bara la Afrika kabla kuchaguliwa kuwa rais wa Marekani.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WASHINGTON, MAREKANI MAOFISA katika jimbo la New York nchini hapa wamesema wamelazimika kuchunguza madai kuwa Rais Donald Trump alisaidia familia yake kukwepa kodi ya mamilioni ya dola katika miaka ya 1990. Ripoti iliyochapishwa na gazeti la New York Times imemshutumu Trump kwa kuhusika na mpango wa ulipaji kodi, ubabaishaji pamoja na udanganyifu ili kuficha makadirio yanayomhusu yeye pamoja na ndugu na wazazi wake. Ikulu ya White House imetupilia mbali madai hayo kuwa ni ya upotoshaji. Msemaji wa White House, Sara Sanders ameongeza kusema malipo yote yalikuwa yakikaguliwa na kupitishwa na mamlaka za kodi kwa miaka mingi iliyopita. Trump bado hajasema lolote kuhusu madai hayo, lakini mwanasheria wake Charles Harder amekana vikali mteja wake kutenda kosa lolote. Alisema hakuna udanganyifu au ukwepaji wa kodi uliofanywa na yeyote na kusema taarifa ambazo gazeti la New York limeegemea ni za uongo na zisizo sahihi. Gazeti hilo katika taarifa yake limesema pamoja na kuwa Trump amekuwa akijinadi kuwa ubilionea wake unatokana na jitihada zake binafsi, lakini amekuwa akipokea mamilioni ya dola kutoka rasilimali za wazazi wake tangu akiwa na umri wa miaka mitatu. Limesema katika umri wa miaka mitatu alikuwa na mapato yapatayo dola 200,000 kwa mwaka kutoka rasilimali za wazazi wake na baadae akawa milionea akiwa na umri wa miaka minane. Gazeti hilo limekwenda mbali zaidi na kusema fedha nyingi alizipata kutokana na kuwasaidia wazazi wake kukwepa kodi. Limesema yeye na ndugu zake waliunda kampuni bandia na kujipatia mamilioni ya dola kama zawadi kutoka kwa wazazi wake. Wakati huo huo, mke wa Rais Trump, Melania Trump ametembelea eneo lililokuwa likishikilia watumwa nchini Ghana. Aliita ziara yake ya jana katika ngome hiyo ya Cape Coast yenye hisia na kitu ambacho watu wanapaswa kukiona na kushuhudia, akisema ni mahali maalumu. Melania alitumia saa moja katika ngome hiyo ya karne ya 17, ambako watumwa walishikiliwa kabla ya kuvushwa katika Bahari ya Atlantic. Mke huyo wa Rais anaitembelea Afrika kwa mara ya kwanza na amepanga kuzuru pia Malawi, Kenya na Misri. Melania anaangazia zaidi masuala ya afya na elimu kwa watoto na wanawake katika harakati za kuimarisha baadhi ya migawanyiko inayoshuhudiwa katika jamii. Ziara hii inafuatia matamshi anayodaiwa Trump alitoa faraghani dhidi ya mataifa ya Afrika mwezi Februari mwaka huu. Trump alishutumiwa kwa ubaguzi wa rangi baada ya kuripotiwa kwa kutumia neno ‘shimo la choo’ kuangazia mataifa ya Afrika akizungumzia sera ya uhamiaji. Muungano wa Afrika ulimtaka aombe radhi kwa kutoa kauli hiyo. Baadaye aliwaambia wanahabari; “mimi si mbaguzi mkinilinganisha na mtu mwingine yeyote mbaguzi ambaye mshawahi kumhoji.” Agosti mwaka huu Trump aliikasirisha Serikali ya Afrika Kusini kwa kudai kwamba kuna mauaji makubwa ya wakulima wenye asiili ya kizungu nchini humo. Haijabainika ikiwa Trump ashawahi kuzuru bara la Afrika kabla kuchaguliwa kuwa rais wa Marekani. ### Response: KIMATAIFA ### End

BADI MCHOMOLO KIING Stephen Curry ni jina kubwa sana katika jiji la California, kutokana na staa huyo kile ambacho amekuwa akikifanya kwenye mchezo wa Kikapu katika Ligi Kuu ya NBA nchini Marekani akiwa na timu yake ya Golden State Warriors. Mashabiki wa timu hiyo wamekuwa wakiamini bila ya uwepo wake uwanjani timu inakuwa kwenye wakati mgumu sana, haina tofauti na mchezaji wa soka katika klabu ya Barcelona ambapo wanaamini bila ya staa wao Lionel Messi mambo yanakuwa magumu. Katika kipindi cha miaka mitano iliopita Stephen Curry alikuwa na mchango mkubwa wa mafanikio ya timu hiyo, huku wakichukua ubingwa mara tatu na yeye akichukua tuzo ya mchezaji bora wa mwaka MVP mara mbili, ndipo wakaona wamuite King. Alistahili kuitwa hivyo hasa kutokana na aina yake ya mitupo, alikuwa mmoja kati ya wachezaji ambao wanaweza kuwa na pointi nyingi mara baada ya kumalizika. Msimu uliopita ambao umemalizika Juni mwaka huu timu hiyo iliweza kufika fainali dhidi ya Toronto Raptors kutoka nchini Canada, lakini King Curry na kikosi chake kilikubali kichapo kwenye michezo minne hivyo kuwafanya Toronto Raptors kuwa mabingwa. Jambo ambalo liliwaumiza Golden State Warriors na kuahidi kwa mashabiki zao kuwa msimu huu watahakikisha wanaleta furaha, lakini hali imeanza kuwa tofauti msimu huu mpya baada ya timu hiyo kufanya vibaya kwenye michezo ya Playoff. Mbali na kuanza vibaya, lakini mashabiki walikuwa na matumaini makubwa kwamba wanaweza kuinuka muda wowote, ila matumaini hayo yameanza kuingia nyongo baada ya staa wao huyo King Curry kuvunjika mkono wa kushoto mapema wiki hii wakati wa mchezo dhidi ya Phoenix Suns kwenye uwanja wa Chase Center. Katika mchezo huo Golden State Warriors walikubali kichapo cha vikapu 121 kwa 110. Habari kubwa haikuwa kichapo, ila ilikuwa kuumia kwa staa huyo. King Curry aliumia wakati anajaribu kumiliki mpira na kutaka kuwatoka wachezaji wa Phoenix Suns, Kelly Oubre Jr na Aron Baynes, hivyo kujikuta akianguka chini na wachezaji hao kumlalia juu yake. Alionekana kuugulia maumivu na kisha kutolewa nje kwa ajili ya matibabu zaidi, lakini hakuonekana kama ameumia sana kwa kuwa alitoka nje huku akiwa ameng’ata jezi yake mdomoni, ila baada ya kufanyiwa vipimo akagundulika kuwa amevunjika mkono wa kushoto. Taarifa ambayo imewashtua wengi kutokana na safari iliobakia kwenye michuano hiyo kwa upande wa Playoff timu za Western Conference. Hata hivyo haijawekwa wazi muda ambao mchezaji huyo atakuwa nje ya uwanja. Huo ni mtihani mkubwa kwa Golden State Warriors ambayo itakuwa inaikosa huduma ya aliyekuwa nyota wao misimu kadhaa iliopita Kevin Durant, ambaye aliondoka baada ya kumalizika kwa msimu na kujiunga na timu ya Brooklyn Nets. Sehemu kubwa ya kulaumiwa Golden State Warriors ni kitendo cha kumuacha Durant akiondoka wakati ni mmoja kati ya wachezaji waliokuwa wanatengeneza umoja na King Curry, wakaona bora wamsajili D’Angelo Russell akipishana na Durant ndani ya kikosi cha Brooklyn Nets. Wakamuacha nyota mwingine Andre Iguodala ambaye alikuwa hapo kwa misimu sita kabla ya mwaka huu kwenda kujiunga na Memphis, wakati huo mkali wao mwingine ambaye walikuwa wanamtegemea Klay Thomson kuwa nje ya uwanja kwa muda mrefu baada ya kuumia kwenye mchezo wa fainali ya sita dhidi ya Toronto Raptors. Anasumbuliwa na goti, hivyo anaweza kuonekana viwanjani kuanzia Februari mwakani. Hii sio mara ya kwanza kwa King Curry kuumia, Novemba 8, alipata tatizo la nyonga jambo ambalo lilimfanya akose michezo 11, hivyo ikatajwa moja ya sababu ya timu hiyo kushindwa kufanya vizuri kwenye fainali. Kwa upande mwingine bado ni mapema kwa kukata tamaa ya ubingwa, wapo wachezaji ambao wanaweza wakaziba nafasi hiyo na kuwashangaza mashabiki kama ilivyo kwa timu ya Chicago Bulls mwaka 1997 dhidi ya San Antonio Spurs, baada ya kuwakosa baadhi ya mastaa wao, lakini waliweza kuishangaza michuano hiyo. Kutokana na ubora wa kocha wa Golden State Warriors, Steve Kerr, timu hiyo inaweza kuendelea kufanya vizuri na kuna uwezekano wa kumtumia staa wake Draymond Green katika nafasi ya King Curry na kuleta matokeo.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- BADI MCHOMOLO KIING Stephen Curry ni jina kubwa sana katika jiji la California, kutokana na staa huyo kile ambacho amekuwa akikifanya kwenye mchezo wa Kikapu katika Ligi Kuu ya NBA nchini Marekani akiwa na timu yake ya Golden State Warriors. Mashabiki wa timu hiyo wamekuwa wakiamini bila ya uwepo wake uwanjani timu inakuwa kwenye wakati mgumu sana, haina tofauti na mchezaji wa soka katika klabu ya Barcelona ambapo wanaamini bila ya staa wao Lionel Messi mambo yanakuwa magumu. Katika kipindi cha miaka mitano iliopita Stephen Curry alikuwa na mchango mkubwa wa mafanikio ya timu hiyo, huku wakichukua ubingwa mara tatu na yeye akichukua tuzo ya mchezaji bora wa mwaka MVP mara mbili, ndipo wakaona wamuite King. Alistahili kuitwa hivyo hasa kutokana na aina yake ya mitupo, alikuwa mmoja kati ya wachezaji ambao wanaweza kuwa na pointi nyingi mara baada ya kumalizika. Msimu uliopita ambao umemalizika Juni mwaka huu timu hiyo iliweza kufika fainali dhidi ya Toronto Raptors kutoka nchini Canada, lakini King Curry na kikosi chake kilikubali kichapo kwenye michezo minne hivyo kuwafanya Toronto Raptors kuwa mabingwa. Jambo ambalo liliwaumiza Golden State Warriors na kuahidi kwa mashabiki zao kuwa msimu huu watahakikisha wanaleta furaha, lakini hali imeanza kuwa tofauti msimu huu mpya baada ya timu hiyo kufanya vibaya kwenye michezo ya Playoff. Mbali na kuanza vibaya, lakini mashabiki walikuwa na matumaini makubwa kwamba wanaweza kuinuka muda wowote, ila matumaini hayo yameanza kuingia nyongo baada ya staa wao huyo King Curry kuvunjika mkono wa kushoto mapema wiki hii wakati wa mchezo dhidi ya Phoenix Suns kwenye uwanja wa Chase Center. Katika mchezo huo Golden State Warriors walikubali kichapo cha vikapu 121 kwa 110. Habari kubwa haikuwa kichapo, ila ilikuwa kuumia kwa staa huyo. King Curry aliumia wakati anajaribu kumiliki mpira na kutaka kuwatoka wachezaji wa Phoenix Suns, Kelly Oubre Jr na Aron Baynes, hivyo kujikuta akianguka chini na wachezaji hao kumlalia juu yake. Alionekana kuugulia maumivu na kisha kutolewa nje kwa ajili ya matibabu zaidi, lakini hakuonekana kama ameumia sana kwa kuwa alitoka nje huku akiwa ameng’ata jezi yake mdomoni, ila baada ya kufanyiwa vipimo akagundulika kuwa amevunjika mkono wa kushoto. Taarifa ambayo imewashtua wengi kutokana na safari iliobakia kwenye michuano hiyo kwa upande wa Playoff timu za Western Conference. Hata hivyo haijawekwa wazi muda ambao mchezaji huyo atakuwa nje ya uwanja. Huo ni mtihani mkubwa kwa Golden State Warriors ambayo itakuwa inaikosa huduma ya aliyekuwa nyota wao misimu kadhaa iliopita Kevin Durant, ambaye aliondoka baada ya kumalizika kwa msimu na kujiunga na timu ya Brooklyn Nets. Sehemu kubwa ya kulaumiwa Golden State Warriors ni kitendo cha kumuacha Durant akiondoka wakati ni mmoja kati ya wachezaji waliokuwa wanatengeneza umoja na King Curry, wakaona bora wamsajili D’Angelo Russell akipishana na Durant ndani ya kikosi cha Brooklyn Nets. Wakamuacha nyota mwingine Andre Iguodala ambaye alikuwa hapo kwa misimu sita kabla ya mwaka huu kwenda kujiunga na Memphis, wakati huo mkali wao mwingine ambaye walikuwa wanamtegemea Klay Thomson kuwa nje ya uwanja kwa muda mrefu baada ya kuumia kwenye mchezo wa fainali ya sita dhidi ya Toronto Raptors. Anasumbuliwa na goti, hivyo anaweza kuonekana viwanjani kuanzia Februari mwakani. Hii sio mara ya kwanza kwa King Curry kuumia, Novemba 8, alipata tatizo la nyonga jambo ambalo lilimfanya akose michezo 11, hivyo ikatajwa moja ya sababu ya timu hiyo kushindwa kufanya vizuri kwenye fainali. Kwa upande mwingine bado ni mapema kwa kukata tamaa ya ubingwa, wapo wachezaji ambao wanaweza wakaziba nafasi hiyo na kuwashangaza mashabiki kama ilivyo kwa timu ya Chicago Bulls mwaka 1997 dhidi ya San Antonio Spurs, baada ya kuwakosa baadhi ya mastaa wao, lakini waliweza kuishangaza michuano hiyo. Kutokana na ubora wa kocha wa Golden State Warriors, Steve Kerr, timu hiyo inaweza kuendelea kufanya vizuri na kuna uwezekano wa kumtumia staa wake Draymond Green katika nafasi ya King Curry na kuleta matokeo. ### Response: MICHEZO ### End

 JKT Queens imeendelea kujikita kileleni mwa msimamo wa Ligi Kuu ya soka ya wanawake Tanzania Bara kwa kufikisha pointi 39 ikifuatiwa na Simba Queens yenye pointi 28.Baada ya zote kucheza michezo 13. JKT Queens bingwa mtetezi hawajapoteza mchezo wowote hadi sasa ligi ikiwa imefikisha mzunguko wa pili ikiwa imefunga mabao 76 na Simba Queens imeshinda michezo tisa, sare moja na kufungwa mitatu.Alliance Girls ya Mwanza inashika nafasi ya tatu ikiwa na pointi 26, ikiwa imeshinda michezo minane, sare mbili na kufungwa mmoja na Mlandizi Queens ya Pwani ina pointi 26 ikiwa imeshinda michezo minane, sare mbili na kufungwa mitatu.Panama ya Iringa inashika nafasi ya tano ikiwa na pointi 25 baada ya kushinda michezo minane, sare moja na kufungwa minne, Sisterz FC ya Kigoma ina pointi 24 ikiwa imeshinda michezo saba, sare tatu na imefungwa michezo mitatu .Yanga Princess ina pointi 19 ikiwa imeshinda michezo sita, sare moja na kufungwa mechi sita, Baobab ya Dodoma ina pointi 12, ikiwa imeshinda michezo mitatu, sare tatu na kufungwa michezo saba.Tanzanite ya Arusha ina pointi 10, ikiwa imeshinda michezo mitatu, sare moja na kufungwa michezo tisa, Marsh Queens ya Mwanza ina pointi saba, ikiwa imeshinda mchezo mmoja, sare nne na kufungwa michezo nane.Evergreen ya Dares Salaam ina pointi tano baada ya kushinda mchezo mmoja, sare mbili na kufungwa michezo kumi na Mapinduzi ya Njombe ina pointi mbili ikiwa na sare mbili na kufungwa michezo 11.Ligi inatarajiwa kuendelea Machi 20 ambapo Alliance Girls itaikarisha Simba Queens katika Uwanja wa Nyamagana Mwanza, Tanzanite itaialika Yanga Princess katika uwanja wa Sheikh Abeid Kaluta Arusha na Baobab itacheza na Panama FC ya Iringa katika Uwanja wa Jamhuri Dodoma.Mapinduzi ya Njombe itawaalika vinara JKT Queens katika Uwanja wa Sabasaba Njombe, Evergreen itacheza na Marsh Queens katika Uwanja wa Karume, Dar es Salaam na Sisterz itaikaribisha Mlandizi Queens kwenye Uwanja wa Lake Tanganyika, Kigoma. Bingwa wa msimu huu ataiwakilisha nchi katika mashindano ya klabu bingwa Afrika Mashariki na Kati (CECAFA).

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- --  JKT Queens imeendelea kujikita kileleni mwa msimamo wa Ligi Kuu ya soka ya wanawake Tanzania Bara kwa kufikisha pointi 39 ikifuatiwa na Simba Queens yenye pointi 28.Baada ya zote kucheza michezo 13. JKT Queens bingwa mtetezi hawajapoteza mchezo wowote hadi sasa ligi ikiwa imefikisha mzunguko wa pili ikiwa imefunga mabao 76 na Simba Queens imeshinda michezo tisa, sare moja na kufungwa mitatu.Alliance Girls ya Mwanza inashika nafasi ya tatu ikiwa na pointi 26, ikiwa imeshinda michezo minane, sare mbili na kufungwa mmoja na Mlandizi Queens ya Pwani ina pointi 26 ikiwa imeshinda michezo minane, sare mbili na kufungwa mitatu.Panama ya Iringa inashika nafasi ya tano ikiwa na pointi 25 baada ya kushinda michezo minane, sare moja na kufungwa minne, Sisterz FC ya Kigoma ina pointi 24 ikiwa imeshinda michezo saba, sare tatu na imefungwa michezo mitatu .Yanga Princess ina pointi 19 ikiwa imeshinda michezo sita, sare moja na kufungwa mechi sita, Baobab ya Dodoma ina pointi 12, ikiwa imeshinda michezo mitatu, sare tatu na kufungwa michezo saba.Tanzanite ya Arusha ina pointi 10, ikiwa imeshinda michezo mitatu, sare moja na kufungwa michezo tisa, Marsh Queens ya Mwanza ina pointi saba, ikiwa imeshinda mchezo mmoja, sare nne na kufungwa michezo nane.Evergreen ya Dares Salaam ina pointi tano baada ya kushinda mchezo mmoja, sare mbili na kufungwa michezo kumi na Mapinduzi ya Njombe ina pointi mbili ikiwa na sare mbili na kufungwa michezo 11.Ligi inatarajiwa kuendelea Machi 20 ambapo Alliance Girls itaikarisha Simba Queens katika Uwanja wa Nyamagana Mwanza, Tanzanite itaialika Yanga Princess katika uwanja wa Sheikh Abeid Kaluta Arusha na Baobab itacheza na Panama FC ya Iringa katika Uwanja wa Jamhuri Dodoma.Mapinduzi ya Njombe itawaalika vinara JKT Queens katika Uwanja wa Sabasaba Njombe, Evergreen itacheza na Marsh Queens katika Uwanja wa Karume, Dar es Salaam na Sisterz itaikaribisha Mlandizi Queens kwenye Uwanja wa Lake Tanganyika, Kigoma. Bingwa wa msimu huu ataiwakilisha nchi katika mashindano ya klabu bingwa Afrika Mashariki na Kati (CECAFA). ### Response: MICHEZO ### End

MAKAMU Mwenyekiti wa Tume ya Taifa ya Uchaguzi (NEC), Jaji Mbarouk Salum Mbarouk amevitaka vyama vya siasa nchini kuzingatia sheria za uchaguzi, kanuni za uboreshaji wa daftari la kudumu la wapiga kura.Akizungumza katika mkutano na wadau wa uchaguzi, Jaji Mbarouk alisema licha ya kuvitaka vyama vya siasa kuzingatia sheria za uchaguzi amewataka pia wadau wa uchaguzi kutoa taarifa zilizo sahihi kwa wakati.Aliwataka wananchi mwenye sifa ya kuandikishwa kuwa mpiga kura wafanye hivyo pamoja na kuboresha taarifa zake akaboreshe kama kuna uhitaji huo. Alisema zoezi la kuboresha daftari hilo mkoani Mwanza litaanza Agosti 13, mwaka huu na utaendelea mpaka Agosti mwaka huu.Jaji Mbarouk alisema uboreshaji wa daftari la kudumu la wapigakura safari hii halitahusisha wapiga kura wote walioandikishwa katika daftari la kudumu la mwaka 2015. Alisema uboreshaji utawahusu wapiga kura wapya waliotimiza miaka 18 na wale watakaotimiza miaka 18 siku ya uchaguzi mkuu mwaka 2020.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- MAKAMU Mwenyekiti wa Tume ya Taifa ya Uchaguzi (NEC), Jaji Mbarouk Salum Mbarouk amevitaka vyama vya siasa nchini kuzingatia sheria za uchaguzi, kanuni za uboreshaji wa daftari la kudumu la wapiga kura.Akizungumza katika mkutano na wadau wa uchaguzi, Jaji Mbarouk alisema licha ya kuvitaka vyama vya siasa kuzingatia sheria za uchaguzi amewataka pia wadau wa uchaguzi kutoa taarifa zilizo sahihi kwa wakati.Aliwataka wananchi mwenye sifa ya kuandikishwa kuwa mpiga kura wafanye hivyo pamoja na kuboresha taarifa zake akaboreshe kama kuna uhitaji huo. Alisema zoezi la kuboresha daftari hilo mkoani Mwanza litaanza Agosti 13, mwaka huu na utaendelea mpaka Agosti mwaka huu.Jaji Mbarouk alisema uboreshaji wa daftari la kudumu la wapigakura safari hii halitahusisha wapiga kura wote walioandikishwa katika daftari la kudumu la mwaka 2015. Alisema uboreshaji utawahusu wapiga kura wapya waliotimiza miaka 18 na wale watakaotimiza miaka 18 siku ya uchaguzi mkuu mwaka 2020. ### Response: KITAIFA ### End

SERIKALI imetaka wapagazi katika Mlima Kilimanjaro kupiga kura za siri ili kuyataja baadhi ya kampuni za utalii ambazo hutoa malipo ya chini ya dola 10 za Kimarekani kwa siku kwa wapagazi ili yachukuliwe hatua, ikiwamo kufungiwa kufanya biashara hiyo kwa miezi sita.Baadhi ya wapagazi wametoa malalamiko yao kuwa makampuni ya utalii hufikia hatua ya kutoa malipo ya chini ya Dola 10 kwa siku kwa safari za kupandisha watalii katika mlima huo mrefu kuliko yote barani Afrika.Naibu Waziri wa Maliasili na Utalii, Costantine Kanyasu ametoa agizo hilo wakati anazungumza na wadau wa utalii pamoja na watalii mkoani hapa kama moja ya hatua za kujua changamoto zinazowakabili katika biashara hiyo.“Lazima utaratibu mliokubaliana ufuatwe ili kuboresha kazi zenu, haiwezekani mpagazi pamoja na kazi ngumu anayofanya, alipwe malipo chini ya Dola 10 kwa siku, kwa asilimia kubwa huku ni kutowatendea haki,” amesema.Katika malalamiko yao ya msingi, wapagazi hao, Abubakari Ndula na Sigifrid Ngoli walidai baadhi ya makampuni huwanyanyasa kwa kuwalipa malipo madogo licha ya kwamba wao wamekuwa wakifanya kazi ngumu.“Mheshimiwa Naibu Waziri, kazi tunayofanya ni kubwa mno, ikumbukwe pia sisi tunasaidia kuyatangaza makampuni na hata sifa nzuri kwa taifa letu....lakini malipo yetu yamekuwa kama hisani na si haki yetu, tunaomba tusaidiwe, angalau yaboreshwe,” amesema Ndula.Ndula pia ameomba Mtaala wa Elimu ya Uongozaji wa Watalii ambao upo pekee katika Chuo cha Usimamizi wa Wanyamapori (Mweka) kusambazwa katika vyuo vingine nchini vikiwemo vya Veta ili vijana katika mikoa hiyo wakasome badala ya kulazimika kwenda Moshi.Akijibu hoja za wapagazi, mmoja wa wamiliki wa makampuni ya utalii, Timoth Belimdinga, amesema kampuni zimekuwa zikijitahidi kuboresha maslahi ya wapagazi lakini kuna nyakati wanashindwa kulingana na gharama za uendeshaji.Akizungumza katika kikao hicho Mhifadhi Mkuu wa Hifadhi ya Taifa ya Mlima Kilimanjaro (Kinapa), Betrita Loibooki amesema, wapo katika mchakato wa ujenzi wa kituo cha habari mjini Moshi. Alisema kituo hicho kina lengo la kuutangaza utalii Kilimanjaro na Tanzania kwa jumla.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- SERIKALI imetaka wapagazi katika Mlima Kilimanjaro kupiga kura za siri ili kuyataja baadhi ya kampuni za utalii ambazo hutoa malipo ya chini ya dola 10 za Kimarekani kwa siku kwa wapagazi ili yachukuliwe hatua, ikiwamo kufungiwa kufanya biashara hiyo kwa miezi sita.Baadhi ya wapagazi wametoa malalamiko yao kuwa makampuni ya utalii hufikia hatua ya kutoa malipo ya chini ya Dola 10 kwa siku kwa safari za kupandisha watalii katika mlima huo mrefu kuliko yote barani Afrika.Naibu Waziri wa Maliasili na Utalii, Costantine Kanyasu ametoa agizo hilo wakati anazungumza na wadau wa utalii pamoja na watalii mkoani hapa kama moja ya hatua za kujua changamoto zinazowakabili katika biashara hiyo.“Lazima utaratibu mliokubaliana ufuatwe ili kuboresha kazi zenu, haiwezekani mpagazi pamoja na kazi ngumu anayofanya, alipwe malipo chini ya Dola 10 kwa siku, kwa asilimia kubwa huku ni kutowatendea haki,” amesema.Katika malalamiko yao ya msingi, wapagazi hao, Abubakari Ndula na Sigifrid Ngoli walidai baadhi ya makampuni huwanyanyasa kwa kuwalipa malipo madogo licha ya kwamba wao wamekuwa wakifanya kazi ngumu.“Mheshimiwa Naibu Waziri, kazi tunayofanya ni kubwa mno, ikumbukwe pia sisi tunasaidia kuyatangaza makampuni na hata sifa nzuri kwa taifa letu....lakini malipo yetu yamekuwa kama hisani na si haki yetu, tunaomba tusaidiwe, angalau yaboreshwe,” amesema Ndula.Ndula pia ameomba Mtaala wa Elimu ya Uongozaji wa Watalii ambao upo pekee katika Chuo cha Usimamizi wa Wanyamapori (Mweka) kusambazwa katika vyuo vingine nchini vikiwemo vya Veta ili vijana katika mikoa hiyo wakasome badala ya kulazimika kwenda Moshi.Akijibu hoja za wapagazi, mmoja wa wamiliki wa makampuni ya utalii, Timoth Belimdinga, amesema kampuni zimekuwa zikijitahidi kuboresha maslahi ya wapagazi lakini kuna nyakati wanashindwa kulingana na gharama za uendeshaji.Akizungumza katika kikao hicho Mhifadhi Mkuu wa Hifadhi ya Taifa ya Mlima Kilimanjaro (Kinapa), Betrita Loibooki amesema, wapo katika mchakato wa ujenzi wa kituo cha habari mjini Moshi. Alisema kituo hicho kina lengo la kuutangaza utalii Kilimanjaro na Tanzania kwa jumla. ### Response: KITAIFA ### End

Akizungumza na wandishi wa habari jana, Kocha Mkuu wa Taifa Stars, Salum Mayanga alisema wachezaji wataingia kambini na mazoezi yataanza Mei 24-29 Dar es Salaam na Mei 30 watakwenda kuweka kambi Misri kwa wiki moja.Kikosi kamili cha Taifa Stars ni makipa Aishi Manula (Azam), Benno Kakolanya (Yanga) na Said Mohammed (Mtibwa). Mabeki; Shomari Kapombe, Erasto Nyoni na Aggrey Morris (Azam), Hassan Kessy, Mwinyi Mngwali (Yanga), Mohammed Hussein ‘Tshabalala’na Abdi Banda (Simba), na , Salim Abdallah (Mtibwa).Viungo: Himid Mao na Salum Abubakar ‘Sure Boy’(Azam), Said Ndemla, Muzamil Yassin, Jonas Mkude na Shiza Kichuya (Simba), Simon Msuva (Yanga), Farid Mussa (DC Tenerife).Washambuliaji: Thomas Ulimwengu (FC Eskilstuna, Denmark), Mbwana Samatta (KRC Genk, Ubelgiji), Mbaraka Yussuf (Kagera Sugar), Ibrahim Ajib (Simba) na Abdulrahman Mussa (Ruvu Shooting). Benchi la ufundi ni Kocha Mkuu Salum Mayanga akisaidiwa na Fulgence Novatus, kocha wa makipa, Patrick Mwangata, Meneja ni Dani Msangi, Madaktari Gilberti Kigadiya na Richard Yomba na mtunza vifaa Ally Ruvu

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Akizungumza na wandishi wa habari jana, Kocha Mkuu wa Taifa Stars, Salum Mayanga alisema wachezaji wataingia kambini na mazoezi yataanza Mei 24-29 Dar es Salaam na Mei 30 watakwenda kuweka kambi Misri kwa wiki moja.Kikosi kamili cha Taifa Stars ni makipa Aishi Manula (Azam), Benno Kakolanya (Yanga) na Said Mohammed (Mtibwa). Mabeki; Shomari Kapombe, Erasto Nyoni na Aggrey Morris (Azam), Hassan Kessy, Mwinyi Mngwali (Yanga), Mohammed Hussein ‘Tshabalala’na Abdi Banda (Simba), na , Salim Abdallah (Mtibwa).Viungo: Himid Mao na Salum Abubakar ‘Sure Boy’(Azam), Said Ndemla, Muzamil Yassin, Jonas Mkude na Shiza Kichuya (Simba), Simon Msuva (Yanga), Farid Mussa (DC Tenerife).Washambuliaji: Thomas Ulimwengu (FC Eskilstuna, Denmark), Mbwana Samatta (KRC Genk, Ubelgiji), Mbaraka Yussuf (Kagera Sugar), Ibrahim Ajib (Simba) na Abdulrahman Mussa (Ruvu Shooting). Benchi la ufundi ni Kocha Mkuu Salum Mayanga akisaidiwa na Fulgence Novatus, kocha wa makipa, Patrick Mwangata, Meneja ni Dani Msangi, Madaktari Gilberti Kigadiya na Richard Yomba na mtunza vifaa Ally Ruvu ### Response: MICHEZO ### End

ISTANBUL, UTURUKI KIONGOZI wa ngazi ya juu nchini Uturuki, Yasin Aktay, amesema anaamini kuwa mwili wa mwandishi, Jamal Khashoggi, uliyeyushwa kwenye tindikali baada ya kuuawa na kukatwa katwa. Akizungumza na gazeti la kila siku la Hurriyet, Atkay, ambaye ni mshauri wa Rais wa Uturuki, Racip Erdogan, amesema hitimisho pekee linaloingia akilini ni kuwa waliomuua mwandishi huyo wameteketeza mwili wake ili kufuta kabisa ushahidi. Khashoggi, ambaye alikuwa mkosoaji mkuu wa utawala wa Saudia hususan sera za mrithi wa kiti cha ufalme mwanamfalme, Mohammed bin Salman, aliuawa ndani ya ubalozi mdogo wa Saudia mjini Istanbul mnamo Oktoba 2 mwaka huu. Mwandishi huyo alikimbilia Marekani mwaka 2017, akihofia usalama wake na huko alikuwa akiandika makala na maoni kwenye gazeti la Washington Post. “Sababu ya kumkata vipande vipande ilikuwa ni kurahisisha kuyeyusha mwili huo kwa wepesi. Sasa tunafahamu kuwa si tu walikata kata mwili wake vipande bali waliuyeyusha kabisa,” amesema Aktay. Licha ya kauli hiyo kutoka kwa kiongozi mkubwa, bado hakuna ushahidi wowote wa kiuchunguzi uliotolewa unaothibitisha kuwa mwili huo ulitoswa kwenye tindikali. Lakini mpaka hii leo, mwezi mmoja toka auawe, mwili wake bado haujapatikana. Kauli hiyo imekuja wakati ambao mchumba wa Khashoggi, Hatice Cengiz, akiwataka viongozi wa dunia kuwachukulia hatua walioshiriki mauaji. Aidha, vyombo vya habari nchini humo vimesema kuwa taarifa mpya zimeibuka kuwa mwanamfalme, Mohammed bin Salman, aliwaambia maofisa wa Marekani kwamba anamchukulia mwanahabari Khashoggi kama mshirika hatari wa kundi la Kiislamu lenye itikadi kali. Mwanamfalme Mohammed ameripotiwa kusema hayo katika mazungumzo yake ya simu na maofisa wa Ikulu ya Marekani baada ya kupotea kwa Khashoggi. Saudia hata hivyo imekanusha ripoti hiyo iliyochapishwa katika magazeti ya Washington Post na New York Times. Waendesha mashtaka wa Istanbul wamethibitisha siku ya Jumatano kuwa mwandishi huyo alinyongwa, huku wenzao wa Saudia wakikiri kuwa mauaji hayo yalipangwa. Huku hayo yakijiri mtoto wa kiume wa Jamal Khashoggi, Salah pamoja na familia yake wamewasili Marekani siku chache baada ya kukutana na Mwanamfalme, Mohammed Bin Salman. Katika taarifa iliyochapishwa magazetini, familia ya Khashoggi imekanusha madai kwamba Khashoggi alikuwa mwanachama wa kundi la Muslim Brotherhood. Familia hiyo pia imeongeza kwamba yeye mwenyewe aliyapinga madai hayo mara kadhaa katika miaka ya hivi karibuni. “Jamal Khashoggi hakuwa mtu hatari kwa vyovyote. Madai hayo ni ya kushangaza sana,” ilisema taarifa hiyo. Mpaka sasa hakuna makubaliano yaliyofikiwa kuhusu jinsi Khashoggi alivyofariki. Aliingia katika ubalozi mdogo wa Saudia mjini Istanbul kushughulikia stakabadhi za kumwezesha kumuoa mchumba wake wa Uturuki, Hatice Cengiz. Katikati ya wiki hii Serikali ya Uturuki ilisema kuwa aliuawa alipoingia ndani ya ofisi za ubalozi huo na mwili wake kukatwa katika vipande kulingana na utaratibu uliopangwa awali. Vyombo vya habari vya Uturuki viliwahi kuripoti kuwa Khashoggi aliteswa kabla ya kuuawa. Saudi Arabia imebadilisha kauli yake ya awali kuhusu mkasa wa kutoweka na kuuawa kwa Khashoggi. Habari za kutoweka kwake zilipoangaziwa kwa mara ya kwanza Saudi Arabia ilisema kuwa Khashoggi alitoka ndani ya ubalozi wake mjini Istanbul akiwa hai. Lakini baadaye ikakiri kuwa aliuawa na watu hatari waliokuwa wanatekeleza operesheni ya kikatili. Kufikia sasa Saudia imewakamata washukiwa 18 ambao inasema watashtakiwa nchini humo. Uturuki inataka washukiwa hao wafunguliwe mashtaka katika taifa hilo kwa sababu uhalifu ulifanywa katika ardhi yake. Saudi Arabia imekosolewa vikali kufuatia mauaji hayo huku washirika wake wa karibu wakitaka kupewa majibu kuhusu mkasa huo. Rais Donald Trump, amesema hajaridhika na kauli ya Saudia lakini hata hivyo hayuko tayari kuvuruga mkataba wa kuliuzia silaha taifa hilo. Wanaharakati nchini Marekani wamezindua ombi la kutaka jina la sehemu ya barabara iliyopo karibu na ubalozi wa Saudi Arabia mjini Washington igeuzwe kuwa barabara ya Jamal Khashoggi.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- ISTANBUL, UTURUKI KIONGOZI wa ngazi ya juu nchini Uturuki, Yasin Aktay, amesema anaamini kuwa mwili wa mwandishi, Jamal Khashoggi, uliyeyushwa kwenye tindikali baada ya kuuawa na kukatwa katwa. Akizungumza na gazeti la kila siku la Hurriyet, Atkay, ambaye ni mshauri wa Rais wa Uturuki, Racip Erdogan, amesema hitimisho pekee linaloingia akilini ni kuwa waliomuua mwandishi huyo wameteketeza mwili wake ili kufuta kabisa ushahidi. Khashoggi, ambaye alikuwa mkosoaji mkuu wa utawala wa Saudia hususan sera za mrithi wa kiti cha ufalme mwanamfalme, Mohammed bin Salman, aliuawa ndani ya ubalozi mdogo wa Saudia mjini Istanbul mnamo Oktoba 2 mwaka huu. Mwandishi huyo alikimbilia Marekani mwaka 2017, akihofia usalama wake na huko alikuwa akiandika makala na maoni kwenye gazeti la Washington Post. “Sababu ya kumkata vipande vipande ilikuwa ni kurahisisha kuyeyusha mwili huo kwa wepesi. Sasa tunafahamu kuwa si tu walikata kata mwili wake vipande bali waliuyeyusha kabisa,” amesema Aktay. Licha ya kauli hiyo kutoka kwa kiongozi mkubwa, bado hakuna ushahidi wowote wa kiuchunguzi uliotolewa unaothibitisha kuwa mwili huo ulitoswa kwenye tindikali. Lakini mpaka hii leo, mwezi mmoja toka auawe, mwili wake bado haujapatikana. Kauli hiyo imekuja wakati ambao mchumba wa Khashoggi, Hatice Cengiz, akiwataka viongozi wa dunia kuwachukulia hatua walioshiriki mauaji. Aidha, vyombo vya habari nchini humo vimesema kuwa taarifa mpya zimeibuka kuwa mwanamfalme, Mohammed bin Salman, aliwaambia maofisa wa Marekani kwamba anamchukulia mwanahabari Khashoggi kama mshirika hatari wa kundi la Kiislamu lenye itikadi kali. Mwanamfalme Mohammed ameripotiwa kusema hayo katika mazungumzo yake ya simu na maofisa wa Ikulu ya Marekani baada ya kupotea kwa Khashoggi. Saudia hata hivyo imekanusha ripoti hiyo iliyochapishwa katika magazeti ya Washington Post na New York Times. Waendesha mashtaka wa Istanbul wamethibitisha siku ya Jumatano kuwa mwandishi huyo alinyongwa, huku wenzao wa Saudia wakikiri kuwa mauaji hayo yalipangwa. Huku hayo yakijiri mtoto wa kiume wa Jamal Khashoggi, Salah pamoja na familia yake wamewasili Marekani siku chache baada ya kukutana na Mwanamfalme, Mohammed Bin Salman. Katika taarifa iliyochapishwa magazetini, familia ya Khashoggi imekanusha madai kwamba Khashoggi alikuwa mwanachama wa kundi la Muslim Brotherhood. Familia hiyo pia imeongeza kwamba yeye mwenyewe aliyapinga madai hayo mara kadhaa katika miaka ya hivi karibuni. “Jamal Khashoggi hakuwa mtu hatari kwa vyovyote. Madai hayo ni ya kushangaza sana,” ilisema taarifa hiyo. Mpaka sasa hakuna makubaliano yaliyofikiwa kuhusu jinsi Khashoggi alivyofariki. Aliingia katika ubalozi mdogo wa Saudia mjini Istanbul kushughulikia stakabadhi za kumwezesha kumuoa mchumba wake wa Uturuki, Hatice Cengiz. Katikati ya wiki hii Serikali ya Uturuki ilisema kuwa aliuawa alipoingia ndani ya ofisi za ubalozi huo na mwili wake kukatwa katika vipande kulingana na utaratibu uliopangwa awali. Vyombo vya habari vya Uturuki viliwahi kuripoti kuwa Khashoggi aliteswa kabla ya kuuawa. Saudi Arabia imebadilisha kauli yake ya awali kuhusu mkasa wa kutoweka na kuuawa kwa Khashoggi. Habari za kutoweka kwake zilipoangaziwa kwa mara ya kwanza Saudi Arabia ilisema kuwa Khashoggi alitoka ndani ya ubalozi wake mjini Istanbul akiwa hai. Lakini baadaye ikakiri kuwa aliuawa na watu hatari waliokuwa wanatekeleza operesheni ya kikatili. Kufikia sasa Saudia imewakamata washukiwa 18 ambao inasema watashtakiwa nchini humo. Uturuki inataka washukiwa hao wafunguliwe mashtaka katika taifa hilo kwa sababu uhalifu ulifanywa katika ardhi yake. Saudi Arabia imekosolewa vikali kufuatia mauaji hayo huku washirika wake wa karibu wakitaka kupewa majibu kuhusu mkasa huo. Rais Donald Trump, amesema hajaridhika na kauli ya Saudia lakini hata hivyo hayuko tayari kuvuruga mkataba wa kuliuzia silaha taifa hilo. Wanaharakati nchini Marekani wamezindua ombi la kutaka jina la sehemu ya barabara iliyopo karibu na ubalozi wa Saudi Arabia mjini Washington igeuzwe kuwa barabara ya Jamal Khashoggi. ### Response: KIMATAIFA ### End

WAZIRI Mkuu mstaafu, Edward Lowassa amewataka wafugaji na wakulima kuendelea kudumisha umoja na amani. Pia, amepongeza viongozi wa Mkoa wa Morogoro katika kusimamia suala hilo kwa ukamilifu.Aidha, amesifu jitihada zinazochukuliwa na viongozi wa mkoa huo kwa kushirikiana na wananchi, kusimamia utuzaji wa mazingira hasa misitu na kutaka juhudi hizo ziwe endelevu.Lowassa alisema hayo jana alipopata fursa ya kuzungumza wakati wa Ibada ya Misa ya Jumapili, iliyofanyika Kanisa Kuu la Bungo la KKKT Dayosisi ya Morogoro. Ibada hiyo ilikuwa maalumu ya Jubilee ya miaka 25 ya Ndoa na Utumishi wa Kichungaji wa Askofu Jacob Mameo Ole Paulo na mkewe, Rose Suleiman Kim’hanga.Mbali na Lowassa aliyeambatana na mkewe, Regina, ibada hiyo ilihudhuriwa na wakuu wa mikoa ya Njombe, Christopher Ole Sendeka, wa Kigoma, Emmanuel Maganga na mwenyeji wao wa Morogoro, Loata Ole Sanare.Lowassa alisema amefurahishwa kutosikia migogoro baina ya wafugaji na wakulima katika Mkoa wa Morogoro na jambo hilo linapaswa kuendelea kusimamiwa vyema na viongozi wote ili kuendeleza umoja na kudumia amani.Aliwataka wananchi wa mkoa huo, viongozi wa dini na serikali kumuunga mkono Mkuu wa mkoa mpya, Loata Ole Sanare katika kazi zake za kuwatumikia wananchi, kwani ni mchapakazi mzuri tangu akiwa mkoani Arusha.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WAZIRI Mkuu mstaafu, Edward Lowassa amewataka wafugaji na wakulima kuendelea kudumisha umoja na amani. Pia, amepongeza viongozi wa Mkoa wa Morogoro katika kusimamia suala hilo kwa ukamilifu.Aidha, amesifu jitihada zinazochukuliwa na viongozi wa mkoa huo kwa kushirikiana na wananchi, kusimamia utuzaji wa mazingira hasa misitu na kutaka juhudi hizo ziwe endelevu.Lowassa alisema hayo jana alipopata fursa ya kuzungumza wakati wa Ibada ya Misa ya Jumapili, iliyofanyika Kanisa Kuu la Bungo la KKKT Dayosisi ya Morogoro. Ibada hiyo ilikuwa maalumu ya Jubilee ya miaka 25 ya Ndoa na Utumishi wa Kichungaji wa Askofu Jacob Mameo Ole Paulo na mkewe, Rose Suleiman Kim’hanga.Mbali na Lowassa aliyeambatana na mkewe, Regina, ibada hiyo ilihudhuriwa na wakuu wa mikoa ya Njombe, Christopher Ole Sendeka, wa Kigoma, Emmanuel Maganga na mwenyeji wao wa Morogoro, Loata Ole Sanare.Lowassa alisema amefurahishwa kutosikia migogoro baina ya wafugaji na wakulima katika Mkoa wa Morogoro na jambo hilo linapaswa kuendelea kusimamiwa vyema na viongozi wote ili kuendeleza umoja na kudumia amani.Aliwataka wananchi wa mkoa huo, viongozi wa dini na serikali kumuunga mkono Mkuu wa mkoa mpya, Loata Ole Sanare katika kazi zake za kuwatumikia wananchi, kwani ni mchapakazi mzuri tangu akiwa mkoani Arusha. ### Response: KITAIFA ### End

NA VERONICA ROMWALD – DAR ES SALAAM WAZAZI ambao watoto wao watapotea katika kipindi cha sikukuu watalisaidia Jeshi la Polisi, ikiwamo kutoa maelezo ni kwa nini wamepotea. Msemaji wa Jeshi la Polisi, Kamishna Msaidizi, Advera Bulimba, alisema hayo Dar es Salaam jana wakati akizungumza na waandishi wa habari. “Tutawaita watusaidie wakati watoto wanapotea wao walikuwa katika mazingira gani, maana imekuwa ni kawaida kipindi cha sikukuu vituo vya polisi vinajaa watoto waliookotwa katika maeneo mbalimbali, ikiwamo fukwe za bahari,” alisema. Aidha, aliwataka wananchi kuepuka kulewa kupita kiasi, hasa wale wanaoendesha vyombo vya moto na kwamba wakikamatwa sheria itachukua mkondo wake. “Kwa ujumla wananchi wajue kwamba jeshi lao limejipanga kikamilifu kuimarisha ulinzi nchini kwa kushirikiana na vyombo vingine vya usalama kuelekea msimu huu wa sikukuu. “Uzoefu unaonyesha sikukuu za mwisho wa mwaka huambatana na vitendo vinavyohatarisha usalama wa raia na mali zao, utumiaji wa vilevi kupita kiasi, utapeli, wizi, unyang’anyi na uendeshaji wa vyombo vya moto bila kuzingatia sheria na kanuni za usalama barabarani, askari watafanya doria wakati wote,” alisema. Aliwataka pia watu wanaomiliki nyumba za kulala wageni na maduka makubwa kama vile hoteli na ‘supermarket’ kufunga kamera za usalama. “Wafunge kamera ili waweze kufuatilia kila kinachoendelea katika maeneo yao, nani kaingia, nani katoka na anafanya nini,” alisema. Pia, aliwaonya wafanyabiashara wanaomiliki kumbi za starehe, huku likiwataka kuzingatia masharti ya leseni zao walizopewa hasa msimu huu wa sikukuu. Amewataka wamiliki wa kumbi za starehe wazingatie kiwango cha idadi ya watu wanaoruhusiwa kuingia ukumbini na iwapo watagundulika kuzidisha watachukuliwa hatua kali za kisheria. “Tumegundua katika msimu wa sikukuu kuna baadhi ya watu hupenda kuitumia fursa hiyo kujipatia kipato kisicho halali. “Tutapita hadi kwenye kumbi za starehe, tukikuta mtu ameruhusu watu zaidi ya kiwango cha leseni yake tutamchukulia hatua za kisheria,” alisema.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NA VERONICA ROMWALD – DAR ES SALAAM WAZAZI ambao watoto wao watapotea katika kipindi cha sikukuu watalisaidia Jeshi la Polisi, ikiwamo kutoa maelezo ni kwa nini wamepotea. Msemaji wa Jeshi la Polisi, Kamishna Msaidizi, Advera Bulimba, alisema hayo Dar es Salaam jana wakati akizungumza na waandishi wa habari. “Tutawaita watusaidie wakati watoto wanapotea wao walikuwa katika mazingira gani, maana imekuwa ni kawaida kipindi cha sikukuu vituo vya polisi vinajaa watoto waliookotwa katika maeneo mbalimbali, ikiwamo fukwe za bahari,” alisema. Aidha, aliwataka wananchi kuepuka kulewa kupita kiasi, hasa wale wanaoendesha vyombo vya moto na kwamba wakikamatwa sheria itachukua mkondo wake. “Kwa ujumla wananchi wajue kwamba jeshi lao limejipanga kikamilifu kuimarisha ulinzi nchini kwa kushirikiana na vyombo vingine vya usalama kuelekea msimu huu wa sikukuu. “Uzoefu unaonyesha sikukuu za mwisho wa mwaka huambatana na vitendo vinavyohatarisha usalama wa raia na mali zao, utumiaji wa vilevi kupita kiasi, utapeli, wizi, unyang’anyi na uendeshaji wa vyombo vya moto bila kuzingatia sheria na kanuni za usalama barabarani, askari watafanya doria wakati wote,” alisema. Aliwataka pia watu wanaomiliki nyumba za kulala wageni na maduka makubwa kama vile hoteli na ‘supermarket’ kufunga kamera za usalama. “Wafunge kamera ili waweze kufuatilia kila kinachoendelea katika maeneo yao, nani kaingia, nani katoka na anafanya nini,” alisema. Pia, aliwaonya wafanyabiashara wanaomiliki kumbi za starehe, huku likiwataka kuzingatia masharti ya leseni zao walizopewa hasa msimu huu wa sikukuu. Amewataka wamiliki wa kumbi za starehe wazingatie kiwango cha idadi ya watu wanaoruhusiwa kuingia ukumbini na iwapo watagundulika kuzidisha watachukuliwa hatua kali za kisheria. “Tumegundua katika msimu wa sikukuu kuna baadhi ya watu hupenda kuitumia fursa hiyo kujipatia kipato kisicho halali. “Tutapita hadi kwenye kumbi za starehe, tukikuta mtu ameruhusu watu zaidi ya kiwango cha leseni yake tutamchukulia hatua za kisheria,” alisema. ### Response: KITAIFA ### End

WANAFUNZI wengi wanaoacha shule kwa sababu mbalimbali wamekuwa wakipoteza mwelekeo wa maisha, lakini imekuwa tofauti kwa vijana zaidi ya 32,000 walioacha shule na kupatiwa mafunzo ya ujasiriamali na kujiajiri wenyewe.Mradi huo wa miaka mitano unaofadhiliwa na Shirika la Misaada la Marekani (USAIDDukore Akazi Kanoze) ulioanza mwaka 2016. Programu hiyo inalenga kukuza fursa za kujiajiri kwa vijana hususan walioshindwa kumaliza masomo kutokana na sababu za kifedha na mimba za utotoni.Pia unatoa fursa kwa waliomaliza masomo lakini hawajapata ajira kupata ujuzi mpya, ikiwamo kuajiriwa na nyingine ili kuwawezesha kukabiliana na maisha. Ujuzi wanaopatiwa ni pamoja na ushonaji, sanaa ya mikono, useremala, kutengeneza sabuni, kuchomelea na kusuka.Mmoja wa wadau wanaotekeleza mradi huo, Fanuel Sindayiheba, alisema wanatoa mafunzo hayo katika wilaya tano katika Jimbo la Mashariki maeneo ya Bugesera, Kayonza, Ngoma, Kirehe na Gatsibo.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WANAFUNZI wengi wanaoacha shule kwa sababu mbalimbali wamekuwa wakipoteza mwelekeo wa maisha, lakini imekuwa tofauti kwa vijana zaidi ya 32,000 walioacha shule na kupatiwa mafunzo ya ujasiriamali na kujiajiri wenyewe.Mradi huo wa miaka mitano unaofadhiliwa na Shirika la Misaada la Marekani (USAIDDukore Akazi Kanoze) ulioanza mwaka 2016. Programu hiyo inalenga kukuza fursa za kujiajiri kwa vijana hususan walioshindwa kumaliza masomo kutokana na sababu za kifedha na mimba za utotoni.Pia unatoa fursa kwa waliomaliza masomo lakini hawajapata ajira kupata ujuzi mpya, ikiwamo kuajiriwa na nyingine ili kuwawezesha kukabiliana na maisha. Ujuzi wanaopatiwa ni pamoja na ushonaji, sanaa ya mikono, useremala, kutengeneza sabuni, kuchomelea na kusuka.Mmoja wa wadau wanaotekeleza mradi huo, Fanuel Sindayiheba, alisema wanatoa mafunzo hayo katika wilaya tano katika Jimbo la Mashariki maeneo ya Bugesera, Kayonza, Ngoma, Kirehe na Gatsibo. ### Response: KITAIFA ### End

