Datasets:

rafalposwiata

/

plsc

like 1

Wpływ myśli teoretycznej i praktycznej szkoleniowców węgierskich na sukcesy polskiej szermierki

W Polsce międzywojennej do 1928 roku szermierki na szable nauczano przede wszystkim według metody włoskiej. Po przybyciu do Polski w 1928 roku fechtmistrza węgierskiego Beli Szombathelyego zaczęła dominować metoda węgierska. Po raz pierwszy wprowadzono atak o niewiadomym zakończeniu. Poprawiono szybkość, a także technikę w odpowiedzi. Zastosowano większą ruchliwość i prostotę akcji. Od 1938 roku zaczęto dostosowywać szkolenie do metody fechtmistrza Borsodiego. Duży wpływ na przemiany w technice i taktyce wywarły również kontakty Polaków m.in. z szermierzami Austrii, Węgier, Włoch i Francji. Po II wojnie światowej, w 1947 roku trener mjr Janos Kevey, po przyjeździe do Polski, w krótkim czasie nauczył grono młodzieży perfekcyjnego wykonania kilku akcji szermierczych. Zawodnicy większość natarć wykonywali rzutem. W obronie stosowali odskok, a bezpośrednio po nim – rzut, wykonywany z maksymalną szybkością. System szablowy J. Keveya przyjęło wielu polskich trenerów, a następnie udoskonaliło go. Sukcesy Polaków na arenie międzynarodowej, a zwłaszcza w szabli, świadczą o wielkich zasługach trenerów węgierskich – Belli Szombathelyego i Janosa Keveya – w rozwój szermierki w kraju, na dziesięć lat przed i po II wojnie światowej, czego dowodem było wywalczenie m.in. czterech medali olimpijskich w szabli – polskiej broni narodowej.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Powstanie i początki działalności Studenckiego Klubu Balonowego w Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku (1975-1980)

Studencki Klub Balonowy został założony w 1975 r. w Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku. Zainteresowana lotnictwem grupa studentów w kolejnych latach zebrała środki finansowe isama zbudowała balon gazowy SP – BZL ,,Bielpo” klasy Gordon Bennett o pojemności 2200 m³. Dzięki współpracy z Aeroklubem Białostockim utworzono sekcję balonową. Następnym etapem działalności klubu była organizacja zawodów oraz wyszkolenie własnych pilotów i mechaników balonowych .Wypracowana baza pozwoliła na prowadzenie przez SKB szerokiej działalności lotniczej i sportowej, które zaowocowały sukcesami w zawodach krajowych i zagranicznych. W 1979 r. działalność białostockich studentów została wysoko oceniona przez władze miasta oraz Zarząd Główny Aeroklubu PRL. SKB został wyróżniony odznakę zespołową ,,Błękitne Skrzydła 79” oraz Dyplomem Honorowym czasopisma ,,Skrzydlata Polska”. Na wniosek Komisji Balonowej Aeroklubu PRL Białystok stał się bazą szkoleniową sportu balonowego w Polsce.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Geneza i działalność Uczniowskiego Klubu Sportowego "Victoria SP2" Sianów w latach 1998-2008 (zarys problematyki)

W artykule przedstawiono zarys problematyki związany z prowadzeniem kobiecej drużyny piłki nożnej UKS „Victoria SP2” Sianów. Autor przedstawił genezę powstania klubu, problemy natury prawno-organizacyjnej, bazę sportową, aktyw społeczny, zarys działalności sportowej oraz odniesione sukcesy. Wymieniono najważniejszych i najbardziej zasłużonych trenerów i działaczy. Dużą uwagę poświęcono sprawom finansowania klubu i jego sponsorom. Artykuł napisany jest w układzie mieszanym, rzeczowo-chronologicznym.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Kata - formy techniczne w nauczaniu karate

Perspektywę teoretyczną dla podjętych to rozważań i analiz daje humanistyczna teoria sztuk walki i antropologia sztuk walki. Celem pracy jest analiza przydatności form technicznych w na-uczaniu sztuk walki. Postawiono problem: Czy formy (kata) są dzisiaj niezbędne, aby właściwie nauczać karate? Uwzględnione zostały wypowiedzi mistrzów, ekspertów praktyki karate, oraz li-teratura przedmiotu. Jest to więc szeroka analiza dyskursu oraz własna długoletnia obserwacja uczestnicząca autora (ponad 30-letnia). Zdaniem większości ekspertów formy techniczne są wciąż właściwą metodą nauczania sztuk walki. Z drugiej jednak strony ćwiczenie tylko kata utrudniałoby pełne opanowanie tej sztuki wal-ki. Przedstawiono też analizę pięciu form stylu Idokan. Stosunek ćwiczących do walki, kata i tre-ningu bywa różny. Podobnie zróżnicowane są opinie ekspertów na temat kata – ich sensu i aktual-nej przydatności. Większość ekspertów i autorów prac z literatury przedmiotu uznaje nieprzemija-jącą wartość form technicznych, jako metody nauczania karate i innych sztuk walki.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Międzynarodowy Komitet Olimpijski jako aktor dyplomatyczny

Przedmiotem badania podjętego w niniejszym artykule jest zagadnienie aktywności dyplomatycznej Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, główny problem badawczy związany jest zaś z pytaniem, czy we współczesnym świecie MKOl może być uznawany za aktora dyplomatycznego. Artykuł obejmuje część teoretyczną, poświęconą kategorii dyplomacji sportowej oraz jej aktorom, a także część empiryczną, uwzględniającą cztery studia przypadku, związane z zaproponowanymi typami działań dyplomatycznych MKOl. Główna hipoteza stanowi, iż pozycja i rola MKOl we współczesnym świecie sprawiła, że jego aktywności w środowisku międzynarodowym w dużym stopniu przypominają aktywność dyplomatyczną państw.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Kultura zdrowotna - wymiary edukacyjne (w kierunku odpowiedzialności za zdrowie)

Zdrowie (rozumiane jako brak choroby) jest bezdyskusyjnie uznawane przez znaczną część każdego społeczeństwa za jedną z najważniejszych wartości. Wydaje się, że wartość ta – utożsamiana z dobrem, aktywnością, pomyślnością – ma charakter uniwersalny i odnosi się do większości systemów kulturowych tworzonych przez człowieka. Zdrowiu – jako wartości będącej głównym czynnikiem determinującym postawy i zachowania zdrowotne – człowiek powinien przypisywać odpowiednio wysokie miejsce w hierarchii pragnień i dążeń. Niemniej jednak należy zauważyć, że z jednej strony zdrowie jest wartością, która w świadomości społecznej jest powszechnie rozpoznawana, rozumiana i akceptowana, a z drugiej strony (czego niejednokrotnie doświadczamy), nie jest powszechnie szanowana. Czym można tłumaczyć tego typu zachowania i postawy? Jak zatem analizować kulturę zdrowotną z perspektywy odpowiedzialności?

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Działalność Stowarzyszenia Idokan Polska oraz Polskiej Unii Kobudo I Aikibudo w latach 1978-2000

Artykuł przedstawia najnowszą historię jednej z licznych w naszym kraju organizacji dalekowschodnich sztuk i sportów walki, co stanowi studium przypadku typowego dla procesu instytucjonalizacji spontanicznego ruchu w tej dziedzinie. Autor jest bezpośrednim uczestnikiem i współtwórcą tego procesu, toteż większość przytoczonych tutaj faktów znana jest mu bezpośrednio. Przedstawione zostały działania i działacze, osiągnięcia i porażki, funkcjonowanie sekcji, problemy ekonomiczne i sukcesy (nie tylko sportowe) wynikające z pasji i entuzjazmu ich twórców.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

„Przegląd Sportowy” jako informator i propagator sportu kobiet w Polsce w roku wybuchu II wojny światowej (1939 r.)

W pracy przedstawiono sport kobiet w Polsce na podstawie informacji z czasopisma „Przegląd Sportowy” z 1939 r. „Przegląd Sportowy” upowszechniał sport kobiet w Polsce poprzez doniesienia, materiały i artykuły dotyczące uwarunkowań sportu kobiet, współzawodnictwa oraz osiągnięć sportowych kobiet. Najpowszechniej uprawianymi przez kobiety w Polsce w omawianym okresie dyscyplinami były gry sportowe, lekkoatletyka, łucznictwo. Panie rywalizowały również w innych dziedzinach, m.in. gimnastyce, kajakarstwie, łyżwiarstwie, narciarstwie, pływaniu, szermierce, wioślarstwie, tenisie, tenisie stołowym i automobilizmie. Największe sukcesy na arenie międzynarodowej osiągały wówczas w łucznictwie i tenisie. Do najlepszych kobiet w sporcie należy zaliczyć Janinę Kurkowską-Spychajową i Jadwigę Jędrzejowską.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Marsz Szlakiem Mierosławskiego jako największe zawody sportu marszowego w Wielkopolsce w II RP

Marsz Szlakiem Mierosławskiego, będący jednym z dziesiątków organizowanych na terenie ca-łego kraju zawodów okręgowych, stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych w Polsce, na co wpływ miała nie tylko historyczna nazwa, ale i wzorowa organizacja. To sprawiło, że w każdym roku dziesiątki drużyn walczyło o pierwszeństwo w Wielkopolsce i o szansę zakwalifikowania się do ogólnokrajowego Marszu Szlakiem Kadrówki, co postrzegano jako rodzaj nobilitacji w sporcie marszowym Drugiej Rzeczypospolitej. Ważne było również i to, że dzięki marszom oddziałowym, powiatowym i okręgowym tysiące młodych ludzi corocznie zdobywało umiejętności służące obronie kraju – umiejętność maszerowania i strzelania.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Wychowanie fizyczne i sport w działalności organizacji młodzieżowych i społecznych na wsi w województwie łódzkim w latach 1919-1939

W pracy przedstawiono wychowanie fizyczne i sport w działalności organizacji młodzieżowych i społecznych na wsi w województwie łódzkim w latach 1919–1939. Aktywność fizyczną na wsi w województwie łódzkim rozwijały głównie organizacje młodzieży wiejskiej, a także inne organizacje i towarzystwa prowadzące działalność sportową. Spośród organizacji młodzieży wiejskiej wychowanie fizyczne i sport realizowały: Centralny Związek Młodzieży Wiejskiej, Centralny Związek Młodzieży Wiejskiej „Siew” i Centralny Związek Młodej Wsi oraz Związek Młodzieży Ludowej i Związek Młodzieży Wiejskiej Rzeczypospolitej Polski „Wici”. Oprócz tych organizacji aktywność fizyczną na wsi rozwijały m.in.: Katolickie Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej i Żeńskiej, Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, Związek Strzelecki. Wśród powiatów województwa łódzkiego stosunkowo najprężniej aktywność fizyczną na wsi rozwijały organizacje działające w powiecie piotrkowskim i radomszczańskim.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Preferencje i aktywność turystyczna Polaków w wieku 50 plus

Turystyka osób starszych zaczyna odgrywać coraz większą rolę na rynku turystycznym. Ta grupa osób dysponująca stałym dochodem i wolnym czasem, o coraz wyższym poziomie wykształcenia i różnorodnych preferencjach staje się ważnym i znaczącym segmentem odbiorców usług turystycznych. Dostrzegając zachodzące przemiany demograficzne, rynek turystyczny, a głównie oferenci usług turystycznych, powinni przygotowywać już dzisiaj odpowiednio urozmaiconą i bogatą ofertę skierowaną do tej grupy osób. W literaturze przyjmuje się umownie jako kryterium przynależności do tej grupy ukończenie 50 roku życia. Artykuł jest próbą analizy aktywności turystycznej Polaków w wieku powyżej 50 roku życia. Na podstawie dostępnych danych statystycznych i wyników badań naukowych autorka wskazuje trendy rozwoju turystyki w tej grupie wiekowej, przykłady dobrych praktyk w innych krajach i rekomendacje dla organizatorów turystyki i podmiotów z nią związanych.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Wpływ poliestru na zdrowie człowieka

W prezentowanej pracy dokonano analizy piśmiennictwa dotyczącego wpływu poliestru na zdrowie człowieka. Poliester jest syntetyczną żywicą używaną w produkcji odzieży, guzików, butelek itp. i z powodu swej trwałości oraz niskich kosztów produkcji stał się jednym z bardziej szeroko używanych związków syntetycznych. Jest dobrze wiadomym, że rodzaj surowca, z którego jest wykonany dany produkt, może mieć wpływ na organizm człowieka. Zatem celem prezentowanej pracy była ocena wpływu poliestru na biochemiczne i fizjologiczne parametry organizmu człowieka.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

O piłkarskich trybunach Lwowa lat 30. XX wieku na łamach prasy sportowej. Wybrane kwestie

Powoli rośnie liczba publikacji naukowych badających futbol w przedwojennej Polsce. Temat jednak nadal skrywa wiele tajemnic. Szczególnie mało wiemy o publiczności pojawiającej się na meczach w tamtym czasie. Kibice nie byli w centrum zainteresowania dziennikarzy i fotoreporterów, ale dotarcie do często szczątkowych informacji prasowych, wspomnień, zdjęć oraz innych źródeł przynosi wiele interesujących odkryć. Artykuł ma na celu przybliżenie zjawiska kibicowania w Polsce lat 30. XX wieku, z naciskiem na jego lwowską specyfikę. Kwestia bycia kibicem potraktowana jest tutaj szeroko. Badania dotyczą całej otoczki meczów piłkarskich, a więc kwestii wspierania drużyny w formie wokalnej oraz wizualnej, antagonizmów międzyklubowych, przemocy stadionowej, przekroju społecznego trybun, kwestii narodowościowej, ubioru kibica i innych aspektów. Analizie została poddana publiczność gromadząca się na meczach lwowskich klubów, przede wszystkim – Pogoni, Czarnych, Lechii, Hasmonei i Ukrainy. Praca próbuje także odpowiedzieć na pytanie o stopień zorganizowania piłkarskich fanów w tamtym czasie.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Piłka nożna w województwie sieradzkim w latach 1989-1998 w świetle czasopisma "Nad Wartą"

Największą organizacją sportową w województwie sieradzkim w latach 1989–1998, pod względem liczby klubów i towarzystw sportowych, był Okręgowy Związek Piłki Nożnej (OZPN). W 1989 r. zrzeszał on 85 klubów. W rozgrywkach uczestniczyły 142 zespoły, w których grało 3120 piłkarzy. Drużyny piłki nożnej z województwa sieradzkiego w latach 1989–1998 zrzeszone w OZPN rywalizowały w rozgrywkach: III ligi (Wieluński Klub Sportowy – WKS Wieluń, „Terpol” Sieradz, „Warta” Sieradz, „Pogoń” Zduńska Wola), w klasie międzyokręgowej kalisko-sieradzkiej, okręgowej sieradzkiej, w klasie A, B (Grupy I, II i III) oraz w klasie C (rejony: Łask, Poddębice, Sieradz, Wieluń). Okręgowy ZPN w Sieradzu prowadził również rozgrywki w klasach juniorskich: międzywojewódzkiej juniorów, A juniorów, spartakiadowej, juniorów młodszych i młodzików. Największym sukcesem drużyn piłkarskich z województwa sieradzkiego był udział w rozgrywkach trzecioligowych. Najbliżej awansu do drugiej ligi była drużyna „Terpolu” Sieradz, która w sezonie 1991/1992 zajęła drugie miejsce, tracąc tylko jeden punkt do „Górnika” Konin.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Współzawodnictwo sportowe w ruchu spartakiadowym w Polsce na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku

W okresie PRL cechą charakterystyczną dla sportu była masowość. Ówczesne władze stosowa-ły różnorakie zabiegi zmierzające do upowszechniania tej dziedziny wśród społeczeństwa. Pomi-mo wielu odgórnych rozporządzeń, czy też powszechnie głoszonych haseł, motywujących do uprawiania szeroko pojętej aktywności fizycznej, stawiano na sport wyczynowy, który stanowił doskonały nośnik dla informacji propagandowej, starającej się zakłamać ówczesną rzeczywistość. Osiągane rezultaty miały świadczyć o powszechnym uprawianiu kultury fizycznej. W celu upowszechniania sportu, turystyki i rekreacji stosowano wiele zabiegów zmierzających do propagowania tych dziedzin wśród całej populacji, niezależnie od wieku. Wydaje się, że naj-skuteczniejszym sposobem było organizowanie i werbowanie do uczestnictwa w imprezach spor-towo-rekreacyjnych. Spośród wielu zawodów o charakterze lokalnym i ogólnopolskim czołowe miejsce zajmowały spartakiady. Stanowiły one największe masowe imprezy sportowe w Polsce. Według ówczesnych czołowych działaczy sportowych, spartakiada była ukoronowaniem rywali-zacji w trzyletnim cyklu, nosząc miano „fundamentu sportu masowego”. Wiodącą ideą było uspor-towienie młodzieży na drodze rozwijania masowego ruchu spartakiadowego w różnych dyscypli-nach. Program ruchu spartakiadowego obejmował następujące działania: działalność masową, sport kwalifikowany, szkolenie kadr, społeczne budownictwo infrastruktury sportowej. Szybko okazało się, że ruch spartakiadowy stał się podstawową formą upowszechniania kultury fizycznej nie tylko w szkołach, wyższych uczelniach, ale także w zakładach pracy.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Sport w polityce władz partyjnych i państwowych w schyłkowym okresie Polski Ludowej (1980-1989)

Celem artykułu było ukazanie ram organizacyjnych polskiego systemu sportu w dekadzie lat osiemdziesiątych XX wieku na tle uwarunkowań politycznych i ekonomicznych tamtego okresu. Nakreślone w nim zostały organizacyjne, prawne i polityczne aspekty zmian w strukturze centralnej administracji, odpowiadającej za realizację zadań w obszarze kultury fizycznej i sportu, w kontekście powiązań z systemem dyrektywnego sterowania tą dziedziną przez instancje monopartii. Przedstawione zostały również koncepcje reorientacji sportu w schyłkowym okresie Polski Ludowej. Autorzy podjęli próbę oceny roli sportu w systemie politycznym i ekonomicznym Polski u progu transformacji społeczno-gospodarczej. Artykuł może zatem stanowić przyczynek do podjęcia szerszego dyskursu nad miejscem sportu w realiach państwa socjalistycznego.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Wybitni zawodnicy sportu motorowodnego i narciarstwa wodnego w Polsce

Polscy sportowcy motorowodni i narciarstwa wodnego w okresie działalności Polskiego Związku Motorowodnego i Narciarstwa Wodnego (1957–2007) prezentowali wysoki poziom sportowy. Odnosili sukcesy na arenie międzynarodowej, m.in. zdobywali medale na mistrzostwach świata i Europy. Wśród „motorowodniaków” do najlepszych należy zaliczyć: Waldemara Marszałka, Tadeusza Haręzę, Lechosława Rybarczyka, Henryka Synorackiego i Łukasza Ciołka, natomiast w narciarstwie wodnym – Justynę Mazurkiewicz.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Znaczenie wychowania fizycznego w polskim systemie penitencjarnym w dwudziestoleciu międzywojennym

Dwudziestolecie międzywojenne było dla polskiego systemu penitencjarnego okresem tworzenia nowoczesnych form współczesnego więziennictwa, uwzględniającego doświadczenia innych państw oraz najnowsze postanowienia międzynarodowych kongresów penitencjarnych. Jednym z nich było wskazanie znaczenia zdrowia fizycznego i psychicznego osadzonych dla ich resocjalizacji oraz konieczność wdrożenia programów aktywności fizycznej do zakładów karnych. Polska stała się w tym zakresie jednym z wiodących państw w Europie. Już od połowy lat 20. XX w. w wielu więzieniach w kraju prowadzone były systematyczne ćwiczenia fizyczne, szkolono kadrę funkcjonariuszy – instruktorów oraz tworzono infrastrukturę sportową. Opracowano także akty prawne (regulamin więzienny, Kodeks karny, ustawa o więziennictwie), regulujące realizację wychowania fizycznego we wszystkich więzieniach w całej Polsce. Istotne było to, że objęło ono swoim zasięgiem zarówno mężczyzn, jak i kobiety, nie tylko dorosłych więźniów w zakładach karnych, ale i nieletnich przestępców w placówkach wychowawczo-poprawczych. Stało się ważnym elementem w programach wychowawczych polskiego systemu penitencjarnego w tym okresie.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Sport saneczkowo-bobslejowy w Zakopanem od 1939 roku

Początki saneczkarstwa w Zakopanem, a właściwie w całej Galicji, sięgały 1900 r. i były związane z działalnością Eugeniusza Piaseckiego na łamach czasopisma „Przegląd Zakopiański”. Opublikował w nim szereg artykułów o sportach zimowych, w tym saneczkarstwie w Zakopanem. Jego poglądy podchwyciła ówczesna elita zakopiańska, która doprowadziła do założenia „Towarzystwa Sportowego w Zakopanem”. Przed I wojną światową tor w Kuźnicach był, oprócz torów lwowskich, jedynym długim obiektem umożliwiającym organizowanie zawodów saneczkarsko-bobslejowych. Dzięki temu od początku XX w. na długie lata stał się areną zmagań sportowców z całej Polski. Tematyka sportu saneczkowo-bobslejowego w Zakopanem, a w szczególności kwestie związane z budową, zagospodarowaniem i działalnością torów saneczkowych były do tej pory poruszane dosyć sporadycznie. Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie sportu saneczkowo-bobslejowego w Zakopanem, ze szczególnym uwzględnieniem rywalizacji na torze w Kuźnicach do 1939 roku.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Joachim Halupczok jako legenda polskiego kolarstwa - od sukcesów do tragicznego finału kariery sportowej

Joachim Halupczok urodził się 3 czerwca 1968 r. w Niwkach. W latach 1982–1989 był repre-zentantem Ludowego Klubu Sportowego „Ziemia Opolska”. Natomiast po przejściu na zawodo-wstwo w latach 1990–1992 jeździł w następujących grupach zawodowych: „Diana – Colnago – Animex” (1990); „Del Tongo – M.G. Animex” (1991) i „GB – MG Boy’s” (1992). Największe jego sukcesy, które osiągnął w trakcie kariery sportowej, to m.in.: 2. miejsce na igrzyskach olim-pijskich w Seulu w wyścigu drużynowym na 100 km (1988); 1. miejsce w Mistrzostwach Polski Seniorów w Kolarstwie Szosowym (1989) oraz 1. miejsce w wyścigu indywidualnym i 2. miejsce w wyścigu drużynowym na 100 km w mistrzostwach świata w Chambery (1989). Zmarł 5 lutego 1994 r. Pochowany został na cmentarzu w Osowcu.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Sport kobiet w Polsce w latach 1921–1922 w świetle czasopisma „Przegląd Sportowy”

Praca przedstawia sport kobiet w latach 1921–1922 w oparciu o czasopismo „Przegląd Sportowy”. „Przegląd Sportowy” był tygodnikiem poświęconym sportowi w Polsce i zagranicą. Przybliżał także różne aspekty ruchu sportowego kobiet. W latach 1921–1922 kobiety działały w zarządach klubów i towarzystw sportowych. Rywalizowały w wielu dyscyplinach sportowych, głównie na arenie krajowej. Popularnymi dyscyplinami sportu kobiet były: lekkoatletyka, łyżwiarstwo, narciarstwo, pływanie, tenis ziemny, a także (w mniejszym stopniu) wioślarstwo i szermierka. Największe sukcesy kobiety odnosiły w narciarstwie. Do wyróżniających zawodniczek w narciarstwie należały: W. Dubieńska, E. Michalewska-Ziętkiewiczowa oraz I. Popielówna.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Wymiar polityczny i aspekty organizacyjne udzialu polskich piłkarzy na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie (1936)

Igrzyska XI Olimpiady w Berlinie w 1936 r. przeszły do historii światowego sportu jako impreza zdominowana przez nazistowską ideologię. Odbywały się one w najbliższym sąsiedztwie Polski, w kraju, który łączył z Rzecząpospolitą bagaż zazwyczaj złych doświadczeń historycznych i skomplikowanych relacji politycznych. Impreza miała zatem ważne znaczenie dla polskich decydentów sportowych i politycznych – należy uwzględnić zwłaszcza specyficzne usytuowanie polskiego sportu w modelu ustrojowym państwa polskiego w latach 30. XX w. Ważną rolę w tym kontekście mieli odegrać polscy piłkarze jako przedstawiciele dyscypliny sportu, której towarzyszyło zasadniczo największe zainteresowanie międzynarodowej opinii publicznej.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Działalność Polskiego Towarzystwa Schronisk Młodzieżowych w województwie sieradzkim w latach 1975-1990

Oddział Wojewódzki Polskiego Towarzystwa Schronisk Młodzieżowych w Sieradzu został utworzony 8 grudnia 1975 roku, podczas kursokonferencji wyjazdowej w Spale. Głównymi celami działalności Towarzystwa były: obsługa młodzieżowego ruchu turystycznego; rozwój schronisk młodzieżowych oraz ich budowa i prowadzenie; propagowanie i organizowanie turystyki służącej zapoznaniu młodzieży z historią, przyrodą oraz dorobkiem kulturalnym i gospodarczym ojczystego kraju; prowadzenie akcji informacyjno-propagandowych; szkolenie i doszkalanie pracowników schronisk młodzieżowych; współdziałanie z władzami, instytucjami i organizacjami społecznymi w zakresie organizacji schronisk i turystyki młodzieżowej

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Wspinaczka sportowa konkurencją olimpijską? Śladami starań o miejsce w programie igrzysk

Ideą przewodnią nowożytnych igrzysk olimpijskich organizowanych od 1896 r. jest łacińska maksyma Citius, Altius, Fortius. Wspinaczka sportowa to dyscyplina, w której owo szybciej, wyżej, mocniej jest uchwytne i w pełni realizowane. Działania na rzecz wprowadzenia wspinaczki sportowej do programu igrzysk olimpijskich czynione są od lat 80. XX w. Wcześniej jednak alpinizm, nie będąc dyscypliną olimpijską, był (często wbrew woli większości środowisk alpinistycznych) obecny na igrzyskach. Lata 80. XX wieku przyniosły intensywny rozwój wspinaczki sportowej i zawodów wspinaczkowych. W 1987 r. powołano Międzynarodowy Komitet Wspinaczki Zawodniczej, ujednolicono i sprecyzowano procedury przeprowadzania zawodów wspinaczkowych oraz uzgodniono strategię rozwoju wspinaczki sportowej z myślą o igrzyskach olimpijskich. W 1992 r. w Chambery zorganizowano zawody wspinaczkowe „Pro-Olympique”, których zadaniem była promocja wspinaczki jako przyszłej dyscypliny olimpijskiej. W 2007 r. we Frankfurcie nad Menem powołano do życia International Federation of Sport Climbing (IFSC). Dzięki staraniom IFSC, 12 lutego 2010 r. MKOl oficjalnie uznał wspinanie za dyscyplinę sportową. 28 września 2015 r. wspinaczkę wpisano również na listę dyscyplin oczekujących na ewentualne włączenie do programów igrzysk Tokio 2020. Na 129 Sesji Plenarnej MKOl w Rio 3 sierpnia 2016 r. wspinaczka sportowa została włączona do programu igrzysk olimpijskich w Tokio 2020. Włączenie wspinaczki do rodziny sportów olimpijskich to wielka szansa dla rozwoju tej spektakularnej dyscypliny i ukoronowanie wielu lat starań, podejmowanych przez stowarzyszenia i środowiska wspinaczkowe na całym świecie.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Narciarstwo kobiet w Polsce w latach 1919-1939

W okresie międzywojennym nastąpił rozwój narciarstwa kobiet w Polsce. Sekcje kobiece prowadzono w klubach sportowych oraz towarzystwach społecznych, m.in. w Towarzystwie Gimnastycznym (TG) „Sokół” i Związku Strzeleckim. Kobiety uczestniczyły w kursach instruktorskich oraz współzawodnictwie sportowym. Do najlepszych narciarek okresu międzywojennego w Polsce należy zaliczyć: J. Loteczkową, H. Marusarzównę, E. Michalewską-Ziętkiewicz, B. Staszel-Polankową, Z. Stopkównę. Nastąpiła ewolucja w stroju sportowym, jak również wzrosła popularność tej dziedziny sportu wśród kobiet.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Zdrowie fizyczne a funkcjonowanie w szkole na tle rówieśników dziewcząt i chłopców chorych na cukrzycę typu 1

Celem podjętych badań była ocena różnic w funkcjonowaniu w szkole i w grupie rówieśniczej uczniów z cukrzycą typu 1 w porównaniu ze zdrowymi rówieśnikami, w zakresie zdrowia fizycznego na poszczególnych etapach edukacyjnych. Badaniami objęto 218 osób w wieku od 7 do 19 lat (104 dziewczęta i 114 chłopców), w tym 52 dziewczynki i 57 chłopców z poradni diabetologicznej w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie. Byli to chorzy z rozpoznaną klinicznie cukrzyca insulinozależną typu 1. Pozostali badani to dzieci i młodzież ze szkół olsztyńskich. Wszystkich podzielono na grupy wiekowe odpowiadające etapom edukacyjnym. Tworząc kwestionariusz ankiety, posłużono się polską wersją kwestionariusza do badań jakości życia związanej ze zdrowiem dzieci i młodzieży KIDSCREEN. Pod uwagę wzięto obszar dotyczący aspektów zdrowia fizycznego (samooceny stanu zdrowia, aktywności fizycznej dziewcząt i chłopców, ich sprawności fizycznej i zdolności poruszania się w najbliższym otoczeniu). Z badań wynika, że większość dziewcząt i chłopców z cukrzycą typu 1 była bardziej aktywna niż ich zdrowi rówieśnicy, a ponadto nie mała poczucia niższej oceny własnej sprawności fizycznej. Uczennice i uczniowie z cukrzycą typu 1 uważali, że wyższa sprawność fizyczna ma wpływ na lepsze relacje z rówieśnikami. Zdecydowana większość dziewcząt z obu badanych grup, na wszystkich etapach edukacyjnych, pozytywnie ocenia swój stan zdrowia. Również korzystnie oceniają swój stan zdrowia chłopcy na I i IV etapie edukacyjnym, w przeciwieństwie do chłopców z cukrzycą typu 1 na II i III etapie edukacyjnym.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Polscy artyści na igrzyskach olimpijskich

W historii nowożytnych igrzysk olimpijskich polscy twórcy systematycznie uczestniczyli w olimpijskich konkursach sztuki. Zdobywali liczne medale i wyróżnienia. Osiągali oni znaczące sukcesy także po wycofaniu konkursów sztuki z igrzysk olimpijskich. Ich dzieła wykorzystywano m.in. w oprawie artystycznej igrzysk. Prace te miały i nadal mają wielką wartość kulturową. Ponadto w wernisażach i koncertach organizowanych przy okazji igrzysk uczestniczyła wyjątkowo liczna widownia. Artyści stawali się więc ambasadorami krajów, które reprezentowali. W pewnym sensie uprawiali to, co w 1965 r. Edmund Gullion nazwał dyplomacją publiczną. Korzystały z tego i władze II Rzeczypospolitej, i Polski Ludowej.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Wychowanie fizyczne i sport w Równem i w powiecie rówieńskim w latach 1921-1939. Zarys problematyki

Powiat rówieński w 1921 r. wszedł w skład województwa wołyńskiego II Rzeczypospolitej Polskiej. Z części gmin powiatu rówieńskiego, 1 stycznia 1925 r. utworzono powiat kostopolski. Znaczącą większość powiatu stanowiła ludność ukraińska. Drugą i trzecią grupę narodowościową stanowiła społeczność polska i żydowska. Powiat rówieński zamieszkiwały także inne społeczności, m.in.: czeska, niemiecka i rosyjska. W latach 1921–1939 nastąpił rozwój wychowania fizycznego i sportu w Równem i w powiecie rówieńskim, m.in. w kwestii infrastruktury sportowej, jak również kształcenia kadr dla potrzeb wychowania fizycznego i sportu. Dużą rolę w rozwoju aktywności fizycznej odegrały organizacje i towarzystwa młodzieżowe i społeczne, m.in.: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, Wołyński Związek Młodzieży Wiejskiej i Związek Strzelecki. Znaczącą rolę w działalności sportowej odegrały kluby sportowe. Rozwojowi aktywności sportowej sprzyjały powstające na Wołyniu struktury sportu, m.in. okręgowe związki sportowe, mające siedzibę w Równem. Wychowanie fizyczne i sport realizowane były wśród ludności ukraińskiej – na Wołyniu działalność zaznaczyły organizacje „Płast” i „Junak”.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Dojrzewanie dziewcząt z województwa lubuskiego w kontekście wybranych czynników środowiskowo-społecznych