MKUU wa Wilaya ya Kigamboni, Sarah Msafiri amesema vivuko vinavyotoa huduma kwa wananchi Magogoni Feri - Kigamboni ni salama na tahadhari zote zinachukuliwa ili kuhakikisha hakuna athari ikitokea hitilafu.DC Msafiri amesema, vivuko hivyo vinavyotoa huduma saa 24 havijawahi kuzidiwa uzito kutokana na uwezo wake."Vivuko vya Kigamboni ni tofauti na vingine, ni kama daladala. Hukuti magunia ya mahindi na mizigo mingi mizito katika daladala “ alisema.“Mara nyingi vivuko havifikii uzito huo... hivyo kwa kuwa safari zetu ni za mjini hatujawahi kuzidiwa uzito kwa kuwa pia mizigo mingi inapita kwenye daraja letu la Nyerere," amesema.Amesema kivuko cha Mv Magogoni kina uwezo wa kubeba tani 500 abiria 2,000 na magari 60 huku Kivuko cha Mv Kazi kikiwa na uwezo wa kubeba tani 170, abiria 800 na magari 22.Alisema ametoa siku saba kwa Wakala wa Ufundi na Umeme (TEMESA) kuhakikisha wanafunga televisheni maeneo ya kusubiria abiria Kigamboni na Feri na vivuko vyote juu na chini wananchi wapate elimu ya sahihi ya vivuko na hatua za kuchukua ikitokea ajali.Pia aliagiza TEMESA kufunga kamera za CCTV zitakazosaidia kuona shughuli zote zinazofanyika maeneo ya vivuko ikiwemo kusubiria abiria na vivuko kudhibiti uhalifu.Msafiri pia aliagiza Temesa kuweka namba za dharura kama taasisi nyingine ili kuwarahisishia wananchi kutoa taarifa haraka endapo itatokea changamoto au hitilafu ndani ya vivuko hivyo."Nilifanya operesheni na kamati yangu ya ulinzi na usalama wilaya na kutembelea vivuko vyetu, vivuko vinavyofanya kazi sasa ni Mv Magogoni na Mv Kazi na vinafanya kazi vizuri na ni salama na huduma kwa wananchi ni kwa saa 24. Mv Kigamboni kipo kwenye matengenezo," alisema."Katika ziara tulifanya operesheni ya usafiri wote wa majini na tumegundua bado inahitajika elimu zaidi. Televisheni zote ndani ya vivuko na maeneo ya kusubiria abiria zinatakiwa kufanya kazi saa 24 kutoa elimu watu watakavyojiokoa, watakavyotumia maboya na majaketi. Majuzi Temesa na Sumatra walirudi nyuma," alisema.Alisema waligundua baadhi ya televisheni hazifanyi kazi ingawa yanahitajika matangazo wakati wote ili watu waone huduma ikoje ndani ya vivuko na ikitokea changamoto wafanyeje.Alisema katika vivuko hivyo, vifaa vya uokoaji vipo vvya kutosha lakini changamoto ni elimu kwa abiria jinsi ya kutumia vifaa hivyo kwa kuwa wengi hawajui jinsi ya kuvitumia, hivyo kupitia televisheni hizo watapata uelewa zaidi.Aliwataka wananchi wa Kigamboni na maeneo mengine kutumia vivuko hivyo viko salama. "“Tutaboresha vivuko vyetu kuhakikisha usalama wa wananchi wetu kwenye usafiri wa majini unakuwa salama na pale kivuko kitakapokuwa na hitilafu tutawatangazia wananchi," alisema.Mkazi wa Kigamboni, Hawa Juma alisema amekuwa akitumia kivuko hicho asubuhi na jioni kila siku kutokana na majukumu yake.Hata hivyo, alisema, changamoto kubwa waliyo nayo ni wingi wa abiria hasa asubuhi na jioni. Julius Gideon, Mkazi wa Tungi Kigamboni aliiomba serikali kukitengeneza haraka kivuko cha Mv Kigamboni kupunguza msongamano wa abiria hasa asubuhi na jioni kwani kivuko hicho kimesimama kutoa huduma muda mrefu sasa.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- MKUU wa Wilaya ya Kigamboni, Sarah Msafiri amesema vivuko vinavyotoa huduma kwa wananchi Magogoni Feri - Kigamboni ni salama na tahadhari zote zinachukuliwa ili kuhakikisha hakuna athari ikitokea hitilafu.DC Msafiri amesema, vivuko hivyo vinavyotoa huduma saa 24 havijawahi kuzidiwa uzito kutokana na uwezo wake."Vivuko vya Kigamboni ni tofauti na vingine, ni kama daladala. Hukuti magunia ya mahindi na mizigo mingi mizito katika daladala “ alisema.“Mara nyingi vivuko havifikii uzito huo... hivyo kwa kuwa safari zetu ni za mjini hatujawahi kuzidiwa uzito kwa kuwa pia mizigo mingi inapita kwenye daraja letu la Nyerere," amesema.Amesema kivuko cha Mv Magogoni kina uwezo wa kubeba tani 500 abiria 2,000 na magari 60 huku Kivuko cha Mv Kazi kikiwa na uwezo wa kubeba tani 170, abiria 800 na magari 22.Alisema ametoa siku saba kwa Wakala wa Ufundi na Umeme (TEMESA) kuhakikisha wanafunga televisheni maeneo ya kusubiria abiria Kigamboni na Feri na vivuko vyote juu na chini wananchi wapate elimu ya sahihi ya vivuko na hatua za kuchukua ikitokea ajali.Pia aliagiza TEMESA kufunga kamera za CCTV zitakazosaidia kuona shughuli zote zinazofanyika maeneo ya vivuko ikiwemo kusubiria abiria na vivuko kudhibiti uhalifu.Msafiri pia aliagiza Temesa kuweka namba za dharura kama taasisi nyingine ili kuwarahisishia wananchi kutoa taarifa haraka endapo itatokea changamoto au hitilafu ndani ya vivuko hivyo."Nilifanya operesheni na kamati yangu ya ulinzi na usalama wilaya na kutembelea vivuko vyetu, vivuko vinavyofanya kazi sasa ni Mv Magogoni na Mv Kazi na vinafanya kazi vizuri na ni salama na huduma kwa wananchi ni kwa saa 24. Mv Kigamboni kipo kwenye matengenezo," alisema."Katika ziara tulifanya operesheni ya usafiri wote wa majini na tumegundua bado inahitajika elimu zaidi. Televisheni zote ndani ya vivuko na maeneo ya kusubiria abiria zinatakiwa kufanya kazi saa 24 kutoa elimu watu watakavyojiokoa, watakavyotumia maboya na majaketi. Majuzi Temesa na Sumatra walirudi nyuma," alisema.Alisema waligundua baadhi ya televisheni hazifanyi kazi ingawa yanahitajika matangazo wakati wote ili watu waone huduma ikoje ndani ya vivuko na ikitokea changamoto wafanyeje.Alisema katika vivuko hivyo, vifaa vya uokoaji vipo vvya kutosha lakini changamoto ni elimu kwa abiria jinsi ya kutumia vifaa hivyo kwa kuwa wengi hawajui jinsi ya kuvitumia, hivyo kupitia televisheni hizo watapata uelewa zaidi.Aliwataka wananchi wa Kigamboni na maeneo mengine kutumia vivuko hivyo viko salama. "“Tutaboresha vivuko vyetu kuhakikisha usalama wa wananchi wetu kwenye usafiri wa majini unakuwa salama na pale kivuko kitakapokuwa na hitilafu tutawatangazia wananchi," alisema.Mkazi wa Kigamboni, Hawa Juma alisema amekuwa akitumia kivuko hicho asubuhi na jioni kila siku kutokana na majukumu yake.Hata hivyo, alisema, changamoto kubwa waliyo nayo ni wingi wa abiria hasa asubuhi na jioni. Julius Gideon, Mkazi wa Tungi Kigamboni aliiomba serikali kukitengeneza haraka kivuko cha Mv Kigamboni kupunguza msongamano wa abiria hasa asubuhi na jioni kwani kivuko hicho kimesimama kutoa huduma muda mrefu sasa. ### Response: KITAIFA ### End

Na Upendo Mosha, Moshi HOSPITALI za mikoa ya Kanda ya Kaskazini, zinakabiliwa na upungufu mkubwa wa damu salama kutokana na mwamko mdogo wa wananchi kujitolea kutoa damu ili kusaidia wagonjwa wenye mahitaji. Hayo yamesemwa na Ofisa mipango wa damu salama Kanda ya Kaskazini, Faisal Abubakari, wakati wa utoaji wa damu salama kwa vijana zaidi ya 110 wa Kanisa la Adventista Wasabato waliojitokeza kujitolea kutoa damu ili kusaidia wagonjwa wenye uhitaji.  Alisema kumekuwapo na upungufu wa damu katika hospitali mbalimbali za Kanda ya Kaskazini kutokana na jamii kutokuwa na uthubutu wa kuchangia damu, jambo linalosababisha baadhi ya wagonjwa hususani wanawake wanaojifungua kufariki dunia kutokana na kukosa damu. “Kwa sasa hospitali zetu za Kanda ya Kaskazini hazina damu kwani mwamko umekuwa ni mdogo wa jamii katika kujitokeza kuchangia damu, jambo hili limekuwa ni chanzo kikubwa cha wagonjwa wengi hususani wanawake wanaojifungua kupoteza maisha kutokana na kukosa huduma ya damu salama,” alisema.  Awali walijiwekea lengo la kukusanya damu kiasi cha lita 30,000 kwa mwaka 2016, lakini wameshindwa kufikia lengo hilo baada ya jamii kutokuwa na mwamko wa kuchangia.  Kwa upande wake, kiongozi wa vijana hao, Heriel Tumaini, alisema vijana wamehamasika kutokana na uhitaji mkubwa wa damu kwa wagonjwa  hususani akinamama wanaojifungua  na majeruhi wa ajali ambao wanakosa huduma hiyo ili kuokoa maisha yao.  “Tumeona tujitokeze sisi kama vijana kwa umoja wetu kuja kufanya matendo ya huru kwa kuwachangia wagonjwa damu, kwani naamini kuna wagonjwa wengi wanahitaji huduma hii lakini wameikosa na kusababisha vifo ambavyo si vya lazima,” alisema.  Baadhi ya vijana waliojitokeza kuchangia damu, walisema ni vema kila mtu mwenye afya njema akajitokeza kujitolea damu ili kuokoa maisha ya watu wenye matatizo ya uhitaji wa damu.  “Vijana ni vema tukajitokeza kuchangia damu kwani suala hili litasaidia kuokoa maisha ya Watanzania wenzetu wengi  iwapo tutakuwa na desturi ya kuchangia damu mara kwa mara, tatizo la upungufu wa damu litakuwa ni historia katika hospitali zetu,” alisema Joel Joakim

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na Upendo Mosha, Moshi HOSPITALI za mikoa ya Kanda ya Kaskazini, zinakabiliwa na upungufu mkubwa wa damu salama kutokana na mwamko mdogo wa wananchi kujitolea kutoa damu ili kusaidia wagonjwa wenye mahitaji. Hayo yamesemwa na Ofisa mipango wa damu salama Kanda ya Kaskazini, Faisal Abubakari, wakati wa utoaji wa damu salama kwa vijana zaidi ya 110 wa Kanisa la Adventista Wasabato waliojitokeza kujitolea kutoa damu ili kusaidia wagonjwa wenye uhitaji.  Alisema kumekuwapo na upungufu wa damu katika hospitali mbalimbali za Kanda ya Kaskazini kutokana na jamii kutokuwa na uthubutu wa kuchangia damu, jambo linalosababisha baadhi ya wagonjwa hususani wanawake wanaojifungua kufariki dunia kutokana na kukosa damu. “Kwa sasa hospitali zetu za Kanda ya Kaskazini hazina damu kwani mwamko umekuwa ni mdogo wa jamii katika kujitokeza kuchangia damu, jambo hili limekuwa ni chanzo kikubwa cha wagonjwa wengi hususani wanawake wanaojifungua kupoteza maisha kutokana na kukosa huduma ya damu salama,” alisema.  Awali walijiwekea lengo la kukusanya damu kiasi cha lita 30,000 kwa mwaka 2016, lakini wameshindwa kufikia lengo hilo baada ya jamii kutokuwa na mwamko wa kuchangia.  Kwa upande wake, kiongozi wa vijana hao, Heriel Tumaini, alisema vijana wamehamasika kutokana na uhitaji mkubwa wa damu kwa wagonjwa  hususani akinamama wanaojifungua  na majeruhi wa ajali ambao wanakosa huduma hiyo ili kuokoa maisha yao.  “Tumeona tujitokeze sisi kama vijana kwa umoja wetu kuja kufanya matendo ya huru kwa kuwachangia wagonjwa damu, kwani naamini kuna wagonjwa wengi wanahitaji huduma hii lakini wameikosa na kusababisha vifo ambavyo si vya lazima,” alisema.  Baadhi ya vijana waliojitokeza kuchangia damu, walisema ni vema kila mtu mwenye afya njema akajitokeza kujitolea damu ili kuokoa maisha ya watu wenye matatizo ya uhitaji wa damu.  “Vijana ni vema tukajitokeza kuchangia damu kwani suala hili litasaidia kuokoa maisha ya Watanzania wenzetu wengi  iwapo tutakuwa na desturi ya kuchangia damu mara kwa mara, tatizo la upungufu wa damu litakuwa ni historia katika hospitali zetu,” alisema Joel Joakim ### Response: KITAIFA ### End

LONDON, England NYOTA wa tenisi, Jamie Murray, atatakiwa kusubiri ili kuwa namba moja kwa ubora duniani baada ya kuambulia kipigo kwenye robo fainali kutoka kwa Mbrazil  Bruno Soares, kwenye michuano ya BNP Paribas Open, (Indian Wells Master). Bila ushindi dhidi ya Feliciano Lopez na Marco Lopez, Murray alitarajia kuwa Mwingereza wa kwanza upande wa tenisi kuwa namba moja kwenye mchezo huo. Tangu vyama vinavyosimamia viwango vya ubora katika tenisi (ATP na WTA) kutambulishwa  mwaka 1970, haijawahi kutokea Mwingereza kuwa namba moja katika mchezo huo. Hata hivyo, Murray alifanikiwa kufika hadi nafasi ya pili kwa ubora baada ya kushinda Grand Slam kwa upande wa wanaume kwa wachezaji wawili uliochezwa Januari jijini Melbourne, Australia.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- LONDON, England NYOTA wa tenisi, Jamie Murray, atatakiwa kusubiri ili kuwa namba moja kwa ubora duniani baada ya kuambulia kipigo kwenye robo fainali kutoka kwa Mbrazil  Bruno Soares, kwenye michuano ya BNP Paribas Open, (Indian Wells Master). Bila ushindi dhidi ya Feliciano Lopez na Marco Lopez, Murray alitarajia kuwa Mwingereza wa kwanza upande wa tenisi kuwa namba moja kwenye mchezo huo. Tangu vyama vinavyosimamia viwango vya ubora katika tenisi (ATP na WTA) kutambulishwa  mwaka 1970, haijawahi kutokea Mwingereza kuwa namba moja katika mchezo huo. Hata hivyo, Murray alifanikiwa kufika hadi nafasi ya pili kwa ubora baada ya kushinda Grand Slam kwa upande wa wanaume kwa wachezaji wawili uliochezwa Januari jijini Melbourne, Australia. ### Response: MICHEZO ### End

UONGOZI wa klabu ya Yanga umegoma kuvaa jezi zenye nembo ya rangi nyekundu na nyeupe ya wadhamini wakuu wa Ligi Kuu Tanzania Bara, kampuni ya simu za mkononi ya Vodacom.Msimamo huo ulitolewa jijini Dar es Salaam jana na Makamu Mwenyekiti wa klabu hiyo, Fredrick Mwakalebela kuhusu udhamini wa Vodacom, am- bayo imeingia mkataba wa miaka mitatu na Shirikisho la Soka Tanzania (TFF) wa kudhamini ligi hiyo.Huko nyuma kabla ya Vodacom kujitoa kudhamini ligi hiyo, Yanga iligomea jezi zake kuwa na nembo hiyo ya rangi nyekundu na yeupe, na ikabadilishwa na kuwa nyeusi.Wakati wa kutangaza udhamini huo wa thamani ya sh bilioni 9 kwa miaka mitatu, Rais wa TFF, Wal- lace Karia alisisitiza kuwa mkataba huo hautachezewa na hawako tayari kuona timu yoyote inakataa ku- fuata masharti ya mkataba huo.Alisema masharti ya mkataba huo yatakuwa msa- hafu wao na hawatakubali timu kuukataa na yule am- baye hataufuata, watamtambua kama hayumo katika familia ya soka.Mwakalebela ameweka bayana kwamba hawataweza kutumia au kuvaa jezi zenye rangi nyekundu, kwani hawana utamaduni huo bali kijani na njano pamoja na nyeusi ndizo rangi zao kwa mujibu wa katiba yao.Alisema kitendo cha klabu hiyo kuteteleka kichumi kwa sasa hilo lisiwe sababu ya kuwafanya wageuke kanuni na taratibu za klabu yao, jambo ambalo haliwezekani kabisa.“Kuyumba kwa uchumi kwa klabu ya Yanga isiwe sababu ya kutufanya kugeuza kanuni, taratibu na Katiba ya timu ya Yanga, kwani ni jambo ambalo hali- wezekani kwani tutakuwa tumevunja miiko na mfumo wa timu,” alisema Mwakale- bela.Aliwaomba TFF kupitia Rais wake, Karia wazung- umze na Vodacom ili kub- adili rangi ya nembo hiyo ili waweze kuitumia kwenye michezo ya ligi hiyo. Katibu Mkuu wa TFF, Kidao Wilfred alisema jana kuwa bado hawajapata taarifa rasmi kutoka Yanga kuhusu madai yao hayo, hivyo kwa sasa hana la kusema.Alisema taarifa za kwenye mtandao hawawezi kuzifanyia kazi, lakini alisisitiza kuwa kila kitu kinazungumzika na uhakika watafikia muafaka.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- UONGOZI wa klabu ya Yanga umegoma kuvaa jezi zenye nembo ya rangi nyekundu na nyeupe ya wadhamini wakuu wa Ligi Kuu Tanzania Bara, kampuni ya simu za mkononi ya Vodacom.Msimamo huo ulitolewa jijini Dar es Salaam jana na Makamu Mwenyekiti wa klabu hiyo, Fredrick Mwakalebela kuhusu udhamini wa Vodacom, am- bayo imeingia mkataba wa miaka mitatu na Shirikisho la Soka Tanzania (TFF) wa kudhamini ligi hiyo.Huko nyuma kabla ya Vodacom kujitoa kudhamini ligi hiyo, Yanga iligomea jezi zake kuwa na nembo hiyo ya rangi nyekundu na yeupe, na ikabadilishwa na kuwa nyeusi.Wakati wa kutangaza udhamini huo wa thamani ya sh bilioni 9 kwa miaka mitatu, Rais wa TFF, Wal- lace Karia alisisitiza kuwa mkataba huo hautachezewa na hawako tayari kuona timu yoyote inakataa ku- fuata masharti ya mkataba huo.Alisema masharti ya mkataba huo yatakuwa msa- hafu wao na hawatakubali timu kuukataa na yule am- baye hataufuata, watamtambua kama hayumo katika familia ya soka.Mwakalebela ameweka bayana kwamba hawataweza kutumia au kuvaa jezi zenye rangi nyekundu, kwani hawana utamaduni huo bali kijani na njano pamoja na nyeusi ndizo rangi zao kwa mujibu wa katiba yao.Alisema kitendo cha klabu hiyo kuteteleka kichumi kwa sasa hilo lisiwe sababu ya kuwafanya wageuke kanuni na taratibu za klabu yao, jambo ambalo haliwezekani kabisa.“Kuyumba kwa uchumi kwa klabu ya Yanga isiwe sababu ya kutufanya kugeuza kanuni, taratibu na Katiba ya timu ya Yanga, kwani ni jambo ambalo hali- wezekani kwani tutakuwa tumevunja miiko na mfumo wa timu,” alisema Mwakale- bela.Aliwaomba TFF kupitia Rais wake, Karia wazung- umze na Vodacom ili kub- adili rangi ya nembo hiyo ili waweze kuitumia kwenye michezo ya ligi hiyo. Katibu Mkuu wa TFF, Kidao Wilfred alisema jana kuwa bado hawajapata taarifa rasmi kutoka Yanga kuhusu madai yao hayo, hivyo kwa sasa hana la kusema.Alisema taarifa za kwenye mtandao hawawezi kuzifanyia kazi, lakini alisisitiza kuwa kila kitu kinazungumzika na uhakika watafikia muafaka. ### Response: MICHEZO ### End

.BIdadi ya watu waliofariki dunia kutokana na mafuriko yaliyokuwa yakiambatana na maporomoko ya udongo nchini Brazil imefikia 52.Serikali ya nchi hiyo imetangaza hali ya tahadhari katika maeneo kadhaa nchini humo kutokana na mafuriko hayo, huku watu wengine zaidi ya 40,000 wakilazimika kuyahama makazi yao kwa usalama baada ya nyumba zao kuharibiwa na mafuriko.Serikali imesema maporomoko ya udongo yamekuwa ni hatari kubwa kwa watu wanaokaa chini ya milima, kwani mara kadhaa matope yamekuwa yakifunika makazi yao.Watabiri wa hali ya hewa wanasema nchi hiyo ya Amerika Kusini itarajie mvua zaidi katika kipindi cha saa 24 zijapo.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- .BIdadi ya watu waliofariki dunia kutokana na mafuriko yaliyokuwa yakiambatana na maporomoko ya udongo nchini Brazil imefikia 52.Serikali ya nchi hiyo imetangaza hali ya tahadhari katika maeneo kadhaa nchini humo kutokana na mafuriko hayo, huku watu wengine zaidi ya 40,000 wakilazimika kuyahama makazi yao kwa usalama baada ya nyumba zao kuharibiwa na mafuriko.Serikali imesema maporomoko ya udongo yamekuwa ni hatari kubwa kwa watu wanaokaa chini ya milima, kwani mara kadhaa matope yamekuwa yakifunika makazi yao.Watabiri wa hali ya hewa wanasema nchi hiyo ya Amerika Kusini itarajie mvua zaidi katika kipindi cha saa 24 zijapo. ### Response: KIMATAIFA ### End

SERIKALI imesema kiasi cha Sh bilioni 314.92 kimetumika kuwalipa mafao ya kustaafu na mirathi kwa wastaafu, ambazo ni sawa na asilimia 74.74 ya fedha Sh bilioni 424.74 zilizotengwa kwa mwaka 2018/19 hadi ilipofi kia Aprili mwaka huu. Pia, imesema hadi kufikia Aprili mwaka huu, serikali imelipa deni la ndani kwa asilimia 75.18 huku deni la nje likilipwa kwa asilimia 74.10 ya lengo. Hayo yameelezwa na Waziri wa Fedha na Mipango, Dk Philip Mpango wakati wa kuwasilisha Hotuba ya Bajeti ya Wizara ya Fedha na Mipango kwa mwaka 2019/2020. Wizara ya Fedha iliomba bunge lipitishe Sh trilioni 11.94 kwa mwaka wa fedha 2019/20 huku kiasi cha Sh trilioni 9.73 zikitengwa kwenye fungu la deni la taifa. Baadaye Bunge lilipitisha makadirio hayo. Dk Mpango alisema katika mwaka 2018/19 serikali ilitenga Sh trilioni 1.41 kwa ajili ya kulipa riba ya deni la ndani na hadi kufikia Aprili mwaka huu kiasi cha Sh trilioni 1.06 kimelipwa sawa na asilimia 75.18 ya lengo. Alisema pia serikali ilitenga Sh bilioni 588.30 kwa ajili ya kulipia mtaji wa deni la nje ambapo hadi kufikia Aprili mwaka huu Sh trilioni 1.23 zimelipwa sawa na asilimia 74.10 ya lengo. Aidha, Dk Mpango alisema hadi kufikia Aprili mwaka huu, deni la Serikali liliongezeka na kufikia Sh trilioni 51.03 kutoka Sh trilioni 49.86 Aprili mwaka jana. Ongezeko hilo ni sawa na asilimia 2.35.“Ongezeko la deni la serikali linatokana na kupokewa kwa mikopo mipya kwa ajili ya kugharamia miradi mbalimbali ya maendeleo, ambayo ni pamoja na ujenzi wa jengo la tatu la Kiwanja cha Ndege cha Kimataifa cha Julius Nyerere, ujenzi wa miradi ya umeme, barabara na madaraja makubwa,” alisema. Akizungumzia kudhibiti deni hilo, Dk Mpango alisema serikali itahakikisha inakopa kwenye vyanzo vyenye riba nafuu na kulipa kwa wakati kwa madeni yaliyoiva ili kudhibiti ukuaji wa deni la Serikali. Alisema kuwa wizara pia itafanya ufuatiliaji na tathimini ya mikopo inayodhaminiwa na serikali ili kuhakikisha wadaiwa wanalipa madeni husika kwa wakati, kuepusha uwezekano wa kuongeza mzigo kwa serikali wa kulipa mikopo hiyo. Dk Mpango alisema tathimini ya deni la taifa kwa mwaka inaonesha kuwa hadi Desemba mwaka jana deni hilo ni himilivu katika kipindi cha muda mfupi, wa kati na mrefu. “Viashiria katika tathimini hiyo vinaonesha kuwa thamani ya sasa ya deni kwa pato la taifa ni asilimia 27.2, ikilinganishwa na ukomo wa asilimia 70,” alisema na kuongeza.Alisema thamani ya sasa ya deni la nje pekee kwa pato la taifa ni asilimia 55 ya sasa ni asilimia 157.3 ikilinganishwa na ukomo wa asilimia 240 na ulipaji deni la nje kwa kutumia mauzo ya bidhaa za nje ni asilimia 15.2 ikilinganishwa na ukomo wa asilimia 23. Misaada na mikopo Dk Mpango alisema hadi kufikia Aprili mwaka huu, misaada na mikopo ilifikia Sh trilioni 1.7, sawa na asilimia 86 ya lengo la kuratibu upatikanaji wa misaada na mikopo nafuu ya kiasi cha Sh trilioni 2.67 kutoka kwa washirika wa maendeleo ili kugharamia miradi mbalimbali ya maendeleo. Dk Mpango alisema pia wizara hiyo pia kuratibu upatikanaji wa mikopo ya ndani na nje yenye masharti ya kibiashara na jumla ya Sh trilioni 8.9. Kati yake, Sh trilioni 3.11 ni mikopo ya nje, Sh trilioni 1.19 ni mikopo ya ndani na Sh trilioni 4.6 ni mikopo ya ndani ya kulipia hatifungani zilizoiva. “Hadi kufikia Aprili mwaka huu, Sh bilioni 692.3 zilikopwa kutoka nje, Sh trilioni 3.3 zilikopwa kutoka soko la ndani zikijumuisha malipo ya dhamana za serikali zilizoiva” alisema. Udhibiti fedha za serikali Dk Mpango alisema kiasi cha Sh bilioni 10 kimeokolewa kutokana na uhakiki wa madai ya fedha za fidia za miradi mbalimbali ya serikali, ikiwamo miradi ya maendeleo ya miundombinu katika jijiji la Dar es Salaam (DMDP), ujenzi wa Reli ya Kati kwa kiwango cha kimataifa na ujenzi wa kituo cha jeshi cha Majini. Uchambuzi wa miradi ya kimkakati Alisema kwa mwaka wa fedha 2018/19, wizara imefanya uchambuzi wa miradi ya kimkakati 111 yenye thamani ya Sh bilioni 749.63 kutoka kwenye halmashauri 67 kwa ajili ya kuzingatiwa kwenye bajeti ya mwaka 2019/20. Alisema matokeo ya uchambuzi huo ni kuwa miradi 15 yenye thamani ya Sh bilioni 137.38 kutoka kwenye halmashauri 12 ilikidhi vigezo na mikataba kusainiwa. Sekta zinazokua Dk Mpango alisema sekta zilizokua kwa kasi ni sanaa na burudani kwa asilimia 13.7, ujenzi wa asilimia 12.9, uchukuzi na uhifadhi wa mizigo asilimia 11.8 na habari na mawasiliano asilimia 9.1.Alisema ukuaji huo wa uchumi umekwenda sambamba na utolewaji wa huduma bora kwa wananchi zikiwamo maji, afya, umeme, elimu na ujenzi wa miundombinu ya reli, bandari, viwanja vya ndege, madaraja na barabara pamoja na kuimarisha usafiri wa anga. Dk Mpango alisema katika mwaka huu wa fedha, wizara ilipanga kukusanya mapato ya ndani yakijumuisha mapato ya halmashauri Sh trilioni 20.89. Kati ya hizo, mapato ya kodi Sh trilioni 18, halmashauri Sh bilioni 735.6 na mapato yasiyo ya kodi Sh trilioni 2.16.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- SERIKALI imesema kiasi cha Sh bilioni 314.92 kimetumika kuwalipa mafao ya kustaafu na mirathi kwa wastaafu, ambazo ni sawa na asilimia 74.74 ya fedha Sh bilioni 424.74 zilizotengwa kwa mwaka 2018/19 hadi ilipofi kia Aprili mwaka huu. Pia, imesema hadi kufikia Aprili mwaka huu, serikali imelipa deni la ndani kwa asilimia 75.18 huku deni la nje likilipwa kwa asilimia 74.10 ya lengo. Hayo yameelezwa na Waziri wa Fedha na Mipango, Dk Philip Mpango wakati wa kuwasilisha Hotuba ya Bajeti ya Wizara ya Fedha na Mipango kwa mwaka 2019/2020. Wizara ya Fedha iliomba bunge lipitishe Sh trilioni 11.94 kwa mwaka wa fedha 2019/20 huku kiasi cha Sh trilioni 9.73 zikitengwa kwenye fungu la deni la taifa. Baadaye Bunge lilipitisha makadirio hayo. Dk Mpango alisema katika mwaka 2018/19 serikali ilitenga Sh trilioni 1.41 kwa ajili ya kulipa riba ya deni la ndani na hadi kufikia Aprili mwaka huu kiasi cha Sh trilioni 1.06 kimelipwa sawa na asilimia 75.18 ya lengo. Alisema pia serikali ilitenga Sh bilioni 588.30 kwa ajili ya kulipia mtaji wa deni la nje ambapo hadi kufikia Aprili mwaka huu Sh trilioni 1.23 zimelipwa sawa na asilimia 74.10 ya lengo. Aidha, Dk Mpango alisema hadi kufikia Aprili mwaka huu, deni la Serikali liliongezeka na kufikia Sh trilioni 51.03 kutoka Sh trilioni 49.86 Aprili mwaka jana. Ongezeko hilo ni sawa na asilimia 2.35.“Ongezeko la deni la serikali linatokana na kupokewa kwa mikopo mipya kwa ajili ya kugharamia miradi mbalimbali ya maendeleo, ambayo ni pamoja na ujenzi wa jengo la tatu la Kiwanja cha Ndege cha Kimataifa cha Julius Nyerere, ujenzi wa miradi ya umeme, barabara na madaraja makubwa,” alisema. Akizungumzia kudhibiti deni hilo, Dk Mpango alisema serikali itahakikisha inakopa kwenye vyanzo vyenye riba nafuu na kulipa kwa wakati kwa madeni yaliyoiva ili kudhibiti ukuaji wa deni la Serikali. Alisema kuwa wizara pia itafanya ufuatiliaji na tathimini ya mikopo inayodhaminiwa na serikali ili kuhakikisha wadaiwa wanalipa madeni husika kwa wakati, kuepusha uwezekano wa kuongeza mzigo kwa serikali wa kulipa mikopo hiyo. Dk Mpango alisema tathimini ya deni la taifa kwa mwaka inaonesha kuwa hadi Desemba mwaka jana deni hilo ni himilivu katika kipindi cha muda mfupi, wa kati na mrefu. “Viashiria katika tathimini hiyo vinaonesha kuwa thamani ya sasa ya deni kwa pato la taifa ni asilimia 27.2, ikilinganishwa na ukomo wa asilimia 70,” alisema na kuongeza.Alisema thamani ya sasa ya deni la nje pekee kwa pato la taifa ni asilimia 55 ya sasa ni asilimia 157.3 ikilinganishwa na ukomo wa asilimia 240 na ulipaji deni la nje kwa kutumia mauzo ya bidhaa za nje ni asilimia 15.2 ikilinganishwa na ukomo wa asilimia 23. Misaada na mikopo Dk Mpango alisema hadi kufikia Aprili mwaka huu, misaada na mikopo ilifikia Sh trilioni 1.7, sawa na asilimia 86 ya lengo la kuratibu upatikanaji wa misaada na mikopo nafuu ya kiasi cha Sh trilioni 2.67 kutoka kwa washirika wa maendeleo ili kugharamia miradi mbalimbali ya maendeleo. Dk Mpango alisema pia wizara hiyo pia kuratibu upatikanaji wa mikopo ya ndani na nje yenye masharti ya kibiashara na jumla ya Sh trilioni 8.9. Kati yake, Sh trilioni 3.11 ni mikopo ya nje, Sh trilioni 1.19 ni mikopo ya ndani na Sh trilioni 4.6 ni mikopo ya ndani ya kulipia hatifungani zilizoiva. “Hadi kufikia Aprili mwaka huu, Sh bilioni 692.3 zilikopwa kutoka nje, Sh trilioni 3.3 zilikopwa kutoka soko la ndani zikijumuisha malipo ya dhamana za serikali zilizoiva” alisema. Udhibiti fedha za serikali Dk Mpango alisema kiasi cha Sh bilioni 10 kimeokolewa kutokana na uhakiki wa madai ya fedha za fidia za miradi mbalimbali ya serikali, ikiwamo miradi ya maendeleo ya miundombinu katika jijiji la Dar es Salaam (DMDP), ujenzi wa Reli ya Kati kwa kiwango cha kimataifa na ujenzi wa kituo cha jeshi cha Majini. Uchambuzi wa miradi ya kimkakati Alisema kwa mwaka wa fedha 2018/19, wizara imefanya uchambuzi wa miradi ya kimkakati 111 yenye thamani ya Sh bilioni 749.63 kutoka kwenye halmashauri 67 kwa ajili ya kuzingatiwa kwenye bajeti ya mwaka 2019/20. Alisema matokeo ya uchambuzi huo ni kuwa miradi 15 yenye thamani ya Sh bilioni 137.38 kutoka kwenye halmashauri 12 ilikidhi vigezo na mikataba kusainiwa. Sekta zinazokua Dk Mpango alisema sekta zilizokua kwa kasi ni sanaa na burudani kwa asilimia 13.7, ujenzi wa asilimia 12.9, uchukuzi na uhifadhi wa mizigo asilimia 11.8 na habari na mawasiliano asilimia 9.1.Alisema ukuaji huo wa uchumi umekwenda sambamba na utolewaji wa huduma bora kwa wananchi zikiwamo maji, afya, umeme, elimu na ujenzi wa miundombinu ya reli, bandari, viwanja vya ndege, madaraja na barabara pamoja na kuimarisha usafiri wa anga. Dk Mpango alisema katika mwaka huu wa fedha, wizara ilipanga kukusanya mapato ya ndani yakijumuisha mapato ya halmashauri Sh trilioni 20.89. Kati ya hizo, mapato ya kodi Sh trilioni 18, halmashauri Sh bilioni 735.6 na mapato yasiyo ya kodi Sh trilioni 2.16. ### Response: KITAIFA ### End

Matumizi ya bangi kwa kujiburudisha yatahalalishwa nchini Canada ifikapo tarehe mosi Julai mwaka 2018. Serikali ya Canada itawasilisha muswada wa kuhalalisha bangi ifikapo Aprili kwa mujibu wa shirika la habari la serikali la CBC. Taarifa ziliiambia CBC kuwa wanachama wa chama tawala cha Liberal hivi majuzi walijulishwa kuhusu muswada huo. CBC imesema kuwa sheria hizo mpya zitaambatana na mapendekezo yaliyotolewa na jopo lililoteuliwa na serikali. Baadhi ya mapendekezo hayo ni kuwa Canada itaruhusu kuuzwa kwa bangi wa kujiburudisha kwa watu walio na zaidi ya umri wa zaidi ya miaka 18. Jopo hilo pia lilipendekeza kuwa watu wazima wataruhusiwa kupanda hadi mimea minne ya bangi na wamiliki hadi gramu 30 ya bangi iliyokaushwa. Kwa mujibu wa CBS, serikali itasimamia kusambazwa wa bangi na kuwapa leseni wazalishaji. Kwa upande mwingine, mwaka jana Desemba wapiga kura katika majimbo ya California na Massachusetts waliidhinisha matumizi ya bangi (marijuana) kwa kura. Kura ya kuidhinisha matumizi ya mmea huo iliyopigwa sambamba na ile ya uchaguzi wa rais, iliidhinisha kisheria uzalishaji na matumizi ya bangi kwa watu wenye umri wa miaka 21. Wapigaji kura katika majimbo mengine waliopigia kura kuidhinisha kwa matumizi ya bangi kwa ajili ya kujifurahisha ni Arizona, Maine, na Nevada, ambako matokeo bado hayajajulikana. California ilisema ushuru juu ya mauzo na kilimo cha bangi utasaidia kuboresha mipango ya vijana, mazingira na utekelezwaji wa sheria. Vilevile, mwaka jana huo huo mwezi Septemba, kundi moja la wabunge nchini Uingereza lilitoa wito wa kuhalalishwa kwa matumizi ya bangi kwa sababu za kimatibabu nchini humo. Kundi hilo linalojumuisha wabunge kutoka vyama mbalimbali vya kisiasa, na ambalo limekuwa likitetea mageuzi kuhusu matumizi ya dawa, lilisema kuna ushahidi bayana kwamba matumizi ya bangi huwa na manufaa katika kutibu baadhi ya matatizo ya kiafya, yakiwemo maumivu makali na kutatizwa na wasiwasi. Kwa mujibu wa wataalamu, mmea wa bangi huwa na karibu kemikali 60. Lakini Taasisi ya Taifa ya Afya Uingereza imetahadharisha kwamba bangi huwa na madhara makubwa kwa mwili, ikiwemo kutatiza uwezo wa mtu kuendesha gari na kudhuru mapafu na afya ya kiakili, kuathiri uwezo wa mtu kuzaa na kuathiri pia watoto ambao hawajazaliwa.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Matumizi ya bangi kwa kujiburudisha yatahalalishwa nchini Canada ifikapo tarehe mosi Julai mwaka 2018. Serikali ya Canada itawasilisha muswada wa kuhalalisha bangi ifikapo Aprili kwa mujibu wa shirika la habari la serikali la CBC. Taarifa ziliiambia CBC kuwa wanachama wa chama tawala cha Liberal hivi majuzi walijulishwa kuhusu muswada huo. CBC imesema kuwa sheria hizo mpya zitaambatana na mapendekezo yaliyotolewa na jopo lililoteuliwa na serikali. Baadhi ya mapendekezo hayo ni kuwa Canada itaruhusu kuuzwa kwa bangi wa kujiburudisha kwa watu walio na zaidi ya umri wa zaidi ya miaka 18. Jopo hilo pia lilipendekeza kuwa watu wazima wataruhusiwa kupanda hadi mimea minne ya bangi na wamiliki hadi gramu 30 ya bangi iliyokaushwa. Kwa mujibu wa CBS, serikali itasimamia kusambazwa wa bangi na kuwapa leseni wazalishaji. Kwa upande mwingine, mwaka jana Desemba wapiga kura katika majimbo ya California na Massachusetts waliidhinisha matumizi ya bangi (marijuana) kwa kura. Kura ya kuidhinisha matumizi ya mmea huo iliyopigwa sambamba na ile ya uchaguzi wa rais, iliidhinisha kisheria uzalishaji na matumizi ya bangi kwa watu wenye umri wa miaka 21. Wapigaji kura katika majimbo mengine waliopigia kura kuidhinisha kwa matumizi ya bangi kwa ajili ya kujifurahisha ni Arizona, Maine, na Nevada, ambako matokeo bado hayajajulikana. California ilisema ushuru juu ya mauzo na kilimo cha bangi utasaidia kuboresha mipango ya vijana, mazingira na utekelezwaji wa sheria. Vilevile, mwaka jana huo huo mwezi Septemba, kundi moja la wabunge nchini Uingereza lilitoa wito wa kuhalalishwa kwa matumizi ya bangi kwa sababu za kimatibabu nchini humo. Kundi hilo linalojumuisha wabunge kutoka vyama mbalimbali vya kisiasa, na ambalo limekuwa likitetea mageuzi kuhusu matumizi ya dawa, lilisema kuna ushahidi bayana kwamba matumizi ya bangi huwa na manufaa katika kutibu baadhi ya matatizo ya kiafya, yakiwemo maumivu makali na kutatizwa na wasiwasi. Kwa mujibu wa wataalamu, mmea wa bangi huwa na karibu kemikali 60. Lakini Taasisi ya Taifa ya Afya Uingereza imetahadharisha kwamba bangi huwa na madhara makubwa kwa mwili, ikiwemo kutatiza uwezo wa mtu kuendesha gari na kudhuru mapafu na afya ya kiakili, kuathiri uwezo wa mtu kuzaa na kuathiri pia watoto ambao hawajazaliwa. ### Response: KIMATAIFA ### End

NA MWANDISHI WETU, DAR ES SALAAM WIZARA ya Nchi, Ofisi ya Rais, Menejimenti ya Utumishi wa Umma na Utawala Bora, imewataka watumishi waliotajwa katika sakata la vyeti feki vya kidato cha nne, sita na ualimu, kuwasiliana na waajiri wao ili wapewe matokeo ya hatima ya rufaa zao. Kauli hiyo imetolewa baada ya kuwapo kwa orodha ya majina ya uongo yanayosambaa katika mitandao ya kijamii, yanayodaiwa kutolewa na wizara hiyo, kwamba ni rufaa za wenye vyeti feki. Kwa mujibu wa taarifa iliyotolewa kwa vyombo vya habari Dar es Salaam jana na Mkuu wa Kitengo cha Mawasiliano Serikalini wa wizara hiyo, Florence Temba, watumishi hao waliowasilisha rufaa za vyeti vyao katika Baraza la Mitihani la Taifa (NECTA), wanapaswa kufuatilia uhalali wa vyeti hivyo kwa waajiri na si katika mitandao. “Ipo taarifa inayosambaa katika mitandao  mbalimbali, ikiwa na majina ya wanaodaiwa kuwa ni watumishi wa umma na maeneo yao, na kinachodaiwa ni matokeo ya rufaa zilizokatwa kuhusu uhalali wa vyeti vya elimu kwa wahusika,” ilisema taarifa ya wizara. Pia ilisema taarifa inayosambaa mitandaoni haijatolewa na Serikali na ipuuzwe. Kwamba watumishi wa umma na wananchi wote wanaelekezwa kuwa Serikali ina utaratibu rasmi wa kutoa taarifa na mawasiliano. Aprili 28, mwaka huu, Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais, Menejimenti ya Utumishi wa Umma na Utawala Bora, Angella Kairuki, alimkabidhi Rais Dk. John Magufuli majina 9,932 ya watumishi wanaodaiwa kuwa na vyeti feki. Baada ya kukabidhiwa ripoti hiyo, Magufuli, aliagiza watumishi hao kuondoka wenyewe kazini hadi ifikapo Mei 15, mwaka huu na wasipofanya hivyo watafikishwa mahakamani. Pia Katibu Mkuu wa wizara hiyo, Dk. Laurean Ndumbaro, aliwahi kunukuliwa na gazeti hili akisema idadi ya watumishi waliokata rufaa Necta ni ndogo. Alisisitiza kuwa watumishi wengi waliokata rufaa ni wale waliobadili majina baada ya  kaolewa na kuanza kutumia la mume, lakini hakuwasilisha vyeti vya ndoa. Alisema kundi hilo na wengine kwa wakati huo walifanikiwa kuhakiki na kuendelea  na kazi, lakini wengi waliohakikiwa walikuwa na vyeti feki. Ndumbaro alisema uhakiki wa rufaa hizo umesababisha kukwamisha kutolewa kwa awamu ya pili ya watumishi wenye vyeti feki kwa taasisi na wizara zake zilizobaki.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NA MWANDISHI WETU, DAR ES SALAAM WIZARA ya Nchi, Ofisi ya Rais, Menejimenti ya Utumishi wa Umma na Utawala Bora, imewataka watumishi waliotajwa katika sakata la vyeti feki vya kidato cha nne, sita na ualimu, kuwasiliana na waajiri wao ili wapewe matokeo ya hatima ya rufaa zao. Kauli hiyo imetolewa baada ya kuwapo kwa orodha ya majina ya uongo yanayosambaa katika mitandao ya kijamii, yanayodaiwa kutolewa na wizara hiyo, kwamba ni rufaa za wenye vyeti feki. Kwa mujibu wa taarifa iliyotolewa kwa vyombo vya habari Dar es Salaam jana na Mkuu wa Kitengo cha Mawasiliano Serikalini wa wizara hiyo, Florence Temba, watumishi hao waliowasilisha rufaa za vyeti vyao katika Baraza la Mitihani la Taifa (NECTA), wanapaswa kufuatilia uhalali wa vyeti hivyo kwa waajiri na si katika mitandao. “Ipo taarifa inayosambaa katika mitandao  mbalimbali, ikiwa na majina ya wanaodaiwa kuwa ni watumishi wa umma na maeneo yao, na kinachodaiwa ni matokeo ya rufaa zilizokatwa kuhusu uhalali wa vyeti vya elimu kwa wahusika,” ilisema taarifa ya wizara. Pia ilisema taarifa inayosambaa mitandaoni haijatolewa na Serikali na ipuuzwe. Kwamba watumishi wa umma na wananchi wote wanaelekezwa kuwa Serikali ina utaratibu rasmi wa kutoa taarifa na mawasiliano. Aprili 28, mwaka huu, Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais, Menejimenti ya Utumishi wa Umma na Utawala Bora, Angella Kairuki, alimkabidhi Rais Dk. John Magufuli majina 9,932 ya watumishi wanaodaiwa kuwa na vyeti feki. Baada ya kukabidhiwa ripoti hiyo, Magufuli, aliagiza watumishi hao kuondoka wenyewe kazini hadi ifikapo Mei 15, mwaka huu na wasipofanya hivyo watafikishwa mahakamani. Pia Katibu Mkuu wa wizara hiyo, Dk. Laurean Ndumbaro, aliwahi kunukuliwa na gazeti hili akisema idadi ya watumishi waliokata rufaa Necta ni ndogo. Alisisitiza kuwa watumishi wengi waliokata rufaa ni wale waliobadili majina baada ya  kaolewa na kuanza kutumia la mume, lakini hakuwasilisha vyeti vya ndoa. Alisema kundi hilo na wengine kwa wakati huo walifanikiwa kuhakiki na kuendelea  na kazi, lakini wengi waliohakikiwa walikuwa na vyeti feki. Ndumbaro alisema uhakiki wa rufaa hizo umesababisha kukwamisha kutolewa kwa awamu ya pili ya watumishi wenye vyeti feki kwa taasisi na wizara zake zilizobaki. ### Response: KITAIFA ### End

Andrew Msechu -Dar es salaam WAZIRI wa Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Kimataifa, Dk. Damas Ndumbaro, amekutana na Mwakilishi Mkazi wa Shirika la Afya Duniani (WHO), Dk. Tigest Mengestu, ambaye amesema hawajatoa taarifa zozote kuhusu uwepo wa ugonjwa wa ebola nchini. Mkutano huo baina ya Dk. Ndumbaro na Dk. Mengestu umethibitishwa na Msemaji Mkuu wa Serikali, Dk. Hassan Abbas kupitia ukurasa wake maalumu wa Twitter, akieleza kuwa WHO imekanusha taarifa zilizokuwa zikisambaa kuhusu uwepo wa ebola nchini. Dk. Abbas alisema katika mazungumzo hayo baina ya Dk. Mengestu na Dk. Ndumbaro jana, mwakilishi huyo alikiri kuwa WHO haina ushahidi wowote wa kuwepo ugonjwa wa ebola nchini. “Serikali imemwita Mwakilishi wa Shirika la Afya Duniani (WHO) hapa nchini kupata kwa kina hoja za shirika hilo zinazosambaa kupitia vyombo vya habari. “Mwakilishi huyo amesisitiza kuwa WHO haijasema wala haina ushahidi wowote kuwa Tanzania kuna ebola na itashirikiana na Serikali. “Aidha, katika mazungumzo hayo WHO imeafiki kuwa kama kuna mahitaji ya kupata taarifa zaidi kutoka Serikali ya Tanzania, lazima utaratibu ulioainishwa katika miongozo ya taasisi hiyo na ambayo imeridhiwa na Serikali ifuatwe kikamilifu,” alisema Dk. Abbas kupitia ukurasa wake wa Twitter. Taarifa iliyotolewa kupitia ukurasa wa Twitter wa Wizara ya Mambo ya Nje, ilionyesha sehemu ya kipande kilichorekodiwa kikimkariri Dk. Mengestu akieleza kuwa WHO haihusiki na taarifa hizo. “Kwanza ninapenda kutoa shukrani za dhati kwa ofisi yako kwa kutupa fursa hii ya kuja kuelezea kilichotokea wiki mbili zilizopita. Suala hili ni vyema kujengewa uelewa baina yetu kabla ya kutoa suluhu. “Katika suala hili ni kwamba WHO haikusema kuwa kuna ebola, ninapenda kuelezea kilichotokea, ni kwamba taarifa hiyo haijatokea kwenye ofisi zetu kuu, wala katika ofisi zetu za kanda, wala kwenye ofisi zetu nchini. Suala hili linatakiwa liwe wazi kwetu kuwa hakuna ushahidi wa uwepo wa ebola hapa,” alisema Dk. Mengestu. CHANZO CHA TAARIFA Mwishoni mwa wiki iliyopita, baadhi ya vyombo vya habari (siyo MTANZANIA) vilitoa taarifa vikieleza kuwa WHO imetoa taarifa ya malalamiko ikieleza kwamba uwazi na kasi katika kukabiliana na virusi vya ugonjwa huo hatari ni muhimu katika kudhibiti mlipuko ambao tayari umetajwa kuwa janga la afya duniani. Katika taarifa hiyo iliyotolewa Jumamosi, Septemba 21, ilieleza kuwa WHO imeeleza kwamba kufuatia taarifa zisizokuwa rasmi kuhusu visa vya ugonjwa na jitihada zake kupata taarifa kutoka kwa idara husika Tanzania kuhusu hali nchini, hawajapokea data za kliniki, matokeo ya uchunguzi, mawasiliano na watu husika na hata matokeo ya uchunguzi wa maabara waliofanyiwa wagonjwa hao wanaoshukiwa. Vilieleza kuwa WHO ilituma kundi la wataalamu kuchunguza kisa cha ugonjwa usiojulikana na ubalozi wa Marekani ulifuatilia hatua hiyo kwa kutoa tahadhari. Hatua hiyo ilisababisha uvumi katika mitandao ya kijamii kwamba ugonjwa huo hatari umeingia nchini. Serikali ya Tanzania ilifutilia mbali uvumi kwamba kuna visa vya ugonjwa wa ebola nchini. Baada ya kuibuka kwa taarifa za uwepo wa ugonjwa huo wiki mbili zilizopita, Waziri wa Afya, Ummy Mwalimu aliwaambia wanahabari Septemba 14 kwamba hakuna kisa hata kimoja cha ebola kilichoripotiwa. Alisema Serikali imejiandaa kukabiliana na mlipuko wowote wa ugonjwa na tayari imefanya majarabio ili kujua jinsi ilivyojiandaa huku ikiweka tayari vituo vya kuwatenga waathiriwa.