Celem pracy jest ocena wypływu wybranych czynników środowiskowo-społecznych na dojrzewanie dziewcząt. Badaniami objęto grupę 3855 dziewcząt z terenów województwa lubuskiego w wieku od 10 do 16 lat. Materiał został zebrany w latach 2015–2016 przez pracowników Uniwersytetu Zielonogórskiego. W pracy zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem techniki ankiety. Narzędziem badawczym był kwestionariusz ankiety, w którym zawarto pytania retrospektywne. Zebrany materiał opracowano statystycznie, wyliczając średnie arytmetyczne badanych cech, odchylenie standardowe, wielkość min-max, współczynnik zmienności oraz poziom istotności różnic. Ze szczegółowej analizy materiału wynika, że przeciętnie najwcześniej dojrzewają: – dziewczęta zamieszkałe w małych i średnich miastach, względem mieszkanek wsi, przy różnicy statystycznie istotnej; – córki ojców z wykształceniem wyższym, przy zróżnicowaniu statystycznie istotnym, w odniesieniu do córek ojców z wykształceniem najniższym; – córki matek z wykształceniem wyższym; – córki ojców i matek będących pracownikami umysłowymi; – pierworodne, przy zróżnicowaniu statystycznie istotnych, względem urodzonych z trzeciej i dalszych ciąż; – jedynaczki (dojrzewały najwcześniej, a różnicę statystycznie istotną odnotowano między nimi a dziewczętami z rodzin wielodzietnych). Czynnikami dużej mocy, w sposób statystycznie istotny decydującymi o wcześniejszym dojrzewaniu dziewcząt, okazały się wyłącznie: środowisko zamieszkania, wykształcenie ojców, kolejność urodzenia i liczba dzieci w rodzinie. Na przestrzeni ostatnich 15 lat obserwujemy zjawisko obniżania się wieku menarche, co świadczy o zdecydowanej poprawie warunków środowiskowych (zwłaszcza żywieniowo-higienicznych) naszego społeczeństwa.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Wybrane uwarunkowania rozwoju kultury fizycznej w województwie sieradzkim w latach 1975-1998

1 czerwca 1975 r. wprowadzono nowy dwustopniowy podział administracyjny kraju, tworząc 49 nowych województw. Jednym z nowo powstałych było województwo sieradzkie. Na obszarze województwa sieradzkiego rozwój kultury fizycznej koordynował i nadzorował wydział ds. kultury fizycznej i turystyki (nazwa wydziału w omawianym okresie wielokrotnie ulegała zmianom). Do głównych czynników warunkujących rozwój kultury fizycznej w województwie sieradzkim należały: wielkość środków finansowych przeznaczanych na zadania związane z kulturą fizyczną, infrastruktura sportowa oraz wykwalifikowane kadry trenersko-instruktorskie

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Satysfakcja z wyboru studiów a zamierzenia zawodowe studentów wychowania fizycznego

Poczucie satysfakcji studiujących może być istotnym czynnikiem w krystalizowaniu się planów zawodowych związanych z kierunkiem studiów, niezadowolenie zaś skłania ku poszukiwaniu alternatywnych dróg zawodowych. Celem podjętych badań było poznanie satysfakcji z wyboru studiów i deklaracji ponownego ich wyboru w kontekście zamierzeń zawodowych studentów wychowania fizycznego. Wyniki przedstawionych badań stanowią fragment ewaluacji jakości kształcenia w Zamiejscowym Wydziale Kultury Fizycznej w Gorzowie Wielkopolskim poznańskiej Akademii Wychowania Fizycznego. Badaniami objęto trzy grupy studentów: z II i III r. pierwszego stopnia oraz I r. drugiego stopnia. Spośród 226 respondentów 188 wyrażało satysfakcję z podjętych studiów (83,2%), a ponowny wybór zadeklarowało 140 z nich. Wyłoniono także 38 studentów (16,8%) niezadowolonych ze studiów, którzy nie wybraliby ponownie tego kierunku. W badaniach zastosowano sondaż diagnostyczny z wykorzystaniem techniki ankiety audytoryjnej, wywiadu nieskategoryzowanego oraz analizy dokumentów. Materiał empiryczny poddano obliczeniom statystycznym stosownie do liczebności i cech zmiennych. Do wnioskowania statystycznego zastosowano frekwencję cech oraz test niezależności chi-kwadrat. W obliczeniach wykorzystano pakiet Statistica 12 (StatSoft, Inc. 2015 Statistica for Windows). Większość studentów jest zadowolona z podjętych studiów i jednocześnie deklaruje ponowny ich wybór. Te osoby swoje plany zawodowe najczęściej wiązały z pracą na stanowisku nauczyciela wychowania fizycznego i w instytucjach związanych z kulturą fizyczną. Kobiety częściej planowały pracę w instytucjach kultury fizycznej, natomiast mężczyźni w zawodzie nauczyciela wychowania fizycznego. Związki między liczbą osób usatysfakcjonowanych wyborem studiów i deklaracją ponownego ich wyboru a ich zamierzeniami zawodowymi, są zbliżone do rezultatów badań uzyskanych w innych uczelniach wychowania fizycznego. W celu doskonalenia systemu jakości kształcenia istnieje konieczność permanentnej jego oceny na każdym etapie kształcenia.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Sport w działalności Wojewódzkiego Zrzeszenia Ludowe Zespoły Sportowe w Opolu w latach 1999-2011. Zarys dziejów

Celem pracy jest przedstawienie sportu w działalności Wojewódzkiego Zrzeszenia Ludowe Zespoły Sportowe (WZ LZS) w Opolu w latach 1999–2011. W artykule zostały zaprezentowane uwarunkowania działalności sportowej, m.in.: stan organizacyjny opolskiego WZ LZS; zadania w zakresie sportu kwalifikowanego i masowego, finansowanie działalności sportowej. Efektem działalności sportowej była znacząca liczba imprez sportowych, jak również liczba uczestników tychże imprez. Kolejnym elementem był dość duży udział klubów sportowych WZ LZS w Opolu w systemie sportu młodzieżowego w skali ogólnopolskiej i regionalnej; sukcesy sportowców opolskiego WZ LZS na arenie ogólnopolskiej i międzynarodowej, udział sportowców WZ LZS w Opolu w Igrzyskach Olimpijskich oraz inne sukcesy sportowe, m.in. w Mistrzostwach Polski Zrzeszenia LZS i Ogólnopolskich Igrzyskach Szkół Rolniczych. Wiodącą dyscypliną sportową był badminton.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Uczestnictwo w pozaszkolnej aktywności ruchowej młodzieży z Częstochowy

Badania wykonywane w wielu krajach wskazują na spadek uczestnictwa młodzieży w pozaszkolnej aktywności ruchowej. Nasilająca się wraz z wiekiem hipokinezja, czyli niedobór ruchu, jest przyczyną regresu sprawności i wydolności fizycznej dzieci i młodzieży. Prezentowane doniesienie przedstawia wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wiosną 2008 roku, w wybranych liceach ogólnokształcących w Częstochowie. Grupę badawczą stanowiło 200 dziewcząt i chłopców w wieku x = 18,2 ±0,68 lat. W badaniu zastosowano metodę sondażu diagnostycznego. Uzyskane wyniki rozpatrywano w zależności od płci i zweryfikowano statystycznie z zastosowaniem testu dla dwóch frakcji. Istotność różnic określono na trzech poziomach wartości: p < 0,001, p < 0,01, p < 0,05. Przedstawione w obecnej pracy wyniki badań potwierdziły, że chłopcy częściej i chętniej niż dziewczęta podejmują pozaszkolną aktywność ruchową Dziewczęta w czasie wolnym najchętniej uprawiają pływanie, chodzą na wycieczki, jeżdżą na rolkach i biegają. Wśród chłopców najczęściej padającą odpowiedzią było wskazanie na jazdę na rowerze, pływanie, gry zespołowe i bieganie. Badana młodzież z Częstochowy najchętniej podejmuje rekreację ruchową ze znajomymi. Istnieje pilna potrzeba aktywniejszego włączenia się rodziców i szkoły w organizację zajęć rekreacyjnosportowych oraz zachęcania nauczycieli do bardziej profesjonalnego prowadzenia zajęć z wychowania fizycznego uwzględniających indywidualne potrzeby, zainteresowania i możliwości podopiecznych.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Związki sportowe oraz komitety wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego a rozwój sportu klubowego w Kielcach w latach 1918-1939

Artykuł pt. Związki sportowe oraz komitety wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego a rozwój sportu klubowego w Kielcach w latach 1918–1939 jest próbą przedstawienia wpływu związków sportowych oraz komitetów wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego na działalność klubów sportowych na terenie Kielc w latach 1918–1939. Ukazuje również negatywne konsekwencje oddalenia władz okręgowych związków sportowych na rozwój wszystkich dyscyplin sportu, jakie były uprawiane w Kielcach w dwudziestoleciu międzywojennym.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Społeczno-polityczne aspekty sportu w ZSRR i krajach bloku socjalistycznego do 1989 r.

W 1952 r. sportowcy ZSRR po raz pierwszy wzięli udział w igrzyskach olimpijskich. Cztery lata wcześniej przedstawiciele ZSRR obserwowali zmagania zawodników podczas Igrzysk Olimpijskich w Londynie. Spostrzeżenia i doświadczenia tam zdobyte miały procentować w przygotowaniach radzieckich sportowców. Od Igrzysk Olimpijskich w Helsinkach w 1952 r. rozpoczęła się rywalizacja sportowa państw bloku socjalistycznego z Zachodem. Zmaganiom tym w krajach Europy Środkowo-Wschodniej nadano także rangę polityczną. Każde zwycięstwo nad sportowcami zachodnimi traktowano jako przewagę systemu panującego w państwach Europy Wschodniej. W krajach tych do 1956 r. wiernie kopiowano radziecki model sportu. W kolejnych latach zmniejszono stopień naśladownictwa ZSRR, utrzymywano jednak ścisłą współpracę między krajami socjalistycznymi. We wszystkich tych państwach rządzący traktowali sport instrumentalnie, wykorzystując go do realizacji celów politycznych. W istocie dostrzegamy jedynie niewielkie różnice między mechanizmami funkcjonowania sportu w państwach socjalistycznych.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Sekcja Narciarska „Warta” Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego „Beskid Śląski” w Cieszynie w latach 1920 (1921)-1950

Powstałe w 1873 roku Galicyjskie TT, w kilka miesięcy po powstaniu przemianowane na Towarzystwo Tatrzańskie, a po uzyskaniu przez Polskę niepodległości – na Polskie Towarzystw Tatrzańskie, już na początku XX wieku w sposób zorganizowany zajęło się propagowaniem narciarstwa, tworząc w 1907 roku Zakopiański Oddział Narciarzy, który w 1911 roku stał się Sekcją Narciarską Towarzystwa Tatrzańskiego. W niedługim czasie zaczęły powstawać sekcje narciarskie przy lokalnych oddziałach Towarzystwa. W roku 1920 zarząd jednego z nich – Oddziału „Beskid Śląski” z siedzibą w Cieszynie – powołał do życia swoją Sekcję Narciarską, nadając jej nazwę „Watra”. Sekcja działała w ramach tego oddziału do 1950 roku, a następnie kontynuowała swoją działalność w strukturach Oddziału PTTK „Beskid Śląski” w Cieszynie. W czasie funkcjonowania w strukturach Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego działacze Sekcji przeprowadzili niezliczoną ilość kursów, szkoleń i wycieczek, dzięki czemu SN „Watra” stała się jedną z najważniejszych sekcji w tym Towarzystwie. Zajmowała się nie tylko propagowaniem turystyki narciarskiej w górach, podejmowała także działania zmierzające do rozwoju narciarstwa sportowego. Szkolenie kolejnych pokoleń narciarzy, uczestnictwo i organizacja licznych zawodów narciarskich oraz budowa skoczni narciarskich i jednej z pierwszych narciarskich tras zjazdowych (z Czantorii w Beskidzie Śląskim) stanowią trwały dorobek polskiego narciarstwa. Wśród zawodników SN największe sukcesy osiągnął Leopold Tajner, olimpijczyk, wielokrotny mistrz Polski w różnych kategoriach wiekowych w biegach i skokach narciarskich.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Sylwetki sportowe polskich olimpijczyków urodzonych na Kielecczyźnie

Igrzyska Olimpijskie zajmują szczególne miejsce w ruchu sportowym każdego kraju. Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie sylwetek sportowych polskich olimpijczyków urodzonych w województwie kieleckim. Zakres terytorialny Kielecczyzny został przyjęty według granic województwa z lat 1975–1998. W artykule w sposób syntetyczny zostały opisane najważniejsze sportowe dokonania i osiągnięcia zawodników urodzonych w województwie kieleckim, przeanalizowano także ich wkład w dorobek sportu olimpijskiego w Polsce.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Geneza i rozwój Muzeum Sportu i Turystyki w Karpaczu w latach 1974-2011

Artykuł przedstawia rozwój jednego z najstarszych i najbardziej popularnych Muzeów Sportu i Turystyki w Polsce. Omówiona została pokrótce historia muzeum, tematyka i układ ekspozycji stałej, tematyka wystaw czasowych, które miały miejsce w latach 1974–2011, działalność wydawnicza muzeum oraz działalność Karkonoskiego Klubu Olimpijczyka. Autor starał się wykazać wpływ inicjatywy propagandowej muzeum na popularność kultury fizycznej i turystyki w Polsce i regionie. Znaczenia nabiera fakt udziału, w imprezach organizowanych przez muzeum, znanych ludzi ze świata sportu, literatury czy polityki oraz organizowanie zajęć lekcyjnych dla dzieci i młodzieży szkół podstawowych i gimnazjalnych.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Metody oceny przygotowania fizycznego współczesnego piłkarza nożnego

Piłka nożna jest sportem i zjawiskiem społecznym, który uprawiany jest przez wiele milionów mężczyzn i kobiet, a środki masowego przekazu pokazują ją setkom milionów ludzi na całym świecie. Piłka nożna stała się sportem, w którym wydolność fizyczna i specjalny rodzaj treningu są krytycznym warunkiem do osiągnięcia sukcesu. Zatem w tej pracy próbowaliśmy scharakteryzować wydolność fizyczną piłkarzy nożnych, która w 80–90% oparta jest o metabolizm tlenowy, a tylko w 10–20% związana jest z metabolizmem beztlenowym. W dalszej części artykułu autorzy próbowali opisać obydwie składowe wydolności fizycznej. Wskazano na ważność oceny maksymalnego poboru tlenu metodą bezpośrednią i wskazano na niedoskonałości oceny tej zmiennej metodą pośrednią. Użyteczność progu tlenowo-beztlenowego, testu Konkoniego i maksymalnego długu tlenowego u piłkarzy nożnych również została przedstawiona. W krótki, tabelaryczny sposób przedstawiono również kilka testów oceny wydolności beztlenowej. Pomimo istotnego znaczenia wydolności fizycznej u piłkarzy nożnych, ocena specjalnych możliwości polowych sportowców powinna być również uwzględniana. Celem kontroli tych możliwości piłkarzy nożnych, autorzy opisali: przerywany test wytrzymałości Yo-Yo, przerywany test odnowy Yo-Yo, wielostopniowy wahadłowy test biegowy, ciągły wielostopniowy test sprawności fizycznej, aerobowy test z piłką, tj. Hoff Test, piłkarski test sprinterski według Bangsbo, 10-metrowy wahadłowy test biegowy, test wyskoku pionowego i test pięciu kolejnych wyskoków. Ponadto do oceny specjalnych umiejętności piłkarskich opisano następujące testy: piłkarski test podań, piłkarski test strzałów i kilka lokalnie przygotowanych testów. Zaobserwowano, że dobre przygotowanie piłkarza nożnego usprawnia techniczne i taktyczne aspekty gry i jest dobrym czynnikiem protekcyjnym przeciw kontuzjom sportowym.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

30 lat Rzeszowskiego Ośrodka „Dojo Budokan” (1987-2017)

Problem. Podjęto opracowanie o charakterze monograficznym, w celu wyeksponowania specyfiki jednej szkoły sztuk walki i ośrodka badań sztuk walki. Autor stara się określić, jak ten badany ośrodek/szkoła pełni swoją funkcję w perspektywie 30 lat działalności. Metoda – monograficzna, w której sięgnięto do kilku kategorii źródeł i opracowań. Metodą jest stadium pojedynczego przypadku, zarówno opisowe i oceniające, z obserwacją uczestniczącą i dokumentacją fotograficzną. Wyniki. Rzeszowski Ośrodek „Dojo Budokan” (RODB) był pierwotnie głównym klubem lub grupą sekcji, a następnie głównym ośrodkiem jednego ze stowarzyszeń, i działał w strukturach sportowych. Następnie, od roku 2000, uczestniczy także w działalności naukowej i wydawniczej. Wnioski. RODB działa podobnie, jak inne szkoły sztuk walki, ale nie ogranicza się do nauczania samoobrony, szkolenia sportowego lub usług rekreacyjnych. Działaniom nadaje ton lider. Realizowany jest szeroki program edukacyjny.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Przyczyny i okoliczności powstawania urazowych obrażeń ciała mażoretek

Mażoretka to tancerka, która prezentuje dwa style – baton i pom-pom, tańcząc według określonych zasad. Wymaga to od tańczącej umiejętności manualnych, gracji i dobrego opanowania techniki tańca. Mażoretki występują na pokazach estradowych i paradach ulicznych, na których prezentują układy choreograficzne, taneczno-marszowe do muzyki orkiestr dętych, żonglując i podrzucając przy tym pałeczki mażoretkowe. Aktywność ruchowa, którą wykonują mażoretki, kwalifikuje się do dyscyplin sportowych o zwiększonym ryzyku wystąpienia obrażeń ciała. Badaniami, przeprowadzonymi w okresie od 2014 do połowy roku 2016, objęto 23 mażoretki Klubu Sportowego Azaria z terenu województwa śląskiego czynnie trenujące i startujące w zawodach. Posłużono się ankietą zawierającą 15 pytań o charakterze jednorazowego sondażu diagnostycznego na próbie ważonej. Na podstawie uzyskanych odpowiedzi dokonano oceny najczęstszych przyczyn urazowych obrażeń ciała, ich lokalizacji oraz okoliczności powstawania obrażeń w związku z podejmowaną aktywnością sportową i używaniem pałeczek mażoretkowych. Analiza otrzymanych wyników wykazała, że najczęstszymi przyczynami urazowych obrażeń ciała mażoretek była niedostateczna rozgrzewka (52,1%) oraz brak wyleczenia poprzednio doznanych urazów (21,7%). Najczęściej urazy dotyczyły kończyn dolnych (35,5%), głowy (34,2%) oraz kończyn górnych (30,2%). Najczęściej do urazów dochodziło podczas treningów (47,8%) oraz w czasie zawodów (30,4%).

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Działacze społeczni, organizacja, szkolenie i efekty sportowe w piłce nożnej w województwie olsztyńskim (1957-1989)

Artykuł zwraca uwagę na działalność społeczną w zarządach sekcji i klubów sportowych w kontekście poziomu sportowego drużyn piłki nożnej w województwie olsztyńskim w latach 1957–1989. Piłkarscy działacze społeczni mieli wówczas istotny wpływ na organizację, szkolenie i poziom sportowy piłki nożnej. Mimo że stanowili największą grupę w środowisku sportowym, nie potrafili wspólnie z wojewódzki władzami sportowymi skutecznie rozwiązać problemów szkoleniowych w tej dyscyplinie sportu, zaś brak pomysłów często zastępowano pozorowanymi działaniami. Swoją nieporadność przez lata najchętniej tłumaczono peryferyjnym położeniem i rolniczym charakterem regionu. Dużą winę za taki stan rzeczy ponosiły wojewódzkie władze sportowe.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Wychowanie fizyczne i sport w działalności Związku Strzeleckiego w województwie wołyńskim w latach 1921-1939. Zarys dziejów

Związek Strzelecki (ZS) należał do najaktywniejszych polskich organizacji działających na polu wychowania fizycznego, sportu oraz przysposobienia wojskowego w województwie wołyńskim. W okresie dwudziestolecia międzywojennego w sposób znaczący zwiększyła się liczba członków ZS, którzy rekrutowali się nie tylko z miast, ale głównie ze środowiska wiejskiego. W okresie funkcjonowania ZS w województwie wołyńskim poprawiły się uwarunkowania działalności, szczególnie w zakresie kadry szkoleniowej. Członkowie ZS uprawiali różne dziedziny sportu, głównie gry sportowe, lekkoatletykę, a także boks, kolarstwo, piłkę nożną, sporty wodne, strzelectwo i tenis stołowy. Członkowie ZS uczestniczyli we współzawodnictwie sportowym, najszerzej na szczeblu lokalnym i regionalnym. Ważnym elementem w działalności na polu aktywności fizycznej ZS było uczestnictwo członków w próbach na Państwową Odznakę Sportową.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Budowanie lojalności turystów wobec destynacji turystycznej poprzez event sportowy na przykładzie Poznań Półmaratonu

W artykule przedstawiono problem badawczy dotyczący budowania lojalności turystów wobec eventów sportowych oraz destynacji turystycznych, którego korzenie znajdują się w marketingu behawioralnym. Praca zawiera przegląd obcojęzycznej literatury przedmiotu dotyczącej badań nad lojalnością turysty wobec eventów oraz destynacji, ponieważ w polskich opracowaniach ten problem badawczy nie został jak dotąd poruszony. Przedstawione zostały modele i koncepcje teoretyczne na temat budowania lojalności wśród turystów oraz wyniki badań empirycznych przeprowadzonych podczas 6. Poznań Półmaratonu. Ich celem było sprawdzenie, czy impreza biegowa może być wydarzeniem, które buduje wśród turystów lojalność wobec tej imprezy oraz wobec miejsca, w którym się odbywa. W artykule określono również czynniki wywierające wpływ na lojalność biegaczy turystów wobec analizowanego eventu sportowego i destynacji turystycznej. Wyniki przeprowadzonych badań potwierdziły przyjęte na podstawie literatury założenia – dowiodły, że na lojalność turysty wobec badanej imprezy biegowej (Poznań Półmaraton) wpływa m.in. motywacja push i pull, czynniki socjodemoraficzne oraz poczucie satysfakcji z biegu.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Turystyka i krajoznawstwo w Związku Harcerstwa Polskiego w II Rzeczypospolitej

Turystyka i krajoznawstwo są jednymi z najstarszych tradycyjnych dziedzin harcerskiego działania. Nierozerwalnie wiążą się z najdawniejszymi dziejami harcerstwa, jako formy niezwykle atrakcyjne i różnorodne treściowo, pozwalające na osiągnięcie celów wychowawczych. Ruch turystyczno-krajoznawczy harcerskich drużyn szkolnych wspomagany był przez Koła Krajoznawcze, nauczycieli i dyrektorów szkół. ZHP posiadał własne schroniska turystyczne oraz stałe tereny pod obozy harcerskie jako punkty oparcia dla turystycznych i krajoznawczych wędrówek. Obozownictwo harcerskie skupiało się najczęściej na terenie Beskidu Śląskiego, Podhala, Leska i w okolicy Skolego. Rozwój w drugiej połowie lat trzydziestych harcerskiej akcji obozowej i turystyczno-krajoznawczej możliwy był dzięki pomocy materialnej państwa polskiego.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Wybrane uwarunkowania rozwoju sportu w województwie piotrkowskim w latach 1975-1998 w świetle prasy regionalnej

Celem pracy jest ukazanie uwarunkowań rozwoju sportu w województwie piotrkowskim w latach 1975–1998 w świetle prasy regionalnej. Opracowanie zostało przygotowane na podstawie materiałów z 16 czasopism wydawanych w największych ośrodkach kulturalno-społecznych województwa. Podstawowe problemy badawcze, jakie zostały podjęte w niniejszym artykule, odnoszą się do kształtowania struktur organizacyjno-prawnych sportu na szczeblu wojewódzkim w okresie 23 lat na przykładzie województwa piotrkowskiego. Szczegółowo w tym zakresie został przedstawiony rozwój Wojewódzkiej Federacji Sportu w Piotrkowie Trybunalskim oraz okręgowych związków sportowych. Przedmiotem analizy były także uwarunkowania finansowe sportu, ze szczególnym uwzględnieniem sponsoringu sportowego oraz rozwój infrastruktury i kadry trenerskiej na potrzeby sportu w województwie. Działalność ruchu sportowego została przedstawiona na tle szerszych procesów zachodzących w Polsce w II połowie XX w.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Amazonki - geneza i rozwój jazdy konnej kobiet w Polsce (od 1939 r.)

Zainteresowanie kobiet jazdą konną sięgało najdawniejszych czasów, kiedy spełniała ona wyłącznie funkcję utylitarną. Dość szybko jednak dostrzeżono i wykorzystano także jej walory hedonistyczne – w starożytnych Chinach kobiety grały w konne polo, w Grecji były właścicielkami zwycięskich rydwanów, w średniowieczu i kolejnych epokach uczestniczyły w polowaniach oraz zabawach konnych – karuzelach i kadrylach, a w czasach nowożytnych włączyły się do rywalizacji sportowej. W Polsce z zamiłowania do jazdy konnej słynęły królowe, żony i córki arystokratów. Prekursorką sportowej jazdy konnej na przełomie XIX i XX w. była Maria Wodzińska i jej córka Maria Zandbang. W okresie dwudziestolecia międzywojennego w cywilnych klubach jeździeckich liczba młodych kobiet jeżdżących konno była zdecydowanie większa niż mężczyzn. Na wzrost zainteresowania jeździectwem niewątpliwie wpływ miały także osiągnięcia polskich jeźdźców na arenie międzynarodowej. Mimo że do końca tego okresu amazonki nie mogły uczestniczyć w oficjalnych zawodach międzynarodowych (Puchar Narodów, igrzyska olimpijskie), jednak na stałe znalazły swoje miejsce w rywalizacji krajowej. Ewolucji uległo także określenie amazonka.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Teoretycy i praktycy szermierki w Towarzystwie Gimnastycznym "Sokół" w Galicji

Najwcześniej w Galicji powstała organizacja o charakterze paramilitarnym, towarzyskim, a przede wszystkim sportowym – Towarzystwo Gimnastyczne Sokół. Organizacja miała na celu wychowanie młodego pokolenia Polaków, zdolnego w przyszłości do walki o wolność narodu. Rozwój fizyczny i duchowy polskiego młodego pokolenia był środkiem do osiągnięcia wyższych celów narodowych, najwyższą wartością społeczną i swoistym posłannictwem. Program ćwiczeń zawarty w statucie tej organizacji opierał się na gimnastyce, która odgrywała dominującą rolę w zakresie ćwiczeń fizycznych. Propagowano również sporty o znaczeniu utylitarnym, wśród nich: jazdę konną, kolarstwo, pływanie, zapasy i szermierkę. Artykuł prezentuje biografie teorety-ków i praktyków fechtunku w Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół” w Galicji. Działalność teo-retyczna i praktyczna w zakresie szermierki przyczyniła się do wzbogacenia dorobku polskiej kul-tury fizycznej o uniwersalne wartości i swoisty paradygmat edukacyjny

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Wpływ 6-miesięcznego pobytu wysokogórskiego na skład ciała i wydolność fizyczną żołnierzy

Duża wysokość nad poziomem morza (n.p.m.) ze względu na odmienne warunki środowiska wpływa na zmianę funkcji organizmu człowieka. Celem pracy było zbadanie wpływu pobytu wysokogórskiego mężczyzn na masę ciała oraz sprawność układu krążenia. Badaniu poddano 34 żołnierzy, rejestrując u nich przed (I badanie) i po (II badanie) długotrwałym pobycie wysokogórskim wiek, wzrost, masę ciała, wartości ciśnienia tętniczego, wyliczano wskaźniki wagowo-wzrostowe, jak również wykonano próbę harwardzką. Następnie dokonano podziału żołnierzy w I i II badaniu na dwie grupy wiekowe, do 26 lat i powyżej 26 lat. Wyniki: Nie wykazano statystycznie istotnych różnic badanych zmiennych zarówno w porównaniu międzygrupowym, jak i między badaniami. Ponadto nie stwierdzono istotnego efektu interakcyjnego dwóch badanych czynników (grupy i badania). Wnioski: Stwierdza się brak wpływu 6-miesięcznego pobytu na wysokości 2223 m n.p.m. na masę ciała, spoczynkowe ciśnienie tętnicze krwi i sprawność układu krążenia żołnierzy. Brak omawianych zmian jest efektem pobytu badanych na zbyt niskiej średniej wysokości n.p.m.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Z dziejów Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” okręgu wołyńskiego (1922-1939)

Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” okręgu wołyńskiego prowadziło działalność w latach 1922–1939. Początkowo wchodziło w skład Dzielnicy Mazowieckiej, natomiast od 1929 r. w skład Dzielnicy Małopolskiej. „Sokół” rozwijał się zarówno w środowisku miejskim, jak również w środowisku wiejskim. Gniazda TG „Sokół” prowadziły aktywną działalność na polu wychowania fizycznego, sportu, przysposobienia wojskowego, turystyki, działalności kulturalno-oświatowej i wychowawczej. Brały udział w zlotach sokolich o charakterze lokalnym i ogólnopolskim. Wniosły istotny wkład w rozwój polskiej kultury fizycznej na Wołyniu. Celem naczelnym w zakresie aktywności fizycznej był wszechstronny rozwój członków. W „Sokole” rozwijano m.in. gimnastykę, kolarstwo, lekkoatletykę, strzelectwo i sporty wodne.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Motywy uprawiania narciarstwa przez Polaków do 1914 r.