AFYA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Andrew Msechu -Dar es salaam WAZIRI wa Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Kimataifa, Dk. Damas Ndumbaro, amekutana na Mwakilishi Mkazi wa Shirika la Afya Duniani (WHO), Dk. Tigest Mengestu, ambaye amesema hawajatoa taarifa zozote kuhusu uwepo wa ugonjwa wa ebola nchini. Mkutano huo baina ya Dk. Ndumbaro na Dk. Mengestu umethibitishwa na Msemaji Mkuu wa Serikali, Dk. Hassan Abbas kupitia ukurasa wake maalumu wa Twitter, akieleza kuwa WHO imekanusha taarifa zilizokuwa zikisambaa kuhusu uwepo wa ebola nchini. Dk. Abbas alisema katika mazungumzo hayo baina ya Dk. Mengestu na Dk. Ndumbaro jana, mwakilishi huyo alikiri kuwa WHO haina ushahidi wowote wa kuwepo ugonjwa wa ebola nchini. “Serikali imemwita Mwakilishi wa Shirika la Afya Duniani (WHO) hapa nchini kupata kwa kina hoja za shirika hilo zinazosambaa kupitia vyombo vya habari. “Mwakilishi huyo amesisitiza kuwa WHO haijasema wala haina ushahidi wowote kuwa Tanzania kuna ebola na itashirikiana na Serikali. “Aidha, katika mazungumzo hayo WHO imeafiki kuwa kama kuna mahitaji ya kupata taarifa zaidi kutoka Serikali ya Tanzania, lazima utaratibu ulioainishwa katika miongozo ya taasisi hiyo na ambayo imeridhiwa na Serikali ifuatwe kikamilifu,” alisema Dk. Abbas kupitia ukurasa wake wa Twitter. Taarifa iliyotolewa kupitia ukurasa wa Twitter wa Wizara ya Mambo ya Nje, ilionyesha sehemu ya kipande kilichorekodiwa kikimkariri Dk. Mengestu akieleza kuwa WHO haihusiki na taarifa hizo. “Kwanza ninapenda kutoa shukrani za dhati kwa ofisi yako kwa kutupa fursa hii ya kuja kuelezea kilichotokea wiki mbili zilizopita. Suala hili ni vyema kujengewa uelewa baina yetu kabla ya kutoa suluhu. “Katika suala hili ni kwamba WHO haikusema kuwa kuna ebola, ninapenda kuelezea kilichotokea, ni kwamba taarifa hiyo haijatokea kwenye ofisi zetu kuu, wala katika ofisi zetu za kanda, wala kwenye ofisi zetu nchini. Suala hili linatakiwa liwe wazi kwetu kuwa hakuna ushahidi wa uwepo wa ebola hapa,” alisema Dk. Mengestu. CHANZO CHA TAARIFA Mwishoni mwa wiki iliyopita, baadhi ya vyombo vya habari (siyo MTANZANIA) vilitoa taarifa vikieleza kuwa WHO imetoa taarifa ya malalamiko ikieleza kwamba uwazi na kasi katika kukabiliana na virusi vya ugonjwa huo hatari ni muhimu katika kudhibiti mlipuko ambao tayari umetajwa kuwa janga la afya duniani. Katika taarifa hiyo iliyotolewa Jumamosi, Septemba 21, ilieleza kuwa WHO imeeleza kwamba kufuatia taarifa zisizokuwa rasmi kuhusu visa vya ugonjwa na jitihada zake kupata taarifa kutoka kwa idara husika Tanzania kuhusu hali nchini, hawajapokea data za kliniki, matokeo ya uchunguzi, mawasiliano na watu husika na hata matokeo ya uchunguzi wa maabara waliofanyiwa wagonjwa hao wanaoshukiwa. Vilieleza kuwa WHO ilituma kundi la wataalamu kuchunguza kisa cha ugonjwa usiojulikana na ubalozi wa Marekani ulifuatilia hatua hiyo kwa kutoa tahadhari. Hatua hiyo ilisababisha uvumi katika mitandao ya kijamii kwamba ugonjwa huo hatari umeingia nchini. Serikali ya Tanzania ilifutilia mbali uvumi kwamba kuna visa vya ugonjwa wa ebola nchini. Baada ya kuibuka kwa taarifa za uwepo wa ugonjwa huo wiki mbili zilizopita, Waziri wa Afya, Ummy Mwalimu aliwaambia wanahabari Septemba 14 kwamba hakuna kisa hata kimoja cha ebola kilichoripotiwa. Alisema Serikali imejiandaa kukabiliana na mlipuko wowote wa ugonjwa na tayari imefanya majarabio ili kujua jinsi ilivyojiandaa huku ikiweka tayari vituo vya kuwatenga waathiriwa. ### Response: AFYA ### End

    Na ELIZABETH HOMBO-DAR ES SALAAM CHAMA cha ACT-Wazalendo, kimemvua uongozi Mwenyekiti wake, Anna Mghwira kwa kile kilichodai kuwa hawezi kutekeleza majukumu yake ya chama kwa ufanisi. Chama hicho kimesema, kimefikia uamuzi huo baada ya kushauriana na Mghwira pamoja na viongozi wenzake wakuu wa chama. Juni 3 mwaka huu, Rais Magufuli alimteua Mghwira kuwa Mkuu wa Mkoa wa Kilimanjaro, uteuzi ambao ulizua maswali na kuleta mshtuko kutokana na cheo alichopewa tofauti na ubunge. Kutokana na uamuzi huo, gazeti hili lilimtafuta RC Mghwira kupitia simu yake ya kiganjani, ambapo ilipokelewa na mmoja wa wasaidizi wake huku akisema apigiwe baadaye. Hata hivyo hadi gazeti hili linakwenda mtamboni simu ya RC Mghwira haikupatikana tena hewani. Juzi, RC Mghwira aliliambia MTANZANIA kuwa hana mpango wa kuachia nafasi yake ya uenyekiti wa ACT na kwamba anachoangalia kwa sasa ni kusimamia shughuli za maendeleo kwa faida ya Watanzania. Akizungumza na waandishi wa habari jijini Dar es Salaam jana, Kaimu Kiongozi Mkuu wa chama hicho, Samson Mwigamba alisema kwa mujibu wa katiba ya ACT- Wazalendo, Mghwira amekoma kuwa mwenyekiti wa chama hicho.  “Kwa mujibu wa ibara ya 17(1)(iii) ya katiba ya ACT na kutokana na mashauriano kati ya mama Anna Mghwira na viongozi wenzake wakuu wa chama, amekoma kuwa mwenyekiti wa chama chetu. “Ibara hii inasema iwapo kiongozi wa chama atashindwa kutekeleza majukumu yake atakoma kushika nafasi yake. Ni dhahiri kuwa kuteuliwa kwake kuwa Mkuu wa Mkoa, hawezi tena kutekeleza kwa ufanisi wajibu wake,” alisema Mwigamba. Kwa mujibu wa ibara ya 29 (24) ya katiba ya ACT, Kamati ya Uongozi  imemteua Yeremia Kulwa Maganja kuwa kaimu mwenyekiti wa chama hicho hadi Uchaguzi Mkuu utakapoitishwa Machi mwaka 2018. Mwigamba alisema kamati hiyo imemshauri Rais Dk. John Magufuli, kuweka mfumo bora wa kuazima watu kutoka vyama vingine kwa kufanya mashauriano na vyama husika, ili kuepuka migongano isiyo ya lazima. “Pamoja na kwamba Rais kama mkuu wa nchi anayo mamlaka ya kumteua yeyote amtakaye, lakini afya na hekima ni vema teuzi hizo kufanywa kwa kushauriana na viongozi wa vyama husika ambavyo anachukua wanachama wake. “Hii haitakuwa kuingilia mamlaka yake ya kikatiba bali kuimarisha umoja wa kitaifa na hata mfumo wa vyama vingi nchini. “Kuteua bila ya mashauriano kunaleta wasiwasi wa dhamira mbaya na kuathiri taswira ya vyama vya upinzani ambavyo Rais anachukua wanachama wake,”alisema. Pia alimpongeza Rais Magufuli kwa kuvunja miiko ya siasa za hapa nchini, kwa kuanza kuteua wapinzani na kuwaingiza katika utumishi wa umma (Serikali). Alisema uteuzi wa mara ya pili wa Rais kwa wanachama na viongozi wa ACT ni uthibitisho kuwa chama hicho kinapaswa kupewa nafasi ya kuongoza nchi katika uchaguzi ujao.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- --     Na ELIZABETH HOMBO-DAR ES SALAAM CHAMA cha ACT-Wazalendo, kimemvua uongozi Mwenyekiti wake, Anna Mghwira kwa kile kilichodai kuwa hawezi kutekeleza majukumu yake ya chama kwa ufanisi. Chama hicho kimesema, kimefikia uamuzi huo baada ya kushauriana na Mghwira pamoja na viongozi wenzake wakuu wa chama. Juni 3 mwaka huu, Rais Magufuli alimteua Mghwira kuwa Mkuu wa Mkoa wa Kilimanjaro, uteuzi ambao ulizua maswali na kuleta mshtuko kutokana na cheo alichopewa tofauti na ubunge. Kutokana na uamuzi huo, gazeti hili lilimtafuta RC Mghwira kupitia simu yake ya kiganjani, ambapo ilipokelewa na mmoja wa wasaidizi wake huku akisema apigiwe baadaye. Hata hivyo hadi gazeti hili linakwenda mtamboni simu ya RC Mghwira haikupatikana tena hewani. Juzi, RC Mghwira aliliambia MTANZANIA kuwa hana mpango wa kuachia nafasi yake ya uenyekiti wa ACT na kwamba anachoangalia kwa sasa ni kusimamia shughuli za maendeleo kwa faida ya Watanzania. Akizungumza na waandishi wa habari jijini Dar es Salaam jana, Kaimu Kiongozi Mkuu wa chama hicho, Samson Mwigamba alisema kwa mujibu wa katiba ya ACT- Wazalendo, Mghwira amekoma kuwa mwenyekiti wa chama hicho.  “Kwa mujibu wa ibara ya 17(1)(iii) ya katiba ya ACT na kutokana na mashauriano kati ya mama Anna Mghwira na viongozi wenzake wakuu wa chama, amekoma kuwa mwenyekiti wa chama chetu. “Ibara hii inasema iwapo kiongozi wa chama atashindwa kutekeleza majukumu yake atakoma kushika nafasi yake. Ni dhahiri kuwa kuteuliwa kwake kuwa Mkuu wa Mkoa, hawezi tena kutekeleza kwa ufanisi wajibu wake,” alisema Mwigamba. Kwa mujibu wa ibara ya 29 (24) ya katiba ya ACT, Kamati ya Uongozi  imemteua Yeremia Kulwa Maganja kuwa kaimu mwenyekiti wa chama hicho hadi Uchaguzi Mkuu utakapoitishwa Machi mwaka 2018. Mwigamba alisema kamati hiyo imemshauri Rais Dk. John Magufuli, kuweka mfumo bora wa kuazima watu kutoka vyama vingine kwa kufanya mashauriano na vyama husika, ili kuepuka migongano isiyo ya lazima. “Pamoja na kwamba Rais kama mkuu wa nchi anayo mamlaka ya kumteua yeyote amtakaye, lakini afya na hekima ni vema teuzi hizo kufanywa kwa kushauriana na viongozi wa vyama husika ambavyo anachukua wanachama wake. “Hii haitakuwa kuingilia mamlaka yake ya kikatiba bali kuimarisha umoja wa kitaifa na hata mfumo wa vyama vingi nchini. “Kuteua bila ya mashauriano kunaleta wasiwasi wa dhamira mbaya na kuathiri taswira ya vyama vya upinzani ambavyo Rais anachukua wanachama wake,”alisema. Pia alimpongeza Rais Magufuli kwa kuvunja miiko ya siasa za hapa nchini, kwa kuanza kuteua wapinzani na kuwaingiza katika utumishi wa umma (Serikali). Alisema uteuzi wa mara ya pili wa Rais kwa wanachama na viongozi wa ACT ni uthibitisho kuwa chama hicho kinapaswa kupewa nafasi ya kuongoza nchi katika uchaguzi ujao. ### Response: KITAIFA ### End

Wengine katika kesi hiyo ni Katibu Mkuu wa TFF, Mwesigwa Selestine na Nsiande Mwanga ambao wamesomewa mashitaka yao leo (Alhamisi) mbele ya Hakimu Mkazi Mkuu, Wilbard Mashauri wa Mahakama ya Hakimu Mkazi Kisutu.Kati ya Mashitaka hayo Malinzi pekee anakabiliwa na mashitaka 22 ya kughushi risiti mbalimbali zinazoonesha kuwa aliikopesha TFF fedha kwa nyakati tofauti, mashitaka mengine yanawahusu Selestine na Nsinde huku shitaka moja likiwahusu wote.Akisoma hati ya mashitaka Wakili Mwandamizi wa Serikali, Nassoro Katuga kwa kusaidiana na Wakili wa Taasisi ya Kuzuia na Kupambana na Rushwa (TAKUKURU) Leornad Swai amedai kwa nyakati tofauti washtakiwa hao walitenda makosa hayo ndani ya jiji la Dar es Salaam.Hata hivyo, upande wa jamhuri uliomba kesi hiyo ihairishwe kwa madai upelelezi haujakamila, ambapo Hakimu Mashauri aliahirisha kesi hiyo hadi Julai 03, mwaka huu.Baada ya kesi hiyo kuahirishwa gari ya polisi iliwasili saa 10:26 na kuwachukua watuhumiwabhao pamoja na Rais wa Simba, Evance Aveva na Makamu wa Rais, Geofrey Nyange "Kaburu" ambao na wao wanakabiliwa na kesi ya utakatishaji fedha dola za Marekani 300,000.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Wengine katika kesi hiyo ni Katibu Mkuu wa TFF, Mwesigwa Selestine na Nsiande Mwanga ambao wamesomewa mashitaka yao leo (Alhamisi) mbele ya Hakimu Mkazi Mkuu, Wilbard Mashauri wa Mahakama ya Hakimu Mkazi Kisutu.Kati ya Mashitaka hayo Malinzi pekee anakabiliwa na mashitaka 22 ya kughushi risiti mbalimbali zinazoonesha kuwa aliikopesha TFF fedha kwa nyakati tofauti, mashitaka mengine yanawahusu Selestine na Nsinde huku shitaka moja likiwahusu wote.Akisoma hati ya mashitaka Wakili Mwandamizi wa Serikali, Nassoro Katuga kwa kusaidiana na Wakili wa Taasisi ya Kuzuia na Kupambana na Rushwa (TAKUKURU) Leornad Swai amedai kwa nyakati tofauti washtakiwa hao walitenda makosa hayo ndani ya jiji la Dar es Salaam.Hata hivyo, upande wa jamhuri uliomba kesi hiyo ihairishwe kwa madai upelelezi haujakamila, ambapo Hakimu Mashauri aliahirisha kesi hiyo hadi Julai 03, mwaka huu.Baada ya kesi hiyo kuahirishwa gari ya polisi iliwasili saa 10:26 na kuwachukua watuhumiwabhao pamoja na Rais wa Simba, Evance Aveva na Makamu wa Rais, Geofrey Nyange "Kaburu" ambao na wao wanakabiliwa na kesi ya utakatishaji fedha dola za Marekani 300,000. ### Response: MICHEZO ### End

Mkurugenzi mtendaji wa ligi kuu ya Uingereza Richard Masters amesema vilabu vyote 20 vinavyoshiriki ligi kuu nchini humo vimegomea utaratibu wa kutumia kiwanja kimoja iwapo ligi itarejea Akizungumza na gazeti la Mirror, Master amesema wao kama waendeleshaji wa ligi watazungumza ma serikali kuangalia utaratibu mpya wa kuchezwa kwa ligi hiyo “Tunafahamu ligi zitarejea bila mashabiki lakini vilabu vimepinga kabisa kucheza kwenye kiwanja kimoja wengi wanasema watapoteza ubora wao kwa kucheza kwenye uwanja usio wa nyumbani” amesema Siku kadhaa zilizopita gazeti la Mirror liliripoti kuwa serikali nchini humo inapanga kurejea kwa ligi lakini ichezwe kwenye kiwanja kimoja au viwili visivyo vya vilabu

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Mkurugenzi mtendaji wa ligi kuu ya Uingereza Richard Masters amesema vilabu vyote 20 vinavyoshiriki ligi kuu nchini humo vimegomea utaratibu wa kutumia kiwanja kimoja iwapo ligi itarejea Akizungumza na gazeti la Mirror, Master amesema wao kama waendeleshaji wa ligi watazungumza ma serikali kuangalia utaratibu mpya wa kuchezwa kwa ligi hiyo “Tunafahamu ligi zitarejea bila mashabiki lakini vilabu vimepinga kabisa kucheza kwenye kiwanja kimoja wengi wanasema watapoteza ubora wao kwa kucheza kwenye uwanja usio wa nyumbani” amesema Siku kadhaa zilizopita gazeti la Mirror liliripoti kuwa serikali nchini humo inapanga kurejea kwa ligi lakini ichezwe kwenye kiwanja kimoja au viwili visivyo vya vilabu ### Response: MICHEZO ### End

BARCELONA, HISPANIA SIKU moja kaba ya mchezo wa juzi wa nusu fainali ya Ligi ya Mabingwa Ulaya kati ya Barcelona dhidi ya Bayern Munich, mlinda mlango wa Bayern, Manuel Neuer, alisema kuwa katika mchezo huo atahakikisha Messi hapati bao. Neuer alisema, atamuonesha kuwa yeye ni nani katika soka na jinsi anavyoweza kulinda lango kama ilivyokuwa katika mchezo wa fainali Kombe la Dunia mwaka jana. “Nitamuonesha mimi na yeye nani zaidi, nitahakikisha hapati bao kama ilivyo katika fainali za kombe la dunia nchini Brazil mwaka jana,” alisema Neuer, kabla ya mchezo wa juzi. Mshambuliaji hatari wa Barcelona, Lionel Messi ameikata kauli hiyo juzi, baada ya kupachika mabao mawili katika ushindi wa mabao 3-0. Haikuwa kazi rahisi kwa mchezaji huyo kuweza kupata bao, lakini kutokana na ubora wake alifanikiwa kutumia vitendo kuweza kumnyamazisha mlinda mlango huyo namba moja wa timu ya taifa ya Ujerumani na klabu ya Bayern. Messi mbali ya kufunga mabao mawili, lakini alifanikiwa kutoa pasi ya mwisho ambapo mshambuliaje mwenzake, Neymar kupachika bao katika dakika ya 90. Mshambuliaji wa zamani wa timu ya Arsenal, Thierry Henry, amemsifia Messi na kusema kuwa “Hakuna swali juu ya uwezo wa mchezaji huyo kwa kuwa kila siku anaelezewa ubora wake.”

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- BARCELONA, HISPANIA SIKU moja kaba ya mchezo wa juzi wa nusu fainali ya Ligi ya Mabingwa Ulaya kati ya Barcelona dhidi ya Bayern Munich, mlinda mlango wa Bayern, Manuel Neuer, alisema kuwa katika mchezo huo atahakikisha Messi hapati bao. Neuer alisema, atamuonesha kuwa yeye ni nani katika soka na jinsi anavyoweza kulinda lango kama ilivyokuwa katika mchezo wa fainali Kombe la Dunia mwaka jana. “Nitamuonesha mimi na yeye nani zaidi, nitahakikisha hapati bao kama ilivyo katika fainali za kombe la dunia nchini Brazil mwaka jana,” alisema Neuer, kabla ya mchezo wa juzi. Mshambuliaji hatari wa Barcelona, Lionel Messi ameikata kauli hiyo juzi, baada ya kupachika mabao mawili katika ushindi wa mabao 3-0. Haikuwa kazi rahisi kwa mchezaji huyo kuweza kupata bao, lakini kutokana na ubora wake alifanikiwa kutumia vitendo kuweza kumnyamazisha mlinda mlango huyo namba moja wa timu ya taifa ya Ujerumani na klabu ya Bayern. Messi mbali ya kufunga mabao mawili, lakini alifanikiwa kutoa pasi ya mwisho ambapo mshambuliaje mwenzake, Neymar kupachika bao katika dakika ya 90. Mshambuliaji wa zamani wa timu ya Arsenal, Thierry Henry, amemsifia Messi na kusema kuwa “Hakuna swali juu ya uwezo wa mchezaji huyo kwa kuwa kila siku anaelezewa ubora wake.” ### Response: MICHEZO ### End

Mwandishi wetu –Dar es Salaam MWENYEKITI wa Chama cha ACT Wazalendo, Maalim Seif Sharif Hamad, amesema chama chake kimebaini kasoro na vikwazo 10 vinavyotatiza kuwepo kwa uchaguzi huru na wa haki, lakini kitakwenda kwenye uchaguzi kwa namna yoyote ile. Akizungumza na wanahabari Dar es Salaam jana, Maalim Seif alisema duniani kote kipindi cha Uchaguzi Mkuu ni kipindi cha kipekee cha kuamua kuijenga nchi au kuibomoa na kwamba ni vyema Serikali iheshimu umuhimu wa kusimamia uchaguzi huru na wa haki. Alisema chama chake kimeainisha vikwazo 10 vinavyokwamisha uchaguzi huru na wa haki na kuiomba Serikali kuviondoa.  “Uchaguzi unaoiacha nchi salama na tulivu ni lazima ufanyike kwenye mazingira ya haki, uhuru, na uwazi. Kinyume chake, chaguzi huzaa uhasama, chuki na machafuko katika taifa. ACT Wazalendo tunapenda Uchaguzi Mkuu wa mwaka 2020 uwe wa kuijenga badala ya kuibomoa Tanzania. “Tunahitaji kuwa na uchaguzi utakaowaacha Watanzania wakiwa na furaha na matumaini baada ya kutekeleza haki na wajibu wao wa kidemokrasia wa kuchagua viongozi wanaowataka. “Kwa bahati mbaya, ikiwa imesalia miezi miwili tu kuelekea kuanza kwa kampeni za Uchaguzi Mkuu, mazingira ya kisiasa nchini hayatoi taswira ya uchaguzi unaoweza kuiacha nchi yetu salama,” alisema Maalim Seif. VIKWAZO VINAVYOKWAMISHA UCHAGUZI HURU Akitaja vikwazo alivyoeleza kuwa vinakwamisha uchaguzi huru na wa haki, Maalim Seif alidai cha kwanza ni kutokuwapo kwa tume huru za uchaguzi kwa kuwa kwa muundo wake, tume zote mbili, yaani Tume ya Taifa ya Uchaguzi (NEC) na Tume ya Uchaguzi ya Zanzibar (ZEC), zinaonekana kuwa ni tume za rais badala ya kuwa tume huru za uchaguzi. Alisema mwenyekiti na mkurugenzi wa NEC na ZEC wanateuliwa na rais (Rais wa Muungano na wa Zanzibar), ambao pia ni Mwenyekiti wa CCM na Makamu Mwenyekiti wa CCM kwa upande wa Zanzibar na katika ngazi ya halmashauri, wasimamizi wa uchaguzi ni wakurugenzi ambao kwa asilimia kubwa sana ni makada wa CCM. Maalim Seif alisema kikwazo cha pili ni hujuma katika Uchaguzi wa Serikali za Mitaa na kwamba Serikali haijayafanyia kazi mapendekezo ya wapinzani ya kuufuta uchaguzi huo wa mitaa, vijiji na vitongoji uliofanyika Novemba mwaka jana. Alidai kuwa uchaguzi huo umesababisha kuwepo kwa viongozi wa mitaa, vijiji na vitongoji ambao hawana uhalali wa kisheria wala wa kisiasa, kwa sababu hawakuchaguliwa na wananchi. “Kipindi hiki kuelekea Uchaguzi Mkuu, ni wakati mwafaka kwa mamlaka zinazohusika kutathmini kosa hilo la kihistoria,” alisema Maalim Seif. Alitaja kikwazo cha tatu ni hujuma kwenye uandikishwaji wapigakura Zanzibar. Alidai kuwa uandikishwaji umetawaliwa na hujuma za makusudi zenye lengo la kuhakikisha kuwa maelfu ya wananchi wananyimwa haki yao ya msingi ya kupiga kura. “Kikwazo cha nne ni hujuma kwenye ugawaji wa majimbo Zanzibar… ZEC imetangaza kupitia upya idadi na mipaka ya majimbo ya uchaguzi baada ya kuongeza majimbo mwaka 2015 kutoka 50 na kuwa 54. “Sasa wamepanga kukata upya majimbo ili kuisaidia CCM… Taarifa za uhakika za ndani ya ZEC zinaonyesha mipango yake kwa kushirikiana na CCM inalenga kuyapunguza kutoka 54 waliyoyaongeza mwaka 2015 na kurudi 50, lakini katika muundo tofauti na uliokuwepo kabla ya mwaka 2015.  “Ni vipi na kwanini mwaka 2015 waliongeza majimbo manne mapya kisiwani Unguja, lakini leo wanapanga kurudisha majimbo 50, wapunguze majimbo mawili kutoka Pemba ambako hawakuongeza jimbo? Haya yote yanathibitisha njama ovu zinazoratibwa na ZEC katika kuhakikisha kuwa uchaguzi unahujumiwa,” alidai Maalim Seif. Alitaja kikwazo cha tano ni hujuma kwenye kanuni za uchaguzi. “NEC imeanza mchakato wa mabadiliko ya kanuni na kwa mujibu wa rasimu za kanuni hizo, kukaribisha waangalizi wa uchaguzi wa kimataifa ni suala la hiyari na mawakala wa vyama vya siasa hawatapewa nakala za viapo ambavyo miaka yote vimetumika kama sehemu ya utambulisho katika vituo vya kupigia kura. “Haki ya mawakala kupewa nakala za matokeo ya uchaguzi imefanywa kuwa ni suala la hiyari, na kwamba msimamizi wa uchaguzi anayo hiyari ya kuwapatia mawakala nakala za matokeo ya uchaguzi iwapo zitakuwepo za kutosha,” alisema Maalim Seif. Alitaja kikwazo cha sita ni vyombo vya dola kuamua kuwa mawakala wa CCM, badala ya kusimamia dhamana ya kulinda usalama wa raia na mali zao kwa kutenda haki kwa raia wote. Maalim Seif alitaja kikwazo cha saba ni utawala wa umma kutumika kisiasa. “Ikiwa ni miaka 28 tangu Tume ya Jaji Nayalali kutoa mapendekezo ya kutenganisha utawala wa umma na siasa, bado nafasi za wakuu wa mikoa, wilaya na wakurugenzi wa halmashauri zimeendelea kutumiwa na chama tawala kukibeba kuliko kuwa watumishi wa Watanzania,” alisema. Alitaja kikwazo cha nane ni vyombo vya habari vya umma kwa fedha za walipakodi ambao ni wananchi, kujigeuza midomo ya CCM badala ya kusimamia uwajibikaji. “Kikwazo cha tisa ni sheria 40 za ukandamizaji zilizotajwa na Tume ya Nyalali ambazo ilipendekeza ama zifutwe au zifanyiwe marekebisho makubwa kabla ya mfumo wa vyama vingi haujaanza kazi rasmi hapa nchini. “Lakini kwa makusudi kabisa, na kwa kutambua kuwa sheria hizo 40 za ukandamizaji zingeinufaisha CCM na kuvikandamiza vyama vya upinzani, Serikali za CCM zilikataa kutekeleza pendekezo hilo la Tume ya Nyalali, badala yake sheria kandamizi zimeongezeka katika miaka mitano ikiwemo Sheria ya Vyama vya Siasa na Sheria za Uchaguzi hazikusalimika,” alisema Maalim Seif. Alitaja kikwazo cha 10 kuwa ni mahakama zisizo huru akidai katika miaka ya karibuni kwa kiwango kikubwa uhuru wa mahakama umetikisika na kutumika kukandamiza haki badala ya kutoa haki. Alidai kwa sasa hata pale baadhi ya majaji na mahakimu walipoonyesha uthubutu wa kusimamia uadilifu na kulinda utawala wa sheria, Mahakama ya Rufaa ambayo ndiyo mahakama ya juu kabisa imekuwa ikitengua maamuzi hayo.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Mwandishi wetu –Dar es Salaam MWENYEKITI wa Chama cha ACT Wazalendo, Maalim Seif Sharif Hamad, amesema chama chake kimebaini kasoro na vikwazo 10 vinavyotatiza kuwepo kwa uchaguzi huru na wa haki, lakini kitakwenda kwenye uchaguzi kwa namna yoyote ile. Akizungumza na wanahabari Dar es Salaam jana, Maalim Seif alisema duniani kote kipindi cha Uchaguzi Mkuu ni kipindi cha kipekee cha kuamua kuijenga nchi au kuibomoa na kwamba ni vyema Serikali iheshimu umuhimu wa kusimamia uchaguzi huru na wa haki. Alisema chama chake kimeainisha vikwazo 10 vinavyokwamisha uchaguzi huru na wa haki na kuiomba Serikali kuviondoa.  “Uchaguzi unaoiacha nchi salama na tulivu ni lazima ufanyike kwenye mazingira ya haki, uhuru, na uwazi. Kinyume chake, chaguzi huzaa uhasama, chuki na machafuko katika taifa. ACT Wazalendo tunapenda Uchaguzi Mkuu wa mwaka 2020 uwe wa kuijenga badala ya kuibomoa Tanzania. “Tunahitaji kuwa na uchaguzi utakaowaacha Watanzania wakiwa na furaha na matumaini baada ya kutekeleza haki na wajibu wao wa kidemokrasia wa kuchagua viongozi wanaowataka. “Kwa bahati mbaya, ikiwa imesalia miezi miwili tu kuelekea kuanza kwa kampeni za Uchaguzi Mkuu, mazingira ya kisiasa nchini hayatoi taswira ya uchaguzi unaoweza kuiacha nchi yetu salama,” alisema Maalim Seif. VIKWAZO VINAVYOKWAMISHA UCHAGUZI HURU Akitaja vikwazo alivyoeleza kuwa vinakwamisha uchaguzi huru na wa haki, Maalim Seif alidai cha kwanza ni kutokuwapo kwa tume huru za uchaguzi kwa kuwa kwa muundo wake, tume zote mbili, yaani Tume ya Taifa ya Uchaguzi (NEC) na Tume ya Uchaguzi ya Zanzibar (ZEC), zinaonekana kuwa ni tume za rais badala ya kuwa tume huru za uchaguzi. Alisema mwenyekiti na mkurugenzi wa NEC na ZEC wanateuliwa na rais (Rais wa Muungano na wa Zanzibar), ambao pia ni Mwenyekiti wa CCM na Makamu Mwenyekiti wa CCM kwa upande wa Zanzibar na katika ngazi ya halmashauri, wasimamizi wa uchaguzi ni wakurugenzi ambao kwa asilimia kubwa sana ni makada wa CCM. Maalim Seif alisema kikwazo cha pili ni hujuma katika Uchaguzi wa Serikali za Mitaa na kwamba Serikali haijayafanyia kazi mapendekezo ya wapinzani ya kuufuta uchaguzi huo wa mitaa, vijiji na vitongoji uliofanyika Novemba mwaka jana. Alidai kuwa uchaguzi huo umesababisha kuwepo kwa viongozi wa mitaa, vijiji na vitongoji ambao hawana uhalali wa kisheria wala wa kisiasa, kwa sababu hawakuchaguliwa na wananchi. “Kipindi hiki kuelekea Uchaguzi Mkuu, ni wakati mwafaka kwa mamlaka zinazohusika kutathmini kosa hilo la kihistoria,” alisema Maalim Seif. Alitaja kikwazo cha tatu ni hujuma kwenye uandikishwaji wapigakura Zanzibar. Alidai kuwa uandikishwaji umetawaliwa na hujuma za makusudi zenye lengo la kuhakikisha kuwa maelfu ya wananchi wananyimwa haki yao ya msingi ya kupiga kura. “Kikwazo cha nne ni hujuma kwenye ugawaji wa majimbo Zanzibar… ZEC imetangaza kupitia upya idadi na mipaka ya majimbo ya uchaguzi baada ya kuongeza majimbo mwaka 2015 kutoka 50 na kuwa 54. “Sasa wamepanga kukata upya majimbo ili kuisaidia CCM… Taarifa za uhakika za ndani ya ZEC zinaonyesha mipango yake kwa kushirikiana na CCM inalenga kuyapunguza kutoka 54 waliyoyaongeza mwaka 2015 na kurudi 50, lakini katika muundo tofauti na uliokuwepo kabla ya mwaka 2015.  “Ni vipi na kwanini mwaka 2015 waliongeza majimbo manne mapya kisiwani Unguja, lakini leo wanapanga kurudisha majimbo 50, wapunguze majimbo mawili kutoka Pemba ambako hawakuongeza jimbo? Haya yote yanathibitisha njama ovu zinazoratibwa na ZEC katika kuhakikisha kuwa uchaguzi unahujumiwa,” alidai Maalim Seif. Alitaja kikwazo cha tano ni hujuma kwenye kanuni za uchaguzi. “NEC imeanza mchakato wa mabadiliko ya kanuni na kwa mujibu wa rasimu za kanuni hizo, kukaribisha waangalizi wa uchaguzi wa kimataifa ni suala la hiyari na mawakala wa vyama vya siasa hawatapewa nakala za viapo ambavyo miaka yote vimetumika kama sehemu ya utambulisho katika vituo vya kupigia kura. “Haki ya mawakala kupewa nakala za matokeo ya uchaguzi imefanywa kuwa ni suala la hiyari, na kwamba msimamizi wa uchaguzi anayo hiyari ya kuwapatia mawakala nakala za matokeo ya uchaguzi iwapo zitakuwepo za kutosha,” alisema Maalim Seif. Alitaja kikwazo cha sita ni vyombo vya dola kuamua kuwa mawakala wa CCM, badala ya kusimamia dhamana ya kulinda usalama wa raia na mali zao kwa kutenda haki kwa raia wote. Maalim Seif alitaja kikwazo cha saba ni utawala wa umma kutumika kisiasa. “Ikiwa ni miaka 28 tangu Tume ya Jaji Nayalali kutoa mapendekezo ya kutenganisha utawala wa umma na siasa, bado nafasi za wakuu wa mikoa, wilaya na wakurugenzi wa halmashauri zimeendelea kutumiwa na chama tawala kukibeba kuliko kuwa watumishi wa Watanzania,” alisema. Alitaja kikwazo cha nane ni vyombo vya habari vya umma kwa fedha za walipakodi ambao ni wananchi, kujigeuza midomo ya CCM badala ya kusimamia uwajibikaji. “Kikwazo cha tisa ni sheria 40 za ukandamizaji zilizotajwa na Tume ya Nyalali ambazo ilipendekeza ama zifutwe au zifanyiwe marekebisho makubwa kabla ya mfumo wa vyama vingi haujaanza kazi rasmi hapa nchini. “Lakini kwa makusudi kabisa, na kwa kutambua kuwa sheria hizo 40 za ukandamizaji zingeinufaisha CCM na kuvikandamiza vyama vya upinzani, Serikali za CCM zilikataa kutekeleza pendekezo hilo la Tume ya Nyalali, badala yake sheria kandamizi zimeongezeka katika miaka mitano ikiwemo Sheria ya Vyama vya Siasa na Sheria za Uchaguzi hazikusalimika,” alisema Maalim Seif. Alitaja kikwazo cha 10 kuwa ni mahakama zisizo huru akidai katika miaka ya karibuni kwa kiwango kikubwa uhuru wa mahakama umetikisika na kutumika kukandamiza haki badala ya kutoa haki. Alidai kwa sasa hata pale baadhi ya majaji na mahakimu walipoonyesha uthubutu wa kusimamia uadilifu na kulinda utawala wa sheria, Mahakama ya Rufaa ambayo ndiyo mahakama ya juu kabisa imekuwa ikitengua maamuzi hayo. ### Response: KITAIFA ### End

RAIS John Magufuli ameshangazwa na baadhi ya Watanzania walioshangilia kushikiliwa kwa ndege ya ATCL nchini Afrika Kusini hivi karibuni.Amesema watu hao ni wasiopenda maendeleo ya nchi, ambao licha ya ndege hizo zinanunuliwa kwa kodi zao, wamegeuka kuwa wapingaji.Amesema hayo jijini Dar es Salaam wakati anazindua wa kiwanda cha kutengeneza mabomba cha Pipe Industries Company Limited. Aliwaomba viongozi wa dini, kuwaombea bila kuchoka watu hao, kwa kuwa hawajui walitendalo.Alisema inashangaza kuona watu hao, badala ya kusikitika kwa ndege hiyo kuzuiliwa, wamegeuka na kuanza kushangilia, huku wakiandika mambo ya kebehi katika mitandao na kusahau manufaa yatokanayo na ndege hizo, kwa ajili ya maendeleo ya taifa lao.Hivi karibuni Mahakama Kuu ya Afrika Kusini, ilitoa amri ya kuzuia ndege hiyo ya Tanzania aina ya Air Bus A220-300, kutokana na kesi ya fidia inayomhusu raia mkulima wa kizungu, Hermanus Steyn na baadae kuachiwa baada ya timu ya wanasheria wa hapa nchini, kwenda nchini humo na kusimamia suala hilo.“Hizi ndege ni mali ya Watanzania wote, siyo za Magufuli, nikifa leo au kesho ndege hizi bado zinaendelea, nawashangaa sana watu walioshangilia kukamatwa wakisahahu kuwa ndege hizi zimenunuliwa kwa kodi za mama zao, baba zao na wajomba zao… hii inaonesha ni namna gani walivyokosa uzalendo,” alisema.Rais Magufuli alisema bila kutambua manufaa ya ndege hizo, baadhi ya watu wamekuwa wakizisema vibaya kila wakati, jambo ambalo hakutegemea kuona likifanywa na Watanzania, ambao kiu yao ni kuona taifa linapata maendeleo na kuwaomba viongozi wa dini, kuwaombea ili waweze kujielewa.“Siyo kwa ndege tu, watu hao pia walishawahi kutoa kauli za kebehi kuhusu suala la madini na mikataba mbalimbali katika sekta hiyo, ambayo huko nyuma serikali iliingia kwa kudai kuwa ingeweza kuligharimu taifa na kulifanya lishitakiwe kwa kuikuika.“Siku zote wamekuwa watu wa kusema vibaya, hata siku moja hawajawahi kusema mambo mazuri yanayofanywa na Serikali, na niwaambie tu kuwa suala la madini serikali inalisimamia vizuri na kuanzia sasa tunaweza kupata faida hamsini kwa hamsini, wao acha waendelee na mambo yao,” alisema Magufuli.Azindua rada nne Katika hatua nyingine, Rais Magufuli jana alizindua rada nne za kisasa katika Uwanja wa Ndege wa Kimataifa wa Julius Nyerere (JNIA) jijini Dar es Salaam.Akizungumza wakati akizindua rada hizo, Rais Magufuli alisema serikali imekuwa ikipoteza asilimia kubwa ya mapato katika sekta ya anga, kutokana na kukosekana kwa huduma bora za kisasa kwa muda mrefu.Alisema kuzinduliwa kwa mitambo hiyo, kutawezesha kukusanya fedha nyingi. Alisema, rada hizo mpya zitaokoa kiasi kikubwa cha fedha, ambacho serikali imekuwa ikilipa kwa nchi jirani ili kupatiwa huduma hiyo.Alieleza kuwa sasa Tanzania inaweza kuwa ndio inatoa huduma za rada kwa nchi jirani. Alisema awali kulikuwa na ndege ambazo zilikuwa zinatumia anga ya Tanzania bila ya kulipia, kwa kuwa zilikuwa hazionekani katika rada zetu, lakini kwa sasa zitakuwa zikionekana na kutozwa fedha.Rais Magufuli alisema ufungaji wa rada katika uwanja wa JNIA, umekamilika kwa asilimia 100 pamoja na Uwanja wa Kimataifa wa Kilimanjaro (KIA).Lakini, kwa Uwanja wa Ndege wa Mwanza, umekamilika kwa asilimia 90 na Uwanja wa Ndege Songwe umekamilika kwa asilimia 40.“Kuna faida kubwa ya kuwa na rada zetu wenyewe, kwa kuwa itasaidia kuokoa fedha ambazo awali tulikuwa tunalipia kwa nchi jirani ili kupatiwa huduma hii, kwa sasa tunaweza kuvuna kiasi kikubwa cha fedha hasa kwa nchi jirani ambazo zitakuwa zikitumia huduma ya rada kutokea kwetu pale ikibidi,” alisema.Alisema kutokana na kukamilika kwa usimikwaji wa rada hasa ya Dar es Salaam na kwa kuwa uwanja wa JNIA umeanza kutumika, ndege za mashirika makubwa ya kimataifa, zitaanza kutua nchini, kwa kuwa zitakuwa na uhakika wa huduma.Alisema kwa sasa Kampuni ya Ndege Tanzania (ATCL), inatoa huduma ya usafiri wa anga kwa asilimia 70 ya watumiaji wa huduma hiyo nchini na inajipanga kufikisha huduma hiyo katika nchi za China na Uingereza. Alisema lengo la serikali ni kuona ndege hizo, zinafika kila kona ya nchi na kutoa huduma ya usafiri.Kwamba katika kufikia azma hiyo, serikali imeanza upanuzi wa viwanja 21 vya ndege nchini na kujenga vipya.Kwa upande wake, Mkurugenzi Mkuu wa Mamlaka ya Viwanja vya Ndege Tanzania (TCAA), Hamza Johari, alisema imechukua mwaka mmoja na nusu kukamilisha ujenzi wa viwanja viwili vya JNIA na KIA.Alieleza kuwa ujenzi wa viwanja vya Songwe na Mwanza, utakamilika kabla ya mwisho wa mwaka huu. Machinjio Vingunguti Rais Magufuli pia alitembelea machinjio ya Vingunguti na kuwataka viongozi wa Manispaa ya Ilala na Halmashauri ya Jiji la Dar es Salaam, kuhakikisha ujenzi wa machinjio hayo unakamilika haraka, kutokana na kutumiwa na wakazi wengi wa Dar es Salaam na Pwani.Alisema inashangaza kuona kuwa licha ya zaidi ya Sh bilioni 12 kutolewa kwa ajili ya ujenzi wa machinjio mpya , bado hadi sasa hakuna kinachoendelea. Aliwapiga marufuku viongozi wanaohusika na suala hilo, kutokutoza ushuru wowote hadi ujenzi huo utakapokamilika.Coco BeachRais Magufuli pia aligusia ujenzi wa eneo la Coco Beach na kuwashangaa viongozi akiwamo Mkuu wa Mkoa wa Dar es Salaam, Paul Makonda, kuwa licha ya kuwaona wakitembelea maeneo hayo, hakuna kilichofanyika hadi sasa. Ufukwe wa Coco ni eneo maarufu jijini humo kwa mapumziko ya mwishoni mwa wiki na sherehe mbalimbali.Azindua kiwanda Katika hatua nyingine, Rais Magufuli amerudia kwa mara ya pili kuwaagiza viongozi wa Serikali wakiwamo mawaziri na makatibu wakuu, kuhakikisha bidhaa zinazozalishwa nchini, zinapewa kipaumbele katika ujenzi wa miradi mbalimbali inayotekelezwa, kwa lengo la kuvilinda viwanda vya ndani na kuongeza upatikanaji ajira kwa wananchi.Aidha, alisisitiza wenye viwanda nchini, kuzalisha bidhaa zenye ubora, utakaoleta ushindani katika soko la ndani na nje, ikiwamo katika Jumuiya ya Maendeleo ya Nchi za Kusini mwa Afrika (SADCC), ambazo wananchi wake wanakadiriwa kufikia milioni 500.Aliyasema hayo jijini Dar es Salaam jana wakati akizindua kiwanda cha utengenezaji wa mabomba cha Pipe Industries Company Limited, ambacho ni cha pekee katika Afrika Mashariki na Kati katika uzalishaji wa mabomba yenye viwango vya hali ya juu.Alisema taifa linapaswa kuwa mstari wa mbele, kuhakikisha bidhaa zinazozalishwa nchini yakiwamo mabomba hayo, zinapewa kipaumbele katika ujenzi wa miundombinu mbalimbali inayotekelezwa na serikali. Alisema serikali inatekeleza miradi mbalimbali kwa gharama kubwa za mabilioni ya fedha.Hivyo, alisema haoni sababu ya miradi hiyo kutumia bidhaa zinazoingizwa kutoka nje ya nchi, wakati kuna viwanda vinavyozalisha.“Nakumbuka nilishawahi kutoa agizo hili mwaka jana nilipokuwa Kahama, sijui kama linatekelezwa, narudia kuagiza tena kwa mara ya pili kuwa miradi yote ni lazima itumie bidhaa zinazotokana na viwanda vyetu vya ndani, sioni haja kutumia bidhaa za nje wakati hata hizi zinazozalishwa hapa nchini zina viwango vizuri,” alisema.Aliwataka viongozi wanaosimamia miradi ya serikali zikiwamo wizara na taasisi, kuhakikisha katika mikataba ya ujenzi wanayoingia, wanaweka vipengele vya kuwalazimisha wakandarasi kununua bidhaa zinazozalishwa nchini ; na endapo watakataa, wasipewe kazi hizo.Alisema sababu ya kufanya hivyo ni kuvilinda viwanda vya ndani, viwanda kuwa na msaada mkubwa katika maendeleo ya nchi kutokana na kodi zinazolipwa na kuongeza nafasi za ajira kwa wananchi.Mkurugenzi Mkuu wa kiwanda hicho, Nassoro Seif, alisema mabomba yanayozalishwa na kiwanda hicho ni aina ya High Density Polyethylene Pipe (HDPE), Poly Vinyl Chloride(PVC) na Grass Reinforced Plastic Pipes (GRP).Nassoro alisema mabomba hayo ni maalumu kwa usambazaji wa majisafi na salama majumbani na viwandani, katika kilimo cha umwagiliaji na kwenye migodi ya madini.Alisema awamu ya kwanza ya ujenzi wa kiwanda hicho, imegharimu Sh bilioni 120 na kiwanda kinatoa ajira kwa watu 215.Alisema ujenzi wa kiwanda hicho, unakwenda sambamba na dira ya Serikali ya Awamu ya Tano ya kusambaza majisafi na salama kwa wananchi ifikapo mwaka 2025.Alisema kiwanda hicho kina uwezo wa kuzalisha tani 25,000 za mabomba aina ya PVC na HDPE kwa mwaka na tani 40,000 za mabomba ya aina ya GRP kwa mwaka.Lakini, kutokana na changamoto ya soko nchini, kinazalisha tani 8,000 za mabomba ya PVC na tani 5000 za mabomba ya GRP kwa mwaka.Alisema awamu ya pili ya uwekezaji wa kiwanda hicho, itagharimu Sh bilioni 150 na kitatoa ajira kwa watu 500.Awamu ya pili itahusisha ufungaji wa mashine za kisasa za uzalishaji wa mabomba. Awamu hiyo inatarajiwa kuanza baada ya mazungumzo yao na taasisi za fedha yakatakapokamilika.Alisema uwekezaji wa awamu hiyo ya pili, pia utahusu uwekaji wa mitambo na mashine za uzalishaji wa vifaa vya umeme, hususan nyaya za aina mbalimbali, mita na nyinginezo.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- RAIS John Magufuli ameshangazwa na baadhi ya Watanzania walioshangilia kushikiliwa kwa ndege ya ATCL nchini Afrika Kusini hivi karibuni.Amesema watu hao ni wasiopenda maendeleo ya nchi, ambao licha ya ndege hizo zinanunuliwa kwa kodi zao, wamegeuka kuwa wapingaji.Amesema hayo jijini Dar es Salaam wakati anazindua wa kiwanda cha kutengeneza mabomba cha Pipe Industries Company Limited. Aliwaomba viongozi wa dini, kuwaombea bila kuchoka watu hao, kwa kuwa hawajui walitendalo.Alisema inashangaza kuona watu hao, badala ya kusikitika kwa ndege hiyo kuzuiliwa, wamegeuka na kuanza kushangilia, huku wakiandika mambo ya kebehi katika mitandao na kusahau manufaa yatokanayo na ndege hizo, kwa ajili ya maendeleo ya taifa lao.Hivi karibuni Mahakama Kuu ya Afrika Kusini, ilitoa amri ya kuzuia ndege hiyo ya Tanzania aina ya Air Bus A220-300, kutokana na kesi ya fidia inayomhusu raia mkulima wa kizungu, Hermanus Steyn na baadae kuachiwa baada ya timu ya wanasheria wa hapa nchini, kwenda nchini humo na kusimamia suala hilo.“Hizi ndege ni mali ya Watanzania wote, siyo za Magufuli, nikifa leo au kesho ndege hizi bado zinaendelea, nawashangaa sana watu walioshangilia kukamatwa wakisahahu kuwa ndege hizi zimenunuliwa kwa kodi za mama zao, baba zao na wajomba zao… hii inaonesha ni namna gani walivyokosa uzalendo,” alisema.Rais Magufuli alisema bila kutambua manufaa ya ndege hizo, baadhi ya watu wamekuwa wakizisema vibaya kila wakati, jambo ambalo hakutegemea kuona likifanywa na Watanzania, ambao kiu yao ni kuona taifa linapata maendeleo na kuwaomba viongozi wa dini, kuwaombea ili waweze kujielewa.“Siyo kwa ndege tu, watu hao pia walishawahi kutoa kauli za kebehi kuhusu suala la madini na mikataba mbalimbali katika sekta hiyo, ambayo huko nyuma serikali iliingia kwa kudai kuwa ingeweza kuligharimu taifa na kulifanya lishitakiwe kwa kuikuika.“Siku zote wamekuwa watu wa kusema vibaya, hata siku moja hawajawahi kusema mambo mazuri yanayofanywa na Serikali, na niwaambie tu kuwa suala la madini serikali inalisimamia vizuri na kuanzia sasa tunaweza kupata faida hamsini kwa hamsini, wao acha waendelee na mambo yao,” alisema Magufuli.Azindua rada nne Katika hatua nyingine, Rais Magufuli jana alizindua rada nne za kisasa katika Uwanja wa Ndege wa Kimataifa wa Julius Nyerere (JNIA) jijini Dar es Salaam.Akizungumza wakati akizindua rada hizo, Rais Magufuli alisema serikali imekuwa ikipoteza asilimia kubwa ya mapato katika sekta ya anga, kutokana na kukosekana kwa huduma bora za kisasa kwa muda mrefu.Alisema kuzinduliwa kwa mitambo hiyo, kutawezesha kukusanya fedha nyingi. Alisema, rada hizo mpya zitaokoa kiasi kikubwa cha fedha, ambacho serikali imekuwa ikilipa kwa nchi jirani ili kupatiwa huduma hiyo.Alieleza kuwa sasa Tanzania inaweza kuwa ndio inatoa huduma za rada kwa nchi jirani. Alisema awali kulikuwa na ndege ambazo zilikuwa zinatumia anga ya Tanzania bila ya kulipia, kwa kuwa zilikuwa hazionekani katika rada zetu, lakini kwa sasa zitakuwa zikionekana na kutozwa fedha.Rais Magufuli alisema ufungaji wa rada katika uwanja wa JNIA, umekamilika kwa asilimia 100 pamoja na Uwanja wa Kimataifa wa Kilimanjaro (KIA).Lakini, kwa Uwanja wa Ndege wa Mwanza, umekamilika kwa asilimia 90 na Uwanja wa Ndege Songwe umekamilika kwa asilimia 40.“Kuna faida kubwa ya kuwa na rada zetu wenyewe, kwa kuwa itasaidia kuokoa fedha ambazo awali tulikuwa tunalipia kwa nchi jirani ili kupatiwa huduma hii, kwa sasa tunaweza kuvuna kiasi kikubwa cha fedha hasa kwa nchi jirani ambazo zitakuwa zikitumia huduma ya rada kutokea kwetu pale ikibidi,” alisema.Alisema kutokana na kukamilika kwa usimikwaji wa rada hasa ya Dar es Salaam na kwa kuwa uwanja wa JNIA umeanza kutumika, ndege za mashirika makubwa ya kimataifa, zitaanza kutua nchini, kwa kuwa zitakuwa na uhakika wa huduma.Alisema kwa sasa Kampuni ya Ndege Tanzania (ATCL), inatoa huduma ya usafiri wa anga kwa asilimia 70 ya watumiaji wa huduma hiyo nchini na inajipanga kufikisha huduma hiyo katika nchi za China na Uingereza. Alisema lengo la serikali ni kuona ndege hizo, zinafika kila kona ya nchi na kutoa huduma ya usafiri.Kwamba katika kufikia azma hiyo, serikali imeanza upanuzi wa viwanja 21 vya ndege nchini na kujenga vipya.Kwa upande wake, Mkurugenzi Mkuu wa Mamlaka ya Viwanja vya Ndege Tanzania (TCAA), Hamza Johari, alisema imechukua mwaka mmoja na nusu kukamilisha ujenzi wa viwanja viwili vya JNIA na KIA.Alieleza kuwa ujenzi wa viwanja vya Songwe na Mwanza, utakamilika kabla ya mwisho wa mwaka huu. Machinjio Vingunguti Rais Magufuli pia alitembelea machinjio ya Vingunguti na kuwataka viongozi wa Manispaa ya Ilala na Halmashauri ya Jiji la Dar es Salaam, kuhakikisha ujenzi wa machinjio hayo unakamilika haraka, kutokana na kutumiwa na wakazi wengi wa Dar es Salaam na Pwani.Alisema inashangaza kuona kuwa licha ya zaidi ya Sh bilioni 12 kutolewa kwa ajili ya ujenzi wa machinjio mpya , bado hadi sasa hakuna kinachoendelea. Aliwapiga marufuku viongozi wanaohusika na suala hilo, kutokutoza ushuru wowote hadi ujenzi huo utakapokamilika.Coco BeachRais Magufuli pia aligusia ujenzi wa eneo la Coco Beach na kuwashangaa viongozi akiwamo Mkuu wa Mkoa wa Dar es Salaam, Paul Makonda, kuwa licha ya kuwaona wakitembelea maeneo hayo, hakuna kilichofanyika hadi sasa. Ufukwe wa Coco ni eneo maarufu jijini humo kwa mapumziko ya mwishoni mwa wiki na sherehe mbalimbali.Azindua kiwanda Katika hatua nyingine, Rais Magufuli amerudia kwa mara ya pili kuwaagiza viongozi wa Serikali wakiwamo mawaziri na makatibu wakuu, kuhakikisha bidhaa zinazozalishwa nchini, zinapewa kipaumbele katika ujenzi wa miradi mbalimbali inayotekelezwa, kwa lengo la kuvilinda viwanda vya ndani na kuongeza upatikanaji ajira kwa wananchi.Aidha, alisisitiza wenye viwanda nchini, kuzalisha bidhaa zenye ubora, utakaoleta ushindani katika soko la ndani na nje, ikiwamo katika Jumuiya ya Maendeleo ya Nchi za Kusini mwa Afrika (SADCC), ambazo wananchi wake wanakadiriwa kufikia milioni 500.Aliyasema hayo jijini Dar es Salaam jana wakati akizindua kiwanda cha utengenezaji wa mabomba cha Pipe Industries Company Limited, ambacho ni cha pekee katika Afrika Mashariki na Kati katika uzalishaji wa mabomba yenye viwango vya hali ya juu.Alisema taifa linapaswa kuwa mstari wa mbele, kuhakikisha bidhaa zinazozalishwa nchini yakiwamo mabomba hayo, zinapewa kipaumbele katika ujenzi wa miundombinu mbalimbali inayotekelezwa na serikali. Alisema serikali inatekeleza miradi mbalimbali kwa gharama kubwa za mabilioni ya fedha.Hivyo, alisema haoni sababu ya miradi hiyo kutumia bidhaa zinazoingizwa kutoka nje ya nchi, wakati kuna viwanda vinavyozalisha.“Nakumbuka nilishawahi kutoa agizo hili mwaka jana nilipokuwa Kahama, sijui kama linatekelezwa, narudia kuagiza tena kwa mara ya pili kuwa miradi yote ni lazima itumie bidhaa zinazotokana na viwanda vyetu vya ndani, sioni haja kutumia bidhaa za nje wakati hata hizi zinazozalishwa hapa nchini zina viwango vizuri,” alisema.Aliwataka viongozi wanaosimamia miradi ya serikali zikiwamo wizara na taasisi, kuhakikisha katika mikataba ya ujenzi wanayoingia, wanaweka vipengele vya kuwalazimisha wakandarasi kununua bidhaa zinazozalishwa nchini ; na endapo watakataa, wasipewe kazi hizo.Alisema sababu ya kufanya hivyo ni kuvilinda viwanda vya ndani, viwanda kuwa na msaada mkubwa katika maendeleo ya nchi kutokana na kodi zinazolipwa na kuongeza nafasi za ajira kwa wananchi.Mkurugenzi Mkuu wa kiwanda hicho, Nassoro Seif, alisema mabomba yanayozalishwa na kiwanda hicho ni aina ya High Density Polyethylene Pipe (HDPE), Poly Vinyl Chloride(PVC) na Grass Reinforced Plastic Pipes (GRP).Nassoro alisema mabomba hayo ni maalumu kwa usambazaji wa majisafi na salama majumbani na viwandani, katika kilimo cha umwagiliaji na kwenye migodi ya madini.Alisema awamu ya kwanza ya ujenzi wa kiwanda hicho, imegharimu Sh bilioni 120 na kiwanda kinatoa ajira kwa watu 215.Alisema ujenzi wa kiwanda hicho, unakwenda sambamba na dira ya Serikali ya Awamu ya Tano ya kusambaza majisafi na salama kwa wananchi ifikapo mwaka 2025.Alisema kiwanda hicho kina uwezo wa kuzalisha tani 25,000 za mabomba aina ya PVC na HDPE kwa mwaka na tani 40,000 za mabomba ya aina ya GRP kwa mwaka.Lakini, kutokana na changamoto ya soko nchini, kinazalisha tani 8,000 za mabomba ya PVC na tani 5000 za mabomba ya GRP kwa mwaka.Alisema awamu ya pili ya uwekezaji wa kiwanda hicho, itagharimu Sh bilioni 150 na kitatoa ajira kwa watu 500.Awamu ya pili itahusisha ufungaji wa mashine za kisasa za uzalishaji wa mabomba. Awamu hiyo inatarajiwa kuanza baada ya mazungumzo yao na taasisi za fedha yakatakapokamilika.Alisema uwekezaji wa awamu hiyo ya pili, pia utahusu uwekaji wa mitambo na mashine za uzalishaji wa vifaa vya umeme, hususan nyaya za aina mbalimbali, mita na nyinginezo. ### Response: KITAIFA ### End

Simba leo inapambana na Azam Uwanja wa taifa Dar es Salaam, na Muingereza huyo ameahidi ushindi kutokana na uwepo wa mchanganyiko huo unaompa matumaini makubwa baada ya kupoteza mechi mbili kwenye mzunguko wa kwanza.Akizungumza na gazeti hili baada ya kutua Dar es Salaam, akitokea Zanzibar walipoweka kambi ya kujiandaa na mchezo wa leo, Kerr alisema mabadiliko aliyoyafanya hatarajii kuona timu hiy o inapoteza mchezo wowote kwani amejitahidi kuzipa kila sehemu iliyokuwa na mapungufu.“Tumepoteza mechi mbili tangu kuanza msimu huu, kama kocha imeniuma sana kwa sababu haikuwa matarajio yangu, lakini nafurahi tunarudi kwenye ligi tukiwa tumerekebisha mapungufu yetu, sitarajii kupoteza tena mchezo na hii inatokana na hamasa waliyokuwa nayo wachezaji wangu tangu tukiwa kambini Zanzibar,”alisema Kerr.Kocha huyo alisema anatambua ugumu uliopo kwenye Ligi ya msimu huu, lakini anajua nini cha kufanya ili kuweza kukabiliana nao na kuipa Simba mafanikio. Alisema anajua kiu ya mashabiki wao ni kuona timu yao inabeba ubingwa wa Ligi Kuu msimu huu, na yeye atahakikisha wanapambana ili kukata kiu yao kwa kufikia malengo hayo ambayo amekiri kuwa yanahitaji ujasiri mkubwa kutokana na ushindani mkali kutoka kwa timu za Azam na Yanga.“Rekodi inaonesha Simba haijafanya vizuri misimu mitatu iliyopita ni rekodi mbaya kwa timu yenye historia kubwa kama hii, kama kocha nimekuwa nikijitahidi kumaliza ukame huu angalau msimu huu mashabiki wetu waweze kurudisha tabasamu lao kwa kushangilia ubingwa wa Ligi Kuu,”alisema.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Simba leo inapambana na Azam Uwanja wa taifa Dar es Salaam, na Muingereza huyo ameahidi ushindi kutokana na uwepo wa mchanganyiko huo unaompa matumaini makubwa baada ya kupoteza mechi mbili kwenye mzunguko wa kwanza.Akizungumza na gazeti hili baada ya kutua Dar es Salaam, akitokea Zanzibar walipoweka kambi ya kujiandaa na mchezo wa leo, Kerr alisema mabadiliko aliyoyafanya hatarajii kuona timu hiy o inapoteza mchezo wowote kwani amejitahidi kuzipa kila sehemu iliyokuwa na mapungufu.“Tumepoteza mechi mbili tangu kuanza msimu huu, kama kocha imeniuma sana kwa sababu haikuwa matarajio yangu, lakini nafurahi tunarudi kwenye ligi tukiwa tumerekebisha mapungufu yetu, sitarajii kupoteza tena mchezo na hii inatokana na hamasa waliyokuwa nayo wachezaji wangu tangu tukiwa kambini Zanzibar,”alisema Kerr.Kocha huyo alisema anatambua ugumu uliopo kwenye Ligi ya msimu huu, lakini anajua nini cha kufanya ili kuweza kukabiliana nao na kuipa Simba mafanikio. Alisema anajua kiu ya mashabiki wao ni kuona timu yao inabeba ubingwa wa Ligi Kuu msimu huu, na yeye atahakikisha wanapambana ili kukata kiu yao kwa kufikia malengo hayo ambayo amekiri kuwa yanahitaji ujasiri mkubwa kutokana na ushindani mkali kutoka kwa timu za Azam na Yanga.“Rekodi inaonesha Simba haijafanya vizuri misimu mitatu iliyopita ni rekodi mbaya kwa timu yenye historia kubwa kama hii, kama kocha nimekuwa nikijitahidi kumaliza ukame huu angalau msimu huu mashabiki wetu waweze kurudisha tabasamu lao kwa kushangilia ubingwa wa Ligi Kuu,”alisema. ### Response: MICHEZO ### End