Celem pracy był opis kształtowania się myśli o wartościach przypisywanych uprawianiu narciarstwa oraz przegląd motywów, jakimi kierowali się polscy narciarze do 1914 roku. Z uprawianiem narciarstwa wiązano wtedy wartości zdrowotne i kondycyjne oraz wartości wolicjonalne (odwaga, silna wola, zdecydowanie). Te walory narciarstwa pozwalały podkreślać też jego walory wychowawcze. Wskazywano, że jazda na nartach może być źródłem przyjemności związanych z przebywaniem zimą w górach i czerpaniem wrażeń estetycznych. Przyjemność widziano również w emocjach związanych z szybkością jazdy i panowaniem nad nartami. Szybko dostrzeżono użytkowe walory nart, pozwalające taternikom na realizowanie celów taternickich. Następnie pojawiła się idea współzawodnictwa, kształtująca narciarstwo sportowe. Upowszechnienie narciarstwa przyniosło też ideowe konflikty. Przeciwstawiano wartości uprawiania turystyki i sportu narciarskiego. Pojawił się również konflikt pomiędzy zwolennikami narciarstwa a obrońcami górskiej przyrody. Motywy uprawiania narciarstwa, jakie pojawiły się do 1914 r. w polskim narciarstwie, ukształtowały tę formę aktywności fizycznej w sferze idei. Pozwoliły też na uświadomienie oddziaływania narciarstwa na szereg sfer aktywności fizycznej człowieka.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Kultura fizyczna w działalności Inspektorii Krakowskiej Salezjańskiej Organizacji Sportowej Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1992-2005

Celem pracy było przedstawienie działalności katolickiego stowarzyszenia Salezjańskiej Organizacji Sportowej Rzeczypospolitej Polskiej (SALOS RP) Inspektorii Krakowskiej w latach 1992–2005. W badaniach były zastosowane następujące metody badawcze: analiza źródeł historycznych, metoda indukcyjna, dedukcyjna i porównawcza. Organizację SALOS RP powołano w 1992 roku. Stowarzyszenie prowadzone było przez: Zgromadzenie Księży Salezjanów, Siostry Salezjanki oraz osoby świeckie. Patronem tego organizacji był św. Jan Bosko. Prezesem stowarzyszenia był Zbigniew Dziubiński a wiceprezesem salezjanin Edward Pleń – krajowy duszpasterz sportowców. Organizacja ta realizowała swój program w pięciu prowincjach: Krakowskiej, Pilskiej, Warszawskiej, Wrocławskiej oraz Warszawsko-Wrocławskiej Sióstr. Stowarzyszenie prowadziło działalność w zakresie sportu, rekreacji fizycznej i rehabilitacji. Wiodącymi grami w SALOS RP były: koszykówka, piłka nożna, tenis stołowy i siatkówka. W SALOS RP organizowano kursy instruktora rekreacji ruchowej z tychże dyscyplin sportowych. Wydawane były także fachowe podręczniki z metodyki wychowania fizycznego. Nieodłączną częścią były akcje obozowe zimowe i letnie oraz imprezy sportowo-rekreacyjne. Organizowano także zawody w narciarstwie oraz snowboardzie. Igrzyska i turnieje organizowane przez Salezjańską Organizację Sportową miały charakter ogólnopolski i międzynarodowy. Działalność SALOS RP skupiała się na rozwoju fizyczno-duchowym dzieci i młodzieży.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Sport balonowy w Polsce w okresie międzywojennym

Twórcami sportu balonowego w Polsce byli oficerowie obserwatorzy balonowi wyszkoleni na kursach w Oficerskiej Szkole Aeronautycznej w Poznaniu i Toruniu. Pierwsze loty na balonach wolnych odbyły się w 1921 roku, a ożywienie działalności sportowej w kraju nastąpiło po 1925 roku. Ważną rolę w rozwoju i popularyzowaniu sportu balonowego w kraju odegrało organizowanie Krajowych Zawodów Balonów Wolnych o Puchar im. płk. Aleksandra Wańkowicza. Polskie załogi zaczęły odnosić sukcesy na zawodach krajowych i międzynarodowych. Mogło się to stać dzięki wysokiej klasy balonom produkowanym w Polsce. Doświadczenie osiągnięte przez rozwój własnych konstrukcji i wdrożenie do produkcji wyjątkowo cienkich tkanin pozwoliło stworzyć balony wyczynowe klasy Gordon Bennett znacznie przewyższające ówczesne standardy światowe. Sukcesy naszych załóg balonowych, w tym m.in. czterokrotne zdobycie Pucharu im. Gordona Bennetta w latach 1933–1939, przyniosły krajowi największy międzynarodowy rozgłos i na trwałe zapisały imię Polski w dziejach światowej aeronautyki.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Strategie radzenia sobie ze stresem u mężczyzn uprawiających narciarstwo ekstremalne

Ekstremalne narciarstwo staje się coraz popularniejsze. W porównaniu z tradycyjnym narciarstwem jest specjalnie ukierunkowane na doświadczanie przez zawodników swoistego rodzaju emocji oraz poczucia ryzyka. Również uprawianie tego rodzaju sportu daje więcej wrażeń niż tradycyjne rekreacyjne narciarstwo. W założeniu teoretycznym sam sport ekstremalny oraz uczestnicy aktywności sportowej określanej jako ekstremalna biorą pod uwagę ryzyko oraz gotowość na doświadczanie stresu. W niniejszym artykule autorzy porównują radzenie sobie ze stresem wśród dwóch grup narciarzy („ekstremalnych” i „rekreacyjnych”). Badanych było 54 narciarzy płci męskiej w wieku 30–45 lat z minimum 15-letnim narciarskim doświadczeniem. Zastosowane zostały wywiad z zawodnikami odnoszący się do preferowanego stylu życia oraz Kwestionariusz COPE – Wielowymiarowego Inwentarza do Pomiaru Radzenia Sobie ze Stresem (autorstwa C.S. Carvera, M.F. Scheiera, J.K. Weintrauba) w celu ustalenia dominujących stylów radzenia sobie ze stresem (skoncentrowane na celach, koncentracja na emocjach oraz zachowania unikowe). Rezultaty badań wskazują, że wśród wszystkich narciarzy dominuje aktywny styl radzenia sobie ze stresem skoncentrowany na celu, jednak w porównaniu do narciarzy rekreacyjnych wyższe wyniki są wśród narciarzy ekstremalnych. Różnica jest istotna statycznie, na poziomie 0,05.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Nadzór operacyjny Służby Bezpieczeństwa nad ruchem sportowym w Polsce Ludowej w latach osiemdziesiątych

Nadzór operacyjny służb bezpieczeństwa nad sportem w Polsce Ludowej miał miejsce, podobnie jak nad innymi dziedzinami życia państwowego i społecznego, w całym okresie 1944–1989. Do lat 80. nie miał jednak charakteru stałego. Wprowadzono go dopiero w związku z opozycją większości społeczeństwa wobec rządzącej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Stałą ochroną operacyjną sportu i turystyki kierował w Polsce Wydział IX Departamentu III Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, a w województwach, od 1983 r., Wydziały III Wojewódzkich Urzędów Spraw Wewnętrznych. W ramach działalności operacyjnej Służby Bezpieczeństwa (SB) prowadzono „Sprawy obiektowe” oraz „Sprawy operacyjnego sprawdzania”. Obejmowały one wszystkie aspekty działalności sportowej klubów, a w największym stopniu koncentrowały się na sprawach osobowych oraz na zabezpieczaniu ogólnopolskich i międzynarodowych imprez sportowych. Materiały źródłowe dotyczące sprawowanego w Polsce nadzoru SB nad ruchem sportowym są w dużym stopniu zniszczone. Egzemplifikacją skali, form i metod działania organów bezpieczeństwa są m.in. prowadzone w województwie wałbrzyskim SPRAWY OBIEKTOWE o kryptonimach „STADION” i „IKAR”. Pierwsza obejmowała 51 klubów sportowych, 14 okręgowych związków sportowych oraz ponad 6 tysięcy sportowców. Druga dotyczyła środowiska Aeroklubu Ziemi Wałbrzyskiej, liczącego 120 członków i 3 pracowników. W niej SB koncentrowała się przede wszystkim na nadzorze nad personelem latającym oraz stałej jego weryfikacji, gdyż bardzo częste dochodziło w tym czasie w Polsce do uprowadzania samolotów.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Polonijna turystyka z Niemiec do Polski w okresie międzywojennym XX wieku

W artykule ukazano zarys rozwoju ruchu turystycznego ludności polskiej z Niemiec do Polski w okresie międzywojennym XX wieku. W latach 1918–1939 rozwinęła się specyficzna forma polonijnej turystyki sportowej oraz kolonijnej dzieci i młodzieży polskiej z Niemiec do II Rzeczypospolitej. Największe rozmiary przybrała ona w I połowie lat trzydziestych. Obok turystyki sportowej i kolonijnej istniał również ruch pielgrzymkowy, zwłaszcza do miejsc kultu maryjnego w Polsce. Szczególną rolę odegrały także Polonijne Igrzyska Sportowe, które odbyły się w Warszawie w 1934 roku i stanowiły oryginalną formę powiązań turystyki i sportu, łączyły bowiem przyjazd i zwiedzanie „starej ojczyzny” z czynnym udziałem w pierwszych igrzyskach polonijnych oraz innych zawodach, którym nadano bardzo wysoka rangę. Polonijny ruch turystyczny odegrał w okresie międzywojennym ważną rolę w utrzymaniu tożsamości narodowej i integracji liczącej 1,5 mln osób mniejszości polskiej w Republice Weimarskiej i III Rzeszy.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Miejsce turystyki sportowej w kulturze fizycznej

Celem artykułu jest określenie miejsca turystyki sportowej w kulturze fizycznej. Tekst prezentuje analizę literatury z zakresu teorii kultury fizycznej i turystyki sportowej. Podstawy teoretyczne kultury fizycznej odniesiono do najważniejszych definicji turystyki sportowej i wykazano ich wzajemne powiązania. Przedstawiono związki między kulturą fizyczną, szczególnie jej składowymi – sportem i rekreacją fizyczną – a turystyką sportową. Uznano, że na tle omówionych form uczestnictwa w kulturze fizycznej duże znaczenie odgrywa wychowanie fizyczne, które nie tylko zaspokaja doraźne potrzeby dzieci i młodzieży w zakresie fizycznego rozwoju, ale także przygotowuje do dbałości o ciało po ustaniu procesu wychowawczego. Jest zatem przygotowaniem do korzystania z pozostałych form uczestnictwa w kulturze fizycznej, jakimi są rekreacja fizyczna i sport oraz turystyka sportowa. Turysta sportowy jest więc osobą, która została przygotowana do uczestnictwa w kulturze fizycznej, wychowana do kultury fizycznej i rekreacji ruchowej. Analiza teoretyczna wykazała, że przy założeniu, że sport i turystyka są integralną częścią kultury fizycznej, jest nią również turystyka sportowa. Ta forma podróżowania najbardziej wpisuje się obecnie w zakres kultury fizycznej ze wszystkich współczesnych rodzajów turystyki (które często, przyjmując postać produktów turystycznych, z których turyści korzystają w sposób bierny, nie mają wiele wspólnego z celami kultury fizycznej). Efektem wykonanych prac jest graficzne przedstawienie wzajemnych zależności pomiędzy kulturą fizyczną a turystyką sportową.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Turystyka w powiecie raciborskim w latach 1999-2007

W niniejszym artykule został ukazany rozwój turystyki na terenie powiatu raciborskiego w latach 1999–2007. Dokonano w nim charakterystyki położenia powiatu raciborskiego, przedstawiono sześć programów działania w zakresie strategii rozwoju turystyki, jak również dokonano przeglądu bazy noclegowej, gastronomicznej i komunikacyjnej. Najwięcej jednak uwagi poświęcono walorom przyrodniczym i kulturowym oraz organizacjom i towarzystwom turystycznym, które odgrywały bardzo ważną rolę w krzewieniu turystyki i krajoznawstwa na badanym terenie. Ponadto zaprezentowano najpopularniejsze rodzaje turystyki uprawiane w powiecie raciborskim oraz potencjalne możliwości rozwoju innych rodzajów turystyki.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Trasy turystyczno-rekreacyjne i dydaktyczne w obrębie Częstochowy na przełomie XX i XXI wieku

Celem pracy jest ukazanie istniejących w obrębie Częstochowy tras turystyczno-rekreacyjnych i dydaktycznych, jak również trasy opracowanej przez autora niniejszego artykułu. W pracy, mającej charakter poglądowy, omówiono cztery szlaki piesze (Szlak Orlich Gniazd, Szlak Jury Wieluńskiej, Szlak Walki 7 Dywizji Piechoty i Szlak im. druha Zygmunta Łęskiego), dziewięć szlaków rowerowych (Jurajski Szlak Rowerowy Orlich Gniazd, Jurajski Szlak Rowerowy im. Zygmunta Krasińskiego, Jurajski Szlak Rowerowy Olsztyński, Jurajski Szlak Rowerowy „Dębowcówka”, Szlak Krzepicki, Szlak Działoszyński, Szlak wokół Gór Sokolich, Rowerowy Szlak Lubliniecki i Szlak Rowerowy Przełomu Warty), szlak wodny Warty i jeden szlak samochodowy – Szlak Zabytków Techniki Województwa Śląskiego. Ponadto omówiono ścieżki dydaktyczne oraz ścieżki rekreacyjne przebiegające przez Częstochowę. Przy omawianiu szlaków turystycznych autor skupił się przede wszystkim na ich przebiegu, bez większego omawiania tego, co można zobaczyć, podążając nimi.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Rola ruchu sokolskiego w powstaniu harcerstwa na ziemiach polskich

Największe zasługi w zapoczątkowaniu skautingu na ziemiach polskich położyli ci zarzewiacy, którzy podjęli współpracę z Towarzystwem Gimnastycznym „Sokół” we Lwowie, a następnie w Krakowie. Działali w nim ludzie, którzy docenili znaczenie skautingu w odmłodzeniu ruchu sokolskiego, i dostrzegali w nim możliwość umocnienia koncepcji przygotowującej sokolstwo do potrzeb walki o niepodległą Polskę. Rozprzestrzenienie skautingu na wszystkie ziemie polskie i ośrodki polonijne było zasługą zarzewiackich i sokolskich działaczy galicyjskich. Dzięki nim w Zlocie Skautowym w Birmingham w 1913 r. mogła uczestniczyć pod polską flagą 53-osobowa grupa skautów – przyszłych harcerzy.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Przygotowania polskich sportowców do startu w igrzyskach olimpijskich 1940 roku

W styczniu 1939 roku polscy sportowcy zaczęli przygotowania do letnich i zimowych igrzysk olimpijskich zaplanowanych na 1940 rok w Helsinkach w Finlandii i Sankt Moritz w Szwajcarii. Ponad stu pięćdziesięciu sportowców, reprezentujących dwanaście dyscyplin sportu, wzięło udział w tych przygotowaniach. W dniu 16 maja 1939 roku stu trzydziestu pięciu polskich sportowców złożyło przysięgę olimpijską w ośmiu polskich miastach. Były to podniosłe uroczystości o silnym zabarwieniu patriotycznym. Przygotowania do igrzysk odbywały się w atmosferze napiętej sytuacji międzynarodowej, pogarszających się z miesiąca na miesiąc stosunków polsko-niemieckich i zbliżającej się wojny.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Jan Władysław Dawid i jego koncepcja zdrowia dziecka

Jan Władysław Dawid pedagog, psycholog, pionier psychologii wychowawczej i pedagogiki eksperymentalnej w Polsce. Jego stosunkowo krótki żywot (26.06.1859 r. – 9.02.1914 r.) przypadł na lata wyjątkowe. Był to okres pozytywistycznej pracy u podstaw, w warunkach trudnych i wymagających, którym Dawid sprostał. Dorobek naukowy Dawida znacznie wykracza poza ramy epoki, w której żył i tworzył. (Na szczególną uwagę zasługują publikacje ukazujące się w „Przeglądzie Pedagogicznym”). Jako pedagog, psycholog, przyrodnik pasjonat oraz działacz społeczny wiele uwagi w swoich rozlicznych obszarach działalności poświęcał sprawom higieny i zdrowia. Zainteresowanie to jest tłumaczone jako naturalna konsekwencja rozwoju szkolnictwa, a co się z tym wiąże – pojawieniem się wymagań dotyczących opieki nad zdrowiem uczącej się młodzieży oraz warunków, w jakich przebiega proces dydaktyczny. Praca zapoczątkowana przez Dawida jest kontynuowana współcześnie w ramach szeroko rozumianego wychowania zdrowotnego, edukacji zdrowotnej oraz promocji zdrowia. Cytując Wincentego Okonia: „Poglądy Dawida na treść nauczania szkolnego są do dziś równie aktualne, jak dalekie do pełnej realizacji”.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Wychowanie fizyczne i sport w działalności Stowarzyszenia Rodzina Wojskowa w latach Drugiej Rzeczypospolitej

Powstałe z inicjatywy i przy poparciu marszałka Józefa Piłsudskiego Stowarzyszenie Rodzina Wojskowa odegrało w okresie Drugiej Rzeczypospolitej ważną rolę nie tylko w krzewieniu polityki obronnej, ale przede wszystkim w krzewieniu i przybliżeniu wychowania fizycznego i sportu, podstawowych składników tejże polityki. Utworzenie klubu sportowego Stowarzyszenia spotkało się z poparciem i aprobatą nie tylko najwyższych dowódców, ale z czasem także mężów i ojców zawodniczek. Umożliwiło to uprawianie gimnastyki oraz różnych konkurencji sportowych jako realizowanie własnych aspiracji sportowych, w zależności od wieku i predyspozycji, a niektórym z nich, jak choćby Janinie Kurkowskiej-Spychajowej, dojście do prawdziwego mistrzostwa liczonego w dziesiątkach zdobytych tytułów mistrzyni świata. Jednak największym sukcesem było przygotowanie obronne poprzez uzyskanie wiedzy, poprawienie sprawności fizycznej i nauka posługiwania się bronią dla kilkunastu tysięcy kobiet, co w obliczu zbliżającej się wojny miało niebagatelne znaczenie.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Piśmiennictwo z zakresu dziejów Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Polsce po 1945 roku

W piśmiennictwie omawiającym dzieje Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Polsce po 1945 r. brak jest opracowania o zakresie ogólnopolskim. Występują publikacje posiadające charakter regionalny. Prace te odnoszą się głównie do Górnego Śląska, Małopolski i Pomorza. W pracach tych podejmowana jest problematyka reaktywowania działalności „Sokoła” po II wojnie światowej (1945–1949); prób reaktywowania gniazd „Sokoła” w latach 1956–1957; reaktywowania „Sokoła” i działalności dwóch organizacji sokolich po 1989 r. Związek Towarzystw Gimnastycznych „Sokół w Polsce i Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Krakowie prowadziły działalność na polu wychowania fizycznego, sportu, rekreacji fizycznej, działalności turystyczno-krajoznawczej oraz pracy kulturalno-oświatowej, wychowawczej, wydawniczej i patriotycznej.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Sport strzelecki kobiet w Polsce w okresie międzywojennym

W okresie międzywojennym kobiety w Polsce aktywnie uczestniczyły w działalności sportowej. Wśród dyscyplin sportowych uprawianych przez kobiety należy wymienić strzelectwo. Sekcje strzeleckie kobiet istniały przy klubach, organizacjach sportowych, młodzieżowych i społecznych. Kobiety brały udział w kursach instruktorskich z zakresu strzelectwa, w próbach w zdobywaniu Odznaki Strzeleckiej. Uczestniczyły we współzawodnictwie sportowym, poczynając od zawodów klubowych (wewnątrz organizacyjnych) po mistrzostwa danej organizacji, mistrzostwa okręgu, mistrzostwa Polski i zawody międzynarodowe. Nie odniosły sukcesów na arenie międzynarodowej. Do wyróżniających się strzelczyń należy zaliczyć m.in. Irenę Heyduk-Kierasińską, Annę Sedlaczek, Julię Stępniewską i Romanę Zauderer.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Problem bezpieczeństwa na letnich igrzyskach olimpijskich w okresie zimnej wojny, po wydarzeniach w Monachium w 1972 r.

Igrzyska olimpijskie, według ideałów Coubertina – impreza o pokojowym charakterze, były celem ataków terrorystycznych i miejscem nie zawsze bezpiecznym. Wydarzeniem przełomowym były igrzyska olimpijskie w Monachium w 1972 r. Atak terrorystyczny Palestyńczyków z organizacji „Czarny Wrzesień” oraz śmierć sportowców Izraela na zawsze zmieniły zakres przygotowań organizatorów igrzysk. Problem bezpieczeństwa stawał się jednym z najtrudniejszych i najbardziej kosztownych zagadnień. Potwierdzenie tej tezy odnajdujemy w przygotowaniach do kolejnych igrzysk, w Montrealu (1976), w Moskwie (1980), w Los Angeles (1984) i w Seulu (1988). W pewnym sensie możemy więc mówić o porażce ideałów Coubertina oraz ruchu olimpijskiego.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Hazena i piłka ręczna kobiet w Polsce w latach 1925-1939

Początki hazeny kobiet w Polsce przypadają na połowę lat 20. XX w. Jej rozwój nastąpił w latach 1925–1937. Ważne znaczenie dla kształtowania się hazeny kobiet w Polsce miały takie uwarunkowania, jak: rozwój infrastruktury sportowej i kształcenia kadr, rozwój struktur organizacyjnych sportu kobiet oraz działalność polskich i okręgowych związków sportowych, zajmujących się grami sportowymi. Duży wpływ na podnoszenie poziomu sportowego miała organizacja mistrzostw Polski w hazenie oraz rozgrywki na szczeblu okręgowych związków sportowych. Hazena kobiet w Polsce rozwijała się dzięki kontaktom i współzawodnictwu sportowemu na szczeblu międzynarodowym i międzypaństwowym. Godny podkreślenia jest fakt, iż hazena znalazła się w programie Światowych Igrzysk Kobiecych. Reprezentacja Polski, obok zespołów Czechosłowacji i Jugosławii, należała do najlepszych na świecie. Działacze Polskiego Związku Piłki Ręcznej podjęli w 1937 r. uchwałę o zaniechaniu rozgrywek mistrzowskich w hazenie i wprowadzeniu w to miejsce piłki ręcznej dla kobiet.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Zarys ewolucji sprzętu narciarskiego

Rozwój narciarstwa był ściśle związany z ewolucją sprzętu narciarskiego. Pierwsze narty zostały skonstruowane przez człowieka prawdopodobnie jeszcze w epoce kamienia. Nowoczesne narty rozpoczęto produkować na świecie w XIX wieku. W pracy przedstawiono ewolucję sprzętu narciarskiego i jego najważniejsze konstrukcyjne ulepszenia. Skoncentrowano się na nartach i wiązaniach zjazdowych. Pierwowzorem współczesnych nart zjazdowych stały się narty wymyślone w prowincji Telemark w Norwegii. Znaczący wkład w rozwój sprzętu narciarskiego wniosły kraje alpejskie jak Austria i Niemcy. W Stanach Zjednoczonych skonstruowano pierwsze skuteczne bezpiecznikowe wiązania narciarskie oraz ski stopery. Rozwój sprzętu narciarskiego ściśle związany był z wykorzystywaniem najnowocześniejszych technologii materiałowych. Na tym tle opisano rozwój sprzętu narciarskiego, jaki dokonywał się w Polsce. Do I wojny światowej Polacy wykorzystywali najczęściej sprzęt sprowadzany z zagranicy. W okresie dwudziestolecia międzywojennego produkcja nart i wiązań w Polsce dorównywała jakością nartom zagranicznym. Po II wojnie światowej produkowano narty w Polsce do początku lat 90. XX wieku. Polski sprzęt nie sprostał konkurencji zagranicznej i zaprzestano obecnie jego produkcji.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Stan badań nad dziejami kultury fizycznej na Śląsku. Postulaty badawcze

Tekst jest poświęcony aktualnemu stanowi badań nad dziejami kultury fizycznej regionu Śląska ujmowanego w skali historycznej. Omawia ośrodki naukowe zajmujące się tą tematyką, charakteryzuje sylwetki badaczy i kierunki ich badań. Eksponuje specyfikę przeszłości regionu i wynikające z tego problemy badawcze, wymagające stworzenia międzynarodowego zespołu historyków z Polski, Niemiec i Czech, a być może także z Austrii. Autor prezentuje postulaty badawcze, wśród których na czołowe miejsce wysuwa się konieczność napisania syntezy dziejów kultury fizycznej na Śląsku, monografii sportu w różnych częściach Śląska, zajęcia się biografistyką czy też stworzenie encyklopedii kultury fizycznej tego regionu.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Wpływ czynników społeczno-ekonomicznych na zróżnicowanie cech somatycznych i proporcji ciała u studentek pochodzących ze środowiska wiejskiego

Celem pracy jest ocena wpływu poziomu wykształcenia rodziców i wielkości rodziny na uzyskany w okresie dorastania poziom cech morfologicznych i zróżnicowanie proporcji ciała studentek AJD pochodzących ze środowiska wiejskiego. Badania realizowano w latach 1998–2007 wśród studentek I roku AJD (do 2004 roku WSP), które urodziły się w dekadzie 1979–1988. Ogółem zbadano 896 kobiet ze środowiska wiejskiego. Dokonano pomiarów antropometrycznych 15 cech somatycznych, następnie wyliczono następujące wskaźniki proporcji ciała: długości tułowia, barkowo-wzrostowy, biodrowo-wzrostowy, długości kończyny górnej, długości kończyny dolnej, międzykończynowy, długości tułowia, szerokości barków, biodrowo-barkowy, klatki piersiowej, BMI, Queteleta, Rohrera, smukłości, obwodu klatki piersiowej Pigneta II, tęgości Škerljia. Materiał opracowano statystycznie. Zróżnicowanie środowiskowe analizowanych cech somatycznych przedstawiono graficznie w postaci wartości unormowanych na średnią i odchylenia standardowego ogółu badanych kobiet. Z przeprowadzonej analizy wynika, że poziom wykształcenia rodziców i dzietność w niewielkim stopniu różnicują analizowane cechy i wskaźniki proporcji ciała badanych studentek AJD w Częstochowie, pochodzących ze środowiska wiejskiego.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

„Przegląd Sportowy” jako informator i propagator sportu kobiet w Polsce w roku olimpijskim (1936)

W pracy przedstawiono sport kobiet w Polsce w oparciu o czasopismo „Przegląd Sportowy” z 1936 r. Upowszechniał on sport kobiet w Polsce poprzez doniesienia, materiały i artykuły dotyczące uwarunkowań sportu kobiet, współzawodnictwa sportowego oraz osiągnięć sportowych kobiet. Kobiety niezbyt licznie uczestniczyły w strukturach organizacyjnych sportu w Polsce. W 1936 r. zakończyła działalność Międzynarodowa Federacja Sportu Kobiet. Najpowszechniej uprawianymi dyscyplinami sportu przez kobiety w Polsce w omawianym okresie były gimnastyka, gry sportowe i lekkoatletyka. Panie uprawiały również inne dziedziny sportu, m.in. kajakarstwo, łucznictwo, łyżwiarstwo, narciarstwo, pływanie, saneczkarstwo, szermierkę, tenis i wioślarstwo. Największe sukcesy na arenie międzynarodowej osiągały wówczas w lekkoatletyce, łucznictwie i tenisie. Do najlepszych kobiet w sporcie należy zaliczyć: Jadwigę Jędrzejowską, Janinę Kurkowską-Spychajową, Marię Kwaśniewską, Jadwigę Wajs i Stanisławę Walasiewicz.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Terra incognita? Sport antyczny w historiografii polskiej (początki)

Współczesna polska historiografia sportu wyraźnie koncentruje swoją uwagę na dziejach rodzimego sportu począwszy od końca XIX w. Wydaje się to zupełnie naturalne, ale warto pamiętać, że w polskim piśmiennictwie epoki wczesnonowożytnej już w XVI w. pojawiały się uwagi na temat sportu antycznego. Zjawisko to nie przybrało nigdy skali tak wielkiej, jak w przypadku dzieł zachodnioeuropejskich antykwarystów. Te ostatnie budziły jednak zainteresowanie rodzimych badaczy antiquitates. Wyobrażenia na temat sportu antycznego w Polsce kształtowały się jednak nie tylko pod wpływem europejskiego antykwaryzmu. Siła latinitas i romanitas polskiej kultury XVI– XVIII w. i obyczajowości powodowały relatywnie spore zainteresowanie „sportem rzymskim” (np. venationes i walkami gladiatorów). W dziełach wielu polskich autorów tej epoki nie widać ich jednoznacznego potępienia choćby dlatego, że wzmianki na ich temat pojawiały się głównie w kontekście ich roli politycznej (naśladowania rzymskich obyczajów także). O sporcie greckim wiedziano wówczas niewiele i czerpano z niego co najwyżej wzorce godne naśladowania jedynie w sferze obywatelskiego wychowania. Nie zmienił tego w sposób znaczący europejski neohellenizm i pierwsze wyjazdy Polaków do niepodległej już Grecji od około połowy XIX w. Specyficzny dualizm w postrzeganiu i rozumieniu sportu antycznego pojawił się jednak przed narodzinami neoolimpizmu. Katalizatorem tego procesu było powstanie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, które w warstwie ideologicznej i praktycznej sięgać poczęło jedynie do tradycji kultury fizycznej starożytnych Greków.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Turystyka i krajoznawstwo młodzieży szkolnej w polityce państwa w latach 1970-1980 w świetle czasopisma „Poznaj Swój Kraj”

Celem opracowania jest przedstawienie polityki państwa w zakresie turystyki i krajoznawstwa młodzieży szkolnej w dekadzie Edwarda Gierka (1970–1980), w oparciu o czasopismo „Poznaj Swój Kraj”. Artykuł został sporządzony na podstawie materiałów publikowanych na łamach periodyku w latach 1969–1982. Podczas zjazdów Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej oraz dyskusji na różnych szczeblach Ministerstwa Oświaty i Szkolnictwa Wyższego, a później Ministerstwa Oświaty i Wychowania poruszano kwestie dotyczące turystyki i krajoznawstwa młodzieżowego. Władze partyjne i przedstawiciele wymienionych resortów wygłaszali wiele dezyderatów, mających na celu stymulowanie rozwoju ruchu krajoznawczo-turystycznego młodzieży szkolnej. Najczęściej proponowane postulaty dotyczyły: zwiększania liczby wycieczek szkolnych i doskonalenia ich organizacji, rozbudowy bazy turystycznej dla potrzeb dzieci i młodzieży, podnoszenia kwalifikacji kadry nauczycielskiej organizującej turystykę szkolną, zwiększania udziału młodzieży szkolnej w turystyce kwalifikowanej.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Tenis stołowy nową ofertą sportowo-rekreacyjną w Akademickim Związku Sportowym w Polsce w latach 1926-1939

W końcu drugiej dekady XX wieku nastąpił rozwój tej dyscypliny w Polsce. Początki tej gry są związane ze środowiskiem akademickim. Studenci polskich uczelni Alter i Grodnicki byli pierwszymi tenisistami stołowymi z kraju, którzy wystąpili w mistrzostwach świata (Praga – 1932). Nieoficjalnym mistrzem Wilna został już w 1926 roku tamtejszy AZS. Najpopularniejszym i najlepiej zorganizowanym klubem akademickim tamtych czasów było Żydowskie Akademickie Stowarzyszenie Sportowe z Warszawy. Zawodnicy AZS w badanym okresie zdobywali czołowe miejsca w mistrzostwach Poznania, Wilna, Warszawy. Działacze klubów AZS współtworzyli okręgowe związki pingpongowe w Warszawie, Lwowie, Poznaniu, Lublinie i w Wilnie. Popularyzowali tę dyscyplinę sportu poprzez organizację mistrzostw uczelnianych i międzyuczelnianych. Ping-pong był dyscypliną tanią i ogólno dostępną, traktowaną jako gra rekreacyjna. Tenis stołowy spełnił swoje zadanie jako sposób na aktywną realizację czasu wolnego przez studentów. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, doktor nauk prawniczych Maksymilian Hornung podjął próbę powołania Polskiego Związku Tenisa Stołowego (1929).