WASHINGTON DC, MAREKANI MMILIKI wa mtandao wa Facebook, Mark Zuckerberg, 33, amekubali kubeba lawama kufuatia madai kuwa mtandao wake ulieneza propaganda za chuki wakati wa kampeni za chaguzi kupitia Kampuni ya Cambridge Analytica iliyoiba taarifa za watumiaji wa Facebook kote duniani. Zuckerberg alizungumza hayo mbele yha Bunge Marekani, akikiri kulikuwa na udhaifu mkubwa katika udumishaji usalama wa taarifa za siri za watumiaji wa Facebook. Alisema hakujua kuwa taarifa za watumiaji bilioni mbili za mtandao huo zingevuja na kuchukuliwa na wadukuzi wa Cambridge Analytica. “Hatukuchukua mikakati inayofaa kulinda taarifa za watumiaji wa mtandao wetu. Hilo ni kosa langu na naomba mnisamehe. Nilianzisha Kampuni ya Facebook na nalisimamia, hivyo nakubali kuwajibika,” alisema Zuckerberg. Kampuni ya Cambridge Analytica ilishutumiwa vikali baada ya kueneza taarifa za uchochezi katika mitandao ya jamii wakati wa uchaguzi wa mwaka 2017 nchini Kenya. Kadhalika, hali kadhalika kampuni hiyo ya Uingereza ilihusika kwa kiasi kikubwa kuvuruga chaguzi nchini Nigeria na Marekani ambako ilimsaidia Rais Donald Trump kushinda uchaguzi wa urais uliofanyika 2016.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WASHINGTON DC, MAREKANI MMILIKI wa mtandao wa Facebook, Mark Zuckerberg, 33, amekubali kubeba lawama kufuatia madai kuwa mtandao wake ulieneza propaganda za chuki wakati wa kampeni za chaguzi kupitia Kampuni ya Cambridge Analytica iliyoiba taarifa za watumiaji wa Facebook kote duniani. Zuckerberg alizungumza hayo mbele yha Bunge Marekani, akikiri kulikuwa na udhaifu mkubwa katika udumishaji usalama wa taarifa za siri za watumiaji wa Facebook. Alisema hakujua kuwa taarifa za watumiaji bilioni mbili za mtandao huo zingevuja na kuchukuliwa na wadukuzi wa Cambridge Analytica. “Hatukuchukua mikakati inayofaa kulinda taarifa za watumiaji wa mtandao wetu. Hilo ni kosa langu na naomba mnisamehe. Nilianzisha Kampuni ya Facebook na nalisimamia, hivyo nakubali kuwajibika,” alisema Zuckerberg. Kampuni ya Cambridge Analytica ilishutumiwa vikali baada ya kueneza taarifa za uchochezi katika mitandao ya jamii wakati wa uchaguzi wa mwaka 2017 nchini Kenya. Kadhalika, hali kadhalika kampuni hiyo ya Uingereza ilihusika kwa kiasi kikubwa kuvuruga chaguzi nchini Nigeria na Marekani ambako ilimsaidia Rais Donald Trump kushinda uchaguzi wa urais uliofanyika 2016. ### Response: KIMATAIFA ### End

MKAZI wa Pugu Stesheni wilayani Ilala mkoani Dar es Saaam, Issa Athumani (47), amepata kipigo kutoka kwa wananchi akituhumiwa kumnajisi mtoto wake wa kumzaa .Baba huyo ambaye ni fundi viatu, inadaiwa amekuwa akimfanyia vitendo hivyo kwa nguvu binti yake kabla ya msamaria kumuokoa na kumkabidhi kwa Mkuu wa Wilaya ya Ilala, Sophia Mjema. Mjumbe wa Shina Namba 11 Pugu, aliyefahamika kwa jina moja Shukuru ndiye alimkabidhi mtoto huyo kwa Mjema aliyekuwa ziarani kusikiliza kero za wananchi katika maeneo ya Wilaya ya Ilala.“Mkuu wa wilaya, huyu mtoto unayemuona hapa nilimuokota wiki iliyopita saa saba usiku anakimbilia mnadani, nikamshika na kwenda naye nyumbani kumpa hifadhi,” alisema. Alimweleza mkuu wa wilaya, “Kesho yake nilifanya jitihada za kwenda naye kwao, nikabaini mama yake mzazi alishaachana na mumewe na kurudi Kigoma akamuacha mtoto kwa baba yake. Baba mtu anaye mke mwingine lakini ni kipofu (asiyeona), haoni unyama anaofanyiwa huyu mtoto na baba yake.”Kwa mujibu wa mjumbe huyo wa shina, aliwahoji kwa kina majirani kuhusu huyo baba akaelezwa kuwa ni mkorofi na amekuwa akigombana na wanaojaribu kumsaidia binti yake na amekua akisema aachwe na mtoto wake ndipo akamuacha. Hata hivyo, Shukuru ambaye ni mfanyabiashara mnadani, alisema juzi alfajiri alipofi ka kwenye shughuli zake alimkuta mtoto huyo akiwa amelala kwenye maboksi na vijana wa mnadani. Alisema aliwahoji wale vijana sababu za kulala naye bila kutoa taarifa polisi.“Kweli walienda kuripoti tukio hilo kwa mwenyekiti wa serikali za mtaa, binafsi nilikaa na huyu mtoto jana (juzi) baada ya kumkuta mnadani,” alisema. Alieleza kuwa baada ya kumchukua na kumhoji, mtoto huyo alisema baba yake amekuwa akimuingilia kwa nguvu na ndiyo maana amekuwa akikimbia usiku baba yake anaporudi nyumbani. Baba wa mtoto huyo alikuwa kwenye mkutano huo na baada ya kutajwa na mjumbe huyo wa shina kwa tuhuma za kumnajisi mwanawe, alitimua mbio.Mkuu wa wilaya aliamuru akimbizwe na kukamatwa, amri ambayo ilitekelezwa na wananchi ambao walianza kumpiga, kabla ya polisi waliokuwa kwenye msafara wa DC kumuokoa. Walimuingiza kwenye gari la polisi na kupelekwa Kituo cha Stakishari. Mjema alimkabidhi mtoto huyo kwa Ofi sa Ustawi wa Jamii, aliyempeleka katika Hospitali ya Amana kwa uchunguzi zaidi. Mkuu wa Kituo cha Polisi cha Stakishari, Salim Abdu alisema wanamshikilia na wameanza mahojiano naye wakati uchunguzi ukiendelea. “Iwapo itathibitika kufanya vitendo hivyo basi tutampeleka mahakamani kwa hatua nyingine za kisheria,” alisema.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- MKAZI wa Pugu Stesheni wilayani Ilala mkoani Dar es Saaam, Issa Athumani (47), amepata kipigo kutoka kwa wananchi akituhumiwa kumnajisi mtoto wake wa kumzaa .Baba huyo ambaye ni fundi viatu, inadaiwa amekuwa akimfanyia vitendo hivyo kwa nguvu binti yake kabla ya msamaria kumuokoa na kumkabidhi kwa Mkuu wa Wilaya ya Ilala, Sophia Mjema. Mjumbe wa Shina Namba 11 Pugu, aliyefahamika kwa jina moja Shukuru ndiye alimkabidhi mtoto huyo kwa Mjema aliyekuwa ziarani kusikiliza kero za wananchi katika maeneo ya Wilaya ya Ilala.“Mkuu wa wilaya, huyu mtoto unayemuona hapa nilimuokota wiki iliyopita saa saba usiku anakimbilia mnadani, nikamshika na kwenda naye nyumbani kumpa hifadhi,” alisema. Alimweleza mkuu wa wilaya, “Kesho yake nilifanya jitihada za kwenda naye kwao, nikabaini mama yake mzazi alishaachana na mumewe na kurudi Kigoma akamuacha mtoto kwa baba yake. Baba mtu anaye mke mwingine lakini ni kipofu (asiyeona), haoni unyama anaofanyiwa huyu mtoto na baba yake.”Kwa mujibu wa mjumbe huyo wa shina, aliwahoji kwa kina majirani kuhusu huyo baba akaelezwa kuwa ni mkorofi na amekuwa akigombana na wanaojaribu kumsaidia binti yake na amekua akisema aachwe na mtoto wake ndipo akamuacha. Hata hivyo, Shukuru ambaye ni mfanyabiashara mnadani, alisema juzi alfajiri alipofi ka kwenye shughuli zake alimkuta mtoto huyo akiwa amelala kwenye maboksi na vijana wa mnadani. Alisema aliwahoji wale vijana sababu za kulala naye bila kutoa taarifa polisi.“Kweli walienda kuripoti tukio hilo kwa mwenyekiti wa serikali za mtaa, binafsi nilikaa na huyu mtoto jana (juzi) baada ya kumkuta mnadani,” alisema. Alieleza kuwa baada ya kumchukua na kumhoji, mtoto huyo alisema baba yake amekuwa akimuingilia kwa nguvu na ndiyo maana amekuwa akikimbia usiku baba yake anaporudi nyumbani. Baba wa mtoto huyo alikuwa kwenye mkutano huo na baada ya kutajwa na mjumbe huyo wa shina kwa tuhuma za kumnajisi mwanawe, alitimua mbio.Mkuu wa wilaya aliamuru akimbizwe na kukamatwa, amri ambayo ilitekelezwa na wananchi ambao walianza kumpiga, kabla ya polisi waliokuwa kwenye msafara wa DC kumuokoa. Walimuingiza kwenye gari la polisi na kupelekwa Kituo cha Stakishari. Mjema alimkabidhi mtoto huyo kwa Ofi sa Ustawi wa Jamii, aliyempeleka katika Hospitali ya Amana kwa uchunguzi zaidi. Mkuu wa Kituo cha Polisi cha Stakishari, Salim Abdu alisema wanamshikilia na wameanza mahojiano naye wakati uchunguzi ukiendelea. “Iwapo itathibitika kufanya vitendo hivyo basi tutampeleka mahakamani kwa hatua nyingine za kisheria,” alisema. ### Response: KITAIFA ### End

ABUJA, NIGERIA CHAMA kikuu cha upinzani nchini Nigeria, Peoples Democratic (PDP) kimesema Rais Muhammadu Buhari hafai kuiongoza nchi hiyo baada ya kusafiri tena kwenda London, Uingereza kwa matibabu. Buhari (75) alikaa miezi mitano jijini London akitibiwa ugonjwa, ambao haukuwekwa wazi, lakini aliokuwa akiongezewa damu mwilini mara kadhaa. Aliondoka tena mapema wiki hii, akisema safari hiyo ilitokana na ombi la daktari wake, na kuahidi kurudi Nigeria Jumamosi. Lakini PDP kimesema katika taarifa yake kuwa ziara hiyo inaonyesha Buhari hayupo sawa kiafya na hivyo hafai kuongoza Taifa. Kabla ya uchaguzi wa 2015, chama cha PDP, ambacho wakati huo kilikuwa madarakani, kilidai Buhari alikuwa na saratani ya kibofu. Buhari alikanusha madai hayo akisema ripoti ya matibabu iliyofichuliwa ikionyesha anatibiwa hali hiyo, ilikuwa ya uongo.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- ABUJA, NIGERIA CHAMA kikuu cha upinzani nchini Nigeria, Peoples Democratic (PDP) kimesema Rais Muhammadu Buhari hafai kuiongoza nchi hiyo baada ya kusafiri tena kwenda London, Uingereza kwa matibabu. Buhari (75) alikaa miezi mitano jijini London akitibiwa ugonjwa, ambao haukuwekwa wazi, lakini aliokuwa akiongezewa damu mwilini mara kadhaa. Aliondoka tena mapema wiki hii, akisema safari hiyo ilitokana na ombi la daktari wake, na kuahidi kurudi Nigeria Jumamosi. Lakini PDP kimesema katika taarifa yake kuwa ziara hiyo inaonyesha Buhari hayupo sawa kiafya na hivyo hafai kuongoza Taifa. Kabla ya uchaguzi wa 2015, chama cha PDP, ambacho wakati huo kilikuwa madarakani, kilidai Buhari alikuwa na saratani ya kibofu. Buhari alikanusha madai hayo akisema ripoti ya matibabu iliyofichuliwa ikionyesha anatibiwa hali hiyo, ilikuwa ya uongo. ### Response: KIMATAIFA ### End

WAZIRI wa Nishati, Dk Medard Kalemani amewasha umeme kwa ‘Babu wa Kikombe’ Mzee Ambilikile Mwasapila eneo la Samunge wilayani Ngorongoro Mkoa wa Arusha.Dk Kalemani amewasha umeme huo jana nyumbani kwa Mzee Ambilikile katika Kata ya Samunge, na kueleza kuwa serikali imetoa Sh bilioni 28 kwa Mkoa wa Arusha kwa ajili ya kuhakikisha umeme wa kawaida na ule wa vijijini (REA) unasambazwa katika wilaya mbali mbali.“Nashukuru leo hii kuja hapa kuzindua umeme wewe Mzee Ambilikile na naomba wakandarasi wa Kampuni ya Nipo Group kuendelea kusambaza umeme wilayani hapa kwa kasi kubwa na msiache nyumba hata moja,” alisema Dk Kalemani. Naye Mzee Ambilikile ameshukuru serikali kwa kumwashia umeme yeye na wananchi wa kata hiyo ya Samunge kwani ni ishara kubwa ya maendeleo.“Kuwashwa kwa umeme huu kunatimiza maono ya ndoto yangu niliyooneshwa na Mungu mara kadhaa kuwa Tanzania ni kioo cha Afrika na hii leo imejidhihirisha,” alisema. Naye Mbunge wa Jimbo la Ngorongoro ambaye pia ni Naibu Waziri wa Elimu, Sayansi na Teknolojia, William ole Nasha alishukuru serikali kwa kuleta umeme katika wilaya hiyo na kusisitiza kuwa maendeleo ya jimbo hilo yanaimarika siku hadi siku.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WAZIRI wa Nishati, Dk Medard Kalemani amewasha umeme kwa ‘Babu wa Kikombe’ Mzee Ambilikile Mwasapila eneo la Samunge wilayani Ngorongoro Mkoa wa Arusha.Dk Kalemani amewasha umeme huo jana nyumbani kwa Mzee Ambilikile katika Kata ya Samunge, na kueleza kuwa serikali imetoa Sh bilioni 28 kwa Mkoa wa Arusha kwa ajili ya kuhakikisha umeme wa kawaida na ule wa vijijini (REA) unasambazwa katika wilaya mbali mbali.“Nashukuru leo hii kuja hapa kuzindua umeme wewe Mzee Ambilikile na naomba wakandarasi wa Kampuni ya Nipo Group kuendelea kusambaza umeme wilayani hapa kwa kasi kubwa na msiache nyumba hata moja,” alisema Dk Kalemani. Naye Mzee Ambilikile ameshukuru serikali kwa kumwashia umeme yeye na wananchi wa kata hiyo ya Samunge kwani ni ishara kubwa ya maendeleo.“Kuwashwa kwa umeme huu kunatimiza maono ya ndoto yangu niliyooneshwa na Mungu mara kadhaa kuwa Tanzania ni kioo cha Afrika na hii leo imejidhihirisha,” alisema. Naye Mbunge wa Jimbo la Ngorongoro ambaye pia ni Naibu Waziri wa Elimu, Sayansi na Teknolojia, William ole Nasha alishukuru serikali kwa kuleta umeme katika wilaya hiyo na kusisitiza kuwa maendeleo ya jimbo hilo yanaimarika siku hadi siku. ### Response: KITAIFA ### End

*Wazingira nyumbani yake, agoma kufungua mlango Na Mwandishi Wetu-DAR ES SALAAM JESHI la Polisi kwa mara nyingine jana lilizingira nyumba ya Askofu wa Kanisa la Ufufuo na Uzima, Josephat Gwajima, kwa kile lilichodai kuwa lilifika kufanya uangalizi. Taarifa ambazo gazeti hili limezipata na kuthibitishwa na Askofu Gwajima mwenyewe, zinaeleza kuwa polisi walifika nyumbani kwake wakiwa katika gari lao. Kwa mujibu wa taarifa hizo, polisi hao walipojaribu kutaka kuingia nyumbani kwa askofu huyo, walizuiwa mlangoni kwa sababu hawakuwa na kibali chochote wala maelezo yanayojitosheleza ya kutaka kukutana na kiongozi huyo wa kiroho. Akizungumza kwa simu na MTANZANIA jana, Askofu Gwajima alikiri polisi hao kumfuata nyumbani kwake na hivyo kulazimika kumtafuta wakili wake mara moja. “Ni kweli walikuja wakiwa na gari la polisi, lakini walipofika nami nilimpigia mwanasheria wangu ambaye aliniambia tuwaulize wametumwa na nani na kama wana ‘search warrant’ (kibali cha kufanya upekuzi) au ‘arrest warrant’ (kibali cha kukamata),” alisema. Askofu Gwajima alisema walipowauliza, walimtaja Afande Kingai kama ndiye mtu aliyewatuma, lakini hawakuwa na kibali chochote. Kwa mujibu wa Askofu Gwajima, mwanasheria wake alifanya mawasiliano ya simu na Afande Kingai ambaye amepewa jukumu la kuwafuatilia wale wote waliotuhumiwa katika sakata la dawa za kulevya na kumuuliza sababu za kumfuata nyumbani. “Afande Kingai amemweleza mwanasheria wangu kuwa walikuwa wamekuja kwa ajili ya ‘observation’ (uangalizi) tu, kwa hiyo mwanasheria wangu akasema kama ni ‘observation’ tu tusiwaruhusu kuingia ndani kwa sababu sheria ya hivyo hakuna, na sisi tumewazuia hawakuingia ndani,” alisema Askofu Gwajima. Alipoulizwa kama kufuatwa kwake sasa na polisi kuna uhusiano wowote na kauli alizozitoa kanisani kwake hivi karibuni kuhusu elimu ya Paul Makonda ambaye ni Mkuu wa Mkoa wa Dar es Salaam, Askofu Gwajima alisema huenda ikawa hivyo, lakini akasisitiza kuwa hana uhakika kwa sababu hajazungumza na askari waliomfuata. Na alipoulizwa kama anadhani ujio huo pia unatokana na andiko ambalo linasambaa kwenye mitandao ya kijamii ambalo linasema Jumapili ijayo mwalimu aliyemfundisha mtu mmoja anayetajwa kwa jina la Bashite atakuwapo kanisani kutoa ushuhuda, Askofu Gwajima alikana akisema andiko hilo si lake. Pamoja na hayo, Askofu Gwajima alikwenda mbali na kuhoji: “Hata kama ni kweli, sasa unaogopa mwalimu kuja… kanisani kwangu wapo watu wengi waliosoma naye Bashite kuanzia shule ya msingi na Sekondari ya Pamba… vyeti kama huna huna tu.” Alipoulizwa haoni kauli yake kwamba Rais Magufuli ni tofauti kabisa na Makonda ilikuwa na nia ya kuwatenganisha viongozi hao, Askofu Gwajima alisema aliyemtaja kwa kumshambulia ni Makonda na si Rais. “Aliyenitaja kwa kunishambulia katika sakata la dawa za kulevya ni Makonda na si Rais, mimi nimemuongelea Makonda, mimi ni mtumishi wa Mungu siwezi kuongozwa kwa ‘speculation’, si unajua hata Yesu alisema kama wewe huna dhambi basi uwe wa kwanza kushika jiwe,” alisema Askofu Gwajima. Alipoelezwa kuwa katika mahubiri yake ni kama anaonekana kumshtaki Makonda, askofu huyo alisema: “Nilisema nitamshtaki kwa mahakama iliyo juu yake na nilisema Makonda aombe radhi, angekuwa mstaarabu baada ya sakata lile yeye mwenyewe angenipigia simu na kuniambia Gwajima nilikengeuka, lakini hajafanya hivyo.” Pamoja na hayo, Askofu Gwajima alisema kwa aliyoyafanya Makonda tayari amekwishamsamehe na ndiyo maana hajampeleka mahakamani. Baada ya kupata taarifa za polisi kuzingira nyumbani kwa Askofu Gwajima, MTANZANIA lilifika katika eneo hilo lakini walikuwa wameshaondoka, huku kundi la walinzi la askofu huyo likiongezeka. Kamanda wa Polisi Kanda Maalumu ya Dar es Salaam, Kamishna Simon Sirro alipotafutwa na MTANZANIA ili kupata ufafanuzi wa suala hilo, simu yake iliita bila kupokewa kwa muda mrefu. Jumapili iliyopita, Askofu Gwajima aliibuka na madai mapya dhidi ya Makonda kwamba anatumia cheti cha kidato cha nne ambacho si chake. Katika mahubiri yake yaliyofanyika kanisani kwake, ambako alizungumza na waamini wake huku akiwaita ni wanafamilia yake, Askofu Gwajima alidai kuwa anao ushahidi wa kutosha kuwa Makonda alitumia vyeti visivyo vyake. Akizungumza kwa kujiamini kupitia video iliyosambaa kwenye mitandao ya kijamii, Askofu Gwajima alisema mkuu huyo wa mkoa jina lake halisi ni Daud Bashite na si Paul Makonda kama alivyodai, kauli ambayo imezua mjadala mkubwa mitandaoni. Februari 8, mwaka huu, Makonda alitaja orodha ya watu 65 aliowataka kuripoti polisi akiwahusisha na dawa za kulevya. Orodha hiyo ya Makonda ambayo iliweza kutafsiriwa kuwa ni taa nyekundu katika mapambano dhidi ya dawa za kulevya nchini, imekuja ikiwa ni mwaka mmoja na miezi mitatu tangu Rais Magufuli kuhutubia Bunge na kuahidi kupambana na wafanyabiashara wakubwa wa dawa hizo.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- *Wazingira nyumbani yake, agoma kufungua mlango Na Mwandishi Wetu-DAR ES SALAAM JESHI la Polisi kwa mara nyingine jana lilizingira nyumba ya Askofu wa Kanisa la Ufufuo na Uzima, Josephat Gwajima, kwa kile lilichodai kuwa lilifika kufanya uangalizi. Taarifa ambazo gazeti hili limezipata na kuthibitishwa na Askofu Gwajima mwenyewe, zinaeleza kuwa polisi walifika nyumbani kwake wakiwa katika gari lao. Kwa mujibu wa taarifa hizo, polisi hao walipojaribu kutaka kuingia nyumbani kwa askofu huyo, walizuiwa mlangoni kwa sababu hawakuwa na kibali chochote wala maelezo yanayojitosheleza ya kutaka kukutana na kiongozi huyo wa kiroho. Akizungumza kwa simu na MTANZANIA jana, Askofu Gwajima alikiri polisi hao kumfuata nyumbani kwake na hivyo kulazimika kumtafuta wakili wake mara moja. “Ni kweli walikuja wakiwa na gari la polisi, lakini walipofika nami nilimpigia mwanasheria wangu ambaye aliniambia tuwaulize wametumwa na nani na kama wana ‘search warrant’ (kibali cha kufanya upekuzi) au ‘arrest warrant’ (kibali cha kukamata),” alisema. Askofu Gwajima alisema walipowauliza, walimtaja Afande Kingai kama ndiye mtu aliyewatuma, lakini hawakuwa na kibali chochote. Kwa mujibu wa Askofu Gwajima, mwanasheria wake alifanya mawasiliano ya simu na Afande Kingai ambaye amepewa jukumu la kuwafuatilia wale wote waliotuhumiwa katika sakata la dawa za kulevya na kumuuliza sababu za kumfuata nyumbani. “Afande Kingai amemweleza mwanasheria wangu kuwa walikuwa wamekuja kwa ajili ya ‘observation’ (uangalizi) tu, kwa hiyo mwanasheria wangu akasema kama ni ‘observation’ tu tusiwaruhusu kuingia ndani kwa sababu sheria ya hivyo hakuna, na sisi tumewazuia hawakuingia ndani,” alisema Askofu Gwajima. Alipoulizwa kama kufuatwa kwake sasa na polisi kuna uhusiano wowote na kauli alizozitoa kanisani kwake hivi karibuni kuhusu elimu ya Paul Makonda ambaye ni Mkuu wa Mkoa wa Dar es Salaam, Askofu Gwajima alisema huenda ikawa hivyo, lakini akasisitiza kuwa hana uhakika kwa sababu hajazungumza na askari waliomfuata. Na alipoulizwa kama anadhani ujio huo pia unatokana na andiko ambalo linasambaa kwenye mitandao ya kijamii ambalo linasema Jumapili ijayo mwalimu aliyemfundisha mtu mmoja anayetajwa kwa jina la Bashite atakuwapo kanisani kutoa ushuhuda, Askofu Gwajima alikana akisema andiko hilo si lake. Pamoja na hayo, Askofu Gwajima alikwenda mbali na kuhoji: “Hata kama ni kweli, sasa unaogopa mwalimu kuja… kanisani kwangu wapo watu wengi waliosoma naye Bashite kuanzia shule ya msingi na Sekondari ya Pamba… vyeti kama huna huna tu.” Alipoulizwa haoni kauli yake kwamba Rais Magufuli ni tofauti kabisa na Makonda ilikuwa na nia ya kuwatenganisha viongozi hao, Askofu Gwajima alisema aliyemtaja kwa kumshambulia ni Makonda na si Rais. “Aliyenitaja kwa kunishambulia katika sakata la dawa za kulevya ni Makonda na si Rais, mimi nimemuongelea Makonda, mimi ni mtumishi wa Mungu siwezi kuongozwa kwa ‘speculation’, si unajua hata Yesu alisema kama wewe huna dhambi basi uwe wa kwanza kushika jiwe,” alisema Askofu Gwajima. Alipoelezwa kuwa katika mahubiri yake ni kama anaonekana kumshtaki Makonda, askofu huyo alisema: “Nilisema nitamshtaki kwa mahakama iliyo juu yake na nilisema Makonda aombe radhi, angekuwa mstaarabu baada ya sakata lile yeye mwenyewe angenipigia simu na kuniambia Gwajima nilikengeuka, lakini hajafanya hivyo.” Pamoja na hayo, Askofu Gwajima alisema kwa aliyoyafanya Makonda tayari amekwishamsamehe na ndiyo maana hajampeleka mahakamani. Baada ya kupata taarifa za polisi kuzingira nyumbani kwa Askofu Gwajima, MTANZANIA lilifika katika eneo hilo lakini walikuwa wameshaondoka, huku kundi la walinzi la askofu huyo likiongezeka. Kamanda wa Polisi Kanda Maalumu ya Dar es Salaam, Kamishna Simon Sirro alipotafutwa na MTANZANIA ili kupata ufafanuzi wa suala hilo, simu yake iliita bila kupokewa kwa muda mrefu. Jumapili iliyopita, Askofu Gwajima aliibuka na madai mapya dhidi ya Makonda kwamba anatumia cheti cha kidato cha nne ambacho si chake. Katika mahubiri yake yaliyofanyika kanisani kwake, ambako alizungumza na waamini wake huku akiwaita ni wanafamilia yake, Askofu Gwajima alidai kuwa anao ushahidi wa kutosha kuwa Makonda alitumia vyeti visivyo vyake. Akizungumza kwa kujiamini kupitia video iliyosambaa kwenye mitandao ya kijamii, Askofu Gwajima alisema mkuu huyo wa mkoa jina lake halisi ni Daud Bashite na si Paul Makonda kama alivyodai, kauli ambayo imezua mjadala mkubwa mitandaoni. Februari 8, mwaka huu, Makonda alitaja orodha ya watu 65 aliowataka kuripoti polisi akiwahusisha na dawa za kulevya. Orodha hiyo ya Makonda ambayo iliweza kutafsiriwa kuwa ni taa nyekundu katika mapambano dhidi ya dawa za kulevya nchini, imekuja ikiwa ni mwaka mmoja na miezi mitatu tangu Rais Magufuli kuhutubia Bunge na kuahidi kupambana na wafanyabiashara wakubwa wa dawa hizo. ### Response: KITAIFA ### End

ADDIS ABABA, ETHIOPIA MWENYEKITI wa Kamisheni inayosimamia mchakato ulioshindwa wa utafutaji wa amani nchini Sudan Kusini, Festus Mogae amesema nchi hiyo haipaswi kupoteza fursa ya upatikanaji amani katika mkutano ujao. Licha ya makubaliano kadhaa ya kusimamisha mapigano, bado machafuko yameendelea nchini humo tangu vita vya wenyewe kwa wenyewe vilipoibuka mwishoni mwa 2013, miaka miwili tu baada ya taifa hilo changa kabisa duniani kujipatia uhuru wake. Majeshi yanatomtii Rais Salva Kiir, yanapambana na yale yanayomtii Makamu Rais wa zamani, Riek Machar. Maelfu ya watu wameuawa tangu kuanza kwa mgogoro huo huku taifa hilo likikabiliwa na upungufu mkubwa wa chakula. Hata hivyo, Serikali na makundi ya waasi walitia saini mpango wa kusitisha mapigano mjini Addis Ababa, Ethiopia, Desemba mwaka jana wakinuia kufufua makubaliano yaliyotiwa saini mwaka 2015. Makubaliano hayo yalikiukwa saa kadhaa tu baada ya kutiwa saini. Kwa sasa pande husika zitakutana tena mjini hapa Mei 17 hadi 21 kujaribu kuanzisha tena mchakato wa kutafuta amani ulioandaliwa na Jumuiya ya Ushirikiano wa Maendeleo ya Nchi za Afrika Mashariki na Pembe ya Afrika (IGAD). “Nchi hii imekosa nafasi nyingi za kuhakikisha kunakuwepo na amani ya kudumu na hatupaswi kukubali mkutano mwengine upoteze fursa hii,” alisema Mogae, Rais wa zamani wa Botswana katika hotuba yake. Nchi hiyo pia imeanza mchakato wa mazungumzo ya kitaifa  wakati mapigano yakiendelea nchini humo. Mogae amezishutumu pande hasimu kwa kukiuka haki za binadamu huku akiihimiza IGAD kuwachukulia hatua wale wote wanaoyumbisha au kuharibu makubaliano hayo.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- ADDIS ABABA, ETHIOPIA MWENYEKITI wa Kamisheni inayosimamia mchakato ulioshindwa wa utafutaji wa amani nchini Sudan Kusini, Festus Mogae amesema nchi hiyo haipaswi kupoteza fursa ya upatikanaji amani katika mkutano ujao. Licha ya makubaliano kadhaa ya kusimamisha mapigano, bado machafuko yameendelea nchini humo tangu vita vya wenyewe kwa wenyewe vilipoibuka mwishoni mwa 2013, miaka miwili tu baada ya taifa hilo changa kabisa duniani kujipatia uhuru wake. Majeshi yanatomtii Rais Salva Kiir, yanapambana na yale yanayomtii Makamu Rais wa zamani, Riek Machar. Maelfu ya watu wameuawa tangu kuanza kwa mgogoro huo huku taifa hilo likikabiliwa na upungufu mkubwa wa chakula. Hata hivyo, Serikali na makundi ya waasi walitia saini mpango wa kusitisha mapigano mjini Addis Ababa, Ethiopia, Desemba mwaka jana wakinuia kufufua makubaliano yaliyotiwa saini mwaka 2015. Makubaliano hayo yalikiukwa saa kadhaa tu baada ya kutiwa saini. Kwa sasa pande husika zitakutana tena mjini hapa Mei 17 hadi 21 kujaribu kuanzisha tena mchakato wa kutafuta amani ulioandaliwa na Jumuiya ya Ushirikiano wa Maendeleo ya Nchi za Afrika Mashariki na Pembe ya Afrika (IGAD). “Nchi hii imekosa nafasi nyingi za kuhakikisha kunakuwepo na amani ya kudumu na hatupaswi kukubali mkutano mwengine upoteze fursa hii,” alisema Mogae, Rais wa zamani wa Botswana katika hotuba yake. Nchi hiyo pia imeanza mchakato wa mazungumzo ya kitaifa  wakati mapigano yakiendelea nchini humo. Mogae amezishutumu pande hasimu kwa kukiuka haki za binadamu huku akiihimiza IGAD kuwachukulia hatua wale wote wanaoyumbisha au kuharibu makubaliano hayo. ### Response: KIMATAIFA ### End

WAZIRI wa Nchi, Ofisi ya Rais, Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa (TAMISEMI), Selemani Jafo amesema kuondolewa kwa kodi ya majengo katika Mamlaka za Serikali za Mitaa na kuwekwa kwenye mfuko wa Serikali Kuu umesaidia mamlaka hizo kupata fedha za kutekeleza miradi zaidi ya mapato waliyokuwa wanakusanya.Aidha, amekemea tabia ya baadhi ya watendaji kuwa na kampuni za ukandarasi mifukoni mwao na kusababisha malumbano kwenye zabuni. Akizungumza juzi na makatibu tawala wa mikoa, mameya wa majiji na wenyeviti wa halmashauri waliopata fedha za ufadhili kwa ajili ya kutekeleza miradi mikakati katika halmashauri 12 nchini, Jafo alisema uhamishaji huo ulikuwa na tija kwa kuwa sasa miradi inayopelekwa ni zaidi ya makusanyo waliyokuwa wakitarajia.Uchukuaji wa baadhi ya mapato ulifanyika kwa mujibu wa Sheria ya Bajeti ya mwaka 2015 iliyoridhiwa na bunge ambapo baadhi ya vyanzo vya mapato vilivyochukuliwa ni kodi ya majengo, ardhi, mabango na ushuru wa nyumba za kulala wageni. Alisema lengo la serikali la kufanya hivyo lilikuwa ni kuweka nidhamu ya ukusanyaji wa fedha ili zirudi katika mamlaka hizo kwenda kujibu matatizo ya wananchi.“Leo hii nenda Manispaa ya Moshi walipewa fedha kwa ajili ya ujenzi wa stendi yao pale, makusanyo yao yenyewe hayifiki shilingi milioni 10 kwenye majengo lakini wamepewa miradi ya zaidi ya shilingi bilioni 10,” alisema. Alisema pamoja na dhamira nzuri ya serikali iliyokuwa nayo lakini kumekuwapo na baadhi ya watu walisema serikali imenyang’anya vyanzo hivyo itasababisha mamlaka hizo kushindwa kufanya kazi kwa ufanisi, jambo ambalo si kweli. Naye Meya wa Manispaa ya Kinondoni jijini Dar es Salaam, Benjamin Sitta alikiri kuwa walikuwa wanalalamika kwenye kodi ya majengo na mabango iliyokuwa ikikusanywa na halmashauri, lakini kwa sasa wametambua dhamira njema iliyonayo serikali.“Kama kule Dar es Salaam tulilia kweli na dah, Mheshimiwa Jafo (Selemani - Waziri wa Tamisemi) mbona unatufanyia hivyo lakini kwa hizi takwimu ulizotoa tutakuwa mabalozi wazuri sana,”alisema Sitta. Alisema fedha wanazopata kwa sasa ni kubwa kuliko makusanyo ya mapato waliyokuwa wanapata awali ambapo kwenye kodi ya majengo walipanga kukusanya Sh milioni 17 ikiwa ni kodi ya majengo na maegesho ya magari, lakini sasa wamepewa Sh bilioni 30 kwa ajili ya utekelezaji wa miradi mkakati.Naye Katibu Tawala wa Mkoa wa Tanga, Zena Said alisema baadhi ya vyanzo vya halmashauri vilipochukuliwa hatma ilikuwa haijajulikana kwa wengi na kusababisha kelele nyingi kupigwa, lakini sasa wamepata ufafanuzi kuwa fedha zinazokusanywa zinarudi katika halmashauri pengine zaidi ya walivyokuwa wanakusanya.Aprili mwaka jana, serikali kupitia Wizara ya Fedha na Mipango ilianza utoaji wa fedha kwa miradi ya kimkakati kwenye mamlaka hizo; awamu ya kwanza halmashauri 17 zenye miradi 22 zilifuzu vigezo na kupatiwa ruzuku ya Sh bilioni 131. Sh bilioni 137 zimetolewa na serikali kutekeleza miradi mikakati katika halmashauri 12 ambazo ni Kinondoni, Kigamboni, Iringa, Biharamulo, Hanang, Tarime, jiji la Mwanza, Ilemela, Tanga, Bagamoyo, Kibaha na Kisarawe.Jafo alisema suala la watendaji kuwa na kampuni zao za wakandarasi limekuwa likiibua mvutano kwenye baadhi ya halmashauri na kusababisha kuchelewa kuanza kutekeleza miradi hiyo kutokana na kila mtu kuwa na maslahi yake.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WAZIRI wa Nchi, Ofisi ya Rais, Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa (TAMISEMI), Selemani Jafo amesema kuondolewa kwa kodi ya majengo katika Mamlaka za Serikali za Mitaa na kuwekwa kwenye mfuko wa Serikali Kuu umesaidia mamlaka hizo kupata fedha za kutekeleza miradi zaidi ya mapato waliyokuwa wanakusanya.Aidha, amekemea tabia ya baadhi ya watendaji kuwa na kampuni za ukandarasi mifukoni mwao na kusababisha malumbano kwenye zabuni. Akizungumza juzi na makatibu tawala wa mikoa, mameya wa majiji na wenyeviti wa halmashauri waliopata fedha za ufadhili kwa ajili ya kutekeleza miradi mikakati katika halmashauri 12 nchini, Jafo alisema uhamishaji huo ulikuwa na tija kwa kuwa sasa miradi inayopelekwa ni zaidi ya makusanyo waliyokuwa wakitarajia.Uchukuaji wa baadhi ya mapato ulifanyika kwa mujibu wa Sheria ya Bajeti ya mwaka 2015 iliyoridhiwa na bunge ambapo baadhi ya vyanzo vya mapato vilivyochukuliwa ni kodi ya majengo, ardhi, mabango na ushuru wa nyumba za kulala wageni. Alisema lengo la serikali la kufanya hivyo lilikuwa ni kuweka nidhamu ya ukusanyaji wa fedha ili zirudi katika mamlaka hizo kwenda kujibu matatizo ya wananchi.“Leo hii nenda Manispaa ya Moshi walipewa fedha kwa ajili ya ujenzi wa stendi yao pale, makusanyo yao yenyewe hayifiki shilingi milioni 10 kwenye majengo lakini wamepewa miradi ya zaidi ya shilingi bilioni 10,” alisema. Alisema pamoja na dhamira nzuri ya serikali iliyokuwa nayo lakini kumekuwapo na baadhi ya watu walisema serikali imenyang’anya vyanzo hivyo itasababisha mamlaka hizo kushindwa kufanya kazi kwa ufanisi, jambo ambalo si kweli. Naye Meya wa Manispaa ya Kinondoni jijini Dar es Salaam, Benjamin Sitta alikiri kuwa walikuwa wanalalamika kwenye kodi ya majengo na mabango iliyokuwa ikikusanywa na halmashauri, lakini kwa sasa wametambua dhamira njema iliyonayo serikali.“Kama kule Dar es Salaam tulilia kweli na dah, Mheshimiwa Jafo (Selemani - Waziri wa Tamisemi) mbona unatufanyia hivyo lakini kwa hizi takwimu ulizotoa tutakuwa mabalozi wazuri sana,”alisema Sitta. Alisema fedha wanazopata kwa sasa ni kubwa kuliko makusanyo ya mapato waliyokuwa wanapata awali ambapo kwenye kodi ya majengo walipanga kukusanya Sh milioni 17 ikiwa ni kodi ya majengo na maegesho ya magari, lakini sasa wamepewa Sh bilioni 30 kwa ajili ya utekelezaji wa miradi mkakati.Naye Katibu Tawala wa Mkoa wa Tanga, Zena Said alisema baadhi ya vyanzo vya halmashauri vilipochukuliwa hatma ilikuwa haijajulikana kwa wengi na kusababisha kelele nyingi kupigwa, lakini sasa wamepata ufafanuzi kuwa fedha zinazokusanywa zinarudi katika halmashauri pengine zaidi ya walivyokuwa wanakusanya.Aprili mwaka jana, serikali kupitia Wizara ya Fedha na Mipango ilianza utoaji wa fedha kwa miradi ya kimkakati kwenye mamlaka hizo; awamu ya kwanza halmashauri 17 zenye miradi 22 zilifuzu vigezo na kupatiwa ruzuku ya Sh bilioni 131. Sh bilioni 137 zimetolewa na serikali kutekeleza miradi mikakati katika halmashauri 12 ambazo ni Kinondoni, Kigamboni, Iringa, Biharamulo, Hanang, Tarime, jiji la Mwanza, Ilemela, Tanga, Bagamoyo, Kibaha na Kisarawe.Jafo alisema suala la watendaji kuwa na kampuni zao za wakandarasi limekuwa likiibua mvutano kwenye baadhi ya halmashauri na kusababisha kuchelewa kuanza kutekeleza miradi hiyo kutokana na kila mtu kuwa na maslahi yake. ### Response: KITAIFA ### End

TIMU ya Taifa ya Tanzania, Taifa Stars leo inatarajiwa kushuka katika dimba la Bog El-arab, mjini Alexandria, Misri kucheza mechi ya kujipima uwezo dhidi ya wenyeji Misri.Stars watautumia mchezo huo kwa ajili ya kukiweka sawa kikosi chake kabla ya kuanza kwa mikikimikiki ya Michuano ya Mataifa ya Afrika (Afcon 2019) yanayotarajiwa kuanza kutimua vumbi Juni 21 mpaka Julai 19 nchini humo.Kwa mara ya kwanza, michuano hiyo itashirikisha jumla ya mataifa 24 badala ya 16. Na Tanzania imepangwa katika Kundi C pamoja na mataifa ya Senegal, Algeria na Kenya. Taarifa zinaeleza kuwa Misri iliyo Kundi A pamoja na Mataifa ya DR Congo, Uganda na Zimbabwe huenda itapambana na Stars bila ya nyota wake anayechezea Liverpool ya England, Mohammed Salah kutokana na kupewa muda zaidi wa kupumzika.Salah ambaye ni mfungaji bora mwenza katika Ligi Kuu ya England baada ya wachezaji watatu kufungana kwa kila moja kufunga mabao 22, huku Mkurugenzi wa timu hiyo ya Misri, Ihab Leheta alibainisha kuwa Salah alipewa ruhusa ya kuchelewa kujiunga na wenzake katika mazoezi ili kupumzika zaidi baada ya kuiwezesha Liverpool kutwaa taji la Ligi ya Mabingwa wa Ulaya.Kocha wa Stars, Emmanuel Amunike amesema kuwa atautumia mchezo huo kuangalia mapungufu yaliyopo katika kikosi chake na kuyafanyia kazi kabla ya kucheza mechi yao ya kwanza Juni 23 dhidi Senegal. “Tutautumia mchezo huo wa kirafiki kukiangalia kikosi mapungufu yaliyopo kwa yale tutakayoyabaini tutayafanyia marekebisho haraka kabla ya michunao kuanza rami.“Tunachokifanya sasa ni kuangalia jinsi tunaweza kukifanya kikosi cha Taifa Stars kuwa bora na bora zaidi tunapokwenda katika mechi zetu,” alisema Amunike. Kikosi kamili cha Taifa Stars Aishi Manula, Metacha Manata, Aron Kalambo, Hassan Kessy, Gadiel Michael, Mohammed Hussein, Himid Mao, Feisal Salum, Frank Domayo, Yahya Zaid, Aggrey Moris, Kelvin Yondani, Mudathir Yahya, Ally Mtoni, John Bocco, Thomas Ulimwengu, Farid Mussa, Erasto Nyoni, Vicent Philipo, Abdillahe Yousuf, Rashid Mandawa, Mbwana Samatta na Simon Msuva.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- TIMU ya Taifa ya Tanzania, Taifa Stars leo inatarajiwa kushuka katika dimba la Bog El-arab, mjini Alexandria, Misri kucheza mechi ya kujipima uwezo dhidi ya wenyeji Misri.Stars watautumia mchezo huo kwa ajili ya kukiweka sawa kikosi chake kabla ya kuanza kwa mikikimikiki ya Michuano ya Mataifa ya Afrika (Afcon 2019) yanayotarajiwa kuanza kutimua vumbi Juni 21 mpaka Julai 19 nchini humo.Kwa mara ya kwanza, michuano hiyo itashirikisha jumla ya mataifa 24 badala ya 16. Na Tanzania imepangwa katika Kundi C pamoja na mataifa ya Senegal, Algeria na Kenya. Taarifa zinaeleza kuwa Misri iliyo Kundi A pamoja na Mataifa ya DR Congo, Uganda na Zimbabwe huenda itapambana na Stars bila ya nyota wake anayechezea Liverpool ya England, Mohammed Salah kutokana na kupewa muda zaidi wa kupumzika.Salah ambaye ni mfungaji bora mwenza katika Ligi Kuu ya England baada ya wachezaji watatu kufungana kwa kila moja kufunga mabao 22, huku Mkurugenzi wa timu hiyo ya Misri, Ihab Leheta alibainisha kuwa Salah alipewa ruhusa ya kuchelewa kujiunga na wenzake katika mazoezi ili kupumzika zaidi baada ya kuiwezesha Liverpool kutwaa taji la Ligi ya Mabingwa wa Ulaya.Kocha wa Stars, Emmanuel Amunike amesema kuwa atautumia mchezo huo kuangalia mapungufu yaliyopo katika kikosi chake na kuyafanyia kazi kabla ya kucheza mechi yao ya kwanza Juni 23 dhidi Senegal. “Tutautumia mchezo huo wa kirafiki kukiangalia kikosi mapungufu yaliyopo kwa yale tutakayoyabaini tutayafanyia marekebisho haraka kabla ya michunao kuanza rami.“Tunachokifanya sasa ni kuangalia jinsi tunaweza kukifanya kikosi cha Taifa Stars kuwa bora na bora zaidi tunapokwenda katika mechi zetu,” alisema Amunike. Kikosi kamili cha Taifa Stars Aishi Manula, Metacha Manata, Aron Kalambo, Hassan Kessy, Gadiel Michael, Mohammed Hussein, Himid Mao, Feisal Salum, Frank Domayo, Yahya Zaid, Aggrey Moris, Kelvin Yondani, Mudathir Yahya, Ally Mtoni, John Bocco, Thomas Ulimwengu, Farid Mussa, Erasto Nyoni, Vicent Philipo, Abdillahe Yousuf, Rashid Mandawa, Mbwana Samatta na Simon Msuva. ### Response: MICHEZO ### End

Mwandishi Wetu – Dar es Salaam NAIBU Katibu Mkuu wa Wizara ya Mambo ya Ndani ya Nchi, Ramadhani Kailima, amewataka watumishi wa Mamlaka ya Vitambulisho vya Taifa (Nida) kufanya kazi kwa kushirikiana, uwajibikaji na kutunza siri za ofisi kwa mujibu wa sheria. Hayo aliyasema jana wakati akifungua kikao cha Baraza la Wafanyakazi Tawi la Nida. Kailima alisema mafanikio ya mamlaka hiyo ni pamoja na kushirikiana katika utendaji wa kazi ili kuleta weledi, na pia kuepuka kutoa siri za ofisi kwa mujibu wa utaratibu wa utumishi wa umma. Pia aliwakumbusha watumishi hao kutoka Makao Makuu ya Nida na ofisi zake za mikoani kuhakikisha uwajibikaji unakuwepo kwa upande wa mwajiri na mwajiriwa kwa kufanyiwa kazi kile kinachotakiwa kufanyiwa kazi na kisichohitajika kufanyiwa kazi kwa mujibu wa sheria. “Tukoseane kwa nia ya kuboresha, tusikoseane kwa nia ya kubomoa kwa sababu ya kupata fursa hii ya kuwa na haki na hadhi sawa, na pande zote mbili ziwajibike kuwajibishana,” alisema Kailima. Alisema watumishi wanapaswa kupewa taarifa ya utekelezaji wa shughuli za mamlaka na masuala yanayowahusu kwa utaratibu wa ofisi au unaoidhinishwa na mkurugenzi mkuu na si vinginevyo. “Muhakikishe mnatoa huduma kwa wananchi sehemu zote nchini kwa weledi, maofisa wafike mapema katika maeneo ya kazi na kutoa vitambulisho vya taifa mapema, na wananchi waridhike na huduma hiyo mnayoitoa, kwa hatua hiyo mtapunguza malalamiko ya wananchi,” alisema Kailima.  Kwa upande wake, Mwenyekiti wa baraza hilo ambaye pia ni Mkurugenzi Mkuu wa Mamlaka hiyo, Dk. Arnold Kihaule alieleza mafanikio ya mamlaka hiyo. Alisema hadi kufikia Desemba mwaka 2019, wamefanikiwa kusajili wananchi 21,511,321, wageni wakaazi, 19,311 na wakimbizi 274,000 kutoka Tanzania Bara na Zanzibar. “Pia Mamlaka ya Vitambulisho vya Taifa imezalisha namba za utambulisho 16,211,654 na kutoa vitambulisho 5,787,869, na vimewafikia wananchi ilipofika mwezi Desemba 2019,” alisema Dk. Kihaule.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Mwandishi Wetu – Dar es Salaam NAIBU Katibu Mkuu wa Wizara ya Mambo ya Ndani ya Nchi, Ramadhani Kailima, amewataka watumishi wa Mamlaka ya Vitambulisho vya Taifa (Nida) kufanya kazi kwa kushirikiana, uwajibikaji na kutunza siri za ofisi kwa mujibu wa sheria. Hayo aliyasema jana wakati akifungua kikao cha Baraza la Wafanyakazi Tawi la Nida. Kailima alisema mafanikio ya mamlaka hiyo ni pamoja na kushirikiana katika utendaji wa kazi ili kuleta weledi, na pia kuepuka kutoa siri za ofisi kwa mujibu wa utaratibu wa utumishi wa umma. Pia aliwakumbusha watumishi hao kutoka Makao Makuu ya Nida na ofisi zake za mikoani kuhakikisha uwajibikaji unakuwepo kwa upande wa mwajiri na mwajiriwa kwa kufanyiwa kazi kile kinachotakiwa kufanyiwa kazi na kisichohitajika kufanyiwa kazi kwa mujibu wa sheria. “Tukoseane kwa nia ya kuboresha, tusikoseane kwa nia ya kubomoa kwa sababu ya kupata fursa hii ya kuwa na haki na hadhi sawa, na pande zote mbili ziwajibike kuwajibishana,” alisema Kailima. Alisema watumishi wanapaswa kupewa taarifa ya utekelezaji wa shughuli za mamlaka na masuala yanayowahusu kwa utaratibu wa ofisi au unaoidhinishwa na mkurugenzi mkuu na si vinginevyo. “Muhakikishe mnatoa huduma kwa wananchi sehemu zote nchini kwa weledi, maofisa wafike mapema katika maeneo ya kazi na kutoa vitambulisho vya taifa mapema, na wananchi waridhike na huduma hiyo mnayoitoa, kwa hatua hiyo mtapunguza malalamiko ya wananchi,” alisema Kailima.  Kwa upande wake, Mwenyekiti wa baraza hilo ambaye pia ni Mkurugenzi Mkuu wa Mamlaka hiyo, Dk. Arnold Kihaule alieleza mafanikio ya mamlaka hiyo. Alisema hadi kufikia Desemba mwaka 2019, wamefanikiwa kusajili wananchi 21,511,321, wageni wakaazi, 19,311 na wakimbizi 274,000 kutoka Tanzania Bara na Zanzibar. “Pia Mamlaka ya Vitambulisho vya Taifa imezalisha namba za utambulisho 16,211,654 na kutoa vitambulisho 5,787,869, na vimewafikia wananchi ilipofika mwezi Desemba 2019,” alisema Dk. Kihaule. ### Response: KITAIFA ### End

NA VERONICA ROMWALD – DAR ES SALAAM PACHA wa kike waliozaliwa Julai 21, mwaka huu huko mkoani Morogoro wakiwa wameungana sehemu ya kifua na tumbo, watatenganishwa. Watoto hao hivi sasa wapo chini ya uangalizi maalumu wa jopo la madaktari bingwa wa watoto katika Hospitali ya Taifa Muhimbili (MNH) ambako walifikishwa tangu Julai 24, mwaka huu. Akizungumza na waandishi wa habari jana hospitalini hapo kuhusu maendeleo ya hali zao, daktari bingwa wa upasuaji wa watoto wa MNH, Zaituni Bukhari, alisema watoto hao wana afya nzuri. “Inawezekana kuwafanyia upasuaji wa kuwatenganisha, vipimo vya awali tulivyofanya vimeonyesha kila mmoja ana mfumo wake wa damu na vile viungo muhimu, kwa mfano moyo, figo, ini na utumbo kila mmoja ana kiungo chake. “Hata hivyo, katika ini na moyo vipimo vimeonyesha kuna vitu wanashirikiana, kwa mfano kwenye moyo imeonekana wanashirikiana baadhi ya chemba,” alisema. Dk. Bukhari alisema Muhimbili wanao uwezo wa kuwafanyia upasuaji watoto hao ingawa  kulingana na uzoefu na utaalamu zaidi, nchi zenye uwezo wa kuwafanyia kwa uwezo wa hali ya juu ni India na Saudi Arabia. “Wanaweza kutenganishwa na wanakuwa salama kabisa, lakini upasuaji huo haiwezekani kufanyika wakiwa chini ya umri wa miezi sita kwa sababu chini ya hapo miili yao inakuwa bado haijaweza kuhimili zile dawa za usingizi na upasuaji wenyewe ambao huchukua hadi saa 20 kumalizika,” alisema. Dk. Bukhari alisema upasuaji huo huusisha jopo la madaktari wasiopungua 10, wakiwamo madaktari bingwa wa watoto, madaktari bingwa wa vifua, moyo, ini, usingizi, upandikizaji ngozi na wengine. “Kwa mujibu wa ripoti ya awali ya daktari ambako mama alijifungua, inaonyesha walizaliwa na kilo 4.270, walikuwa na maambukizi kidogo kwenye kitovu, mmoja alikuwa anapumua kwa shida kidogo na mmoja alikuwa amevunjika katika sehemu ya mfupa wa paja,” alisema. Daktari huyo alisema ingawa kitaalamu haijajulikana nini hasa husababisha watoto kuzaliwa wakiwa wameungana, hata hivyo alisema vipo baadhi ya vitu ambavyo huchochea hali hiyo. “Mama akizaa watoto wengi, akikosa madini ya calcium, chuma na virutubisho vingine ambavyo hupatikana kwenye aina fulani ya vyakula, madini ya folic acid, uzazi wa pacha  huweza kuchangia mama kupata mtoto wa aina hii,” alisema. Alishauri wanawake kuhudhuria kliniki mara tu wanapojihisi kuwa ni wajawazito kwani huko watafanyiwa uchunguzi na kuna ushauri muhimu ambao hutolewa. Mama wa pacha hao, Rebeka Muya, alisema amepokea kwa furaha taarifa hiyo ya madaktari kuwapo uwezekano wa watoto wake kutenganishwa. “Ni ujauzito wangu wa tisa, tayari nina watoto wanane, hivyo sasa nina watoto wa kiume wanane na wa kike wawili, nashukuru Mungu familia yangu bado ipo pamoja na mimi na inanijali,” alisema mama huyo.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NA VERONICA ROMWALD – DAR ES SALAAM PACHA wa kike waliozaliwa Julai 21, mwaka huu huko mkoani Morogoro wakiwa wameungana sehemu ya kifua na tumbo, watatenganishwa. Watoto hao hivi sasa wapo chini ya uangalizi maalumu wa jopo la madaktari bingwa wa watoto katika Hospitali ya Taifa Muhimbili (MNH) ambako walifikishwa tangu Julai 24, mwaka huu. Akizungumza na waandishi wa habari jana hospitalini hapo kuhusu maendeleo ya hali zao, daktari bingwa wa upasuaji wa watoto wa MNH, Zaituni Bukhari, alisema watoto hao wana afya nzuri. “Inawezekana kuwafanyia upasuaji wa kuwatenganisha, vipimo vya awali tulivyofanya vimeonyesha kila mmoja ana mfumo wake wa damu na vile viungo muhimu, kwa mfano moyo, figo, ini na utumbo kila mmoja ana kiungo chake. “Hata hivyo, katika ini na moyo vipimo vimeonyesha kuna vitu wanashirikiana, kwa mfano kwenye moyo imeonekana wanashirikiana baadhi ya chemba,” alisema. Dk. Bukhari alisema Muhimbili wanao uwezo wa kuwafanyia upasuaji watoto hao ingawa  kulingana na uzoefu na utaalamu zaidi, nchi zenye uwezo wa kuwafanyia kwa uwezo wa hali ya juu ni India na Saudi Arabia. “Wanaweza kutenganishwa na wanakuwa salama kabisa, lakini upasuaji huo haiwezekani kufanyika wakiwa chini ya umri wa miezi sita kwa sababu chini ya hapo miili yao inakuwa bado haijaweza kuhimili zile dawa za usingizi na upasuaji wenyewe ambao huchukua hadi saa 20 kumalizika,” alisema. Dk. Bukhari alisema upasuaji huo huusisha jopo la madaktari wasiopungua 10, wakiwamo madaktari bingwa wa watoto, madaktari bingwa wa vifua, moyo, ini, usingizi, upandikizaji ngozi na wengine. “Kwa mujibu wa ripoti ya awali ya daktari ambako mama alijifungua, inaonyesha walizaliwa na kilo 4.270, walikuwa na maambukizi kidogo kwenye kitovu, mmoja alikuwa anapumua kwa shida kidogo na mmoja alikuwa amevunjika katika sehemu ya mfupa wa paja,” alisema. Daktari huyo alisema ingawa kitaalamu haijajulikana nini hasa husababisha watoto kuzaliwa wakiwa wameungana, hata hivyo alisema vipo baadhi ya vitu ambavyo huchochea hali hiyo. “Mama akizaa watoto wengi, akikosa madini ya calcium, chuma na virutubisho vingine ambavyo hupatikana kwenye aina fulani ya vyakula, madini ya folic acid, uzazi wa pacha  huweza kuchangia mama kupata mtoto wa aina hii,” alisema. Alishauri wanawake kuhudhuria kliniki mara tu wanapojihisi kuwa ni wajawazito kwani huko watafanyiwa uchunguzi na kuna ushauri muhimu ambao hutolewa. Mama wa pacha hao, Rebeka Muya, alisema amepokea kwa furaha taarifa hiyo ya madaktari kuwapo uwezekano wa watoto wake kutenganishwa. “Ni ujauzito wangu wa tisa, tayari nina watoto wanane, hivyo sasa nina watoto wa kiume wanane na wa kike wawili, nashukuru Mungu familia yangu bado ipo pamoja na mimi na inanijali,” alisema mama huyo. ### Response: KITAIFA ### End

MWANDISHI WETU – SHINYANGA BABA mzazi wa mwigizaji nyota nchini, Steven Kanumba, Charles Kanumba, amefariki Dunia jana asubuhi baada ya kuugua kwa muda mrefu kwa maradhi ya presha na maumivu ya nyonga. Mdogo wake Kanumba anayeitwa Mjanaeli, ameliambia MTANZANIA kuwa mzee wao alikuwa anaumwa muda mrefu na alilazwa katika Hospitali ya Mkoa wa Shinyanga alipokuwa anapatiwa matibabu mpaka alipofariki Dunia. “Baba yetu mzee Charles amefariki saa nne leo (jana) asubuhi hapa, Hospitali ya Mkoa, kwasasa tunaendelea na taratibu zingine na tutaendelea kutoa ratiba ya mazishi kikao cha familia kukaa,” alisema Mjanaeli. Hivi karibuni baba Kanumba aliibuka na kuomba kugawana nusu kwa nusu na mama Kanumba malipo ya awamu ya pili yatakayotolewa na moja ya kampuni alizowahi kufanya nazo kazi Steven Kanumba enzi za uhai wake.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- MWANDISHI WETU – SHINYANGA BABA mzazi wa mwigizaji nyota nchini, Steven Kanumba, Charles Kanumba, amefariki Dunia jana asubuhi baada ya kuugua kwa muda mrefu kwa maradhi ya presha na maumivu ya nyonga. Mdogo wake Kanumba anayeitwa Mjanaeli, ameliambia MTANZANIA kuwa mzee wao alikuwa anaumwa muda mrefu na alilazwa katika Hospitali ya Mkoa wa Shinyanga alipokuwa anapatiwa matibabu mpaka alipofariki Dunia. “Baba yetu mzee Charles amefariki saa nne leo (jana) asubuhi hapa, Hospitali ya Mkoa, kwasasa tunaendelea na taratibu zingine na tutaendelea kutoa ratiba ya mazishi kikao cha familia kukaa,” alisema Mjanaeli. Hivi karibuni baba Kanumba aliibuka na kuomba kugawana nusu kwa nusu na mama Kanumba malipo ya awamu ya pili yatakayotolewa na moja ya kampuni alizowahi kufanya nazo kazi Steven Kanumba enzi za uhai wake. ### Response: KITAIFA ### End

Chanzo cha picha, Getty Images Wakati Morocco watakaposhuka dimbani dhidi ya Tanzania mechi yao ya ufunguzi ya Kombe la Mataifa ya Afrika 2023 Januari 17, itakuwa ni miezi 13 tangu wamalize mbio za kihistoria za Kombe la Dunia la 2022 baada ya kushindwa kupata nafasi ya tatu walipofungwa na Croatia. Lakini imeweka historia ya kuwa nchi ya kwanza Afrika kutinga nusu fainali ya Kombe la Dunia. Timu hiyo inawinda taji la kwanza la bara tangu 1976, ni miaka 48 imepita. Nahodha wa Morocco, Romain Saiss anasema, "kwa kweli kuna kitu kimebadilika. Ni wazi itakuwa vigumu kufika nusu fainali ya kila mashindano, lakini tunatakiwa kubaki katika kiwango kizuri na kusaidia soka la Morocco kuendelea kukua. Na sihisi kama ni shinikizo, bali ni jukumu. Tumeonja ladha na sasa tunataka zaidi." Kikosi cha Walid Regragui kiko nafasi ya 13 katika viwango vya ubora duniani, lakini mlinzi wa zamani wa Wolves, Saiss anasisitiza hadhi yao ya kuwa timu bora Afrika haiwafanyi kuwa ndio washindi wa taji la Afcon mwezi Februari." Morocco, pia itacheza na DR Congo na Zambia katika Kundi F. Hawajafika fainali tangu 2004, walipofungwa 2-1 na Tunisia. "Nafikiri Ivory Coast watakuwa na presha kwa sababu wanacheza nyumbani. Kuna timu nyingi hatari na zenye uzoefu mkubwa pia, kama Senegal, Cameroon, Algeria na Misri. “Unaweza kuona Afrika kila mchezo ni mgumu, lolote linaweza kutokea, yatakuwa ni mashindano magumu na tunatakiwa kuwa tayari kiakili ili kufika mbali iwezekanavyo. Nadhani haya yatakuwa moja ya [mashindano] magumu katika historia." Chanzo cha picha, Getty Images Morocco, katika kumbukumbu za hivi karibuni, imekuwa miongoni mwa timu isiyofanya vizuri katika Afcon. Walishindwa kutinga hatua ya makundi katika michuano mitano kati ya 2006 na 2013, na katika mashindano matatu yaliyopita wametolewa mara mbili katika robo fainali na Misri na mara moja katika 16 bora na Benin. Saiss alicheza katika kila mechi kati ya hizo tatu za hatua ya mtoano na anasisitiza yeye na kikosi chake wamejiandaa vyema wakati huu ingawa mashindano hayo hayatabiriki. Timu ya Zambia walipata ushindi wa Afcon mwaka 2012, na kuonyesha kwamba mshindi anaweza kutoka katika timu yoyote. "Tunajua kila mtu anatusubiri na anataka kutushinda, lakini tunaweza kuwa na mafanikio makubwa," anasema Saiss mwenye umri wa miaka 33 - kwa sasa anachezea klabu ya Saudi Pro League, Al-Shabab. . "Haijalishi timu. Kwetu muhimu ni kuwa makini kwa kila mchezo na sio kufikiria hatua inayofuata. Litakuwa kosa kubwa tukifanya hivyo. Lengo kuu kwa sasa ni kufuzu makundi." "Tunahitaji kuwa tayari kuteseka kwa sababu itakuwa kazi ngumu. Kwenye Kombe la Dunia tulifika mbali kwa sababu kila mtu alijitolea mwili wake kutinga nusu fainali." Kusonga mbele Morocco hadi hatua ya nne bora nchini Qatar kulisaidiwa kwa kiasi kikubwa na safu yao ya nyuma, huku Saiss akipanga safu yake ya ulinzi na kuweka rekodi ya kutofungwa mabao mengi na Croatia, Ubelgiji, Uhispania na Ureno. Kipa Bono (sasa yuko Saudi Arabia, na Al Hilal), beki wa kulia Achraf Hakimi (Paris St-Germain), beki wa kushoto Noussair Mazraoui (Bayern Munich) na beki wa kati Nayef Aguerd (West Ham) - walichaguliwa pamoja na nahodha na anatumai uimara wa safu ya ulinzi utaendelea kwenye Afcon. “Nina ushirikiano mzuri na Nayef kwa sababu nimemfahamu kwa miaka mingi na nimemuona akikua,” anasema Saiss. "Tuna uhusiano mzuri sana nje ya soka na hilo ni muhimu kwangu. Tunazungumza sana kuhusu michezo na kujaribu kuboresha ushirikiano wetu. "Timu [nzima] ilikuwa ikifanya kazi kwa bidii [kwenye Kombe la Dunia] na tunaweza kuona jinsi ilivyo muhimu kutoruhusu mabao katika mashindano makubwa. Tukikaa imara, tunaweza kufika mbali sana kwenye mashindano." Chanzo cha picha, Getty Images Saiss pia amemzungumzia kocha wa Atlas Lions, Regragui kuhusu mafanikio ya hivi karibuni ya Morocco, "ni mtu ambaye yuko karibu sana na wachezaji. Ana urafiki na viongozi wa timu, kuanzia mdogo hadi mkubwa, yuko karibu na kila mtu. "Ni kama kaka mkubwa au mjomba na anakufanya ujiamini. Kila mara hutupa maneno ya hamasa" anasema nahodha. Nchi hiyo imewekeza pakubwa katika miundombinu ya kandanda baada ya majaribio matano kufeli, Morocco ilitangazwa kuwa mwenyeji wa Kombe la Dunia la 2030 pamoja na Ureno na Uhispania. Wakati Saiss akifurahia habari hizo, atakuwa na umri wa miaka 40 wakati mashindano yatakapo fanyika Afrika Kaskazini kwa mara ya kwanza. Beki huyo anapofikiria kitakachofuata baada ya maisha yake ya uchezaji kumalizika. Je, kuna nafasi yoyote ya kuwa sehemu ya timu hiyo mwaka 2030? "Inawezekana," Saiss anatabasamu. "Ninajiuliza nini nataka kufanya baada ya mpira wa miguu, kusema ukweli, sijui. Nina mapenzi na mpira wa miguu na naweza kutazama mechi tano au sita kwa siku - kwa sababu napenda. Mchezo huu ni sehemu kubwa ya maisha yangu. "Ninavutiwa sana na kufundisha. Ndiyo maana napenda kuwa na uhusiano mzuri na kocha wangu ili nijifunze mambo mapya." Saiss huenda akashiriki Kombe lijalo la Mataifa ya Afrika, litakaloandaliwa nchini Morocco 2025. Kwa sasa, yeye na wachezaji wenzake wanalenga kumaliza ukame wa muda mrefu wa kombe la Afcon na kuhakikisha wanaingia kwenye mashindano ya 2025 katika ardhi ya nyumbani kama mabingwa watetezi. Imetafsiriwa na Rashid Abdallah

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Chanzo cha picha, Getty Images Wakati Morocco watakaposhuka dimbani dhidi ya Tanzania mechi yao ya ufunguzi ya Kombe la Mataifa ya Afrika 2023 Januari 17, itakuwa ni miezi 13 tangu wamalize mbio za kihistoria za Kombe la Dunia la 2022 baada ya kushindwa kupata nafasi ya tatu walipofungwa na Croatia. Lakini imeweka historia ya kuwa nchi ya kwanza Afrika kutinga nusu fainali ya Kombe la Dunia. Timu hiyo inawinda taji la kwanza la bara tangu 1976, ni miaka 48 imepita. Nahodha wa Morocco, Romain Saiss anasema, "kwa kweli kuna kitu kimebadilika. Ni wazi itakuwa vigumu kufika nusu fainali ya kila mashindano, lakini tunatakiwa kubaki katika kiwango kizuri na kusaidia soka la Morocco kuendelea kukua. Na sihisi kama ni shinikizo, bali ni jukumu. Tumeonja ladha na sasa tunataka zaidi." Kikosi cha Walid Regragui kiko nafasi ya 13 katika viwango vya ubora duniani, lakini mlinzi wa zamani wa Wolves, Saiss anasisitiza hadhi yao ya kuwa timu bora Afrika haiwafanyi kuwa ndio washindi wa taji la Afcon mwezi Februari." Morocco, pia itacheza na DR Congo na Zambia katika Kundi F. Hawajafika fainali tangu 2004, walipofungwa 2-1 na Tunisia. "Nafikiri Ivory Coast watakuwa na presha kwa sababu wanacheza nyumbani. Kuna timu nyingi hatari na zenye uzoefu mkubwa pia, kama Senegal, Cameroon, Algeria na Misri. “Unaweza kuona Afrika kila mchezo ni mgumu, lolote linaweza kutokea, yatakuwa ni mashindano magumu na tunatakiwa kuwa tayari kiakili ili kufika mbali iwezekanavyo. Nadhani haya yatakuwa moja ya [mashindano] magumu katika historia." Chanzo cha picha, Getty Images Morocco, katika kumbukumbu za hivi karibuni, imekuwa miongoni mwa timu isiyofanya vizuri katika Afcon. Walishindwa kutinga hatua ya makundi katika michuano mitano kati ya 2006 na 2013, na katika mashindano matatu yaliyopita wametolewa mara mbili katika robo fainali na Misri na mara moja katika 16 bora na Benin. Saiss alicheza katika kila mechi kati ya hizo tatu za hatua ya mtoano na anasisitiza yeye na kikosi chake wamejiandaa vyema wakati huu ingawa mashindano hayo hayatabiriki. Timu ya Zambia walipata ushindi wa Afcon mwaka 2012, na kuonyesha kwamba mshindi anaweza kutoka katika timu yoyote. "Tunajua kila mtu anatusubiri na anataka kutushinda, lakini tunaweza kuwa na mafanikio makubwa," anasema Saiss mwenye umri wa miaka 33 - kwa sasa anachezea klabu ya Saudi Pro League, Al-Shabab. . "Haijalishi timu. Kwetu muhimu ni kuwa makini kwa kila mchezo na sio kufikiria hatua inayofuata. Litakuwa kosa kubwa tukifanya hivyo. Lengo kuu kwa sasa ni kufuzu makundi." "Tunahitaji kuwa tayari kuteseka kwa sababu itakuwa kazi ngumu. Kwenye Kombe la Dunia tulifika mbali kwa sababu kila mtu alijitolea mwili wake kutinga nusu fainali." Kusonga mbele Morocco hadi hatua ya nne bora nchini Qatar kulisaidiwa kwa kiasi kikubwa na safu yao ya nyuma, huku Saiss akipanga safu yake ya ulinzi na kuweka rekodi ya kutofungwa mabao mengi na Croatia, Ubelgiji, Uhispania na Ureno. Kipa Bono (sasa yuko Saudi Arabia, na Al Hilal), beki wa kulia Achraf Hakimi (Paris St-Germain), beki wa kushoto Noussair Mazraoui (Bayern Munich) na beki wa kati Nayef Aguerd (West Ham) - walichaguliwa pamoja na nahodha na anatumai uimara wa safu ya ulinzi utaendelea kwenye Afcon. “Nina ushirikiano mzuri na Nayef kwa sababu nimemfahamu kwa miaka mingi na nimemuona akikua,” anasema Saiss. "Tuna uhusiano mzuri sana nje ya soka na hilo ni muhimu kwangu. Tunazungumza sana kuhusu michezo na kujaribu kuboresha ushirikiano wetu. "Timu [nzima] ilikuwa ikifanya kazi kwa bidii [kwenye Kombe la Dunia] na tunaweza kuona jinsi ilivyo muhimu kutoruhusu mabao katika mashindano makubwa. Tukikaa imara, tunaweza kufika mbali sana kwenye mashindano." Chanzo cha picha, Getty Images Saiss pia amemzungumzia kocha wa Atlas Lions, Regragui kuhusu mafanikio ya hivi karibuni ya Morocco, "ni mtu ambaye yuko karibu sana na wachezaji. Ana urafiki na viongozi wa timu, kuanzia mdogo hadi mkubwa, yuko karibu na kila mtu. "Ni kama kaka mkubwa au mjomba na anakufanya ujiamini. Kila mara hutupa maneno ya hamasa" anasema nahodha. Nchi hiyo imewekeza pakubwa katika miundombinu ya kandanda baada ya majaribio matano kufeli, Morocco ilitangazwa kuwa mwenyeji wa Kombe la Dunia la 2030 pamoja na Ureno na Uhispania. Wakati Saiss akifurahia habari hizo, atakuwa na umri wa miaka 40 wakati mashindano yatakapo fanyika Afrika Kaskazini kwa mara ya kwanza. Beki huyo anapofikiria kitakachofuata baada ya maisha yake ya uchezaji kumalizika. Je, kuna nafasi yoyote ya kuwa sehemu ya timu hiyo mwaka 2030? "Inawezekana," Saiss anatabasamu. "Ninajiuliza nini nataka kufanya baada ya mpira wa miguu, kusema ukweli, sijui. Nina mapenzi na mpira wa miguu na naweza kutazama mechi tano au sita kwa siku - kwa sababu napenda. Mchezo huu ni sehemu kubwa ya maisha yangu. "Ninavutiwa sana na kufundisha. Ndiyo maana napenda kuwa na uhusiano mzuri na kocha wangu ili nijifunze mambo mapya." Saiss huenda akashiriki Kombe lijalo la Mataifa ya Afrika, litakaloandaliwa nchini Morocco 2025. Kwa sasa, yeye na wachezaji wenzake wanalenga kumaliza ukame wa muda mrefu wa kombe la Afcon na kuhakikisha wanaingia kwenye mashindano ya 2025 katika ardhi ya nyumbani kama mabingwa watetezi. Imetafsiriwa na Rashid Abdallah ### Response: MICHEZO ### End

Meneja wa kundi la WCB Sallam SK amesema kuwa alishindwa kumpa mkono wa salamu msanii Harmonize aliyekuwa kwenye kundi hilo wakati wa msiba wa mke wa meneja mwenza wa kundi hilo Hamis Tale (Babu Tale). Akizungumza kwenye mahojiano maalumu na kituo cha televisheni cha Wasafi Sallam ameongeza kuwa amekuwa kwenye mgogoro na Harmonize kwa muda mrefu na alikuwa hasalimiani na msanii huyo kwa kipindi cha takribani miaka mitatu. “Harmonize tumekaa miaka takribani minne hajawahi kunisalimia tangu akiwa WCB nilishawahi kukutana naye mara nyingi tu studio, benki hata uwanja wa ndege na akanipita bila hata kunisalimia  kwa hiyo sikuona maan ya yeye kunisalimia tukiwa msibani” amesema Sallam. Sallam ameongeza kuwa chanzo cha ugomvi baina yake na Harmonize ambaye kwa sasa ni msanii huru ni kitendo cha mkuu wa mkoa wa zamani wa Dar Es salaam Paul Makonda kumkaza msanii huyo juu ya uvutaji wa madawa ya kulevya aina ya bangi.  

BURUDANI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Meneja wa kundi la WCB Sallam SK amesema kuwa alishindwa kumpa mkono wa salamu msanii Harmonize aliyekuwa kwenye kundi hilo wakati wa msiba wa mke wa meneja mwenza wa kundi hilo Hamis Tale (Babu Tale). Akizungumza kwenye mahojiano maalumu na kituo cha televisheni cha Wasafi Sallam ameongeza kuwa amekuwa kwenye mgogoro na Harmonize kwa muda mrefu na alikuwa hasalimiani na msanii huyo kwa kipindi cha takribani miaka mitatu. “Harmonize tumekaa miaka takribani minne hajawahi kunisalimia tangu akiwa WCB nilishawahi kukutana naye mara nyingi tu studio, benki hata uwanja wa ndege na akanipita bila hata kunisalimia  kwa hiyo sikuona maan ya yeye kunisalimia tukiwa msibani” amesema Sallam. Sallam ameongeza kuwa chanzo cha ugomvi baina yake na Harmonize ambaye kwa sasa ni msanii huru ni kitendo cha mkuu wa mkoa wa zamani wa Dar Es salaam Paul Makonda kumkaza msanii huyo juu ya uvutaji wa madawa ya kulevya aina ya bangi.   ### Response: BURUDANI ### End

Hayo yameelezwa na Katibu Bodi ya Filamu, Joyce Fisoo wakati akizungumza na gazeti hili kuhusu tishio la wasambazaji sinema kugoma kupeleka filamu kwa ukaguzi katika bodi hiyo na kulipa kodi ya TRA.Katika mkutano wa juzi, Chama cha Wasambazaji wa Filamu Tanzania (TAFDA) walisema kwamba kuanzia Julai mosi mwaka huu hawatapeleka filamu zao Bodi na kusitisha kununua stampu za kodi kutoka Mamlaka ya Mapato (TRA).Walisema wameamua kufanya hivyo kwa kuwa kuna sinema nyingi kutoka nje ambazo ziko sokoni zikiwa hazikidhi matakwa ya kisheria, lakini hazikaguliwi.Fisoo alisema kuwa Bodi ya Filamu imekuwa ikifanya operesheni mbalimbali kwa ajili ya kukamata filamu ambazo hazipo kisheria na kuzichukulia hatua ziwe za ndani au za kutoka nje ya nchi.Alisema kwa mantiki hiyo, si kweli kuwa bodi yake haikagui filamu wala kukamata zinazoingia kinyemela na ambazo hazikidhi maadili kama chama hicho kinavyodai.“Filamu za nje tunazikagua na tunazipa madaraja na zimefuata taratibu zote hivyo madai yao hayana ukweli kwani jitihada za serikali ni kuhakikisha hakuna filamu iliyo nje ya maadili itaonyeshwa hapa nchini,” aliongeza Fisoo.Pamoja na kutoa ufafanuzi mbalimbali kuhusu sheria na taratibu za uingizaji, usajili na ukaguzi wa sinema nchini kwa mujibu wa sheria, katibu huyo alionya kwamba watu wasipofuata sheria, watachukuliwa hatua kali kwa mujibu wa sheria za filamu nchini Tanzania.Hata hivyo, alipoulizwa zaidi kuhusu mawasiliano na chama hicho alisema kwamba bodi hiyo haitambui uwepo wa chama hicho.“Kwa kweli sina kumbukumbu zozote kuhusu chama hiki na hatukitambui. Chama tunachokitambua ni kimoja ambacho mwenyekiti wake ni Emmanuel Miyamba (Pastor Myamba) na sio chama kingine”, alisema Fisoo.Alisema kama kuna matatizo yoyote kuhusu utekelezaji wa sheria ya filamu nchini, wahusika wanatakiwa kufikisha suala hilo Bodi au mamlaka ya juu kushughulikia, lakini si kutoa tishio.Pamoja na tishio la kutopeleka filamu bodi na kununua stempu za Mamlaka ya Mapato Tanzania, TRA, msemaji wa TAFDA Moses Mwanyilu ambaye alisema kwamba yeye ndiye mwenyekiti wa kikosi kazi wa chama hicho cha wasambazaji wa filamu, alisema kuna ufanisi mdogo wa stempu hizo kinyume na matarajio.Aidha, alidai kutokana na changamoto hizo maduka mengi yanauza filamu kutoka nje na kushuka kwa soko la filamu zinazozalishwa nchini.Nao watu wa TRA walipoulizwa kuhusiana na suala hilo na hasa madai kwamba walishaandikiwa barua na chama hicho kuhusiana na tishio hilo, Mkurugenzi wa Huduma na Elimu kwa Mlipa Kodi wa Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA), Richard Kayombo walithibitisha kupokea barua hizo na kusema kuwa watazifanyia kazi.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Hayo yameelezwa na Katibu Bodi ya Filamu, Joyce Fisoo wakati akizungumza na gazeti hili kuhusu tishio la wasambazaji sinema kugoma kupeleka filamu kwa ukaguzi katika bodi hiyo na kulipa kodi ya TRA.Katika mkutano wa juzi, Chama cha Wasambazaji wa Filamu Tanzania (TAFDA) walisema kwamba kuanzia Julai mosi mwaka huu hawatapeleka filamu zao Bodi na kusitisha kununua stampu za kodi kutoka Mamlaka ya Mapato (TRA).Walisema wameamua kufanya hivyo kwa kuwa kuna sinema nyingi kutoka nje ambazo ziko sokoni zikiwa hazikidhi matakwa ya kisheria, lakini hazikaguliwi.Fisoo alisema kuwa Bodi ya Filamu imekuwa ikifanya operesheni mbalimbali kwa ajili ya kukamata filamu ambazo hazipo kisheria na kuzichukulia hatua ziwe za ndani au za kutoka nje ya nchi.Alisema kwa mantiki hiyo, si kweli kuwa bodi yake haikagui filamu wala kukamata zinazoingia kinyemela na ambazo hazikidhi maadili kama chama hicho kinavyodai.“Filamu za nje tunazikagua na tunazipa madaraja na zimefuata taratibu zote hivyo madai yao hayana ukweli kwani jitihada za serikali ni kuhakikisha hakuna filamu iliyo nje ya maadili itaonyeshwa hapa nchini,” aliongeza Fisoo.Pamoja na kutoa ufafanuzi mbalimbali kuhusu sheria na taratibu za uingizaji, usajili na ukaguzi wa sinema nchini kwa mujibu wa sheria, katibu huyo alionya kwamba watu wasipofuata sheria, watachukuliwa hatua kali kwa mujibu wa sheria za filamu nchini Tanzania.Hata hivyo, alipoulizwa zaidi kuhusu mawasiliano na chama hicho alisema kwamba bodi hiyo haitambui uwepo wa chama hicho.“Kwa kweli sina kumbukumbu zozote kuhusu chama hiki na hatukitambui. Chama tunachokitambua ni kimoja ambacho mwenyekiti wake ni Emmanuel Miyamba (Pastor Myamba) na sio chama kingine”, alisema Fisoo.Alisema kama kuna matatizo yoyote kuhusu utekelezaji wa sheria ya filamu nchini, wahusika wanatakiwa kufikisha suala hilo Bodi au mamlaka ya juu kushughulikia, lakini si kutoa tishio.Pamoja na tishio la kutopeleka filamu bodi na kununua stempu za Mamlaka ya Mapato Tanzania, TRA, msemaji wa TAFDA Moses Mwanyilu ambaye alisema kwamba yeye ndiye mwenyekiti wa kikosi kazi wa chama hicho cha wasambazaji wa filamu, alisema kuna ufanisi mdogo wa stempu hizo kinyume na matarajio.Aidha, alidai kutokana na changamoto hizo maduka mengi yanauza filamu kutoka nje na kushuka kwa soko la filamu zinazozalishwa nchini.Nao watu wa TRA walipoulizwa kuhusiana na suala hilo na hasa madai kwamba walishaandikiwa barua na chama hicho kuhusiana na tishio hilo, Mkurugenzi wa Huduma na Elimu kwa Mlipa Kodi wa Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA), Richard Kayombo walithibitisha kupokea barua hizo na kusema kuwa watazifanyia kazi. ### Response: MICHEZO ### End

MANCHESTER,ENGLAND HATIMAYE timu ya Manchester United imepigwa faini ya pauni 7,000, ambazo ni zaidi ya milioni 20 za Kitanzania kutokana na baadhi ya mashabiki kuingia uwanjani kumkumbatia nyota wa Juventus, Cristiano Ronaldo. Manchester United walishuka dimbani dhidi ya Juventus mwishoni mwa mwezi uliopita katika michuano ya Ligi ya Mabingwa Ulaya, huku Manchester United wakikubali kichapo cha bao 1-0 kwenye uwanja wa nyumbani lililowekwa wavuni na Paolo Dybala. Ronaldo aliwahi kuwa mmoja kati ya wachezaji wa Manchester United walioipa heshima kubwa klabu hiyo kuanzia mwaka 2003 hadi 2009. Katika mchezo huo, mashabiki wa Manchester United, walijisikia kuwa na furaha kubwa kumuona mchezaji wao huyo wa zamani akitua ndani ya Old Trafford akiwa na klabu yake mpya ya Juventus. Hata hivyo, mmoja kati ya mashabiki hao alionekana kwenda na simu yake uwanjani kwa ajili ya kwenda kupiga naye picha. Baada ya uchunguzi, shabiki mmoja kati ya watatu hao alionekana kuwa na bastola mbili, lakini zilikuwa feki. Kutokana na kitendo hicho cha mashabiki watatu kuingia uwanjani, chama cha soka barani Ulaya, UEFA, juzi kilitangaza kwamba Manchester United lazima walipe faini ya pauni 7,000 kutokana na kitendo cha kuwasumbua walinzi wa uwanjani. Hii si mara ya kwanza kwa Manchester United kupigwa rungu la faini kutoka kwa Uefa, mapema mwezi uliopita, walipigwa faini ya pauni 13,000, zaidi ya milioni 38 za Kitanzania kutokana na kuchelewesha mchezo wao dhidi ya Valencia kwenye uwanja huo wa nyumbani. Hata hivyo, Manchester United wenyewe wameweka wazi kuwa, watafanya uchunguzi kwa walinzi ambao walisababisha mashabiki hao kuingia uwanjani, ikiwezekana wachukuliwe hatua.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- MANCHESTER,ENGLAND HATIMAYE timu ya Manchester United imepigwa faini ya pauni 7,000, ambazo ni zaidi ya milioni 20 za Kitanzania kutokana na baadhi ya mashabiki kuingia uwanjani kumkumbatia nyota wa Juventus, Cristiano Ronaldo. Manchester United walishuka dimbani dhidi ya Juventus mwishoni mwa mwezi uliopita katika michuano ya Ligi ya Mabingwa Ulaya, huku Manchester United wakikubali kichapo cha bao 1-0 kwenye uwanja wa nyumbani lililowekwa wavuni na Paolo Dybala. Ronaldo aliwahi kuwa mmoja kati ya wachezaji wa Manchester United walioipa heshima kubwa klabu hiyo kuanzia mwaka 2003 hadi 2009. Katika mchezo huo, mashabiki wa Manchester United, walijisikia kuwa na furaha kubwa kumuona mchezaji wao huyo wa zamani akitua ndani ya Old Trafford akiwa na klabu yake mpya ya Juventus. Hata hivyo, mmoja kati ya mashabiki hao alionekana kwenda na simu yake uwanjani kwa ajili ya kwenda kupiga naye picha. Baada ya uchunguzi, shabiki mmoja kati ya watatu hao alionekana kuwa na bastola mbili, lakini zilikuwa feki. Kutokana na kitendo hicho cha mashabiki watatu kuingia uwanjani, chama cha soka barani Ulaya, UEFA, juzi kilitangaza kwamba Manchester United lazima walipe faini ya pauni 7,000 kutokana na kitendo cha kuwasumbua walinzi wa uwanjani. Hii si mara ya kwanza kwa Manchester United kupigwa rungu la faini kutoka kwa Uefa, mapema mwezi uliopita, walipigwa faini ya pauni 13,000, zaidi ya milioni 38 za Kitanzania kutokana na kuchelewesha mchezo wao dhidi ya Valencia kwenye uwanja huo wa nyumbani. Hata hivyo, Manchester United wenyewe wameweka wazi kuwa, watafanya uchunguzi kwa walinzi ambao walisababisha mashabiki hao kuingia uwanjani, ikiwezekana wachukuliwe hatua. ### Response: MICHEZO ### End

UBALOZI wa Marekani nchini Kenya umehadharisha raia wake juu ya uwezekano wa kuwapo shambulio la kigaidi linalosadikiwa kulenga raia wa nchi za magharibi.Shirika la habari la Aljazeera limenukuu taarifa ya ubalozi huo iliyotolewa jana ikisema taarifa za kuaminika zinaonesha maeneo yaliyo katika hatari ya kushambuliwa ni Nairobi, Naivasha, Nanyuki na maeneo ya pwani yenye watalii wengi.Tahadhari hiyo imekuja wiki chache baada ya shambulio lililofanywa na kikundi cha al-Shabab katika hoteli ya DusitD2 Nairobi na kuua watu wapatao 21 wakiwamo raia wa nje. “Ubalozi wa Marekani unakumbusha umma kuwa waangalifu hususani katika maeneo ya watu wengi kama vile kwenye maduka makubwa, hoteli na maeneo ya ibada,”ilisema taarifa hiyo ya ubalozi.Wakati huohuo , Serikali ya Uingereza imetaka raia wake walioko Kenya kuepuka maeneo yaliyo karibu na mpaka wa Somalia pamoja na maeneo ya mwambao. Katika mwongozo wake kwa wasafiri, ofisi ya mambo ya nje na jumuiya ya madola ya Uingereza imesema lipo tishio la ugaidi katika maeneo mbalimbali ya Kenya ikiwamo Nairobi , maeneo ya pwani na yale ya mapumziko karibu na Mombasa na Malindi.Kikundi cha kigaidi, wakiwa na silaha wamekuwa wakielekeza mashambulizi ya mara kwa mara kwa raia wa nje au maofisa wa serikali katika Somalia na Kenya. Kwa mujibu wa taarifa ya ubalozi wa Marekani iliyowekwa kwenye tovuti yake, raia wake wameelekezwa kuripoti kwenye mamlaka shughuli yoyote watakayoitilia shaka. Wametakiwa pia kuwa waangalifu kwenye maeneo ya utalii; kufuatilia vyombo vya habari vya ndani na wakati wote kuwa na nyaraka za safari.Nchi hiyo imeshauri raia wake wanaosafiri kwenda Nairobi au wanaoishi nchini hapa kujiandikisha kwenye idara yake ya usalama wa taifa (STEP) iwe rahisi kupata taarifa mbalimbali za kiusalama na pia kuwasiliana nao inapotokea dharura.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- UBALOZI wa Marekani nchini Kenya umehadharisha raia wake juu ya uwezekano wa kuwapo shambulio la kigaidi linalosadikiwa kulenga raia wa nchi za magharibi.Shirika la habari la Aljazeera limenukuu taarifa ya ubalozi huo iliyotolewa jana ikisema taarifa za kuaminika zinaonesha maeneo yaliyo katika hatari ya kushambuliwa ni Nairobi, Naivasha, Nanyuki na maeneo ya pwani yenye watalii wengi.Tahadhari hiyo imekuja wiki chache baada ya shambulio lililofanywa na kikundi cha al-Shabab katika hoteli ya DusitD2 Nairobi na kuua watu wapatao 21 wakiwamo raia wa nje. “Ubalozi wa Marekani unakumbusha umma kuwa waangalifu hususani katika maeneo ya watu wengi kama vile kwenye maduka makubwa, hoteli na maeneo ya ibada,”ilisema taarifa hiyo ya ubalozi.Wakati huohuo , Serikali ya Uingereza imetaka raia wake walioko Kenya kuepuka maeneo yaliyo karibu na mpaka wa Somalia pamoja na maeneo ya mwambao. Katika mwongozo wake kwa wasafiri, ofisi ya mambo ya nje na jumuiya ya madola ya Uingereza imesema lipo tishio la ugaidi katika maeneo mbalimbali ya Kenya ikiwamo Nairobi , maeneo ya pwani na yale ya mapumziko karibu na Mombasa na Malindi.Kikundi cha kigaidi, wakiwa na silaha wamekuwa wakielekeza mashambulizi ya mara kwa mara kwa raia wa nje au maofisa wa serikali katika Somalia na Kenya. Kwa mujibu wa taarifa ya ubalozi wa Marekani iliyowekwa kwenye tovuti yake, raia wake wameelekezwa kuripoti kwenye mamlaka shughuli yoyote watakayoitilia shaka. Wametakiwa pia kuwa waangalifu kwenye maeneo ya utalii; kufuatilia vyombo vya habari vya ndani na wakati wote kuwa na nyaraka za safari.Nchi hiyo imeshauri raia wake wanaosafiri kwenda Nairobi au wanaoishi nchini hapa kujiandikisha kwenye idara yake ya usalama wa taifa (STEP) iwe rahisi kupata taarifa mbalimbali za kiusalama na pia kuwasiliana nao inapotokea dharura. ### Response: KIMATAIFA ### End

ABRAHAM GWANDU NA SARAH MOSES – DODOMA/ARUSHA SPIKA wa Bunge, Job Ndugai, ameibuka na kusema yamesemwa mambo mengi kuhusu Bunge kushughulikia matibabu ya Mbunge wa Singida Mashariki (Chadema), Tundu Lissu, anayetibiwa nchini Kenya,  lakini anaomba waelewe kuwa, kujibishana na mgonjwa aliyepo kitandani haipendezi, ndiyo maana yupo kimya. Akizungumza na waandishi wa habari mjini Dodoma jana, alisema mara kadhaa alishatoa ushauri wa kimya kimya kwa familia ya Lissu kuwa mambo ya Serikali na Bunge huwa yanakwenda kwa makaratasi na hayaendi kwa kuzungumza na vyombo vya habari na kuishia hapo. “Familia ya Lissu ilitakiwa kuandika barua kama ambavyo taratibu zilivyo, wanaambiwa lakini hawakitekelezi, wakiandika wangepata majibu kwa njia ya maandishi,” alisema. Kuhusu utaratibu uliotumika kumpeleka Lissu katika Hospitali ya Nairobi anakopatiwa matibabu baada ya Septemba 7, mwaka huu kupigwa risasi zaidi ya 30 na watu wasiojulikana mjini Dodoma, Ndugai alisema hawaulaumu, lakini kidogo ulienda kushoto, tofauti na ule wa kawaida wa Serikali au Bunge. “Inatakiwa tufanye utaratibu mwingine upya, warudishe jambo hilo katika utaratibu wa kawaida ambao tunaendelea kuwasiliana nao, naamini ipo siku watasikilizana na kusema kuwa jambo hilo si la kuamua yeye kama yeye,” alisema na kuongeza: “Jambo hili halitatuliki kwa kulaumu katika vyombo vya habari wala kwa kufanya vinginevyo, iwe ni kwa kiongozi wa upinzani hapa bungeni ambaye mara nyingi analaumu kupitia vyombo vya habari. “Kiongozi wa upinzani yeye bungeni ni namba tatu, kuna spika wa kwanza, wa pili naibu spika, sasa kwanini yeye anashindwa kupeleka dokezo panapohitajika wakati anao uwezo na anayo ofisi pamoja na watumishi pale bungeni. “Mara nyingi hatupendi kujibu kwasababu ni vitu ambavyo vipo ndani ya ofisi, kwanini rahisi kulaumu akiwa mbali wakati na yeye anayo ofisi bungeni.” Akizungumzia sababu ya kutokwenda Nairobi kumtembelea Lissu, alisema kama spika, hawezi kwenda kama wanavyokwenda wabunge wengine, kwa kuwa anapokwenda lazima kuwapo na taarifa rasmi za Serikali za kibunge na kupokelewa rasmi. “Kipindi Lissu amepelekwa Nairobi kulikuwa na sintofahamu ya uchaguzi wa Kenya, hivyo mimi kama kiongozi nilijiongeza kwa sababu kwa wakati ule watu wa Kenya wangedhani labda ajenda niliyoenda nayo ni nyingine na si kumuona Lissu,” alisema. Alisema kwa kuwa uchaguzi wa Kenya umekwisha, muda si mrefu atakwenda kumtembelea Lissu, baada ya sikukuu za Krismasi na Mwaka Mpya kupita. Pia alisema aliwatuma wabunge wawili kwa niaba ya Bunge kwenda Nairobi kumtembelea Lissu. Alisema Oktoba mwishoni aliwatuma wabunge Marry Chatanda kutoka Bara na Faharia Shomari kutoka Zanzibar. Alisema wabunge aliowatuma ni wajumbe wa Kamisheni ya Bunge au Tume ya Huduma za Bunge na walimtembelea na kumpa salamu za Bunge. “Tume ya Utumishi wa Bunge ndiyo inayoshughulikia masuala yote yanayohusu maslahi ya wabunge…” Kwa habari zaidi, nunua nakala yako ya Mtanzania leo  

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- ABRAHAM GWANDU NA SARAH MOSES – DODOMA/ARUSHA SPIKA wa Bunge, Job Ndugai, ameibuka na kusema yamesemwa mambo mengi kuhusu Bunge kushughulikia matibabu ya Mbunge wa Singida Mashariki (Chadema), Tundu Lissu, anayetibiwa nchini Kenya,  lakini anaomba waelewe kuwa, kujibishana na mgonjwa aliyepo kitandani haipendezi, ndiyo maana yupo kimya. Akizungumza na waandishi wa habari mjini Dodoma jana, alisema mara kadhaa alishatoa ushauri wa kimya kimya kwa familia ya Lissu kuwa mambo ya Serikali na Bunge huwa yanakwenda kwa makaratasi na hayaendi kwa kuzungumza na vyombo vya habari na kuishia hapo. “Familia ya Lissu ilitakiwa kuandika barua kama ambavyo taratibu zilivyo, wanaambiwa lakini hawakitekelezi, wakiandika wangepata majibu kwa njia ya maandishi,” alisema. Kuhusu utaratibu uliotumika kumpeleka Lissu katika Hospitali ya Nairobi anakopatiwa matibabu baada ya Septemba 7, mwaka huu kupigwa risasi zaidi ya 30 na watu wasiojulikana mjini Dodoma, Ndugai alisema hawaulaumu, lakini kidogo ulienda kushoto, tofauti na ule wa kawaida wa Serikali au Bunge. “Inatakiwa tufanye utaratibu mwingine upya, warudishe jambo hilo katika utaratibu wa kawaida ambao tunaendelea kuwasiliana nao, naamini ipo siku watasikilizana na kusema kuwa jambo hilo si la kuamua yeye kama yeye,” alisema na kuongeza: “Jambo hili halitatuliki kwa kulaumu katika vyombo vya habari wala kwa kufanya vinginevyo, iwe ni kwa kiongozi wa upinzani hapa bungeni ambaye mara nyingi analaumu kupitia vyombo vya habari. “Kiongozi wa upinzani yeye bungeni ni namba tatu, kuna spika wa kwanza, wa pili naibu spika, sasa kwanini yeye anashindwa kupeleka dokezo panapohitajika wakati anao uwezo na anayo ofisi pamoja na watumishi pale bungeni. “Mara nyingi hatupendi kujibu kwasababu ni vitu ambavyo vipo ndani ya ofisi, kwanini rahisi kulaumu akiwa mbali wakati na yeye anayo ofisi bungeni.” Akizungumzia sababu ya kutokwenda Nairobi kumtembelea Lissu, alisema kama spika, hawezi kwenda kama wanavyokwenda wabunge wengine, kwa kuwa anapokwenda lazima kuwapo na taarifa rasmi za Serikali za kibunge na kupokelewa rasmi. “Kipindi Lissu amepelekwa Nairobi kulikuwa na sintofahamu ya uchaguzi wa Kenya, hivyo mimi kama kiongozi nilijiongeza kwa sababu kwa wakati ule watu wa Kenya wangedhani labda ajenda niliyoenda nayo ni nyingine na si kumuona Lissu,” alisema. Alisema kwa kuwa uchaguzi wa Kenya umekwisha, muda si mrefu atakwenda kumtembelea Lissu, baada ya sikukuu za Krismasi na Mwaka Mpya kupita. Pia alisema aliwatuma wabunge wawili kwa niaba ya Bunge kwenda Nairobi kumtembelea Lissu. Alisema Oktoba mwishoni aliwatuma wabunge Marry Chatanda kutoka Bara na Faharia Shomari kutoka Zanzibar. Alisema wabunge aliowatuma ni wajumbe wa Kamisheni ya Bunge au Tume ya Huduma za Bunge na walimtembelea na kumpa salamu za Bunge. “Tume ya Utumishi wa Bunge ndiyo inayoshughulikia masuala yote yanayohusu maslahi ya wabunge…” Kwa habari zaidi, nunua nakala yako ya Mtanzania leo   ### Response: KITAIFA ### End

Na EVANS MAGEGE, ASKOFU Msaidizi wa Jimbo la Bukoba, Methodius Kilaini, amesema mwenendo wa matukio ya kuteka na kutesa watu yaliyoripotiwa kutokea hivi karibuni  yanawatia hofu viongozi wa dini. Akizungumza na MTANZANIA Jumapili katikati ya wiki hii alipoombwa kutoa mtazamo wake juu ya tukio la kutekwa kwa Msanii wa Bongo Fleva, Roma Mkatoliki na wenzake waliotekwa hivi karibuni katika Studio za Tongwe Records zilizopo Masaki, Dar es Salaam na kupelekwa kusikojulikana kwa muda wa siku mbili, Kilaini, alisema hofu hiyo inatokana na mazingira ya utekaji isiyoonyesha sababu ya watu kutekwa na kuteswa. Kilaini alisema hali ya kutokufahamika kwa sababu za watu kutekwa kunawafanya hata viongozi wa dini kupatwa na wasiwasi wa kukumbwa na matukio hayo. “Hali hii ikiendelea hivi hata sisi viongozi wa dini tunaweza kutekwa kwa sababu hatujajua kwanini watu wanatekwa, tunapata wasiwasi mkubwa,” alisema. Kilaini alisema Tanzania ni nchi ambayo watu hutembea kwa uhuru lakini kwa sasa maisha yamekuwa ya hofu ya kutekwa. “Hapa nchini tunatembea kwa uhuru kabisa, lakini kwa sasa hivi imekuwa ni shida, naona watu wameanza kuogopa, wasanii na hata nyinyi watu wa habari, kuanzia hapo itaenda kwa kuteka mara huyu au yule na hiyo hali si nzuri,” alisema na kuongeza: “Kwa kweli nina wasiwasi, naona hata waandishi nyinyi mko hatarini, mnapotea hivi hivi hata mkirudi mnaogopa namna ya kuongea. “Sisi tunaomba hatua kubwa ichukuliwe kwa maana ya polisi kufanya kazi yake kwa sababu kwa mara ya kwanza Tanzania tulikuwa hatujapata vitu kama hivi. Ilikuwa inatokea mara chache na inaeleweka ni wezi na walionekana wanaiba lakini kwa matukio haya ya sasa inatia wasiwasi.” Alisema hali hiyo ikiachwa ni hatari kwa sababu inazua hofu kwa wananchi na watu wakifanya kazi kwa woga mambo hayatakwenda. “Tunaomba Mungu atusaidie litoke kabisa. Wanaochunguza walishughulikie hadi kwenye mizizi yake, waichimbue hadi mizizi waing’oe la sivyo nchi haiwezi kukalika. Jambo la kutafuta ni iko wapi mizizi ya utekaji la sivyo nchi haitakalika kwa sababu mtu hawezi kutembea hata njiani,” alisema. Mtazamo huo wa Kilaini umekuja wakati kukiwa na mjadala mkubwa wa hofu ya utekaji ulioibuka wiki hii ndani ya Bunge. Katika sehemu ya mjadala huo, Mbunge wa Nzega Mjini (CCM), Hussein Bashe, alidai kupewa taarifa na baadhi ya mawaziri kuwa yeye na wabunge wenzake 10 wako katika hatari ya kuuawa na kikundi cha watu wanaojihusisha na vitendo vya utekaji. Hoja ya Bashe iligusa na wabunge wengi na iliibua sakata la kada wa Chama cha Demokrasia na Maendeleo (Chadema), Ben Saanane, aliyepotea kusikojulikana tangu Novemba, mwaka jana. Naye Mbunge wa Kigoma Mjini, Zitto Kabwe (ACT-Wazalendo), ameelezea hofu ya utekaji nyara kwa kusema ni vyema sasa ikaundwa kamati teule ya kuchunguza vitendo vya utekaji. “Mtanzania aliyepotea, Ben Saanane ni suala linalopaswa kuchukuliwa kwa uzito wa juu, si suala linalopaswa kuchukuliwa kisiasa,” alisema. Akikazia hoja yake, Zitto, alikwenda mbali kwa kukumbusha tukio la aliyekuwa Mwenyekiti wa Jukwaa la Wahariri (TEF), Absalom Kibanda, aliyeteswa na kuumizwa na watu wasiojulikana hadi leo. Hata hivyo, Waziri Mkuu, Kassim Majaliwa, alisema Serikali inafanyia kazi vitendo vya utekaji watu na itatoa taarifa baada ya kufanyika uchunguzi.  “Wabunge wamezungumzia suala la usalama. Ninaomba niwahakikishieni kwamba Serikali inalifanyia kazi na baadaye tutatoa taarifa kwenu. Tuache vyombo vyetu vifanye kazi ya uchunguzi. “Kwamba ni nani anayefanya haya na je, matukio haya yanakubalika? Tunajua ni matukio yasiyokubalika,” alisema.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na EVANS MAGEGE, ASKOFU Msaidizi wa Jimbo la Bukoba, Methodius Kilaini, amesema mwenendo wa matukio ya kuteka na kutesa watu yaliyoripotiwa kutokea hivi karibuni  yanawatia hofu viongozi wa dini. Akizungumza na MTANZANIA Jumapili katikati ya wiki hii alipoombwa kutoa mtazamo wake juu ya tukio la kutekwa kwa Msanii wa Bongo Fleva, Roma Mkatoliki na wenzake waliotekwa hivi karibuni katika Studio za Tongwe Records zilizopo Masaki, Dar es Salaam na kupelekwa kusikojulikana kwa muda wa siku mbili, Kilaini, alisema hofu hiyo inatokana na mazingira ya utekaji isiyoonyesha sababu ya watu kutekwa na kuteswa. Kilaini alisema hali ya kutokufahamika kwa sababu za watu kutekwa kunawafanya hata viongozi wa dini kupatwa na wasiwasi wa kukumbwa na matukio hayo. “Hali hii ikiendelea hivi hata sisi viongozi wa dini tunaweza kutekwa kwa sababu hatujajua kwanini watu wanatekwa, tunapata wasiwasi mkubwa,” alisema. Kilaini alisema Tanzania ni nchi ambayo watu hutembea kwa uhuru lakini kwa sasa maisha yamekuwa ya hofu ya kutekwa. “Hapa nchini tunatembea kwa uhuru kabisa, lakini kwa sasa hivi imekuwa ni shida, naona watu wameanza kuogopa, wasanii na hata nyinyi watu wa habari, kuanzia hapo itaenda kwa kuteka mara huyu au yule na hiyo hali si nzuri,” alisema na kuongeza: “Kwa kweli nina wasiwasi, naona hata waandishi nyinyi mko hatarini, mnapotea hivi hivi hata mkirudi mnaogopa namna ya kuongea. “Sisi tunaomba hatua kubwa ichukuliwe kwa maana ya polisi kufanya kazi yake kwa sababu kwa mara ya kwanza Tanzania tulikuwa hatujapata vitu kama hivi. Ilikuwa inatokea mara chache na inaeleweka ni wezi na walionekana wanaiba lakini kwa matukio haya ya sasa inatia wasiwasi.” Alisema hali hiyo ikiachwa ni hatari kwa sababu inazua hofu kwa wananchi na watu wakifanya kazi kwa woga mambo hayatakwenda. “Tunaomba Mungu atusaidie litoke kabisa. Wanaochunguza walishughulikie hadi kwenye mizizi yake, waichimbue hadi mizizi waing’oe la sivyo nchi haiwezi kukalika. Jambo la kutafuta ni iko wapi mizizi ya utekaji la sivyo nchi haitakalika kwa sababu mtu hawezi kutembea hata njiani,” alisema. Mtazamo huo wa Kilaini umekuja wakati kukiwa na mjadala mkubwa wa hofu ya utekaji ulioibuka wiki hii ndani ya Bunge. Katika sehemu ya mjadala huo, Mbunge wa Nzega Mjini (CCM), Hussein Bashe, alidai kupewa taarifa na baadhi ya mawaziri kuwa yeye na wabunge wenzake 10 wako katika hatari ya kuuawa na kikundi cha watu wanaojihusisha na vitendo vya utekaji. Hoja ya Bashe iligusa na wabunge wengi na iliibua sakata la kada wa Chama cha Demokrasia na Maendeleo (Chadema), Ben Saanane, aliyepotea kusikojulikana tangu Novemba, mwaka jana. Naye Mbunge wa Kigoma Mjini, Zitto Kabwe (ACT-Wazalendo), ameelezea hofu ya utekaji nyara kwa kusema ni vyema sasa ikaundwa kamati teule ya kuchunguza vitendo vya utekaji. “Mtanzania aliyepotea, Ben Saanane ni suala linalopaswa kuchukuliwa kwa uzito wa juu, si suala linalopaswa kuchukuliwa kisiasa,” alisema. Akikazia hoja yake, Zitto, alikwenda mbali kwa kukumbusha tukio la aliyekuwa Mwenyekiti wa Jukwaa la Wahariri (TEF), Absalom Kibanda, aliyeteswa na kuumizwa na watu wasiojulikana hadi leo. Hata hivyo, Waziri Mkuu, Kassim Majaliwa, alisema Serikali inafanyia kazi vitendo vya utekaji watu na itatoa taarifa baada ya kufanyika uchunguzi.  “Wabunge wamezungumzia suala la usalama. Ninaomba niwahakikishieni kwamba Serikali inalifanyia kazi na baadaye tutatoa taarifa kwenu. Tuache vyombo vyetu vifanye kazi ya uchunguzi. “Kwamba ni nani anayefanya haya na je, matukio haya yanakubalika? Tunajua ni matukio yasiyokubalika,” alisema. ### Response: KITAIFA ### End

KAMATI ya Kudumu ya Bunge ya Uwekezaji na Mitaji ya Umma (PIC) bila kujali tofauti za vyama vya kisiasa imeisifi a utendaji wa Shirika la Ndege la Taifa (ATCL) kutokana na kujipanga kimkakati katika kuboresha huduma zake, zikiwemo za kuongeza marubani kutoka 10 hadi 30 na kuongeza wahudumu kwenye ndege kutoka 84 hadi 124.Wabunge wa kamati hiyo kwa umoja wao pia wamemsifu Rais John Magufuli kutokana na dhamira yake ya dhati ya kulifufua shirika hilo ambalo lilikuwa katika hali mbaya kwa kununua ndege ambazo sasa zinafanya kazi kusafirisha abiria nchini.Akiwasilisha ripoti ya utendaji wa shirika hilo mbele ya Kamati hiyo, Mwenyekiti wa Bodi ya ATCL, Emmanuel Korosso alisema shirika hilo limeweka mpango mkakati wa miaka mitano ambao unalenga kulipandisha shirika hilo.“Pia kuongeza umiliki wa soko kutoka asilimia 2.5 ya sasa hadi kufikia 24 ifikapo 2021/22 kwa ajili ya kuhakikisha shirika linaendelea kujipanua ndani na nje ya nchi katika kutoa huduma bora zenye ushindani,” alisema.Alisema katika Mpango Mkakati wake wa miaka mitano 2016/17 hadi 2021/22, ATCL inakusudia kuongeza idadi ya abiria na kufikia 720,000 ambao wataongezeka kutokana na kuongeza ndege nyingine na kuongeza njia ya kusafirisha abiria.“Shirika linakusudia kupanua soko lake ndani ya nchi, Afrika Mashariki, Kati, Kusini mwa Afrika na Magharibi mwa Afrika pamoja na kuingia katika soko la India,” alisema. Alisema shirika limejipanga kimkakati kwa kuendelea kuboresha huduma zake, ikiwa na pamoja kuongeza idadi ya marubani kutoka waliopo sasa hadi kufikia 30.“Mkakati ni kuendelea kupunguza utegemezi wa uendeshaji kutoka asilimia 94 ambayo inachangiwa na abiria, mizigo asilimia nne na barua asilimia mbili, ili kuendelea kupunguza utegemezi wa mapato na kushuka zaidi kama ilivyo katika nchi nyingine,” alisema.Mkurugenzi Mwendeshaji na Ofisa Mtendaji Mkuu wa ATCL, Ladislaus Matindi, alisema shirika hilo linaendelea kununua ndege na nyingine mbili zitakuja mwishoni mwa mwaka huu, lengo ni kulipanua soko la usafiri wa anga ili Watanzania watumie ndege zao.Alisema tayari imeshajipanga kwa kuongeza na kutoa mafunzo kwa wahudumu ndani ya ndege 84 waliopo na mkakati ni kuongeza wengine 40 na inataka kuwa na wahudumu jumla 124 waliobobea kimafunzo, watanashati, weledi na wenye kuitangaza sifa ya Tanzania.Alisema kutokana na kuboresha huduma zake kumekuwa na ongezeko la abiria katika kipindi cha mwaka 2018/19 kutoka 206,000 hadi 517,000 sawa na ongezeko la asilimia 150, kitendo ambacho kinalifanya shirika hilo lizidi kupanua soko lake ndani.Alisema ifikapo Desemba, mwaka huu, shirika hilo ninatazamia kuongeza ndege nyingine mbili ili kuwa na ndege tano ambazo zitaongeza safari za ndani ya nchi na sasa zinafanya safari za nje ya nchi.Alisema mkakati ni kujipanua kwanza katika soko la ndani, lakini pia tayari imeanza safari za Bujumbura (Burundi) na Entebbe (Uganda) na Comoro, pia inapanga kuanza safari za Johannesburg (Afrika Kusini), Harare (Zimbabwe), Lusaka (Zambia) na Lilongwe (Malawi) na Lubumbashi Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo (DRC) na kuangalia soko la Afrika Magharibi kama Lagos (Nigeria) na Accra (Ghana).Alisema katika mkakati wa miaka mitano katika soko la ndani, shirika linataka kuimarisha soko la Mwanza yaani Kanda ya Ziwa ambayo hivi sasa ina abiria wapya zaidi ya 500 sawa na asilimia 30 ya abiria wote nchini.Alisema shirika hilo ifikapo 2021/22, linapanga kuwa limeongezeka vitega uchumi kwa kuwa na ndege nyingi, kupanua umiliki wa soko na na kuboresha mifumo ya mapato na kupunguza gharama na kupata faida kuwa ya kuweza kusimama kwa miguu yake.Makamu Mwenyekiti wa Kamati ya Uwekezaji na Mitaji ya Umma (PIC), Zainabu Vullu alipongeza jitihada zilizofanywa na uongozi wa shirika hilo ambao umeanza utendaji uliobora tangu mwaka jana.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- KAMATI ya Kudumu ya Bunge ya Uwekezaji na Mitaji ya Umma (PIC) bila kujali tofauti za vyama vya kisiasa imeisifi a utendaji wa Shirika la Ndege la Taifa (ATCL) kutokana na kujipanga kimkakati katika kuboresha huduma zake, zikiwemo za kuongeza marubani kutoka 10 hadi 30 na kuongeza wahudumu kwenye ndege kutoka 84 hadi 124.Wabunge wa kamati hiyo kwa umoja wao pia wamemsifu Rais John Magufuli kutokana na dhamira yake ya dhati ya kulifufua shirika hilo ambalo lilikuwa katika hali mbaya kwa kununua ndege ambazo sasa zinafanya kazi kusafirisha abiria nchini.Akiwasilisha ripoti ya utendaji wa shirika hilo mbele ya Kamati hiyo, Mwenyekiti wa Bodi ya ATCL, Emmanuel Korosso alisema shirika hilo limeweka mpango mkakati wa miaka mitano ambao unalenga kulipandisha shirika hilo.“Pia kuongeza umiliki wa soko kutoka asilimia 2.5 ya sasa hadi kufikia 24 ifikapo 2021/22 kwa ajili ya kuhakikisha shirika linaendelea kujipanua ndani na nje ya nchi katika kutoa huduma bora zenye ushindani,” alisema.Alisema katika Mpango Mkakati wake wa miaka mitano 2016/17 hadi 2021/22, ATCL inakusudia kuongeza idadi ya abiria na kufikia 720,000 ambao wataongezeka kutokana na kuongeza ndege nyingine na kuongeza njia ya kusafirisha abiria.“Shirika linakusudia kupanua soko lake ndani ya nchi, Afrika Mashariki, Kati, Kusini mwa Afrika na Magharibi mwa Afrika pamoja na kuingia katika soko la India,” alisema. Alisema shirika limejipanga kimkakati kwa kuendelea kuboresha huduma zake, ikiwa na pamoja kuongeza idadi ya marubani kutoka waliopo sasa hadi kufikia 30.“Mkakati ni kuendelea kupunguza utegemezi wa uendeshaji kutoka asilimia 94 ambayo inachangiwa na abiria, mizigo asilimia nne na barua asilimia mbili, ili kuendelea kupunguza utegemezi wa mapato na kushuka zaidi kama ilivyo katika nchi nyingine,” alisema.Mkurugenzi Mwendeshaji na Ofisa Mtendaji Mkuu wa ATCL, Ladislaus Matindi, alisema shirika hilo linaendelea kununua ndege na nyingine mbili zitakuja mwishoni mwa mwaka huu, lengo ni kulipanua soko la usafiri wa anga ili Watanzania watumie ndege zao.Alisema tayari imeshajipanga kwa kuongeza na kutoa mafunzo kwa wahudumu ndani ya ndege 84 waliopo na mkakati ni kuongeza wengine 40 na inataka kuwa na wahudumu jumla 124 waliobobea kimafunzo, watanashati, weledi na wenye kuitangaza sifa ya Tanzania.Alisema kutokana na kuboresha huduma zake kumekuwa na ongezeko la abiria katika kipindi cha mwaka 2018/19 kutoka 206,000 hadi 517,000 sawa na ongezeko la asilimia 150, kitendo ambacho kinalifanya shirika hilo lizidi kupanua soko lake ndani.Alisema ifikapo Desemba, mwaka huu, shirika hilo ninatazamia kuongeza ndege nyingine mbili ili kuwa na ndege tano ambazo zitaongeza safari za ndani ya nchi na sasa zinafanya safari za nje ya nchi.Alisema mkakati ni kujipanua kwanza katika soko la ndani, lakini pia tayari imeanza safari za Bujumbura (Burundi) na Entebbe (Uganda) na Comoro, pia inapanga kuanza safari za Johannesburg (Afrika Kusini), Harare (Zimbabwe), Lusaka (Zambia) na Lilongwe (Malawi) na Lubumbashi Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo (DRC) na kuangalia soko la Afrika Magharibi kama Lagos (Nigeria) na Accra (Ghana).Alisema katika mkakati wa miaka mitano katika soko la ndani, shirika linataka kuimarisha soko la Mwanza yaani Kanda ya Ziwa ambayo hivi sasa ina abiria wapya zaidi ya 500 sawa na asilimia 30 ya abiria wote nchini.Alisema shirika hilo ifikapo 2021/22, linapanga kuwa limeongezeka vitega uchumi kwa kuwa na ndege nyingi, kupanua umiliki wa soko na na kuboresha mifumo ya mapato na kupunguza gharama na kupata faida kuwa ya kuweza kusimama kwa miguu yake.Makamu Mwenyekiti wa Kamati ya Uwekezaji na Mitaji ya Umma (PIC), Zainabu Vullu alipongeza jitihada zilizofanywa na uongozi wa shirika hilo ambao umeanza utendaji uliobora tangu mwaka jana. ### Response: KITAIFA ### End

KULWA MZEE DAR ES SALAAM Msanii wa Filamu nchini, Wema Sepetu yuko matatani baada ya Mahakama ya Hakimu Mkazi Kisutu kutoa hati ya kumkamata  kwa kuruka dhamana. Wema anakabiliwa na mashtaka ya kusambaza  video ya ngono katika mitandao ya kijamii kupitia simu yake ya kiganjani. Hati hiyo ya kumkamata Wema imetolewa leo Juni 11 mbele ya Hakimu Mkazi, Maira Kasonda, baada ya upande wa mashtaka ukiongozwa na Wakili Silvia Mitanto kudai kwamba mshtakiwa hayuko mahakamani na hakuna taarifa yoyote. Wakili wa utetezi, Ruben Simwanza, amedai mshtakiwa alifika Mahakamani lakini kaumwa hivyo ameshindwa kuingia katika chumba cha Mahakama. Akitoa uamuzi Hakimu Maira amesema Mahakama inatoa hati ya kumkamata mshtakiwa kwa sababu kama alifika alishindwa nini kuingia mahakamani. Wema anakabiliwa na shtaka moja la kuchapisha video ya ngono katika mtandao wa kijamii. Wema anadaiwa kutenda kosa hilo kati ya Oktoba 15, 2018 katika maeneo mbalimbali ya Jiji la Dar Es Salaam, ambapo alisambaza video za ngono kupitia akaunti yake ya Instagram, picha ambazo inadaiwa kuwa haina maudhui.

BURUDANI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- KULWA MZEE DAR ES SALAAM Msanii wa Filamu nchini, Wema Sepetu yuko matatani baada ya Mahakama ya Hakimu Mkazi Kisutu kutoa hati ya kumkamata  kwa kuruka dhamana. Wema anakabiliwa na mashtaka ya kusambaza  video ya ngono katika mitandao ya kijamii kupitia simu yake ya kiganjani. Hati hiyo ya kumkamata Wema imetolewa leo Juni 11 mbele ya Hakimu Mkazi, Maira Kasonda, baada ya upande wa mashtaka ukiongozwa na Wakili Silvia Mitanto kudai kwamba mshtakiwa hayuko mahakamani na hakuna taarifa yoyote. Wakili wa utetezi, Ruben Simwanza, amedai mshtakiwa alifika Mahakamani lakini kaumwa hivyo ameshindwa kuingia katika chumba cha Mahakama. Akitoa uamuzi Hakimu Maira amesema Mahakama inatoa hati ya kumkamata mshtakiwa kwa sababu kama alifika alishindwa nini kuingia mahakamani. Wema anakabiliwa na shtaka moja la kuchapisha video ya ngono katika mtandao wa kijamii. Wema anadaiwa kutenda kosa hilo kati ya Oktoba 15, 2018 katika maeneo mbalimbali ya Jiji la Dar Es Salaam, ambapo alisambaza video za ngono kupitia akaunti yake ya Instagram, picha ambazo inadaiwa kuwa haina maudhui. ### Response: BURUDANI ### End

SHILINGI milioni 400 zitatumika kwa ujenzi wa kituo cha afya Mapera kata ya Mapera Halmashauri ya Wilaya ya Mbinga, Ruvuma.Mwenyekiti wa halmashauri hiyo, Ambrose Mtarazaki alisema hayo jana wakati akifungua kikao cha baraza la robo ya tatu la madiwani wa halmashauri hiyo kilichofanyika mjini Mbinga.Alisema ujenzi wa kituo hicho utakapokamilika utawaondolea wananchi wa kata ya Mapera na Bonde zima la Hagati adha ya kusafiri umbali mrefu hadi Hospitali ya wilaya Mbinga Mjini au Hospitali ya Misheni Litembo kufuata matibabu.Mtarazaki aliishukuru serikali ya awamu ya tano kwa kutoa fedha hizo kukamilisha kazi hiyo na kuimarisha huduma za afya kwa wananchi. Alisema lengo la kujenga kituo cha afya Mapera ni la muda mrefu lakini walikosa fedha kujenga.Aliwaomba wananchi wa Mapera na kata jirani kuhakikisha wanashiriki vema katika ujenzi wa miundombinu kwa kupeleka mchanga, tofali na mahitaji mengine kazi ikamilike kwa wakati.Aidha Mtarazaki, alitaka fedha hizo zitumike kwa malengo yaliyokusudiwa na kuwaonya watendaji wa serikali kanzia ngazi ya kijiji hadi wilaya kutotumia fedha kinyume na malengo.Katika hatua nyingine, Mtarazaki alisema katika kipindi cha robo ya tatu ya mwaka wa fedha 2019/20 halmashauri ya wilaya imetekeleza na kufuatilia miradi mbalimbali ya maendeleo.Alisema, katika kipindi hicho halmashauri ya wilaya imetoa Sh milioni 261 kwa ajili ya ujenzi wa madarasa na upimaji na usimamizi wa matumizi bora ya ardhi katika vijiji mbalimbali.Mtarazaki alisema pia halmashauri hiyo imetoa milioni 198 mkopo kwa makundi maalumu ya wanawake, vijana na watu wenye ulemavu.Alisema pia wametoa Sh milioni 285 za ununuzi wa magari mawili ili kurahisisha utendaji wa watumishi na utoaji huduma bora kwa jamii.Alisema halmashauri imepata hati safi kutoka kwa Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali (CAG), na akawataka watumishi wake kufanya kazi kwa weledi na madiwani kusimamia kikamilifu vyanzo vya mapato.Alisema hatua hiyo itawezesha fedha ziende kufanya kazi ya kumaliza changamoto na upatikanaji wa huduma za kijamii zitolewazo.Pi aliwaeleza madiwani kuwa, hadi kufikia Aprili, mwaka huu, halmashauri itakuwa imekusanya asilimia 85 ya mapato ya ndani.Alisema licha ya mafanikio hayo, bado kuna tatizo kubwa kwa baadhi ya watendaji wachache kushindwa kutumia mashine za POS kwa ajili ya kukusanya mapato ya halmashauri hiyo.Mtarazaki alisema kuna mashine 28 za POS katika vijiji lakini hazifanyi kazi ya kukusanya mapato ambapo amewaagiza madiwani kwenda kusimamia matumizi ya mashine hizo ili zifanye kazi badala ya kuwa sehemu ya malalamiko.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- SHILINGI milioni 400 zitatumika kwa ujenzi wa kituo cha afya Mapera kata ya Mapera Halmashauri ya Wilaya ya Mbinga, Ruvuma.Mwenyekiti wa halmashauri hiyo, Ambrose Mtarazaki alisema hayo jana wakati akifungua kikao cha baraza la robo ya tatu la madiwani wa halmashauri hiyo kilichofanyika mjini Mbinga.Alisema ujenzi wa kituo hicho utakapokamilika utawaondolea wananchi wa kata ya Mapera na Bonde zima la Hagati adha ya kusafiri umbali mrefu hadi Hospitali ya wilaya Mbinga Mjini au Hospitali ya Misheni Litembo kufuata matibabu.Mtarazaki aliishukuru serikali ya awamu ya tano kwa kutoa fedha hizo kukamilisha kazi hiyo na kuimarisha huduma za afya kwa wananchi. Alisema lengo la kujenga kituo cha afya Mapera ni la muda mrefu lakini walikosa fedha kujenga.Aliwaomba wananchi wa Mapera na kata jirani kuhakikisha wanashiriki vema katika ujenzi wa miundombinu kwa kupeleka mchanga, tofali na mahitaji mengine kazi ikamilike kwa wakati.Aidha Mtarazaki, alitaka fedha hizo zitumike kwa malengo yaliyokusudiwa na kuwaonya watendaji wa serikali kanzia ngazi ya kijiji hadi wilaya kutotumia fedha kinyume na malengo.Katika hatua nyingine, Mtarazaki alisema katika kipindi cha robo ya tatu ya mwaka wa fedha 2019/20 halmashauri ya wilaya imetekeleza na kufuatilia miradi mbalimbali ya maendeleo.Alisema, katika kipindi hicho halmashauri ya wilaya imetoa Sh milioni 261 kwa ajili ya ujenzi wa madarasa na upimaji na usimamizi wa matumizi bora ya ardhi katika vijiji mbalimbali.Mtarazaki alisema pia halmashauri hiyo imetoa milioni 198 mkopo kwa makundi maalumu ya wanawake, vijana na watu wenye ulemavu.Alisema pia wametoa Sh milioni 285 za ununuzi wa magari mawili ili kurahisisha utendaji wa watumishi na utoaji huduma bora kwa jamii.Alisema halmashauri imepata hati safi kutoka kwa Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali (CAG), na akawataka watumishi wake kufanya kazi kwa weledi na madiwani kusimamia kikamilifu vyanzo vya mapato.Alisema hatua hiyo itawezesha fedha ziende kufanya kazi ya kumaliza changamoto na upatikanaji wa huduma za kijamii zitolewazo.Pi aliwaeleza madiwani kuwa, hadi kufikia Aprili, mwaka huu, halmashauri itakuwa imekusanya asilimia 85 ya mapato ya ndani.Alisema licha ya mafanikio hayo, bado kuna tatizo kubwa kwa baadhi ya watendaji wachache kushindwa kutumia mashine za POS kwa ajili ya kukusanya mapato ya halmashauri hiyo.Mtarazaki alisema kuna mashine 28 za POS katika vijiji lakini hazifanyi kazi ya kukusanya mapato ambapo amewaagiza madiwani kwenda kusimamia matumizi ya mashine hizo ili zifanye kazi badala ya kuwa sehemu ya malalamiko. ### Response: KITAIFA ### End

WAZIRI wa Nchi, Ofi si ya Makamu wa Rais, Muungano na Mazingira, Januari Makamba amesema Watanzania wengi watapata kipato kwa kutengeneza, kuuza na kusambaza mifuko mbadala baada ya zuio la matumizi ya mifuko ya plastiki kuanzia Juni mosi, mwaka huu.Alisema mbali ya kipato hatua hiyo pia itawezesha wafanyabiashara na wawekezaji wa ndani ya nchi kuanzisha viwanda vidogo vya kutengeneza mifuko mbadala, hatua itakayokuza uchumi na kuzalisha ajira.Aliyasema hayo juzi alipokutana na kufanya mazungumzo na watendaji wa taasisi mbalimbali za Jiji la Dar es Salaam. Alisema zaidi ya nchi 60 tayari zimepiga marufuku matumizi ya mifuko ya aina hiyo na maisha yanakwenda vizuri bila uharibifu wa mazingira.Aliwataka Watanzania wawe na mtazamo chanya wa zuio hilo na kusema kwamba ilipita miaka 30 baada ya Uhuru mifuko ya plastiki kuanza kutumika nchini na maisha yalikwenda vizuri.Naibu Waziri, Ofisi ya Rais, Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa, Mwita Waitara alisema serikali imejipanga kusimamia marufuku hiyo ya matumizi ya mifuko ya plastiki kuanzia ngazi ya mtaa hadi mkoa.Alisema pia maandalizi yamefanywa kupeleka elimu juu ya jambo hilo kupitia shule za msingi, sekondari na kwenye mikusanyiko ya ibada. “Kila liliko kusanyiko la ibada tutawaomba viongozi tutoe elimu juu ya zuio hili ili wananchi washirikiane na serikali,” alisema.Naye, Mkurugenzi Mkuu wa Baraza la Taifa la Hifadhi na Usimamizi wa Mazingira (NEMC), Dk Samuel Gwamaka, alisema baraza litatumia kanda zake saba kuhakikisha utekelezaji wa zuio hilo unakwenda vizuri kwa kushirikiana na mikoa kuandaa maeneo ya kuhifadhi masalia ya mifuko baada ya zuio.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WAZIRI wa Nchi, Ofi si ya Makamu wa Rais, Muungano na Mazingira, Januari Makamba amesema Watanzania wengi watapata kipato kwa kutengeneza, kuuza na kusambaza mifuko mbadala baada ya zuio la matumizi ya mifuko ya plastiki kuanzia Juni mosi, mwaka huu.Alisema mbali ya kipato hatua hiyo pia itawezesha wafanyabiashara na wawekezaji wa ndani ya nchi kuanzisha viwanda vidogo vya kutengeneza mifuko mbadala, hatua itakayokuza uchumi na kuzalisha ajira.Aliyasema hayo juzi alipokutana na kufanya mazungumzo na watendaji wa taasisi mbalimbali za Jiji la Dar es Salaam. Alisema zaidi ya nchi 60 tayari zimepiga marufuku matumizi ya mifuko ya aina hiyo na maisha yanakwenda vizuri bila uharibifu wa mazingira.Aliwataka Watanzania wawe na mtazamo chanya wa zuio hilo na kusema kwamba ilipita miaka 30 baada ya Uhuru mifuko ya plastiki kuanza kutumika nchini na maisha yalikwenda vizuri.Naibu Waziri, Ofisi ya Rais, Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa, Mwita Waitara alisema serikali imejipanga kusimamia marufuku hiyo ya matumizi ya mifuko ya plastiki kuanzia ngazi ya mtaa hadi mkoa.Alisema pia maandalizi yamefanywa kupeleka elimu juu ya jambo hilo kupitia shule za msingi, sekondari na kwenye mikusanyiko ya ibada. “Kila liliko kusanyiko la ibada tutawaomba viongozi tutoe elimu juu ya zuio hili ili wananchi washirikiane na serikali,” alisema.Naye, Mkurugenzi Mkuu wa Baraza la Taifa la Hifadhi na Usimamizi wa Mazingira (NEMC), Dk Samuel Gwamaka, alisema baraza litatumia kanda zake saba kuhakikisha utekelezaji wa zuio hilo unakwenda vizuri kwa kushirikiana na mikoa kuandaa maeneo ya kuhifadhi masalia ya mifuko baada ya zuio. ### Response: KITAIFA ### End

Na MWANDISHI WETU SERIKALI ina kila sababu ya kuangalia kero ya maji nchini na kuitafutia ufumbuzi wa kina ikiwamo kutafuta njia bora ya kuhifadhi bidhaa hii muhimu. Katika kuadhimisha wiki ya maji duniani, mwaka huu Tanzania iliazimisha siku hiyo kwa kauli mbiu ya “Maji na Maji taka, punguza matumizi na tumia maji yaliyotumika.” Kauli mbiu hii inatukumbusha na kutuelekeza kuifundisha jamii yetu kuwa upatikanaji wa maji safi ni jambo muhimu katika maisha ya kila siku, hivyo ni muhimu kufanya kila tunaloweza kulinda vyanzo vya maji ikiwa ni pamoja kuyatumia vizuri. Kwa kutambua umuhimu wa maji pamoja na jitihada kubwa zinazofanywa na Serikali kuhakikisha wananchi wanapata maji safi na salama, wapo wadau wengine ambao wamekuwa wakiiunga mkono Serikali. Hawa ni pamoja na sekta binafsi, wafadhili na asasi zisizo za kiserikali. Moja kati ya wadau hao ni Kampuni ya Bia ya Serengeti (SBL). Kampuni hii imetumia zaidi ya Sh bilioni 1.1 kwa ajili ya kuchimba visima 17 katika maeneo mbalimbali nchini tangu mwaka 2010, ikiwa ni jitihada za kupunguza uhaba wa maji. Kupitia programu yake ya ‘Maji ni Uhai, SBL imekuwa ikishirikiana na wadau wengine kuhakikisha Watanzania na hasa wale wanaoishi maeneo yenye uhitaji mkubwa wanapata maji safi na salama. Kwa mujibu wa Mkurugenzi wa Uhusiano wa SBL, John Wanyancha SBL inachukulia suala la maji kama moja ya rasilimali muhimu kwa maendeleo ya nchi, ndiyo maana wamekuwa mstari wa mbele kushirikiana na serikali kufanikisha suala hili. “SBL ina sera inayosisitiza kusaidia maendeleo ya jamii nchini na ‘Maji ni Uhai’ ni moja kati ya vipaumbele vyetu vinne ambavyo vimeelezewa vyema kwenye madhumuni ya kampuni yetu, kusaidia maendeleo ya jamii na kuboresha ustawi wa Watanzania,” anasema Wanyancha. Mkurugenzi huyo anaeleza malengo mengine kuwa ni pamoja na kutoa ujuzi kwa ajili ya maisha, uhifadhi wa mazingira na kuhamasisha unywaji wa kiasi. Kwa mujibu wa Shirika la Water Aid, ni asilimia 56 tu ya Watanzania milioni 52 wenye uwezo wa kupata maji kutoka vyanzo salama huku zaidi ya Watanzania milioni 23 wakinywa maji kutoka katika vyanzo visivyo salama. Maana yake ni kwamba, jamii husika hususan watoto wapo katika hatari ya kupata magonjwa ya mlipuko. Takwimu zinaonesha zaidi ya watoto 3,000 chini ya miaka mitano, wanakufa kila mwaka kutokana na magonjwa ya kuhara yanayoweza kuzuilika yanayotokana na kutotumia maji safi na salama pamoja na matumizi yasiyo sahihi ya vyoo. Miongoni mwa wadau waliojiunga na SBL kusaidia upatikanaji wa maji ni pamoja na AMREF ambayo kwa kushirikiana na SBL wamesaidia upatikanaji wa maji safi na salama kwenye hospitali ya Mawenzi Moshi, Sekou Toure, Mkamba (Kisarawe-II-Temke, Dar es Salaam), Kata ya Mletele iliyopo Songea, mkoani Ruvuma, Kata ya Pasua Manispaa ya Moshi Wilaya ya Kibaigwa mkoani Dodoma, Katesh (iliyopo Wilaya ya Hanang mkoani Manyara, Makanya na Chang’ombe ‘B’  iliyopo Wilaya ya Temeke jijini Dar es Salaam. “Visima 17 tulivyovichimba maeneo mbalimbali nchini, vimesaidia upatikanaji wa maji safi na salama kwa zaidi ya Watanzania milioni mbili,” anasema. Kiongozi wa kata ya Chang’ombe, Benjamin Ndalichako anaishukuru SBL kwa kutoa msaada huo wenye manufaa makubwa kwa jamii.

AFYA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na MWANDISHI WETU SERIKALI ina kila sababu ya kuangalia kero ya maji nchini na kuitafutia ufumbuzi wa kina ikiwamo kutafuta njia bora ya kuhifadhi bidhaa hii muhimu. Katika kuadhimisha wiki ya maji duniani, mwaka huu Tanzania iliazimisha siku hiyo kwa kauli mbiu ya “Maji na Maji taka, punguza matumizi na tumia maji yaliyotumika.” Kauli mbiu hii inatukumbusha na kutuelekeza kuifundisha jamii yetu kuwa upatikanaji wa maji safi ni jambo muhimu katika maisha ya kila siku, hivyo ni muhimu kufanya kila tunaloweza kulinda vyanzo vya maji ikiwa ni pamoja kuyatumia vizuri. Kwa kutambua umuhimu wa maji pamoja na jitihada kubwa zinazofanywa na Serikali kuhakikisha wananchi wanapata maji safi na salama, wapo wadau wengine ambao wamekuwa wakiiunga mkono Serikali. Hawa ni pamoja na sekta binafsi, wafadhili na asasi zisizo za kiserikali. Moja kati ya wadau hao ni Kampuni ya Bia ya Serengeti (SBL). Kampuni hii imetumia zaidi ya Sh bilioni 1.1 kwa ajili ya kuchimba visima 17 katika maeneo mbalimbali nchini tangu mwaka 2010, ikiwa ni jitihada za kupunguza uhaba wa maji. Kupitia programu yake ya ‘Maji ni Uhai, SBL imekuwa ikishirikiana na wadau wengine kuhakikisha Watanzania na hasa wale wanaoishi maeneo yenye uhitaji mkubwa wanapata maji safi na salama. Kwa mujibu wa Mkurugenzi wa Uhusiano wa SBL, John Wanyancha SBL inachukulia suala la maji kama moja ya rasilimali muhimu kwa maendeleo ya nchi, ndiyo maana wamekuwa mstari wa mbele kushirikiana na serikali kufanikisha suala hili. “SBL ina sera inayosisitiza kusaidia maendeleo ya jamii nchini na ‘Maji ni Uhai’ ni moja kati ya vipaumbele vyetu vinne ambavyo vimeelezewa vyema kwenye madhumuni ya kampuni yetu, kusaidia maendeleo ya jamii na kuboresha ustawi wa Watanzania,” anasema Wanyancha. Mkurugenzi huyo anaeleza malengo mengine kuwa ni pamoja na kutoa ujuzi kwa ajili ya maisha, uhifadhi wa mazingira na kuhamasisha unywaji wa kiasi. Kwa mujibu wa Shirika la Water Aid, ni asilimia 56 tu ya Watanzania milioni 52 wenye uwezo wa kupata maji kutoka vyanzo salama huku zaidi ya Watanzania milioni 23 wakinywa maji kutoka katika vyanzo visivyo salama. Maana yake ni kwamba, jamii husika hususan watoto wapo katika hatari ya kupata magonjwa ya mlipuko. Takwimu zinaonesha zaidi ya watoto 3,000 chini ya miaka mitano, wanakufa kila mwaka kutokana na magonjwa ya kuhara yanayoweza kuzuilika yanayotokana na kutotumia maji safi na salama pamoja na matumizi yasiyo sahihi ya vyoo. Miongoni mwa wadau waliojiunga na SBL kusaidia upatikanaji wa maji ni pamoja na AMREF ambayo kwa kushirikiana na SBL wamesaidia upatikanaji wa maji safi na salama kwenye hospitali ya Mawenzi Moshi, Sekou Toure, Mkamba (Kisarawe-II-Temke, Dar es Salaam), Kata ya Mletele iliyopo Songea, mkoani Ruvuma, Kata ya Pasua Manispaa ya Moshi Wilaya ya Kibaigwa mkoani Dodoma, Katesh (iliyopo Wilaya ya Hanang mkoani Manyara, Makanya na Chang’ombe ‘B’  iliyopo Wilaya ya Temeke jijini Dar es Salaam. “Visima 17 tulivyovichimba maeneo mbalimbali nchini, vimesaidia upatikanaji wa maji safi na salama kwa zaidi ya Watanzania milioni mbili,” anasema. Kiongozi wa kata ya Chang’ombe, Benjamin Ndalichako anaishukuru SBL kwa kutoa msaada huo wenye manufaa makubwa kwa jamii. ### Response: AFYA ### End

Halmashauri ya Wilaya ya Bagamoyo mkoani Pwani imesema, eneo hilo ni sehemu sahihi kuwekeza kwa kuwa ni salama, linapitika, na linafikika.Mkurugenzi Mtendaji wa Halmashauri hiyo, Fatuma Latu amesema Bagamoyo ni tulivu, ina barabara zinazopitika, kijiografia ni kiungo cha kwenda maeneo mbalimbali na ni jirani na jiji la Dar es Salaam.Dar es Salaam ni jiji kuu la biashara Tanzania, lina bandari, bandari kavu, na Uwanja wa Ndege wa Kimataifa wa Julius Nyerere (JNIA) kwa ajili ya usafiri wa ndani na safari za kwenda nje ya nchi.“Tunayo barabara kubwa kutoka Dar es Salaam kwenda mpaka Chalinze kwa maana ya Msata inaunga ya lami. Ni eneo ambalo linapitika, unaweza ukazalisha bidhaa na ikauzika kwenda Dar es Salaam na kwenda mikoani” amesema ofisini kwake mjini Bagamoyo.Ameyasema hayo wakati akizungumza na timu ya wafanyakazi wa Kampuni ya Magazeti ya Serikali (TSN) ikiwa ni sehemu ya maandalizi ya Maonesho ya Viwanda Mkoa wa Pwani 2019 na Kongamano la Fursa za Biashara na Uwekezaji mkoani humo.Latu amesema barabara ya Bagamoyo kwenda Mlandizi imefanyiwa upembuzi yakinifu na itajengwa kwa kiwango cha lami.“Lakini pia kuna barabara inaunga pale Baobab kwenda Kibaha kwenye barabara ya Dar es Salaam- Morogoro na yenyewe tayari inatengenezwa kwa hiyo mnaweza mkaona ambavyo Bagamoyo ipo sehemu ambayo inafikika, inapitika kwahiyo biashara yoyote unaweza ukaifanya muda wowote” amesema.

UCHUMI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Halmashauri ya Wilaya ya Bagamoyo mkoani Pwani imesema, eneo hilo ni sehemu sahihi kuwekeza kwa kuwa ni salama, linapitika, na linafikika.Mkurugenzi Mtendaji wa Halmashauri hiyo, Fatuma Latu amesema Bagamoyo ni tulivu, ina barabara zinazopitika, kijiografia ni kiungo cha kwenda maeneo mbalimbali na ni jirani na jiji la Dar es Salaam.Dar es Salaam ni jiji kuu la biashara Tanzania, lina bandari, bandari kavu, na Uwanja wa Ndege wa Kimataifa wa Julius Nyerere (JNIA) kwa ajili ya usafiri wa ndani na safari za kwenda nje ya nchi.“Tunayo barabara kubwa kutoka Dar es Salaam kwenda mpaka Chalinze kwa maana ya Msata inaunga ya lami. Ni eneo ambalo linapitika, unaweza ukazalisha bidhaa na ikauzika kwenda Dar es Salaam na kwenda mikoani” amesema ofisini kwake mjini Bagamoyo.Ameyasema hayo wakati akizungumza na timu ya wafanyakazi wa Kampuni ya Magazeti ya Serikali (TSN) ikiwa ni sehemu ya maandalizi ya Maonesho ya Viwanda Mkoa wa Pwani 2019 na Kongamano la Fursa za Biashara na Uwekezaji mkoani humo.Latu amesema barabara ya Bagamoyo kwenda Mlandizi imefanyiwa upembuzi yakinifu na itajengwa kwa kiwango cha lami.“Lakini pia kuna barabara inaunga pale Baobab kwenda Kibaha kwenye barabara ya Dar es Salaam- Morogoro na yenyewe tayari inatengenezwa kwa hiyo mnaweza mkaona ambavyo Bagamoyo ipo sehemu ambayo inafikika, inapitika kwahiyo biashara yoyote unaweza ukaifanya muda wowote” amesema. ### Response: UCHUMI ### End

TANZANIA itanufaika kiuchumi kutokana na kuunganishwa katika mkongo wa umeme wa nchi tatu za Zambia, Tanzania na Kenya (ZTK) utakaosaidia kuzalisha umeme wa ziada na kuuzwa kwa nchi zingine zenye uhitaji baada ya kutosheleza mahitaji ya ndani ya nchi.Mwenyekiti wa Taifa wa Bodi ya Shirika la Umeme Tanzania (Tanesco), Alexander Kyaruzi amesema kuwa lengo la kuunganisha Tanzania ambayo kwa sasa ina gridi ya taifa ambayo haijaungwa na nchi yoyote ya jirani zake ni kuiwezesha kuwa miongoni mwa nchi za kusini mwa Afrika zenye uwezo wa kuzalisha umeme zaidi ya mahitaji.Aliyasema hayo jana Babati mkoani Manyara katika ziara ya wajumbe wa bodi ya Tanesco pamoja na Makamu Mwenyekiti wa bodi hiyo, Dk James Nzagi kukagua kazi zinazofanywa na wakandarasi wa mradi huo pamoja na kukagua vifaa vilivyohifadhiwa katika vituo vya Kalpa Taru, Nangwa na uchimbaji wa mashimo ya kusimika nguzo za umeme.Alisema nchi yoyote yenye uhitaji wa umeme inaweza kuchukua kwenye nchi nyingine yenye umeme zaidi au ina umeme wa bei nafuu pia kuwa na uwezo wa kuuziana umeme kwa nchi zilizounganishwa katika mradi wa ZTK.“Mtu wa Namibia anaweza kununua umeme kutoka Ethiopia na ikapita kwenye miundo mbinu yetu ya umeme ambayo itakuwa na tozo fulani kwa kupitisha umeme huo lakini na sisi tukihitaji umeme wa ziada popote pale tunaweza kuupata kirahisi,” amesema Kyaruzi.Pia alifafanua kuwa mradi wa kufufua umeme wa Stieglers Gorge ukikamilika utaweza kutoa megawati 2,115 ambazo zitaingizwa kwenye mkongo wa ZTK na kuwezesha pia kuuza umeme nchi jirani za Kaskazini, Mashariki na Kusini mwa Afrika zenye uhitaji wa umeme.Bodi hiyo inasimamia Tanesco na utendaji kazi wake wote kati ya miradi Tanesco inaendesha sasa hivi ni mradi wa Tanzania Kenya Interconnector (ZTK) ambao utekelezaji wake utaanzia Singida, Babati, Arusha, Namanga Kenya chini ya wakandarasi watatu mmoja kutoka Singida hadi Babati, mwingine kutoka Babati hadi Arusha na wa mwisho ni kutoka Arusha hadi Namanga.Mradi huo wa Zambia, Tanzania Kenya Interconnector (ZTK) unatarajiwa kukamilika Juni 2020, ikiunganisha Tanzania (ambayo kwa sasa ina gridi ya taifa ambayo haijaungwa na nchi yoyote) na jirani zake.“Ukiangalia nchi za Afrika hususani Kusini mwa Afrika, gridi zao zimeungana mfano Gridi ya Angola imeunganishwa na Namibia, Afrika Kusini imeungana na Lesotho, Swaziland, Msumbiji, Zambia, Zimbabwe na Botswana pia nchi zilizo Kaskazini mwa Tanzania, Kenya Uganda na Ethiopia na zenyewe zimeungana.”Mratibu wa Mradi ujenzi wa njia za kusafirisha umeme (ZTK), Peter Kigaja alibainisha kuwa kila mwananchi atalipwa fidia kwa ardhi aliyoiachia kuweka miundo mbinu ya umeme katika maeneo yatakayopita mkongo huo na kukaguliwa na Mthamini wa Serikali.Kipande cha mradi wa ZTK upande wa Tanzania kina kilomita 414 na kilomita 96 upande wa Kenya kutoka Babati na kazi hiyo itaendelea baadaye katika kukamilisha kipande cha kilomita 624 kutoka Iringa kwenda Mbeya, Tunduma hadi Sumbawanga ili kuunganisha na nchi ya Zambia.Utekelezaji wa miradi hiyo unafadhiliwa na Benki ya Maendeleo ya Africa (ADB) pamoja na shirika la maendeleo la Japan (JICA) kwa gharama ya dola za kimarekani 258

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- TANZANIA itanufaika kiuchumi kutokana na kuunganishwa katika mkongo wa umeme wa nchi tatu za Zambia, Tanzania na Kenya (ZTK) utakaosaidia kuzalisha umeme wa ziada na kuuzwa kwa nchi zingine zenye uhitaji baada ya kutosheleza mahitaji ya ndani ya nchi.Mwenyekiti wa Taifa wa Bodi ya Shirika la Umeme Tanzania (Tanesco), Alexander Kyaruzi amesema kuwa lengo la kuunganisha Tanzania ambayo kwa sasa ina gridi ya taifa ambayo haijaungwa na nchi yoyote ya jirani zake ni kuiwezesha kuwa miongoni mwa nchi za kusini mwa Afrika zenye uwezo wa kuzalisha umeme zaidi ya mahitaji.Aliyasema hayo jana Babati mkoani Manyara katika ziara ya wajumbe wa bodi ya Tanesco pamoja na Makamu Mwenyekiti wa bodi hiyo, Dk James Nzagi kukagua kazi zinazofanywa na wakandarasi wa mradi huo pamoja na kukagua vifaa vilivyohifadhiwa katika vituo vya Kalpa Taru, Nangwa na uchimbaji wa mashimo ya kusimika nguzo za umeme.Alisema nchi yoyote yenye uhitaji wa umeme inaweza kuchukua kwenye nchi nyingine yenye umeme zaidi au ina umeme wa bei nafuu pia kuwa na uwezo wa kuuziana umeme kwa nchi zilizounganishwa katika mradi wa ZTK.“Mtu wa Namibia anaweza kununua umeme kutoka Ethiopia na ikapita kwenye miundo mbinu yetu ya umeme ambayo itakuwa na tozo fulani kwa kupitisha umeme huo lakini na sisi tukihitaji umeme wa ziada popote pale tunaweza kuupata kirahisi,” amesema Kyaruzi.Pia alifafanua kuwa mradi wa kufufua umeme wa Stieglers Gorge ukikamilika utaweza kutoa megawati 2,115 ambazo zitaingizwa kwenye mkongo wa ZTK na kuwezesha pia kuuza umeme nchi jirani za Kaskazini, Mashariki na Kusini mwa Afrika zenye uhitaji wa umeme.Bodi hiyo inasimamia Tanesco na utendaji kazi wake wote kati ya miradi Tanesco inaendesha sasa hivi ni mradi wa Tanzania Kenya Interconnector (ZTK) ambao utekelezaji wake utaanzia Singida, Babati, Arusha, Namanga Kenya chini ya wakandarasi watatu mmoja kutoka Singida hadi Babati, mwingine kutoka Babati hadi Arusha na wa mwisho ni kutoka Arusha hadi Namanga.Mradi huo wa Zambia, Tanzania Kenya Interconnector (ZTK) unatarajiwa kukamilika Juni 2020, ikiunganisha Tanzania (ambayo kwa sasa ina gridi ya taifa ambayo haijaungwa na nchi yoyote) na jirani zake.“Ukiangalia nchi za Afrika hususani Kusini mwa Afrika, gridi zao zimeungana mfano Gridi ya Angola imeunganishwa na Namibia, Afrika Kusini imeungana na Lesotho, Swaziland, Msumbiji, Zambia, Zimbabwe na Botswana pia nchi zilizo Kaskazini mwa Tanzania, Kenya Uganda na Ethiopia na zenyewe zimeungana.”Mratibu wa Mradi ujenzi wa njia za kusafirisha umeme (ZTK), Peter Kigaja alibainisha kuwa kila mwananchi atalipwa fidia kwa ardhi aliyoiachia kuweka miundo mbinu ya umeme katika maeneo yatakayopita mkongo huo na kukaguliwa na Mthamini wa Serikali.Kipande cha mradi wa ZTK upande wa Tanzania kina kilomita 414 na kilomita 96 upande wa Kenya kutoka Babati na kazi hiyo itaendelea baadaye katika kukamilisha kipande cha kilomita 624 kutoka Iringa kwenda Mbeya, Tunduma hadi Sumbawanga ili kuunganisha na nchi ya Zambia.Utekelezaji wa miradi hiyo unafadhiliwa na Benki ya Maendeleo ya Africa (ADB) pamoja na shirika la maendeleo la Japan (JICA) kwa gharama ya dola za kimarekani 258 ### Response: KITAIFA ### End

Chanzo cha picha, Getty Images Visa vya kwanza vya virusi vya corona aina ya Omicron sasa vimegunduliwa kote ulimwenguni, baada ya kuangaziwa na wanasayansi nchini Afrika Kusini kama aina mpya inayoweza kutia wasiwasi. Tayari imesambaa katika makumi ya nchi, baadhi zikiwa zimeweka marufuku ya usafiri kujaribu kujitenga Vipimo vya PCR- hufanywa kupitia pua na mdomo, sana sana hutumika kubaini ikiwa watu wameambukizwa virusi vya Corona au la. Kulingana na maabara ambayo vipimo vinapelekwa kwa uchunguzi, baadhi zinaweza kugundua aina fulani ya virusi kama, Delta au Omicron. Ni baadhi ya maabara tu zinamiliki teknolojia inayohitjika kufanya vipimo hivi. Marekani inaongoza duniani kwa vipimo vya PCR, ikifuatiwa na Uingereza, Urusi, Ujerumani na Korea Kusini kama nchi zilizo na viwango vya juu vya upimaji. Nchini India, hata hivyo ni asilimia moja tu ya sampuli zinazotumwa kwenye maabara zinaweza kupimwa ili kugundua aina ya virusi vya Delta au Omicron. Sampuli kutoka kwa vipimo vya PCR ambazo zimepatikana na maambukizi ya kile kinachoonekana kuwa kuwa Omicron zimetumwa kwenye maabara kufanyiwa uchambuzi kamili wa maumbile, kutumia mbinu inayojulikana kama genomic sequencing(mpangilio wa genomic). Hii imethibitisha kuwa baadhi ya watu wameambukizwa aina hii mpya ya corona. Uchambuzi huu wa kimaabara wa nyenzo za kijeni za virusi ni muhimu katika kugundua kirusi hiki kipya na kujua mienendo yake. Visa vingi vya maambukizi ya Omicron havitambuliki kwa sababu inaweza kuchukua wiki kadhaa kabla mchakato huu kukamilika. Watu 77 wamethibitishwa kuambukizwa corona aina ya Omicron katika Mkoa wa Gauteng nchini Afrika Kusini, ambayo inaweza kufikisha hadi asilimia 90 ya maambukizo yote mapya. Inaonekana imeenea hasa Ulaya. Ureno na Uholanzi zimeripoti visa 13 (kila moja) vya maambukizi yaliyothibitishwa na Uingereza visa 14. Hata hivyo, takwimu hizi huenda zisionyeshe ni nchi zipi zilizo na maambukizi mengi zaidi ya corona aina ya Omicron, lakini ni nchi zipi zimegundua hivi karibuni. Dalili za Omicron ni zipi? Shirika la Afya Duniani linasema hakuna habari inayoonyesha kuwa dalili za Omicron ni tofauti na zile za aina nyingine - kwa hivyo kikohozi kipya, homa na kupoteza ladha au harufu bado ni dalili za kuzingatia. Watu waliopewa chanjo kamili nchini Afrika Kusini wameambukizwa Corona ya Omicron lakini dalili zao ni nyepesi. Hospitali nchini Afrika Kusini zinapokea vijana wengi zaidi ambao wamelazwa wakiwa na dalili mbaya zaidi - lakini wengi hawajachanjwa au wamepewa dozi moja pekee. Hii inaashiria kuwa kupata dozi mbili na dozi ya nyongeza ni njia nzuri ya kujilinda dhidi ya ugonjwa unaosababishwa na aina mpya ya kirusi cha corona. Kuna tofauti gani kati ya Omicron na aina zingine? Omicron ina mabadiliko mengi tofauti ambayo hayajaonekana hapo awali, na mengine mengi ambayo yameonekana. Katika majaribio ya kawaida, Omicron ina kile kinachojulikana kama "S-gene dropout" ambayo hurahisisha kufuatilia matukio chanya ambayo yanafanana na kirusi. Lakini sio "S-gene dropout" zote zitakuwa Omicron - mpangilio kamili wa genomic unahitajika ili kuwa na uhakika. Kuchambua muundo wa kijeni wa virusi ni sehemu muhimu ya kufanya kazi jinsi kirusi kinavyohusika. Kwa kuangalia kwa karibu nyenzo za kijeni zinazotolewa, wanasayansi wanaweza kuthibitisha kama mtu ana kirusi cha Omicron au Delta ambacho tayari kinazunguka kwa wingi. Mchakato huu hutoa tu habari kuhusu sampuli ambazo zinachambuliwa - lakini kwa kutumia matokeo hayo, wanasayansi wanaweza kukadiria ni sehemu gani ya kesi mpya inaweza kuwa aina mpya. Wanasayansi nchini Uingereza na Afrika Kusini wako mstari wa mbele katika teknolojia hii, ndiyo maana anuwai nyingi mpya zimegunduliwa katika nchi hizi. Lakini hiyo haimaanishi kuwa walianzia hapo. Kidogo sana kinachojulikana kuhusu jinsi kirusi hiki kinavyofanya kazi au ni kiasi gani cha tishio kinaweza kuwa. Kwa mfano, haijulikani ikiwa kinasambaa kwa urahisi zaidi, ikiwa inawafanya watu wadhoofike zaidi kuliko virusi vingine au ikiwa ulinzi dhidi ya chanjo utakuwa mdogo kuliko ilivyofikiriwa hapo awali. Lakini kwenye karatasi inaonekana kuwa na wasiwasi na ndio maana serikali zinachukua hatua haraka, isije ikwa habari mbaya.

AFYA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Chanzo cha picha, Getty Images Visa vya kwanza vya virusi vya corona aina ya Omicron sasa vimegunduliwa kote ulimwenguni, baada ya kuangaziwa na wanasayansi nchini Afrika Kusini kama aina mpya inayoweza kutia wasiwasi. Tayari imesambaa katika makumi ya nchi, baadhi zikiwa zimeweka marufuku ya usafiri kujaribu kujitenga Vipimo vya PCR- hufanywa kupitia pua na mdomo, sana sana hutumika kubaini ikiwa watu wameambukizwa virusi vya Corona au la. Kulingana na maabara ambayo vipimo vinapelekwa kwa uchunguzi, baadhi zinaweza kugundua aina fulani ya virusi kama, Delta au Omicron. Ni baadhi ya maabara tu zinamiliki teknolojia inayohitjika kufanya vipimo hivi. Marekani inaongoza duniani kwa vipimo vya PCR, ikifuatiwa na Uingereza, Urusi, Ujerumani na Korea Kusini kama nchi zilizo na viwango vya juu vya upimaji. Nchini India, hata hivyo ni asilimia moja tu ya sampuli zinazotumwa kwenye maabara zinaweza kupimwa ili kugundua aina ya virusi vya Delta au Omicron. Sampuli kutoka kwa vipimo vya PCR ambazo zimepatikana na maambukizi ya kile kinachoonekana kuwa kuwa Omicron zimetumwa kwenye maabara kufanyiwa uchambuzi kamili wa maumbile, kutumia mbinu inayojulikana kama genomic sequencing(mpangilio wa genomic). Hii imethibitisha kuwa baadhi ya watu wameambukizwa aina hii mpya ya corona. Uchambuzi huu wa kimaabara wa nyenzo za kijeni za virusi ni muhimu katika kugundua kirusi hiki kipya na kujua mienendo yake. Visa vingi vya maambukizi ya Omicron havitambuliki kwa sababu inaweza kuchukua wiki kadhaa kabla mchakato huu kukamilika. Watu 77 wamethibitishwa kuambukizwa corona aina ya Omicron katika Mkoa wa Gauteng nchini Afrika Kusini, ambayo inaweza kufikisha hadi asilimia 90 ya maambukizo yote mapya. Inaonekana imeenea hasa Ulaya. Ureno na Uholanzi zimeripoti visa 13 (kila moja) vya maambukizi yaliyothibitishwa na Uingereza visa 14. Hata hivyo, takwimu hizi huenda zisionyeshe ni nchi zipi zilizo na maambukizi mengi zaidi ya corona aina ya Omicron, lakini ni nchi zipi zimegundua hivi karibuni. Dalili za Omicron ni zipi? Shirika la Afya Duniani linasema hakuna habari inayoonyesha kuwa dalili za Omicron ni tofauti na zile za aina nyingine - kwa hivyo kikohozi kipya, homa na kupoteza ladha au harufu bado ni dalili za kuzingatia. Watu waliopewa chanjo kamili nchini Afrika Kusini wameambukizwa Corona ya Omicron lakini dalili zao ni nyepesi. Hospitali nchini Afrika Kusini zinapokea vijana wengi zaidi ambao wamelazwa wakiwa na dalili mbaya zaidi - lakini wengi hawajachanjwa au wamepewa dozi moja pekee. Hii inaashiria kuwa kupata dozi mbili na dozi ya nyongeza ni njia nzuri ya kujilinda dhidi ya ugonjwa unaosababishwa na aina mpya ya kirusi cha corona. Kuna tofauti gani kati ya Omicron na aina zingine? Omicron ina mabadiliko mengi tofauti ambayo hayajaonekana hapo awali, na mengine mengi ambayo yameonekana. Katika majaribio ya kawaida, Omicron ina kile kinachojulikana kama "S-gene dropout" ambayo hurahisisha kufuatilia matukio chanya ambayo yanafanana na kirusi. Lakini sio "S-gene dropout" zote zitakuwa Omicron - mpangilio kamili wa genomic unahitajika ili kuwa na uhakika. Kuchambua muundo wa kijeni wa virusi ni sehemu muhimu ya kufanya kazi jinsi kirusi kinavyohusika. Kwa kuangalia kwa karibu nyenzo za kijeni zinazotolewa, wanasayansi wanaweza kuthibitisha kama mtu ana kirusi cha Omicron au Delta ambacho tayari kinazunguka kwa wingi. Mchakato huu hutoa tu habari kuhusu sampuli ambazo zinachambuliwa - lakini kwa kutumia matokeo hayo, wanasayansi wanaweza kukadiria ni sehemu gani ya kesi mpya inaweza kuwa aina mpya. Wanasayansi nchini Uingereza na Afrika Kusini wako mstari wa mbele katika teknolojia hii, ndiyo maana anuwai nyingi mpya zimegunduliwa katika nchi hizi. Lakini hiyo haimaanishi kuwa walianzia hapo. Kidogo sana kinachojulikana kuhusu jinsi kirusi hiki kinavyofanya kazi au ni kiasi gani cha tishio kinaweza kuwa. Kwa mfano, haijulikani ikiwa kinasambaa kwa urahisi zaidi, ikiwa inawafanya watu wadhoofike zaidi kuliko virusi vingine au ikiwa ulinzi dhidi ya chanjo utakuwa mdogo kuliko ilivyofikiriwa hapo awali. Lakini kwenye karatasi inaonekana kuwa na wasiwasi na ndio maana serikali zinachukua hatua haraka, isije ikwa habari mbaya. ### Response: AFYA ### End

JAKARTA, INDONESIA SERIKALI ya Indonesia imeionya Australia kuwa kuuhamisha ubalozi wake nchini Israel kutoka Tel Aviv kwenda Yerusalem kunaweza kuhujumu mchakato wa kutafuta amani kati ya Palestina na Israel. Waziri Mkuu wa Australia, Scott Morrison alisema nchi yake iko wazi kubadilisha msimamo wake kuhusu kuutambua Yerusalem kama mji mkuu wa Israel. Lakini amesisitiza bado nchi yake inajizatiti kwa suluhisho la kuwa na mataifa mawili. Waziri wa Mambo ya Nje wa Palestina Riyadh al Maliki amesema anatumaini Australia itatafakri upya uamuzi wake. Waziri wa Mambo ya Nje wa Indonesia Retno Marsudi amesema amewasilisha mtizamo wa nchi yake kwa Australia unaoihimiza pamoja na nchi nyingine kuendelea kuunga mkono mchakato wa amani na kutochukua hatua zozote zitakazouhujumu. Mabalozi wa nchi 13 za Kiarabu wamekutana na kukubaliana kutuma waraka wa pamoja kwa Australia kuelezea wasiwasi wao kuhusu hatua ya kutaka kuuhamishia ubalozi wake Yerusalem.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- JAKARTA, INDONESIA SERIKALI ya Indonesia imeionya Australia kuwa kuuhamisha ubalozi wake nchini Israel kutoka Tel Aviv kwenda Yerusalem kunaweza kuhujumu mchakato wa kutafuta amani kati ya Palestina na Israel. Waziri Mkuu wa Australia, Scott Morrison alisema nchi yake iko wazi kubadilisha msimamo wake kuhusu kuutambua Yerusalem kama mji mkuu wa Israel. Lakini amesisitiza bado nchi yake inajizatiti kwa suluhisho la kuwa na mataifa mawili. Waziri wa Mambo ya Nje wa Palestina Riyadh al Maliki amesema anatumaini Australia itatafakri upya uamuzi wake. Waziri wa Mambo ya Nje wa Indonesia Retno Marsudi amesema amewasilisha mtizamo wa nchi yake kwa Australia unaoihimiza pamoja na nchi nyingine kuendelea kuunga mkono mchakato wa amani na kutochukua hatua zozote zitakazouhujumu. Mabalozi wa nchi 13 za Kiarabu wamekutana na kukubaliana kutuma waraka wa pamoja kwa Australia kuelezea wasiwasi wao kuhusu hatua ya kutaka kuuhamishia ubalozi wake Yerusalem. ### Response: KIMATAIFA ### End

KIGALI, RWANDA OFISA wa zamani katika ngazi ya juu ya Jeshi la Ufaransa, Jenerali Jean Varret, ametoa ushahidi mpya kuhusu msimamo wa Ufaransa wakati wa mauaji ya kimbari dhidi ya Watutsi na Wahutu wenye msimamo wa wastani nchini Rwanda. Mkuu huyo wa zamani wa ujumbe wa ushirikiano wa kijeshi wa Ufaransa nchini Rwanda, amesema alipinga msaada wa Ufaransa kwa Rais Habyarimana, bila mafanikio. Kwa mujibu wa ofisa huyo mwenye umri wa miaka 84, mkuu wa polisi ya Rwanda wakati huo, Kanali Pierre-Celestin Rwagafilita, alimwambia mnamo mwaka 1990 kwamba Watutsi walio wachache wanatakiwa “kuangamizwa”. Jenerali Jean Varret, ametoa ushahidi huo kwa wenzetu wa redio France Inter na Mediapart. Ni karibu miaka 25 sasa baada ya mauaji hayo yaliyotokea nchini Rwanda, ambapo Varret anaamua kuvunja ukimya na kusema yaliyotokea huku akieleza jukumu la Ufaransa wakati wa mauaji hayo. Amerejelea hasa mazungumzo ya ana kwa ana kati yake na ofisa wa polisi wa zamani wa Rwanda, Pierre-Celestin Rwagafilita: “Na hapo, aliniambia: “Tunaongea ana kwa ana, sote hapa ni askari, tunapaswa kuweka mambo yote wazi. Ninakuomba hizo silaha, kwa sababu nitashiriki na jeshi katika operesheni ya kuondoa njiani tatizo hilo.” Niliposhangazwa na kauli hiyo, alisema: “Tatizo hilo ni rahisi sana. Ukweli ni kwamba Watutsi si wengi, tutawaangamiza,” aliniambia wazi. Kwa upande wa Jenerali Varret, amesema mpango wa mauaji ya kimbari ulikuwepo. Anasema pia kuwa alitoa taarifa hiyo kwa jeshi la Ufaransa, lakini viongozi hawakujibu: “Hakuna. Kwa sababu hawakutaka kuunga mkono mpango huo wa Habyarimana. Kwa bahati mbaya, historia imethibitisha kwamba ilikuwa ni kosa zaidi ya kosa, kwa sababu mauaji ya kimbari yalitokea bila hata hivyo kuzuia kabla hayajatokea wakati taarifa za mpango huo zilikuwepo. “Mwezi ujao, Rwanda inajiandaa kuadhimisha kumbukumbu ya miaka 25 ya mauaji ya kimbari. Rais wa Ufaransa amealikwa rasmi kwenye sherehe hizo. Elysee mpaka sasa, haijaweka wazi jibu lake. Emmanuel Macron alijibu tu kwamba Ufaransa itawakilishwa.”

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- KIGALI, RWANDA OFISA wa zamani katika ngazi ya juu ya Jeshi la Ufaransa, Jenerali Jean Varret, ametoa ushahidi mpya kuhusu msimamo wa Ufaransa wakati wa mauaji ya kimbari dhidi ya Watutsi na Wahutu wenye msimamo wa wastani nchini Rwanda. Mkuu huyo wa zamani wa ujumbe wa ushirikiano wa kijeshi wa Ufaransa nchini Rwanda, amesema alipinga msaada wa Ufaransa kwa Rais Habyarimana, bila mafanikio. Kwa mujibu wa ofisa huyo mwenye umri wa miaka 84, mkuu wa polisi ya Rwanda wakati huo, Kanali Pierre-Celestin Rwagafilita, alimwambia mnamo mwaka 1990 kwamba Watutsi walio wachache wanatakiwa “kuangamizwa”. Jenerali Jean Varret, ametoa ushahidi huo kwa wenzetu wa redio France Inter na Mediapart. Ni karibu miaka 25 sasa baada ya mauaji hayo yaliyotokea nchini Rwanda, ambapo Varret anaamua kuvunja ukimya na kusema yaliyotokea huku akieleza jukumu la Ufaransa wakati wa mauaji hayo. Amerejelea hasa mazungumzo ya ana kwa ana kati yake na ofisa wa polisi wa zamani wa Rwanda, Pierre-Celestin Rwagafilita: “Na hapo, aliniambia: “Tunaongea ana kwa ana, sote hapa ni askari, tunapaswa kuweka mambo yote wazi. Ninakuomba hizo silaha, kwa sababu nitashiriki na jeshi katika operesheni ya kuondoa njiani tatizo hilo.” Niliposhangazwa na kauli hiyo, alisema: “Tatizo hilo ni rahisi sana. Ukweli ni kwamba Watutsi si wengi, tutawaangamiza,” aliniambia wazi. Kwa upande wa Jenerali Varret, amesema mpango wa mauaji ya kimbari ulikuwepo. Anasema pia kuwa alitoa taarifa hiyo kwa jeshi la Ufaransa, lakini viongozi hawakujibu: “Hakuna. Kwa sababu hawakutaka kuunga mkono mpango huo wa Habyarimana. Kwa bahati mbaya, historia imethibitisha kwamba ilikuwa ni kosa zaidi ya kosa, kwa sababu mauaji ya kimbari yalitokea bila hata hivyo kuzuia kabla hayajatokea wakati taarifa za mpango huo zilikuwepo. “Mwezi ujao, Rwanda inajiandaa kuadhimisha kumbukumbu ya miaka 25 ya mauaji ya kimbari. Rais wa Ufaransa amealikwa rasmi kwenye sherehe hizo. Elysee mpaka sasa, haijaweka wazi jibu lake. Emmanuel Macron alijibu tu kwamba Ufaransa itawakilishwa.” ### Response: KIMATAIFA ### End

WAZIRI wa Mifugo na Uvuvi, Luhaga Mpina amepiga marufuku makongamano ya wafugaji ya kumpongeza Rais John Magufuli kwa uamuzi aliochukua wa kuwasaidia, badala yake ametaka wafugaji watumie kipindi hicho kifupi kuainisha maeneo yaliyopoteza sifa za uhifadhi ili yachukuliwe kwa ajili ya malisho ya mifugo.Hivyo aliagiza wafugaji kote nchini kujipanga na kupendekeza maeneo yaliyopoteza sifa za uhifadhi, mashamba yasiyoendelezwa ili wafugaji wapatiwe kwa ajili ya malisho ya mifugo yao kama sehemu ya kuunga mkono uamuzi uliotolewa wa kusaidia sekta hiyo.Akizungumza katika mkutano wa kuwasikiliza wananchi waishio kando ya Hifadhi ya Pori la Akiba la Maswa wilayani Meatu mkoani Simiyu kwenye ziara ya Kamati ya mawaziri nane uliofanyika Mjini Mwandoya wilayani Meatu, alisema tangu mwaka 2000 tume zaidi ya 27 ziliundwa na Bunge na serikali kushughulikia migogoro zaidi ya 1,095.Hata hivyo, alieleza kuwa asilimia 99 ya mapendekezo ya tume hizo hayajatekelezwa hadi leo. Alisema tume nyingi zilizoundwa miaka ya nyuma kushughulikia migogoro hiyo zilichakachuliwa hata kabla ya kukabidhi matokeo ya mambo waliyobaini kwa kuwa kwenye migogoro hiyo wako baadhi ya viongozi wa serikali. Alisema baadhi ya watendaji wa serikali walilazimika hata kutoa rushwa ili kubadilisha maamuzi ya tume zilizokuwa zinaundwa kushughulikia migogoro hiyo kwa sababu wananufaika na migogoro hiyo.“Dk Magufuli akasema hapana nitaunda tume ambayo haitapokea rushwa timu ya Lukuvi mnaiona ina sura ya kupokea rushwa? Vichwa vya kina Mpina unaweza ukawapa nini wakakubali, akasema wananchi wangu watahangaika mpaka lini, watauana mpaka lini mifugo mingi imedhulumiwa kwa kivuli cha uhifadhi, na tume yenyewe ndio hii sasa ya mawaziri nane,” alisema Mpina.Mpina aliwahakikishia wananchi kuwa mapendekezo yaliyotolewa na wananchi yatafika kwa Rais tofauti na tume zingine zilizotangulia zilikuwa hazina uwazi wa namna ya kuchukua maoni na namna ya kufikisha mapendekezo serikalini. Kutokana na hali hiyo aliagiza wafugaji wote nchini kutopoteza muda kwa kufanya makongamano na maandamano ya kumpongeza Rais kwa sasa kwani amewapa kazi wakulima, wafugaji, wavuvi kuangalia maeneo ambayo yamepoteza sifa yaweze kupendekezwa ili wafugaji wayapate.“Najua furaha yenu kwa uamuzi huu lakini kwa sasa sisi kama wafugaji tusipoteze muda wa makongamano na kumshangilia Rais wakati ametupa kazi kubwa ya kupendekeza maeneo hayo ili mwisho tuyapate, yafutwe tuweze kufanya shughuli kilimo, ufugaji,”alisema. Hivyo Waziri Mpina amekataa kuhudhuria makongamano ya vyama vya wafugaji ambao wamemualika kuhudhuria sherehe hizo na kuwataka kujipanga vizuri kupendekeza ili kuitumia vizuri nafasi ya pekee waliyopewa na Rais Magufuli.“Hakuna kiongozi mwingine yeyote katika historia ya Tanzania ambaye amekuwa na mtizamo wa kutatua kero za wananchi wake kama Rais, huyu historia itaandika ya Tanzania na hata ya dunia kwa mtazamo wake ambapo wananchi wengi wakitaka kupaza sauti zao wanazuiwa na watu wachache ambao walikuwa na masilahi katika mambo hayo sasa hayo yote yamefika mwisho,” alisisitiza Waziri Mpina. Mwenyekiti wa Kamati hiyo Maalumu na Waziri wa Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi, William Lukuvi aliwahakikishia wananchi walioondolewa kupisha mita 500 warudi waendelee na shughuli zao kwani Rais Magufuli alishasitisha kuwaondoa wananchi hao.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WAZIRI wa Mifugo na Uvuvi, Luhaga Mpina amepiga marufuku makongamano ya wafugaji ya kumpongeza Rais John Magufuli kwa uamuzi aliochukua wa kuwasaidia, badala yake ametaka wafugaji watumie kipindi hicho kifupi kuainisha maeneo yaliyopoteza sifa za uhifadhi ili yachukuliwe kwa ajili ya malisho ya mifugo.Hivyo aliagiza wafugaji kote nchini kujipanga na kupendekeza maeneo yaliyopoteza sifa za uhifadhi, mashamba yasiyoendelezwa ili wafugaji wapatiwe kwa ajili ya malisho ya mifugo yao kama sehemu ya kuunga mkono uamuzi uliotolewa wa kusaidia sekta hiyo.Akizungumza katika mkutano wa kuwasikiliza wananchi waishio kando ya Hifadhi ya Pori la Akiba la Maswa wilayani Meatu mkoani Simiyu kwenye ziara ya Kamati ya mawaziri nane uliofanyika Mjini Mwandoya wilayani Meatu, alisema tangu mwaka 2000 tume zaidi ya 27 ziliundwa na Bunge na serikali kushughulikia migogoro zaidi ya 1,095.Hata hivyo, alieleza kuwa asilimia 99 ya mapendekezo ya tume hizo hayajatekelezwa hadi leo. Alisema tume nyingi zilizoundwa miaka ya nyuma kushughulikia migogoro hiyo zilichakachuliwa hata kabla ya kukabidhi matokeo ya mambo waliyobaini kwa kuwa kwenye migogoro hiyo wako baadhi ya viongozi wa serikali. Alisema baadhi ya watendaji wa serikali walilazimika hata kutoa rushwa ili kubadilisha maamuzi ya tume zilizokuwa zinaundwa kushughulikia migogoro hiyo kwa sababu wananufaika na migogoro hiyo.“Dk Magufuli akasema hapana nitaunda tume ambayo haitapokea rushwa timu ya Lukuvi mnaiona ina sura ya kupokea rushwa? Vichwa vya kina Mpina unaweza ukawapa nini wakakubali, akasema wananchi wangu watahangaika mpaka lini, watauana mpaka lini mifugo mingi imedhulumiwa kwa kivuli cha uhifadhi, na tume yenyewe ndio hii sasa ya mawaziri nane,” alisema Mpina.Mpina aliwahakikishia wananchi kuwa mapendekezo yaliyotolewa na wananchi yatafika kwa Rais tofauti na tume zingine zilizotangulia zilikuwa hazina uwazi wa namna ya kuchukua maoni na namna ya kufikisha mapendekezo serikalini. Kutokana na hali hiyo aliagiza wafugaji wote nchini kutopoteza muda kwa kufanya makongamano na maandamano ya kumpongeza Rais kwa sasa kwani amewapa kazi wakulima, wafugaji, wavuvi kuangalia maeneo ambayo yamepoteza sifa yaweze kupendekezwa ili wafugaji wayapate.“Najua furaha yenu kwa uamuzi huu lakini kwa sasa sisi kama wafugaji tusipoteze muda wa makongamano na kumshangilia Rais wakati ametupa kazi kubwa ya kupendekeza maeneo hayo ili mwisho tuyapate, yafutwe tuweze kufanya shughuli kilimo, ufugaji,”alisema. Hivyo Waziri Mpina amekataa kuhudhuria makongamano ya vyama vya wafugaji ambao wamemualika kuhudhuria sherehe hizo na kuwataka kujipanga vizuri kupendekeza ili kuitumia vizuri nafasi ya pekee waliyopewa na Rais Magufuli.“Hakuna kiongozi mwingine yeyote katika historia ya Tanzania ambaye amekuwa na mtizamo wa kutatua kero za wananchi wake kama Rais, huyu historia itaandika ya Tanzania na hata ya dunia kwa mtazamo wake ambapo wananchi wengi wakitaka kupaza sauti zao wanazuiwa na watu wachache ambao walikuwa na masilahi katika mambo hayo sasa hayo yote yamefika mwisho,” alisisitiza Waziri Mpina. Mwenyekiti wa Kamati hiyo Maalumu na Waziri wa Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi, William Lukuvi aliwahakikishia wananchi walioondolewa kupisha mita 500 warudi waendelee na shughuli zao kwani Rais Magufuli alishasitisha kuwaondoa wananchi hao. ### Response: KITAIFA ### End

Zainab Iddy BODI ya Ligi Kupitia Kamati yake ya Uendeshaji na Usimamizi wa Ligi Tanzania (Kamati ya saa 72) imetoa onyo kwa mwamuzi Jonesia Rukyaa baada ya kubainika kuchezesha chini ya kiwango mechi ya watani na jadi Simba na Yanga uliochezwa Januari 4, mwaka huu. Katika mchezo huo uliochezwa Uwanja wa Taifa, Dar es Salaam, Simba walikuwa wa kwanza kuziona nyavu za Yanga  kupitia kwa nyota wao Meddie Kagere na Deo Kanda wakati kwa Yanga ni Mapinduzi Balama na Mohamed Issa ‘Mo Banka’ na kuufanya mchezo huo kumalizika kwa sare ya mabao 2-2. Akizungumza katika ofisi za Shirikisho la Soka Tanzania (TFF), Kaimu Mtendaji Mkuu wa Bodi ya Ligi, Ibrahim Mwanyela, alisema baada ya kupitia video ya mchezo mzima wa Simba na Yanga, kamati ilibaini kulikuwa na kasoro kubwa kwa waamuzi waliosababisha matokeo ambayo si sahihi. “Matokeo hayawezi kubadilika lakini kamati imeona ili kutorudiwa kwa makosa, waamuzi Jonesia na Soud Lilla wapewe barua za onyo kali kwani hawakuweza kuzitafsiri sheria 17 za soka ipasavyo kiasi cha kutoa maamuzi ambayo si sahihi. “Iwapo kama waamuzi hawa watakuja kufanya makosa kwa mara nyingine kamati italazimika kuwapa adhabu ya kuwafungia kuchezesha kwani kitendo cha kutotafsiri vizuri sheria za mpira kinasababisha kuinyima haki timu moja huku nyingine ikipata matokeo ambayo si haki yao,” alisema Mwanyela. Miongoni mwa matukio yalioonekana kuleta utata kiasi cha kutupiwa lawama waamuzi lile bao la Kagere alilofunga kwa penalti baada ya video kuonyesha hakuwa ameshikwa na Kelvin Yondan ndani ya boksi kama ambavyo Jonesia alitafsiri. Tukio lingine ni lile la beki wa Simba, Pascal Wawa kumfanyia madhambi ya makusudi Ditram Nchimbi kwa kumkanyanga kiasi cha kushindwa kuendelea na mchezo lakini lilishindwa kutolewa adhabu. Wakati huo huo, Bodi ya Ligi imetoa onyo kwa mwamuzi Florentina Zabron aliyechezesha mchezo namba 17 kati ya Mbeya City dhidi ya Yanga katika uwanja wa Sokoine uliomalizika kwa sare ya bila kufungana. Kwa mujibu wa Kamati ya saa 72, Florentina aliamuru mchezo kuchezwa katika uwanja ambao hakuwa kwenye hali nzuri kutokana na mvua lakini pia alionekana kushindwa kutafsiri vizuri sheria 17 za soka.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Zainab Iddy BODI ya Ligi Kupitia Kamati yake ya Uendeshaji na Usimamizi wa Ligi Tanzania (Kamati ya saa 72) imetoa onyo kwa mwamuzi Jonesia Rukyaa baada ya kubainika kuchezesha chini ya kiwango mechi ya watani na jadi Simba na Yanga uliochezwa Januari 4, mwaka huu. Katika mchezo huo uliochezwa Uwanja wa Taifa, Dar es Salaam, Simba walikuwa wa kwanza kuziona nyavu za Yanga  kupitia kwa nyota wao Meddie Kagere na Deo Kanda wakati kwa Yanga ni Mapinduzi Balama na Mohamed Issa ‘Mo Banka’ na kuufanya mchezo huo kumalizika kwa sare ya mabao 2-2. Akizungumza katika ofisi za Shirikisho la Soka Tanzania (TFF), Kaimu Mtendaji Mkuu wa Bodi ya Ligi, Ibrahim Mwanyela, alisema baada ya kupitia video ya mchezo mzima wa Simba na Yanga, kamati ilibaini kulikuwa na kasoro kubwa kwa waamuzi waliosababisha matokeo ambayo si sahihi. “Matokeo hayawezi kubadilika lakini kamati imeona ili kutorudiwa kwa makosa, waamuzi Jonesia na Soud Lilla wapewe barua za onyo kali kwani hawakuweza kuzitafsiri sheria 17 za soka ipasavyo kiasi cha kutoa maamuzi ambayo si sahihi. “Iwapo kama waamuzi hawa watakuja kufanya makosa kwa mara nyingine kamati italazimika kuwapa adhabu ya kuwafungia kuchezesha kwani kitendo cha kutotafsiri vizuri sheria za mpira kinasababisha kuinyima haki timu moja huku nyingine ikipata matokeo ambayo si haki yao,” alisema Mwanyela. Miongoni mwa matukio yalioonekana kuleta utata kiasi cha kutupiwa lawama waamuzi lile bao la Kagere alilofunga kwa penalti baada ya video kuonyesha hakuwa ameshikwa na Kelvin Yondan ndani ya boksi kama ambavyo Jonesia alitafsiri. Tukio lingine ni lile la beki wa Simba, Pascal Wawa kumfanyia madhambi ya makusudi Ditram Nchimbi kwa kumkanyanga kiasi cha kushindwa kuendelea na mchezo lakini lilishindwa kutolewa adhabu. Wakati huo huo, Bodi ya Ligi imetoa onyo kwa mwamuzi Florentina Zabron aliyechezesha mchezo namba 17 kati ya Mbeya City dhidi ya Yanga katika uwanja wa Sokoine uliomalizika kwa sare ya bila kufungana. Kwa mujibu wa Kamati ya saa 72, Florentina aliamuru mchezo kuchezwa katika uwanja ambao hakuwa kwenye hali nzuri kutokana na mvua lakini pia alionekana kushindwa kutafsiri vizuri sheria 17 za soka. ### Response: MICHEZO ### End

NA THERESIA GASPER, DAR ES SALAAM UONGOZI wa Klabu ya Simba umempunguzia adhabu beki Hassan Isihaka kutoka muda usiojulikana hadi mwezi mmoja huku ukimuondoa katika nafasi ya nahodha msaidizi kutokana kuonesha utovu wa nidhamu kwa kocha wa timu hiyo, Jackson Mayanja. Adhabu ya kusimamishwa mwezi mmoja kwa Isihaka itaanzia tarehe aliyokabidhiwa barua, ambapo sasa zimebaki siku 11 huku akilipwa nusu mshahara. Uamuzi huo umefikiwa baada ya Mayanja kuzungumza na Kamati ya Utendaji ambayo ilitoa adhabu hiyo ili beki huyo wa kati aweze kupunguziwa adhabu. Akizungumza Dar es Salaam jana, Mkuu wa Idara ya Habari na Mawasiliano wa klabu hiyo, Haji Manara, alisema Simba ni timu kubwa hivyo haiwezi kukumbatia vitendo vya utovu wa nidhamu vitakavyofanywa na wachezaji wake. “Kocha aliiomba Kamati ya Utendaji impunguzie adhabu, jambo ambalo limekubaliwa na sasa mchezaji huyo atasimamishwa kwa mwezi mmoja na pia ameondolewa kuwa nahodha msaidizi ili iwe fundisho kwa wengine,” alisema. Alisema wachezaji wanatakiwa kufanya vitendo vinavyoendana na hadhi ya klabu hiyo kwani hawatamuonea huruma yeyote ambaye atakwenda kinyume hata kama kiwango chake kipo juu. Isihaka ambaye ni mmoja wa mabeki muhimu ndani ya kikosi cha Simba, alikumbwa na adhabu hiyo baada ya kumtolea Mayanja maneno yaliyoashiria utovu wa nidhamu wakati timu hiyo ikijiandaa na mchezo wa Kombe la FA dhidi ya Singida United. Wakati huo huo, Mwenyekiti wa Kamati ya Utendaji na Wanachama wa klabu hiyo, Iddy Kajura, alielezea maandalizi ya mchezo wao dhidi ya Coastal Union huku akitamba kuwa wamejipanga kuondoka na pointi tatu ili kuondoa dhana ya kuitwa wa mchangani. “Tunawaomba mashabiki wa Simba wajitokeze kwa wingi kushuhudia mchezo huo, kwa wale ambao watahitaji usafiri kwenda Tanga kutakuwa na mabasi ambayo kila mmoja atatakiwa kiasi cha shilingi 25,000 kwa nauli ya kwenda na kurudi.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NA THERESIA GASPER, DAR ES SALAAM UONGOZI wa Klabu ya Simba umempunguzia adhabu beki Hassan Isihaka kutoka muda usiojulikana hadi mwezi mmoja huku ukimuondoa katika nafasi ya nahodha msaidizi kutokana kuonesha utovu wa nidhamu kwa kocha wa timu hiyo, Jackson Mayanja. Adhabu ya kusimamishwa mwezi mmoja kwa Isihaka itaanzia tarehe aliyokabidhiwa barua, ambapo sasa zimebaki siku 11 huku akilipwa nusu mshahara. Uamuzi huo umefikiwa baada ya Mayanja kuzungumza na Kamati ya Utendaji ambayo ilitoa adhabu hiyo ili beki huyo wa kati aweze kupunguziwa adhabu. Akizungumza Dar es Salaam jana, Mkuu wa Idara ya Habari na Mawasiliano wa klabu hiyo, Haji Manara, alisema Simba ni timu kubwa hivyo haiwezi kukumbatia vitendo vya utovu wa nidhamu vitakavyofanywa na wachezaji wake. “Kocha aliiomba Kamati ya Utendaji impunguzie adhabu, jambo ambalo limekubaliwa na sasa mchezaji huyo atasimamishwa kwa mwezi mmoja na pia ameondolewa kuwa nahodha msaidizi ili iwe fundisho kwa wengine,” alisema. Alisema wachezaji wanatakiwa kufanya vitendo vinavyoendana na hadhi ya klabu hiyo kwani hawatamuonea huruma yeyote ambaye atakwenda kinyume hata kama kiwango chake kipo juu. Isihaka ambaye ni mmoja wa mabeki muhimu ndani ya kikosi cha Simba, alikumbwa na adhabu hiyo baada ya kumtolea Mayanja maneno yaliyoashiria utovu wa nidhamu wakati timu hiyo ikijiandaa na mchezo wa Kombe la FA dhidi ya Singida United. Wakati huo huo, Mwenyekiti wa Kamati ya Utendaji na Wanachama wa klabu hiyo, Iddy Kajura, alielezea maandalizi ya mchezo wao dhidi ya Coastal Union huku akitamba kuwa wamejipanga kuondoka na pointi tatu ili kuondoa dhana ya kuitwa wa mchangani. “Tunawaomba mashabiki wa Simba wajitokeze kwa wingi kushuhudia mchezo huo, kwa wale ambao watahitaji usafiri kwenda Tanga kutakuwa na mabasi ambayo kila mmoja atatakiwa kiasi cha shilingi 25,000 kwa nauli ya kwenda na kurudi. ### Response: MICHEZO ### End

CHAMA  cha Wandishi wa Habari Wanawake Tanzania (TAMWA) kimemtangaza Rose Rueben kuwa mkurugenzi mtendaji wake mpya kujaza nafasi inayoachwa wazi na Edda Sanga, anayemaliza nafasi yake. Mkurugenzi huyo mpya amekabidhiwa ofisi rasmi leo katika hafla fupi iliyofanyika kwenye ofisi za Tamwa zilizopo Sinza Mori, jijini Dar es Salaam na kuhudhuriwa na wanachama mbalimbali wa chama hicho.  Dk. Rose Ruben  aliwahi kufanya kazi  Radio Tanzania Dar es Salaam, sasa TBC Taifa, Mfuko wa Vyombo vya Habari (TMF), kabla ya kuamua kuachana na shirika hilo na kufanya shughuli zake binafsi huku akiendeleza harakati za kumkomboa mwanamke na watoto. Akizungumza mara baada ya kukabidhiwa wadhifa wa kuongoza taasisi hiyo,Rose alisema: “Nitaendeleza harakati za kumkomboa mwanamke na watoto, kupinga ukatili wa kijinsia, kufanya kazi kwa kufuata katiba, kanuni na sheria za nchi ili tusitoke nje ya sheria za  nchi yetu, naomba tushirikiane kuhakikisha Tamwa inasonga mbele, tuchape kazi kwa maendeleo ya Tamwa na jamii ya watanzania wanaotuzunguka, hapa kazi tu.”Kwa mujibu wa mwanaharakati huyo, Tamwa inatekeleza mradi wa kupinga ukatili kwa watoto na wanawake katika wilaya saba lakini chini ya uongozi wake atahakikisha mradi huo unatekelezwa Tanzania nzima. “Natamani mradi huu ufike Tanzania nzima,  ili nchi iweze kuendelea ni lazima kuwepo na wanawake wenye afya njema ya kimwili na kiakili, na hilo litawezekana endapo watatendewa haki. “Hata nyinyi wanaume ili muweze kufanya kazi zenu vizuri na kuishi vizuri ni lazima watendeeni  mema wanawake hususani wake zenu, wachumba zenu, hao ni sawa na dada na mama zenu, natamani kuona vitendo vya ukatili dhidi ya watoto na wanawake vinamalizika, Tanzania bila ukatili wa wanawake na watoto inawezekana," amesisitiza.Naye Edda Sanga analiyemaliza muda wake ametoa rai kwa waandishi wa habari wachanga kujiongeza hususani katika kujiendeleza kielimu ili kuendana na kasi ya maendeleo duniani.  

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- CHAMA  cha Wandishi wa Habari Wanawake Tanzania (TAMWA) kimemtangaza Rose Rueben kuwa mkurugenzi mtendaji wake mpya kujaza nafasi inayoachwa wazi na Edda Sanga, anayemaliza nafasi yake. Mkurugenzi huyo mpya amekabidhiwa ofisi rasmi leo katika hafla fupi iliyofanyika kwenye ofisi za Tamwa zilizopo Sinza Mori, jijini Dar es Salaam na kuhudhuriwa na wanachama mbalimbali wa chama hicho.  Dk. Rose Ruben  aliwahi kufanya kazi  Radio Tanzania Dar es Salaam, sasa TBC Taifa, Mfuko wa Vyombo vya Habari (TMF), kabla ya kuamua kuachana na shirika hilo na kufanya shughuli zake binafsi huku akiendeleza harakati za kumkomboa mwanamke na watoto. Akizungumza mara baada ya kukabidhiwa wadhifa wa kuongoza taasisi hiyo,Rose alisema: “Nitaendeleza harakati za kumkomboa mwanamke na watoto, kupinga ukatili wa kijinsia, kufanya kazi kwa kufuata katiba, kanuni na sheria za nchi ili tusitoke nje ya sheria za  nchi yetu, naomba tushirikiane kuhakikisha Tamwa inasonga mbele, tuchape kazi kwa maendeleo ya Tamwa na jamii ya watanzania wanaotuzunguka, hapa kazi tu.”Kwa mujibu wa mwanaharakati huyo, Tamwa inatekeleza mradi wa kupinga ukatili kwa watoto na wanawake katika wilaya saba lakini chini ya uongozi wake atahakikisha mradi huo unatekelezwa Tanzania nzima. “Natamani mradi huu ufike Tanzania nzima,  ili nchi iweze kuendelea ni lazima kuwepo na wanawake wenye afya njema ya kimwili na kiakili, na hilo litawezekana endapo watatendewa haki. “Hata nyinyi wanaume ili muweze kufanya kazi zenu vizuri na kuishi vizuri ni lazima watendeeni  mema wanawake hususani wake zenu, wachumba zenu, hao ni sawa na dada na mama zenu, natamani kuona vitendo vya ukatili dhidi ya watoto na wanawake vinamalizika, Tanzania bila ukatili wa wanawake na watoto inawezekana," amesisitiza.Naye Edda Sanga analiyemaliza muda wake ametoa rai kwa waandishi wa habari wachanga kujiongeza hususani katika kujiendeleza kielimu ili kuendana na kasi ya maendeleo duniani.   ### Response: KITAIFA ### End

LONDON, ENGLAND KOCHA wa Liverpool, Jurgen Klopp, amesisitiza kuwa amemwomba msamaha kocha wa Everton, Marco Silva, kwa kitendo chake cha kuingia uwanjani akishangilia baada ya bao la ushindi la dakika za lala salama lililofungwa na Divock Origi. Kocha Silva alikataa kupokea ombi hilo la msamaha lakini uamuzi huo haukumfanya Klopp kushindwa kushangilia ushindi huo. Klopp, aliingia uwanjani akishangilia kwa kumkumbatia kipa wake, Alisson Becker, baada ya bao hilo lililofungwa dakika ya 90. Hata hivyo, kitendo hicho cha Klopp kinaweza kumgharimu na kuitwa na Chama cha Soka England (FA), ili kutoa maelezo. Klopp alisema: “Baada ya mchezo nilimwomba msamaha kocha Silva. Nilimweleza kiasi gani ninaheshimu kazi yake akiwa kocha wa timu hiyo. Everton ni washindani wa kweli. “Mchezo wa watani wa jadi ni mgumu kweli, lakini huu ulikuwa tofauti katika miaka michache iliyopita. Basi ni kitu gani naweza kusema? Sikutaka kukimbia ndani ya uwanja, haikuwa mipango yangu, wala sikuhitaji kukimbilia kwa Becker, lakini hali hii hutokea. “Kwa yote yaliyotokea dakika 95 tena kwa heshima zangu zote kwa Everton ni timu nzuri. Timu zote zilikuwa vizuri katika kupambana, ulikuwa mchezo mzuri wa watani wa jadi. “Ubora wetu ulikuwa katika kupiga pasi fupi pamoja na kushambulia kwa kushtukiza. Tulijaribu kuumiliki mchezo  lakini ilikuwa vigumu kwetu kufanya hivyo.” Kocha Silva alisema Klopp hakuwa ameomba msamaha: “Hakuomba msamaha kwangu. Niwe mkweli sikuona wala kusikia akisema neno samahani kwangu. Sidhani kama alitarajia kitu kama kile kingetokea. Ilikuwa bahati yao  kushinda lakini huu ni mchezo wa mpira.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- LONDON, ENGLAND KOCHA wa Liverpool, Jurgen Klopp, amesisitiza kuwa amemwomba msamaha kocha wa Everton, Marco Silva, kwa kitendo chake cha kuingia uwanjani akishangilia baada ya bao la ushindi la dakika za lala salama lililofungwa na Divock Origi. Kocha Silva alikataa kupokea ombi hilo la msamaha lakini uamuzi huo haukumfanya Klopp kushindwa kushangilia ushindi huo. Klopp, aliingia uwanjani akishangilia kwa kumkumbatia kipa wake, Alisson Becker, baada ya bao hilo lililofungwa dakika ya 90. Hata hivyo, kitendo hicho cha Klopp kinaweza kumgharimu na kuitwa na Chama cha Soka England (FA), ili kutoa maelezo. Klopp alisema: “Baada ya mchezo nilimwomba msamaha kocha Silva. Nilimweleza kiasi gani ninaheshimu kazi yake akiwa kocha wa timu hiyo. Everton ni washindani wa kweli. “Mchezo wa watani wa jadi ni mgumu kweli, lakini huu ulikuwa tofauti katika miaka michache iliyopita. Basi ni kitu gani naweza kusema? Sikutaka kukimbia ndani ya uwanja, haikuwa mipango yangu, wala sikuhitaji kukimbilia kwa Becker, lakini hali hii hutokea. “Kwa yote yaliyotokea dakika 95 tena kwa heshima zangu zote kwa Everton ni timu nzuri. Timu zote zilikuwa vizuri katika kupambana, ulikuwa mchezo mzuri wa watani wa jadi. “Ubora wetu ulikuwa katika kupiga pasi fupi pamoja na kushambulia kwa kushtukiza. Tulijaribu kuumiliki mchezo  lakini ilikuwa vigumu kwetu kufanya hivyo.” Kocha Silva alisema Klopp hakuwa ameomba msamaha: “Hakuomba msamaha kwangu. Niwe mkweli sikuona wala kusikia akisema neno samahani kwangu. Sidhani kama alitarajia kitu kama kile kingetokea. Ilikuwa bahati yao  kushinda lakini huu ni mchezo wa mpira. ### Response: MICHEZO ### End

Maonesho hayo ya Biashara ya Afrika Mashariki ambayo kukutanisha wadau pamoja na kubadilishana uzoefu wa kibiashara na kuwawezesha ushirikiano wa biashara katika nchini za ukanda wa mashariki.Airtel ilipokea makombe manne ya ubora katika vipengele vya kutoa huduma; katika sekta ya mawasiliano; katika teknolojia ya mawasiliano ya habari na namba mbili katika maonesho ya mwaka huu.Akizungumza kwenye hafla hiyo, Katibu Mkuu wa Wizara ya Viwanda na Biashara, Uledi Abbas Musa alisema amefurahishwa kwa kampuni ya Airtel kutwaa ushindi huo.“Leo najisikia furaha kuwazawadia kampuni ya simu za mkononi ya Airtel kwa kuonesha ubora wake katika huduma, bidhaa, teknolojia za kibunifu na kwa kuwa washindi wa pili katika maonyesho ya mwaka huu,” alisema.Kwa upande wake Ofisa Masoko na bidhaa wa Airtel , Emmanuel Raphael alisema huu ni mwaka wa tano mfululizo sasa kwa Airtel kushiriki katika maonesho haya wakiwa na lengo la kufikia wateja wake. Nchi zilizoshiriki katika maonyesho ya mwaka huu ni pamoja na Tanzania, Kenya, Uganda, Rwanda na Burundi.

UCHUMI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Maonesho hayo ya Biashara ya Afrika Mashariki ambayo kukutanisha wadau pamoja na kubadilishana uzoefu wa kibiashara na kuwawezesha ushirikiano wa biashara katika nchini za ukanda wa mashariki.Airtel ilipokea makombe manne ya ubora katika vipengele vya kutoa huduma; katika sekta ya mawasiliano; katika teknolojia ya mawasiliano ya habari na namba mbili katika maonesho ya mwaka huu.Akizungumza kwenye hafla hiyo, Katibu Mkuu wa Wizara ya Viwanda na Biashara, Uledi Abbas Musa alisema amefurahishwa kwa kampuni ya Airtel kutwaa ushindi huo.“Leo najisikia furaha kuwazawadia kampuni ya simu za mkononi ya Airtel kwa kuonesha ubora wake katika huduma, bidhaa, teknolojia za kibunifu na kwa kuwa washindi wa pili katika maonyesho ya mwaka huu,” alisema.Kwa upande wake Ofisa Masoko na bidhaa wa Airtel , Emmanuel Raphael alisema huu ni mwaka wa tano mfululizo sasa kwa Airtel kushiriki katika maonesho haya wakiwa na lengo la kufikia wateja wake. Nchi zilizoshiriki katika maonyesho ya mwaka huu ni pamoja na Tanzania, Kenya, Uganda, Rwanda na Burundi. ### Response: UCHUMI ### End

  Na JANETH MUSHI -ARUSHA Waziri wa Mambo ya Ndani ya Nchi, Mwigulu Nchemba amesema serikali itaendelea kuboresha makazi ya Askari Polisi kote nchini. Mwigulu ametoa kauli hiyo leo jijini Arusha baada ya kutembelea eneo ambalo linajengwa nyumba za askari zilizoteketea kwa moto hivi karibuni ambapo pia amesema hivi sasa katika mikoa saba tofauti hapa nchini ikiwamo Dar Es Salaam, ujenzi wa nyumba za askari unaendelea na ambapo ujenzi wa nyumba hizo utakapokamilika wataangalia namna ya kuboresha na kujenga nyumba nyingine za askari hao kutokana na nyumba wanazoishi sasa kutokuwa na ubora. Mmoja wa wadau mkoani hapa waliochangia ujenzi huo ambaye pia ni Mkurugenzi wa Tanzanite One, Hussein Gonga amesema kuwa kwa kutambua umuhimu wa ulinzi na usalama wameamua kushirikiana na serikali kwa ajili ya ujenzi wa nyumba hizo. “Askari wanapaswa kuishi katika mazingira mazuri ili wafanye kazi zao kwa ufanisi, ndiyo maana tumewajibika kwa haraka sana, Rais John Magufuli alitufungulia mlango akatuhamasisha na sisi kama wafanyabiashara tumejitolea kujenga nyumba 18,” amesema. Gonga amewaomba wadau wengine wakiwamo wafanyabiashara kujitokeza kusaidia ujenzi wa nyumba hizo kwani askari ndiyo wenye jukumu la kulinda usalama wa raia na mali zao hasa ikizingatiwa biashara inahitaji usalama. Naye Mwenyekiti wa Kamati hiyo ya ujenzi,ambaye pia ni mfanyabiashara jijini hapa, Hans Paul ambaye pia anashirikiana na Serikali katika ujenzi huo amesema kwa kutambua umuhimu wa Polisi hasa katika ulinzi na usalama, wameamua kusimamia ujenzi wa nyumba hizo ili polisi hao wapate makazi bora ya kuishi. “Tunatarajia kutumia zaidi ya ya Sh milioni 400 lakini kwa sababu tukio hilo lilitokea ghafla hatujajua kiasi kitakachotumika hadi nyumba hizo 31 kukamilika kwani tutaweka umeme pamoja na kutengeneza miundombinu ya maji taka,” amesema.  

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- --   Na JANETH MUSHI -ARUSHA Waziri wa Mambo ya Ndani ya Nchi, Mwigulu Nchemba amesema serikali itaendelea kuboresha makazi ya Askari Polisi kote nchini. Mwigulu ametoa kauli hiyo leo jijini Arusha baada ya kutembelea eneo ambalo linajengwa nyumba za askari zilizoteketea kwa moto hivi karibuni ambapo pia amesema hivi sasa katika mikoa saba tofauti hapa nchini ikiwamo Dar Es Salaam, ujenzi wa nyumba za askari unaendelea na ambapo ujenzi wa nyumba hizo utakapokamilika wataangalia namna ya kuboresha na kujenga nyumba nyingine za askari hao kutokana na nyumba wanazoishi sasa kutokuwa na ubora. Mmoja wa wadau mkoani hapa waliochangia ujenzi huo ambaye pia ni Mkurugenzi wa Tanzanite One, Hussein Gonga amesema kuwa kwa kutambua umuhimu wa ulinzi na usalama wameamua kushirikiana na serikali kwa ajili ya ujenzi wa nyumba hizo. “Askari wanapaswa kuishi katika mazingira mazuri ili wafanye kazi zao kwa ufanisi, ndiyo maana tumewajibika kwa haraka sana, Rais John Magufuli alitufungulia mlango akatuhamasisha na sisi kama wafanyabiashara tumejitolea kujenga nyumba 18,” amesema. Gonga amewaomba wadau wengine wakiwamo wafanyabiashara kujitokeza kusaidia ujenzi wa nyumba hizo kwani askari ndiyo wenye jukumu la kulinda usalama wa raia na mali zao hasa ikizingatiwa biashara inahitaji usalama. Naye Mwenyekiti wa Kamati hiyo ya ujenzi,ambaye pia ni mfanyabiashara jijini hapa, Hans Paul ambaye pia anashirikiana na Serikali katika ujenzi huo amesema kwa kutambua umuhimu wa Polisi hasa katika ulinzi na usalama, wameamua kusimamia ujenzi wa nyumba hizo ili polisi hao wapate makazi bora ya kuishi. “Tunatarajia kutumia zaidi ya ya Sh milioni 400 lakini kwa sababu tukio hilo lilitokea ghafla hatujajua kiasi kitakachotumika hadi nyumba hizo 31 kukamilika kwani tutaweka umeme pamoja na kutengeneza miundombinu ya maji taka,” amesema.   ### Response: KITAIFA ### End

NA MWANDISHI WETU BAO la kichwa alilofunga nahodha wa timu ya soka ya Tanzania ‘Taifa Stars’, Mbwana Samatta, dhidi ya Liverpool kwenye mchezo wa Ligi ya Mabingwa Ulaya Jumanne Novemba 5 mwaka huu wakati timu yake ya Genk ikifungwa 2-1, imewatoa udende Newcastle na West Ham. Kwa mujibu wa BBC Sport, Newcastle na West Ham wameonyesha nia ya kumsajili Samatta ambapo inaaminika kwenye mkataba wake kuna kipengele cha kumruhusu kuondoka kwa pauni milioni 10 (takribani Shilingi bilioni 30) Msimu uliopita, Samatta alitwaa Kiatu cha Dhahabu katika Ligi Kuu ya Ubelgiji maarufu Jupiler Pro League akifunga mabao 25 na msimu huu tayari ameshafunga mabao sita katika mechi 13 za ligi na mabao mawili Ligi ya Mabingwa Ulaya. Japo Newcastle na West Ham haiwezi kumhakikishia Samatta kucheza Ligi ya Mabingwa Ulaya au Ligi ya Europa, lakini atapata nafasi kucheza Ligi Kuu England kila wiki. Klabu zingine za Ligi Kuu England ambazo awali zilionyesha nia ya kupata saini ya Samatta wakati wa dirisha la usajili Julai mwaka huu ni Brighton, Burnley na Leicester City.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NA MWANDISHI WETU BAO la kichwa alilofunga nahodha wa timu ya soka ya Tanzania ‘Taifa Stars’, Mbwana Samatta, dhidi ya Liverpool kwenye mchezo wa Ligi ya Mabingwa Ulaya Jumanne Novemba 5 mwaka huu wakati timu yake ya Genk ikifungwa 2-1, imewatoa udende Newcastle na West Ham. Kwa mujibu wa BBC Sport, Newcastle na West Ham wameonyesha nia ya kumsajili Samatta ambapo inaaminika kwenye mkataba wake kuna kipengele cha kumruhusu kuondoka kwa pauni milioni 10 (takribani Shilingi bilioni 30) Msimu uliopita, Samatta alitwaa Kiatu cha Dhahabu katika Ligi Kuu ya Ubelgiji maarufu Jupiler Pro League akifunga mabao 25 na msimu huu tayari ameshafunga mabao sita katika mechi 13 za ligi na mabao mawili Ligi ya Mabingwa Ulaya. Japo Newcastle na West Ham haiwezi kumhakikishia Samatta kucheza Ligi ya Mabingwa Ulaya au Ligi ya Europa, lakini atapata nafasi kucheza Ligi Kuu England kila wiki. Klabu zingine za Ligi Kuu England ambazo awali zilionyesha nia ya kupata saini ya Samatta wakati wa dirisha la usajili Julai mwaka huu ni Brighton, Burnley na Leicester City. ### Response: MICHEZO ### End

AVELINE KITOMARY -DAR ES SALAAM DAKTARI bingwa wa magonjwa ya macho kutoka Hospitali ya CCBRT, Dar es Salaam, Cprian Ntomoka amesema matumizi ya vifaa vyenye mwanga mkali kama simu na kompyuta yanaweza kusababisha tatizo la uoni hafifu au hata upofu wa muda. Dk. Ntomoka ambaye pia ni Mkuu wa Kitengo cha Macho katika  hospitali hiyo, aliiambia MTANZANIA, Dar es Salaam jana kuwa ni kweli kuna hatari kubwa ya kutumia vitu hivyo kwa muda mrefu huku akisema kuwa kuna haja ya watu kubadili mfumo wa matumizi ya muda mrefu wa vifaa hivyo. “Kuna haja sasa ya watu kuangalia tatizo hili kwani hili linaweza kuwa janga kwa watu wengi, hivyo kila mtu ajifunze matumizi sahihi ya vitu hivi, waelewe sio sahihi kutumia simu kwa muda mrefu hasa wakati wa giza,” alisema Dk. Ntomoka. Alisema matumizi ya vifaa vyenye mwanga mkali vinaumiza macho, kwa sababu uteute unaolainisha macho unakauka, na endapo macho yakiwa makavu yanaweza kuwasha, kutoa machozi, kuumia na wakati mwingine kuwa mekundu. “Hii tunaita ‘Computer Vision Syndroms’, ni mkusanyiko wa usumbufu ambao mtu anapata kutokana na matumizi ya vifaa vyenye mwanga mkali kama hivyo. “Ni changamoto kubwa, tunapokea wagonjwa wengi wanaofanya kazi za kutumia kompyuta, hata wa simu huwa wanakuja wakilalamika kuumwa macho, ni muhimu watu wakajua kuwa matumizi ya muda mrefu ya kompyuta, simu na vifaa vingine vyenye nwanga mkali ni hatari kwa macho,” alibainisha Dk. Ntomoka. Katika kliniki yake, Dk. Ntomoka alisema anawaona wagonjwa watano hadi 10 kwa siku moja, ambao wamepata madhara ya macho kutokana na matumizi ya vitu vyenye mwanga mkali. “Madhara yanaweza yasionekane kwa sasa ila baada ya miaka kadhaa ukaanza kuumwa macho, katika kliniki yangu napata watu wengi wenye tatizo hilo. Kila siku naona wagonjwa 40 ambapo kati yao watano hadi 10 wanakabiliwa na matatizo hayo,” alifafanua. Aliwataka watu kufuata ushauri wa matumizi sahihi wa vifaa vyenye mwanga kama kupunguza mwanga na kupumzisha macho kwa dakika 20 kila baada ya saa moja. “Watu wapate ufahamu juu ya matumizi sahihi ya kompyuta ili wasiweze kupata matatizo ya macho, wafuate ushauri wa kutumia simu janja, kompyuta, TV, Tablet na zingine. Kama watu wanahitaji ushauri waende kwa madaktari wa macho ili washauriwe. “Pia ni muhimu kupumzisha macho kwa kila baada ya dakika 20 hadi 30, kuweka ‘screen’ za kuzuia mwanga mkali au kuvaa miwani inayochuja kiasi cha mwanga,” alisema Dk. Ntomoka. Ripoti iliyosomwa na Shirika la Utangazaji la Idhaa ya Kiswahili (DW) hivi karibuni,  inasema tafiti zinaonyesha kuangalia kwa muda mrefu kwenye kioo cha simu kunaweza kukusababishia upofu wa muda na hata wa kudumu. Ripoti hiyo ilisema mtu mmoja  kutoka kaskazini magharibi mwa China, alijikuta akiwa katika hali ya kushindwa kuona baada ya kucheza michezo ya kwenye simu maarufu kama ‘game’ kwa saa kadhaa akiwa gizani

AFYA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- AVELINE KITOMARY -DAR ES SALAAM DAKTARI bingwa wa magonjwa ya macho kutoka Hospitali ya CCBRT, Dar es Salaam, Cprian Ntomoka amesema matumizi ya vifaa vyenye mwanga mkali kama simu na kompyuta yanaweza kusababisha tatizo la uoni hafifu au hata upofu wa muda. Dk. Ntomoka ambaye pia ni Mkuu wa Kitengo cha Macho katika  hospitali hiyo, aliiambia MTANZANIA, Dar es Salaam jana kuwa ni kweli kuna hatari kubwa ya kutumia vitu hivyo kwa muda mrefu huku akisema kuwa kuna haja ya watu kubadili mfumo wa matumizi ya muda mrefu wa vifaa hivyo. “Kuna haja sasa ya watu kuangalia tatizo hili kwani hili linaweza kuwa janga kwa watu wengi, hivyo kila mtu ajifunze matumizi sahihi ya vitu hivi, waelewe sio sahihi kutumia simu kwa muda mrefu hasa wakati wa giza,” alisema Dk. Ntomoka. Alisema matumizi ya vifaa vyenye mwanga mkali vinaumiza macho, kwa sababu uteute unaolainisha macho unakauka, na endapo macho yakiwa makavu yanaweza kuwasha, kutoa machozi, kuumia na wakati mwingine kuwa mekundu. “Hii tunaita ‘Computer Vision Syndroms’, ni mkusanyiko wa usumbufu ambao mtu anapata kutokana na matumizi ya vifaa vyenye mwanga mkali kama hivyo. “Ni changamoto kubwa, tunapokea wagonjwa wengi wanaofanya kazi za kutumia kompyuta, hata wa simu huwa wanakuja wakilalamika kuumwa macho, ni muhimu watu wakajua kuwa matumizi ya muda mrefu ya kompyuta, simu na vifaa vingine vyenye nwanga mkali ni hatari kwa macho,” alibainisha Dk. Ntomoka. Katika kliniki yake, Dk. Ntomoka alisema anawaona wagonjwa watano hadi 10 kwa siku moja, ambao wamepata madhara ya macho kutokana na matumizi ya vitu vyenye mwanga mkali. “Madhara yanaweza yasionekane kwa sasa ila baada ya miaka kadhaa ukaanza kuumwa macho, katika kliniki yangu napata watu wengi wenye tatizo hilo. Kila siku naona wagonjwa 40 ambapo kati yao watano hadi 10 wanakabiliwa na matatizo hayo,” alifafanua. Aliwataka watu kufuata ushauri wa matumizi sahihi wa vifaa vyenye mwanga kama kupunguza mwanga na kupumzisha macho kwa dakika 20 kila baada ya saa moja. “Watu wapate ufahamu juu ya matumizi sahihi ya kompyuta ili wasiweze kupata matatizo ya macho, wafuate ushauri wa kutumia simu janja, kompyuta, TV, Tablet na zingine. Kama watu wanahitaji ushauri waende kwa madaktari wa macho ili washauriwe. “Pia ni muhimu kupumzisha macho kwa kila baada ya dakika 20 hadi 30, kuweka ‘screen’ za kuzuia mwanga mkali au kuvaa miwani inayochuja kiasi cha mwanga,” alisema Dk. Ntomoka. Ripoti iliyosomwa na Shirika la Utangazaji la Idhaa ya Kiswahili (DW) hivi karibuni,  inasema tafiti zinaonyesha kuangalia kwa muda mrefu kwenye kioo cha simu kunaweza kukusababishia upofu wa muda na hata wa kudumu. Ripoti hiyo ilisema mtu mmoja  kutoka kaskazini magharibi mwa China, alijikuta akiwa katika hali ya kushindwa kuona baada ya kucheza michezo ya kwenye simu maarufu kama ‘game’ kwa saa kadhaa akiwa gizani ### Response: AFYA ### End

NA MWANDISHI WETU TAMASHA la KiliFest limefanyika kwa mara ya kwanza katika viwanja vya Leaders jijini Dar es Salaam, huku wasanii wa muziki wa aina mbalimbali wakinogesha tamasha hilo. Wasanii waliopanda jukwaani na kunogesha tamasha hilo kwa shoo zao kali ni Isha Mashauzi, Mapacha Watatu, Maua, Ruby, Damian Soul, Navy Kenzo, Fid Q, Ben Paul, Vanessa Mdee, Shettah na kundi la Weusi. Tamasha hilo lilidumu takribani saa 18 baada ya kuanza saa nne asubuhi na kumalizika saa tisa na nusu usiku. Licha ya wasanii wote hao kufanya onyesho bora, lakini pia michezo mbalimbali ilifanyika katika viwanja hivyo huku washindi wakipata fursa ya kujumuika na mastaa mbalimbali. “Tulidhamiria kufanya kitu kizuri, watu wamepokea tamasha hili ambalo tutaliendeleza miaka ijayo ili wateja wetu na wapenzi wa burudani wapate kitu tofauti na cha aina yake,” Meneja wa Bia ya Kilimanjaro Premium Lager, Pamela Kikuli alisema.

BURUDANI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NA MWANDISHI WETU TAMASHA la KiliFest limefanyika kwa mara ya kwanza katika viwanja vya Leaders jijini Dar es Salaam, huku wasanii wa muziki wa aina mbalimbali wakinogesha tamasha hilo. Wasanii waliopanda jukwaani na kunogesha tamasha hilo kwa shoo zao kali ni Isha Mashauzi, Mapacha Watatu, Maua, Ruby, Damian Soul, Navy Kenzo, Fid Q, Ben Paul, Vanessa Mdee, Shettah na kundi la Weusi. Tamasha hilo lilidumu takribani saa 18 baada ya kuanza saa nne asubuhi na kumalizika saa tisa na nusu usiku. Licha ya wasanii wote hao kufanya onyesho bora, lakini pia michezo mbalimbali ilifanyika katika viwanja hivyo huku washindi wakipata fursa ya kujumuika na mastaa mbalimbali. “Tulidhamiria kufanya kitu kizuri, watu wamepokea tamasha hili ambalo tutaliendeleza miaka ijayo ili wateja wetu na wapenzi wa burudani wapate kitu tofauti na cha aina yake,” Meneja wa Bia ya Kilimanjaro Premium Lager, Pamela Kikuli alisema. ### Response: BURUDANI ### End

Meneja wa Urasimishaji wa Mpango wa Kurasimisha Rasilimali na Biashara Tanzania (Mkurabita), Makame Juma Pande, alisema wakulima watakaonufaika na mpango huo wa kupatiwa hati za kimila ni wa Ruhembe, Kitete Msindazi, Kihelezo na Kidogobasi katika wilaya ya Kilosa.Vijiji vingine ni Mgombera, Katulukila, Sonjo, Sole, Mkula na Msola Ujamaa vya wilaya ya Kilombero.Chini ya mpango huo, vijiji 40 katika wilaya za Kilosa na Kilombero vitapatiwa hati miliki za vijiji, ambapo pia hati zaidi ya 5,000 zitatolewa kwa wakulima wadogo wa miwa.Kwa upande wake, Mratibu wa Mkurabita Wilaya ya Kilosa, Symphoroza Mollel, alisema mpango huo utawezesha wakulima kupata mikopo kwa ajili ya kuendeleza kilimo hicho kwa kutumia hati hizo za kimila.

UCHUMI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Meneja wa Urasimishaji wa Mpango wa Kurasimisha Rasilimali na Biashara Tanzania (Mkurabita), Makame Juma Pande, alisema wakulima watakaonufaika na mpango huo wa kupatiwa hati za kimila ni wa Ruhembe, Kitete Msindazi, Kihelezo na Kidogobasi katika wilaya ya Kilosa.Vijiji vingine ni Mgombera, Katulukila, Sonjo, Sole, Mkula na Msola Ujamaa vya wilaya ya Kilombero.Chini ya mpango huo, vijiji 40 katika wilaya za Kilosa na Kilombero vitapatiwa hati miliki za vijiji, ambapo pia hati zaidi ya 5,000 zitatolewa kwa wakulima wadogo wa miwa.Kwa upande wake, Mratibu wa Mkurabita Wilaya ya Kilosa, Symphoroza Mollel, alisema mpango huo utawezesha wakulima kupata mikopo kwa ajili ya kuendeleza kilimo hicho kwa kutumia hati hizo za kimila. ### Response: UCHUMI ### End

Chanzo cha picha, Getty Images Kiungo wa kati wa Arsenal na Uingereza Emile Smith Rowe, 23, anaweza kufikiria kuondoka Emirates ikiwa hataanza kucheza mara kwa mara kabla ya Januari. (90min) Wolves, West Ham, Everton na AC Milan wanafikiria kumnunua mshambuliaji wa Paris St-Germain Mfaransa Hugo Ekitike, 21. (L'Equipe via Le10Sport - in French) Chanzo cha picha, Getty Images Newcastle na Arsenal, Tottenham, Manchester United na Chelsea kwameonyesha nia ya kumnunua Ivan Toney, ingawa Brentford wamedhamiria kukataa ombi lolote la Januari kwa mshambuliaji huyo wa England mwenye umri wa miaka 27. (The i - subscription required) Manchester City na Chelsea wanalenga kumnunua mlinzi wa Italia na Inter Milan Federico Dimarco, 25. (Calciomercato - in Italian) Chelsea ina matumaini kuwa mlinzi wa Uholanzi Ian Maatsen, 21, atasaini mkataba mpya, na mkataba wake wa sasa unatarajiwa kumalizika mwishoni mwa msimu huu. (Football Insider) Chanzo cha picha, Getty Images Brighton wana nia ya kumsajili winga wa Uhispania Nico Williams, 21, kutoka Athletic Bilbao . (Fichajes - in Spanish) Vilabu vingi vikiwemo Manchester United , Liverpool , Brighton , West Ham, Barcelona na Ajax vinafuatilia maendeleo ya kiungo wa kati wa Royal Antwerp na Ubelgiji katika kikosi cha vijana walio chini ya umri wa miaka 21 Arthur Vermeeren. (Mundo Deportivo - in Spanish) Chanzo cha picha, Getty Images Manchester United ingependa kumsajili Clair Todibo, 23, kama chaguo lao la kwenye orodha, pamoja na Burkina Faso na Edmond Tapsoba wa Bayer Leverkusen , 24. (Fabrizio Romano) Mmiliki wa Paris St-Germain Nasser Al-Khelaifi anasisitiza kwamba mustakabali wa mshambuliaji wa Ufaransa Kylian Mbappe, 24, utasalia katika klabu hiyo ya Ligue 1. (FourFourTwo) Chanzo cha picha, Getty Images Mmiliki wa Paris St-Germain Nasser Al-Khelaifi anasisitiza kwamba mustakabali wa mshambuliaji wa Ufaransa Kylian Mbappe, 24, utasalia katika klabu hiyo ya Ligue 1. (FourFourTwo) mlinzi na nyota wa Nice Mfaransa Jean- Mkufunzi wa Roma Jose Mourinho anataka kuunganishwa tena na bmlinzi wa Tottenham na England Eric Dier huku mchezaji huyo mwenye umri wa miaka 29 akicheza chini yake katika klabu ya Spurs. (Mirror) Chanzo cha picha, Getty Images Kipindi cha majaribio cha kiungo wa zamani wa Manchester United na Uingereza Jesse Lingard bila mafanikio huko West Ham kiliigharimu klabu hiyo maelfu ya pauni katika malazi na gharama za usafiri huku mchezaji huyo mwenye umri wa miaka 30 akiamua kutojiunga na The Hammers na sasa anafanya mazoezi na klabu ya Al-Ettifaq ya Saudia . (Mirror) Barcelona wanakaribia kuongeza mkataba wa Frenkie de Jong, 26, huku kiungo huyo wa kati wa Uholanzi akilengwa na Manchester United wakati wa madirisha kadhaa ya uhamisho. Fichajes - in Spanish) Beki wa Ujerumani Jerome Boateng aliripotiwa kumpigia simu rais wa Real Madrid Florentino Perez ili kutoa huduma yake baada ya mkataba wake kumalizika Lyon , na kumfanya mchezaji huyo mwenye umri wa miaka 35 kuwa mchezaji huru. (Bild - in German)

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Chanzo cha picha, Getty Images Kiungo wa kati wa Arsenal na Uingereza Emile Smith Rowe, 23, anaweza kufikiria kuondoka Emirates ikiwa hataanza kucheza mara kwa mara kabla ya Januari. (90min) Wolves, West Ham, Everton na AC Milan wanafikiria kumnunua mshambuliaji wa Paris St-Germain Mfaransa Hugo Ekitike, 21. (L'Equipe via Le10Sport - in French) Chanzo cha picha, Getty Images Newcastle na Arsenal, Tottenham, Manchester United na Chelsea kwameonyesha nia ya kumnunua Ivan Toney, ingawa Brentford wamedhamiria kukataa ombi lolote la Januari kwa mshambuliaji huyo wa England mwenye umri wa miaka 27. (The i - subscription required) Manchester City na Chelsea wanalenga kumnunua mlinzi wa Italia na Inter Milan Federico Dimarco, 25. (Calciomercato - in Italian) Chelsea ina matumaini kuwa mlinzi wa Uholanzi Ian Maatsen, 21, atasaini mkataba mpya, na mkataba wake wa sasa unatarajiwa kumalizika mwishoni mwa msimu huu. (Football Insider) Chanzo cha picha, Getty Images Brighton wana nia ya kumsajili winga wa Uhispania Nico Williams, 21, kutoka Athletic Bilbao . (Fichajes - in Spanish) Vilabu vingi vikiwemo Manchester United , Liverpool , Brighton , West Ham, Barcelona na Ajax vinafuatilia maendeleo ya kiungo wa kati wa Royal Antwerp na Ubelgiji katika kikosi cha vijana walio chini ya umri wa miaka 21 Arthur Vermeeren. (Mundo Deportivo - in Spanish) Chanzo cha picha, Getty Images Manchester United ingependa kumsajili Clair Todibo, 23, kama chaguo lao la kwenye orodha, pamoja na Burkina Faso na Edmond Tapsoba wa Bayer Leverkusen , 24. (Fabrizio Romano) Mmiliki wa Paris St-Germain Nasser Al-Khelaifi anasisitiza kwamba mustakabali wa mshambuliaji wa Ufaransa Kylian Mbappe, 24, utasalia katika klabu hiyo ya Ligue 1. (FourFourTwo) Chanzo cha picha, Getty Images Mmiliki wa Paris St-Germain Nasser Al-Khelaifi anasisitiza kwamba mustakabali wa mshambuliaji wa Ufaransa Kylian Mbappe, 24, utasalia katika klabu hiyo ya Ligue 1. (FourFourTwo) mlinzi na nyota wa Nice Mfaransa Jean- Mkufunzi wa Roma Jose Mourinho anataka kuunganishwa tena na bmlinzi wa Tottenham na England Eric Dier huku mchezaji huyo mwenye umri wa miaka 29 akicheza chini yake katika klabu ya Spurs. (Mirror) Chanzo cha picha, Getty Images Kipindi cha majaribio cha kiungo wa zamani wa Manchester United na Uingereza Jesse Lingard bila mafanikio huko West Ham kiliigharimu klabu hiyo maelfu ya pauni katika malazi na gharama za usafiri huku mchezaji huyo mwenye umri wa miaka 30 akiamua kutojiunga na The Hammers na sasa anafanya mazoezi na klabu ya Al-Ettifaq ya Saudia . (Mirror) Barcelona wanakaribia kuongeza mkataba wa Frenkie de Jong, 26, huku kiungo huyo wa kati wa Uholanzi akilengwa na Manchester United wakati wa madirisha kadhaa ya uhamisho. Fichajes - in Spanish) Beki wa Ujerumani Jerome Boateng aliripotiwa kumpigia simu rais wa Real Madrid Florentino Perez ili kutoa huduma yake baada ya mkataba wake kumalizika Lyon , na kumfanya mchezaji huyo mwenye umri wa miaka 35 kuwa mchezaji huru. (Bild - in German) ### Response: MICHEZO ### End

Rais John Magufuli ameonya viongozi na mamlaka nchini zinazoweka vikwazo kwa wawekezaji kwa kusema kuwa atawashughulikia.Ametoa onyo hilo leo wakati anafungua kiwanda cha kuchakata majani ya chai cha Kabambe mkoani Njombe. Rais Magufuli leo ameanza ziara ya siku tatu mkoani humo. Kabla ya kwenda Njombe alifanya ziara katika mikoa ya Mtwara na Ruvuma.Amesema, masharti magumu na kucheleweshwa kwa watu wenye nia ya kuwekeza nchini vinawakatisha tamaa na kusababisha wengine waende kuwekeza nchi jirani.“Mtu akija anataka kuwekeza, kesho yake apewe eneo aanze kuwekeza, ni lazima twende na kasi hiyo,” amesema Rais Magufuli.Amewaeleza mabalozi kumpelekea majina ya watu wote wanaochelewesha mchakato wa kuwapa maeneo wawekezaji ili ashughulike nao.Amesema, chai ni zao la tano la kimkakati hivyo wakulima Njombe walilime kwa wingi.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Rais John Magufuli ameonya viongozi na mamlaka nchini zinazoweka vikwazo kwa wawekezaji kwa kusema kuwa atawashughulikia.Ametoa onyo hilo leo wakati anafungua kiwanda cha kuchakata majani ya chai cha Kabambe mkoani Njombe. Rais Magufuli leo ameanza ziara ya siku tatu mkoani humo. Kabla ya kwenda Njombe alifanya ziara katika mikoa ya Mtwara na Ruvuma.Amesema, masharti magumu na kucheleweshwa kwa watu wenye nia ya kuwekeza nchini vinawakatisha tamaa na kusababisha wengine waende kuwekeza nchi jirani.“Mtu akija anataka kuwekeza, kesho yake apewe eneo aanze kuwekeza, ni lazima twende na kasi hiyo,” amesema Rais Magufuli.Amewaeleza mabalozi kumpelekea majina ya watu wote wanaochelewesha mchakato wa kuwapa maeneo wawekezaji ili ashughulike nao.Amesema, chai ni zao la tano la kimkakati hivyo wakulima Njombe walilime kwa wingi. ### Response: KITAIFA ### End

Wakili wa mshtakiwa Harbinder Sethi, Joseph Makandege ameulalamikia upande wa Jamhuri kwa kushindwa kumpeleka mteja wake Hospitali ya Taifa Muhimbili kama Mahakama ya Hakimu Mkazi Kisutu, ilivyoamuru. Amedai hali hiyo inahatarisha afya ya mteja wake kwani akikosa kupata matibabu sahihi anaweza kupoteza maisha kutokana upasuaji aliofanyiwa uliosababisha kuwekewa maputo tumboni. “Mara mbili mahakama ilitoa amri ikielekeza utawala wa Magereza kumpeleka mshtakiwa wa kwanza Muhimbili , amri ilitolewa baada ya mahakama kukubaliana na hoja za upande wa utetezi, lakini badala ya kumpeleka Muhimbili, Magereza walimpeleka mshtakiwa Hospitali ya Amana. “Kwa taarifa za kitabibu ni kwamba hali ya mshtakiwa wa kwanza isipohudumiwa ipaswavyo inaweza kusababisha kifo kwani maputo yanaweza kupasuka tumboni , mahakama iliekeza mshtakiwa apelekwe moja kwa moja Muhimbili ambayo ni hospitali ya juu kabisa ya Serikali, ndio nategemea inaweza kuwa na wataalamu na vifaa thabiti kwa ajili ya matatizo yanayomkabili mshtakiwa wa kwanza,” amedai. Makandege alidai amri zote zilizotolewa na mahakama hazijatekelezwa , aliomba mahakama itoe amri nyingine ya kuutaka upande wa Jamhuri kuamuru amri iliyotolewa itekelezwe. Akijibu Wakili wa Serikali Mkuu, Vitalis Peter amedai Jamhuri haijakaidi amri ya mahakama na kwamba Magereza wana utaratibu wao ambapo wanahojiana na mgonjwa wakiona tatizo lake hawana utaalamu nalo wanampa rufaa kwenda Muhimbili. Kesi hiyo imeahirishwa hadi Septemba 14 mwaka huu kwa ajili ya kutajwa. Washtakiwa katika kesi hiyo mshtakiwa Seth na James Rugemarila, wanakabiliwa na kesi ya uhujumu uchumi ikiwa na mashitaka 12 yakiwemo ya kutakatisha fedha hivyo kuwafanya wakose dhamana.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Wakili wa mshtakiwa Harbinder Sethi, Joseph Makandege ameulalamikia upande wa Jamhuri kwa kushindwa kumpeleka mteja wake Hospitali ya Taifa Muhimbili kama Mahakama ya Hakimu Mkazi Kisutu, ilivyoamuru. Amedai hali hiyo inahatarisha afya ya mteja wake kwani akikosa kupata matibabu sahihi anaweza kupoteza maisha kutokana upasuaji aliofanyiwa uliosababisha kuwekewa maputo tumboni. “Mara mbili mahakama ilitoa amri ikielekeza utawala wa Magereza kumpeleka mshtakiwa wa kwanza Muhimbili , amri ilitolewa baada ya mahakama kukubaliana na hoja za upande wa utetezi, lakini badala ya kumpeleka Muhimbili, Magereza walimpeleka mshtakiwa Hospitali ya Amana. “Kwa taarifa za kitabibu ni kwamba hali ya mshtakiwa wa kwanza isipohudumiwa ipaswavyo inaweza kusababisha kifo kwani maputo yanaweza kupasuka tumboni , mahakama iliekeza mshtakiwa apelekwe moja kwa moja Muhimbili ambayo ni hospitali ya juu kabisa ya Serikali, ndio nategemea inaweza kuwa na wataalamu na vifaa thabiti kwa ajili ya matatizo yanayomkabili mshtakiwa wa kwanza,” amedai. Makandege alidai amri zote zilizotolewa na mahakama hazijatekelezwa , aliomba mahakama itoe amri nyingine ya kuutaka upande wa Jamhuri kuamuru amri iliyotolewa itekelezwe. Akijibu Wakili wa Serikali Mkuu, Vitalis Peter amedai Jamhuri haijakaidi amri ya mahakama na kwamba Magereza wana utaratibu wao ambapo wanahojiana na mgonjwa wakiona tatizo lake hawana utaalamu nalo wanampa rufaa kwenda Muhimbili. Kesi hiyo imeahirishwa hadi Septemba 14 mwaka huu kwa ajili ya kutajwa. Washtakiwa katika kesi hiyo mshtakiwa Seth na James Rugemarila, wanakabiliwa na kesi ya uhujumu uchumi ikiwa na mashitaka 12 yakiwemo ya kutakatisha fedha hivyo kuwafanya wakose dhamana. ### Response: KITAIFA ### End

New York, marekani RAIS Donald Trump amewashambulia wabunge wa Chama cha Democratic, akiwatuhumu kuchochea uchunguzi dhidi yake baada ya kutoa hati ya kumtaka wakili wake binafsi kutoa nyaraka za mawasiliano na Ukraine. Wakati Trump akimshambulia vikali Mbunge wa Chama cha Democratic, Adam Schiff na kusema anatakiwa kukamatwa kwa uhaini, Australlia imethibitisha kwamba rais huyo hivi karibuni alimwomba Waziri Mkuu wa nchi hiyo, Scott Marrison na viongozi wa mataifa mengine, kumsaidia Mwanasheria Mkuu wa Marekani, William Barr kupata taarifa zitakazomsaidia kuufanya uchunguzi wa mshauri maalumu, Robert Muller kutiliwa shaka. Muller aliongoza uchunguzi wa uingiliaji wa Urusi katika Uchaguzi Mkuu wa Marekani wa mwaka 2016. Trump pia hakuacha kuwashambulia watoboa siri ambao madai yao yalihusu mawasiliano yake ya simu na Rais wa Ukraine, Volodymir Zelensky mwezi Julai, ambayo sasa yamesababisha kuanzishwa kwa uchunguzi wa Bunge linalodhibitiwa na Democratic wa kumshtaki. Mwanasheria wake binafsi, Rudy Giuliani, anatajwa kuwa sehemu muhimu ya juhudi za kuiomba Ukraine kufanya uchunguzi dhidi ya familia ya mpinzani mkuu wa Trump uchaguzi ujao, Joe Biden, ambayo haijatuhumiwa kwa kufanya kosa lolote lile. Juzi alipofanyiwa mahojiano na kituo cha utangazaji cha Fox, kuhusu hati hiyo ya Bunge, Giuliani alisema anatafakari hatua atakazozichukua. “Ninapima njia mbadala. Nitakusanya ushahidi wangu wote pamoja na mawasiliano ya ujumbe. Sijui, ikiwa wataniruhusu nitumie kanda za video na mawasiliano niliyorekodi. “Nilikusanya ushahidi huu wote kabla ya uchunguzi wa Muller kumalizika, kwa hivyo ilikuwa wazi kuwa jukumu langu kama wakili wa Rais, mkutano wa mwisho ambao Waukraine waliuitisha, nililifanya wakati uchunguzi ulipomalizika,” alisema. Schiff ambaye ni Mwenyekiti wa Kamati ya Bunge ya Kijasusi, na wenyeviti wa kamati nyingine mbili zinazoongozwa na Democratic, wametoa hati hiyo kwa Giuliani na kumpa hadi Oktoba 15 kuwa amewasilisha nyaraka hizo. Huko Australia, Msemaji wa Serikali amethibitisha alipozungumza na kituo cha utangazaji cha ABC kwamba Trump aliwasiliana na Waziri Mkuu, Marrison, kuomba kumsaidia Mwanasheria Mkuu, Barr kupata taarifa zinazohusiana na uchunguzi wa Muller. Kulingana na Gazeti la New York Times, lililowanukuu maofisa wawili wa Marekani ambao hawakutambulishwa, nakala ya maandishi ya mawasiliano hayo ilitolewa tu kwa kundi dogo la wasaidizi wa Trump ambao wanataka udhibiti mkali wa mawasiliano hayo. Australia imesema iko tayari wakati wote kusaidia juhudi za kufungua njia kwenye uchunguzi wa masuala kadhaa na waziri mkuu huyo pia alikubali kufanya hivyo. Uchunguzi mpya wa maoni uliochapishwa jana umeonyesha Wamarekani wamegawika juu ya ama kuunga mkono mashtaka dhidi ya Trump au kujiweka pembeni.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- New York, marekani RAIS Donald Trump amewashambulia wabunge wa Chama cha Democratic, akiwatuhumu kuchochea uchunguzi dhidi yake baada ya kutoa hati ya kumtaka wakili wake binafsi kutoa nyaraka za mawasiliano na Ukraine. Wakati Trump akimshambulia vikali Mbunge wa Chama cha Democratic, Adam Schiff na kusema anatakiwa kukamatwa kwa uhaini, Australlia imethibitisha kwamba rais huyo hivi karibuni alimwomba Waziri Mkuu wa nchi hiyo, Scott Marrison na viongozi wa mataifa mengine, kumsaidia Mwanasheria Mkuu wa Marekani, William Barr kupata taarifa zitakazomsaidia kuufanya uchunguzi wa mshauri maalumu, Robert Muller kutiliwa shaka. Muller aliongoza uchunguzi wa uingiliaji wa Urusi katika Uchaguzi Mkuu wa Marekani wa mwaka 2016. Trump pia hakuacha kuwashambulia watoboa siri ambao madai yao yalihusu mawasiliano yake ya simu na Rais wa Ukraine, Volodymir Zelensky mwezi Julai, ambayo sasa yamesababisha kuanzishwa kwa uchunguzi wa Bunge linalodhibitiwa na Democratic wa kumshtaki. Mwanasheria wake binafsi, Rudy Giuliani, anatajwa kuwa sehemu muhimu ya juhudi za kuiomba Ukraine kufanya uchunguzi dhidi ya familia ya mpinzani mkuu wa Trump uchaguzi ujao, Joe Biden, ambayo haijatuhumiwa kwa kufanya kosa lolote lile. Juzi alipofanyiwa mahojiano na kituo cha utangazaji cha Fox, kuhusu hati hiyo ya Bunge, Giuliani alisema anatafakari hatua atakazozichukua. “Ninapima njia mbadala. Nitakusanya ushahidi wangu wote pamoja na mawasiliano ya ujumbe. Sijui, ikiwa wataniruhusu nitumie kanda za video na mawasiliano niliyorekodi. “Nilikusanya ushahidi huu wote kabla ya uchunguzi wa Muller kumalizika, kwa hivyo ilikuwa wazi kuwa jukumu langu kama wakili wa Rais, mkutano wa mwisho ambao Waukraine waliuitisha, nililifanya wakati uchunguzi ulipomalizika,” alisema. Schiff ambaye ni Mwenyekiti wa Kamati ya Bunge ya Kijasusi, na wenyeviti wa kamati nyingine mbili zinazoongozwa na Democratic, wametoa hati hiyo kwa Giuliani na kumpa hadi Oktoba 15 kuwa amewasilisha nyaraka hizo. Huko Australia, Msemaji wa Serikali amethibitisha alipozungumza na kituo cha utangazaji cha ABC kwamba Trump aliwasiliana na Waziri Mkuu, Marrison, kuomba kumsaidia Mwanasheria Mkuu, Barr kupata taarifa zinazohusiana na uchunguzi wa Muller. Kulingana na Gazeti la New York Times, lililowanukuu maofisa wawili wa Marekani ambao hawakutambulishwa, nakala ya maandishi ya mawasiliano hayo ilitolewa tu kwa kundi dogo la wasaidizi wa Trump ambao wanataka udhibiti mkali wa mawasiliano hayo. Australia imesema iko tayari wakati wote kusaidia juhudi za kufungua njia kwenye uchunguzi wa masuala kadhaa na waziri mkuu huyo pia alikubali kufanya hivyo. Uchunguzi mpya wa maoni uliochapishwa jana umeonyesha Wamarekani wamegawika juu ya ama kuunga mkono mashtaka dhidi ya Trump au kujiweka pembeni. ### Response: KIMATAIFA ### End

ZIKIWA zimebaki saa 48 kufikia muda wa siku 60, uliotolewa na Rais Dk John Magufuli kwa mashirika ya umma, kutoa gawio serikalini, keshokutwa mbivu mbichi ya viongozi wa mashirika hayo, ndiyo itajulikana, hususani ajira zao.Kwa mujibu wa Dk Magufuli, endapo shirika la umma lolote, litashindwa kutoa gawio ndani ya muda huo unaoishia kesho saa 6:00 kamili usiku, viongozi wa mashirika hayo wakiwemo wakurugenzi na bodi za mashirika hayo, watakuwa wamekosa sifa ya kuwa viongozi.Hadi Januari 9, mwaka huu, Waziri wa Fedha, Dk Philip Mpango alieleza kuwa takribani mashirika ya umma 36, kati ya 187 ya serikali, yalikuwa hayajawasilisha gawio serikalini.Aliwasisitizia wenyeviti wa bodi na watendaji wa taasisi zilizobaki zisizotoa gawio hadi Januari 23 saa 6:00 usiku, wasingoje barua kutoka kwake, bali wakabidhi ofisi na kujiondoa wenyewe.Hata hivyo, kwa mujibu wa Mkuu wa Kitengo cha Mawasiliano Serikalini Wizara ya Fedha ya Mipango, Benny Mwaipaja hadi jana mwitikio wa mashirika hayo kwenda kutoa gawio ni mzuri, hivyo idadi hiyo kuzidi kupungua.Alisema kadri siku zinavyosogea, mashirika hayo yamekuwa yakienda kwa wahasibu wa Hazina, kuchukua ‘Control Number’ kwa ajili ya kulipa gawio.“Naomba niwasisitizie tu hadi keshokutwa, kama kuna shirika halijatoa gawio, lisimlaumu mtu, kwani baada ya hapo hakutakuwa na msalie mtume,”alisisitiza Mwaipaja.Msajili wa Hazina, Athuman Mbuttuka, kwa upande wake alisema kila kitu kitafahamika Januari 24, mwaka huu, baada ya muda uliowekwa kumalizika.Mkuu wa Idara ya Habari, Maelezo na Mawasiliano, Eric Mkuti alisema ofisi ya Hazina itafanya mkutano na waandishi wa habari, kuzungumzia suala hilo keshokutwa na kila kitu kitawekwa wazi.Novemba 25, mwaka jana, Rais Magufuli alitoa siku 60 kwa kampuni, taasisi na mashirika ya umma 187 yaliyoshindwa kutoa gawio kwa serikali, yatoe gawio hilo; na kwamba muda huo ukimalizika, viongozi wa mashirika hayo wawe wamejiuzulu.Rais Magufuli alitoa maelekezo hayo Ikulu Chamwino Dodoma, katika hafla ya kupokea gawio la serikali lenye thamani ya Sh trilioni 1.05 kutoka kwenye kampuni, taasisi na mashirika ya umma 79 kati ya 266 yaliyopo nchini.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- ZIKIWA zimebaki saa 48 kufikia muda wa siku 60, uliotolewa na Rais Dk John Magufuli kwa mashirika ya umma, kutoa gawio serikalini, keshokutwa mbivu mbichi ya viongozi wa mashirika hayo, ndiyo itajulikana, hususani ajira zao.Kwa mujibu wa Dk Magufuli, endapo shirika la umma lolote, litashindwa kutoa gawio ndani ya muda huo unaoishia kesho saa 6:00 kamili usiku, viongozi wa mashirika hayo wakiwemo wakurugenzi na bodi za mashirika hayo, watakuwa wamekosa sifa ya kuwa viongozi.Hadi Januari 9, mwaka huu, Waziri wa Fedha, Dk Philip Mpango alieleza kuwa takribani mashirika ya umma 36, kati ya 187 ya serikali, yalikuwa hayajawasilisha gawio serikalini.Aliwasisitizia wenyeviti wa bodi na watendaji wa taasisi zilizobaki zisizotoa gawio hadi Januari 23 saa 6:00 usiku, wasingoje barua kutoka kwake, bali wakabidhi ofisi na kujiondoa wenyewe.Hata hivyo, kwa mujibu wa Mkuu wa Kitengo cha Mawasiliano Serikalini Wizara ya Fedha ya Mipango, Benny Mwaipaja hadi jana mwitikio wa mashirika hayo kwenda kutoa gawio ni mzuri, hivyo idadi hiyo kuzidi kupungua.Alisema kadri siku zinavyosogea, mashirika hayo yamekuwa yakienda kwa wahasibu wa Hazina, kuchukua ‘Control Number’ kwa ajili ya kulipa gawio.“Naomba niwasisitizie tu hadi keshokutwa, kama kuna shirika halijatoa gawio, lisimlaumu mtu, kwani baada ya hapo hakutakuwa na msalie mtume,”alisisitiza Mwaipaja.Msajili wa Hazina, Athuman Mbuttuka, kwa upande wake alisema kila kitu kitafahamika Januari 24, mwaka huu, baada ya muda uliowekwa kumalizika.Mkuu wa Idara ya Habari, Maelezo na Mawasiliano, Eric Mkuti alisema ofisi ya Hazina itafanya mkutano na waandishi wa habari, kuzungumzia suala hilo keshokutwa na kila kitu kitawekwa wazi.Novemba 25, mwaka jana, Rais Magufuli alitoa siku 60 kwa kampuni, taasisi na mashirika ya umma 187 yaliyoshindwa kutoa gawio kwa serikali, yatoe gawio hilo; na kwamba muda huo ukimalizika, viongozi wa mashirika hayo wawe wamejiuzulu.Rais Magufuli alitoa maelekezo hayo Ikulu Chamwino Dodoma, katika hafla ya kupokea gawio la serikali lenye thamani ya Sh trilioni 1.05 kutoka kwenye kampuni, taasisi na mashirika ya umma 79 kati ya 266 yaliyopo nchini. ### Response: KITAIFA ### End

Mahakama ya Hakimu Mkazi Kisutu, Dar es Salaam imemrudishia dhamana msanii wa filamu Wema Sepetu baada ya kusota gerezani kwa siku saba.Wema alikiuka masharti ya dhamana hivyo Juni 17 Mahakama iliamuru aende Gereza la Segerea hadi leo Juni 24.Mahakama imemuonya msanii huyo kwa kumweleza kuwa, endapo atarudia kukiuka masharti ya dhamana haitasita kumfutia kabisa dhamana hiyo.Hakimu Mwandamizi wa mahakama hiyo, Maira Kasonde ametoa onyo holo wakati akitoa uamuzi kuhusu mshitakiwa kukiuka masharti ya dhamana.Wema alikiuka masharti ya dhamana mara mbili, akajisalimisha mahakamani Juni 17, 2019.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Mahakama ya Hakimu Mkazi Kisutu, Dar es Salaam imemrudishia dhamana msanii wa filamu Wema Sepetu baada ya kusota gerezani kwa siku saba.Wema alikiuka masharti ya dhamana hivyo Juni 17 Mahakama iliamuru aende Gereza la Segerea hadi leo Juni 24.Mahakama imemuonya msanii huyo kwa kumweleza kuwa, endapo atarudia kukiuka masharti ya dhamana haitasita kumfutia kabisa dhamana hiyo.Hakimu Mwandamizi wa mahakama hiyo, Maira Kasonde ametoa onyo holo wakati akitoa uamuzi kuhusu mshitakiwa kukiuka masharti ya dhamana.Wema alikiuka masharti ya dhamana mara mbili, akajisalimisha mahakamani Juni 17, 2019. ### Response: MICHEZO ### End

 MAULI MUYENJWA-DAR ES SALAAM MAHITAJI ya wananchi kutaka matangazo ya Bunge la Muungano kuonyeshwa moja kwa moja katika vituo vya televisheni na redio yamezidi kushika kasi, imebainika. Utafiti uliofanywa na Baraza la Habari Tanzania (MCT) umeonyesha asilimia 92 ya wananchi wanaona kuna umuhimu wa matangazo hayo ya Bunge kurushwa moja kwa moja huku asilimia 79 wakipinga  uamuzi wa Serikali kuyafuta matangazo hayo. Akizindua ripoti kuhusu kusimamishwa kwa matangazo ya moja kwa moja ya Bunge, Mkurugenzi wa MCT, Pili Mtambalike, alisema hatua hiyo inakandamiza uhuru wa habari na haki ya kupata taarifa. Katika ripoti hiyo ambayo pia imenukuu utafiti uliowahi kufanywa na Taasisi ya Twaweza ya  Dar es Salaam, Mtambalike alisema   utafiti huo uligundua kuwa wananchi wengi walioulizwa walilalamika na kusema kuwa baada ya kufungiwa matangazo hayo hawajui kitu gani kinaendelea ndani ya Bunge. Alisema katika utafiti huo, watu wanane kati ya 10 hawajakubaliana na kufungwa  matangazo hayo huku tisa kati ya 10 wanaona kuna umuhimu matangazo hayo yakarudishwa. “Ripoti hii inapendekeza matangazo hayo yarudishwe  yaweze kuwasaidia wananchi wa kawaida kufuatilia mijadala mbalimbali ya bunge. “Waandishi wa habari za bunge pia wajengewe uwezo  waweze kuandika habari hizo kwa weledi mkubwa. “Ripoti hii inapendekeza pia kuwa kanuni za Bunge zitumike katika kukomesha tabia zisizotakiwa bungeni badala ya kuvilaumu vyombo vya habari   vinapokuwa vikitoa habari na kuonyesha kinachoendelea bungeni,”alisema Mtambalike. Ripoti hiyo imetoa mapendekezo kwa uongozi wa Bunge hilo kutaja hadharani gharama halisi za kurusha matangazo hayo ya moja kwa moja ili wananchi waelewe. “Tunapendekeza kuwapo mfuko maalum utakaojulikana kama Fedha za Matangazo ya Bunge (BBF) unaojitegemea, ambao utapata fedha kutoka nje na ndani ya Bunge,” alisema Mtambalike. Ripoti hiyo pia imesema  kuwa si kweli kwamba utaratibu wa kurusha matangazo hayo haufanywi na Nchi za Jumuiya ya Madola kama ilivyoelezwa na Waziri wa Habari Utamaduni na Michezo, Nape Nnauye wakati akielezea sababu za kufunga matangazo hayo. “Katika utafiti huu tumegundua kuna nchi sita duniani ambazo zinaruhusu urushwaji wa moja kwa moja wa redio na runinga kama Australia, Uingereza, Canada, New Zeland na Samoa ambako redio ya taifa inalazimishwa na sheria kutangaza kila siku au kwa wiki, jinsi Bunge linavyofanya kazi yake zake,” ilisema sehemu ya ripoti hiyo.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- --  MAULI MUYENJWA-DAR ES SALAAM MAHITAJI ya wananchi kutaka matangazo ya Bunge la Muungano kuonyeshwa moja kwa moja katika vituo vya televisheni na redio yamezidi kushika kasi, imebainika. Utafiti uliofanywa na Baraza la Habari Tanzania (MCT) umeonyesha asilimia 92 ya wananchi wanaona kuna umuhimu wa matangazo hayo ya Bunge kurushwa moja kwa moja huku asilimia 79 wakipinga  uamuzi wa Serikali kuyafuta matangazo hayo. Akizindua ripoti kuhusu kusimamishwa kwa matangazo ya moja kwa moja ya Bunge, Mkurugenzi wa MCT, Pili Mtambalike, alisema hatua hiyo inakandamiza uhuru wa habari na haki ya kupata taarifa. Katika ripoti hiyo ambayo pia imenukuu utafiti uliowahi kufanywa na Taasisi ya Twaweza ya  Dar es Salaam, Mtambalike alisema   utafiti huo uligundua kuwa wananchi wengi walioulizwa walilalamika na kusema kuwa baada ya kufungiwa matangazo hayo hawajui kitu gani kinaendelea ndani ya Bunge. Alisema katika utafiti huo, watu wanane kati ya 10 hawajakubaliana na kufungwa  matangazo hayo huku tisa kati ya 10 wanaona kuna umuhimu matangazo hayo yakarudishwa. “Ripoti hii inapendekeza matangazo hayo yarudishwe  yaweze kuwasaidia wananchi wa kawaida kufuatilia mijadala mbalimbali ya bunge. “Waandishi wa habari za bunge pia wajengewe uwezo  waweze kuandika habari hizo kwa weledi mkubwa. “Ripoti hii inapendekeza pia kuwa kanuni za Bunge zitumike katika kukomesha tabia zisizotakiwa bungeni badala ya kuvilaumu vyombo vya habari   vinapokuwa vikitoa habari na kuonyesha kinachoendelea bungeni,”alisema Mtambalike. Ripoti hiyo imetoa mapendekezo kwa uongozi wa Bunge hilo kutaja hadharani gharama halisi za kurusha matangazo hayo ya moja kwa moja ili wananchi waelewe. “Tunapendekeza kuwapo mfuko maalum utakaojulikana kama Fedha za Matangazo ya Bunge (BBF) unaojitegemea, ambao utapata fedha kutoka nje na ndani ya Bunge,” alisema Mtambalike. Ripoti hiyo pia imesema  kuwa si kweli kwamba utaratibu wa kurusha matangazo hayo haufanywi na Nchi za Jumuiya ya Madola kama ilivyoelezwa na Waziri wa Habari Utamaduni na Michezo, Nape Nnauye wakati akielezea sababu za kufunga matangazo hayo. “Katika utafiti huu tumegundua kuna nchi sita duniani ambazo zinaruhusu urushwaji wa moja kwa moja wa redio na runinga kama Australia, Uingereza, Canada, New Zeland na Samoa ambako redio ya taifa inalazimishwa na sheria kutangaza kila siku au kwa wiki, jinsi Bunge linavyofanya kazi yake zake,” ilisema sehemu ya ripoti hiyo. ### Response: KITAIFA ### End

KINARA wa upachikaji wa mabao kwenye Ligi Kuu Tanzania Bara (TPL), Salim Ayee amesema angekuwa anachezea timu kubwa za Simba na Yanga angejumuishwa kwenye kikosi cha Taifa Stars.Mchezaji huyo anayeichezea timu ya Mwadui ya Shinyanga, mpaka sasa amepachika mabao 14 na kuongoza orodha ya wachezaji waliofunga mabao mengi akiwapiku Heritier Makambo wa Yanga na Meddie Kagere wa Simba ambao kila mmoja amefunga mabao 12.Hata hivyo, pamoja na kuwa kinara wa ufungaji kwenye ligi kocha wa Taifa Stars, Emmanuel Amunike hakumjumisha mshambuliaji huyo chipukizi kwenye kikosi chake.Akizungumza na gazeti hili jana, Ayee anayotokea Tanzania visiwani alisema angekuwa anacheza Simba au Yanga angeweza kuitwa Taifa Stars.“Naamini ningekuwa nacheza timu kubwa kati ya Simba na Yanga au hata Azam ningeitwa, inawezekana wana vigezo vikubwa wanavyoangalia au kuna wanaofanya vizuri zaidi yangu,” amesema Ayee.Ayee alisema anashangaa pamoja na kuongoza kwa kufumania nyavu kwa miezi miwili ameshindwa kupewa tuzo ya mchezaji bora wa mwezi.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- KINARA wa upachikaji wa mabao kwenye Ligi Kuu Tanzania Bara (TPL), Salim Ayee amesema angekuwa anachezea timu kubwa za Simba na Yanga angejumuishwa kwenye kikosi cha Taifa Stars.Mchezaji huyo anayeichezea timu ya Mwadui ya Shinyanga, mpaka sasa amepachika mabao 14 na kuongoza orodha ya wachezaji waliofunga mabao mengi akiwapiku Heritier Makambo wa Yanga na Meddie Kagere wa Simba ambao kila mmoja amefunga mabao 12.Hata hivyo, pamoja na kuwa kinara wa ufungaji kwenye ligi kocha wa Taifa Stars, Emmanuel Amunike hakumjumisha mshambuliaji huyo chipukizi kwenye kikosi chake.Akizungumza na gazeti hili jana, Ayee anayotokea Tanzania visiwani alisema angekuwa anacheza Simba au Yanga angeweza kuitwa Taifa Stars.“Naamini ningekuwa nacheza timu kubwa kati ya Simba na Yanga au hata Azam ningeitwa, inawezekana wana vigezo vikubwa wanavyoangalia au kuna wanaofanya vizuri zaidi yangu,” amesema Ayee.Ayee alisema anashangaa pamoja na kuongoza kwa kufumania nyavu kwa miezi miwili ameshindwa kupewa tuzo ya mchezaji bora wa mwezi. ### Response: MICHEZO ### End

WAZIRI wa Elimu, Sayansi na Teknolojia, Profesa Joyce Ndalichako ameunda kamati itakayoshughulikia namna mkandarasi anayejenga Chuo cha Ufundi Stadi (Veta) mkoani Rukwa alivyopata zabuni.Aidha, amemtaka mkandarasi huo ajieleze sababu za kuidanganya serikali katika mkataba wake ulioonesha uwepo wa vifaa vya kazi katika eneo la ujenzi huku eneo hilo likiwa tupu na kazi zake kufanyika bila ya wataalamu na vifaa vilivyoorodheshwa kwenye mkataba.Ameongeza kuwa kamati hiyo pia itashughulikia kuona endapo thamani ya fedha iliyotolewa na serikali inaendana na majengo yaliyojengwa katika eneo hilo ambalo yalitakiwa kujengwa majengo 22 ambapo hadi sasa ni majengo 13 tu kikiwepo kibanda cha mlinzi ndio yameanza kuinuka.Mkandarasi huyo anatakiwa kukabidhi majengo hayo Septemba, mwaka huu lakini hadi sasa ujenzi huo umefikia asilimia 25 tofauti na makubaliano ya mkataba aliotakiwa kufikia asilimia 61 hadi mwezi huu.Katika kuhakikisha wahusika wanashughulikiwa, Profesa Ndalichako alimuagiza Mkurugenzi Mkuu wa Veta nchini kuwachukulia hatua wale wote waliohusika na kumuidhinisha mkandarasi aliyepewa zabuni pamoja na kumtaka kumchukulia hatua mkurugenzi wa Veta kanda ya nyanda za juu kusini kwa kuonyesha kumtetea mkandarasi ambaye hana uwezo wa kazi.“Wakandarasi wanaofanya kazi na wizara ya elimu badilikeni, kwa kweli miradi yangu yote nitaendelea kuipitia na nitaendelea kuchukua hatua kali kwa wale wakandarasi ambao wanapata kazi kiujanja ujanja, kwanza nitashughulika na watu wangu wa kitengo cha manunuzi,” alisema.Aliongeza, (…Hebu angalia vifaa kama hivyo, kuna ofisa wa wizara ambaye anapata mshahara wa serikali na alikwenda akathibitisha akasema vifaa viko vizuri akaandika na ripoti, naomba Mkurugenzi Mkuu anza na hao waliofanya “post qualification” kabla ya hata kamati haijaja kufanya kazi wengine ambao watakumbwa sasa ni baada ya kamati kufanya kazi, lakini Mkurugenzi wako wa Kanda hakufai kwa sababu anaonekana yeye ni dalali wa mkandarasi”.Alisema hayo baada ya kutembelea ujenzi wa Chuo cha Ufundi Stadi VETA katika eneo hilo la Kashai lililopo katika Manispaa ya Sumbawanga na kuonesha kutoridhishwa na kuelekeza kuwa kabla ya kuendelea na ujenzi huo lazima vifaa vinavyotumika katika ujenzi vipimwe kuonesha kama vinastahili ama vinginevyo viondolewe na mkandarasi huyo kuleta vifaa vingine kwa gharama yake.Awali, wakati akisoma taarifa ya ujenzi wa chuo hicho Mkurugenzi wa Kanda wa Chuo cha Veta, Justine Rutta alisema changamoto kubwa ni mkandarasi huyo kucheleweshewa malipo yake na hivyo anaidai serikali zaidi ya Sh milioni 51, hali iliyosababisha kuchelewa kuendelea na ujenzi.“Kwa hiyo kwenye hela inayotakiwa kulipwa inaongezeka deni hilo ambalo ni kwa ajili ya kucheleweshewa ulipaji, hali ya malipo kwa mshauri wa mradi, ameshalipwa tayari zaidi ya shilingi bilioni moja tangu aanze kufanya kazi hii,” alisema.Alieleza kuwa fedha nyingine alitakiwa kulipwa mara atakapofikia hatua ya kuweka sakafu.Katika hatua nyingine, Profesa Ndalichako alibaini uwepo wa kampuni nyingine mbili zinazohusika na ujenzi wa chuo hicho, kampuni ambazo serikali haikuingia nazo mkataba na baada ya kuulizwa mhandisi wa ujenzi huo aliyefahamika kwa jina la Jin alisema kuwa kampuni hizo zilisaini mkataba na Tender International kwa ajili ya kuwapata vijana wa kufanya kazi, kuwasimamia pamoja na kusimamia malipo ya vijana hao.Waziri huyo alisikitishwa na kitendo cha mkandarasi huyo kuingia mikataba na kampuni nyingine ambazo hazikidhi viwango vya utekelezaji wa miradi ya serikali kwani kati ya kampuni hizo moja inayoitwa Aricom Building Constractors limited ilikuwa na daraja la saba na nyingine Laicom Building Constructors ilikuwa daraja la nne.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WAZIRI wa Elimu, Sayansi na Teknolojia, Profesa Joyce Ndalichako ameunda kamati itakayoshughulikia namna mkandarasi anayejenga Chuo cha Ufundi Stadi (Veta) mkoani Rukwa alivyopata zabuni.Aidha, amemtaka mkandarasi huo ajieleze sababu za kuidanganya serikali katika mkataba wake ulioonesha uwepo wa vifaa vya kazi katika eneo la ujenzi huku eneo hilo likiwa tupu na kazi zake kufanyika bila ya wataalamu na vifaa vilivyoorodheshwa kwenye mkataba.Ameongeza kuwa kamati hiyo pia itashughulikia kuona endapo thamani ya fedha iliyotolewa na serikali inaendana na majengo yaliyojengwa katika eneo hilo ambalo yalitakiwa kujengwa majengo 22 ambapo hadi sasa ni majengo 13 tu kikiwepo kibanda cha mlinzi ndio yameanza kuinuka.Mkandarasi huyo anatakiwa kukabidhi majengo hayo Septemba, mwaka huu lakini hadi sasa ujenzi huo umefikia asilimia 25 tofauti na makubaliano ya mkataba aliotakiwa kufikia asilimia 61 hadi mwezi huu.Katika kuhakikisha wahusika wanashughulikiwa, Profesa Ndalichako alimuagiza Mkurugenzi Mkuu wa Veta nchini kuwachukulia hatua wale wote waliohusika na kumuidhinisha mkandarasi aliyepewa zabuni pamoja na kumtaka kumchukulia hatua mkurugenzi wa Veta kanda ya nyanda za juu kusini kwa kuonyesha kumtetea mkandarasi ambaye hana uwezo wa kazi.“Wakandarasi wanaofanya kazi na wizara ya elimu badilikeni, kwa kweli miradi yangu yote nitaendelea kuipitia na nitaendelea kuchukua hatua kali kwa wale wakandarasi ambao wanapata kazi kiujanja ujanja, kwanza nitashughulika na watu wangu wa kitengo cha manunuzi,” alisema.Aliongeza, (…Hebu angalia vifaa kama hivyo, kuna ofisa wa wizara ambaye anapata mshahara wa serikali na alikwenda akathibitisha akasema vifaa viko vizuri akaandika na ripoti, naomba Mkurugenzi Mkuu anza na hao waliofanya “post qualification” kabla ya hata kamati haijaja kufanya kazi wengine ambao watakumbwa sasa ni baada ya kamati kufanya kazi, lakini Mkurugenzi wako wa Kanda hakufai kwa sababu anaonekana yeye ni dalali wa mkandarasi”.Alisema hayo baada ya kutembelea ujenzi wa Chuo cha Ufundi Stadi VETA katika eneo hilo la Kashai lililopo katika Manispaa ya Sumbawanga na kuonesha kutoridhishwa na kuelekeza kuwa kabla ya kuendelea na ujenzi huo lazima vifaa vinavyotumika katika ujenzi vipimwe kuonesha kama vinastahili ama vinginevyo viondolewe na mkandarasi huyo kuleta vifaa vingine kwa gharama yake.Awali, wakati akisoma taarifa ya ujenzi wa chuo hicho Mkurugenzi wa Kanda wa Chuo cha Veta, Justine Rutta alisema changamoto kubwa ni mkandarasi huyo kucheleweshewa malipo yake na hivyo anaidai serikali zaidi ya Sh milioni 51, hali iliyosababisha kuchelewa kuendelea na ujenzi.“Kwa hiyo kwenye hela inayotakiwa kulipwa inaongezeka deni hilo ambalo ni kwa ajili ya kucheleweshewa ulipaji, hali ya malipo kwa mshauri wa mradi, ameshalipwa tayari zaidi ya shilingi bilioni moja tangu aanze kufanya kazi hii,” alisema.Alieleza kuwa fedha nyingine alitakiwa kulipwa mara atakapofikia hatua ya kuweka sakafu.Katika hatua nyingine, Profesa Ndalichako alibaini uwepo wa kampuni nyingine mbili zinazohusika na ujenzi wa chuo hicho, kampuni ambazo serikali haikuingia nazo mkataba na baada ya kuulizwa mhandisi wa ujenzi huo aliyefahamika kwa jina la Jin alisema kuwa kampuni hizo zilisaini mkataba na Tender International kwa ajili ya kuwapata vijana wa kufanya kazi, kuwasimamia pamoja na kusimamia malipo ya vijana hao.Waziri huyo alisikitishwa na kitendo cha mkandarasi huyo kuingia mikataba na kampuni nyingine ambazo hazikidhi viwango vya utekelezaji wa miradi ya serikali kwani kati ya kampuni hizo moja inayoitwa Aricom Building Constractors limited ilikuwa na daraja la saba na nyingine Laicom Building Constructors ilikuwa daraja la nne. ### Response: KITAIFA ### End

MFUKO wa Taifa wa Bima ya Afya (NHIF) umesema watoa huduma wawili, kati ya watano, wanalipa jumla ya Sh milioni 196 baada ya kubainika kufanya udanganyifu wa kuongeza malipo kwa huduma, ambazo hawajatoa kwa wagonjwa ili walipwe fedha nyingi na mfuko.Kauli hiyo ilitolewa juzi na Meneja wa Mfuko huo Mkoa wa Dodoma, Fidelis Shauritanga wakati wa semina na waandishi wa habari.Vituo hivyo viko mkoani Dodoma na vilikuwa vikifanya udanganyifu, ambapo kituo kimoja kimetakiwa kulipa Sh milioni 116 na kingine Sh milioni 80 na wameshaanza kulipa fedha hizo.Amesema baadhi ya vituo vimekuwa vikiandika madai ya uongo na kuonesha kuwa mgonjwa alitibiwa malaria, alivunjika mguu na kulazwa wakati si kweli.Alisema vitendo vya udanganyifu ni viashiria hatarishi katika uhai na uendelevu wa mfuko.“Tukiona hujuma zinaendelea hatuwezi kutoa tena mikataba na baadhi ya vituo hatuhitaji kufanya navyo tena kazi,”alisema. Akitoa mada katika semina hiyo, Meneja Masoko na Huduma wa mfuko huo, Hipoliti Lello alisema mkakati wa mfuko huo ni kumfikia kila Mtanzania na kuhakikisha wanachama wanapata huduma bora.“NHIF ilianzishwa kwa lengo la kutoa huduma bora kwa wananchi na si kwa lengo la kupata faida kama zilivyo baadhi ya bima za afya binafsi. Alisema hadi kufikia Juni 2019, mfuko ulikuwa umesajili jumla ya vituo vya huduma 7,400 Tanzania Bara na Zanzibar.Alisema serikali imedhamiria kila Mtanzania, anapata fursa ya kupata huduma bora za afya kulingana na uhitaji wake.Pia alisema zaidi ya wastaafu 400,000 wanahudumiwa na mfuko huo na mfuko huo umeweka utaratibu kwa wastaafu kuwa watahudumiwa na wenza wao maisha yao yote.Hata hivyo, alisema changamoto kubwa ya mfuko huo ni wananchi wengi kutokuwa tayari kuwa na bima ya afya na wengi huhitaji kuwa na bima ya afya wakati wanapougua.Meneja Mawasiliano wa Mfuko huo, Angela Mziray aliwataka wananchi kuchangamkia vifurushi vya bima ya afya, ambavyo ni ‘Najali Afya’, ‘Wekeza Afya’ na ‘Timiza Afya’.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- MFUKO wa Taifa wa Bima ya Afya (NHIF) umesema watoa huduma wawili, kati ya watano, wanalipa jumla ya Sh milioni 196 baada ya kubainika kufanya udanganyifu wa kuongeza malipo kwa huduma, ambazo hawajatoa kwa wagonjwa ili walipwe fedha nyingi na mfuko.Kauli hiyo ilitolewa juzi na Meneja wa Mfuko huo Mkoa wa Dodoma, Fidelis Shauritanga wakati wa semina na waandishi wa habari.Vituo hivyo viko mkoani Dodoma na vilikuwa vikifanya udanganyifu, ambapo kituo kimoja kimetakiwa kulipa Sh milioni 116 na kingine Sh milioni 80 na wameshaanza kulipa fedha hizo.Amesema baadhi ya vituo vimekuwa vikiandika madai ya uongo na kuonesha kuwa mgonjwa alitibiwa malaria, alivunjika mguu na kulazwa wakati si kweli.Alisema vitendo vya udanganyifu ni viashiria hatarishi katika uhai na uendelevu wa mfuko.“Tukiona hujuma zinaendelea hatuwezi kutoa tena mikataba na baadhi ya vituo hatuhitaji kufanya navyo tena kazi,”alisema. Akitoa mada katika semina hiyo, Meneja Masoko na Huduma wa mfuko huo, Hipoliti Lello alisema mkakati wa mfuko huo ni kumfikia kila Mtanzania na kuhakikisha wanachama wanapata huduma bora.“NHIF ilianzishwa kwa lengo la kutoa huduma bora kwa wananchi na si kwa lengo la kupata faida kama zilivyo baadhi ya bima za afya binafsi. Alisema hadi kufikia Juni 2019, mfuko ulikuwa umesajili jumla ya vituo vya huduma 7,400 Tanzania Bara na Zanzibar.Alisema serikali imedhamiria kila Mtanzania, anapata fursa ya kupata huduma bora za afya kulingana na uhitaji wake.Pia alisema zaidi ya wastaafu 400,000 wanahudumiwa na mfuko huo na mfuko huo umeweka utaratibu kwa wastaafu kuwa watahudumiwa na wenza wao maisha yao yote.Hata hivyo, alisema changamoto kubwa ya mfuko huo ni wananchi wengi kutokuwa tayari kuwa na bima ya afya na wengi huhitaji kuwa na bima ya afya wakati wanapougua.Meneja Mawasiliano wa Mfuko huo, Angela Mziray aliwataka wananchi kuchangamkia vifurushi vya bima ya afya, ambavyo ni ‘Najali Afya’, ‘Wekeza Afya’ na ‘Timiza Afya’. ### Response: KITAIFA ### End

HOFU ya kusimamishwa katika Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC) kutokana na malimbikizo ya ada ya uanachama, imeiibua Sudan Kusini na imesihi isichukuliwe uamuzi wowote kwa sasa, kwa kuwa inajipanga kulipa madeni hayo.Aidha, imekiri kuwa inapitia kipindi kigumu kiuchumi, na kwamba uthibitisho ni malipo inayoyafanya ya mapipa 30,000 ya mafuta ghafi kila siku kwa kampuni moja ya China, inayojenga barabara Sudan Kusini, badala ya kulipa fedha.Hayo yamesemwa na Waziri wa Biashara, Viwanda na Masuala ya Jumuiya ya Afrika Mashariki, Paul Mayom.Alikaririwa akisema kuwa Sudan Kusini, bado inahitaji kuwamo ndani ya EAC na kwamba inafanya juhudi za kuhakikisha inalipa malimbikizo yao, hivyo kusisitiza wasiadhibiwe.“Hatujakaidi kulipa na hatupendi kuchelewesha kulipa ada za uanachama, lakini nchi yetu inapitia kipindi kigumu. Tunajitahidi tulimalize hili ili tuwe na amani ya kutosimamishwa uanachama,” alisema Mayom akiwa Changsha katika Jimbo la Hunan, China, ambako Sudan Kusini ilikuwa miongoni mwa nchi za Afrika zilizoshiriki Maonesho ya Biashara baina ya China na Afrika.Kibano Sudan Kusini inabanwa na Kifungu cha 146 cha Mkataba wa EAC kinachosema nchi inaweza kusimamishwa uanachama, kama itashindwa kutimiza wajibu wake ndani ya jumuiya, ikiwemo kulipa ada katika kipindi cha miezi 18, sawa na mwaka mmoja na nusu. Taifa hilo changa zaidi duniani, lilipata uhuru wake Julai 9 mwaka 2011 na kujiunga EAC Septemba 5, mwaka 2016.Kwa mujibu wa taratibu za EAC, nchi mwanachama inapaswa kulipa Dola za Marekani milioni 8 (zaidi ya Sh bilioni 18.4 za Tanzania). Sudan Kusini ina malimbikizo ya ada yanayofikia Dola milioni 27 (sawa na takribani Sh bilioni 62 za Tanzania).Mbali ya Sudan Kusini, nchi nyingine wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki ni Tanzania, Kenya, Uganda, Rwanda na Burundi.Imeelezwa kuwa kutokana na nchi kuchelewesha ulipaji wa ada, bajeti ya mwaka wa fedha 2018/19 ilitikisika, kiasi cha kukwamisha baadhi ya shughuli za jumuiya.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- HOFU ya kusimamishwa katika Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC) kutokana na malimbikizo ya ada ya uanachama, imeiibua Sudan Kusini na imesihi isichukuliwe uamuzi wowote kwa sasa, kwa kuwa inajipanga kulipa madeni hayo.Aidha, imekiri kuwa inapitia kipindi kigumu kiuchumi, na kwamba uthibitisho ni malipo inayoyafanya ya mapipa 30,000 ya mafuta ghafi kila siku kwa kampuni moja ya China, inayojenga barabara Sudan Kusini, badala ya kulipa fedha.Hayo yamesemwa na Waziri wa Biashara, Viwanda na Masuala ya Jumuiya ya Afrika Mashariki, Paul Mayom.Alikaririwa akisema kuwa Sudan Kusini, bado inahitaji kuwamo ndani ya EAC na kwamba inafanya juhudi za kuhakikisha inalipa malimbikizo yao, hivyo kusisitiza wasiadhibiwe.“Hatujakaidi kulipa na hatupendi kuchelewesha kulipa ada za uanachama, lakini nchi yetu inapitia kipindi kigumu. Tunajitahidi tulimalize hili ili tuwe na amani ya kutosimamishwa uanachama,” alisema Mayom akiwa Changsha katika Jimbo la Hunan, China, ambako Sudan Kusini ilikuwa miongoni mwa nchi za Afrika zilizoshiriki Maonesho ya Biashara baina ya China na Afrika.Kibano Sudan Kusini inabanwa na Kifungu cha 146 cha Mkataba wa EAC kinachosema nchi inaweza kusimamishwa uanachama, kama itashindwa kutimiza wajibu wake ndani ya jumuiya, ikiwemo kulipa ada katika kipindi cha miezi 18, sawa na mwaka mmoja na nusu. Taifa hilo changa zaidi duniani, lilipata uhuru wake Julai 9 mwaka 2011 na kujiunga EAC Septemba 5, mwaka 2016.Kwa mujibu wa taratibu za EAC, nchi mwanachama inapaswa kulipa Dola za Marekani milioni 8 (zaidi ya Sh bilioni 18.4 za Tanzania). Sudan Kusini ina malimbikizo ya ada yanayofikia Dola milioni 27 (sawa na takribani Sh bilioni 62 za Tanzania).Mbali ya Sudan Kusini, nchi nyingine wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki ni Tanzania, Kenya, Uganda, Rwanda na Burundi.Imeelezwa kuwa kutokana na nchi kuchelewesha ulipaji wa ada, bajeti ya mwaka wa fedha 2018/19 ilitikisika, kiasi cha kukwamisha baadhi ya shughuli za jumuiya. ### Response: KITAIFA ### End