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Zbigniew Czajkowski – praktyk i teoretyk szermierki

Profesor Zbigniew Czajkowski jest cenionym trenerem szermierki i nauczycielem akademickim znanym nie tylko w Polsce, ale też poza jej granicami. Posiada ogromny dorobek metodyczno-szkoleniowy i naukowy z zakresu szeroko pojętych nauk o kulturze fizycznej. Wyjątkowej bystrości umysłu zawdzięcza sukcesy w rywalizacji sportowej. Jako zawodnik wywalczył brązowy medal drużynowych mistrzostw świata w szabli w 1953 r., a w pracy trenerskiej m.in. jego wychowanek Egon Franke zdobył pierwszy w historii polskiego floretu tytuł mistrza olimpijskiego. W czasie kierowania Zakładem Szermierki znacznie pomnożył dorobek naukowy, zapoczątkowany już w 1951 r. Wydał ponad trzydzieści książek zarówno w kraju, jak i poza jego granicami, np. w USA i w Niemczech, dotyczących teorii i metodyki szermierki, psychologii, pedagogiki, teorii treningu, itp. Opracował podział reakcji psycho-motorycznych (odpowiedzi czuciowo-ruchowe proste, złożone, tzn. z wyborem, różnicowe, intuicyjne, przewidziane, nieuświadomione itp.). Prowadził liczne kursy, wykłady i seminaria na zagranicznych uczelniach i w ośrodkach sportowych, m.in. w USA, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Szwajcarii, Holandii, Czechach, Austrii, Rosji, na Ukrainie. Wyszkolił stu kilkudziesięciu trenerów szermierki, którzy z powodzeniem pracują w kraju i za granicą. W 1991 r. Zbigniew Czajkowski przeszedł na emeryturę. Nadal jednak pracuje w AWF w Katowicach. Prowadzi zespół szermierki, studium trenerskie, liczne kursy trenerskie i instruktorskie oraz wykłady w formie konwersatorium dla studentów AWF. Profesor interesuje się wieloma dziedzinami niezwiązanymi z szermierką – historią mundurów i broni, dziejami ziemi przemyskiej, muzyką orientalną, fotografiką, polityką, dziełami Moliera itd. Jest zapalonym turystą i miłośnikiem przyrody. Do dziś Profesor tryska humorem i dowcipem. Wyznaje zasadę, że ten się starzeje, kto ma na to czas i ochotę.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Wpływ 8-tygodniowego treningu według metodyki CrossFit na skład ciała osób dorosłych

Celem badań było określenie wpływu 8-tygodniowego treningu według metodyki CrossFit® na skład ciała kobiet i mężczyzn. Badaniami objęto 55 osób – 18 kobiet oraz 37 mężczyzn. Średni wiek badanych kobiet wynosił 28,4 ±6,5 roku, średnia wysokość ciała 168,2 ±6,7 cm, zaś średnia masa ciała 60,5 ±5,0 kg. Wśród mężczyzn średni wiek wyniósł 25,7 ±6,8 roku, średnia wysokość ciała 180,2 ±6,0 cm, średnia masa ciała 81,6 ±8,2 kg. Oceny składu ciała dokonano metodą impedancji bioelektrycznej za pomocą urządzenia firmy Tanita przed i po rozpoczęciu programu treningowego. W ciągu 8 tygodni treningi według metodyki CrossFit® przeprowadzane były przez 5 kolejnych dni w tygodniu, po których następowała dwudniowa przerwa. Pojedyncza jednostka treningowa trwała 60 min. Z analizy zróżnicowania parametrów antropometrycznych wynika, że wśród kobiet BMI obniżyło się o 1 kg/m2, a wśród mężczyzn zmiany nie były istotne statystycznie. Biorąc pod uwagę skład ciała, wskazano istotne statystycznie zmiany we wszystkich badanych parametrach (tkanka tłuszczowa, beztłuszczowa masa ciała), zarówno ogólnoustrojowo, jak i segmentowo. Zastosowany trening według metodyki CrossFit® wpływa istotnie statystycznie na spadek ilości tkanki tłuszczowej (zarówno ogólnoustrojowej, jak i w każdym badanym segmencie ciała) wśród obu płci. U kobiet odnotowano obniżenie ilości tkanki tłuszczowej w obrębie tułowia, zaś u mężczyzn w kończynach dolnych i górnych.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Uwarunkowania rozwoju sportu szkolnego w Polsce po drugiej wojnie światowej (1945-1953)

W artykule ukazano proces odbudowy sportu w szkolnictwie w Polsce po zakończeniu drugiej wojny światowej oraz kształtowanie się nowego modelu sportu szkolnego w latach 1945–1953. Był to szczególny okres dźwigania się kraju ze zniszczeń wojennych i wprowadzania nowego systemu ustrojowego, który wywarł decydujący wpływ na rozwój szkolnictwa i nową organizację sportu szkolnego. W pierwszych latach po wojnie nastąpił dynamiczny rozwój zwłaszcza szkolnictwa zawodowego. Utworzono nowe typy szkół zawodowych. Nastąpiło upowszechnienie wielu dyscyplin sportu w szkołach, wprowadzono także nowe formy współzawodnictwa sportowego. W 1950 r. ukazało się zarządzenie Ministra Oświaty, które ujęło w ramy organizacyjne szkolny ruch sportowy. Szkolne koła sportowe zorganizowane w 1950 r. we wszystkich szkołach ogólnokształcących, liceach pedagogicznych i wyżej zorganizowanych szkołach podstawowych dawały młodzieży możliwość uprawiania sportu w godzinach poza obowiązkowymi lekcjami wychowania fizycznego. Artykuł powstał na podstawie dotychczasowej literatury przedmiotu oraz w oparciu o zachowane źródła archiwalne i prasowe.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Sport w Nowym Tomyślu do 1939 roku (zarys problematyki)

W pracy przybliżone zostały początki zorganizowanej aktywności sportowej mieszkańców Nowego Tomyśla narodowości polskiej do 1939 roku. Zaakcentowano powiązania nowotomyskiej społeczności z powstałym wcześniej bractwem kurkowym oraz postawę władz wobec Polaków –członków niemieckich towarzystw o charakterze sportowo-rekreacyjnym. Nakreślono też kontekst historyczny – dwudziestolecia międzywojennego w Nowym Tomyślu – na który przypadły początki działalności sportowej w mieście. Istotny dla zrozumienia specyfiki tego okresu jest fakt, że ludność polska w 1919 roku stanowiła w Nowym Tomyślu mniejszość, a sport był jedną z form manifestowania przynależności narodowej oraz oznaką nowego stylu życia. Sport jako zjawisko nowoczesne doskonale wpisał się w funkcjonowanie towarzystw ukierunkowanych na aktywność fizyczną. Stał się czynnikiem sprzyjającym integracji społecznej, inspirującym do tworzeniu nowych dyscyplin i infrastruktury sportowej w mieście.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Działalność sekcji kajakowej Klubu Uczelnianego Akademickiego Związku Sportowego Uniwersytetu Rzeszowskiego (1993-2016)

Celem opracowania było przedstawienie działalności sekcji kajakowej Klubu Uczelnianego Akademickiego Związku Sportowego Wyższej Szkoły Pedagogicznej (WSP) w latach 1993–2001, a następnie w latach 2001–2016, po powstaniu Uniwersytetu Rzeszowskiego (2001) i włączeniu w jego struktury WSP. Akademicka sekcja kajakarska rozpoczęła swoją działalność dzięki inicjatywie pracowników dydaktycznych Wyższej Szkoły Pedagogicznej (WSP), którzy organizowali w ramach „przedmiotu do wyboru” zajęcia z kajakarstwa. Po 2000 roku, nastąpił bardzo szybki rozwój sekcji – miało to związek z fuzją Klubu Uczelnianego AZS WSP Rzeszów oraz Młodzieżowego Klubu Kajakowego (MKK) Resowiak. MKK był jedynym klubem wyczynowym w Rzeszowie, a zawodnicy sekcji zdobywali medale w rywalizacji krajowej i międzynarodowej. Od 2009 roku sekcja kajakarska KU AZS UR w swojej działalności promuje kajakarstwo rekreacyjne wśród studentów i pracowników akademickich.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Warunki do zajęć ruchowych w śląskich przedszkolach

Celem pracy jest diagnoza bazy materialnej do zajęć ruchowych oraz sposobu realizacji tych zajęć w przedszkolach śląskich. W badaniach zastosowano metodę sondażu diagnostycznego. Materiał stanowią wyniki badań 30 śląskich placówek przedszkolnych. Wyposażenie placówek przedszkolnych oceniono metodą obserwacji, uwzględniając rodzaje ćwiczeń, do których mogą być wykorzystane urządzenia i sprzęt sportowy. Oceny realizacji zajęć ruchowych w przedszkolu dokonano w oparciu o autorski kwestionariusz ankiety, który został skierowany do nauczycieli i dyrektorów przedszkoli. Do analizy zakwalifikowano 60 kwestionariuszy wypełnionych przez nauczycieli, 30 kwestionariuszy wypełnionych przez dyrektorów oraz 30 arkuszy obserwacji. Badania wykazały, iż w śląskich placówkach przedszkolnych organizowane są różne formy zajęć ruchowych, przy czym baza materialna do realizacji tych zajęć jest bardzo słaba. Uzyskane wyniki badań świadczą o ograniczonej częstotliwości zajęć ruchowych, zbyt krótkim czasie ich trwania, braku strojów gimnastycznych dzieci, korzystaniu ze starych przewodników metodycznych, a przede wszystkim o rzadkim wykorzystywaniu przyrządów i urządzeń sportowych. Nie sprzyja to stymulowaniu rozwoju fizycznego i motorycznego dzieci.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Polskie artystki w Olimpijskich Konkursach Sztuki i Literatury 1928-1948

Pierwszy raz polskie artystki wzięły udział w Olimpijskim Konkursie Sztuki i Literatury w 1928 r. w Amsterdamie. W kolejnych konkursach, w latach 1932, 1936 i 1948, uczestniczyły one w działach malarstwa i grafiki, rzeźby i muzyki. W konkursach w dziale rzeźby brały udział dwie nasze artystki, w dziale muzyki – jedna, w dziale malarstwa i grafiki – 15. Łącznie w latach 1928–1948 w Olimpijskich Konkursach Sztuki i Literatury na czterech letnich igrzyskach olimpijskich uczestniczyło 18 polskich artystek, zdobywając jeden medal srebrny (Janina Konarska – grafika) oraz jedno wyróżnienie honorowe (Grażyna Bacewicz – muzyka). Nasze artystki, podobnie jak sportsmenki, powinny więc otrzymać miano olimpijek, gdyż w latach 1912–1948 w oficjalnym programie igrzysk olimpijskich były konkursy sztuki, a ich laureatów nagradzano takimi samymi medalami jak sportowców.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Turystyka w działalności Zrzeszenia Ludowe Zespoły Sportowe w latach 1946–1976

Od początku swojej działalności Ludowe Zespoły Sportowe (LZS) obok zadań stricte sporto-wych realizowały założenia z zakresu rekreacji oraz turystyki. Jednak dopiero od roku 1960 tury-styka w LZS stała się obowiązkowym elementem popularyzacyjnoideologicznym. Wiele kół LZS, szczególnie tych położonych w atrakcyjnych miejscach Polski, miało zadanie organizacji imprez, zlotów czy rajdów turystycznych. Głównym celem zaleceń władzy ludowej była integracja wiej-skiej młodzieży, przekazywanie haseł propagandowych i dalsza ingerencja w sprawy „odpowied-niego” wychowania młodszej części społeczeństwa wiejskiego.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Wpływ alkoholu na organizm sportowca

Celem pracy było pokazanie efektu spożywania alkoholu i jego wpływu na funkcje fizjologiczne i socjologiczne sportowców. Dobrze znanym jest krótkotrwały wpływ alkoholu na organizm człowieka, lecz nie ma metody, która precyzyjnie opisywałaby odległe i chroniczne skutki spożywania alkoholu w organizmie. Często opisywanymi są skutki wpływu alkoholu na organizm sportowców w wieku 18–24 lat. Spożywanie alkoholu szeroko obserwowane jest wśród piłkarzy nożnych. Niektórzy amatorsko grający afrykańscy piłkarze nożni (16%) tuż przed meczem spożywają nawet alkohol metylowy. Ponadto sugeruje się, że urazy sportowe statystycznie częściej powstają u sportowców spożywających alkohol, w stosunku do niepijących. Wśród objawów spożycia alkoholu u sportowców, poza powszechnie występującą zgagą, obserwuje się: obniżenie wydolności fizycznej, dynamiki oddychania, funkcji serca, obniżenie wartości psychicznych oraz upośledzenie regulacji temperatury ciała podczas długotrwałych wysiłków. Alkohol jest potencjalnym czynnikiem letalnym, a w określonych dyscyplinach sportu może by uważany za środek dopingujący. W tych warunkach, sportowcy i trenerzy powinni być świadomi szkodliwych skutków konsumpcji alkoholu i jego roli w powstawaniu kontuzji sportowych i obniżaniu wydolności fizycznej, przez co nie powinno się zalecać jego spożywania w sporcie profesjonalnym.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Geneza oraz podstawy ideologiczne, organizacyjne i sportowe I Ogólnopolskiej Spartakiady Młodzieży w 1969 roku

Finały I Ogólnopolskiej Spartakiady Młodzieży (OSM) zostały zorganizowane w 1969 r. na obszarze województw wrocławskiego i poznańskiego. W eliminacjach do I OSM udział wzięło kilka milionów młodych sportowców, którzy rywalizowali podczas spartakiad szkolnych, dzielnicowych, gromadzkich, miejskich, rejonowych, powiatowych i wojewódzkich. Finały I OSM przeprowadzono w 21 dyscyplinach sportowych: boks, akrobatyka sportowa, gimnastyka sportowa, judo, kajakarstwo, kolarstwo szosowe, kolarstwo torowe, koszykówka mężczyzn i kobiet, lekkoatletyka, łucznictwo, piłka nożna, piłka ręczna mężczyzn i kobiet, piłka siatkowa mężczyzn i kobiet, pływanie, podnoszenie ciężarów, strzelectwo, szermierka, tenis ziemny, wioślarstwo, zapasy w stylu klasycznym i wolnym oraz żeglarstwo.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Działalność sportowa żołnierzy 2. Dywizji Strzelców Pieszych podczas internowania w Szwajcarii w latach 1940-1945

Celem pracy było opisanie przejawów działalności sportowej żołnierzy 2. Dywizji Strzelców Pieszych w czasie ich internowania w Szwajcarii w latach 1940–1945. Dokonano przeglądu następujących materiałów źródłowych: źródeł archiwalnych, wydawanego przez internowanych żołnierzy pisma „Goniec Obozowy”, wspomnień internowanych żołnierzy oraz literatury. Żołnierze 2. Dywizji Strzelców Pieszych byli internowani na terenie Szwajcarii od czerwca 1940 r. do maja 1945 r. W czasie internowania żołnierze polscy mieli obowiązek świadczenia pracy na rzecz Szwajcarii. W wyznaczonych obozach internowania mogli również kontynuować naukę, rozpoczętą przed wybuchem II wojny światowej. W czasie wolnym podejmowali różne rodzaje aktywności fizycznej. Do najbardziej popularnych należały: piłka nożna, siatkówka, tenis stołowy oraz narciarstwo. Uprawiano również turystykę górską oraz alpinizm. Ważną rolę w propagowaniu sportu wśród żołnierzy odegrał Związek Chrześcijańskiej Młodzieży Męskiej (Young Mens Christian Association – YMCA), dzięki któremu pozyskiwano sprzęt sportowy oraz środki pieniężne na finansowanie imprez sportowych. W obozie dla internowanych Polaków w Münchenbuchsee, YMCA zorganizowała i wyposażyła warsztat produkujący sprzęt sportowy na potrzeby internowanych żołnierzy. Sprzęt ten był również wysyłany do obozów jenieckich w Rzeszy Niemieckiej. Pomimo trudnych warunków, w jakich przebywali internowani polscy żołnierze w Szwajcarii w latach 1940–1945, podejmowali oni wiele form aktywności fizycznej w czasie wolnym.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Marsz zimowy „Huculskim Szlakiem II Brygady Legionów Polskich” 1934-1939

Działania zbrojne Legionów Polskich podczas zimowej kampanii karpackiej przełomu 1914/1915 r., a w szczególności utworzenie w Gorganach tzw. Rzeczypospolitej Rafajłowskiej, stały się w okresie międzywojennym punktem wyjścia dla organizacji wojskowych rajdów narciarskich w polskich Karpatach Wschodnich. W 1934 r. zorganizowano pierwszy marsz zimowy, którego trasa prowadziła od Rafajłowej do Worochty na pograniczu Gorganów i Czarnohory; w następnych latach poszerzono zasięg oddziaływania o sąsiednie grupy Beskidów Pokucko-Bukowińskich. Dodatkowo wprowadzono elementy rywalizacji czasowej, jak również strzeleckiej. Nawiązując do historycznej współpracy huculskiej ludności miejscowej, umożliwiono także udział zespołów cywilnych rekrutujących się z różnych środowisk (górale huculscy, podhalańscy czy śląscy) i stowarzyszeń turystycznych (PTT) czy narciarskich (PZN). Marsze zimowe miały nie tylko cele turystyczne i sportowe, ale pełniły funkcje integrujące ludność huculską z polską państwowością i podnosiły jej sytuację ekonomiczną (m.in. dzięki wynajmowanym kwaterom, żywieniu czy możliwości sprzedaży rękodzieła). Wśród imprez towarzyszących należy wymienić m.in. narciarski Puchar Czarnohorski PTT czy trójmecz z udziałem zespołów zagranicznych z Czechosłowacji i Rumunii.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Syndrom Syzyfa a wynik sportowy. Perspektywa analizy transakcyjnej

Artykuł definiuje syndrom Syzyfa jako zachowania osoby podejmującej wciąż ten sam wysiłek w danej dziedzinie, który jednak w ostatecznym rezultacie nie doprowadza jej do sukcesu. Na po-wstanie syndromu Syzyfa w AT decydujące znaczenie ma destrukcyjnie uformowany skrypt. Jego ujawnianie się w zachowaniach zawodników może negatywnie wpłynąć na uzyskanie pomyślnego wyniku sportowego.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Działalność Zrzeszenia Ludowe Zespoły Sportowe w południowo-wschodniej Polsce w latach 1975-1998. Zarys problematyki

Celem pracy jest przedstawienie działalności Zrzeszenia Ludowe Zespoły Sportowe w południowo-wschodniej Polsce w latach 1975–1998. Obszarem badań objęto teren województwa krośnieńskiego, przemyskiego i rzeszowskiego. W pracy przedstawiono stan organizacyjny Zrzeszeń LZS na omawianym terenie, infrastrukturę sportową, kadrę szkoleniową, udział reprezentantów województwa krośnieńskiego, przemyskiego i rzeszowskiego w najważniejszych imprezach sportowych i turystycznych, jak również działalność sportową w szkołach rolniczych.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Kultura fizyczna w programach Łódzkiego Oddziału Związku Młodzieży Chrześcijańskiej (YMCA) w latach 1920-2002

Idee głoszone przez YMCA w połowie XIX wieku szybko znalazły zwolenników w Europie i Stanach Zjednoczonych. W Polsce pojawiły się dzięki gen. Jozefowi Hallerowi. Po wojnie z Rosją Radziecką w 1920 r. organizację tę przekształcono w Związek Młodzieży Chrześcijańskiej „Polska YMCA”. Związek funkcjonował w niepodległej Polsce do II wojny światowej, następnie w czasie wojny światowej oraz w latach 1945–1952, po wprowadzeniu zmian ustrojowych po 1989 roku reaktywował działalność. We wszystkich tych okresach programy „Polskiej YMCA” skierowane były na kształtowanie obywatela przez równomierny rozwój cech charakteru, wiedzy i ciała. Szczególne miejsce w programach zajmowało wychowanie fizyczne, sport i rekreacja. Poprzez szkolenie kadry, prowadzenie zajęć sportowych, użyczanie własnych obiektów sportowych oraz organizowanie wypoczynku tworzono korzystne warunki do poprawy stanu zdrowia mieszkańców miasta Łodzi. Szczególnie ważnym dla Związku i łódzkiej kultury fizycznej było posiadanie własnych obiektów sportowych. Sale sportowe, basen kryty, łaźnie oraz przychodnia lekarska stały się miejscem chętnie odwiedzanym przez mieszkańców Łodzi. W salach Łódzkiego Oddziału mieszkańcy Łodzi mieli okazję zetknąć się z nowymi dyscyplinami sportowymi, jak: koszykówka, siatkówka, boks. Osiągnięty poziom sportowy sprzyjał zdobywaniu tytułów mistrzów Polski: w siatkówce mężczyzn (w 1929 roku) i koszykówce mężczyzn (w 1948 roku). W późniejszych okresach oferty uczestnictwa w życiu sportowo-rekreacyjnym dostosowywano do indywidualnych zainteresowań ludności. W sezonie wakacyjnym działalność programowa YMCA koncentrowała się na akcji obozowej. We własnych obozowiskach wypoczywający uczestniczyli w zajęciach sportowych, kulturalnych i pracach ręcznych. Propagowanie aktywnych form spędzania czasu wolnego pod okiem wykwalifikowanej kadry i w dobrych warunkach lokalowych korzystnie wpływało na stan zdrowia mieszkańców Łodzi.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Poziom wybranych cech somatycznych, subiektywnej oceny zdrowia i sprawności fizycznej u studentów Instytutu Kultury Fizycznej i Turystyki Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie

Celem pracy było określenie poziomu podstawowych cech somatycznych, zdrowia i sprawności fizycznej kobiet i mężczyzn studiujących na kierunku turystyka i rekreacja; przedstawienie wyników badanej grupy na tle danych młodzieży studiującej na wychowaniu fizycznym i innych kierunkach w Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Badania realizowano w maju 2012 roku i objęto nimi 65 studentów kierunku turystyka i rekreacja (41 kobiet i 24 mężczyzn). Badania dotyczące grup odniesienia były realizowane w 2010 roku. Przed przystąpieniem do badania studentom rozdano kwestionariusze ankiety, które zawierały pytania dotyczące samooceny zdrowia i sprawności fizycznej. Następnie przystąpiono do wykonania podstawowych pomiarów antropometrycznych: wysokości i masy ciała. Uzyskane dane opracowano statystycznie. Badani studenci kierunku turystyka i rekreacja oceniają poziom swojego zdrowia i sprawności fizycznej na poziomie dobrym i bardzo dobrym. Nie odnotowano istotnych różnic w średnich wartościach wysokości, masy i wskaźnika BMI badanych studentek i studentów turystyki i rekreacji, wychowania fizycznego i z innych kierunków studiów w AJD w Częstochowie.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Profesor dr hab. Jerzy Gaj (1929–2016). Wybitny historyk kultury fizycznej

Niniejsza publikacja powstała z inicjatywy Jego wychowanków. Jest dedykowana Profesorowi Jerzemu Gajowi, wybitnemu naukowcowi w zakresie historii kultury fizycznej, nauczycielowi akademickiemu, działaczowi kultury fizycznej. Na uwagę zasługuje Jego wkład w upowszechnianie najnowszej historii wychowania fizycznego i sportu, a w ostatnim okresie – także turystyki. Profesor Jerzy Gaj był twórcą Letniej Szkoły Historyków Kultury Fizycznej w Polsce. Jego udział w procesie dydaktycznym, naukowym i edytorskim licznych publikacji, recenzji i opinii naukowych ma nieocenione znaczenie dla rozwoju historii kultury fizycznej. Dowodem jest powszechne uznanie i liczne wyróżnienia przyznane Panu Profesorowi.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Znaczenie aktywności fizycznej i zalecane formy ćwiczeń ruchowych u kobiet w ciąży

Niniejsza praca rozpatruje aktywność fizyczną ciężarnych kobiet w różnych aspektach. Kolejno poruszone zagadnienia dotyczą czynników warunkujących podejmowanie aktywności ruchowej w poszczególnych trymestrach przebiegu ciąży, typowych dolegliwości kobiet ciężarnych, genezy owych dolegliwości oraz roli ruchu w ich łagodzeniu. Ponadto, przedstawiona została rola lekarza specjalisty, którego decyzje mogą determinować ewentualną możliwość podjęcia wybranej aktywności fizycznej. W pracy scharakteryzowane zostały najpopularniejsze formy aktywności ruchowej zalecane dla kobiet w ciąży, z uwzględnieniem najważniejszych czynników, którymi kobiety powinny kierować się podczas wyboru formy wysiłku fizycznego.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Oddział Narciarski Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół – Macierz” – Lwów (1892–1939) – zarys problematyki

Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” we Lwowie, założone w 1867 r., wniosło wkład w rozwój polskiego narciarstwa. Członkowie tego Towarzystwa uprawiali narciarstwo już od 1892 r., ale formy zorganizowane przyjęło ono wewnątrz gniazda dopiero w 1926 r. Sokoli lwowscy wstąpili do Polskiego Związku Narciarskiego w sezonie 1929/1930 i z ramienia tego Związku uczestniczyli w najważniejszych imprezach narciarskich w kraju, m.in. w Marszach Huculskich. Udział w Wielkich Marszach Narciarskich był na pewno wyznacznikiem ich umiejętności sportowych, które należy uznać za średnie. W okresie międzywojennym XX w. gniazdo to organizowało lub współorganizowało imprezy narciarskie dla swoich członków, a także dla narciarzy z innych klubów sportowych Lwowa oraz całej Dzielnicy Małopolskiej. Jako centrum administracyjne dla Dzielnicy Małopolskiej „Sokoła”, miało wielki wpływ na rozwój form narciarskich w pozostałych gniazdach wschodniej Małopolski. Działalność Oddziału Narciarskiego PTG „Sokół – Macierz” – Lwów cechowała się pewną niekonsekwencją, którą można tłumaczyć starzeniem się „braci sokolej” oraz błędnymi założeniami ideowymi władz „Sokolstwa” polskiego.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Budowa somatyczna młodych wioślarzy i wioślarek polskich

Celem pracy jest porównanie poziomu wykształcenia wybranych cech morfologicznych wioślarzy i wioślarek kadry Polski juniorów badanych w latach 2000 i 2001 oraz próba określenia ich predyspozycji do osiągania najwyższych wyników sportowych. Wykonano pomiary antropometryczne oraz określono skład ciała; zgromadzony materiał poddano opracowaniu statystycznemu. W zespołach badanych w roku 2001 zaobserwowano istotnie mniejszą długość kończyn dolnych, mniejszą masę i procentową zawartość ciała szczupłego w ogólnej masie ciała, większą szerokość miednicy wśród wioślarzy i większą szerokość nasady łokciowej wśród wioślarek. Stwierdzono, że młodzi zawodnicy i zawodniczki cechują się budową, która predysponuje ich do osiągania mistrzostwa sportowego.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Zjawisko wypalenia zawodowego wśród nauczycieli wychowania fizycznego

Przedmiotem pracy jest zjawisko wypalenia zawodowego wśród nauczycieli wychowania fizycznego. Wypalenie jest skutkiem wyczerpania występującego wskutek przepracowania. Wykonywana praca nie przynosi satysfakcji, pracownik nie rozwija się zawodowo i ma poczucie depersonalizacji. Najczęściej występuje w zawodach, które wymagają stałego kontaktu z ludźmi, wśród pedagogów, psychologów, lekarzy, pielęgniarek, policjantów itd. Często syndromowi wypalenia zawodowego ulegają pracoholicy. Celem badań było poznanie zjawiska wypalenia zawodowego wśród nauczycieli wychowania fizycznego oraz jego przyczyn. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego w oparciu o kwestionariusz ankietowy. Kwestionariusz składał się z dwóch części. W pierwszej było dziewięć pytań zmodyfikowanego na potrzeby pracy narzędzia badawczego Cezarego Kuśnierza. Druga część zawiera trzynaście pytań dotyczących informacji o respondencie. Nauczyciele wychowania fizycznego, u których występuje syndrom wypalenia zawodowego, wskazują jako najważniejszą przyczynę organizację życia szkoły.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Zmiany w zarządzaniu sportem w Polsce w latach osiemdziesiątych XX wieku

W latach osiemdziesiątych XX wieku dwukrotnie dokonano zmian w organizacji centralnego organu zarządzającego sportem. Jednakże, w żaden sposób nie przekładały się one na poprawę sytuacji w polskim sporcie. Nie mogły przynieść pozytywnych efektów, ponieważ w rzeczywistości sport potrzebował nakładów finansowych, a nie reorganizacji. Zmiany te miały zatem raczej charakter propagandowy. Społeczeństwo nie mogło wiedzieć o bezradności władz. Rządzącym zależało więc, by postrzegano ich aktywność. W tej sytuacji, reorganizacje na długie tygodnie paraliżowały działalność urzędu i budziły niepokój osób w nich pracujących. Negatywną ocenę tych zmian przedstawiono także w informacji opracowanej we wrześniu 1988 r. w Departamencie Upowszechniania Kultury Fizycznej, Turystyki i Wypoczynku Komitetu ds. Młodzieży i Kultury Fizycznej. Okazało się, że owe reorganizacje przyniosły wręcz szkodę – utrudniały realizację innych działań podejmowanych przez władze.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Charakterystyka porównawcza zróżnicowania morfologicznego i typologicznego młodzieży akademickiej w Polsce (na przykładzie studentów i studentek wychowania fizycznego)

Praca przedstawia charakterystykę porównawczą rozwoju fizycznego młodzieży rozpoczynającej kształcenie na kierunku wychowanie fizyczne w różnych środowiskach akademickich Polski (Poznaniu, Bydgoszczy, Rzeszowie, Łodzi, Gdańsku, Katowicach i Zielonej Górze). Materiał stanowią wyniki badań antropometrycznych 792 studentów i 806 studentek I roku wychowania fizycznego, które posłużyły do wyliczenia wskaźników proporcji ciała oraz typologii. Analiza wyników jednoznacznie wskazuje, że przebieg rozwoju biologicznego zespołów studentów wywodzących się z różnych grup społecznych, żyjących w odmiennych warunkach środowiskowych nie jest jednakowy. Dodatkowo, na zmianę struktury somatycznej studentów i studentek wychowania fizycznego wpływają ćwiczenia fizyczne wynikające z realizacji programu studiów oraz uprawianych dyscyplin sportowych.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Uczestnictwo zawodników Zrzeszenia Ludowe Zespoły Sportowe w letnich igrzyskach olimpijskich w latach 1976-1988

W latach 1976–1988 letnie igrzyska olimpijskie zostały rozegrane czterokrotnie (Montreal – 1976 r., Moskwa – 1980 r., Los Angeles – 1984 r., Seul – 1988 r.). Reprezentacja Polski w tym okresie w igrzyskach uczestniczyła tylko trzykrotnie. Decyzją Zarządu Polskiego Komitetu Olimpijskiego, Polska nie została zgłoszona do startu w XXIII Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Los Angeles. W omawianym okresie reprezentanci Zrzeszenia Ludowe Zespoły Sportowe podczas olimpijskich startów zdobyli pięć srebrnych medali: w Montrealu – Ryszard Podlas, lekkoatletyka (sztafeta 4 ×400 m); Stanisław Szozda, kolarstwo szosowe (jazda drużynowa na czas); w Moskwie – Janusz Bobik wraz z Władysławem Hartmanem, jeździectwo (drużynowy konkurs skoków przez przeszkody); w Seulu – Andrzej Głąb, zapasy styl klasyczny (kat. 48 kg); Joachim Halupczok wraz z Zenonem Jaskułą, kolarstwo szosowe (jazda drużynowa na czas).

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Lekkoatletyka na polonijnych igrzyskach sportowych w Polsce w latach 1934-2011

Polonijne igrzyska sportowe zostały zapoczątkowane w 1934 r. Od tego czasu odbyło się piętnaście imprez z udziałem sportowców pochodzenia polskiego z całego świata. Program igrzysk obejmował kilkanaście dyscyplin sportowych, spośród których najszerszy zasięg miały zawody lekkoatletyczne. Startowało w nich wielu wybitnych zawodników, między innymi złota medalistka olimpijska Stanisława Walasiewicz. Najwięcej rekordów igrzysk należy do reprezentantów środowisk polonijnych z Białorusi (7), Czech (5), USA, Francji i Litwy (po 3).

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Aktywność fizyczna osób starszych jako działalność edukacyjno-interwencyjna

Celem artykułu jest analiza problematyki starzenia się społeczeństwa, przyczyn i skutków tego zjawiska, problemów zdrowotnych ludzi starszych, aktywności fizycznej, społecznej i edukacyjnej oraz sposobów radzenia sobie tej populacji ze zjawiskiem starzenia. Analizy przeprowadzone w artykule opierają się na danych zastanych, pochodzących z badań Głównego Urzędu Statystycznego (2009, 2011–2014, 2016), PolSenior (2012) (Raport na temat sytuacji osób starszych w Polsce, pod red. P. Błędowskiego, B. Szatur-Jaworskiej, Z. SzwedaLewandowskiej). Autorzy stawiają tezę, że problemy zdrowotne, izolacja i dyskryminacja społeczna wpływają na obniżenie samodzielności osób starszych. Główne wnioski są następujące: 1) aktywność fizyczna ma istotny wpływ na zwiększenie niezależności i samodzielności, a tym samym wpływa na poprawę jakości życia osób starszych; 2) osoby będące aktywne fizycznie są w mniejszym stopniu narażone na ryzyko chorób, w porównaniu do osób mniej aktywnych, niećwiczących; 3) uczestnictwo osób starszych w zajęciach prowadzonych na Uniwersytetach Trzeciego Wieku przeciwdziała wykluczeniu ze społeczeństwa, jest skuteczną interwencją edukacyjną.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna