Datasets:

derekiya

/

swahili_news_categorize

like 0

SERIKALI kupitia Ofisi ya Rais, Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa (Tamisemi) imewaagiza maofisa elimu mikoa na wakurugenzi wa halmashauri zote nchini kushughulikia nyongeza ya mishahara ya walimu waliopandishwa madaraja nchini ili waanze kulipwa stahiki zao kuanzia mwezi Agosti mwaka huu.Agizo hilo lilitolewa jana jijini hapa na Naibu Katibu Mkuu Ofisi ya Rais, Tamisemi, Tixon Nzunda wakati wa ziara yake ya siku mbili ya kikazi baada ya kuitembelea Shule za Msingi Bukumbi na Kigongo zilizopo wilayani Misungwi.Aliagiza walimu hao waongezewe mishahara yao kuanzia mwezi ujao. Shule za Msingi Kigongo na Bukumbi ni kati ya zinazotekeleza Mradi wa Fursa kwa watoto tangu mwaka 2014 hadi 2018 kwa ufadhili wa Shirika la Kimataifa la Children in Crossfire(CIC) linalohusika na malezi na makuzi ya awali ya watoto kwa kushirikiana na Shirika la Uchumi wa Nyumbani (TAHEA). Nzunda alitoa agizo hilo kutokana na malalamiko yaliyotolewa na baadhi ya walimu wa shule hizo waliopandishwa madaraja waliodai kutoongezewa mishahara yao zaidi ya miezi mitano sasa.“Wakurugenzi hakikisheni kila mwezi mnaingia kwenye mfumo kuangalia kwa sababu viongozi wanaweza kutengeneza mazingira ya rushwa ndipo stahiki zao zishughulikiwe,” alisema.Alisema katika kushughulikia stahiki za walimu au watumishi wengine wa umma, serikali kamwe haitawavumilia baadhi ya watendaji walioko serikalini ambao wamekuwa vinara katika kuwakandamiza watumishi wenzao wasifanikiwe na wasipate stahiki zao na kusisitiza uongozi wa aina hiyo haufai. “Tunataka viongozi wanaowezesha wanaowaongoza kufanikiwa.Hivyo nawaagiza nyie ambao mnawaongoza hawa walimu kushughulikia nyongeza yao ya mishahara,” alisema na kuagiza wamjulishe yeye kama tatizo ni kuthibitisha madai ya walimu ili awasiliane na Katibu Mkuu wake kwa ufumbuzi.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- SERIKALI kupitia Ofisi ya Rais, Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa (Tamisemi) imewaagiza maofisa elimu mikoa na wakurugenzi wa halmashauri zote nchini kushughulikia nyongeza ya mishahara ya walimu waliopandishwa madaraja nchini ili waanze kulipwa stahiki zao kuanzia mwezi Agosti mwaka huu.Agizo hilo lilitolewa jana jijini hapa na Naibu Katibu Mkuu Ofisi ya Rais, Tamisemi, Tixon Nzunda wakati wa ziara yake ya siku mbili ya kikazi baada ya kuitembelea Shule za Msingi Bukumbi na Kigongo zilizopo wilayani Misungwi.Aliagiza walimu hao waongezewe mishahara yao kuanzia mwezi ujao. Shule za Msingi Kigongo na Bukumbi ni kati ya zinazotekeleza Mradi wa Fursa kwa watoto tangu mwaka 2014 hadi 2018 kwa ufadhili wa Shirika la Kimataifa la Children in Crossfire(CIC) linalohusika na malezi na makuzi ya awali ya watoto kwa kushirikiana na Shirika la Uchumi wa Nyumbani (TAHEA). Nzunda alitoa agizo hilo kutokana na malalamiko yaliyotolewa na baadhi ya walimu wa shule hizo waliopandishwa madaraja waliodai kutoongezewa mishahara yao zaidi ya miezi mitano sasa.“Wakurugenzi hakikisheni kila mwezi mnaingia kwenye mfumo kuangalia kwa sababu viongozi wanaweza kutengeneza mazingira ya rushwa ndipo stahiki zao zishughulikiwe,” alisema.Alisema katika kushughulikia stahiki za walimu au watumishi wengine wa umma, serikali kamwe haitawavumilia baadhi ya watendaji walioko serikalini ambao wamekuwa vinara katika kuwakandamiza watumishi wenzao wasifanikiwe na wasipate stahiki zao na kusisitiza uongozi wa aina hiyo haufai. “Tunataka viongozi wanaowezesha wanaowaongoza kufanikiwa.Hivyo nawaagiza nyie ambao mnawaongoza hawa walimu kushughulikia nyongeza yao ya mishahara,” alisema na kuagiza wamjulishe yeye kama tatizo ni kuthibitisha madai ya walimu ili awasiliane na Katibu Mkuu wake kwa ufumbuzi. ### Response: KITAIFA ### End

WAZIRI Mkuu, Kassim Majaliwa amesema nchini Tanzania hakuna ubanaji wa uhuru wa vyombo vya habari wala taasisi zisizo za kiserikali.Amesema jambo hilo linadhihirishwa na uwepo wa vituo vya redio 152, ambavyo kati yake ni vituo vitatu tu, ndivyo vinavyomilikiwa na serikali. Waziri Mkuu alitoa kauli hiyo juzi katika maadhimisho ya siku ya Umoja wa Mataifa (UN), yaliyofanyika viwanja vya Karimjee jijini Dar es Salaam.“Tunapenda kuwahakikishia kuwa Serikali ya Tanzania inaongozwa na Katiba na sheria za nchi ambazo zinatoa uhuru wa kujieleza na kupata habari,” alisisitiza. Alisema mwananchi yeyote atakayeenda kinyume na sheria, serikali itamwajibisha kwa mujibu wa sheria na taratibu za nchi.Alisema serikali imeridhia mkataba wa kimataifa wa haki za kiraia na ule wa haki za kiuchumi, kijamii na kitamaduni. Pia serikali imeendelea kutekeleza wajibu wake katika kuiwezesha jamii, kuishi salama kwa amani na utulivu kwa kuzingatia sheria za nchi.Alisema kukuza, kuimarisha na kulinda haki za binadamu ni wajibu wa serikali na kwa kuzingatia umuhimu huo mwaka 1984 iliingiza sheria ya haki za binadamu katika Katiba.Katika hatua nyingine, Waziri Mkuu alisema kuwa hatua ya kuwarejesha wakimbizi wa Burundi nchini kwao, ilikuwa ni ya hiari na imetekelezwa baada ya hali ya amani kurejea.Alisema hakuna sababu ya kuendelea kuwahifadhi wakimbizi, ambao kwa hiari yao wameamua kurejea nchini kwao ili wakaendelee na shughuli za kulijenga taifa lao. “Nasisitiza kuwa hatua hii ni ya hiari. Tangu Septemba mwaka jana Tanzania kwa kushirikiana na serikali ya Burundi na UNHCR imekuwa ikiwarejesha wakimbizi hao kwao,” alieleza.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WAZIRI Mkuu, Kassim Majaliwa amesema nchini Tanzania hakuna ubanaji wa uhuru wa vyombo vya habari wala taasisi zisizo za kiserikali.Amesema jambo hilo linadhihirishwa na uwepo wa vituo vya redio 152, ambavyo kati yake ni vituo vitatu tu, ndivyo vinavyomilikiwa na serikali. Waziri Mkuu alitoa kauli hiyo juzi katika maadhimisho ya siku ya Umoja wa Mataifa (UN), yaliyofanyika viwanja vya Karimjee jijini Dar es Salaam.“Tunapenda kuwahakikishia kuwa Serikali ya Tanzania inaongozwa na Katiba na sheria za nchi ambazo zinatoa uhuru wa kujieleza na kupata habari,” alisisitiza. Alisema mwananchi yeyote atakayeenda kinyume na sheria, serikali itamwajibisha kwa mujibu wa sheria na taratibu za nchi.Alisema serikali imeridhia mkataba wa kimataifa wa haki za kiraia na ule wa haki za kiuchumi, kijamii na kitamaduni. Pia serikali imeendelea kutekeleza wajibu wake katika kuiwezesha jamii, kuishi salama kwa amani na utulivu kwa kuzingatia sheria za nchi.Alisema kukuza, kuimarisha na kulinda haki za binadamu ni wajibu wa serikali na kwa kuzingatia umuhimu huo mwaka 1984 iliingiza sheria ya haki za binadamu katika Katiba.Katika hatua nyingine, Waziri Mkuu alisema kuwa hatua ya kuwarejesha wakimbizi wa Burundi nchini kwao, ilikuwa ni ya hiari na imetekelezwa baada ya hali ya amani kurejea.Alisema hakuna sababu ya kuendelea kuwahifadhi wakimbizi, ambao kwa hiari yao wameamua kurejea nchini kwao ili wakaendelee na shughuli za kulijenga taifa lao. “Nasisitiza kuwa hatua hii ni ya hiari. Tangu Septemba mwaka jana Tanzania kwa kushirikiana na serikali ya Burundi na UNHCR imekuwa ikiwarejesha wakimbizi hao kwao,” alieleza. ### Response: KITAIFA ### End

CHUO Kikuu Huria (OUT) kimetangaza kujipanga kubadili mitaala yake ya kufundishia ili kuandaa kada ya wafanyakazi watakaofanya kazi kwenye mapinduzi ya nne ya viwanda, yanayokwenda sambamba na matumizi makubwa ya mfumo wa digitali na mitambo inayofanya kazi badala ya binadamu.Mwenyekiti wa Baraza la Wafanyakazi wa chuo hicho, Profesa Elifas Bisanda alisema wahitimu wengi wa vyuo vikuu nchini hawaajiriki na wanashindwa kujiajiri katika karne hii ya 21, kwa sababu wanaandaliwa kufanya kazi kwa kutumia mitaala ya karne ya 20.“Yale tuliyosoma sisi mia- ka ya 1970 na 1980; ndiyo yaleyale tunayowafundisha wanafunzi wetu wa sasa, hii haifai na ndio maana vijana wetu wengi hawana ajira,” Profesa Bisanda aliyasema hayo hivi karibuni kwenye baraza kuu la tano la wafanyakazi wa chuo hicho lililofanyika katika tawi la Iringa, mjini Iringa.Profesa Bisanda ambaye pia ni Makamu Mkuu wa chuo hicho alisema baadhi ya wafanyakazi wa kada mbalimbali wanaendelea kupoteza ajira zao baada ya kazi walizokuwa wakizifanya kuingia kwenye mfumo wa digitali unaohitaji nguvu kazi ndogo.Pamoja na hayo, Profesa Bisanda alisema chuo chake kimesaidia kunusuru sehemu kubwa ya Sh bilioni moja waliyokuwa wakiitumia kila mwaka kugharamia shughuli za mitihani katika vituo vyake 60 nchini. “Chuo chetu kimekuwa kiongozi katika matumizi ya Tehama hatua iliyosaidia kupunguza gharama za uendeshaji.Zamani tulikuwa tunakodi magari na tunatumia Polisi na Takukuru kusambaza mitihani katika vituo hivyo, lakini sasa mitihani inatumwa kwa barua pepe katika vituo vyote kwa kutumia mfumo maalumu unadhibiti isivuje,” alisema.Akifungua baraza hilo, Mkuu wa Wilaya ya Iringa, Richard Kasesela alikitaka chuo hicho kubuni vyanzo vipya vya mapato yatakayorahisisha uendeshaji wake na kukabiliana na baadhi ya matatizo yanayojitokeza kwa sababu ya ukosefu wa fedha. Kasesela aliyemwakilisha Mkuu wa Mkoa wa Iringa, Ally Hapi katika baraza hilo aliwataka pia wakufunzi wa chuo hicho wakiwemo maprofesa kuacha kubwete- ka na kile wanachopata kutokana na kazi yao ya kufundisha ili waongeze zaidi vipato vyao.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- CHUO Kikuu Huria (OUT) kimetangaza kujipanga kubadili mitaala yake ya kufundishia ili kuandaa kada ya wafanyakazi watakaofanya kazi kwenye mapinduzi ya nne ya viwanda, yanayokwenda sambamba na matumizi makubwa ya mfumo wa digitali na mitambo inayofanya kazi badala ya binadamu.Mwenyekiti wa Baraza la Wafanyakazi wa chuo hicho, Profesa Elifas Bisanda alisema wahitimu wengi wa vyuo vikuu nchini hawaajiriki na wanashindwa kujiajiri katika karne hii ya 21, kwa sababu wanaandaliwa kufanya kazi kwa kutumia mitaala ya karne ya 20.“Yale tuliyosoma sisi mia- ka ya 1970 na 1980; ndiyo yaleyale tunayowafundisha wanafunzi wetu wa sasa, hii haifai na ndio maana vijana wetu wengi hawana ajira,” Profesa Bisanda aliyasema hayo hivi karibuni kwenye baraza kuu la tano la wafanyakazi wa chuo hicho lililofanyika katika tawi la Iringa, mjini Iringa.Profesa Bisanda ambaye pia ni Makamu Mkuu wa chuo hicho alisema baadhi ya wafanyakazi wa kada mbalimbali wanaendelea kupoteza ajira zao baada ya kazi walizokuwa wakizifanya kuingia kwenye mfumo wa digitali unaohitaji nguvu kazi ndogo.Pamoja na hayo, Profesa Bisanda alisema chuo chake kimesaidia kunusuru sehemu kubwa ya Sh bilioni moja waliyokuwa wakiitumia kila mwaka kugharamia shughuli za mitihani katika vituo vyake 60 nchini. “Chuo chetu kimekuwa kiongozi katika matumizi ya Tehama hatua iliyosaidia kupunguza gharama za uendeshaji.Zamani tulikuwa tunakodi magari na tunatumia Polisi na Takukuru kusambaza mitihani katika vituo hivyo, lakini sasa mitihani inatumwa kwa barua pepe katika vituo vyote kwa kutumia mfumo maalumu unadhibiti isivuje,” alisema.Akifungua baraza hilo, Mkuu wa Wilaya ya Iringa, Richard Kasesela alikitaka chuo hicho kubuni vyanzo vipya vya mapato yatakayorahisisha uendeshaji wake na kukabiliana na baadhi ya matatizo yanayojitokeza kwa sababu ya ukosefu wa fedha. Kasesela aliyemwakilisha Mkuu wa Mkoa wa Iringa, Ally Hapi katika baraza hilo aliwataka pia wakufunzi wa chuo hicho wakiwemo maprofesa kuacha kubwete- ka na kile wanachopata kutokana na kazi yao ya kufundisha ili waongeze zaidi vipato vyao. ### Response: KITAIFA ### End

DERICK MILTON-BARIADI NAIBU Waziri ya Afya, Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wazee na Watoto, Dk. Faustine Ndungulile, amesema wizara hiyo imechoshwa na baadhi ya viongozi wakiwemo wanasiasa ambao wamekuwa wakiingilia taaluma ya afya bila ya kufuata utaratibu. Kutokana na hali hiyo, alisema  wizara haiko tayari kuona hali hiyo ikiendelea, huku akiwataka wanasiasa kuacha wataalamu hao wa afya watimize majukumu yao. Hayo aliyasema jana mjini Bariadi katika sherehe za maadhimisho ya siku ya wakunga duniani ambazo kitaifa zimefanyikia mkoani Simiyu. Alisema anashangazwa na watu hao ambao wamekuwa kila mara wakiingilia taaluma yao bila ya utaratibu na kutoa maneno na maagizo yanayokiuka sheria za kazi yao. Alisema watu hao wamekuwa wakiingilia taaluma ya afya pekee bila ya kuingilia taaluma nyingine, ambapo aliwataka kuacha mara moja na kuwaachia wataalamu kufanya kazi zao kwa ufasaha. “Masuala ya kitaaluma yaachwe kwa wanataaluma, sekta ya afya imeanza kuingiliwa sana, kila siku utasikia hili na lile, tuacheni wenyewe tufanye kazi kitaaluma,” alisema Dk. Ndungulile. Alisema ni vizuri viongozi kuwasiliana na viongozi wa wizara kabla ya kuingilia jambo lolote kwenye idara hiyo, huku akiwataka kutumia zaidi mabaraza ya wafanyakazi katika kutatua jambo. “Masuala ya kitaalamu yaacheni yatatuliwe kitaalamu, tumechoka na kuingiliwa, kama kuna tatizo wasiliana na sisi kwanza wizara au tumieni mabaraza ya wafanyakazi, sekta hii imeingiliwa sana sasa inatosha,” alisema Dk. Ndungulile. Katika hatua nyingine, Naibu Waziri huyo alisema Serikali haijakataza watu kuendelea kuzaa ila inasisitiza watu wazae watoto watakaoweza kuwalea. Aliwataka wanaume nchini kwenda na wake zao kliniki pindi wanapopata ujauzito ili kuunga mkono juhudi za Serikali katika kupambana na vifo vya mama na mtoto. Alisema Serikali itaendelea kuajiri wakunga zaidi ili kufikia lengo la kuwa na wakunga 100,000, ambapo waliopo ni wakunga 47,870 huku mahitaji yakiwa ni 52,130. Kwa upande wake Rais wa Chama cha Wakunga Tanzania (TAMA), Freddy Mwanga, alisema chama hicho kimesikitishwa na tamko la Serikali lililotolewa hivi karibuni juu ya kupunguzwa kwa sifa za kujiunga na ukunga. Alisema kitendo hicho kitaathiri sana ukuaji wa taaluma yao ya uuguzi kutokana na kutompatia mkunga nafasi ya kujiendeleza katika vyuo vya elimu ya juu.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- DERICK MILTON-BARIADI NAIBU Waziri ya Afya, Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wazee na Watoto, Dk. Faustine Ndungulile, amesema wizara hiyo imechoshwa na baadhi ya viongozi wakiwemo wanasiasa ambao wamekuwa wakiingilia taaluma ya afya bila ya kufuata utaratibu. Kutokana na hali hiyo, alisema  wizara haiko tayari kuona hali hiyo ikiendelea, huku akiwataka wanasiasa kuacha wataalamu hao wa afya watimize majukumu yao. Hayo aliyasema jana mjini Bariadi katika sherehe za maadhimisho ya siku ya wakunga duniani ambazo kitaifa zimefanyikia mkoani Simiyu. Alisema anashangazwa na watu hao ambao wamekuwa kila mara wakiingilia taaluma yao bila ya utaratibu na kutoa maneno na maagizo yanayokiuka sheria za kazi yao. Alisema watu hao wamekuwa wakiingilia taaluma ya afya pekee bila ya kuingilia taaluma nyingine, ambapo aliwataka kuacha mara moja na kuwaachia wataalamu kufanya kazi zao kwa ufasaha. “Masuala ya kitaaluma yaachwe kwa wanataaluma, sekta ya afya imeanza kuingiliwa sana, kila siku utasikia hili na lile, tuacheni wenyewe tufanye kazi kitaaluma,” alisema Dk. Ndungulile. Alisema ni vizuri viongozi kuwasiliana na viongozi wa wizara kabla ya kuingilia jambo lolote kwenye idara hiyo, huku akiwataka kutumia zaidi mabaraza ya wafanyakazi katika kutatua jambo. “Masuala ya kitaalamu yaacheni yatatuliwe kitaalamu, tumechoka na kuingiliwa, kama kuna tatizo wasiliana na sisi kwanza wizara au tumieni mabaraza ya wafanyakazi, sekta hii imeingiliwa sana sasa inatosha,” alisema Dk. Ndungulile. Katika hatua nyingine, Naibu Waziri huyo alisema Serikali haijakataza watu kuendelea kuzaa ila inasisitiza watu wazae watoto watakaoweza kuwalea. Aliwataka wanaume nchini kwenda na wake zao kliniki pindi wanapopata ujauzito ili kuunga mkono juhudi za Serikali katika kupambana na vifo vya mama na mtoto. Alisema Serikali itaendelea kuajiri wakunga zaidi ili kufikia lengo la kuwa na wakunga 100,000, ambapo waliopo ni wakunga 47,870 huku mahitaji yakiwa ni 52,130. Kwa upande wake Rais wa Chama cha Wakunga Tanzania (TAMA), Freddy Mwanga, alisema chama hicho kimesikitishwa na tamko la Serikali lililotolewa hivi karibuni juu ya kupunguzwa kwa sifa za kujiunga na ukunga. Alisema kitendo hicho kitaathiri sana ukuaji wa taaluma yao ya uuguzi kutokana na kutompatia mkunga nafasi ya kujiendeleza katika vyuo vya elimu ya juu. ### Response: KITAIFA ### End

Na Fredy Azzah, Dodoma Waziri wa Mambo ya Ndani ya Nchi, Mwigulu Nchemba ameagiza polisi kumkamata dereva yeyote atakayeonekana anaendesha gari kwa mwendo kasi na asiachiwe hadi atakapofikishwa mahakamani. Amesema mahakama ikijiridhisha kuwa ni kawaida ya dereva huyo kuendesha kwa mwendo basi dereva huyo anyang’anywe leseni. “Pia nasisitiza kila basi la abiria liwe na madereva wawili ili mmoja akikamatwa mwingine aendelee na safari,” amesema Mwigulu. Hatua hiyo imetokana na mwongozo ulioombwa na Mbunge wa Ulanga, Goodluck Mlinga alioomba kutokana na ajali iliyotokea jana ilisababishwa na shimo barabarani ambapo alitaka Wakala wa Barabara (Tanroads) watozwe faini kwani wamekuwa wakitoza watu faini bila sababu. Akijibu hoja hiyo, Mwigulu amesema ajali ile haikusababishwa na shimo isipokuwa mwendo kasi.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na Fredy Azzah, Dodoma Waziri wa Mambo ya Ndani ya Nchi, Mwigulu Nchemba ameagiza polisi kumkamata dereva yeyote atakayeonekana anaendesha gari kwa mwendo kasi na asiachiwe hadi atakapofikishwa mahakamani. Amesema mahakama ikijiridhisha kuwa ni kawaida ya dereva huyo kuendesha kwa mwendo basi dereva huyo anyang’anywe leseni. “Pia nasisitiza kila basi la abiria liwe na madereva wawili ili mmoja akikamatwa mwingine aendelee na safari,” amesema Mwigulu. Hatua hiyo imetokana na mwongozo ulioombwa na Mbunge wa Ulanga, Goodluck Mlinga alioomba kutokana na ajali iliyotokea jana ilisababishwa na shimo barabarani ambapo alitaka Wakala wa Barabara (Tanroads) watozwe faini kwani wamekuwa wakitoza watu faini bila sababu. Akijibu hoja hiyo, Mwigulu amesema ajali ile haikusababishwa na shimo isipokuwa mwendo kasi. ### Response: KITAIFA ### End

TAASISI ya Kuzuia na Kapambana na Rushwa (TAKUKURU) mkoani Ruvuma imemfi kisha katika Mahakama ya Wilaya ya Mbinga Ofisa Mtendaji wa Kata ya Linda, Cosmas Nyoni akituhumiwa na makosa ya kuomba na kupokea fedha kwa njia ya rushwa.Kwa mujibu wa taarifa kwa umma iliyotolewa na Naibu Mkuu wa Takukuru Mkoa wa Ruvuma, Owen Jasson, mshitakiwa amefanya kosa kinyume cha kifungu cha 15 cha Sheria ya Kuzuia na Kupambana na Rushwa Namba 11 ya mwaka 2007.Jasson alidai Agosti 3, 2018, Ofisi ya Takukuru Wilaya ya Mbinga ilipokea taarifa kuwa Nyoni kwa njia za rushwa Juni 29, 2018 aliomba Sh 550,000 kutoka kwa Zacharia Komba ili asimchukulie hatua na kumpelekea watu wa upekuzi nyumbani kwake ili kumpekua kwa makosa ya kujihusisha na ununuzi holela wa kahawa iliyopigwa marufuku ya magoma.“Siku hiyo mtuhumiwa alipokea fedha kiasi cha shilingi 100,000 ikiwa ni sehemu ya fedha alizoomba na siku ya Julai 4, 2018 alipokea tena fedha nyingine kiasi cha shilingi 250,000, pia ikiwa ni sehemu ya fedha alizokuwa ameomba,” alidai Jasson.Alidai baada ya kupokea taarifa hiyo, uchunguzi ulifanyika ambao ilithibitika kwamba ni kweli mshitakiwa alitenda makosa ya rushwa, hivyo Mei 17, mwaka huu, amefikishwa kwenye Mahakama ya Wilaya ya Mbinga na kufunguliwa kesi ya jinai namba 41 ya mwaka 2019.Kulingana na Naibu Mkuu wa Takukuru, kesi hiyo imesomwa na Wakili wa Serikali, Chali Kadeghe mbele ya Hakimu Mfawidhi wa Mahakama ya Wilaya ya Mbinga, Aziza Mbadjo.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- TAASISI ya Kuzuia na Kapambana na Rushwa (TAKUKURU) mkoani Ruvuma imemfi kisha katika Mahakama ya Wilaya ya Mbinga Ofisa Mtendaji wa Kata ya Linda, Cosmas Nyoni akituhumiwa na makosa ya kuomba na kupokea fedha kwa njia ya rushwa.Kwa mujibu wa taarifa kwa umma iliyotolewa na Naibu Mkuu wa Takukuru Mkoa wa Ruvuma, Owen Jasson, mshitakiwa amefanya kosa kinyume cha kifungu cha 15 cha Sheria ya Kuzuia na Kupambana na Rushwa Namba 11 ya mwaka 2007.Jasson alidai Agosti 3, 2018, Ofisi ya Takukuru Wilaya ya Mbinga ilipokea taarifa kuwa Nyoni kwa njia za rushwa Juni 29, 2018 aliomba Sh 550,000 kutoka kwa Zacharia Komba ili asimchukulie hatua na kumpelekea watu wa upekuzi nyumbani kwake ili kumpekua kwa makosa ya kujihusisha na ununuzi holela wa kahawa iliyopigwa marufuku ya magoma.“Siku hiyo mtuhumiwa alipokea fedha kiasi cha shilingi 100,000 ikiwa ni sehemu ya fedha alizoomba na siku ya Julai 4, 2018 alipokea tena fedha nyingine kiasi cha shilingi 250,000, pia ikiwa ni sehemu ya fedha alizokuwa ameomba,” alidai Jasson.Alidai baada ya kupokea taarifa hiyo, uchunguzi ulifanyika ambao ilithibitika kwamba ni kweli mshitakiwa alitenda makosa ya rushwa, hivyo Mei 17, mwaka huu, amefikishwa kwenye Mahakama ya Wilaya ya Mbinga na kufunguliwa kesi ya jinai namba 41 ya mwaka 2019.Kulingana na Naibu Mkuu wa Takukuru, kesi hiyo imesomwa na Wakili wa Serikali, Chali Kadeghe mbele ya Hakimu Mfawidhi wa Mahakama ya Wilaya ya Mbinga, Aziza Mbadjo. ### Response: KITAIFA ### End

Kila uchao ulimwengu huwa haukosi maajabu na raha zaidi ni pale panapopatikana vitu vyenye utofauti lakini pia kufikia hatua ya kuingia katika kumbukumbu za dunia kwa upekee wake. Katika kumbukumbu hizo yapo matunda pia ambayo yamekuwa ni gumzo kwa wengi kwa utofauti wake ukilinganisha na mengine, jambo linaloyafanya kuwa kivutio kikubwa kwa watu. Yafuatayo ni baadhi ya matunda ambayo yamefanikiwa kuingia katika kumbukumbu hizo za dunia; Boga: Hili lina sifa za kipee lina uzito wa kilo 1056, limelimwa na binadamu huko mjini Atlantic, Marekani na sio kujitokea porini. Kwa muonekano, lina umbo kubwa na linashangaza kila alionae. Limekuwa kivutio kikubwa kwa wengi kwa namna lisivyo la kawaida. Limao: Tunda hili kidunia lina uzito wa kilo 5.265 na urefu wa sentimeta 74, limelimwa na Aharon Shemoel katika shamba lake huko Kefar Zeitim, Israel. Apple: Ni yale ya rangi nyekundu na laini, lina uzito wa 1.849 ambazo ni sawa pauni 4. Limepatikana katika shamba la bwana Chisato Iwasaki katika shamba lake lililopo mji wa Hirosaki, Japan. Kiazi kitamu: Mkulima wa Lebanoni, Khalil Semhat, kutoka mji wa Tyre kusini, hakuamini baada yakuona kiazi kikubwa sana kutoka katika shamba lake, kina kilo 11.3 na hii ikakifanya kiazi hicho kuwa ni kiazi kikubwa kuliko vyote duniani. Tikitimaji: Kidunia tunda hili limeshika nafasi ya kwanza kwa ukubwa wake kama tikitimaji. Lina uzito wa kilo 122.Lloyd Bright, katika ukulima wake wa matikiti maji hakuwahi kupata tunda kubwa kama hilo kwa miaka mingi sana hivyo hata yeye ameshangazwa na tunda hilo.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Kila uchao ulimwengu huwa haukosi maajabu na raha zaidi ni pale panapopatikana vitu vyenye utofauti lakini pia kufikia hatua ya kuingia katika kumbukumbu za dunia kwa upekee wake. Katika kumbukumbu hizo yapo matunda pia ambayo yamekuwa ni gumzo kwa wengi kwa utofauti wake ukilinganisha na mengine, jambo linaloyafanya kuwa kivutio kikubwa kwa watu. Yafuatayo ni baadhi ya matunda ambayo yamefanikiwa kuingia katika kumbukumbu hizo za dunia; Boga: Hili lina sifa za kipee lina uzito wa kilo 1056, limelimwa na binadamu huko mjini Atlantic, Marekani na sio kujitokea porini. Kwa muonekano, lina umbo kubwa na linashangaza kila alionae. Limekuwa kivutio kikubwa kwa wengi kwa namna lisivyo la kawaida. Limao: Tunda hili kidunia lina uzito wa kilo 5.265 na urefu wa sentimeta 74, limelimwa na Aharon Shemoel katika shamba lake huko Kefar Zeitim, Israel. Apple: Ni yale ya rangi nyekundu na laini, lina uzito wa 1.849 ambazo ni sawa pauni 4. Limepatikana katika shamba la bwana Chisato Iwasaki katika shamba lake lililopo mji wa Hirosaki, Japan. Kiazi kitamu: Mkulima wa Lebanoni, Khalil Semhat, kutoka mji wa Tyre kusini, hakuamini baada yakuona kiazi kikubwa sana kutoka katika shamba lake, kina kilo 11.3 na hii ikakifanya kiazi hicho kuwa ni kiazi kikubwa kuliko vyote duniani. Tikitimaji: Kidunia tunda hili limeshika nafasi ya kwanza kwa ukubwa wake kama tikitimaji. Lina uzito wa kilo 122.Lloyd Bright, katika ukulima wake wa matikiti maji hakuwahi kupata tunda kubwa kama hilo kwa miaka mingi sana hivyo hata yeye ameshangazwa na tunda hilo. ### Response: KIMATAIFA ### End

NAIBU Waziri wa Nishati, Subira Mgalu (pichani) amewataka wakandarasi wanaosambaza umeme vijijini kutochelewesha utekelezaji wa miradi hiyo kwa kisingizo cha mabadiliko ya hali ya hewa kama vile uwepo wa mvua.Aliyasema hayo wilayani Makete mkoani Njombe wakati alipokagua kazi ya usambazaji umeme vijijini inayotekelezwa kupitia Mradi wa Usambazaji Umeme Vijijini wa Awamu ya Tatu (REA III) mzunguko wa kwanza. “Kabla ya serikali kuwakabidhi kazi hii ya usambazaji umeme vijijini, mlishafanya upembuzi wa maeneo mnayoenda kufanyia kazi na mnayafahamu vizuri, hivyo basi, iwe jua au mvua, tunataka kuona kazi hii inaendelea kutekelezwa ili wananchi wengi wapate huduma ya umeme,” alisema Mgalu.Alisema wakandarasi hao wanapaswa kuwa na mipango ya utekelezaji wa kazi kulingana na hali ya hewa ya maeneo wanayofanyia kazi ili kusambaza umeme katika vijiji vyote walivyopangiwa na serikali ifikapo Juni 2019. Awali, Mkuu Wilaya ya Makete, Veronica Kessy alimweleza Naibu Waziri kuwa jumla ya vijiji 29 vimepangwa kuunganishiwa umeme kupitia REA III mzunguko wa kwanza, na mkandarasi anaendelea na kazi ya usambazaji umeme vijijini, ingawa uongozi wa wilaya hiyo umekuwa na wasiwasi na kasi yake katika usambazaji umeme.Kuhusu hali ya upatikanaji umeme, alisema wilaya hiyo inapata umeme kutokea mkoani Mbeya, lakini laini hiyo ni ndefu na inasababisha changamoto ya kukatika kwa umeme mara kwa mara hivyo aliomba wilaya hiyo ipate laini nyingine ya umeme kutokea mkoani Njombe. Kuhusu hilo, Naibu Waziri alisema serikali ilishaona changamoto hiyo ya umeme Makete na kueleza kuwa wilaya hiyo ipo katika mpango wa kupelekewa umeme kupitia Mradi wa Makambako- Songea ambao umekamilika.Akiwa wilayani humo, Naibu Waziri aliwasha umeme katika Kijiji cha Bulongwa na kukagua miundombinu ya umeme katika vijiji vya Usagatikwa na Usungilo, na alimsisittiza mkandarasi kuongeza kasi ya kusambaza umeme. Wilaya ya Makete ina vijiji 96 ambavyo vijiji 29 tayari vimeshasambaziwa umeme, vijiji 29 vinasambaziwa umeme kupitia REA III mzunguko wa kwanza na vijiji 38 vinavyosalia vitasambaziwa umeme kupitia mradi wa usambazaji umeme vijijini wa awamu ya tatu unaotarajiwa kuanza Julai mwakani.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NAIBU Waziri wa Nishati, Subira Mgalu (pichani) amewataka wakandarasi wanaosambaza umeme vijijini kutochelewesha utekelezaji wa miradi hiyo kwa kisingizo cha mabadiliko ya hali ya hewa kama vile uwepo wa mvua.Aliyasema hayo wilayani Makete mkoani Njombe wakati alipokagua kazi ya usambazaji umeme vijijini inayotekelezwa kupitia Mradi wa Usambazaji Umeme Vijijini wa Awamu ya Tatu (REA III) mzunguko wa kwanza. “Kabla ya serikali kuwakabidhi kazi hii ya usambazaji umeme vijijini, mlishafanya upembuzi wa maeneo mnayoenda kufanyia kazi na mnayafahamu vizuri, hivyo basi, iwe jua au mvua, tunataka kuona kazi hii inaendelea kutekelezwa ili wananchi wengi wapate huduma ya umeme,” alisema Mgalu.Alisema wakandarasi hao wanapaswa kuwa na mipango ya utekelezaji wa kazi kulingana na hali ya hewa ya maeneo wanayofanyia kazi ili kusambaza umeme katika vijiji vyote walivyopangiwa na serikali ifikapo Juni 2019. Awali, Mkuu Wilaya ya Makete, Veronica Kessy alimweleza Naibu Waziri kuwa jumla ya vijiji 29 vimepangwa kuunganishiwa umeme kupitia REA III mzunguko wa kwanza, na mkandarasi anaendelea na kazi ya usambazaji umeme vijijini, ingawa uongozi wa wilaya hiyo umekuwa na wasiwasi na kasi yake katika usambazaji umeme.Kuhusu hali ya upatikanaji umeme, alisema wilaya hiyo inapata umeme kutokea mkoani Mbeya, lakini laini hiyo ni ndefu na inasababisha changamoto ya kukatika kwa umeme mara kwa mara hivyo aliomba wilaya hiyo ipate laini nyingine ya umeme kutokea mkoani Njombe. Kuhusu hilo, Naibu Waziri alisema serikali ilishaona changamoto hiyo ya umeme Makete na kueleza kuwa wilaya hiyo ipo katika mpango wa kupelekewa umeme kupitia Mradi wa Makambako- Songea ambao umekamilika.Akiwa wilayani humo, Naibu Waziri aliwasha umeme katika Kijiji cha Bulongwa na kukagua miundombinu ya umeme katika vijiji vya Usagatikwa na Usungilo, na alimsisittiza mkandarasi kuongeza kasi ya kusambaza umeme. Wilaya ya Makete ina vijiji 96 ambavyo vijiji 29 tayari vimeshasambaziwa umeme, vijiji 29 vinasambaziwa umeme kupitia REA III mzunguko wa kwanza na vijiji 38 vinavyosalia vitasambaziwa umeme kupitia mradi wa usambazaji umeme vijijini wa awamu ya tatu unaotarajiwa kuanza Julai mwakani. ### Response: KITAIFA ### End

NA JULIET MORI (TUDARCO) VIWANJA vya Leaders Club kesho vinatarajiwa kuwaka moto wakati wasanii watakapokuwa wakitumbuiza katika uzinduzi wa tamasha jipya la KiliFest 2015, linalodhaminiwa na Bia ya Kilimanjaro Premium Lager. Ili tamasha hili la KiliFest liwe na hadhi kubwa, Meneja wa Bia ya Kilimanjaro Premium Lager, Pamela Kikuli, anasema limeandaliwa kwa umakini mkubwa, huku wasanii wakali na wenye majina makubwa nchini wakitarajiwa kulinogesha. Wasanii wanaotarajiwa kupamba tamasha hilo ni Mapacha Watatu, Kundi la Weusi, Maua, Ruby, Damian Soul, Vanessa Mdee, Ben Pol, Fid Q, Isha Mashauzi na Shettah. Pamela anasema wasanii wote hao wana nguvu na uwezo wa kuimba live, kitu ambacho Watanzania wanakitaka kutoka kwao hiyo kesho. “Tunachukua nafasi hii kuwaweka kwenye hatua nyingine kimuziki na pia kuwapa nafasi ya kupata ofa nyingi zaidi ndani na nje ya nchi,” anasema Pamela. Kwa upande wa wasanii watakaoshiriki tamasha hilo, wamewataka mashabiki wao na wapenda burudani kwa ujumla wajitokeze kwa wingi kwa kuwa wamewaandalia vitu tofauti na ‘surprise’ nyingi kwa ajili yao. George Sixtus Mdemu (G –Nako/G-Warawara), na Nickson Saimon (Niki wa pili) kutoka kundi la Weusi, wameahidi kutowaangusha mashabiki wao, huku wakipongeza bia hiyo kubuni tamasha hilo la aina yake. Wanadada waliojizolea umaarufu mkubwa ndani na nje ya Tanzania kwa nyimbo zao nzuri na shoo nzuri zinazofanywa nao, wakishirikiana na madansa wao, Vanessa Mdee (Vee Money) na Ruby, wanatarajiwa kung’ara na sauti zao tamu zifikapo masikioni kwa mashabiki wao. Wasanii wengine wanaojinadi kufanya vizuri katika tamasha hilo ni mkali wa hip hop, Fid Q, aliyeanza muziki miaka ya 90 na kujivunia nyimbo zake nyingi zenye mafunzo, ukiwemo wa ‘Huyu na Yule’, uliorekodiwa mwaka wa 2000. Mkali wa Bongo Flava, Shettah, anayetamba na wimbo wa  ‘Kerewa’, mkali wa muziki laini wenye vionjo vya mapenzi, Ben Pol, anayetamba na wimbo wake wa ‘Sophia’ na mkali wa sauti, Damian Soul wanatarajiwa kukonga nyoyo za idadi kubwa ya mashabiki inayotabiriwa kufika kesho katika viwanja hivyo. Pia tamasha hilo litapambwa na Bendi ya Mapacha Watatu, likiwa na waimbaji wake wakali, Khalid Chokoraa na Jose Mara. Lakini pia muziki wa taarabu haukusahaulika, kwani Isha Mashauzi ambaye ni mtunzi bora wa muziki huo nchini na mkali mwingine anayekuja kwa kasi katika uimbaji, Maua Sama, watakonga nyoyo za mashabiki katika tamasha hilo. Ili kutoa nafasi kwa wadau wengi wa burudani na wapenda burudani kwa ujumla, Pamela ameweka wazi kwamba tiketi za tamasha hilo ni Sh 10,000 na milango ya Leaders itakuwa wazi kuanzia saa nne asubuhi ambapo shughuli mbalimbali zitaendelea.

BURUDANI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NA JULIET MORI (TUDARCO) VIWANJA vya Leaders Club kesho vinatarajiwa kuwaka moto wakati wasanii watakapokuwa wakitumbuiza katika uzinduzi wa tamasha jipya la KiliFest 2015, linalodhaminiwa na Bia ya Kilimanjaro Premium Lager. Ili tamasha hili la KiliFest liwe na hadhi kubwa, Meneja wa Bia ya Kilimanjaro Premium Lager, Pamela Kikuli, anasema limeandaliwa kwa umakini mkubwa, huku wasanii wakali na wenye majina makubwa nchini wakitarajiwa kulinogesha. Wasanii wanaotarajiwa kupamba tamasha hilo ni Mapacha Watatu, Kundi la Weusi, Maua, Ruby, Damian Soul, Vanessa Mdee, Ben Pol, Fid Q, Isha Mashauzi na Shettah. Pamela anasema wasanii wote hao wana nguvu na uwezo wa kuimba live, kitu ambacho Watanzania wanakitaka kutoka kwao hiyo kesho. “Tunachukua nafasi hii kuwaweka kwenye hatua nyingine kimuziki na pia kuwapa nafasi ya kupata ofa nyingi zaidi ndani na nje ya nchi,” anasema Pamela. Kwa upande wa wasanii watakaoshiriki tamasha hilo, wamewataka mashabiki wao na wapenda burudani kwa ujumla wajitokeze kwa wingi kwa kuwa wamewaandalia vitu tofauti na ‘surprise’ nyingi kwa ajili yao. George Sixtus Mdemu (G –Nako/G-Warawara), na Nickson Saimon (Niki wa pili) kutoka kundi la Weusi, wameahidi kutowaangusha mashabiki wao, huku wakipongeza bia hiyo kubuni tamasha hilo la aina yake. Wanadada waliojizolea umaarufu mkubwa ndani na nje ya Tanzania kwa nyimbo zao nzuri na shoo nzuri zinazofanywa nao, wakishirikiana na madansa wao, Vanessa Mdee (Vee Money) na Ruby, wanatarajiwa kung’ara na sauti zao tamu zifikapo masikioni kwa mashabiki wao. Wasanii wengine wanaojinadi kufanya vizuri katika tamasha hilo ni mkali wa hip hop, Fid Q, aliyeanza muziki miaka ya 90 na kujivunia nyimbo zake nyingi zenye mafunzo, ukiwemo wa ‘Huyu na Yule’, uliorekodiwa mwaka wa 2000. Mkali wa Bongo Flava, Shettah, anayetamba na wimbo wa  ‘Kerewa’, mkali wa muziki laini wenye vionjo vya mapenzi, Ben Pol, anayetamba na wimbo wake wa ‘Sophia’ na mkali wa sauti, Damian Soul wanatarajiwa kukonga nyoyo za idadi kubwa ya mashabiki inayotabiriwa kufika kesho katika viwanja hivyo. Pia tamasha hilo litapambwa na Bendi ya Mapacha Watatu, likiwa na waimbaji wake wakali, Khalid Chokoraa na Jose Mara. Lakini pia muziki wa taarabu haukusahaulika, kwani Isha Mashauzi ambaye ni mtunzi bora wa muziki huo nchini na mkali mwingine anayekuja kwa kasi katika uimbaji, Maua Sama, watakonga nyoyo za mashabiki katika tamasha hilo. Ili kutoa nafasi kwa wadau wengi wa burudani na wapenda burudani kwa ujumla, Pamela ameweka wazi kwamba tiketi za tamasha hilo ni Sh 10,000 na milango ya Leaders itakuwa wazi kuanzia saa nne asubuhi ambapo shughuli mbalimbali zitaendelea. ### Response: BURUDANI ### End

['Makundi ya Ligi ya Mabingwa Ulaya yameshapangwa na klabu ya KRC Genk ya Ubelgiji inayochezewa na Mtanzania Mbwana Samatta wataminyana na bingwa mtetezi Liverpool kutoka England. ', 'Siku 89 zilizopita, Liverpool ilinyanyua ndoo hiyo na hii leo safari ya kulitetea kombe lao imeanza kupata uhai.', 'Samatta ambaye ni mshambuliaji bora nchini Ubelgiji atakuwa na kibarua kigumu cha kumpita beki bora wa Ulaya Vigil van Dijk. ', '']

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- ['Makundi ya Ligi ya Mabingwa Ulaya yameshapangwa na klabu ya KRC Genk ya Ubelgiji inayochezewa na Mtanzania Mbwana Samatta wataminyana na bingwa mtetezi Liverpool kutoka England. ', 'Siku 89 zilizopita, Liverpool ilinyanyua ndoo hiyo na hii leo safari ya kulitetea kombe lao imeanza kupata uhai.', 'Samatta ambaye ni mshambuliaji bora nchini Ubelgiji atakuwa na kibarua kigumu cha kumpita beki bora wa Ulaya Vigil van Dijk. ', ''] ### Response: MICHEZO ### End

THERESIA GASPER-DAR ES SALAAM KATIKA kuhakikisha wanapata matokeo mazuri, kocha mkuu wa Simba, Patrick Aussems, ameonyesha hataki utani baada ya kuwataka wachezaji wake kuwa makini na wasipoteze mipira kirahisi. Simba wanajiandaa na mchezo wa marudiano Ligi ya Mabingwa Afrika dhidi ya UD Songo ya Msumbiji Jumapili Uwanja wa Taifa jijini Dar es Salaam. Mchezo wa raundi ya kwanza uliochezwa mjini Beira nchini Msumbiji, Simba walitoka sare ya kutofungana na wenyeji wao UD Songo. Aussems alionyesha hayo katika mazoezi ya jana yaliyofanyika viwanja vya Gymkhana jijini hapa kujiandaa na mchezo huo wa marudiano. Wachezaji hao walianza kufanya mazoezi ya viungo na baada ya hapo walifanya mazoezi ya kumiliki mpira kwa muda mrefu huku wakirudia zoezi hilo mara kwa mara. Baada ya kumaliza zoezi hilo, Mbelgiji huyo alianza kuwafanyisha mazoezi ya kufunga ambako mabeki wa pembeni walikuwa wakipiga krosi huku washambuliaji wakimalizia kufunga mbele ya mabeki wa kati ambao nao walitakiwa kuzuia. Katika zoezi hilo, kocha Aussems alionekana kuwa mbogo zaidi pale mchezaji alipokuwa akipoteza mpira kirahisi au kutokuwa makini. Kikosi cha kwanza ambacho kocha huyo alikipanga walikuwa wachezaji, Beno Kakolanya, Erasto Nyoni, Pascal Wawa, Gadiel Michael, Shomary Kapombe, Jonas Mkude, Sharaf Eldin Shiboub, Francis Kahata, Rashid Juma, Deo Kanda, Tairone da Sliva na Clatous Chama. Aishi Manula, Kennedy Juma, Gerson Fraga Viera, Mohammed Hussein ‘Tshabalala’, Mzamiru Yassin, Hassan Dilunga, Miraji Athumani, Haruna Shamte, Said Ndemla na Yussuph Mlipili walikuwa katika kikosi cha pili. Akizungumza na MTANZANIA jana mara baada ya kumalizika kwa mazoezi hayo, Aussems alisema anaendelea kukinoa kikosi chake huku akiyafanyia kazi baadhi ya mapungufu yaliyojitokeza mechi za nyuma. “Wachezaji wote wanaonekana kupambana kwani nahitaji umakini zaidi kuhakikisha hatufanyi makosa kwenye mchezo wetu wa marudiano ukizingatia ndio utaamua hatima yetu ya kusonga hatua inayofauta,” alisema. Aussems alisema kwa kipindi hiki kilichosalia, anaamini watakaa sawa na kufuata kile ambacho wanakihitaji kabla ya kushuka dimbani Jumapili.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- THERESIA GASPER-DAR ES SALAAM KATIKA kuhakikisha wanapata matokeo mazuri, kocha mkuu wa Simba, Patrick Aussems, ameonyesha hataki utani baada ya kuwataka wachezaji wake kuwa makini na wasipoteze mipira kirahisi. Simba wanajiandaa na mchezo wa marudiano Ligi ya Mabingwa Afrika dhidi ya UD Songo ya Msumbiji Jumapili Uwanja wa Taifa jijini Dar es Salaam. Mchezo wa raundi ya kwanza uliochezwa mjini Beira nchini Msumbiji, Simba walitoka sare ya kutofungana na wenyeji wao UD Songo. Aussems alionyesha hayo katika mazoezi ya jana yaliyofanyika viwanja vya Gymkhana jijini hapa kujiandaa na mchezo huo wa marudiano. Wachezaji hao walianza kufanya mazoezi ya viungo na baada ya hapo walifanya mazoezi ya kumiliki mpira kwa muda mrefu huku wakirudia zoezi hilo mara kwa mara. Baada ya kumaliza zoezi hilo, Mbelgiji huyo alianza kuwafanyisha mazoezi ya kufunga ambako mabeki wa pembeni walikuwa wakipiga krosi huku washambuliaji wakimalizia kufunga mbele ya mabeki wa kati ambao nao walitakiwa kuzuia. Katika zoezi hilo, kocha Aussems alionekana kuwa mbogo zaidi pale mchezaji alipokuwa akipoteza mpira kirahisi au kutokuwa makini. Kikosi cha kwanza ambacho kocha huyo alikipanga walikuwa wachezaji, Beno Kakolanya, Erasto Nyoni, Pascal Wawa, Gadiel Michael, Shomary Kapombe, Jonas Mkude, Sharaf Eldin Shiboub, Francis Kahata, Rashid Juma, Deo Kanda, Tairone da Sliva na Clatous Chama. Aishi Manula, Kennedy Juma, Gerson Fraga Viera, Mohammed Hussein ‘Tshabalala’, Mzamiru Yassin, Hassan Dilunga, Miraji Athumani, Haruna Shamte, Said Ndemla na Yussuph Mlipili walikuwa katika kikosi cha pili. Akizungumza na MTANZANIA jana mara baada ya kumalizika kwa mazoezi hayo, Aussems alisema anaendelea kukinoa kikosi chake huku akiyafanyia kazi baadhi ya mapungufu yaliyojitokeza mechi za nyuma. “Wachezaji wote wanaonekana kupambana kwani nahitaji umakini zaidi kuhakikisha hatufanyi makosa kwenye mchezo wetu wa marudiano ukizingatia ndio utaamua hatima yetu ya kusonga hatua inayofauta,” alisema. Aussems alisema kwa kipindi hiki kilichosalia, anaamini watakaa sawa na kufuata kile ambacho wanakihitaji kabla ya kushuka dimbani Jumapili. ### Response: MICHEZO ### End

Na JANETH MUSHI – ARUSHA   WAZIRI Mkuu wa zamani, Edward Lowassa, amewataka  wapigakura wa Jimbo la Arusha Mjini kutovunjika moyo na kuwaeleza kuwa Mbunge wao Godbless Lema (Chadema) ambaye yuko mahabusu ya Gereza Kuu la Kisongo mjini hapa, atavuka salama katika kipindi kigumu anachopitia. Alidai kuwa watu wenye roho mbaya wako wengi kwani hata yeye walimwombea kifo muda mrefu, lakini hadi sasa anadunda. Lowassa ambaye pia ni Mjumbe wa Kamati Kuu ya Chama cha Demokrasia na Maendeleo (Chadema), aliyasema hayo jana katika uzinduzi wa kampeni za uchaguzi mdogo wa udiwani wa Kata ya Mateves, Wilaya ya Arumeru mkoani hapa baada ya wananchi kupaza sauti wakimuuliza juu ya hali ya Lema. Lema anashikiliwa katika gereza hilo kwa zaidi ya miezi miwili tangu alipokamatwa Novemba 2, mwaka jana katika viwanja vya Bunge mjini Dodoma na kushtakiwa kwa uchochezi dhidi ya Rais Dk. John Magufuli. Lowassa alisema kuwa alienda gerezani na Waziri Mkuu mstaafu, Fredrick Sumaye, kumwona Lema ambaye alidai kuwa afya yake ni njema ila anasumbuliaa na jambo linalofanywa na Serikali ambalo hata wao hawalielewi. “Tatizo nikisema maneno wanaandika sana kwenye magazeti, halafu wakubwa wanachukia, tulienda na Sumaye  kumwona Lema, ana afya nzuri ila anasumbuliwa na jambo linalofanywa na Serikali ambalo hatulielewi, siwezi kuzungumzia sana kwa kuwa suala hili liko mahakamani. “Tunalielewa tatizo lake, tuko pamoja na Lema na wapigakura wake, tunamwombea Mungu amsaidie avuke salama, hawa watu wenye roho mbaya wako wengi, walisema nitakufa, lakini nadunda,” alisema Lowassa. Akizungumzia uchaguzi huo mdogo unaotarajiwa kufanyika Januari 22, aliwataka madiwani wa Halmashauri ya Wilaya ya Arusha Vijijini kusimamia kikamilifu uchaguzi huo ili mgombea wao Abel Jeremiah aweze kushinda. Lowassa aliwahakikishia wananchi wa kata hiyo kushinda, kwani wamemsimamisha mgombea ambaye ataweza kusimama na kutatua kero zao zinazowakabili. “Madiwani simamieni uchaguzi huu vizuri, ila mkilala mkanywa mbege tumekwenda na ninawakabidhi hapa kwa kiapo na ninawahakikishia tutashinda zaidi, ndiyo maana nimekuja kwenye uzinduzi wa kampeni hizi, nawaomba mumpe mgombea wa Chadema kura zote. “Tunajenga hoja kwani kura zinapatikana kwa hoja, tukatae kuibiwa kura ndugu zangu kwani chama chetu kina nguvu sana, Mateves msilale bado mapambano, lindeni kura ili tushinde kwa kishindo,” alisema. Lowassa alisema atahakikisha kuwa mgombea wao akishinda atatatua kero mbalimbali ikiwamo maji. “Nawaahidi maji yasipokuja simameni barabarani mnizuie, nitakwenda nyumbani kwake kumtoa kwa mke wake ili atatue kero hiyo kubwa,” alisema Lowassa. Awali akiomba kura kwa wananchi, Jeremiah aliahidi kusimamia mikopo kwa makundi ya akina mama na vijana kutoka katika Halmashauri ya Wilaya ya Arusha Vijijini pamoja na kutatua kero ya maji. Awali Meya wa Jiji la Arusha, Calist Lazaro ambaye pia ni Katibu wa Chadema Mkoa wa Arusha, aliwaagiza madiwani wa Chadema, Jimbo la Arumeru Magharibi kuhakikisha mgombea huyo anashinda vinginevyo wajiuzulu. Naye Mwenyekiti wa Chadema Mkoa wa Arusha, Amani Golugwa, alisema kuwa mahakama ilimvua udiwani mgombea wa CCM baada ya kuthibitisha kuwa alitoa taarifa za uongo kuhusu Abel, hivyo kuwaomba wananchi kutomchagua tena. “Mahakama ilibaini kuwa madai ya Abel kudaiwa kuua siyo ya kweli, leo CCM wanaleta mgombea ambaye mahakama ilimuona ni muongo, uongo ni mbaya, akiwa kiongozi atasema yapi ya ukweli,” alisema na kuwataka wananchi kumchagua mgombea wa Chadema.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na JANETH MUSHI – ARUSHA   WAZIRI Mkuu wa zamani, Edward Lowassa, amewataka  wapigakura wa Jimbo la Arusha Mjini kutovunjika moyo na kuwaeleza kuwa Mbunge wao Godbless Lema (Chadema) ambaye yuko mahabusu ya Gereza Kuu la Kisongo mjini hapa, atavuka salama katika kipindi kigumu anachopitia. Alidai kuwa watu wenye roho mbaya wako wengi kwani hata yeye walimwombea kifo muda mrefu, lakini hadi sasa anadunda. Lowassa ambaye pia ni Mjumbe wa Kamati Kuu ya Chama cha Demokrasia na Maendeleo (Chadema), aliyasema hayo jana katika uzinduzi wa kampeni za uchaguzi mdogo wa udiwani wa Kata ya Mateves, Wilaya ya Arumeru mkoani hapa baada ya wananchi kupaza sauti wakimuuliza juu ya hali ya Lema. Lema anashikiliwa katika gereza hilo kwa zaidi ya miezi miwili tangu alipokamatwa Novemba 2, mwaka jana katika viwanja vya Bunge mjini Dodoma na kushtakiwa kwa uchochezi dhidi ya Rais Dk. John Magufuli. Lowassa alisema kuwa alienda gerezani na Waziri Mkuu mstaafu, Fredrick Sumaye, kumwona Lema ambaye alidai kuwa afya yake ni njema ila anasumbuliaa na jambo linalofanywa na Serikali ambalo hata wao hawalielewi. “Tatizo nikisema maneno wanaandika sana kwenye magazeti, halafu wakubwa wanachukia, tulienda na Sumaye  kumwona Lema, ana afya nzuri ila anasumbuliwa na jambo linalofanywa na Serikali ambalo hatulielewi, siwezi kuzungumzia sana kwa kuwa suala hili liko mahakamani. “Tunalielewa tatizo lake, tuko pamoja na Lema na wapigakura wake, tunamwombea Mungu amsaidie avuke salama, hawa watu wenye roho mbaya wako wengi, walisema nitakufa, lakini nadunda,” alisema Lowassa. Akizungumzia uchaguzi huo mdogo unaotarajiwa kufanyika Januari 22, aliwataka madiwani wa Halmashauri ya Wilaya ya Arusha Vijijini kusimamia kikamilifu uchaguzi huo ili mgombea wao Abel Jeremiah aweze kushinda. Lowassa aliwahakikishia wananchi wa kata hiyo kushinda, kwani wamemsimamisha mgombea ambaye ataweza kusimama na kutatua kero zao zinazowakabili. “Madiwani simamieni uchaguzi huu vizuri, ila mkilala mkanywa mbege tumekwenda na ninawakabidhi hapa kwa kiapo na ninawahakikishia tutashinda zaidi, ndiyo maana nimekuja kwenye uzinduzi wa kampeni hizi, nawaomba mumpe mgombea wa Chadema kura zote. “Tunajenga hoja kwani kura zinapatikana kwa hoja, tukatae kuibiwa kura ndugu zangu kwani chama chetu kina nguvu sana, Mateves msilale bado mapambano, lindeni kura ili tushinde kwa kishindo,” alisema. Lowassa alisema atahakikisha kuwa mgombea wao akishinda atatatua kero mbalimbali ikiwamo maji. “Nawaahidi maji yasipokuja simameni barabarani mnizuie, nitakwenda nyumbani kwake kumtoa kwa mke wake ili atatue kero hiyo kubwa,” alisema Lowassa. Awali akiomba kura kwa wananchi, Jeremiah aliahidi kusimamia mikopo kwa makundi ya akina mama na vijana kutoka katika Halmashauri ya Wilaya ya Arusha Vijijini pamoja na kutatua kero ya maji. Awali Meya wa Jiji la Arusha, Calist Lazaro ambaye pia ni Katibu wa Chadema Mkoa wa Arusha, aliwaagiza madiwani wa Chadema, Jimbo la Arumeru Magharibi kuhakikisha mgombea huyo anashinda vinginevyo wajiuzulu. Naye Mwenyekiti wa Chadema Mkoa wa Arusha, Amani Golugwa, alisema kuwa mahakama ilimvua udiwani mgombea wa CCM baada ya kuthibitisha kuwa alitoa taarifa za uongo kuhusu Abel, hivyo kuwaomba wananchi kutomchagua tena. “Mahakama ilibaini kuwa madai ya Abel kudaiwa kuua siyo ya kweli, leo CCM wanaleta mgombea ambaye mahakama ilimuona ni muongo, uongo ni mbaya, akiwa kiongozi atasema yapi ya ukweli,” alisema na kuwataka wananchi kumchagua mgombea wa Chadema. ### Response: KITAIFA ### End

Huku Afrika ikifanya mkutano wake wa kwanza kuhusu kasoro zinazosababishwa kasoro za miguu – takriban mtu mmoja kati ya watu 800 kote duniani  anazaliwa na 800  ulemavu wa miguu unaotokea wakat iwa kuzaliwa  -  BBC imetembelea kiliniki ya afya nchini  Senegal  kushuhudia tiba yenye kuleta mabadiliko inayobadili maisha Mapema mwaka huu , Serigne mwenye umri wa miaka 14 , mvulana kutoka Senegal alikuwa  anasita  nyumbani. Alikuwa anaweza kutembea taratibu sana   - alizaliwa huku miguu yake yote miwili iliwa imegeukia ndani – alikuwa anahisi aibu sana . Baadhi ya watu walikuwa wakimcheka  kwa jinsi alivyokuwa akitembea  , wengine walimuogopa na walikuwa wakimuita majiba ya kejeli. Lakini sasa, chini ya miezi sita, migu yake imebadilika na ndoto yake ya kuichezea soka timu ya Senegal walau inaonekana inawezekana kwa sasa. Miguu iliyopinda ya Serigne ina mifupa iliyoingia ndani ,ambayo pia inafahamika kama talipes, na leo ni hatua nyingine katika safari ya kurekebisha ulemavu huu. Kulingana na shirika la misaada la  MiracleFeet,  watu karibu milioni 10 wanaoishi leo walizaliwa na ulemavu huu unaofahamika kama  clubfoot, na milioni nane kati yao hawajawahi kupokea matibabu. Senegal  imechelewa kwa kiasi fulani kutumia  Ponseti – mbinu ya kwanza ya kurekebisha ulemavu huu iliyopewa jina la daktari Mhispania ambaye aliivumbua. Malawi na Uganda , kwa mfano walikuwa mbele ya nchi nyingi za Afrika katika kutambua  uwezo wa tiba hii. Lakini hii  inamaanisha kwamba madaktari wa Senegal wameielewa vyema dhana asilia na sasa wanaitumia kuwatibu vijana wadogo au hata watu wazima ambapo walifikiri kuwa umri wao umekuwa mkubwa zaidi kiasi cha kutotibiwa. Mama yake Serigne anafurahia maendeleo ya kijana wake. Anafahamu vyema kuliko mtu yeyote jinsi mwanaye anavyoumia kutokana na ulemavu huu. "Wakati mmoja alikataa hata kuondoka nyumbani  kwa siku tatu. Ilinisababishia machungu sana . Lakini kwa sasa tuna furaha ." Kama sehemu yambinu ya Ponseti, bandeji ndogo huwekwa kila wiki ili kurekebisha taratibu mguu na kuuweka katika  nafasi nzuri. Kwasababu kisa hiki ni kibaya sana amekuwa akiwekewa bandeji  20 mguuni mwake kwa wiki nyingi, lakini wastani ni vifaa  bandeji kati ya tano na nane. Kama ilivyo kwa visa vingi,  karibu na mwisho wa matibabu yake alifanyiwa mdogo upasuaji unaohitajika wa kulegeza misuli ya miguu. Tiba hii bado ni ya gharama ya chini, haihitaji kufanywa na mpasuaji mwenye ujuzi wa hali ya juu, n ani ya ufanisi - 90% ya watoto waliopokea usaidizi chini ya umri wa miaka miwili , miguu yao hueza kufanya kazi vyema, ingawa upasuaji unaweza kusababisha matatizo. Mabadiliko kusema kweli yanashangaza wakati unapoona picha za video za  ulemavu wa  Serigne  kabla na baada ya kuanza kwa matibabu. Siku chache zilizopita , Serigne aliwekewa bandeji ya mwisho. Baada ya hapo , atahitaji tiba ya mazoezi ya viungo kiasi  ili kumsaidia awezae kujifunza kuubeba uzito wa miguu yake, na kwanza atahitaji kuvaa miguu badia ili kuiwezesha miguu yake kuwa katika mwelekeo mmoja kiasi, lakini maisha yake yajayo ni yanatia matumaini  sana. Fatou, mtoto mwingine anayetibiwa katika kliniki ya  Dakar amesafiri umbali wa maili  400   (644km) kupata matibabu sawa na haya kwa ajili ya mguu wake. Leo ametimiza umri wa miaka 13 lakini siku yake inaanza kwa kuondolewa kwa bandeji yake ya nne. Fatou anaelezea kwamba kwasbabu anaishi katika eneo la mbali zaidi lisiloweza kufikiwa kwa urahisi, hakuwahi kutarajia  kuwa mguu wake utawahi kurekebishwa, kwahiyo ni mgonjwa mwenye furaha. Imekuwa vigumu kwake kwenda shule – kuwaona wengine wakiruka na kukimbia  - wakati Fatou hulazimika kutegemea magongo kutembea. "Kila kitu nilichokitamani, sikuweza kukifanya. Lakini nitakapopona. Nitaweza kufanya kila kitu ninachokitaka." Hii ni pamoja na kufanyia kazi ndoto yake mpya ya kuwa daktari,alipata uzoefu mzuri sana hapa. Hutembea kwa kuchechemea upande wa mguu wake maumivu yanamfanya asiweza kufika mbali. Maisha yake yamekuwa ya kunyanyapaliwa kutokana na miguu iliyopinda, na anafuta machozi akikumbuka maisha yake ya utotoni. "Nilikuwa ninamuuliza mama yangu ni kwanini niko hivu? Alikuwa ananijibu ‘Ni mapenzi ya Mungu’ na  'Ulizaliwa hivi.'" Oumou amepitia uzoefu wa kuamini kuwa mambo yalivyo ndivyo yalivyopangwa, uzoefu ambao umezizuia familia nyingi za   Wasenegal wengi  kutafuta matibabu. Anasema kipindi  chake kigumu zaidi kilikuwa wakati alipokuwa katika umri wa kubalehe, wakati marafiki zake walipoanza kuvaa viatu vyenye visigino virefu, alilazimika kuvaa kandambili. Mwishowe alikatia masomo – kwasababu hakuweza kuendelea kudhalilishwa. Hata mbali ya wanafunzi wenzake maisha yalikuwa magumu. Ilimbidi akate tamaa ya kuendelea na kozi ya ushonaji wakati alipogundua kuwa kuendesha machine ya kushona  kulikuwa kunamuumiza sana. Oumou ana mume na watoto wawili kwahivyo maisha yake sio ya upweke kama wengine wengi ambao ulemavu wa aina hii  ulivyowafanya, lakini bado anahisi kuwa anashindwa kufanya mambo mengi na ulemavu wake umemfanya asipate ajira.   "Sifanyi kitu chochote cha maana ," analia. Kwa bahati mbaya, kutokana na umri wake na upasuaji ambao haukufanikiwa  , Oumou hawezi kupata tiba ya Ponseti. Baadhi ya watu wazima huweza kutibiwa vyema na  tiba ya Ponseti, lakini ni vigumu zaidi kwao kutokana na kwamba miguu yao huwa haiwezi kupinda kwa urahisi. Mara nyingi, sababu hasa ya kuzaliwa mtu akiwa amepinda miguu huwa haieleweki vyema, ingawa wavulana wana uwezekano mara mbili wa kuzaliwa na hali hii kulipo wasichana. Visa vingi vya hali hii duniani hutokea katika nchi zenye kipato cha chini au cha kati, kutokana na viwango vya juu vya uzazi, na ni katika nchi masikini zaidi ambako hali hii huwa hairekebishwi. Mwanamke mmoja ambaye alijitolea maisha yake kuhakikisha kwamba ni  watu wachache wanafikia umri wa utu uzima ndio wakiwa na ulemavu huu ni Aisha Mballo. Wakati tulipokutana naye, alikuwa akitembea katika soko la mji wa Thies, akiwa na kitabu kikubwa cha picha alichokuwa amekibeba chini ya kwapa lake . Kitabu kinafafanua ulemavu wa kupinda kwa miguu-clubfoot  na jinsi mbinu ya Ponseti inavyoweza kuurekebisha. Amekuja hapa kutafuta visa vya clubfoot ambavyo vinginevyo haviwezi kugundulika. Aisha anasema mguu wake mwenyewe "ulikuwa umepinda na kugeuka nyuma kabisa" hadi miaka ya 1990 wakati alipokuwa kijana mdogo, alipopelekwa nchini Marekani kwa ajili ya kufanyiwa upasuaji mgumu. Sasa anajitolea kama balozi wa shirika la msaada la MiracleFeet, linaloongoza juhudi za kuchunguza mapema watoto wachanga wanaozaliwa na hali hii. "Kama watu watatambua hali na kuwaondoa watoto wao mafichoni, tunaweza kuwapeleka hospitalini  kwa ajili ya matibabu." Rosalind Owen wa shirika la Global Clubfoot Initiative, ambaye amefanya uchunguzi kuhusu mtizamo wa  clubfoot barani  Africa,  anasema kwamba tamaduni za jamii pale ni  "matatizo makubwa ya unyanyapaa". "Watu hufikiria ulilaaniwa, au ulirogwa, au labda wazazi wako walifanya kosa ."Anasema hii  inaweza kuwa ni pamoja na madai, kwamba mama yako alizini, na hiyo ni adhabu. Bado, ni chini ya  20%  ya visa vya  clubfoot vinavyopewa matibabu  wakati wa kuzaliwa nchini  Senegal, kwa hiyo bado kuna mengi ya kufanya kuboresha hali za watu weny ulemavu huo. Kabla ya kuondoka, tunatmbelea kliniki nyingine  kumuona mtoto mwenye miezi miwili ambaye anawekewa bandeji mpya ya kurekebisha mguu.   Madaktari na wauguzi wanakamilisha kumuwekea bandeji kwenye miguu yake midogona kuweka bandeji nyingine laini juu yake. Huu ndio muda unaofaa wa kurekebisha ulemavu huu wa miguu - clubfoot. Katika chumba cha kusubiri daktari, mtoto wa kiume mwenye umri wa miaka miwili, ambaye huenda akawa mwanasoka, anapiga teke boksi la juisi. Anayumba kiasi – kutokana na kwamba mguu wake mmoja bado umegeuka nyuma – lakini walau anapata matibabu anayohitaji. Picha na maelezo zaidi ya taarifa na Gabriella O'Donnell na Nick Loomis

AFYA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Huku Afrika ikifanya mkutano wake wa kwanza kuhusu kasoro zinazosababishwa kasoro za miguu – takriban mtu mmoja kati ya watu 800 kote duniani  anazaliwa na 800  ulemavu wa miguu unaotokea wakat iwa kuzaliwa  -  BBC imetembelea kiliniki ya afya nchini  Senegal  kushuhudia tiba yenye kuleta mabadiliko inayobadili maisha Mapema mwaka huu , Serigne mwenye umri wa miaka 14 , mvulana kutoka Senegal alikuwa  anasita  nyumbani. Alikuwa anaweza kutembea taratibu sana   - alizaliwa huku miguu yake yote miwili iliwa imegeukia ndani – alikuwa anahisi aibu sana . Baadhi ya watu walikuwa wakimcheka  kwa jinsi alivyokuwa akitembea  , wengine walimuogopa na walikuwa wakimuita majiba ya kejeli. Lakini sasa, chini ya miezi sita, migu yake imebadilika na ndoto yake ya kuichezea soka timu ya Senegal walau inaonekana inawezekana kwa sasa. Miguu iliyopinda ya Serigne ina mifupa iliyoingia ndani ,ambayo pia inafahamika kama talipes, na leo ni hatua nyingine katika safari ya kurekebisha ulemavu huu. Kulingana na shirika la misaada la  MiracleFeet,  watu karibu milioni 10 wanaoishi leo walizaliwa na ulemavu huu unaofahamika kama  clubfoot, na milioni nane kati yao hawajawahi kupokea matibabu. Senegal  imechelewa kwa kiasi fulani kutumia  Ponseti – mbinu ya kwanza ya kurekebisha ulemavu huu iliyopewa jina la daktari Mhispania ambaye aliivumbua. Malawi na Uganda , kwa mfano walikuwa mbele ya nchi nyingi za Afrika katika kutambua  uwezo wa tiba hii. Lakini hii  inamaanisha kwamba madaktari wa Senegal wameielewa vyema dhana asilia na sasa wanaitumia kuwatibu vijana wadogo au hata watu wazima ambapo walifikiri kuwa umri wao umekuwa mkubwa zaidi kiasi cha kutotibiwa. Mama yake Serigne anafurahia maendeleo ya kijana wake. Anafahamu vyema kuliko mtu yeyote jinsi mwanaye anavyoumia kutokana na ulemavu huu. "Wakati mmoja alikataa hata kuondoka nyumbani  kwa siku tatu. Ilinisababishia machungu sana . Lakini kwa sasa tuna furaha ." Kama sehemu yambinu ya Ponseti, bandeji ndogo huwekwa kila wiki ili kurekebisha taratibu mguu na kuuweka katika  nafasi nzuri. Kwasababu kisa hiki ni kibaya sana amekuwa akiwekewa bandeji  20 mguuni mwake kwa wiki nyingi, lakini wastani ni vifaa  bandeji kati ya tano na nane. Kama ilivyo kwa visa vingi,  karibu na mwisho wa matibabu yake alifanyiwa mdogo upasuaji unaohitajika wa kulegeza misuli ya miguu. Tiba hii bado ni ya gharama ya chini, haihitaji kufanywa na mpasuaji mwenye ujuzi wa hali ya juu, n ani ya ufanisi - 90% ya watoto waliopokea usaidizi chini ya umri wa miaka miwili , miguu yao hueza kufanya kazi vyema, ingawa upasuaji unaweza kusababisha matatizo. Mabadiliko kusema kweli yanashangaza wakati unapoona picha za video za  ulemavu wa  Serigne  kabla na baada ya kuanza kwa matibabu. Siku chache zilizopita , Serigne aliwekewa bandeji ya mwisho. Baada ya hapo , atahitaji tiba ya mazoezi ya viungo kiasi  ili kumsaidia awezae kujifunza kuubeba uzito wa miguu yake, na kwanza atahitaji kuvaa miguu badia ili kuiwezesha miguu yake kuwa katika mwelekeo mmoja kiasi, lakini maisha yake yajayo ni yanatia matumaini  sana. Fatou, mtoto mwingine anayetibiwa katika kliniki ya  Dakar amesafiri umbali wa maili  400   (644km) kupata matibabu sawa na haya kwa ajili ya mguu wake. Leo ametimiza umri wa miaka 13 lakini siku yake inaanza kwa kuondolewa kwa bandeji yake ya nne. Fatou anaelezea kwamba kwasbabu anaishi katika eneo la mbali zaidi lisiloweza kufikiwa kwa urahisi, hakuwahi kutarajia  kuwa mguu wake utawahi kurekebishwa, kwahiyo ni mgonjwa mwenye furaha. Imekuwa vigumu kwake kwenda shule – kuwaona wengine wakiruka na kukimbia  - wakati Fatou hulazimika kutegemea magongo kutembea. "Kila kitu nilichokitamani, sikuweza kukifanya. Lakini nitakapopona. Nitaweza kufanya kila kitu ninachokitaka." Hii ni pamoja na kufanyia kazi ndoto yake mpya ya kuwa daktari,alipata uzoefu mzuri sana hapa. Hutembea kwa kuchechemea upande wa mguu wake maumivu yanamfanya asiweza kufika mbali. Maisha yake yamekuwa ya kunyanyapaliwa kutokana na miguu iliyopinda, na anafuta machozi akikumbuka maisha yake ya utotoni. "Nilikuwa ninamuuliza mama yangu ni kwanini niko hivu? Alikuwa ananijibu ‘Ni mapenzi ya Mungu’ na  'Ulizaliwa hivi.'" Oumou amepitia uzoefu wa kuamini kuwa mambo yalivyo ndivyo yalivyopangwa, uzoefu ambao umezizuia familia nyingi za   Wasenegal wengi  kutafuta matibabu. Anasema kipindi  chake kigumu zaidi kilikuwa wakati alipokuwa katika umri wa kubalehe, wakati marafiki zake walipoanza kuvaa viatu vyenye visigino virefu, alilazimika kuvaa kandambili. Mwishowe alikatia masomo – kwasababu hakuweza kuendelea kudhalilishwa. Hata mbali ya wanafunzi wenzake maisha yalikuwa magumu. Ilimbidi akate tamaa ya kuendelea na kozi ya ushonaji wakati alipogundua kuwa kuendesha machine ya kushona  kulikuwa kunamuumiza sana. Oumou ana mume na watoto wawili kwahivyo maisha yake sio ya upweke kama wengine wengi ambao ulemavu wa aina hii  ulivyowafanya, lakini bado anahisi kuwa anashindwa kufanya mambo mengi na ulemavu wake umemfanya asipate ajira.   "Sifanyi kitu chochote cha maana ," analia. Kwa bahati mbaya, kutokana na umri wake na upasuaji ambao haukufanikiwa  , Oumou hawezi kupata tiba ya Ponseti. Baadhi ya watu wazima huweza kutibiwa vyema na  tiba ya Ponseti, lakini ni vigumu zaidi kwao kutokana na kwamba miguu yao huwa haiwezi kupinda kwa urahisi. Mara nyingi, sababu hasa ya kuzaliwa mtu akiwa amepinda miguu huwa haieleweki vyema, ingawa wavulana wana uwezekano mara mbili wa kuzaliwa na hali hii kulipo wasichana. Visa vingi vya hali hii duniani hutokea katika nchi zenye kipato cha chini au cha kati, kutokana na viwango vya juu vya uzazi, na ni katika nchi masikini zaidi ambako hali hii huwa hairekebishwi. Mwanamke mmoja ambaye alijitolea maisha yake kuhakikisha kwamba ni  watu wachache wanafikia umri wa utu uzima ndio wakiwa na ulemavu huu ni Aisha Mballo. Wakati tulipokutana naye, alikuwa akitembea katika soko la mji wa Thies, akiwa na kitabu kikubwa cha picha alichokuwa amekibeba chini ya kwapa lake . Kitabu kinafafanua ulemavu wa kupinda kwa miguu-clubfoot  na jinsi mbinu ya Ponseti inavyoweza kuurekebisha. Amekuja hapa kutafuta visa vya clubfoot ambavyo vinginevyo haviwezi kugundulika. Aisha anasema mguu wake mwenyewe "ulikuwa umepinda na kugeuka nyuma kabisa" hadi miaka ya 1990 wakati alipokuwa kijana mdogo, alipopelekwa nchini Marekani kwa ajili ya kufanyiwa upasuaji mgumu. Sasa anajitolea kama balozi wa shirika la msaada la MiracleFeet, linaloongoza juhudi za kuchunguza mapema watoto wachanga wanaozaliwa na hali hii. "Kama watu watatambua hali na kuwaondoa watoto wao mafichoni, tunaweza kuwapeleka hospitalini  kwa ajili ya matibabu." Rosalind Owen wa shirika la Global Clubfoot Initiative, ambaye amefanya uchunguzi kuhusu mtizamo wa  clubfoot barani  Africa,  anasema kwamba tamaduni za jamii pale ni  "matatizo makubwa ya unyanyapaa". "Watu hufikiria ulilaaniwa, au ulirogwa, au labda wazazi wako walifanya kosa ."Anasema hii  inaweza kuwa ni pamoja na madai, kwamba mama yako alizini, na hiyo ni adhabu. Bado, ni chini ya  20%  ya visa vya  clubfoot vinavyopewa matibabu  wakati wa kuzaliwa nchini  Senegal, kwa hiyo bado kuna mengi ya kufanya kuboresha hali za watu weny ulemavu huo. Kabla ya kuondoka, tunatmbelea kliniki nyingine  kumuona mtoto mwenye miezi miwili ambaye anawekewa bandeji mpya ya kurekebisha mguu.   Madaktari na wauguzi wanakamilisha kumuwekea bandeji kwenye miguu yake midogona kuweka bandeji nyingine laini juu yake. Huu ndio muda unaofaa wa kurekebisha ulemavu huu wa miguu - clubfoot. Katika chumba cha kusubiri daktari, mtoto wa kiume mwenye umri wa miaka miwili, ambaye huenda akawa mwanasoka, anapiga teke boksi la juisi. Anayumba kiasi – kutokana na kwamba mguu wake mmoja bado umegeuka nyuma – lakini walau anapata matibabu anayohitaji. Picha na maelezo zaidi ya taarifa na Gabriella O'Donnell na Nick Loomis ### Response: AFYA ### End

['Arsenal imeipiku Tottenham katika kumsajili beki wa klabu ya Ufaransa ya Saint Etienne William Saliba kwa dau la £27m, siku ambayo kiungo wa kati wa Real Madrid Dani Ceballos pia alijiunga na klabu hiyo kwa mkopo. ', 'Salliba mwenye umri wa miaka 18 ametia saini kandarasi ya miaka mitano lakini ataendelea kuichezea klabu hiyo ya daraja la kwanza msimu ujao kabla ya kujiunga na Arsenal 2020. ', 'Mchezaji wa Uhispania Ceballos amejiunga kwa mkataba wa muda mrefu msimu huu. ', 'Mchezaji huyo mwenye umri wa miaka 22 ameichezea Real madrid mara 56 tangu alipojiunga na miamba hiyo ya Uhispania kutoka Real Betis. ', 'Kuhusu usajili huo wa mkopo, mkufunzi wa Arsenal Unai Emery alisema: Tunafurahia Kuona Dani amejiunga nasi. Ni mchezaji mwenye talanta akiwa na uwezo wa kiufundi , mbunifu na pasi sahihi. ', 'Ceballos aliichezea nchi yake mara sita , atavaa jezi nambari nane msimu huu na huenda akaanzishwa mara ya kwanza katika kombe la Emirates dhidi ya Lyon siku ya Jumapili. ', 'Usajili wa Salliba unatokana na hamu ya Arsenal tangu 2018 na unajiri licha ya ushindani mkali kutoka kwa Tottenham. ', 'Kurudi Saint Etienne kwa kinda huyo wa timu ya Ufaransa yalikuwa makubaliano yasio na mbadala. ', "''Tunafurahia kwamba Williama atajiunga nasi'' ,alisema Emery. ''Klabu nyingi zilimtaka lakini akaamua kuja kwetu na kuwa katika timu yetru ya siku zijazo''. ", "''Atasalia Ufaransa msimu ujao ili kupata uzoefu zaidi na baadaye tutaangalia njia za yeye kujiunga na kikosi chetu''."]

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- ['Arsenal imeipiku Tottenham katika kumsajili beki wa klabu ya Ufaransa ya Saint Etienne William Saliba kwa dau la £27m, siku ambayo kiungo wa kati wa Real Madrid Dani Ceballos pia alijiunga na klabu hiyo kwa mkopo. ', 'Salliba mwenye umri wa miaka 18 ametia saini kandarasi ya miaka mitano lakini ataendelea kuichezea klabu hiyo ya daraja la kwanza msimu ujao kabla ya kujiunga na Arsenal 2020. ', 'Mchezaji wa Uhispania Ceballos amejiunga kwa mkataba wa muda mrefu msimu huu. ', 'Mchezaji huyo mwenye umri wa miaka 22 ameichezea Real madrid mara 56 tangu alipojiunga na miamba hiyo ya Uhispania kutoka Real Betis. ', 'Kuhusu usajili huo wa mkopo, mkufunzi wa Arsenal Unai Emery alisema: Tunafurahia Kuona Dani amejiunga nasi. Ni mchezaji mwenye talanta akiwa na uwezo wa kiufundi , mbunifu na pasi sahihi. ', 'Ceballos aliichezea nchi yake mara sita , atavaa jezi nambari nane msimu huu na huenda akaanzishwa mara ya kwanza katika kombe la Emirates dhidi ya Lyon siku ya Jumapili. ', 'Usajili wa Salliba unatokana na hamu ya Arsenal tangu 2018 na unajiri licha ya ushindani mkali kutoka kwa Tottenham. ', 'Kurudi Saint Etienne kwa kinda huyo wa timu ya Ufaransa yalikuwa makubaliano yasio na mbadala. ', "''Tunafurahia kwamba Williama atajiunga nasi'' ,alisema Emery. ''Klabu nyingi zilimtaka lakini akaamua kuja kwetu na kuwa katika timu yetru ya siku zijazo''. ", "''Atasalia Ufaransa msimu ujao ili kupata uzoefu zaidi na baadaye tutaangalia njia za yeye kujiunga na kikosi chetu''."] ### Response: MICHEZO ### End

KAMATI ya Kudumu ya Maendeleo ya Wanawake, Habari na Utalii ya Baraza la Wawakilishi Zanzibar, imeipongeza kampuni ya magazeti ya serikali (TSN) kwa kuja na mbinu mpya za kujiendesha kibiashara.Kwa sasa kampuni hiyo inayozalisha magazeti ya HabariLEO, Daily News na SpotiLeo, imekuja na miradi mipya ikiwamo kuwa na shirika la habari (news agency) litakaloandaa habari na kuziuza kwa vyombo vingine vya habari ndani nan je ya nchi.Pamoja na hayo, kampuni hiyo ya TSN imekuja na mradi wa uchapishaji kidigitali, kuwa mshauri wa masuala ya habari, kupiga picha kibiashara na kutengeneza dokumentari.Akizungumza wakati wa ziara ya kamati hiyo kwa kampuni ya TSN jijini Dar es Salaam jana, Makamu Mwenyekiti wa kamati hiyo, Musa Foum Musa, alisema ubunifu huo wa TSN utaiwezesha kampuni hiyo kujiongezea mapato, lakini pia kufikia lengo la kuwahabarisha Watanzania habari kutoka maeneo mbalimbali ikiwamo vijijini.“Tunaomba tu hii miradi mingine mnayofikiria kuianzisha muanze kuitekeleza haraka ili kama kuna watu wanaotaka hata kuwaiga ikiwamo sisi Zanzibar tuwaige. Maana hata wahenga walisema chema chajiuza,” alisema.Kaimu Meneja wa kiwanda cha uchapishaji cha TSN, Boniface Mwajombe, akizungumza kwa niaba ya Kaimu Mhariri Mtendaji wa kampuni hiyo, Tuma Abdallah, alisema mipango na mikakati hiyo ina lenga kukuza kipato cha kampuni hiyo, lakini pia kuwa chombo bora na cha kuaminika cha habari nchini.“Vision (dira) ya kampuni yetu ni kuwa chombo kinachokubalika na kuaminika nchini. Tunataka TSN iwe mouth piece (mdomo) wa serikali, kuelezea sera za serikali, kuwawezesha wananchi kupata habari kuhusu nini serikali yao inafanya na kuchukua mawazo ya wananchi na kuyachapisha kwenye vyombo vyetu vya habari,” alisema.Mwajombe alisema TSN ina amini katika kasi na teknolojia kutokana na mabadiliko ya duniani, ubunifu wa miradi mipya na kutumia njia rahisi kufanya biashara na kufikia masoko na umma ili wateja na wadau wapate bidhaa zenye ubora na kwa muda muafaka.Ametoa mfano namna TSN ilivyomuinua mwanafunzi wa Simiyu, aliyefanya vizuri kwenye matokeo ya kidato cha nne licha ya kusoma katika mazingira duni, hali iliyosababisha sasa kijana huyo kupata misaada mbalimbali ikiwamo kuendelezwa kielimu na wazazi wake kujengewa nyumba na wadau mbalimbali.“Katika eneo la ubunifu, TSN inataka kuwa shirika la habari, mradi wa uchapishaji ikiwamo uchapishaji wa kidijitali, huduma ya ushauri, kupigapicha kibiashara na kuziuza kwa wateja na kutengeneza dokomentari.”“Katika eneo hili la dokomentari tunawakaribisha wabunge na wawakilishi kupitia mradi wetu wa jimbo kwa jimbo hasa kipindi hiki cha uchaguzi. Hii ni fursa ya kuitumia ili watu wajue kiongozi wao amefanya nini kipindi chote cha uongozi wake,” alisema.Mwanjombe alieleza namna kampuni hiyo ya magazeti ya serikali inavyoshirikiana na Wakala wa Uchapaji ya Serikali ya Mapinduzi Zanzibar na Shirika la Magazeti ya Serikali (SMS).Alisema ushirikiano huo ulianza zamani kwani wamekuwa wakishirikiana kitaaluma, ambapo wamekuwa wakibadilishana ujuzi, lakini pia kwa TSN imekuwa ikichapisha gazeti la Zanzibar Leo.“Mara ya mwisho kuchapisha Zanzibar Leo ilikuwa mwaka 2016 lakini kwa bahati mbaya tulikuwa tunadai zaidi ya Sh milioni 300, lakini walipunguza hadi kufikia Sh milioni 289, tunaomba wapunguze angalau Sh milioni 10 au 20 kila mwezi,” alisema.Naibu Katibu Mkuu, Wizara ya Habari, Utalii na Mambo ya Kale Zanzibar, Saleh Mneno, alikiri kufahamu deni hilo na kuahidi kukutanisha pande zote mbili TSN na SMS ili kuangalia namna ya kulilipa.

UCHUMI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- KAMATI ya Kudumu ya Maendeleo ya Wanawake, Habari na Utalii ya Baraza la Wawakilishi Zanzibar, imeipongeza kampuni ya magazeti ya serikali (TSN) kwa kuja na mbinu mpya za kujiendesha kibiashara.Kwa sasa kampuni hiyo inayozalisha magazeti ya HabariLEO, Daily News na SpotiLeo, imekuja na miradi mipya ikiwamo kuwa na shirika la habari (news agency) litakaloandaa habari na kuziuza kwa vyombo vingine vya habari ndani nan je ya nchi.Pamoja na hayo, kampuni hiyo ya TSN imekuja na mradi wa uchapishaji kidigitali, kuwa mshauri wa masuala ya habari, kupiga picha kibiashara na kutengeneza dokumentari.Akizungumza wakati wa ziara ya kamati hiyo kwa kampuni ya TSN jijini Dar es Salaam jana, Makamu Mwenyekiti wa kamati hiyo, Musa Foum Musa, alisema ubunifu huo wa TSN utaiwezesha kampuni hiyo kujiongezea mapato, lakini pia kufikia lengo la kuwahabarisha Watanzania habari kutoka maeneo mbalimbali ikiwamo vijijini.“Tunaomba tu hii miradi mingine mnayofikiria kuianzisha muanze kuitekeleza haraka ili kama kuna watu wanaotaka hata kuwaiga ikiwamo sisi Zanzibar tuwaige. Maana hata wahenga walisema chema chajiuza,” alisema.Kaimu Meneja wa kiwanda cha uchapishaji cha TSN, Boniface Mwajombe, akizungumza kwa niaba ya Kaimu Mhariri Mtendaji wa kampuni hiyo, Tuma Abdallah, alisema mipango na mikakati hiyo ina lenga kukuza kipato cha kampuni hiyo, lakini pia kuwa chombo bora na cha kuaminika cha habari nchini.“Vision (dira) ya kampuni yetu ni kuwa chombo kinachokubalika na kuaminika nchini. Tunataka TSN iwe mouth piece (mdomo) wa serikali, kuelezea sera za serikali, kuwawezesha wananchi kupata habari kuhusu nini serikali yao inafanya na kuchukua mawazo ya wananchi na kuyachapisha kwenye vyombo vyetu vya habari,” alisema.Mwajombe alisema TSN ina amini katika kasi na teknolojia kutokana na mabadiliko ya duniani, ubunifu wa miradi mipya na kutumia njia rahisi kufanya biashara na kufikia masoko na umma ili wateja na wadau wapate bidhaa zenye ubora na kwa muda muafaka.Ametoa mfano namna TSN ilivyomuinua mwanafunzi wa Simiyu, aliyefanya vizuri kwenye matokeo ya kidato cha nne licha ya kusoma katika mazingira duni, hali iliyosababisha sasa kijana huyo kupata misaada mbalimbali ikiwamo kuendelezwa kielimu na wazazi wake kujengewa nyumba na wadau mbalimbali.“Katika eneo la ubunifu, TSN inataka kuwa shirika la habari, mradi wa uchapishaji ikiwamo uchapishaji wa kidijitali, huduma ya ushauri, kupigapicha kibiashara na kuziuza kwa wateja na kutengeneza dokomentari.”“Katika eneo hili la dokomentari tunawakaribisha wabunge na wawakilishi kupitia mradi wetu wa jimbo kwa jimbo hasa kipindi hiki cha uchaguzi. Hii ni fursa ya kuitumia ili watu wajue kiongozi wao amefanya nini kipindi chote cha uongozi wake,” alisema.Mwanjombe alieleza namna kampuni hiyo ya magazeti ya serikali inavyoshirikiana na Wakala wa Uchapaji ya Serikali ya Mapinduzi Zanzibar na Shirika la Magazeti ya Serikali (SMS).Alisema ushirikiano huo ulianza zamani kwani wamekuwa wakishirikiana kitaaluma, ambapo wamekuwa wakibadilishana ujuzi, lakini pia kwa TSN imekuwa ikichapisha gazeti la Zanzibar Leo.“Mara ya mwisho kuchapisha Zanzibar Leo ilikuwa mwaka 2016 lakini kwa bahati mbaya tulikuwa tunadai zaidi ya Sh milioni 300, lakini walipunguza hadi kufikia Sh milioni 289, tunaomba wapunguze angalau Sh milioni 10 au 20 kila mwezi,” alisema.Naibu Katibu Mkuu, Wizara ya Habari, Utalii na Mambo ya Kale Zanzibar, Saleh Mneno, alikiri kufahamu deni hilo na kuahidi kukutanisha pande zote mbili TSN na SMS ili kuangalia namna ya kulilipa. ### Response: UCHUMI ### End

IDADI kubwa ya abiria wanaosafi ri kwenda mikoa mbalimbali kwa mapumziko ya Sikukuu ya Krismasi na Mwaka Mpya, wameendelea kupata adha katika kituo Kikuu cha Ubungo (UBT), Dar es Salaam kutokana na bughudha wanayoipata. Kwa kipindi cha takribani wiki nzima usafiri katika kituo hicho umekuwa wa tabu kutokana na uwepo wa idadi kubwa ya abiria wanaohitaji kusafiri ikilinganishwa na idadi ya mabasi yaliyopo katika kituo hicho, licha ya juhudi zilizofanya na Mamlaka ya Udhibiti wa Usafiri wa Majini na Nchi Kavu (Sumatra) kutatua tatizo hilo. Aidha, gazeti hili lilifika katika ‘stendi’ hiyo na kubaini hali hiyo na kisha baadaye kutembelea maeneo mbalimbali nje ya kituo hicho na kubaini uwepo wa magari madogo yaliyokuwa yakiwapakia abiria hao kwenda mikoa mbalimbali kwa kutoza kiasi kikubwa cha fedha kulingana na mkoa au mahali ambapo abiria husika anakwenda.Mathalani, nauli kwa gari hizo ndogo maarufu kama ‘Saloon’ pamoja na gari aina ya Noah kwenda katika mikoa ya Moshi, Arusha, Mbeya na Mwanza ilikuwa ikitozwa kati ya Sh 50,000 hadi 60,000 kwa abiria mmoja, kiasi ambacho ni zaidi ukilinganisha na Sh 40,000 inayotozwa katika mabasi kwenda mikoa hiyo.Kwa mujibu wa Mawakala wa ukatishaji tiketi wa kampuni mbalimbali za mabasi katika kituo cha Ubungo, idadi kubwa ya mabasi yaliyopo kituoni hapo hayana nafasi kwa abiria wapya hadi baada ya Januari 3, mwakani suala linaloashiria kuwa wapo abiria watakaolazimika kusheherekea sikukuu hizo wakiwa safarini. Naye, wakala mwingine aliyejitambulisha kwa jina Keneth Ngogo kutoka kituoni hapo, alisema mabasi ambayo kwa kiasi fulani usafiri wake siyo wa shida kiasi cha kumuwezesha abiria kukata tiketi na kusafiri siku hiyo hiyo, ikiwemo mikoa ya Morogoro, Dodoma na Tanga.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- IDADI kubwa ya abiria wanaosafi ri kwenda mikoa mbalimbali kwa mapumziko ya Sikukuu ya Krismasi na Mwaka Mpya, wameendelea kupata adha katika kituo Kikuu cha Ubungo (UBT), Dar es Salaam kutokana na bughudha wanayoipata. Kwa kipindi cha takribani wiki nzima usafiri katika kituo hicho umekuwa wa tabu kutokana na uwepo wa idadi kubwa ya abiria wanaohitaji kusafiri ikilinganishwa na idadi ya mabasi yaliyopo katika kituo hicho, licha ya juhudi zilizofanya na Mamlaka ya Udhibiti wa Usafiri wa Majini na Nchi Kavu (Sumatra) kutatua tatizo hilo. Aidha, gazeti hili lilifika katika ‘stendi’ hiyo na kubaini hali hiyo na kisha baadaye kutembelea maeneo mbalimbali nje ya kituo hicho na kubaini uwepo wa magari madogo yaliyokuwa yakiwapakia abiria hao kwenda mikoa mbalimbali kwa kutoza kiasi kikubwa cha fedha kulingana na mkoa au mahali ambapo abiria husika anakwenda.Mathalani, nauli kwa gari hizo ndogo maarufu kama ‘Saloon’ pamoja na gari aina ya Noah kwenda katika mikoa ya Moshi, Arusha, Mbeya na Mwanza ilikuwa ikitozwa kati ya Sh 50,000 hadi 60,000 kwa abiria mmoja, kiasi ambacho ni zaidi ukilinganisha na Sh 40,000 inayotozwa katika mabasi kwenda mikoa hiyo.Kwa mujibu wa Mawakala wa ukatishaji tiketi wa kampuni mbalimbali za mabasi katika kituo cha Ubungo, idadi kubwa ya mabasi yaliyopo kituoni hapo hayana nafasi kwa abiria wapya hadi baada ya Januari 3, mwakani suala linaloashiria kuwa wapo abiria watakaolazimika kusheherekea sikukuu hizo wakiwa safarini. Naye, wakala mwingine aliyejitambulisha kwa jina Keneth Ngogo kutoka kituoni hapo, alisema mabasi ambayo kwa kiasi fulani usafiri wake siyo wa shida kiasi cha kumuwezesha abiria kukata tiketi na kusafiri siku hiyo hiyo, ikiwemo mikoa ya Morogoro, Dodoma na Tanga. ### Response: KITAIFA ### End

    NORA DAMIAN Na ASHA BANI-DAR ES SALAAM BOMOABOMOA nyingine inatarajia kuwakumba wakazi wa Mkoa wa Dar es Salaam   kupisha upanuzi wa Barabara ya Morogoro. Tayari Wakala wa Barabara Tanzania (Tanroads) Mkoa wa Dar es Salaam, ameanza kuweka alama za X katika baadhi ya nyumba zilizo pembezoni mwa barabara hiyo ambazo zinatakiwa kubomolewa kupisha ujenzi huo. MTANZANIA jana lilitembelea maeneo mbalimbali ya barabara hiyo na kushuhudia nyumba kadhaa na maduka ya biashara yaliyo pembezoni mwa barabara hiyo kuanzia eneo la Kimara Mwisho hadi Kimara Temboni zikiwa zimewekwa alama ya X. Mbali ya nyumba za watu binafsi pia kituo cha mafuta cha Total kilichoko Kimara Temboni na Hospitali ya Neema vitabomolewa. Meneja wa Tanroads Mkoa wa Dar es Salaam,   Julius Ndyamukama, alisema wanatarajia kuanza mradi wa upanuzi wa barabara hiyo kuanzia eneo la Kimara Mwisho hadi Kiluvya. Alisema hifadhi ya barabara ya Morogoro ina upana wa mita 121.5 kutoka katikati mwa barabara kila upande. Alisema wakazi hao wanatakiwa kubomoa nyumba hizo ndani ya siku 30 kuanzia siku walipopewa notisi na kwamba watakaokaidi nyumba zao zitabomolewa na watalazimika kulipa gharama zote zitakazojitokeza katika utekelezaji wa hatua hiyo. Hata hivyo baadhi ya wananchi waliozungumza na gazeti hili walilalamikia kutoshirikishwa katika mchakato huo na kudai kuwa wameshtuka wakipewa notisi.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- --     NORA DAMIAN Na ASHA BANI-DAR ES SALAAM BOMOABOMOA nyingine inatarajia kuwakumba wakazi wa Mkoa wa Dar es Salaam   kupisha upanuzi wa Barabara ya Morogoro. Tayari Wakala wa Barabara Tanzania (Tanroads) Mkoa wa Dar es Salaam, ameanza kuweka alama za X katika baadhi ya nyumba zilizo pembezoni mwa barabara hiyo ambazo zinatakiwa kubomolewa kupisha ujenzi huo. MTANZANIA jana lilitembelea maeneo mbalimbali ya barabara hiyo na kushuhudia nyumba kadhaa na maduka ya biashara yaliyo pembezoni mwa barabara hiyo kuanzia eneo la Kimara Mwisho hadi Kimara Temboni zikiwa zimewekwa alama ya X. Mbali ya nyumba za watu binafsi pia kituo cha mafuta cha Total kilichoko Kimara Temboni na Hospitali ya Neema vitabomolewa. Meneja wa Tanroads Mkoa wa Dar es Salaam,   Julius Ndyamukama, alisema wanatarajia kuanza mradi wa upanuzi wa barabara hiyo kuanzia eneo la Kimara Mwisho hadi Kiluvya. Alisema hifadhi ya barabara ya Morogoro ina upana wa mita 121.5 kutoka katikati mwa barabara kila upande. Alisema wakazi hao wanatakiwa kubomoa nyumba hizo ndani ya siku 30 kuanzia siku walipopewa notisi na kwamba watakaokaidi nyumba zao zitabomolewa na watalazimika kulipa gharama zote zitakazojitokeza katika utekelezaji wa hatua hiyo. Hata hivyo baadhi ya wananchi waliozungumza na gazeti hili walilalamikia kutoshirikishwa katika mchakato huo na kudai kuwa wameshtuka wakipewa notisi. ### Response: KITAIFA ### End

Mkuu wa Kitengo cha Huduma za Kibenki zinafuata Kanuni na Misingi ya Kiislamu wa Benki ya NBC Tanzania, Nassir Masoud alisema hayo juzi kwenye futari iliyoandaliwa na benki hiyo kwa ajili ya wateja wake visiwani Zanzibar.Alisema, kupitia huduma hiyo ya kibenki, wameanzisha huduma na bidhaa mpya kwa ajili ya wateja wa kada tofauti, mfano mmojawapo, ikiwa ni akaunti ya ‘Islamic Affluent Current Account’ kwa ajili ya wateja wenye ukwasi.Nassir alisema benki hiyo itaendelea kutoa huduma kwa kiwango cha juu katika kuweka na kutoa fedha zikiwemo akaunti tofauti ndani ya Islamic Banking ya NBC kwa nia ya kumtoa Mzanzibari kwenye dimbwi la umaskini.“Ni takribani miaka mitano tangu kuanzishwa kwa huduma hii ambapo Waislamu nchini wamepata fursa ya kupata huduma za kibenki zinazoendana na masharti na kanuni ya dini ya kiislamu na tunaendelea kupata mafanikio makubwa kwa idadi ya wateja na miamala inayoendelea kufanyika kila siku,” alisema.Alisema kwamba benki hiyo imepiga hatua kubwa kwenye kupata wateja wengi zaidi ndani ya visiwa vya Zanzibar baada ya kuweza kupata wateja wapya kutoka Wizara ya Elimu na Afya mjini Zanzibar.Kwa upande wake, Ofisa Fedha Mkuu wa NBC Tanzania, Jaffari Matundu alisema kwamba benki hiyo itaendelea kutoa huduma kwa Wazanzibari kwa kiwango cha juu kwa kuzingatia masharti ya dini ya kiislamu ili kuwawezesha kufikia malengo yao ya kibiashara na ya kijamii.Alisema NBC itaendelea kutoa huduma na bidhaa zote kwa minajili ya kuwafikia Waislamu wote na wasio waumini wa dini hiyo mjini Zanzibar huku wakiendelea kusukuma gurudumu la maendeleo.Huduma ya Islamic Banking ya Benki ya Taifa ya Biashara, ilianzishwa mwaka 2010 na kwa mujibu wa benki hiyo mikopo ya takribani Sh bilioni imekwishatolewa tangu ilipoanza kutolewa.

UCHUMI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Mkuu wa Kitengo cha Huduma za Kibenki zinafuata Kanuni na Misingi ya Kiislamu wa Benki ya NBC Tanzania, Nassir Masoud alisema hayo juzi kwenye futari iliyoandaliwa na benki hiyo kwa ajili ya wateja wake visiwani Zanzibar.Alisema, kupitia huduma hiyo ya kibenki, wameanzisha huduma na bidhaa mpya kwa ajili ya wateja wa kada tofauti, mfano mmojawapo, ikiwa ni akaunti ya ‘Islamic Affluent Current Account’ kwa ajili ya wateja wenye ukwasi.Nassir alisema benki hiyo itaendelea kutoa huduma kwa kiwango cha juu katika kuweka na kutoa fedha zikiwemo akaunti tofauti ndani ya Islamic Banking ya NBC kwa nia ya kumtoa Mzanzibari kwenye dimbwi la umaskini.“Ni takribani miaka mitano tangu kuanzishwa kwa huduma hii ambapo Waislamu nchini wamepata fursa ya kupata huduma za kibenki zinazoendana na masharti na kanuni ya dini ya kiislamu na tunaendelea kupata mafanikio makubwa kwa idadi ya wateja na miamala inayoendelea kufanyika kila siku,” alisema.Alisema kwamba benki hiyo imepiga hatua kubwa kwenye kupata wateja wengi zaidi ndani ya visiwa vya Zanzibar baada ya kuweza kupata wateja wapya kutoka Wizara ya Elimu na Afya mjini Zanzibar.Kwa upande wake, Ofisa Fedha Mkuu wa NBC Tanzania, Jaffari Matundu alisema kwamba benki hiyo itaendelea kutoa huduma kwa Wazanzibari kwa kiwango cha juu kwa kuzingatia masharti ya dini ya kiislamu ili kuwawezesha kufikia malengo yao ya kibiashara na ya kijamii.Alisema NBC itaendelea kutoa huduma na bidhaa zote kwa minajili ya kuwafikia Waislamu wote na wasio waumini wa dini hiyo mjini Zanzibar huku wakiendelea kusukuma gurudumu la maendeleo.Huduma ya Islamic Banking ya Benki ya Taifa ya Biashara, ilianzishwa mwaka 2010 na kwa mujibu wa benki hiyo mikopo ya takribani Sh bilioni imekwishatolewa tangu ilipoanza kutolewa. ### Response: UCHUMI ### End

Waziri wa Mawasiliano na Miundombinu, Rashid Seif Suleiman alisema hayo katika hafla ya utiaji wa saini kuanza kwa ujenzi wa bandari hiyo mjini hapa mwishoni mwa wiki.Alisema ufinyu wa nafasi ya Bandari ya Malindi, kwa kiasi kikubwa umelikosesha Shirika la Bandari mapato yake, ambayo ni tegemeo kwa Serikali ambayo kwa sasa inachukua jumla ya makontena 65,000 tu.“Bandari mpya ya Kwampigaduri itakuwa ya kisasa yenye uwezo wa kuchukua na kuhifadhi jumla ya makontena laki mbili na nusu kwa wakati mmoja, ambapo sasa uwezo wake ni kuchukua makontena 65,000,” alisema.Akifafanua, alisema Bandari ya Malindi kwa sasa imezidiwa na wingi wa makontena, ambapo utendaji wa kazi umedorora kwa kiasi kikubwa na kulikosesha shirika hilo mapato.Alisema shirika hilo limelazimika kuyahifadhi makontena mengi katika eneo la Hoteli ya Bwawani kwa muda, hatua ambayo imezusha malalamiko kwa taasisi mbalimbali, ikiwemo watu wa mazingira.Ujenzi wa bandari mpya ya Mpigaduri ni mkopo kutoka Benki ya Exim ya China. Ujenzi wake utaanza rasmi baada ya kazi za utiaji saini, itakayofanywa na Waziri wa Fedha wa Jamhuri ya Muungano.

UCHUMI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Waziri wa Mawasiliano na Miundombinu, Rashid Seif Suleiman alisema hayo katika hafla ya utiaji wa saini kuanza kwa ujenzi wa bandari hiyo mjini hapa mwishoni mwa wiki.Alisema ufinyu wa nafasi ya Bandari ya Malindi, kwa kiasi kikubwa umelikosesha Shirika la Bandari mapato yake, ambayo ni tegemeo kwa Serikali ambayo kwa sasa inachukua jumla ya makontena 65,000 tu.“Bandari mpya ya Kwampigaduri itakuwa ya kisasa yenye uwezo wa kuchukua na kuhifadhi jumla ya makontena laki mbili na nusu kwa wakati mmoja, ambapo sasa uwezo wake ni kuchukua makontena 65,000,” alisema.Akifafanua, alisema Bandari ya Malindi kwa sasa imezidiwa na wingi wa makontena, ambapo utendaji wa kazi umedorora kwa kiasi kikubwa na kulikosesha shirika hilo mapato.Alisema shirika hilo limelazimika kuyahifadhi makontena mengi katika eneo la Hoteli ya Bwawani kwa muda, hatua ambayo imezusha malalamiko kwa taasisi mbalimbali, ikiwemo watu wa mazingira.Ujenzi wa bandari mpya ya Mpigaduri ni mkopo kutoka Benki ya Exim ya China. Ujenzi wake utaanza rasmi baada ya kazi za utiaji saini, itakayofanywa na Waziri wa Fedha wa Jamhuri ya Muungano. ### Response: UCHUMI ### End

TEL AVIV, ISRAEL WANASIASA wawili wa mrengo wa kati, kiongozi wa zamani wa vikosi vya wanajeshi, Benny Ganz na mkuu wa chama cha Yesh Atid, Yair Lapid, wametangaza kuunganisha vyama vyao kwa lengo la kushindana na Waziri Mkuu, Benjamin Netanyahu, uchaguzi mkuu utakaoitishwa Aprili 19. Kwa mujibu wa Idhaa ya Kiswahili ya Ujerumani, viongozi hao wamekubaliana kubadilishana zamu ya waziri mkuu baada ya kila mmoja kutumikia miaka miwili na nusu. Taarifa ya pamoja iliyochapishwa na viongozi hao wawili, inasema: “Jukumu lao kuelekea usalama wa taifa ndiyo sababu ya kuamua kuungana ili kubuni chama kipya tawala nchini Israel. Tunaweza kumng’oa madarakani Netanyahu. Kuna fursa ya kihistoria iliyojitokeza kubadilisha kipaumbele cha taifa,” amesema Lapid. Kiongozi huyo ameongeza kusema na kuyataja masuala ya kudhamini usalama, kupambana na ughali wa maisha, kuunusuru mfumo wa bima ya afya na kufufua juhudi za kidiplomasia. Kiongozi mwingine wa zamani wa jeshi, Gabi Ashkenazi, amejiunga pia na muungano huo.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- TEL AVIV, ISRAEL WANASIASA wawili wa mrengo wa kati, kiongozi wa zamani wa vikosi vya wanajeshi, Benny Ganz na mkuu wa chama cha Yesh Atid, Yair Lapid, wametangaza kuunganisha vyama vyao kwa lengo la kushindana na Waziri Mkuu, Benjamin Netanyahu, uchaguzi mkuu utakaoitishwa Aprili 19. Kwa mujibu wa Idhaa ya Kiswahili ya Ujerumani, viongozi hao wamekubaliana kubadilishana zamu ya waziri mkuu baada ya kila mmoja kutumikia miaka miwili na nusu. Taarifa ya pamoja iliyochapishwa na viongozi hao wawili, inasema: “Jukumu lao kuelekea usalama wa taifa ndiyo sababu ya kuamua kuungana ili kubuni chama kipya tawala nchini Israel. Tunaweza kumng’oa madarakani Netanyahu. Kuna fursa ya kihistoria iliyojitokeza kubadilisha kipaumbele cha taifa,” amesema Lapid. Kiongozi huyo ameongeza kusema na kuyataja masuala ya kudhamini usalama, kupambana na ughali wa maisha, kuunusuru mfumo wa bima ya afya na kufufua juhudi za kidiplomasia. Kiongozi mwingine wa zamani wa jeshi, Gabi Ashkenazi, amejiunga pia na muungano huo. ### Response: KIMATAIFA ### End

Na ELIZABETH HOMBO-DODOMA WAZIRI wa Katiba na Sheria, Profesa Palamagamba Kabudi, amesema mambo ya mila, desturi na itikadi hayataki haraka hivyo ni vigumu kuyabadili kwa kutumia sheria pekee. Profesa Kabudi alikuwa akijibu swali la nyongeza la Mbunge wa Ukonga, Mwita Waitara (Chadema), aliyetaka kujua ni kwanini asilete muswada bungeni kuhusu suala la kifungu cha 13 na 17 cha sheria ya ndoa, ili amri hiyo ya mahakama ya rufaa itekelezwe kwa watoto wa kike na wa kiume kupata haki ya kusoma na kuwa viongozi wa taifa hilo. “Kwa kuwa mheshimiwa waziri ambaye ni mwalimu wangu nampongeza sana kwa majibu mazuri kama hawatamharibu ataenda vizuri sana, kwa sababu waziri amekiri kwamba yeye mwenyewe kama mzazi na kama mwalimu umri wa mtoto wa kuoa wa miaka 14 hakubaliani nao na umri wa mtoto wa kike kuolewa wa miaka 14 hakubaliani nao pia,” alisema. Profesa Kabudi alisema yeye anatoka katika utamaduni ambao umekuwa na mila si nzuri ya ukeketaji, sheria ipo imezuia lakini kwa sababu bado ni suala la imani na itikadi kwa watu, hivi sasa wamelihamishia kwa watoto wachanga. “Sasa nazungumza kama profesa wa sheria ni hatari na mheshimiwa rafiki yangu mkubwa anajua kabisa kuna mila na desturi za anakotoka leo mimi siafikiani nazo lakini zinahitaji elimu na uelewa. “Ni vigumu sana mtu anayetoka nje ya eneo hilo kuelewa kwamba mapenzi ni pamoja na kipigo, nimsihi ndugu Waitara tukae nje tukutane. Nasema masihara haya kwa kuwa ni mtu tumeshibana hawezi kunichukulia tofauti.  “Mambo ya mila na desturi, imani za dini na kiitikadi hayataki haraka bali yanataka mwafaka, kuna umuhimu huwezi kubadili mila, desturi imani ya dini na itikadi kwa kutumia sheria peke yake tu, utakuwa unajidanganya,”alisema. Awali katika swali jingine la nyongeza, Mbunge wa Viti Maalumu, Suzan Lyimo (Chadema), alihoji ni lini Serikali itatekeleza agizo la Mahakama Kuu, kuhusu hukumu waliyoitoa ya kifungu cha 13 na 17 kwenye suala la sheria ya ndoa ili kukifuta kifungu hicho. Akijibu swali hilo, Mwanasheria Mkuu wa Serikali, George Masaju, alisema baada ya maamuzi yale Serikali ilikata rufaa na kwa mujibu wa sheria pale tu kama ni kesi ya kikatiba unapowasilisha waraka wa kukata rufaa inasimamisha utekelezaji moja kwa moja wa maamuzi ya Mahakama. Masaju alisema kesi ile haikuwa na mambo ya ndoa pekee na kwamba kuna mambo mengi yalijitokeza, hivyo ni lazima wapate mwongozo wa Mahakama ya Rufaa. Awali katika swali lake la msingi, Mbunge wa Songwe, Philipo Mulugo (CCM), alitaka kujua ni lini Serikali italeta hoja ya kufanya marekebisho ya kuboresha baadhi ya sheria zilizopitwa na wakati. “Katika miaka ya hivi karibuni tumeshuhudia baadhi ya sheria zetu hapa nchini zimekuwa haziendani na kazi ya maendeleo ya taifa na kuonekana kuwa zimepitwa na wakati,”alisema. Mulugo alisema, ipo sheria ya ndoa ambayo inasema mtoto mwenye umri wa miaka 14 anaweza kuolewa, lakini yeye amekuwa mwalimu wa muda mrefu anajua, miaka 14, kwa sheria ya elimu msingi ilivyo hivi sasa anakuwa bado yupo kidato cha pili, elimu msingi chekechea hadi kidato cha nne. Akijibu maswali hayo, Waziri Kabudi alisema kuhusu suala la sheria ya kuruhusu Bunge liwe na tume yake liko nje ya mamlaka na uwezo wake kwa kuwa hilo ni suala la Bunge lenyewe. Alisema sheria za nchi hubadilika kulingana na mabadiliko ya kijamii, kiuchumi, kisiasa, kiutamaduni, kisayansi na kiteknolojia. “Mabadiliko yanayojitokeza yanaweza kuathiri sheria zilizopo na hivyo kuonekana kuwa zimepitwa na wakati au kuwa na upungufu hivyo kutokidhi matakwa ya wakati,” alisema. 

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na ELIZABETH HOMBO-DODOMA WAZIRI wa Katiba na Sheria, Profesa Palamagamba Kabudi, amesema mambo ya mila, desturi na itikadi hayataki haraka hivyo ni vigumu kuyabadili kwa kutumia sheria pekee. Profesa Kabudi alikuwa akijibu swali la nyongeza la Mbunge wa Ukonga, Mwita Waitara (Chadema), aliyetaka kujua ni kwanini asilete muswada bungeni kuhusu suala la kifungu cha 13 na 17 cha sheria ya ndoa, ili amri hiyo ya mahakama ya rufaa itekelezwe kwa watoto wa kike na wa kiume kupata haki ya kusoma na kuwa viongozi wa taifa hilo. “Kwa kuwa mheshimiwa waziri ambaye ni mwalimu wangu nampongeza sana kwa majibu mazuri kama hawatamharibu ataenda vizuri sana, kwa sababu waziri amekiri kwamba yeye mwenyewe kama mzazi na kama mwalimu umri wa mtoto wa kuoa wa miaka 14 hakubaliani nao na umri wa mtoto wa kike kuolewa wa miaka 14 hakubaliani nao pia,” alisema. Profesa Kabudi alisema yeye anatoka katika utamaduni ambao umekuwa na mila si nzuri ya ukeketaji, sheria ipo imezuia lakini kwa sababu bado ni suala la imani na itikadi kwa watu, hivi sasa wamelihamishia kwa watoto wachanga. “Sasa nazungumza kama profesa wa sheria ni hatari na mheshimiwa rafiki yangu mkubwa anajua kabisa kuna mila na desturi za anakotoka leo mimi siafikiani nazo lakini zinahitaji elimu na uelewa. “Ni vigumu sana mtu anayetoka nje ya eneo hilo kuelewa kwamba mapenzi ni pamoja na kipigo, nimsihi ndugu Waitara tukae nje tukutane. Nasema masihara haya kwa kuwa ni mtu tumeshibana hawezi kunichukulia tofauti.  “Mambo ya mila na desturi, imani za dini na kiitikadi hayataki haraka bali yanataka mwafaka, kuna umuhimu huwezi kubadili mila, desturi imani ya dini na itikadi kwa kutumia sheria peke yake tu, utakuwa unajidanganya,”alisema. Awali katika swali jingine la nyongeza, Mbunge wa Viti Maalumu, Suzan Lyimo (Chadema), alihoji ni lini Serikali itatekeleza agizo la Mahakama Kuu, kuhusu hukumu waliyoitoa ya kifungu cha 13 na 17 kwenye suala la sheria ya ndoa ili kukifuta kifungu hicho. Akijibu swali hilo, Mwanasheria Mkuu wa Serikali, George Masaju, alisema baada ya maamuzi yale Serikali ilikata rufaa na kwa mujibu wa sheria pale tu kama ni kesi ya kikatiba unapowasilisha waraka wa kukata rufaa inasimamisha utekelezaji moja kwa moja wa maamuzi ya Mahakama. Masaju alisema kesi ile haikuwa na mambo ya ndoa pekee na kwamba kuna mambo mengi yalijitokeza, hivyo ni lazima wapate mwongozo wa Mahakama ya Rufaa. Awali katika swali lake la msingi, Mbunge wa Songwe, Philipo Mulugo (CCM), alitaka kujua ni lini Serikali italeta hoja ya kufanya marekebisho ya kuboresha baadhi ya sheria zilizopitwa na wakati. “Katika miaka ya hivi karibuni tumeshuhudia baadhi ya sheria zetu hapa nchini zimekuwa haziendani na kazi ya maendeleo ya taifa na kuonekana kuwa zimepitwa na wakati,”alisema. Mulugo alisema, ipo sheria ya ndoa ambayo inasema mtoto mwenye umri wa miaka 14 anaweza kuolewa, lakini yeye amekuwa mwalimu wa muda mrefu anajua, miaka 14, kwa sheria ya elimu msingi ilivyo hivi sasa anakuwa bado yupo kidato cha pili, elimu msingi chekechea hadi kidato cha nne. Akijibu maswali hayo, Waziri Kabudi alisema kuhusu suala la sheria ya kuruhusu Bunge liwe na tume yake liko nje ya mamlaka na uwezo wake kwa kuwa hilo ni suala la Bunge lenyewe. Alisema sheria za nchi hubadilika kulingana na mabadiliko ya kijamii, kiuchumi, kisiasa, kiutamaduni, kisayansi na kiteknolojia. “Mabadiliko yanayojitokeza yanaweza kuathiri sheria zilizopo na hivyo kuonekana kuwa zimepitwa na wakati au kuwa na upungufu hivyo kutokidhi matakwa ya wakati,” alisema.  ### Response: KITAIFA ### End

Amina Omari, Tanga Mkuu wa Mkoa wa Tanga, Martine Shigela amewahakikishia wananchi wa kata ya Magoroto wilayani Muheza upatikanaji mzuri huduma za mawasiliano kwa kusimamia ujenzi wa minara ya simu. Ametoa ahadi hiyo leo Jumatatu Agosti 19, wakati wa ziara yake ya kukagua shughuli za maendeleo katika kata hiyo. Amesema kuwa serikali ina mfuko wa mawasiliano hivyo atawasilisha kilio chao ili waweze kupeleka huduma hiyo katika wilaya hiyo. “Tunajua huduma ya mawasiliano ni muhimu hivyo nitaleta wataalamu ambao wataweza kutembelea maeneo ambayo yataweza kuweka miundombinu ya minara na kuweza kupata huduma kwenye Kata hii.  Mmoja wa wananchi hao John Rafael amesema kuwa kata hiyo haina huduma ya mawasiliano toka ilipoanzishwa jambo ambalo limekuwa ni kero kubwa.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Amina Omari, Tanga Mkuu wa Mkoa wa Tanga, Martine Shigela amewahakikishia wananchi wa kata ya Magoroto wilayani Muheza upatikanaji mzuri huduma za mawasiliano kwa kusimamia ujenzi wa minara ya simu. Ametoa ahadi hiyo leo Jumatatu Agosti 19, wakati wa ziara yake ya kukagua shughuli za maendeleo katika kata hiyo. Amesema kuwa serikali ina mfuko wa mawasiliano hivyo atawasilisha kilio chao ili waweze kupeleka huduma hiyo katika wilaya hiyo. “Tunajua huduma ya mawasiliano ni muhimu hivyo nitaleta wataalamu ambao wataweza kutembelea maeneo ambayo yataweza kuweka miundombinu ya minara na kuweza kupata huduma kwenye Kata hii.  Mmoja wa wananchi hao John Rafael amesema kuwa kata hiyo haina huduma ya mawasiliano toka ilipoanzishwa jambo ambalo limekuwa ni kero kubwa. ### Response: KITAIFA ### End

VINARA wa Ligi Kuu Bara, Yanga leo wanasheherekea bithidei ya miaka 84 tangu kuanzishwa kwa klabu hiyo mwaka 1935.Yanga wanaikumbuka siku hiyo wakiwa na raha ya kupata ushindi wa bao 1-0 dhidi ya JKT Tanzania katika mchezo uliopigwa Uwanja wa Mkwakwani Tanga.Ushindi huo unahitimisha mwenendo wa matokeo yasiyoridhisha ikiwa ni baada ya kufungwa bao 1-0 na Stand United, kabla ya kutoka sare ya bao 1-1 na Coastal Union na sare ya bila kufungana na Singida United.Ushindi huo unaifanya Yanga kufikisha pointi 58 huku Azam ikishika nafasi ya pili kwa kuwa na pointi 48 na Simba inashika nafasi ya tatu ikiwa na pointi 36, lakini yenyewe ina michezo minane mkononi.Lakini pia ni faraja kwa timu hiyo kuelekea mchezo dhidi ya wapinzani wao wakubwa, Simba utakaopigwa kwenye Uwanja wa Taifa, Jumamosi ijayo.Katika mchezo wa jana, Yanga ilionesha dhamira ya kuibuka na ushindi tangu dakika za mwanzo za mchezo huo lakini mara kadhaa washambuliaji wake Amis Tambwe, Mrisho Ngassa na Pius Buswita walikosa umakini katika kutumia nafasi hizo.Hali ya uwanja wa Mkwakwani haikuwa rafiki kwa timu zote mbili kwani mara kwa mara walionekana kupoteza mipira au kushindwa kumiliki mipira vizuri.Hata hivyo Yanga walifanikiwa kuandika bao pekee katika mchezo huo lililofungwa na kiungo Feisal Salum kwenye dakika ya 27 akimalizia krosi nzuri ya beki Gadiel Michael.Kipindi cha pili, JKT Tanzania walionekana kutawala mchezo kwa kiwango kikubwa na kiungo mkongwe Mwinyi Kazimoto alionekana kuwazidi uwezo viungo wa Yanga walioongozwa na Papy Kabamba Tshishimbi.JKT walipata nafasi kadhaa za kufunga kama washambuliaji wake wakiongozwa na Ally Shiboli wangekuwa makini basi wangeweza kuibuka na ushindi kwenye mechi hiyo.Kocha wa Yanga, Mwinyi Zahera alifanya mabadiliko kwa kumtoa Mrisho Ngassa na kuingia Mohamedi Issa ’Banka’ na huo ukiwa mchezo wa kwanza kwa kiungo huyo wa kimataifa wa Tanzania baada ya kumaliza adhabu ya kutumia dawa za kuongeza nguvu michezoni.Zahera pia aliwatoa Ibrahim Ajibu na Pius Buswita na kuwaingiza Deus Kaseke na Kelvin Yondani na kuimarisha safu ya ulinzi ya Yanga.Mchezo mwingine ulikuwa kati ya KMC dhidi ya Alliance uliopigwa Uwanja wa Uhuru na kumalizika kwa sare ya mabao 1-1, hivyo KMC kubaki nafasi ya nne na Alliance nafasi ya nane.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- VINARA wa Ligi Kuu Bara, Yanga leo wanasheherekea bithidei ya miaka 84 tangu kuanzishwa kwa klabu hiyo mwaka 1935.Yanga wanaikumbuka siku hiyo wakiwa na raha ya kupata ushindi wa bao 1-0 dhidi ya JKT Tanzania katika mchezo uliopigwa Uwanja wa Mkwakwani Tanga.Ushindi huo unahitimisha mwenendo wa matokeo yasiyoridhisha ikiwa ni baada ya kufungwa bao 1-0 na Stand United, kabla ya kutoka sare ya bao 1-1 na Coastal Union na sare ya bila kufungana na Singida United.Ushindi huo unaifanya Yanga kufikisha pointi 58 huku Azam ikishika nafasi ya pili kwa kuwa na pointi 48 na Simba inashika nafasi ya tatu ikiwa na pointi 36, lakini yenyewe ina michezo minane mkononi.Lakini pia ni faraja kwa timu hiyo kuelekea mchezo dhidi ya wapinzani wao wakubwa, Simba utakaopigwa kwenye Uwanja wa Taifa, Jumamosi ijayo.Katika mchezo wa jana, Yanga ilionesha dhamira ya kuibuka na ushindi tangu dakika za mwanzo za mchezo huo lakini mara kadhaa washambuliaji wake Amis Tambwe, Mrisho Ngassa na Pius Buswita walikosa umakini katika kutumia nafasi hizo.Hali ya uwanja wa Mkwakwani haikuwa rafiki kwa timu zote mbili kwani mara kwa mara walionekana kupoteza mipira au kushindwa kumiliki mipira vizuri.Hata hivyo Yanga walifanikiwa kuandika bao pekee katika mchezo huo lililofungwa na kiungo Feisal Salum kwenye dakika ya 27 akimalizia krosi nzuri ya beki Gadiel Michael.Kipindi cha pili, JKT Tanzania walionekana kutawala mchezo kwa kiwango kikubwa na kiungo mkongwe Mwinyi Kazimoto alionekana kuwazidi uwezo viungo wa Yanga walioongozwa na Papy Kabamba Tshishimbi.JKT walipata nafasi kadhaa za kufunga kama washambuliaji wake wakiongozwa na Ally Shiboli wangekuwa makini basi wangeweza kuibuka na ushindi kwenye mechi hiyo.Kocha wa Yanga, Mwinyi Zahera alifanya mabadiliko kwa kumtoa Mrisho Ngassa na kuingia Mohamedi Issa ’Banka’ na huo ukiwa mchezo wa kwanza kwa kiungo huyo wa kimataifa wa Tanzania baada ya kumaliza adhabu ya kutumia dawa za kuongeza nguvu michezoni.Zahera pia aliwatoa Ibrahim Ajibu na Pius Buswita na kuwaingiza Deus Kaseke na Kelvin Yondani na kuimarisha safu ya ulinzi ya Yanga.Mchezo mwingine ulikuwa kati ya KMC dhidi ya Alliance uliopigwa Uwanja wa Uhuru na kumalizika kwa sare ya mabao 1-1, hivyo KMC kubaki nafasi ya nne na Alliance nafasi ya nane. ### Response: MICHEZO ### End

Bethsheba Wambura, Dar es Salaam Shirikisho la Mpira wa Miguu nchini (TFF) limesema limepokea kwa  mshtuko na majonzi taarifa za kifo cha Mwenyekiti Mtendaji wa Makampuni ya IPP Media na mlezi wa Timu ya Taifa ya Vijana U17 (Serengeti Boys) Dk. Reginald Mengi. Dk. Mengi amefariki dunia usiku wa kuamkia leo Mei 2, nchini Dubai alipokuwa akipatiwa matibabu. Katika taarifa ya Rais wa TFF, Wallace Karia, iliyotolewa leo na Afisa Habari na Mawasiliano wa shirikisho hilo, Cliford Ndimbo leo imesema Dk. Mengi alikuwa na mchango mkubwa katika mpira wa miguu ambao bado ulikuwa unamuhitaji. “Nimepokea kwa mshtuko mkubwa taarifa za msiba wa mlezi wetu wa Serengeti Boys, sote ni mashahidi kwa namna alivyojitolea katika mpira wa miguu kuanzia ngazi ya klabu hadi timu za Taifa hakika mchango wake bado unahitajika kwa niaba ya TFF natoa pole kwa familia yake, makampuni  ya IPP, ndugu na wanafamilia ya mpira wa miguu nchini kote,” imeeleza taarifa hiyo. Aidha taarifa hiyo imeeleza kwamba Dk. Mengi alikuwa mlezi wa Serengeti boys ambapo mara ya mwisho alikuwa na timu hiyo iliposhiriki katika fainali za Afrika za Vijana U17 (AFCON) zilizofanyika nchini na kumalizika Aprili 28 mwaka huu, Uwanja wa Taifa jijini Dar es Salaam.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Bethsheba Wambura, Dar es Salaam Shirikisho la Mpira wa Miguu nchini (TFF) limesema limepokea kwa  mshtuko na majonzi taarifa za kifo cha Mwenyekiti Mtendaji wa Makampuni ya IPP Media na mlezi wa Timu ya Taifa ya Vijana U17 (Serengeti Boys) Dk. Reginald Mengi. Dk. Mengi amefariki dunia usiku wa kuamkia leo Mei 2, nchini Dubai alipokuwa akipatiwa matibabu. Katika taarifa ya Rais wa TFF, Wallace Karia, iliyotolewa leo na Afisa Habari na Mawasiliano wa shirikisho hilo, Cliford Ndimbo leo imesema Dk. Mengi alikuwa na mchango mkubwa katika mpira wa miguu ambao bado ulikuwa unamuhitaji. “Nimepokea kwa mshtuko mkubwa taarifa za msiba wa mlezi wetu wa Serengeti Boys, sote ni mashahidi kwa namna alivyojitolea katika mpira wa miguu kuanzia ngazi ya klabu hadi timu za Taifa hakika mchango wake bado unahitajika kwa niaba ya TFF natoa pole kwa familia yake, makampuni  ya IPP, ndugu na wanafamilia ya mpira wa miguu nchini kote,” imeeleza taarifa hiyo. Aidha taarifa hiyo imeeleza kwamba Dk. Mengi alikuwa mlezi wa Serengeti boys ambapo mara ya mwisho alikuwa na timu hiyo iliposhiriki katika fainali za Afrika za Vijana U17 (AFCON) zilizofanyika nchini na kumalizika Aprili 28 mwaka huu, Uwanja wa Taifa jijini Dar es Salaam. ### Response: MICHEZO ### End

*DAS naye atajwa katika orodha ya walioghushi *Zahanati mbili zafungwa kwa kukosa wahudumu Maregesi Paul-Dodoma na ALLY  BADI- KILWA   UAMUZI wa Serikali wa kuwafukuza kazi watumishi wanaodaiwa kughushi vyeti, umezidi kuchukua sura mpya, baada ya watumishi sita wa Halmashauri ya Kilwa mkoani Lindi kufungwa jela mwaka mmoja kila mmoja kwa kosa la kughushi vyeti vya kidato cha nne na kujipatia ajira. Taarifa nyingine zinasema Katibu Tawala wa Wilaya ya Tandahimba (DAS), Mohamed Azizi naye ameguswa na sakata la vyeti feki baada ya kutajwa katika orodha ya watumishi wenye vyeti feki akiwa namba 5356. Chanzo cha uhakika kutoka ofisi ya DAS kimelidokeza MTANZANIA kuwa, tayari kiongozi huyo ameshaondoka Mtwara kuelekea Dar es Salaam kupeleka malalamiko yake katika mamlaka za juu kwamba jina lake limeingizwa kimakosa katika orodha hiyo. Taarifa nyingine kutoka Halmashauri ya Wilaya ya Lindi Vijijini zinasema zahanati mbili zimefungwa baada ya watumishi wote waliokuwapo kukumbwa na sakata la vyeti feki.   MADEREVA   Madereva hao, walihukumiwa jana na Mahakama ya Wilaya  ya Kilwa, baada ya kupatikana na hatia ya makosa matatu ya kufoji vyeti vya kidato cha nne. Hukumu hiyo, imetolewa na Hakimu wa Mahakama hiyo, Gabriel Ngaeje baada ya kuridhishwa na ushahidi uliotolewa na upande wa mashtaka. Madereva waliohukumiwa ni Juma Sungura, Issa Juma Abdurahamani, Abdull Chubi, Dactuce, Ahamadi Selemani na Abdallah Kilolopera. Kabla ya kutolewa hukumu hiyo, Hakimu Ngaeje aliwauliza washtakiwa kama wana sababu zitakazoishawishi mahakama isiwape adhabu kali. Kila mmoja kwa wakati wake, aliomba mahakama iwaonee huruma, kwani wana familia zinazowategemea, hivyo iwapo watapewa adhabu kali kuna hatari ya kukosa matunzo yao. Naye mwanasheria wa Taasisi ya Kuzuia na Kupambana na Rushwa (Takukuru), Emmanuel Camilius aliiomba mahakama kutoa adhabu kali ili iwe fundisho kwa watuhumiwa na watu wengine wenye tabia ya aina hiyo ndani ya Mkoa wa Lindi na Taifa kwa ujumla. “Tabia ya aina hii si ya kuifumbia macho, kazi wanazozifanya zinahusu usalama wa watu, kugushi vyeti kwa ajili ya kujipatia ajira ni hatari,”alisema Camulius. Hakimu Ngaeje, akitoa hukumu katika kesi hiyo namba 07/2014, alisema amesikiliza maombi ya pande zote mbili, hivyo akawahukumu kila mmoja kifungo cha nje cha miezi (12) kwa kila kosa na kufanya idadi ya miezi (196). “Kwa vile adhabu inakwenda pamoja, mtatumikia kifungo cha nje miezi 12,”alisema. Awali ilidaiwa mahakamani hapo na mwanasheria Camilius, kuwa  watumishi hao wakijua wanachokifanya ni makosa, walifoji vyeti vya kidato cha nne na kujipatia ajira kinyume na sheria ya nchi. DODOMA Naye Mbunge wa  Mchinga, Hamidu Bobali (CUF), alisema  zahanati mbili katika Halmashauri ya Wilaya ya Lindi Vijijini mkoani Lindi, zimefungwa baada ya watumishi wake kutajwa katika orodha ya watumishi wa umma wenye vyeti feki. Bobali alitoa taarifa hiyo bungeni mjini Dodoma  jana, alipokuwa akichangia bajeti ya Wizara ya Afya, Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wazee na Watoto, kwa mwaka wa fedha 2017/18. “Mheshimiwa mwenyekiti, hili suala la vyeti feki limeleta shida katika Halmashauri ya Wilaya ya Lindi Vijijini kwa sababu kuna zahanati mbili zimefungwa, baada ya watumishi wake wote kubainika wana vyeti feki. “Kwa hiyo, namwomba mheshimiwa waziri, achukue hatua haraka,” alisema Bobali wakati alipokuwa akihitimisha mchango wake. Pamoja na kusema hayo bungeni, Bobali aliiambia MTANZANIA nje ya Bunge, kwamba zahanati zilizofungwa ziko katika Jimbo la Mtama katika Halmashauri ya Wilaya ya Lindi Vijijini. “Zahanati zilizofungwa ni za Mkanga 2 na Sudi ambazo zote ziko pembezoni kabisa ya mji, kiasi kwamba kitendo cha kuzifunga, kitaathiri mno wananchi. “Kwa hiyo, ndiyo maana nilimwomba mheshimiwa waziri afanye kila analoweza kuhakikisha zinafunguliwa haraka ili kunusuru maisha ya wananchi,”alisema Bobali. Kwa mujibu wa Bobali, zahanati hizo zilikuwa na watumishi watatu watatu kila moja. Taarifa zaidi kutoka Lindi, zinasema watumishi  236 wa Serikali wamegundulika kutumia vyeti feki. Katika sakata hilo, halmashauri za wilaya za Nachingwea na Kilwa zinaongoza kwa kuwa na idadi kubwa. Akizungumza na waandishi wa habari jana, Mkuu wa Mkoa  wa Lindi, Godfrey Zambi alizitaja wilaya na idaidi ya watumishi kwenye mabano, kuwa ni Nachingwea (72), Kilwa (53), Ruangwa (45),Lindi Vijijini (25), Ofisi ya Katibu Tawala (RAS) (23), Manispaa (11) na Liwale (7). Alisema  katika idadi hiyo, idara za afya na elimu  zinaongoza kwa kuwa na idadi kubwa ya watumishi wa vyeti feki. Hivi karibuni, Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais, Utumishi wa Umma na Utawala Bora, Angela Kairuki, alimkabidhi Rais Dk. John Magufuli, orodha ya watumishi wa umma wenye vyeti feki. Hata hivyo, Kairuki alisema katika uhakiki wao, hawakuhusisha wakuu wa mikoa, wakuu wa wilaya, wabunge na wanasiasa wengine. Baada ya uhakiki huo, iliagizwa watumishi 9,932 waliokuwa na vyeti feki, waondolewe katika ajira, watumishi 1,538 wenye vyeti vyenye utata kwa maana kwamba vinatumiwa na watu zaidi ya mmoja, wathibitishe vyeti vyao kabla ya Mei 15 mwaka huu na mishahara yao isimamishwe hadi uhakiki utakapokamilika. Watumishi wengine 11,596 waliogundulika kuwa na vyeti pungufu, waliagizwa kuwasilisha vyeti vyao vikaguliwe kabla ya Mei 15 mwaka huu, vinginevyo watachukuliwa hatua. Wakati huo huo, juzi Katibu Mkuu, Ofisi ya Rais, Menejimenti ya Utumishi wa Umma, Dk. Laurean Ndumbaro, aliwataka watumishi wa umma walioorodheshwa kwenye orodha ya watumishi wa umma wenye vyeti feki wakati hawakutakiwa kuwekwa, wakate rufaa. Dk. Ndumbaro alitoa kauli hiyo wakati alipokuwa akizungumza na waandishi wa habari mjini Dodoma. Pamoja na hayo, Dk. Ndumbaro aliwataka watumishi waliowekwa kwenye orodha hiyo, waandike barua za kukata rufaa kwa Katibu Mkuu Utumishi kupitia kwa waajili wao. Kwa mujibu wa Dk. Ndumbaro, waajiri hao watatakiwa kuwasilisha vyeti hivyo Baraza la Mitihani la Taifa (NECTA) kwa ajili ya uhakiki zaidi kabla ya Mei 15 mwaka huu. Pamoja na hayo, alisema hakuna watumishi wa umma wenye vyeti halali watakaoondolewa katika utumishi wa umma na kwamba wakuu wa idara ambazo huduma zake zimeathiriwa na zoezi la vyeti feki baada ya watumishi kuacha kazi, wanatakiwa kuandika barua kwake ili zitangazwe nafasi za ajira za dharura kwa lengo la kuziba mapengo hayo. Akizungumzia wizara ambazo taarifa za uhakiki wake wa vyeti feki  hazikutolewa hivi karibuni, alisema zitatolewa Mei 10 mwaka huu baada ya uhakiki wake kukamilika. BUTIAMA Habari zinasema Wilaya ya Butiama, imekumbwa na fagio hilo, baada ya watumishi 40 kutoka sekta mbalimbali kusimamishwa. Akizungumza na MTANZANIA, jana Mganga Mkuu wa Wilaya ya Butiama, Dk. Getera Nyangi alisema hospitali yake imepoteza watumishi watano. “Ni kweli wafanyakazi watano wameondolewa kwa suala hili la vyeti..unajua katika kada hii hata akitoa mfanyakazi mmoja ni pengo kubwa,tunajipanga kuona tutazibaje nafasi hizi, naamini mamlaka husika zitatupatia maelekezo,”alisema Dk. Nyangi 

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- *DAS naye atajwa katika orodha ya walioghushi *Zahanati mbili zafungwa kwa kukosa wahudumu Maregesi Paul-Dodoma na ALLY  BADI- KILWA   UAMUZI wa Serikali wa kuwafukuza kazi watumishi wanaodaiwa kughushi vyeti, umezidi kuchukua sura mpya, baada ya watumishi sita wa Halmashauri ya Kilwa mkoani Lindi kufungwa jela mwaka mmoja kila mmoja kwa kosa la kughushi vyeti vya kidato cha nne na kujipatia ajira. Taarifa nyingine zinasema Katibu Tawala wa Wilaya ya Tandahimba (DAS), Mohamed Azizi naye ameguswa na sakata la vyeti feki baada ya kutajwa katika orodha ya watumishi wenye vyeti feki akiwa namba 5356. Chanzo cha uhakika kutoka ofisi ya DAS kimelidokeza MTANZANIA kuwa, tayari kiongozi huyo ameshaondoka Mtwara kuelekea Dar es Salaam kupeleka malalamiko yake katika mamlaka za juu kwamba jina lake limeingizwa kimakosa katika orodha hiyo. Taarifa nyingine kutoka Halmashauri ya Wilaya ya Lindi Vijijini zinasema zahanati mbili zimefungwa baada ya watumishi wote waliokuwapo kukumbwa na sakata la vyeti feki.   MADEREVA   Madereva hao, walihukumiwa jana na Mahakama ya Wilaya  ya Kilwa, baada ya kupatikana na hatia ya makosa matatu ya kufoji vyeti vya kidato cha nne. Hukumu hiyo, imetolewa na Hakimu wa Mahakama hiyo, Gabriel Ngaeje baada ya kuridhishwa na ushahidi uliotolewa na upande wa mashtaka. Madereva waliohukumiwa ni Juma Sungura, Issa Juma Abdurahamani, Abdull Chubi, Dactuce, Ahamadi Selemani na Abdallah Kilolopera. Kabla ya kutolewa hukumu hiyo, Hakimu Ngaeje aliwauliza washtakiwa kama wana sababu zitakazoishawishi mahakama isiwape adhabu kali. Kila mmoja kwa wakati wake, aliomba mahakama iwaonee huruma, kwani wana familia zinazowategemea, hivyo iwapo watapewa adhabu kali kuna hatari ya kukosa matunzo yao. Naye mwanasheria wa Taasisi ya Kuzuia na Kupambana na Rushwa (Takukuru), Emmanuel Camilius aliiomba mahakama kutoa adhabu kali ili iwe fundisho kwa watuhumiwa na watu wengine wenye tabia ya aina hiyo ndani ya Mkoa wa Lindi na Taifa kwa ujumla. “Tabia ya aina hii si ya kuifumbia macho, kazi wanazozifanya zinahusu usalama wa watu, kugushi vyeti kwa ajili ya kujipatia ajira ni hatari,”alisema Camulius. Hakimu Ngaeje, akitoa hukumu katika kesi hiyo namba 07/2014, alisema amesikiliza maombi ya pande zote mbili, hivyo akawahukumu kila mmoja kifungo cha nje cha miezi (12) kwa kila kosa na kufanya idadi ya miezi (196). “Kwa vile adhabu inakwenda pamoja, mtatumikia kifungo cha nje miezi 12,”alisema. Awali ilidaiwa mahakamani hapo na mwanasheria Camilius, kuwa  watumishi hao wakijua wanachokifanya ni makosa, walifoji vyeti vya kidato cha nne na kujipatia ajira kinyume na sheria ya nchi. DODOMA Naye Mbunge wa  Mchinga, Hamidu Bobali (CUF), alisema  zahanati mbili katika Halmashauri ya Wilaya ya Lindi Vijijini mkoani Lindi, zimefungwa baada ya watumishi wake kutajwa katika orodha ya watumishi wa umma wenye vyeti feki. Bobali alitoa taarifa hiyo bungeni mjini Dodoma  jana, alipokuwa akichangia bajeti ya Wizara ya Afya, Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wazee na Watoto, kwa mwaka wa fedha 2017/18. “Mheshimiwa mwenyekiti, hili suala la vyeti feki limeleta shida katika Halmashauri ya Wilaya ya Lindi Vijijini kwa sababu kuna zahanati mbili zimefungwa, baada ya watumishi wake wote kubainika wana vyeti feki. “Kwa hiyo, namwomba mheshimiwa waziri, achukue hatua haraka,” alisema Bobali wakati alipokuwa akihitimisha mchango wake. Pamoja na kusema hayo bungeni, Bobali aliiambia MTANZANIA nje ya Bunge, kwamba zahanati zilizofungwa ziko katika Jimbo la Mtama katika Halmashauri ya Wilaya ya Lindi Vijijini. “Zahanati zilizofungwa ni za Mkanga 2 na Sudi ambazo zote ziko pembezoni kabisa ya mji, kiasi kwamba kitendo cha kuzifunga, kitaathiri mno wananchi. “Kwa hiyo, ndiyo maana nilimwomba mheshimiwa waziri afanye kila analoweza kuhakikisha zinafunguliwa haraka ili kunusuru maisha ya wananchi,”alisema Bobali. Kwa mujibu wa Bobali, zahanati hizo zilikuwa na watumishi watatu watatu kila moja. Taarifa zaidi kutoka Lindi, zinasema watumishi  236 wa Serikali wamegundulika kutumia vyeti feki. Katika sakata hilo, halmashauri za wilaya za Nachingwea na Kilwa zinaongoza kwa kuwa na idadi kubwa. Akizungumza na waandishi wa habari jana, Mkuu wa Mkoa  wa Lindi, Godfrey Zambi alizitaja wilaya na idaidi ya watumishi kwenye mabano, kuwa ni Nachingwea (72), Kilwa (53), Ruangwa (45),Lindi Vijijini (25), Ofisi ya Katibu Tawala (RAS) (23), Manispaa (11) na Liwale (7). Alisema  katika idadi hiyo, idara za afya na elimu  zinaongoza kwa kuwa na idadi kubwa ya watumishi wa vyeti feki. Hivi karibuni, Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais, Utumishi wa Umma na Utawala Bora, Angela Kairuki, alimkabidhi Rais Dk. John Magufuli, orodha ya watumishi wa umma wenye vyeti feki. Hata hivyo, Kairuki alisema katika uhakiki wao, hawakuhusisha wakuu wa mikoa, wakuu wa wilaya, wabunge na wanasiasa wengine. Baada ya uhakiki huo, iliagizwa watumishi 9,932 waliokuwa na vyeti feki, waondolewe katika ajira, watumishi 1,538 wenye vyeti vyenye utata kwa maana kwamba vinatumiwa na watu zaidi ya mmoja, wathibitishe vyeti vyao kabla ya Mei 15 mwaka huu na mishahara yao isimamishwe hadi uhakiki utakapokamilika. Watumishi wengine 11,596 waliogundulika kuwa na vyeti pungufu, waliagizwa kuwasilisha vyeti vyao vikaguliwe kabla ya Mei 15 mwaka huu, vinginevyo watachukuliwa hatua. Wakati huo huo, juzi Katibu Mkuu, Ofisi ya Rais, Menejimenti ya Utumishi wa Umma, Dk. Laurean Ndumbaro, aliwataka watumishi wa umma walioorodheshwa kwenye orodha ya watumishi wa umma wenye vyeti feki wakati hawakutakiwa kuwekwa, wakate rufaa. Dk. Ndumbaro alitoa kauli hiyo wakati alipokuwa akizungumza na waandishi wa habari mjini Dodoma. Pamoja na hayo, Dk. Ndumbaro aliwataka watumishi waliowekwa kwenye orodha hiyo, waandike barua za kukata rufaa kwa Katibu Mkuu Utumishi kupitia kwa waajili wao. Kwa mujibu wa Dk. Ndumbaro, waajiri hao watatakiwa kuwasilisha vyeti hivyo Baraza la Mitihani la Taifa (NECTA) kwa ajili ya uhakiki zaidi kabla ya Mei 15 mwaka huu. Pamoja na hayo, alisema hakuna watumishi wa umma wenye vyeti halali watakaoondolewa katika utumishi wa umma na kwamba wakuu wa idara ambazo huduma zake zimeathiriwa na zoezi la vyeti feki baada ya watumishi kuacha kazi, wanatakiwa kuandika barua kwake ili zitangazwe nafasi za ajira za dharura kwa lengo la kuziba mapengo hayo. Akizungumzia wizara ambazo taarifa za uhakiki wake wa vyeti feki  hazikutolewa hivi karibuni, alisema zitatolewa Mei 10 mwaka huu baada ya uhakiki wake kukamilika. BUTIAMA Habari zinasema Wilaya ya Butiama, imekumbwa na fagio hilo, baada ya watumishi 40 kutoka sekta mbalimbali kusimamishwa. Akizungumza na MTANZANIA, jana Mganga Mkuu wa Wilaya ya Butiama, Dk. Getera Nyangi alisema hospitali yake imepoteza watumishi watano. “Ni kweli wafanyakazi watano wameondolewa kwa suala hili la vyeti..unajua katika kada hii hata akitoa mfanyakazi mmoja ni pengo kubwa,tunajipanga kuona tutazibaje nafasi hizi, naamini mamlaka husika zitatupatia maelekezo,”alisema Dk. Nyangi  ### Response: KITAIFA ### End

IMEELEZWA na Wizara ya Viwanda na Biashara kwamba sekta ya viwanda vidogo na biashara ndogo, imetoa ajira kwa zaidi ya Watanzania milioni 18 hadi sasa.Aidha, viwanda 32 kati ya viwanda 156 vilivyobinafsishwa, vimepewa notisi za kuwasilisha mipango ya kuviendeleza ifikapo Mei 31, mwaka huu au la, vitarejeshwa serikalini.Kauli hizo zimo katika hotuba ya bajeti ya Wizara ya Viwanda na Biashara, iliyowasilishwa bungeni na Waziri mwenye dhamana, Joseph Kakunda.Katika wasilisho hilo, Waziri Kakunda ameomba Bunge kuidhinisha makadirio ya wizara yake ya kukusanya mapato ya jumla ya Sh milioni 14.3 na matumizi ya Sh 100,384,738,648. Mwaka uliopita wizara hiyo iliidhinishiwa matumizi ya Sh 143,334,153,648.Akifafanua mafanikio katika sekta ya viwanda, Kakunda alisema kwamba jumla ya miradi mipya 304 imesajiliwa na kati ya hiyo, miradi 107 ilisajiliwa chini ya Kituo cha Uwekezaji (TIC), miradi 194 ilisajiliwa na Wakala wa Usajili wa Biashara na Leseni (Brela) na miradi mitatu ilisajiliwa na Mamlaka ya Maeneo Maalumu ya Kiuchumi (EPZA).Alisema miradi hiyo inatarajiwa kuongeza jumla ya ajira 11,793.Aidha alisema Shirika la Kuhudumia Viwanda Vidogo (Sido) limeratibu na kuhudumia viwanda vidogo vipya 1,400 vilivyotoa ajira 4,200.Hata hivyo, alisema katika mwaka wa fedha 2018/2019 uhamasishaji wa Sido, uliwezesha uanzishwaji wa viwanda 607 ambavyo kati ya hivyo, viwanda 151 vimeanzishwa kupitia Mikakati ya Wilaya Moja Bidhaa Moja (ODOP); viwanda 28 kupitia kupitia kongano; viwanda 20 kupitia kiatamizi na viwanda 408 kupitia huduma nyingine.Alisema kwamba wizara ina mpango wa kuimarisha zaidi Sido ili iweze kuongeza zaidi maeneo ya kufanyia kazi wajasiriamali nchini na pia kuimarisha teknolojia 40 zilizowezesha kuanzishwa kwa viwanda kwenye ubanguaji korosho, usindikaji wa mihogo na teknolojia ya usindikaji vyakula.Kakunda alisema kwamba tathmini ya uwekezaji kwa viwanda chini ya Mamlaka ya EPZ na SEZ tangu mamlaka ya EPZ kuanzishwa, imeonesha mafanikio makubwa na kwamba hadi Septemba 2018, EPZA imetoa leseni za kuanzisha viwanda kwa kampuni 169 zilizowekeza mitaji yenye thamani ya dola za Marekani bilioni 2.219 na kuajiri wafanyakazi 56,312.Alisema EPZ yenyewe ilisajili kampuni tatu za uwekezaji, ambazo ziliingiza mitaji ya moja kwa moja dola za Marekani milioni 45.7 na kutoa ajira 815.Alisema pamoja na changamoto mbalimbali hasa za miundombinu wezeshi katika maeneo ya EPZ na SEZ, ujenzi wa viwanda 10 unaendelea akitoa mfano wa Kiwanda cha African Dragon Enterprises Limited kikianza uzalishaji, na kuchangia mapato ya zaidi ya Sh bilioni 7.96 kati ya Desemba 2018 na Februari 2019. Kiwanda hicho kipo Bagamoyo.Viwanda vilivyobinafsishwa Kakunda alisema kwamba kati ya viwanda 156 vilivyobinafsishwa, 88 vinafanya kazi na 68 havifanyi kazi. Pia alisema kwamba kati ya vinavyofanya kazi, 42 vinafanya kazi vizuri sana, 46 wastani na 20 vimefutwa.Pia viwanda vingine 48 wamiliki wake wameshindwa kuviendesha kwa mujibu wa mikataba ya mauziano na hivyo 16 kurejeshwa serikalini na 32 kupewa notisi ya kupeleka mipango ya kuviendeleza.Hata hivyo, Kakunda alisema kwamba katika baadhi ya viwanda vilivyorejeshwa, vimebainika kuwa nyaraka zake zimetumika kukopa mikopo mikubwa, ukilinganisha na thamani yake wakati wakubinafsisha na wengine hawajalipa mikopo hiyo.Pia wapo ambao wameshindwa kukabidhi nyaraka za viwanda.Alitahadharisha kwamba wanaohusika na matendo hayo, wanakabiliwa na kosa la kuhujumu uchumi wa nchi na kuwataka wamalizane na mabenki kwa kulipa mikopo yao yote ifikapo Mei 31, mwaka huu.Alisema kinyume na hapo hatua kali za kisheria zitachukuliwa dhidi yao na serikali haitaongeza muda wa utekelezaji wa agizo hilo.Akizungumzia Kiwanda cha Matairi Arusha, Kakunda alisema kwamba tayari hati ya Makubaliano ya Awali (MOU) kati ya NDC na SAYINVEST Overseas (T) Limited imetiwa saini Januari 5, mwaka huu na kwamba kiwango cha mtaji kilichoelezwa na kampuni hiyo kinakubalika.Aidha, alisema kumekuwepo na ongezeko la matumizi ya bidhaa za chuma kwa asilimia 303.54 kutoka tani 226,000 hadi kufikia tani 912,000 kwa mwaka. Tanzania ina viwanda 25 vya vyuma vinavyoajiri wafanyakazi 23,150.Kutokana na kuongezeka kwa mahitaji bei ya bidhaa mbalimbali zimepanda, ikiwamo nondo ya milimita 16 kutoka wastani wa Sh 32,500 kwa mwaka 2917/2018 na kufikia wastani wa Sh 37,579 kwa mwaka 2018/2019.Vile vile, bei ya bati geji 32 madukani imepanda kutoka Sh 13,456 mwaka 2017/2018 na kufikia Sh 14,520 mwaka 2019, huku geji 30 imepanda kutoka Sh 17,632 hadi kufikia Sh 18,385 Aidha, bei ya saruji ya mfuko wa kilo 50 ilipanda na kufikia Sh 15,895 ikilinganishwa na Sh 14,759 ya mwaka 2017/2018, sawa na ongezeko la asilimia nane.Kwa mujibu wa kamati ya kudumu ya viwanda, biashara na mazingira, upatikanaji wa fedha kutoka hazina umekuwa hauridhishi kwa ajili ya wizara hiyo.Akisoma taarifa ya Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Viwanda, Biashara na Mazingira, Makamu Mwenyekiti wa kamati hiyo, Masoud Ali Khamis alisema ni vyema serikali ikapeleka fedha zinazokadiriwa na Bunge kwa wizara hiyo kwani katika kipindi cha miaka mitatu fedha zimekuwa zikiendelea kupungua.Alisema katika mwaka wa fedha 2016/2017 zilizotoka zilikuwa asilimia 42.37 mwaka 2017/2018 zilitoka asilimia 30.64 na mwaka 2918/2019 zimetoka asilimia 24.28.Kamati hiyo imeishauri serikali kuwa makini wakati wa kupanga viwango vya kodi kwa kulinganisha na viwango vya kodi duniani, hususani ndani ya jumuiya za kikanda ambazo Tanzania ni mwanachama.

UCHUMI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- IMEELEZWA na Wizara ya Viwanda na Biashara kwamba sekta ya viwanda vidogo na biashara ndogo, imetoa ajira kwa zaidi ya Watanzania milioni 18 hadi sasa.Aidha, viwanda 32 kati ya viwanda 156 vilivyobinafsishwa, vimepewa notisi za kuwasilisha mipango ya kuviendeleza ifikapo Mei 31, mwaka huu au la, vitarejeshwa serikalini.Kauli hizo zimo katika hotuba ya bajeti ya Wizara ya Viwanda na Biashara, iliyowasilishwa bungeni na Waziri mwenye dhamana, Joseph Kakunda.Katika wasilisho hilo, Waziri Kakunda ameomba Bunge kuidhinisha makadirio ya wizara yake ya kukusanya mapato ya jumla ya Sh milioni 14.3 na matumizi ya Sh 100,384,738,648. Mwaka uliopita wizara hiyo iliidhinishiwa matumizi ya Sh 143,334,153,648.Akifafanua mafanikio katika sekta ya viwanda, Kakunda alisema kwamba jumla ya miradi mipya 304 imesajiliwa na kati ya hiyo, miradi 107 ilisajiliwa chini ya Kituo cha Uwekezaji (TIC), miradi 194 ilisajiliwa na Wakala wa Usajili wa Biashara na Leseni (Brela) na miradi mitatu ilisajiliwa na Mamlaka ya Maeneo Maalumu ya Kiuchumi (EPZA).Alisema miradi hiyo inatarajiwa kuongeza jumla ya ajira 11,793.Aidha alisema Shirika la Kuhudumia Viwanda Vidogo (Sido) limeratibu na kuhudumia viwanda vidogo vipya 1,400 vilivyotoa ajira 4,200.Hata hivyo, alisema katika mwaka wa fedha 2018/2019 uhamasishaji wa Sido, uliwezesha uanzishwaji wa viwanda 607 ambavyo kati ya hivyo, viwanda 151 vimeanzishwa kupitia Mikakati ya Wilaya Moja Bidhaa Moja (ODOP); viwanda 28 kupitia kupitia kongano; viwanda 20 kupitia kiatamizi na viwanda 408 kupitia huduma nyingine.Alisema kwamba wizara ina mpango wa kuimarisha zaidi Sido ili iweze kuongeza zaidi maeneo ya kufanyia kazi wajasiriamali nchini na pia kuimarisha teknolojia 40 zilizowezesha kuanzishwa kwa viwanda kwenye ubanguaji korosho, usindikaji wa mihogo na teknolojia ya usindikaji vyakula.Kakunda alisema kwamba tathmini ya uwekezaji kwa viwanda chini ya Mamlaka ya EPZ na SEZ tangu mamlaka ya EPZ kuanzishwa, imeonesha mafanikio makubwa na kwamba hadi Septemba 2018, EPZA imetoa leseni za kuanzisha viwanda kwa kampuni 169 zilizowekeza mitaji yenye thamani ya dola za Marekani bilioni 2.219 na kuajiri wafanyakazi 56,312.Alisema EPZ yenyewe ilisajili kampuni tatu za uwekezaji, ambazo ziliingiza mitaji ya moja kwa moja dola za Marekani milioni 45.7 na kutoa ajira 815.Alisema pamoja na changamoto mbalimbali hasa za miundombinu wezeshi katika maeneo ya EPZ na SEZ, ujenzi wa viwanda 10 unaendelea akitoa mfano wa Kiwanda cha African Dragon Enterprises Limited kikianza uzalishaji, na kuchangia mapato ya zaidi ya Sh bilioni 7.96 kati ya Desemba 2018 na Februari 2019. Kiwanda hicho kipo Bagamoyo.Viwanda vilivyobinafsishwa Kakunda alisema kwamba kati ya viwanda 156 vilivyobinafsishwa, 88 vinafanya kazi na 68 havifanyi kazi. Pia alisema kwamba kati ya vinavyofanya kazi, 42 vinafanya kazi vizuri sana, 46 wastani na 20 vimefutwa.Pia viwanda vingine 48 wamiliki wake wameshindwa kuviendesha kwa mujibu wa mikataba ya mauziano na hivyo 16 kurejeshwa serikalini na 32 kupewa notisi ya kupeleka mipango ya kuviendeleza.Hata hivyo, Kakunda alisema kwamba katika baadhi ya viwanda vilivyorejeshwa, vimebainika kuwa nyaraka zake zimetumika kukopa mikopo mikubwa, ukilinganisha na thamani yake wakati wakubinafsisha na wengine hawajalipa mikopo hiyo.Pia wapo ambao wameshindwa kukabidhi nyaraka za viwanda.Alitahadharisha kwamba wanaohusika na matendo hayo, wanakabiliwa na kosa la kuhujumu uchumi wa nchi na kuwataka wamalizane na mabenki kwa kulipa mikopo yao yote ifikapo Mei 31, mwaka huu.Alisema kinyume na hapo hatua kali za kisheria zitachukuliwa dhidi yao na serikali haitaongeza muda wa utekelezaji wa agizo hilo.Akizungumzia Kiwanda cha Matairi Arusha, Kakunda alisema kwamba tayari hati ya Makubaliano ya Awali (MOU) kati ya NDC na SAYINVEST Overseas (T) Limited imetiwa saini Januari 5, mwaka huu na kwamba kiwango cha mtaji kilichoelezwa na kampuni hiyo kinakubalika.Aidha, alisema kumekuwepo na ongezeko la matumizi ya bidhaa za chuma kwa asilimia 303.54 kutoka tani 226,000 hadi kufikia tani 912,000 kwa mwaka. Tanzania ina viwanda 25 vya vyuma vinavyoajiri wafanyakazi 23,150.Kutokana na kuongezeka kwa mahitaji bei ya bidhaa mbalimbali zimepanda, ikiwamo nondo ya milimita 16 kutoka wastani wa Sh 32,500 kwa mwaka 2917/2018 na kufikia wastani wa Sh 37,579 kwa mwaka 2018/2019.Vile vile, bei ya bati geji 32 madukani imepanda kutoka Sh 13,456 mwaka 2017/2018 na kufikia Sh 14,520 mwaka 2019, huku geji 30 imepanda kutoka Sh 17,632 hadi kufikia Sh 18,385 Aidha, bei ya saruji ya mfuko wa kilo 50 ilipanda na kufikia Sh 15,895 ikilinganishwa na Sh 14,759 ya mwaka 2017/2018, sawa na ongezeko la asilimia nane.Kwa mujibu wa kamati ya kudumu ya viwanda, biashara na mazingira, upatikanaji wa fedha kutoka hazina umekuwa hauridhishi kwa ajili ya wizara hiyo.Akisoma taarifa ya Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Viwanda, Biashara na Mazingira, Makamu Mwenyekiti wa kamati hiyo, Masoud Ali Khamis alisema ni vyema serikali ikapeleka fedha zinazokadiriwa na Bunge kwa wizara hiyo kwani katika kipindi cha miaka mitatu fedha zimekuwa zikiendelea kupungua.Alisema katika mwaka wa fedha 2016/2017 zilizotoka zilikuwa asilimia 42.37 mwaka 2017/2018 zilitoka asilimia 30.64 na mwaka 2918/2019 zimetoka asilimia 24.28.Kamati hiyo imeishauri serikali kuwa makini wakati wa kupanga viwango vya kodi kwa kulinganisha na viwango vya kodi duniani, hususani ndani ya jumuiya za kikanda ambazo Tanzania ni mwanachama. ### Response: UCHUMI ### End

THE HAGUE, UHOLANZI MAHAKAMA ya Kimataifa ya Uhalifu (ICC) imechagua majaji wapya kusimamia kesi za Rais Uhuru Kenyatta na naibu wake, William Ruto kuhusu ghasia za baada ya Uchaguzi Mkuu wa 2007. Ingawa kesi hizo zilikuwa zimesitishwa kwa ukosefu wa ushahidi wa kutosha, Mwendesha Mashtaka Mkuu, Fatou Bensouda, aliambiwa yuko huru kuzifufua endapo atafanikiwa kukusanya ushahidi mpya. Hiyo ni baada ya kulalamika ushahidi wa awali kuharibiwa na Serikali ya Kenya, ambayo pia iligoma kutoa ushirikiano kuhusu nyaraka mbalimbali, ikiwamo rekodi za simu na benki za Kenyatta. Mwishoni mwa 2017, ilifichuka wapelelezi wa ICC walikuwa Kenya kuchunguza masuala yanayohusu kesi ya Ruto ambaye alishtakiwa pamoja na mtangazaji wa zamani wa redio, Joshua Sang. Hilo lilifichuka wakati wa usomaji wa ripoti ya kila mwaka kuhusu shughuli za Ofisi ya Mwendesha Mashtaka Mkuu. Mahakama hiyo, imefanya mabadiliko ya majaji baada ya majaji sita wapya kuchaguliwa wiki mbili zilizopita huku wengine wakipewa majukumu mapya na baadhi yao kukamilisha muda wao kazini. Jaji Eboe-Osuji ambaye wiki iliyopita alichaguliwa kuwa Rais wa ICC, sasa atahudumu kwenye kitengo cha rufaa cha mahakama hiyo. Awali alisimamia kesi ya Ruto na Sang. Kesi hiyo kwa sasa itaendeshwa na majaji Robert Fremr, Reine Alapini-Gansou na Kimberly Prost, ambao pia wataendesha ile ya Rais Kenyatta. Kwenye taarifa yake kwa vyombo vya habari mwishoni mwa wiki, mahakama hiyo imesema mabadiliko hayo ambayo yameathiri kesi karibu zote zilizo mbele yake, yamechukuliwa kuboresha utoaji huduma. Taarifa hiyo ilieleza Ofisi ya Rais wa ICC ilizingatia uwezo na weledi wa majaji katika sheria za uhalifu wa kimataifa wakati mabadiliko hayo yalipofanywa.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- THE HAGUE, UHOLANZI MAHAKAMA ya Kimataifa ya Uhalifu (ICC) imechagua majaji wapya kusimamia kesi za Rais Uhuru Kenyatta na naibu wake, William Ruto kuhusu ghasia za baada ya Uchaguzi Mkuu wa 2007. Ingawa kesi hizo zilikuwa zimesitishwa kwa ukosefu wa ushahidi wa kutosha, Mwendesha Mashtaka Mkuu, Fatou Bensouda, aliambiwa yuko huru kuzifufua endapo atafanikiwa kukusanya ushahidi mpya. Hiyo ni baada ya kulalamika ushahidi wa awali kuharibiwa na Serikali ya Kenya, ambayo pia iligoma kutoa ushirikiano kuhusu nyaraka mbalimbali, ikiwamo rekodi za simu na benki za Kenyatta. Mwishoni mwa 2017, ilifichuka wapelelezi wa ICC walikuwa Kenya kuchunguza masuala yanayohusu kesi ya Ruto ambaye alishtakiwa pamoja na mtangazaji wa zamani wa redio, Joshua Sang. Hilo lilifichuka wakati wa usomaji wa ripoti ya kila mwaka kuhusu shughuli za Ofisi ya Mwendesha Mashtaka Mkuu. Mahakama hiyo, imefanya mabadiliko ya majaji baada ya majaji sita wapya kuchaguliwa wiki mbili zilizopita huku wengine wakipewa majukumu mapya na baadhi yao kukamilisha muda wao kazini. Jaji Eboe-Osuji ambaye wiki iliyopita alichaguliwa kuwa Rais wa ICC, sasa atahudumu kwenye kitengo cha rufaa cha mahakama hiyo. Awali alisimamia kesi ya Ruto na Sang. Kesi hiyo kwa sasa itaendeshwa na majaji Robert Fremr, Reine Alapini-Gansou na Kimberly Prost, ambao pia wataendesha ile ya Rais Kenyatta. Kwenye taarifa yake kwa vyombo vya habari mwishoni mwa wiki, mahakama hiyo imesema mabadiliko hayo ambayo yameathiri kesi karibu zote zilizo mbele yake, yamechukuliwa kuboresha utoaji huduma. Taarifa hiyo ilieleza Ofisi ya Rais wa ICC ilizingatia uwezo na weledi wa majaji katika sheria za uhalifu wa kimataifa wakati mabadiliko hayo yalipofanywa. ### Response: KIMATAIFA ### End

KURUGENZI ya Miundombinu na Huduma ya Sekretarieti ya Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC) imesema inajivunia mradi wa kuzalisha umeme kwa maporomoko ya maji ya mto Rufiji (Mwalimu Julius Nyerere) kutokana na manufaa yake kwa nchi wanachama.Aidha, imeipongeza Serikali ya Tanzania inayoongozwa na Rais John Magufuli kwa kuwa mfano wa kuigwa katika utekelezaji wa miradi ya kisekta ya miundombinu ambayo pamoja na kuipaisha Tanzania kiuchumi, pia ina manufaa makubwa kwa nchi za SADC na Afrika.Akizungumza na waandishi wa habari jijini Dar es Salaam jana, Mkurugenzi wa Miundombinu na Huduma wa Sekretarieti ya SADC, Mapolao Mokoena alimpongeza Rais Magufuli kwa uongozi wake na kuhakikisha mradi huo unatekelezwa.Mokoena alisema hayo wakati akijibu maswali ya waandishi wa habari baada ya yeye pamoja na wakurugenzi wengine kuwasilisha mada kuelezea shughuli na malengo ya kurugenzi mbalimbali ndani ya sekretarieti ya SADC.Miongoni mwa maswali hayo lilitaka kupata maoni yake juu ya mradi mkubwa wa kuzalisha umeme uliozinduliwa hivi karibuni Rufiji, mkoani Pwani, nchini Tanzania na Rais Magufuli.“Tunajivunia huu mradi,” alisema na kuongeza kuwa mradi huo una manufaa si tu kwa nchi za SADC bali pia kwa nchi za Afrika Mashariki na Bara zima.Rais Magufuli alizindua mradi huo mkubwa wa uzalishaji umeme Julai mwaka huu, ukitarajiwa kuwezesha nchi kupata umeme wa kutosha. Unatarajiwa kuzalisha megawati 2,000 za umeme na Ujenzi wa bwawa hilo unaofanywa na wakandarasi kutoka Misri unatarajiwa kugharimu dola za Marekani bilioni 2.9; takribani Sh trilioni 6.5.Awali, akiwasilisha mada kuhusu maendeleo ya miundombinu na huduma ndani ya SADC kwenye eneo la nishati, alisema Mpango Kazi wa Maendeleo ya Miundombinu (RIDMP) wa mwaka 2012-2027 unalenga kuhakikisha kunakuwa na usalama wa rasilimali ya nishati na uhakika wa upatikanaji wake kama injini ya kuinua uchumi.Alitaja eneo muhimu linalopewa kipaumbele na kutazamwa kiuchumi zaidi katika nishati kuwa ni upatikanaji na ugunduzi wa gesi na mafuta katika nchi wanachama na namna nchi hizo zinavyotumia nishati hizo kupata uhakika wa umeme kwa matumizi ya nyumbani na viwandani.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- KURUGENZI ya Miundombinu na Huduma ya Sekretarieti ya Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC) imesema inajivunia mradi wa kuzalisha umeme kwa maporomoko ya maji ya mto Rufiji (Mwalimu Julius Nyerere) kutokana na manufaa yake kwa nchi wanachama.Aidha, imeipongeza Serikali ya Tanzania inayoongozwa na Rais John Magufuli kwa kuwa mfano wa kuigwa katika utekelezaji wa miradi ya kisekta ya miundombinu ambayo pamoja na kuipaisha Tanzania kiuchumi, pia ina manufaa makubwa kwa nchi za SADC na Afrika.Akizungumza na waandishi wa habari jijini Dar es Salaam jana, Mkurugenzi wa Miundombinu na Huduma wa Sekretarieti ya SADC, Mapolao Mokoena alimpongeza Rais Magufuli kwa uongozi wake na kuhakikisha mradi huo unatekelezwa.Mokoena alisema hayo wakati akijibu maswali ya waandishi wa habari baada ya yeye pamoja na wakurugenzi wengine kuwasilisha mada kuelezea shughuli na malengo ya kurugenzi mbalimbali ndani ya sekretarieti ya SADC.Miongoni mwa maswali hayo lilitaka kupata maoni yake juu ya mradi mkubwa wa kuzalisha umeme uliozinduliwa hivi karibuni Rufiji, mkoani Pwani, nchini Tanzania na Rais Magufuli.“Tunajivunia huu mradi,” alisema na kuongeza kuwa mradi huo una manufaa si tu kwa nchi za SADC bali pia kwa nchi za Afrika Mashariki na Bara zima.Rais Magufuli alizindua mradi huo mkubwa wa uzalishaji umeme Julai mwaka huu, ukitarajiwa kuwezesha nchi kupata umeme wa kutosha. Unatarajiwa kuzalisha megawati 2,000 za umeme na Ujenzi wa bwawa hilo unaofanywa na wakandarasi kutoka Misri unatarajiwa kugharimu dola za Marekani bilioni 2.9; takribani Sh trilioni 6.5.Awali, akiwasilisha mada kuhusu maendeleo ya miundombinu na huduma ndani ya SADC kwenye eneo la nishati, alisema Mpango Kazi wa Maendeleo ya Miundombinu (RIDMP) wa mwaka 2012-2027 unalenga kuhakikisha kunakuwa na usalama wa rasilimali ya nishati na uhakika wa upatikanaji wake kama injini ya kuinua uchumi.Alitaja eneo muhimu linalopewa kipaumbele na kutazamwa kiuchumi zaidi katika nishati kuwa ni upatikanaji na ugunduzi wa gesi na mafuta katika nchi wanachama na namna nchi hizo zinavyotumia nishati hizo kupata uhakika wa umeme kwa matumizi ya nyumbani na viwandani. ### Response: KITAIFA ### End

Katika hafla hiyo ya chakula cha usiku iliyofanyika hoteli ya Serena, wafanyabiashara hao wa makampuni makubwa hamsini ya Ufaransa wakiongozwa Balozi wa Ufaransa nchini, Malika Berak walikula huku wakitumbuizwa na mwanamuziki gwiji nchini Zahiri Ally Zoro.Akizungumza kabla ya kukaribisha wageni wake katika chakula hicho, Mengi amesema kiotendo alichokifanya ni njia mojawapo ya kuonesha shukurani kwa wafanyabiashara hao kwa kuamua kuja nchini kuwekeza.Alisema: "Jioni hii ya leo sina maneno mengi ya kuzungumza zaidi ya kuwakarimu wageni hawa ambao ni muhimu sana kwa Watanzania, sekta ya uchumi na taifa kwa ujumla."“Ujio wenu nchini ni wa kufurahisha sana, utatunufaisha taifa na nyie pia; hii ndiyo tunayoita win win situation,” amesema Mengi na kuongeza kuwa ujio wao utasaidia kujenga uwezo wa teknolojia wa taifa hili wakati taifa linaelekea katika uchumi wa viwanda.Aidha amesema kwa kuwa Ufaransa ni miongoni mwa mataifa yenye msuli wa kiuchumi na kwamba kwa kuwa rafiki wa Tanzania kutasaidia Watanzania kuwa na rafiki mwenye uwezo wa kuwasaidia kuwa na uwezo pia.Amesema uhusiano wa Tanzania na Ufaransa una historia yake na kwamba kwa sasa utaendelezwa zaidi. Naye Balozi wa Ufaransa nchini, Malika Berak alisema kwamba amefurahishwa sana na ukarimu wa Dk Mengi na kusema kwamba yeye anaamini biashara na urafiki ni kitu muhimu katika kuimarisha mahusiano.“ …Business and friendship goes together.(biashara na urafiki vinakwenda pamoja).” amesema balozi huyo na kuongeza kwamba kutokana na chakula hicho anaamini kwamba urafiki wa watu wa Ufaransa na Tanzania si wa kubahatisha unakua.

UCHUMI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Katika hafla hiyo ya chakula cha usiku iliyofanyika hoteli ya Serena, wafanyabiashara hao wa makampuni makubwa hamsini ya Ufaransa wakiongozwa Balozi wa Ufaransa nchini, Malika Berak walikula huku wakitumbuizwa na mwanamuziki gwiji nchini Zahiri Ally Zoro.Akizungumza kabla ya kukaribisha wageni wake katika chakula hicho, Mengi amesema kiotendo alichokifanya ni njia mojawapo ya kuonesha shukurani kwa wafanyabiashara hao kwa kuamua kuja nchini kuwekeza.Alisema: "Jioni hii ya leo sina maneno mengi ya kuzungumza zaidi ya kuwakarimu wageni hawa ambao ni muhimu sana kwa Watanzania, sekta ya uchumi na taifa kwa ujumla."“Ujio wenu nchini ni wa kufurahisha sana, utatunufaisha taifa na nyie pia; hii ndiyo tunayoita win win situation,” amesema Mengi na kuongeza kuwa ujio wao utasaidia kujenga uwezo wa teknolojia wa taifa hili wakati taifa linaelekea katika uchumi wa viwanda.Aidha amesema kwa kuwa Ufaransa ni miongoni mwa mataifa yenye msuli wa kiuchumi na kwamba kwa kuwa rafiki wa Tanzania kutasaidia Watanzania kuwa na rafiki mwenye uwezo wa kuwasaidia kuwa na uwezo pia.Amesema uhusiano wa Tanzania na Ufaransa una historia yake na kwamba kwa sasa utaendelezwa zaidi. Naye Balozi wa Ufaransa nchini, Malika Berak alisema kwamba amefurahishwa sana na ukarimu wa Dk Mengi na kusema kwamba yeye anaamini biashara na urafiki ni kitu muhimu katika kuimarisha mahusiano.“ …Business and friendship goes together.(biashara na urafiki vinakwenda pamoja).” amesema balozi huyo na kuongeza kwamba kutokana na chakula hicho anaamini kwamba urafiki wa watu wa Ufaransa na Tanzania si wa kubahatisha unakua. ### Response: UCHUMI ### End

NCHI wanachama wa Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC) zimetakiwa kupaza sauti ya pamoja kutaka jumuiya ya kimataifa kuiondolea Zimbabwe vikwazo vya kiuchumi.Rais John Magufuli ametoa mwito huo kupitia hotuba yake baada ya kukabidhiwa uenyekiti wa SADC katika mkutano wa 39 wa jumuiya hiyo unaohitimishwa leo jijini Dar es Salaam ambapo siku kama ya jana, ndipo jumuiya hiyo ilipoanzishwa ikiwa na nchi 11 tu.“Kama tunavyojua, hawa ndugu zetu wamekuwa kwenye vikwazo kwa muda mrefu...nchi za SADC zizungumze kwa sauti moja, vikwazo viondolewe Zimbabwe,” amesema Rais Magufuli anayeongoza jumuiya kwa mwaka mmoja kuanzia sasa hadi Agosti mwakani.Alisema licha ya vikwazo kuathiri serikali na wananchi wa Zimbabwe, pia vina athari kwa ukanda wa kusini mwa Afrika.Akifananisha na mwili ambao sehemu moja ikiumia, unaumia wote, alisema athari za vikwazo kwa nchi hiyo zina athari kwa wana- SADC wote.Alisema vikwazo vilivyowekwa havina nafasi tena ikizingatiwa kwamba nchi hiyo imeshaandika ukurasa mpya kwa kufanya uchaguzi na kumpata Rais ambaye ni Emmerson Mnangagwa.Hivi karibuni, Waziri wa Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Afrika Mashariki, Profesa Palamagamba Kabudi baada ya kukabidhiwa uenyekiti wa Baraza la Mawaziri wa SADC, alisema Tanzania katika uenyekiti wake, itahakikisha nchi wanachama zinakuwa na amani na utulivu wa kujiletea maendeleo.Profesa Kabudi ambaye baraza analoongoza lina jukumu la kushauri na kuwasilisha masuala mbali mbali kwa wakuu wa nchi kwa ajili ya uamuzi, alisema Zimbabwe ilishafanya uchaguzi na chini ya Rais Mnangagwa inaendelea vizuri hivyo hakuna sababu za kuendelea kuwekewa vikwazo.Mei mwaka huu, Rais Magufuli akiwa katika ziara ya kikazi nchini Zimbabwe, alimpongeza Rais Mnangagwa kwa hatua madhubuti za mageuzi ya kiuchumi katika nchi hiyo na alitoa mwito jumuiya ya kimataifa kuondoa vikwazo vilivyowekwa.Takribani miaka 17 imefika tangu Zimbabwe ilipowekewa vikwazo na jumuiya ya kimataifa kutokana na kutoridhishwa na uongozi wa Rais Robert Mugabe aliyeondoka madarakani mwaka juzi.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NCHI wanachama wa Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC) zimetakiwa kupaza sauti ya pamoja kutaka jumuiya ya kimataifa kuiondolea Zimbabwe vikwazo vya kiuchumi.Rais John Magufuli ametoa mwito huo kupitia hotuba yake baada ya kukabidhiwa uenyekiti wa SADC katika mkutano wa 39 wa jumuiya hiyo unaohitimishwa leo jijini Dar es Salaam ambapo siku kama ya jana, ndipo jumuiya hiyo ilipoanzishwa ikiwa na nchi 11 tu.“Kama tunavyojua, hawa ndugu zetu wamekuwa kwenye vikwazo kwa muda mrefu...nchi za SADC zizungumze kwa sauti moja, vikwazo viondolewe Zimbabwe,” amesema Rais Magufuli anayeongoza jumuiya kwa mwaka mmoja kuanzia sasa hadi Agosti mwakani.Alisema licha ya vikwazo kuathiri serikali na wananchi wa Zimbabwe, pia vina athari kwa ukanda wa kusini mwa Afrika.Akifananisha na mwili ambao sehemu moja ikiumia, unaumia wote, alisema athari za vikwazo kwa nchi hiyo zina athari kwa wana- SADC wote.Alisema vikwazo vilivyowekwa havina nafasi tena ikizingatiwa kwamba nchi hiyo imeshaandika ukurasa mpya kwa kufanya uchaguzi na kumpata Rais ambaye ni Emmerson Mnangagwa.Hivi karibuni, Waziri wa Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Afrika Mashariki, Profesa Palamagamba Kabudi baada ya kukabidhiwa uenyekiti wa Baraza la Mawaziri wa SADC, alisema Tanzania katika uenyekiti wake, itahakikisha nchi wanachama zinakuwa na amani na utulivu wa kujiletea maendeleo.Profesa Kabudi ambaye baraza analoongoza lina jukumu la kushauri na kuwasilisha masuala mbali mbali kwa wakuu wa nchi kwa ajili ya uamuzi, alisema Zimbabwe ilishafanya uchaguzi na chini ya Rais Mnangagwa inaendelea vizuri hivyo hakuna sababu za kuendelea kuwekewa vikwazo.Mei mwaka huu, Rais Magufuli akiwa katika ziara ya kikazi nchini Zimbabwe, alimpongeza Rais Mnangagwa kwa hatua madhubuti za mageuzi ya kiuchumi katika nchi hiyo na alitoa mwito jumuiya ya kimataifa kuondoa vikwazo vilivyowekwa.Takribani miaka 17 imefika tangu Zimbabwe ilipowekewa vikwazo na jumuiya ya kimataifa kutokana na kutoridhishwa na uongozi wa Rais Robert Mugabe aliyeondoka madarakani mwaka juzi. ### Response: KITAIFA ### End

RAMADHAN HASSAN-DODOMA NAIBU Waziri wa Elimu,Sayansi na Teknolojia, William Ole Nasha amewataka wakuu wa shule kuwashawishi wanafunzi kuchangamkia fursa za mashindano ya uandishi wa insha za Jumuiya ya Maendeleo ya Nchi za Kusini mwa Afrika (SADC) na Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC). Kauli hiyo, aliitoa jijini hapa jana, wakati wa hafla ya kutunuku vyeti kwa washindi wa kitaifa wa shindano la uandishi wa insha za Jumuiya ya Maendeleo ya Nchi za Kusini mwa Afrika (SADC) na Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC). Alisema uandishi wa insha, utawasaidia  na kuwaongozea wanafunzi uwezo wao kukuza ujuzi wa lugha. Kutokana na hali hiyo, aliwataka wakuu wa shule  kuwashawishi wanafunzi kuchangamkia fursa za mashindano hayo. “Napenda kusisitiza wakuu wote wa shule kuendelea kuwashawishi wanafunzi kuchangamkia fursa za mashindano pamoja na kuwaongozea uwezo wao kukuza ujuzi wa lugha,uandishi wa insha unaongeza maarifa kwa ujumla,”alisema Aliwataka kusimamia kwa umakini mchakato wa mashindano hayo ili kuhakikisha ushiriki wa wanafunzi wengi. “Namwaagiza kila mkuu wa shule kuteua mratibu atakayefanya kazi ya kusimamia wanafunzi ili wazingatie na kufuata taratibu zote za uandishi wa insha ili tuweze insha nzuri na kuziwasilisha katika mashindano ya kanda,”alisema. Mratibu wa shindano hilo,Sylvia Chinguwile alimtangaza, Vanessa Lema kutoka Shule ya Sekondari Longodo mkoani Arusha  ambaye yupo kidato cha nne kuwa mshindi. Wengine walioshinda, ni Thomas Kalisha mwanafunzi wa kidato cha tatu wa Shule ya Kibasila, Dar es salaam ambaye alishika nafasi ya pili,huku nafasi ya tatu ikishikwa na Monica Nyamhanga  wa Shule ya Sekondari Heritage ya mkoani Pwani.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- RAMADHAN HASSAN-DODOMA NAIBU Waziri wa Elimu,Sayansi na Teknolojia, William Ole Nasha amewataka wakuu wa shule kuwashawishi wanafunzi kuchangamkia fursa za mashindano ya uandishi wa insha za Jumuiya ya Maendeleo ya Nchi za Kusini mwa Afrika (SADC) na Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC). Kauli hiyo, aliitoa jijini hapa jana, wakati wa hafla ya kutunuku vyeti kwa washindi wa kitaifa wa shindano la uandishi wa insha za Jumuiya ya Maendeleo ya Nchi za Kusini mwa Afrika (SADC) na Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC). Alisema uandishi wa insha, utawasaidia  na kuwaongozea wanafunzi uwezo wao kukuza ujuzi wa lugha. Kutokana na hali hiyo, aliwataka wakuu wa shule  kuwashawishi wanafunzi kuchangamkia fursa za mashindano hayo. “Napenda kusisitiza wakuu wote wa shule kuendelea kuwashawishi wanafunzi kuchangamkia fursa za mashindano pamoja na kuwaongozea uwezo wao kukuza ujuzi wa lugha,uandishi wa insha unaongeza maarifa kwa ujumla,”alisema Aliwataka kusimamia kwa umakini mchakato wa mashindano hayo ili kuhakikisha ushiriki wa wanafunzi wengi. “Namwaagiza kila mkuu wa shule kuteua mratibu atakayefanya kazi ya kusimamia wanafunzi ili wazingatie na kufuata taratibu zote za uandishi wa insha ili tuweze insha nzuri na kuziwasilisha katika mashindano ya kanda,”alisema. Mratibu wa shindano hilo,Sylvia Chinguwile alimtangaza, Vanessa Lema kutoka Shule ya Sekondari Longodo mkoani Arusha  ambaye yupo kidato cha nne kuwa mshindi. Wengine walioshinda, ni Thomas Kalisha mwanafunzi wa kidato cha tatu wa Shule ya Kibasila, Dar es salaam ambaye alishika nafasi ya pili,huku nafasi ya tatu ikishikwa na Monica Nyamhanga  wa Shule ya Sekondari Heritage ya mkoani Pwani. ### Response: KITAIFA ### End

Na WINFRIDA NGONYANI-DAR ES SALAAM SIKU chache baada ya kuvunja mkataba wake na klabu ya Free State Stars ya Afrika Kusini na kurejea nyumbani, Kiungo wa Kimataifa, Mrisho Ngassa, ameigawa klabu yake ya zamani Yanga. Ngassa ameigawa klabu hiyo kwa kuwa wapo wanaotaka Winga huyo arejee Yanga na wapo wasiotaka uwepo wake, wakiona utavuruga timu hiyo. Habari za uhahika zilizoifikia MTANZANIA jijini Dar es Salaam jana, zilisema kuwa tayari Kocha Mkuu wa klabu hiyo, Mholanzi Hans van der Pluijm, alitamka wazi kuwa kikosi chake hakimhitaji winga huyo kwani tayari wapo wachezaji wa nafasi yake, lakini uongozi wa timu hiyo unataka uwepo wa Ngassa katika timu hiyo. “Uongozi unataka Ngassa apewe nafasi kuonyesha uwezo wake, hili linapingana na uamuzi wa Mwalimu ambaye alisema hana mahitaji na mchezaji huyo, hivyo suala hilo kuonekana kuwagawa,” kilisema chanzo hicho kwa sharti la kutotajwa jina gazetini. Hata hivyo, taarifa ya Ngassa kurudi katika klabu yake ya zamani, imezua gumzo kwa wadau wengi wa soka nchini ambao wengi wao walikuwa wakihoji kiwango chake. Inadaiwa kurudi kwa Ngassa kunahofiwa kurudisha makundi katika timu hiyo ambayo yalikuwa yameshakwisha na timu kuwa moja. Ngassa alirejea nchini Jumapili akitokea nchini Afrika kusini, baada ya kuvunja mkataba wake wa miaka minne na klabu ya Free State FC inayoshiriki ligi kuu ya nchini humo. Winga huyo aliyewahi kuzichezea timu ya Toto African, Kagera Sugar, Simba na Azam na Yanga, alisaini mkataba wa kuitumikia Free State mwaka jana, alidai kuchukua hatua ya kuvunja mkataba baada ya klabu hiyo kukosa mataji.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na WINFRIDA NGONYANI-DAR ES SALAAM SIKU chache baada ya kuvunja mkataba wake na klabu ya Free State Stars ya Afrika Kusini na kurejea nyumbani, Kiungo wa Kimataifa, Mrisho Ngassa, ameigawa klabu yake ya zamani Yanga. Ngassa ameigawa klabu hiyo kwa kuwa wapo wanaotaka Winga huyo arejee Yanga na wapo wasiotaka uwepo wake, wakiona utavuruga timu hiyo. Habari za uhahika zilizoifikia MTANZANIA jijini Dar es Salaam jana, zilisema kuwa tayari Kocha Mkuu wa klabu hiyo, Mholanzi Hans van der Pluijm, alitamka wazi kuwa kikosi chake hakimhitaji winga huyo kwani tayari wapo wachezaji wa nafasi yake, lakini uongozi wa timu hiyo unataka uwepo wa Ngassa katika timu hiyo. “Uongozi unataka Ngassa apewe nafasi kuonyesha uwezo wake, hili linapingana na uamuzi wa Mwalimu ambaye alisema hana mahitaji na mchezaji huyo, hivyo suala hilo kuonekana kuwagawa,” kilisema chanzo hicho kwa sharti la kutotajwa jina gazetini. Hata hivyo, taarifa ya Ngassa kurudi katika klabu yake ya zamani, imezua gumzo kwa wadau wengi wa soka nchini ambao wengi wao walikuwa wakihoji kiwango chake. Inadaiwa kurudi kwa Ngassa kunahofiwa kurudisha makundi katika timu hiyo ambayo yalikuwa yameshakwisha na timu kuwa moja. Ngassa alirejea nchini Jumapili akitokea nchini Afrika kusini, baada ya kuvunja mkataba wake wa miaka minne na klabu ya Free State FC inayoshiriki ligi kuu ya nchini humo. Winga huyo aliyewahi kuzichezea timu ya Toto African, Kagera Sugar, Simba na Azam na Yanga, alisaini mkataba wa kuitumikia Free State mwaka jana, alidai kuchukua hatua ya kuvunja mkataba baada ya klabu hiyo kukosa mataji. ### Response: MICHEZO ### End

VERONICA ROMWALD NA PATRICIA KIMELEMETA- DAR ES SALAAM FAMILIA ya marehemu, Akwilina Akwilini, imeipa Serikali mapendekezo ya bajeti ya Sh milioni 80,  zinazotarajiwa kutumika kwenye mazishi ya mwanafunzi  huyo. Marehemu Akwilini aliyeuawa Februari 16, mwaka huu baada ya kupigwa kichwani na kitu kinachodhaniwa kuwa ni rasasi iliyofyatuliwa na askari polisi waliokuwa wakiwatawanya wafuasi wa Chadema wakati wakiandamana, anatarajiwa kuzikwa siku ya Ijumaa, Februari 23. Mapema jana, Msemaji wa familia ya marehemu, Festo Kavishe aliwakabidhi Katibu Mkuu Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia, Dk. Leonard Akwipalo na Mkuu wa Wilaya ya Ubungo, Kisali Makori karatasi iliyoandikwa makadirio ya bajeti hiyo. Akizungumza na waandishi wa habari nyumbani kwa dada wa marehemu Mbezi Luis jijini hapa, Kavishe alisema hayo ni mapendekezo ya awali ya familia na kwamba yanaweza kubadilika wakati wowote. “Hayo ndiyo makubaliano ya familia, tumewakabidhi wajadiliane kisha tutakutana nao saa 10 jioni leo (jana), watatueleza ya kwao pia. “Nisingependa kuizungumzia sana hii bajeti ya awali kwa sababu yenyewe ni ‘rough budget’ na inaweza kupungua au kuongezeka, tunachohitaji ndugu yetu apumzike kwa amani,” alisema Kavishe. Katibu Mkuu Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia, Dk. alisema wamepokea makadirio hayo, watayajadili na kuipa taarifa familia hiyo.   Mchanganuo wa bajeti Mchangunuo wa bajeti hiyo unaonyesha jeneza litagharimu Sh. 1,500,000, gharama za hospitali ni Sh. 200,000, gari la kubeba mwili wa marehemu Sh. 3,000,000, magari makubwa matano kwa ajili ya kubeba waombolezaji Sh. 20,000,000 na chakula njiani Sh. 3,000,000. Pia bajeti hiyo inaonyesha chakula kinachotumika nyumbani Mbezi, mahali ulipo msiba tangu siku ya kwanza ni Sh. 10,000,000, viti 200 Sh. 400,000, turubai tatu Sh. 600,000, muziki na MC Sh. 400,000, video Sh, 1,000,000 na maji ya kutumia nyumbani Sh. 50,000.   Mahitaji ya msiba Rombo. Bajeti inaonyesha chakula kitachotukimika Rombo kwa siku tano ni Sh, 30,000,000, muzika na MC ni Sh. 2,000,000, turubai Sh. 1,000,000, viti Sh. 400,000 maboza ya maji Sh. 100,000, kujenga kaburi Sh. 3,000,000, maua na mataji Sh. 1,000,000, mapambo Sh. 500,000 na dharura Sh. 2,000,000.   Matapeli waibuka Kwenye jambo kuna mambo, ndivyo unavyoweza kusema kwani tayari watu wanaodaiwa kuwa ni matapeli wa mtandao wameanza kusambaza taarifa zinazohamasisha watu kutuma rambirambi. Jambo hilo limewashangaza wengi kwani tayari Serikali imesema itagharamia shunguli zote za mazishi ya Akwilini. Moja ya ujumbe uliosambazwa mitandaoni ukihamasisha watu kuchangia msiba unasomeka ‘namna ya kuchangia rambirambi kwa msiba wa Aquilina Aquiline, kama unatumia Vodacom na unataka kuchangia rambirambi ya Akwilina Akwilini piga 15000# chagua 4, lipa kwa M-pesa chagua 4 ‘week namba ya kampuni’ ingiza namba ya kampuni 150150 ingiza namba ya kumbukumbu 160160 ingiza kiasi TZS ingiza neno siri kukanilisha muamala. ‘Mchango huu unararibiwa na Bi Segolena Richard Wisso (0767 171 191) ambaye ni mama wa marehemu Akwilina Akwilini   Upumzike kwa amani Akwilina Akwilini.   ‘Zimechangwa 147,000 TZS lengo 5,000,000, zimebaki siku 40, wawezeshaji 20.’ Akizungumza na MTANZANIA, Kavishe alisema ujumbe huo hawautambui na kwamba namba hiyo si ya mama wa marehemu. “Hata sisi wametupigia, hao ni matapeli, hatuwatambui, naomba jamii iwapuuze, sisi hatuchangishi mchango kwenye simu, mtu aliye tayari kutuchangia afike nyumbani Mbezi Luis au pale Moshi hoteli ambako tunafanya vikao vya familia,” alisisitiza.   Jeshi laanza msako Kamanda wa Polisi Kanda Maalum ya Dar es Salaam, Lazaro Mambosasa jana aliliambia MTANZANIA kuwa wananchi wapuuze ujumbe huo. Kamanda Mambosasa alisema ujumbe huo unatumwa na matapeli kwa sababu msiba wa Akwilina unasimamiwa na Serikali na tayari vikao vya mazishi vimeanza kufanyika kati ya viongozi wa Serikali na wanafamilia. “Nimeshangazwa kuona meseji zinapita kwenye mitandao ya kijamii za kuwataka kutoa michango wakati msiba wa Akwilina unasimamiwa na Serikali na vikao vimeanza kufanyika,” alisema Mambosasa. Alisema matapeli hao wanataka kutumia msiba huo kwa ajili ya kujinusha jambo ambalo ni kinyume na sheria. Kamanda Mambosasa alisema polisi wanawasaka wananchi wanaotuma meseji hizo ili waweze kuchukuliwa hatua za kisheria.   Wanafunzi wataka ripoti Serikali imeombwa kulifanyia kazi sakata la kifo cha Akwilina na kueleza ukweli wa mambo. Waziri wa Fedha wa Serikali ya Wanafunzi wa Chuo cha St. Joseph, Nuru Zephania jana alikaririwa na waandishi wa habari akiwa nyumbani kwa dada wa marehemu pamoja na viongozi wenzake kuhani msiba. “Tuna imani na Serikali kwamba  italifanyia kazi sakata la kifo cha Akwilina, tunalaani tukio hili ndiyo maana tuliungana nchi nzima tukatoa salamu za pole na Serikali tuliitaka ijitathmini katika hili, hili lipo mikononi mwao na walifanyie kazi na juhudi za dhati zifanyike kujua uhalisia wa mambo haya,” alisema.   Mwili kuagwa mara mbili Akizungumza ratiba ya kuagwa mwili wa Akwilina, mmoja wa wanafamilia aliyejitambulisha kwa jina la Valentino Akwilin alisema utaagwa nyumbani na chuoni alipokuwa akisoma, NIT. “Saa tatu wataenda kuchukua mwili Muhimbili utaletwa nyumbani, saa saba utapelekwa NIT na saa nane tunatarajia msafara utaanza kwenda Rombo kwa maziko,” alisema.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- VERONICA ROMWALD NA PATRICIA KIMELEMETA- DAR ES SALAAM FAMILIA ya marehemu, Akwilina Akwilini, imeipa Serikali mapendekezo ya bajeti ya Sh milioni 80,  zinazotarajiwa kutumika kwenye mazishi ya mwanafunzi  huyo. Marehemu Akwilini aliyeuawa Februari 16, mwaka huu baada ya kupigwa kichwani na kitu kinachodhaniwa kuwa ni rasasi iliyofyatuliwa na askari polisi waliokuwa wakiwatawanya wafuasi wa Chadema wakati wakiandamana, anatarajiwa kuzikwa siku ya Ijumaa, Februari 23. Mapema jana, Msemaji wa familia ya marehemu, Festo Kavishe aliwakabidhi Katibu Mkuu Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia, Dk. Leonard Akwipalo na Mkuu wa Wilaya ya Ubungo, Kisali Makori karatasi iliyoandikwa makadirio ya bajeti hiyo. Akizungumza na waandishi wa habari nyumbani kwa dada wa marehemu Mbezi Luis jijini hapa, Kavishe alisema hayo ni mapendekezo ya awali ya familia na kwamba yanaweza kubadilika wakati wowote. “Hayo ndiyo makubaliano ya familia, tumewakabidhi wajadiliane kisha tutakutana nao saa 10 jioni leo (jana), watatueleza ya kwao pia. “Nisingependa kuizungumzia sana hii bajeti ya awali kwa sababu yenyewe ni ‘rough budget’ na inaweza kupungua au kuongezeka, tunachohitaji ndugu yetu apumzike kwa amani,” alisema Kavishe. Katibu Mkuu Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia, Dk. alisema wamepokea makadirio hayo, watayajadili na kuipa taarifa familia hiyo.   Mchanganuo wa bajeti Mchangunuo wa bajeti hiyo unaonyesha jeneza litagharimu Sh. 1,500,000, gharama za hospitali ni Sh. 200,000, gari la kubeba mwili wa marehemu Sh. 3,000,000, magari makubwa matano kwa ajili ya kubeba waombolezaji Sh. 20,000,000 na chakula njiani Sh. 3,000,000. Pia bajeti hiyo inaonyesha chakula kinachotumika nyumbani Mbezi, mahali ulipo msiba tangu siku ya kwanza ni Sh. 10,000,000, viti 200 Sh. 400,000, turubai tatu Sh. 600,000, muziki na MC Sh. 400,000, video Sh, 1,000,000 na maji ya kutumia nyumbani Sh. 50,000.   Mahitaji ya msiba Rombo. Bajeti inaonyesha chakula kitachotukimika Rombo kwa siku tano ni Sh, 30,000,000, muzika na MC ni Sh. 2,000,000, turubai Sh. 1,000,000, viti Sh. 400,000 maboza ya maji Sh. 100,000, kujenga kaburi Sh. 3,000,000, maua na mataji Sh. 1,000,000, mapambo Sh. 500,000 na dharura Sh. 2,000,000.   Matapeli waibuka Kwenye jambo kuna mambo, ndivyo unavyoweza kusema kwani tayari watu wanaodaiwa kuwa ni matapeli wa mtandao wameanza kusambaza taarifa zinazohamasisha watu kutuma rambirambi. Jambo hilo limewashangaza wengi kwani tayari Serikali imesema itagharamia shunguli zote za mazishi ya Akwilini. Moja ya ujumbe uliosambazwa mitandaoni ukihamasisha watu kuchangia msiba unasomeka ‘namna ya kuchangia rambirambi kwa msiba wa Aquilina Aquiline, kama unatumia Vodacom na unataka kuchangia rambirambi ya Akwilina Akwilini piga 15000# chagua 4, lipa kwa M-pesa chagua 4 ‘week namba ya kampuni’ ingiza namba ya kampuni 150150 ingiza namba ya kumbukumbu 160160 ingiza kiasi TZS ingiza neno siri kukanilisha muamala. ‘Mchango huu unararibiwa na Bi Segolena Richard Wisso (0767 171 191) ambaye ni mama wa marehemu Akwilina Akwilini   Upumzike kwa amani Akwilina Akwilini.   ‘Zimechangwa 147,000 TZS lengo 5,000,000, zimebaki siku 40, wawezeshaji 20.’ Akizungumza na MTANZANIA, Kavishe alisema ujumbe huo hawautambui na kwamba namba hiyo si ya mama wa marehemu. “Hata sisi wametupigia, hao ni matapeli, hatuwatambui, naomba jamii iwapuuze, sisi hatuchangishi mchango kwenye simu, mtu aliye tayari kutuchangia afike nyumbani Mbezi Luis au pale Moshi hoteli ambako tunafanya vikao vya familia,” alisisitiza.   Jeshi laanza msako Kamanda wa Polisi Kanda Maalum ya Dar es Salaam, Lazaro Mambosasa jana aliliambia MTANZANIA kuwa wananchi wapuuze ujumbe huo. Kamanda Mambosasa alisema ujumbe huo unatumwa na matapeli kwa sababu msiba wa Akwilina unasimamiwa na Serikali na tayari vikao vya mazishi vimeanza kufanyika kati ya viongozi wa Serikali na wanafamilia. “Nimeshangazwa kuona meseji zinapita kwenye mitandao ya kijamii za kuwataka kutoa michango wakati msiba wa Akwilina unasimamiwa na Serikali na vikao vimeanza kufanyika,” alisema Mambosasa. Alisema matapeli hao wanataka kutumia msiba huo kwa ajili ya kujinusha jambo ambalo ni kinyume na sheria. Kamanda Mambosasa alisema polisi wanawasaka wananchi wanaotuma meseji hizo ili waweze kuchukuliwa hatua za kisheria.   Wanafunzi wataka ripoti Serikali imeombwa kulifanyia kazi sakata la kifo cha Akwilina na kueleza ukweli wa mambo. Waziri wa Fedha wa Serikali ya Wanafunzi wa Chuo cha St. Joseph, Nuru Zephania jana alikaririwa na waandishi wa habari akiwa nyumbani kwa dada wa marehemu pamoja na viongozi wenzake kuhani msiba. “Tuna imani na Serikali kwamba  italifanyia kazi sakata la kifo cha Akwilina, tunalaani tukio hili ndiyo maana tuliungana nchi nzima tukatoa salamu za pole na Serikali tuliitaka ijitathmini katika hili, hili lipo mikononi mwao na walifanyie kazi na juhudi za dhati zifanyike kujua uhalisia wa mambo haya,” alisema.   Mwili kuagwa mara mbili Akizungumza ratiba ya kuagwa mwili wa Akwilina, mmoja wa wanafamilia aliyejitambulisha kwa jina la Valentino Akwilin alisema utaagwa nyumbani na chuoni alipokuwa akisoma, NIT. “Saa tatu wataenda kuchukua mwili Muhimbili utaletwa nyumbani, saa saba utapelekwa NIT na saa nane tunatarajia msafara utaanza kwenda Rombo kwa maziko,” alisema. ### Response: KITAIFA ### End

Na AGATHA CHARLES, WATANZANIA wameshauriwa kuenzi na kuendeleza Azimio la Arusha kwa kutathimini tulipo na tuendako ukiacha changamoto mbalimmbali zinazolikabilia. Hayo yalizungumzwa kwa nyakati tofauti jana wakati wa mihadhara, simulizi na mijadala iliyofanyika wakati wa kuadhimisha miaka 50 ya Azimio la Arusha iliyofanyika katika Ukumbi wa Tume ya Sayansi na Teknolojia (Costech), Dar es Salaam. Katika mjadala huo, Mkurugenzi wa Kavazi la Mwalimu Nyerere, Profesa Issa Shivji alisema Azimio la Arusha si mzaha na wala si kitabu kitakatifu ambacho hakiwezi kubadilishwa kuendana na wakati. Profesa Shivji alisema Azimo la Arusha litaendelea kujadiliwa kwa kuwa linajadilika kutokana na kuwepo wapenzi wa azimio hilo. “Wapo wapenzi, wanaolipinga, wanafiki na wachache wanaojadili azimio ambao hawageuki nyuma, wanaendelea kupanda mlima,” alisema Profesa Shivji. Katika mjadala huo, Profesa Shivji alisoma barua aliyosema imeandikwa na mtu aliyemtambulisha kama Issa bin Mariam ambayo alimwandikia mpenzi wake, maudhui yakiwa ni kulilia azimio la Arusha. Katika barua hiyo, mwandishi Issa alisema pamoja na kuaminika kuwa Azimio lilikufa na kuzikwa baharini lakini ipo siku mzimu wake utafufuka kwani sifa zake zilikuwa taswira na tumaini kwa wanyonge. Pamoja na kuelezea umuhimu wa azimio pamoja na namna lilivyotelekezwa, mwandishi wa barua hiyo aliapa kuendelea kulilinda Azimio hilo. Masha Awali akisimulia namna Azimio la Arusha lilivyopitishwa, Dk Fortunatus Masha ambaye mwaka 1967 alikuwa Katibu Mwenezi na Habari wa Chama cha TANU, alisema moja ya vitu vilivyomsukuma Mwalimu Julius Nyerere wakati huo kulitangaza ni kutafuta itikadi baada ya kuwepo nguvu ya kiutawala kwa mataifa makubwa.  “1967 baada ya majaribio mengi, moja ya mambo yaliyomgusa Mwalimu ni katika mipango iliyokuwepo ya miaka mitatu, mitano, Watanzania walikuwa tayari kufanya lakini kwa Itikadi gani?” alisema Masha.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na AGATHA CHARLES, WATANZANIA wameshauriwa kuenzi na kuendeleza Azimio la Arusha kwa kutathimini tulipo na tuendako ukiacha changamoto mbalimmbali zinazolikabilia. Hayo yalizungumzwa kwa nyakati tofauti jana wakati wa mihadhara, simulizi na mijadala iliyofanyika wakati wa kuadhimisha miaka 50 ya Azimio la Arusha iliyofanyika katika Ukumbi wa Tume ya Sayansi na Teknolojia (Costech), Dar es Salaam. Katika mjadala huo, Mkurugenzi wa Kavazi la Mwalimu Nyerere, Profesa Issa Shivji alisema Azimio la Arusha si mzaha na wala si kitabu kitakatifu ambacho hakiwezi kubadilishwa kuendana na wakati. Profesa Shivji alisema Azimo la Arusha litaendelea kujadiliwa kwa kuwa linajadilika kutokana na kuwepo wapenzi wa azimio hilo. “Wapo wapenzi, wanaolipinga, wanafiki na wachache wanaojadili azimio ambao hawageuki nyuma, wanaendelea kupanda mlima,” alisema Profesa Shivji. Katika mjadala huo, Profesa Shivji alisoma barua aliyosema imeandikwa na mtu aliyemtambulisha kama Issa bin Mariam ambayo alimwandikia mpenzi wake, maudhui yakiwa ni kulilia azimio la Arusha. Katika barua hiyo, mwandishi Issa alisema pamoja na kuaminika kuwa Azimio lilikufa na kuzikwa baharini lakini ipo siku mzimu wake utafufuka kwani sifa zake zilikuwa taswira na tumaini kwa wanyonge. Pamoja na kuelezea umuhimu wa azimio pamoja na namna lilivyotelekezwa, mwandishi wa barua hiyo aliapa kuendelea kulilinda Azimio hilo. Masha Awali akisimulia namna Azimio la Arusha lilivyopitishwa, Dk Fortunatus Masha ambaye mwaka 1967 alikuwa Katibu Mwenezi na Habari wa Chama cha TANU, alisema moja ya vitu vilivyomsukuma Mwalimu Julius Nyerere wakati huo kulitangaza ni kutafuta itikadi baada ya kuwepo nguvu ya kiutawala kwa mataifa makubwa.  “1967 baada ya majaribio mengi, moja ya mambo yaliyomgusa Mwalimu ni katika mipango iliyokuwepo ya miaka mitatu, mitano, Watanzania walikuwa tayari kufanya lakini kwa Itikadi gani?” alisema Masha. ### Response: KITAIFA ### End

Akizungumza na gazeti hili jana, Nizigiyiman alisema ikiwa timu hizo zitafanikiwa kufikia hatua hiyo, mchezo utakuwa ni mkali na wenye ushindani wa hali ya juu kwa vile kila mmoja atataka kuonesha uwezo wake kisoka.Alisema licha ya kuwa waliifunga Yanga katika mchezo wa kwanza kwa mabao 2-1, mabingwa hao wa Tanzania Bara bado ni bora na wanaweza kufanya vizuri zaidi iwapo itajitahidi katika michezo yake iliyobaki.“Yanga wanacheza vizuri na naamini ni timu bora. Natamani sote tufike fainali ili tucheze pamoja kwani mchezo utakuwa mzuri,” alisema Nizigiyiman.Alisema kitendo cha timu hiyo kufungwa hakimaanishi kuwa ni wabovu isipokuwa walicheza vizuri ila washindwa kutumia nafasi walizopata kufunga wakati wao walizitumia ipasavyo.Mchezaji huyo ameonesha matumaini kuwa kuna uwezekano mkubwa wa wao kufika fainali kutokana na kuanza mchezo huo kwa ushindi, wakiamini wana nafasi ya kufanya vizuri katika michezo yao iliyobaki.Gor Mahia ilitarajiwa kucheza mechi ya pili jana dhidi ya KMKM ambayo nayo ilianza kwa ushindi kwa kuifunga Telecom ya Djibouti kwa bao 1-0. Yanga itacheza kesho dhidi ya Telecom.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Akizungumza na gazeti hili jana, Nizigiyiman alisema ikiwa timu hizo zitafanikiwa kufikia hatua hiyo, mchezo utakuwa ni mkali na wenye ushindani wa hali ya juu kwa vile kila mmoja atataka kuonesha uwezo wake kisoka.Alisema licha ya kuwa waliifunga Yanga katika mchezo wa kwanza kwa mabao 2-1, mabingwa hao wa Tanzania Bara bado ni bora na wanaweza kufanya vizuri zaidi iwapo itajitahidi katika michezo yake iliyobaki.“Yanga wanacheza vizuri na naamini ni timu bora. Natamani sote tufike fainali ili tucheze pamoja kwani mchezo utakuwa mzuri,” alisema Nizigiyiman.Alisema kitendo cha timu hiyo kufungwa hakimaanishi kuwa ni wabovu isipokuwa walicheza vizuri ila washindwa kutumia nafasi walizopata kufunga wakati wao walizitumia ipasavyo.Mchezaji huyo ameonesha matumaini kuwa kuna uwezekano mkubwa wa wao kufika fainali kutokana na kuanza mchezo huo kwa ushindi, wakiamini wana nafasi ya kufanya vizuri katika michezo yao iliyobaki.Gor Mahia ilitarajiwa kucheza mechi ya pili jana dhidi ya KMKM ambayo nayo ilianza kwa ushindi kwa kuifunga Telecom ya Djibouti kwa bao 1-0. Yanga itacheza kesho dhidi ya Telecom. ### Response: MICHEZO ### End

KATIBU Mkuu wa Baraza la Vyama vya Soka Afrika Mashariki na Kati (CECAFA), Nicholas Musonye, amefurahia wingi wa mashabiki waliojitokeza kwenye Uwanja wa Kimataifa wa Hawassa kushuhudia michuano hiyo. Kutokana na hilo, Musonye amewapongeza waandaaji wa mechi za mji wa Awassa, ambapo kwa hatua iliyobakia ya michuano hiyo yataendelea katika mji wa Addis Ababa na kujipa moyo yatamalizika kwa mafanikio makubwa. “Nina furaha kubwa kwa namna mashabiki walivyojitokeza Hawassa na nina furaha kwa sapoti wanayotupa pamoja na mwenendo wao. Idadi yao kwenye mechi ni kubwa sana tuliyoiona kwenye CECAFA kwa miaka ya hivi karibuni,” alisema.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- KATIBU Mkuu wa Baraza la Vyama vya Soka Afrika Mashariki na Kati (CECAFA), Nicholas Musonye, amefurahia wingi wa mashabiki waliojitokeza kwenye Uwanja wa Kimataifa wa Hawassa kushuhudia michuano hiyo. Kutokana na hilo, Musonye amewapongeza waandaaji wa mechi za mji wa Awassa, ambapo kwa hatua iliyobakia ya michuano hiyo yataendelea katika mji wa Addis Ababa na kujipa moyo yatamalizika kwa mafanikio makubwa. “Nina furaha kubwa kwa namna mashabiki walivyojitokeza Hawassa na nina furaha kwa sapoti wanayotupa pamoja na mwenendo wao. Idadi yao kwenye mechi ni kubwa sana tuliyoiona kwenye CECAFA kwa miaka ya hivi karibuni,” alisema. ### Response: MICHEZO ### End

Mwandishi wetu, Tanga WAFANYABIASHARA wa Mkoa wa Tanga, wamesema hawaoni shidakulipa kodi baada ya kuona utekelezaji wa miradi mikubwa ya maendeleoinayofanywa na Rais Dk. John Magufuli kupitia kodi zao. Hayo yalizungumzwa na wafanyabiashara wakati wa kampeni ya elimukwa mlipakodi inayoendelea mkoani humo ambako maafisa wa Mamlakaya Mapato Tanzania (TRA) kutoka Makao Makuu kwa kukishirikiana namaafisa wa TRA mkoa wa Tanga. Maafisa hao waliwatembelea wafanyabiashara kwenye maduka yaoyaliyopo barabara za namba jijini Tanga kwa lengo la kuwaelimisha nakuwakumbusha kulipa kodi kwa wakati.Sambamba na hilo, maafisa hao pia waliweza kusikiliza kerozinazowakabili wafanyabiashara mbalimbali ikiwa ni pamoja na kusikiliza maoni yao kama mpango wa kutengeneza mazingira rafiki kati yao naTRA.Thabiti Salimu ambaye ni mfanyabiashara wa Ukwaju wa jumla na rejarejakatika eneo la barabara za namba amesema kuwa, atamshangaamfanyabiashara atayekwepa kulipa kodi hususani katika kipindi hikiambacho wameshuhudia miradi mingi ikitekelezwa kupitia kodi zao. “Rais Magufuli anatumia kodi zetu vizuri, tunaona utekelezaji wa miradimingi ya maendeleo hivyo lazima tuendelee kulipa kodi la sivyo kazi yautekelezaji wa miradi hii itakwama,” alisema Salimu. Naye Dina Mbenu, mfanyabiashara wa vipuli vya pikipiki amesema kuwa,ikiwa wafanyabiashara watakwepa kulipa kodi watasababisha madhara yakiuchumi na kuathiri jitihada za serikali za kuboresha miundombinuikiwemo barabara. Amesema hatua ya maafisa wa TRA kuwatembelea kwenye maduka yaokwa lengo la kuwahamasisha kulipa kodi na kusikiliza kero na maoni yaoinawasaidia kutopoteza muda kwenye ofisi za TRA wakisubiri kuhudumiwa. Kwa upande wake Afisa Msimamizi Mkuu wa Kodi Julius Mjenga amesemazoezi la kuwatembelea wafanyabiashara ni endelevu na kabla ya kufanyikaTanga, zoezi hilo limeshafanyika katika mikoa ya Dar es Salaam, Mwanza,Mbeya na Morogoro. Amesema lengo la kufanya hivyo ni kutoa elimu ya kodi, kuwakumbushawafanyabiashara kulipa kodi kwa wakati, kusikiliza maoni yao pamoja nachangamoto kwa ajili ya kuzitatua.Naye Meneja wa TRA Mkoa wa Tanga Specioza Owure, aliwaombawafanyabiashara kuunga mkono zoezi linalofanywa na maafisa wa TRA lautoaji elimu ya kodi, kusikiliza maoni na changamoto zao kwa kuwa zoezi hilo linalenga kuboresha huduma kwa mlipakodi.“Niwaombe wafanyabiashara wote mkiwaona maafisa wanatembelea,msifunge maduka, wapokeeni na kuwapa ushirikiano kwa kuwa wanalengakuwaelimisha na kuondoa changamoto mbalimbali zinazowakabili kwenyebiashara zenu ambazo kwa pamoja tunaweza kuzitafutia ufumbuzi,”alisema Owure. Amesema zoezi hilo la utoaji wa elimu ya kodi kwa wafanyabiasharamkoani humo linatarajiwa kumalizika Juni 30, 2020 na kwamba lengo likiwani kutaka kuwafikia wafanyabiashara wengi mkoani hapo.

UCHUMI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Mwandishi wetu, Tanga WAFANYABIASHARA wa Mkoa wa Tanga, wamesema hawaoni shidakulipa kodi baada ya kuona utekelezaji wa miradi mikubwa ya maendeleoinayofanywa na Rais Dk. John Magufuli kupitia kodi zao. Hayo yalizungumzwa na wafanyabiashara wakati wa kampeni ya elimukwa mlipakodi inayoendelea mkoani humo ambako maafisa wa Mamlakaya Mapato Tanzania (TRA) kutoka Makao Makuu kwa kukishirikiana namaafisa wa TRA mkoa wa Tanga. Maafisa hao waliwatembelea wafanyabiashara kwenye maduka yaoyaliyopo barabara za namba jijini Tanga kwa lengo la kuwaelimisha nakuwakumbusha kulipa kodi kwa wakati.Sambamba na hilo, maafisa hao pia waliweza kusikiliza kerozinazowakabili wafanyabiashara mbalimbali ikiwa ni pamoja na kusikiliza maoni yao kama mpango wa kutengeneza mazingira rafiki kati yao naTRA.Thabiti Salimu ambaye ni mfanyabiashara wa Ukwaju wa jumla na rejarejakatika eneo la barabara za namba amesema kuwa, atamshangaamfanyabiashara atayekwepa kulipa kodi hususani katika kipindi hikiambacho wameshuhudia miradi mingi ikitekelezwa kupitia kodi zao. “Rais Magufuli anatumia kodi zetu vizuri, tunaona utekelezaji wa miradimingi ya maendeleo hivyo lazima tuendelee kulipa kodi la sivyo kazi yautekelezaji wa miradi hii itakwama,” alisema Salimu. Naye Dina Mbenu, mfanyabiashara wa vipuli vya pikipiki amesema kuwa,ikiwa wafanyabiashara watakwepa kulipa kodi watasababisha madhara yakiuchumi na kuathiri jitihada za serikali za kuboresha miundombinuikiwemo barabara. Amesema hatua ya maafisa wa TRA kuwatembelea kwenye maduka yaokwa lengo la kuwahamasisha kulipa kodi na kusikiliza kero na maoni yaoinawasaidia kutopoteza muda kwenye ofisi za TRA wakisubiri kuhudumiwa. Kwa upande wake Afisa Msimamizi Mkuu wa Kodi Julius Mjenga amesemazoezi la kuwatembelea wafanyabiashara ni endelevu na kabla ya kufanyikaTanga, zoezi hilo limeshafanyika katika mikoa ya Dar es Salaam, Mwanza,Mbeya na Morogoro. Amesema lengo la kufanya hivyo ni kutoa elimu ya kodi, kuwakumbushawafanyabiashara kulipa kodi kwa wakati, kusikiliza maoni yao pamoja nachangamoto kwa ajili ya kuzitatua.Naye Meneja wa TRA Mkoa wa Tanga Specioza Owure, aliwaombawafanyabiashara kuunga mkono zoezi linalofanywa na maafisa wa TRA lautoaji elimu ya kodi, kusikiliza maoni na changamoto zao kwa kuwa zoezi hilo linalenga kuboresha huduma kwa mlipakodi.“Niwaombe wafanyabiashara wote mkiwaona maafisa wanatembelea,msifunge maduka, wapokeeni na kuwapa ushirikiano kwa kuwa wanalengakuwaelimisha na kuondoa changamoto mbalimbali zinazowakabili kwenyebiashara zenu ambazo kwa pamoja tunaweza kuzitafutia ufumbuzi,”alisema Owure. Amesema zoezi hilo la utoaji wa elimu ya kodi kwa wafanyabiasharamkoani humo linatarajiwa kumalizika Juni 30, 2020 na kwamba lengo likiwani kutaka kuwafikia wafanyabiashara wengi mkoani hapo. ### Response: UCHUMI ### End

MAPUTO, MSUMBIJI RAIS Filipe Nyusi wa Msumbiji amesema kuwa jeshi la vikosi vya ulinzi na usalama vya nchi hiyo limekabiliana vikali na wanamgambo vamizi baada ya kushambulia mji wa Macomia katika jimbo tajiri kwa gesi Kaskazini mwa nchi hiyo Alhamisi iliyopita. Mji wa Macomia unaopatikana umbali wa kilomita 230 kutoka Pemba makao makuu ya jimbo la Cabo Delgado ni mji muhimu kuwahi kushambuliwa hivi karibuni tangu kuanza mwaka huu kufuatia kushadidi mashambulizi ya wanamgambo hao wanaotajwa kuwa na mfungamano na kundi la kigaidi la Daesh. Wachambuzi wa mambo wanasema kuwa mapigano makali yalishuhudiwa baada ya kushambuliwa mji huo.  Mapigano hayo yalianza mapema Alhamisi iliyopita kufuatia hujuma ya wanamgambo hao vamizi waliohujumu nyumba za raia na miundo mbinu na kusababisha raia kuyakimbia makazi yao. Rais  Nyusi alisema kuwa mapigano yaliyoendeshwa na vikosi vya ulinzi na usalama vya nchi yake yalikuwa makubwa na yaliyozaa matunda. Alisema wamepata taarifa kwamba makada wakuu wa wanamgambo hao wameuliwa. AP

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- MAPUTO, MSUMBIJI RAIS Filipe Nyusi wa Msumbiji amesema kuwa jeshi la vikosi vya ulinzi na usalama vya nchi hiyo limekabiliana vikali na wanamgambo vamizi baada ya kushambulia mji wa Macomia katika jimbo tajiri kwa gesi Kaskazini mwa nchi hiyo Alhamisi iliyopita. Mji wa Macomia unaopatikana umbali wa kilomita 230 kutoka Pemba makao makuu ya jimbo la Cabo Delgado ni mji muhimu kuwahi kushambuliwa hivi karibuni tangu kuanza mwaka huu kufuatia kushadidi mashambulizi ya wanamgambo hao wanaotajwa kuwa na mfungamano na kundi la kigaidi la Daesh. Wachambuzi wa mambo wanasema kuwa mapigano makali yalishuhudiwa baada ya kushambuliwa mji huo.  Mapigano hayo yalianza mapema Alhamisi iliyopita kufuatia hujuma ya wanamgambo hao vamizi waliohujumu nyumba za raia na miundo mbinu na kusababisha raia kuyakimbia makazi yao. Rais  Nyusi alisema kuwa mapigano yaliyoendeshwa na vikosi vya ulinzi na usalama vya nchi yake yalikuwa makubwa na yaliyozaa matunda. Alisema wamepata taarifa kwamba makada wakuu wa wanamgambo hao wameuliwa. AP ### Response: KIMATAIFA ### End

Na Mwandishi Wetu, Dar es Salaam TAASISI ya Utawala Bora na Maendeleo Tanzania (CEGODETA) imetoa angalizo kwa vyama vya siasa nchini kuwa makini katika masuala ya kuvuana uanachama au kufukazana. Imesema mambo hayo yana hatari kubwa ya kudhoofisha vyama husika na kujenga maadui zaidi ndani ya vyama hivyo. Mkurugenzi wa CEGODETA, Thomas Ngawaiya, alikuwa akizungumzia masuala mbalimbali yanayohusiana na uendeshaji wa vyama vya siasa nchini. Alisema badala ya  kufikia uamuzi kama huo ambao ni mzito ni vizuri kutafuta namna ya kuleta muungamo ndani ya vyama husika, kuwashinda maadui. Ngawaiya ambaye ni mwanasiasa mkongwe alitoa mfano wa kilichotokea katika Chama Cha Mapinduzi (CCM) hivi karibuni ambako viongozi kadhaa walifukuzwa akiwamo aliyekuwa Mwenyekiti wa Umoja wa Wanawake wa Chama hicho (UWT), Sophia Simba. Alisema  aliwahi kutoa angalizo kama hilo kwa vyama vingine kama Tanzania Labour Party (TLP) na Chama cha Demokrasia na Maedeleo (Chadema). Ngawaiya alivishauri vyama vya siasa  na viongozi wake kabla ya kuchukua hatua za kufukuzana  ni vema kuwaita wahusika ili wajieleze na kutafuta njia nzuri ya kumaliza tofauti ambazo zinakuwa zimejitokeza. Alisema katika siasa kuna kutofautiana katika mawazo na kupingana, lakini hiyo haina maana ya kujenga chuki na kufikia hata kufukuzana. “Unapomvua uanachama kada wako, kwanza unapunguza idadi ya wanachama na hawata wale wanaomuunga mkono, hali inayoweza kusababisha chuki na hata visasi,” alisema.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na Mwandishi Wetu, Dar es Salaam TAASISI ya Utawala Bora na Maendeleo Tanzania (CEGODETA) imetoa angalizo kwa vyama vya siasa nchini kuwa makini katika masuala ya kuvuana uanachama au kufukazana. Imesema mambo hayo yana hatari kubwa ya kudhoofisha vyama husika na kujenga maadui zaidi ndani ya vyama hivyo. Mkurugenzi wa CEGODETA, Thomas Ngawaiya, alikuwa akizungumzia masuala mbalimbali yanayohusiana na uendeshaji wa vyama vya siasa nchini. Alisema badala ya  kufikia uamuzi kama huo ambao ni mzito ni vizuri kutafuta namna ya kuleta muungamo ndani ya vyama husika, kuwashinda maadui. Ngawaiya ambaye ni mwanasiasa mkongwe alitoa mfano wa kilichotokea katika Chama Cha Mapinduzi (CCM) hivi karibuni ambako viongozi kadhaa walifukuzwa akiwamo aliyekuwa Mwenyekiti wa Umoja wa Wanawake wa Chama hicho (UWT), Sophia Simba. Alisema  aliwahi kutoa angalizo kama hilo kwa vyama vingine kama Tanzania Labour Party (TLP) na Chama cha Demokrasia na Maedeleo (Chadema). Ngawaiya alivishauri vyama vya siasa  na viongozi wake kabla ya kuchukua hatua za kufukuzana  ni vema kuwaita wahusika ili wajieleze na kutafuta njia nzuri ya kumaliza tofauti ambazo zinakuwa zimejitokeza. Alisema katika siasa kuna kutofautiana katika mawazo na kupingana, lakini hiyo haina maana ya kujenga chuki na kufikia hata kufukuzana. “Unapomvua uanachama kada wako, kwanza unapunguza idadi ya wanachama na hawata wale wanaomuunga mkono, hali inayoweza kusababisha chuki na hata visasi,” alisema. ### Response: KITAIFA ### End

Na SHERMARX NGAHEMERA, SHERIA ya Madini ya mwaka 2010 imefanyiwa mabadiliko makubwa, hivyo kuanzia sasa mambo ya utoaji wa Leseni za Madini umesimamishwa hadi itakapoundwa Tume au Kamisheni ya Madini kama sheria inavyotaka. Sheria ya Madini imefanyiwa mabadiliko makubwa na mabadiliko ya Sheria  2017 (Sheria Iliyoandikishwa  na Mengineyo ya Mwaka 2017 ( Written Law Miscellaneous Ammenfments  2017), iliyopitishwa na kikao cha Bajeti na imesheheni makatazo ya mambo mengi ili kubana utoroshaji wa mapato ya Serikali. Sheria hiyo imefuta Wakala wa Madini iliyojulikana kama Tanzania Minerals Audit Agency (TMAA) na ofisi nane za kushughulikia madini nchini. Kwa maelezo ya Profesa James Mdoe, Katibu Mkuu Wizara ya  Nishati na Madini, amewaambia waandishi wa habari kuwa wale wanaotaka kupeleka madini nje wanatakiwa kulipa ‘Clearing Fee’ ya  kiwango cha asilimia moja ya thamani ya madini hayo, ambayo yamefanyiwa ukaguzi na kuthaminishwa  na Ofisi ya Kamishina wa Madini kwa muda huo wa mpito hadi Kamisheni ya Madini itakapoanza kazi rasmi baada ya kuundwa. Aliainisha kuwa, hayo ni pamoja na majukumu yote ya kazi iliyokuwa inafanywa na TMAA kwa muda itafanywa  na ofisi hiyo, ikiwamo makusanyo ya mrabaha kwa madini ya ujenzi na ya viwanda, uthibitishaji wa  vocha za malipo  na usalama wa madini migodini. Majukumu mengine yaliyoathirika ni usimamizi wa migodi kwa kupitia mahitaji ya wazalishaji wote wa madini  na miradi yao, ukaguzi katika sehemu za kutokea na kusafirisha mizigo, ikiwamo viwanja vya ndege na mipaka  ya nchi pamoja na bandari kuzuia upoteaji madini kwenda nje. Profesa Mdoe alisema kuwa, mrabaha kuhusu madini mbalimbali umeongezeka, ambapo madini ya metali kama dhahabu, shaba  na fedha yameongezeka kutoka kiwango cha awali cha asilimia 4 hadi asilimia 6. Wakati huohuo madini ya vito na ya thamani kama almasi, yakuti, ganeti na tanzanite  yameongezeka mrabaha kuwa wa asilimia 6 kutoka za awali asilimia 5. Wachimbaji wadogo kulipa kodi Alisema sheria mpya inataka kila mtu au taasisi katika mnyororo wa thamani atailipa serikali kwa mapato na huduma mbalimbali ambapo tozo ya asilimia 5 kwa mara ya kwanza itakusanywa na madalali  na wafanyabiashara wakubwa (dealers) kutoka kwa wachimbaji wadogo wadogo kama kodi ya makusanyo (withholding tax)  na kuwasilishwa kwa Mamlaka ya Kodi Tanzania (TRA) Amewataka wadau wote kushirikiana na wafanyakazi waliopo, kwani wanafanya majukumu yao kama ilivyoainishwa na Wizara na katika misingi ya sheria kwa mafanikio makubwa kukusanya maduhuli yote ya serikali katika wakati huu wa mpito. Aliwahakikishia wafanyakazi ambao hawakuhusika na mtafaruku wa biashara ya madini kuwa wataendelea na kazi kama kawaida na kupata stahiki zao za malipo kwa mpangilio mpya hadi hapo mabadiliko yatakapofanyika kikamilifu kwa sheria mpya. Wafanyakazi hao wameambiwa  wataendelea kutoa mwendelezo wa leseni za wachimbaji wadogo wadogo, kwa vile maofisa wote wa TMAA na wale wa ofisi za kanda wako chini ya kanda, wakati utambulisho na vifaa vya kazi vyote vitatolewa na Kamishina wa Madini, vikiwamo  mihuri, lakiri na risiti, vikionesha ofisi hiyo ya Kamishina wa Madini. Mabadiliko haya ni matokeo ya ripoti mbili  zilizoanzishwa na Rais John Magufuli  kuchunguza kuhusu mwenendo wa biashara ya madini  na makinikia, ambayo ilifichua uozo na wizi wa kutisha na udanganyifu uliokithiri wa rasilimali za taifa za madini  zenye thamani ya mamia ya shilingi trilioni na hivyo Bunge kubadilisha sheria mbalimbali  zilizoleta mabadiliko makubwa  ambayo yamelenga uboreshaji  huduma na ukusanyaji mapato ya taifa. Matokeo yake kwa undani ni kupata sheria tatu ambazo zina  mtazamo wa kuboresha Uchumi wa nchi, zikiwamo (Written Laws Miscellaneous  Act , 2017, Natural Wealth and Resources (Permanent  Sovereignty) Act 2017 na Natural Wealth and Contracts Review and Renegotiation of Unconscionable Terms Act  2017. Sheria hizo wanadai wengi ni sawa na tangazo la vita kwa ubeberu,  mtazamo ambao Rais  Magufuli ameuona na Waziri wake wa Katiba na Sheria, Profesa Palamagamba Kabudi  kuukubali.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na SHERMARX NGAHEMERA, SHERIA ya Madini ya mwaka 2010 imefanyiwa mabadiliko makubwa, hivyo kuanzia sasa mambo ya utoaji wa Leseni za Madini umesimamishwa hadi itakapoundwa Tume au Kamisheni ya Madini kama sheria inavyotaka. Sheria ya Madini imefanyiwa mabadiliko makubwa na mabadiliko ya Sheria  2017 (Sheria Iliyoandikishwa  na Mengineyo ya Mwaka 2017 ( Written Law Miscellaneous Ammenfments  2017), iliyopitishwa na kikao cha Bajeti na imesheheni makatazo ya mambo mengi ili kubana utoroshaji wa mapato ya Serikali. Sheria hiyo imefuta Wakala wa Madini iliyojulikana kama Tanzania Minerals Audit Agency (TMAA) na ofisi nane za kushughulikia madini nchini. Kwa maelezo ya Profesa James Mdoe, Katibu Mkuu Wizara ya  Nishati na Madini, amewaambia waandishi wa habari kuwa wale wanaotaka kupeleka madini nje wanatakiwa kulipa ‘Clearing Fee’ ya  kiwango cha asilimia moja ya thamani ya madini hayo, ambayo yamefanyiwa ukaguzi na kuthaminishwa  na Ofisi ya Kamishina wa Madini kwa muda huo wa mpito hadi Kamisheni ya Madini itakapoanza kazi rasmi baada ya kuundwa. Aliainisha kuwa, hayo ni pamoja na majukumu yote ya kazi iliyokuwa inafanywa na TMAA kwa muda itafanywa  na ofisi hiyo, ikiwamo makusanyo ya mrabaha kwa madini ya ujenzi na ya viwanda, uthibitishaji wa  vocha za malipo  na usalama wa madini migodini. Majukumu mengine yaliyoathirika ni usimamizi wa migodi kwa kupitia mahitaji ya wazalishaji wote wa madini  na miradi yao, ukaguzi katika sehemu za kutokea na kusafirisha mizigo, ikiwamo viwanja vya ndege na mipaka  ya nchi pamoja na bandari kuzuia upoteaji madini kwenda nje. Profesa Mdoe alisema kuwa, mrabaha kuhusu madini mbalimbali umeongezeka, ambapo madini ya metali kama dhahabu, shaba  na fedha yameongezeka kutoka kiwango cha awali cha asilimia 4 hadi asilimia 6. Wakati huohuo madini ya vito na ya thamani kama almasi, yakuti, ganeti na tanzanite  yameongezeka mrabaha kuwa wa asilimia 6 kutoka za awali asilimia 5. Wachimbaji wadogo kulipa kodi Alisema sheria mpya inataka kila mtu au taasisi katika mnyororo wa thamani atailipa serikali kwa mapato na huduma mbalimbali ambapo tozo ya asilimia 5 kwa mara ya kwanza itakusanywa na madalali  na wafanyabiashara wakubwa (dealers) kutoka kwa wachimbaji wadogo wadogo kama kodi ya makusanyo (withholding tax)  na kuwasilishwa kwa Mamlaka ya Kodi Tanzania (TRA) Amewataka wadau wote kushirikiana na wafanyakazi waliopo, kwani wanafanya majukumu yao kama ilivyoainishwa na Wizara na katika misingi ya sheria kwa mafanikio makubwa kukusanya maduhuli yote ya serikali katika wakati huu wa mpito. Aliwahakikishia wafanyakazi ambao hawakuhusika na mtafaruku wa biashara ya madini kuwa wataendelea na kazi kama kawaida na kupata stahiki zao za malipo kwa mpangilio mpya hadi hapo mabadiliko yatakapofanyika kikamilifu kwa sheria mpya. Wafanyakazi hao wameambiwa  wataendelea kutoa mwendelezo wa leseni za wachimbaji wadogo wadogo, kwa vile maofisa wote wa TMAA na wale wa ofisi za kanda wako chini ya kanda, wakati utambulisho na vifaa vya kazi vyote vitatolewa na Kamishina wa Madini, vikiwamo  mihuri, lakiri na risiti, vikionesha ofisi hiyo ya Kamishina wa Madini. Mabadiliko haya ni matokeo ya ripoti mbili  zilizoanzishwa na Rais John Magufuli  kuchunguza kuhusu mwenendo wa biashara ya madini  na makinikia, ambayo ilifichua uozo na wizi wa kutisha na udanganyifu uliokithiri wa rasilimali za taifa za madini  zenye thamani ya mamia ya shilingi trilioni na hivyo Bunge kubadilisha sheria mbalimbali  zilizoleta mabadiliko makubwa  ambayo yamelenga uboreshaji  huduma na ukusanyaji mapato ya taifa. Matokeo yake kwa undani ni kupata sheria tatu ambazo zina  mtazamo wa kuboresha Uchumi wa nchi, zikiwamo (Written Laws Miscellaneous  Act , 2017, Natural Wealth and Resources (Permanent  Sovereignty) Act 2017 na Natural Wealth and Contracts Review and Renegotiation of Unconscionable Terms Act  2017. Sheria hizo wanadai wengi ni sawa na tangazo la vita kwa ubeberu,  mtazamo ambao Rais  Magufuli ameuona na Waziri wake wa Katiba na Sheria, Profesa Palamagamba Kabudi  kuukubali. ### Response: KITAIFA ### End

Utaratibu wa awali ilikuwa timu mbili za juu zinawakilisha nchi kwenye michuano ya kimataifa ambapo bingwa alishiriki Ligi ya Mabingwa na mshindi wa pili alishiriki Kombe la Shirikisho Afrika.Lakini sasa utaratibu umebadilika ambapo sasa TFF imeanzisha kombe la Shirikisho litakaloanza Novemba mwaka huu kwa kushirikisha timu 60 kutoka Ligi Kuu, ligi daraja la kwanza na la pili na bingwa atashiriki kombe la Shirikisho.Hiyo inamaanisha kuwa timu zitakazowakilisha nchi kwenye michuano ya kimataifa mwaka 2017 zitatokana na bingwa wa msimu wa 2015/2016 na bingwa wa Kombe la TFF wa mwaka 2015/2016.Akizungumza na waandishi wa habari Dar es Salaam jana, Ofisa Habari wa TFF, Baraka Kizuguto alisema kombe la TFF litaanza Novemba na litamalizika wiki ya pili ya Mei ikipishana wiki moja na Ligi Kuu itakayokwisha wiki ya kwanza ya Mei mwakani.Kizuguto alisema: “Kombe la Shirikisho (TFF) litachezwa kwa mtindo wa mtoano na bingwa ndiye atawakilisha nchi kwenye Kombe la Shirikisho barani Afrika”.Aidha, alisema endapo itatokea bingwa wa Kombe la TFF ndiye atakayekuwa bingwa wa Ligi Kuu basi mshindi wa pili wa kombe la TFF ndiye atawakilisha nchi kwenye kombe la Shirikisho. “Timu zitakazoshiriki ni 16 ambazo zinacheza Ligi Kuu na 24 za daraja la kwanza na 24 pia zinazocheza ligi daraja la pili,” alisema Kizuguto.Kuhusu Ligi Kuu bara, Ofisa Mkuu wa Bodi ya Ligi, Boniface Wambura alisema ligi inatarajiwa kuanza Septemba 12 huu na kumalizika Mei 7, mwakani.“Ligi yetu itaanza kutimua vumbi kwenye viwanja mbalimbali hapa nchini na imezingatia ratiba ya mashindano ya kimataifa, Kombe la TFF ambalo litaanza Novemba, uchaguzi mkuu wa rais wabunge na madiwani pamoja na ligi daraja la kwanza na imezingatia uwiano wa mechi za nyumbani na ugenini kwa timu zote,” alisema Wambura.Kwenye ratiba iliyotoka jana, Simba itacheza na Yanga zitacheza Septemba 26 kabla ya kurudiana Februari 20 mwakani. Siku ya ufunguzi kutakuwa na mechi kati ya Ndanda watakaoikaribisha Mgambo Shooting kwenye uwanja wa Nang’wanda - Mtwara, Simba watakuwa wageni wa timu ya African Sports kwenye Uwanja wa Mkwakwani, Tanga.Majimaji wataialika JKT Ruvu Uwanja wa Majimaji - Songea, Azam FC watawaalika maaskari magereza wa Mbeya Tanzania kwenye Uwanja wa Azam Complex, Dar es Salaam huku Stand United wakiivaa Mtibwa Sugar kwenye Uwanja wa Kambarage, Shinyanga.Wageni Toto Africans na Mwadui watakuwa kwenye kibarua cha kuoneshana nani bora kwenye Uwanja wa CCM Kirumba, Mwanza na Mbeya City wataialika Kagera Sugar kwenye Uwanja wa Sokoine na Septemba 13, Yanga watakuwa wenyeji wa Coastal Union, Uwanja wa Taifa.Pia Wambura alisema wamekagua viwanja vyote ambavyo vitatumika na kukuta karibu vyote vina mapungufu isipokuwa Azam Complex na Taifa na kuwataarifu wamiliki kuvifanyia marekebisho kabla ligi kuanza.“Katika timu 16 zinazocheza ligi kuu ni timu nne tu zenye viwanja, ambazo ni JKT Ruvu, Mwadui, Azam FC na Mtibwa na viwanja vyao havitumiki kwenye michezo inayozihusisha wao na timu za Simba na Yanga kutokana na kuwa na uwezo mdogo wa kubeba mashabiki na usalama pia,” alisema Wambura.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Utaratibu wa awali ilikuwa timu mbili za juu zinawakilisha nchi kwenye michuano ya kimataifa ambapo bingwa alishiriki Ligi ya Mabingwa na mshindi wa pili alishiriki Kombe la Shirikisho Afrika.Lakini sasa utaratibu umebadilika ambapo sasa TFF imeanzisha kombe la Shirikisho litakaloanza Novemba mwaka huu kwa kushirikisha timu 60 kutoka Ligi Kuu, ligi daraja la kwanza na la pili na bingwa atashiriki kombe la Shirikisho.Hiyo inamaanisha kuwa timu zitakazowakilisha nchi kwenye michuano ya kimataifa mwaka 2017 zitatokana na bingwa wa msimu wa 2015/2016 na bingwa wa Kombe la TFF wa mwaka 2015/2016.Akizungumza na waandishi wa habari Dar es Salaam jana, Ofisa Habari wa TFF, Baraka Kizuguto alisema kombe la TFF litaanza Novemba na litamalizika wiki ya pili ya Mei ikipishana wiki moja na Ligi Kuu itakayokwisha wiki ya kwanza ya Mei mwakani.Kizuguto alisema: “Kombe la Shirikisho (TFF) litachezwa kwa mtindo wa mtoano na bingwa ndiye atawakilisha nchi kwenye Kombe la Shirikisho barani Afrika”.Aidha, alisema endapo itatokea bingwa wa Kombe la TFF ndiye atakayekuwa bingwa wa Ligi Kuu basi mshindi wa pili wa kombe la TFF ndiye atawakilisha nchi kwenye kombe la Shirikisho. “Timu zitakazoshiriki ni 16 ambazo zinacheza Ligi Kuu na 24 za daraja la kwanza na 24 pia zinazocheza ligi daraja la pili,” alisema Kizuguto.Kuhusu Ligi Kuu bara, Ofisa Mkuu wa Bodi ya Ligi, Boniface Wambura alisema ligi inatarajiwa kuanza Septemba 12 huu na kumalizika Mei 7, mwakani.“Ligi yetu itaanza kutimua vumbi kwenye viwanja mbalimbali hapa nchini na imezingatia ratiba ya mashindano ya kimataifa, Kombe la TFF ambalo litaanza Novemba, uchaguzi mkuu wa rais wabunge na madiwani pamoja na ligi daraja la kwanza na imezingatia uwiano wa mechi za nyumbani na ugenini kwa timu zote,” alisema Wambura.Kwenye ratiba iliyotoka jana, Simba itacheza na Yanga zitacheza Septemba 26 kabla ya kurudiana Februari 20 mwakani. Siku ya ufunguzi kutakuwa na mechi kati ya Ndanda watakaoikaribisha Mgambo Shooting kwenye uwanja wa Nang’wanda - Mtwara, Simba watakuwa wageni wa timu ya African Sports kwenye Uwanja wa Mkwakwani, Tanga.Majimaji wataialika JKT Ruvu Uwanja wa Majimaji - Songea, Azam FC watawaalika maaskari magereza wa Mbeya Tanzania kwenye Uwanja wa Azam Complex, Dar es Salaam huku Stand United wakiivaa Mtibwa Sugar kwenye Uwanja wa Kambarage, Shinyanga.Wageni Toto Africans na Mwadui watakuwa kwenye kibarua cha kuoneshana nani bora kwenye Uwanja wa CCM Kirumba, Mwanza na Mbeya City wataialika Kagera Sugar kwenye Uwanja wa Sokoine na Septemba 13, Yanga watakuwa wenyeji wa Coastal Union, Uwanja wa Taifa.Pia Wambura alisema wamekagua viwanja vyote ambavyo vitatumika na kukuta karibu vyote vina mapungufu isipokuwa Azam Complex na Taifa na kuwataarifu wamiliki kuvifanyia marekebisho kabla ligi kuanza.“Katika timu 16 zinazocheza ligi kuu ni timu nne tu zenye viwanja, ambazo ni JKT Ruvu, Mwadui, Azam FC na Mtibwa na viwanja vyao havitumiki kwenye michezo inayozihusisha wao na timu za Simba na Yanga kutokana na kuwa na uwezo mdogo wa kubeba mashabiki na usalama pia,” alisema Wambura. ### Response: MICHEZO ### End

MBUNGE wa Muleba Kusini, Profesa Anna Tibaijuka (CCM) amesema sababu ya Bodi ya Shule ya Sekondari ya Barbro Johansson Model Girls ya kutaka kurudisha Sh bilioni 1.617 kwa Mkurugenzi wa Mashitaka nchini (DPP), Biswalo Mganga ni kumchangia James Rugemalira anayekabiliwa na kesi ya uhuhumu ili atoke gerezani.Ametoa kauli hiyo kwenye mahojiano na kusema kuwa yeye kama Mdhamini wa Bodi hiyo ana wajibu wa kupokea michango ya fedha kutoka kwa watu mbalimbali kwa maendeleo ya shule yao.Profesa Tibaijuka amesema Rugemalira aliwapa fedha hizo kama mchango wake binafsi ambao wao kama shule waliutumia katika kulipa mkopo wao wa Sh bilioni 2.4 katika Benki M wakati huo na kujenga hosteli ya wasichana walioipa jina la ‘Maria Nyerere Hostel.’Amesema nafasi ya udhamini aliyonayo katika shule hiyo ndiyo iliyomfanya kupokea fedha hizo Sh bilioni 1.617 kutoka kwa Rugemalira, lakini pia hupokea michango kutoka kwa watu wengine mbalimbali.Kwa mujibu wa Profesa Tibaijuka, uamuzi wa kurudisha fedha hizo kwa DPP umefanywa na Bodi ya Shule baada ya Rais John Magufuli kumshauri DPP ili washitakiwa wanaokabiliwa na kesi za uhujumu uchumi waandike barua za kukiri kosa, kuomba msamaha na kukubali kurejesha fedha na mali za serikali.Alimpongeza Rais Magufuli kwa uamuzi huo kwa kuwa kasi ya kesi za washitakiwa wengi wa uhujumu uchumi ni ndogo na kuwafanya kubaki magerezani kwa muda mrefu bila kesi hizo kutolewa uamuzi.Fedha hizo ambazo zilizua gumzo nchini miaka michache iliyopita, zilielezwa kuwa ni sehemu ya fedha walizogawiwa watu mbalimbali kutoka katika Akaunti ya Tegeta Escrow katika Benki Kuu ya Tanzania (BoT).Kutokana na sintofahamu hiyo iliyomkumba, Profesa Tibaijuka alisema kukosekana kwa sheria inayohusu watu kutoa na kupokea michango (Voluntary Contribution Act) nchini, ilichangia yeye kuchafuliwa baada ya kupokea mchango huo wa fedha kutoka kwa Rugemalira.Alisema taasisi kubwa kama ya ‘Bill & Melinda Gates Foundation’ zinatoa misaada na michango mbalimbali kwa sababu katika nchi zao kuna sheria kama hiyo inayowawezesha kufanya hivyo.Alisema ni vyema hata hapa nchini ikatungwa sheria ya kuhalalisha michango ili wenye uwezo wafanye hivyo kwa uhuru.“Mchango hutolewa na kupokewa kwa nia njema, kwa mfano ndugu mwandishi, wewe si uliwahi kufanya harusi? (jibu ndiyo), watu si walikuchangia? (Jibu ndiyo), sasa waliokuchangia unajua hela zao walizipataje au walizitoa wapi? (Jibu hapana).Wakati Profesa Tibaijuka akieleza hayo, imebainika kuwa kati ya watuhumiwa 467 wa makosa ya uhujumu uchumi walioandika barua kwa DPP yumo aliyekuwa Mkurugenzi wa zamani wa Mipango, Ufuatiliaji na Tathimini wa Taasisi ya Kuzuia na Kupambana na Rushwa (Takukuru), Kulthum Mansoor na aliyekuwa Makamu wa Rais wa Shirikisho la Soka Tanzania (TFF), Michael Wambura.Mansoor na Wambura wameandika barua kwa DPP kuomba msamaha na kukiri makosa ya uhujumu uchumi yanayowakabili.Hayo yalibainishwa jana katika Mahakama ya Hakimu Mkazi Kisutu, Dar es Salaam wakati kesi hizo za uhujumu uchumi zilipokuja kwa ajili ya kutajwa.Katika kesi ya Wambura, Wakili wa Serikali Mwandamizi, Wankyo Simon alidai mbele ya Hakimu Mkazi Mwandamizi Mfawidhi, Kelvin Mhina kuwa shauri hilo limekuja kwa ajili ya kutajwa na upelelezi haujakamilika.Baada ya kueleza hayo, Wambura alidai ameandika barua kwa DPP kutokana na agizo la msamaha uliotolewa na Rais Magufuli hivyo, ameuomba upande wa mashitaka kufuatilia barua hiyo ili apate majibu kwa haraka. Wakili Simon alidai atafuatilia taarifa hizo kwa DPP na itatoa taarifa mapema.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- MBUNGE wa Muleba Kusini, Profesa Anna Tibaijuka (CCM) amesema sababu ya Bodi ya Shule ya Sekondari ya Barbro Johansson Model Girls ya kutaka kurudisha Sh bilioni 1.617 kwa Mkurugenzi wa Mashitaka nchini (DPP), Biswalo Mganga ni kumchangia James Rugemalira anayekabiliwa na kesi ya uhuhumu ili atoke gerezani.Ametoa kauli hiyo kwenye mahojiano na kusema kuwa yeye kama Mdhamini wa Bodi hiyo ana wajibu wa kupokea michango ya fedha kutoka kwa watu mbalimbali kwa maendeleo ya shule yao.Profesa Tibaijuka amesema Rugemalira aliwapa fedha hizo kama mchango wake binafsi ambao wao kama shule waliutumia katika kulipa mkopo wao wa Sh bilioni 2.4 katika Benki M wakati huo na kujenga hosteli ya wasichana walioipa jina la ‘Maria Nyerere Hostel.’Amesema nafasi ya udhamini aliyonayo katika shule hiyo ndiyo iliyomfanya kupokea fedha hizo Sh bilioni 1.617 kutoka kwa Rugemalira, lakini pia hupokea michango kutoka kwa watu wengine mbalimbali.Kwa mujibu wa Profesa Tibaijuka, uamuzi wa kurudisha fedha hizo kwa DPP umefanywa na Bodi ya Shule baada ya Rais John Magufuli kumshauri DPP ili washitakiwa wanaokabiliwa na kesi za uhujumu uchumi waandike barua za kukiri kosa, kuomba msamaha na kukubali kurejesha fedha na mali za serikali.Alimpongeza Rais Magufuli kwa uamuzi huo kwa kuwa kasi ya kesi za washitakiwa wengi wa uhujumu uchumi ni ndogo na kuwafanya kubaki magerezani kwa muda mrefu bila kesi hizo kutolewa uamuzi.Fedha hizo ambazo zilizua gumzo nchini miaka michache iliyopita, zilielezwa kuwa ni sehemu ya fedha walizogawiwa watu mbalimbali kutoka katika Akaunti ya Tegeta Escrow katika Benki Kuu ya Tanzania (BoT).Kutokana na sintofahamu hiyo iliyomkumba, Profesa Tibaijuka alisema kukosekana kwa sheria inayohusu watu kutoa na kupokea michango (Voluntary Contribution Act) nchini, ilichangia yeye kuchafuliwa baada ya kupokea mchango huo wa fedha kutoka kwa Rugemalira.Alisema taasisi kubwa kama ya ‘Bill & Melinda Gates Foundation’ zinatoa misaada na michango mbalimbali kwa sababu katika nchi zao kuna sheria kama hiyo inayowawezesha kufanya hivyo.Alisema ni vyema hata hapa nchini ikatungwa sheria ya kuhalalisha michango ili wenye uwezo wafanye hivyo kwa uhuru.“Mchango hutolewa na kupokewa kwa nia njema, kwa mfano ndugu mwandishi, wewe si uliwahi kufanya harusi? (jibu ndiyo), watu si walikuchangia? (Jibu ndiyo), sasa waliokuchangia unajua hela zao walizipataje au walizitoa wapi? (Jibu hapana).Wakati Profesa Tibaijuka akieleza hayo, imebainika kuwa kati ya watuhumiwa 467 wa makosa ya uhujumu uchumi walioandika barua kwa DPP yumo aliyekuwa Mkurugenzi wa zamani wa Mipango, Ufuatiliaji na Tathimini wa Taasisi ya Kuzuia na Kupambana na Rushwa (Takukuru), Kulthum Mansoor na aliyekuwa Makamu wa Rais wa Shirikisho la Soka Tanzania (TFF), Michael Wambura.Mansoor na Wambura wameandika barua kwa DPP kuomba msamaha na kukiri makosa ya uhujumu uchumi yanayowakabili.Hayo yalibainishwa jana katika Mahakama ya Hakimu Mkazi Kisutu, Dar es Salaam wakati kesi hizo za uhujumu uchumi zilipokuja kwa ajili ya kutajwa.Katika kesi ya Wambura, Wakili wa Serikali Mwandamizi, Wankyo Simon alidai mbele ya Hakimu Mkazi Mwandamizi Mfawidhi, Kelvin Mhina kuwa shauri hilo limekuja kwa ajili ya kutajwa na upelelezi haujakamilika.Baada ya kueleza hayo, Wambura alidai ameandika barua kwa DPP kutokana na agizo la msamaha uliotolewa na Rais Magufuli hivyo, ameuomba upande wa mashitaka kufuatilia barua hiyo ili apate majibu kwa haraka. Wakili Simon alidai atafuatilia taarifa hizo kwa DPP na itatoa taarifa mapema. ### Response: KITAIFA ### End

WAKATI Wizara ya Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Afrika Mashariki imesema kiongozi wa ngazi ya Taifa atakayeiwakilisha nchi katika maziko ya kitaifa ya Rais wa zamani wa Zimbabwe, Robert Mugabe, atajulikana leo, jabali huyo wa Afrika atazikwa kijijini kwake Kutama na siyo katika makaburi ya Mashujaa jijini Harare. Aidha, imesema wizara hiyo haihusiki na taarifa inayosambaa kwenye mitandao ya kijamii inayoonesha orodha ya viongozi wa mataifa mbalimbali watakaoiwakilisha nchi kwenye maziko hayo. Taarifa hiyo kwa upande wa Tanzania inamtaja Rais John Magufuli, Rais Mstaafu wa Awamu ya Tatu, Benjamin Mkapa na Rais Mstaafu wa Awamu ya Nne, Jakaya Kikwete.Msemaji wa Wizara ya Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Afrika Mashariki, Emmanuel Buhohela, aliliambia gazeti hili jana kuwa, wizara bado haijatoa taarifa kuhusu kiongozi atakayeiwakilisha nchi na itaeleza hilo leo.“Haijathibitishwa bado kiongozi gani atakwenda. Lakini natumaini mpaka kesho (leo) tutakuwa tumejua,” alisema.Alipoulizwa kama ana taarifa yoyote kuhusu habari inayosambaa katika mitandaoni ya kijamii ikinukuu chanzo kuwa ni The Independent Observer ikiwataja viongozi wa nchi mbalimbali ikiwamo Tanzania watakaokwenda kumzika Mugabe, Bohohela alisema wizara hiyo haijapokea wala kutoa taarifa yoyote kuhusu suala hilo.Mugabe (95) alifariki Septemba 6, mwaka huu nchini Singapore alikokwenda kutibiwa. Mwili wake uliwasili nchini humo juzi tayari kwa maziko yanayotarajiwa kufanyika Jumapili kesho kutwa. Katika hatua nyingine, mvutano ulioibuka juu ya mahali atakapozikwa Mugabe umepatiwa ufumbuzi na sasa atazikwa katika kijiji alichozaliwa wiki ijayo, huku kiongozi huyo akiacha wosia kuwa mkewe Grace asiondoke karibu na jeneza lake wakati wote wa mazishi yake.Awali kuliibuka utata juu ya mahali atakapozikwa mwanasiasa huyo mkongwe na jabali la siasa za Zimbabwe na Afrika, baada ya kuibuka mvutano baina ya familia yake iliyotaka azikwe kijijini kwake na serikali ambayo ilitaka azikwe katika makaburi ya kumbukumbu ya mashujaa wa taifa hilo mjini Harare. Mpwa wa Mugabe, Leo Mugabe jana aliliambia Shirika la Habari la Ufaransa (AFP) kuwa, mwili wa kiongozi huyo utazikwa kwa faragha kijijini kwake Kutama.“Mwili wake utalala Kutama Jumapili usiku na kufuatiwa na mazishi ya faragha yatakayofanyika kati ya Jumatatu au Jumanne lakini si katika makaburi ya mashujaa, huu ni uamuzi wa familia nzima,” alisema Leo. Baada ya kifo hicho, Rais Emmerson Mnangagwa alimtangaza Mugabe kuwa shujaa wa taifa hilo, hali ambayo ilimaanisha angezikwa katika makaburi ya kumbukumbu ya mashujaa wa taifa hilo mjini Harare. Hata hivyo, familia yake imepinga wazo hilo, ikisema haikushirikishwa na kwamba machifu wa kabila lake katika kijiji chake kilichopo Jimbo la Zvimba ndiyo wanaopaswa kuamua mahali atakapozikwa kiongozi huyo. Aidha, taarifa hiyo imeongeza kuwa, mojawapo ya maombi ya marehemu Mugabe ilikuwa ni kutaka mkewe Grace, asiondoke karibu na jeneza lake wakati wa mazishi mpaka atakapozikwa. Rais wa China, Xi Jinping, Rais wa zamani wa Cuba, Raul Castro na Rais wa Afrika Kusini, Cyril Ramaphosa wa Afrika Kusini ni miongoni mwa wanaotarajiwa kushiriki mazishi ya kitaifa ya Mugabe yatakayofanyika katika uwanja wa mpira mjini Harare Jumamosi kabla ya mazishi rasmi yatakayofanyika kijiji kwake.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WAKATI Wizara ya Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Afrika Mashariki imesema kiongozi wa ngazi ya Taifa atakayeiwakilisha nchi katika maziko ya kitaifa ya Rais wa zamani wa Zimbabwe, Robert Mugabe, atajulikana leo, jabali huyo wa Afrika atazikwa kijijini kwake Kutama na siyo katika makaburi ya Mashujaa jijini Harare. Aidha, imesema wizara hiyo haihusiki na taarifa inayosambaa kwenye mitandao ya kijamii inayoonesha orodha ya viongozi wa mataifa mbalimbali watakaoiwakilisha nchi kwenye maziko hayo. Taarifa hiyo kwa upande wa Tanzania inamtaja Rais John Magufuli, Rais Mstaafu wa Awamu ya Tatu, Benjamin Mkapa na Rais Mstaafu wa Awamu ya Nne, Jakaya Kikwete.Msemaji wa Wizara ya Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Afrika Mashariki, Emmanuel Buhohela, aliliambia gazeti hili jana kuwa, wizara bado haijatoa taarifa kuhusu kiongozi atakayeiwakilisha nchi na itaeleza hilo leo.“Haijathibitishwa bado kiongozi gani atakwenda. Lakini natumaini mpaka kesho (leo) tutakuwa tumejua,” alisema.Alipoulizwa kama ana taarifa yoyote kuhusu habari inayosambaa katika mitandaoni ya kijamii ikinukuu chanzo kuwa ni The Independent Observer ikiwataja viongozi wa nchi mbalimbali ikiwamo Tanzania watakaokwenda kumzika Mugabe, Bohohela alisema wizara hiyo haijapokea wala kutoa taarifa yoyote kuhusu suala hilo.Mugabe (95) alifariki Septemba 6, mwaka huu nchini Singapore alikokwenda kutibiwa. Mwili wake uliwasili nchini humo juzi tayari kwa maziko yanayotarajiwa kufanyika Jumapili kesho kutwa. Katika hatua nyingine, mvutano ulioibuka juu ya mahali atakapozikwa Mugabe umepatiwa ufumbuzi na sasa atazikwa katika kijiji alichozaliwa wiki ijayo, huku kiongozi huyo akiacha wosia kuwa mkewe Grace asiondoke karibu na jeneza lake wakati wote wa mazishi yake.Awali kuliibuka utata juu ya mahali atakapozikwa mwanasiasa huyo mkongwe na jabali la siasa za Zimbabwe na Afrika, baada ya kuibuka mvutano baina ya familia yake iliyotaka azikwe kijijini kwake na serikali ambayo ilitaka azikwe katika makaburi ya kumbukumbu ya mashujaa wa taifa hilo mjini Harare. Mpwa wa Mugabe, Leo Mugabe jana aliliambia Shirika la Habari la Ufaransa (AFP) kuwa, mwili wa kiongozi huyo utazikwa kwa faragha kijijini kwake Kutama.“Mwili wake utalala Kutama Jumapili usiku na kufuatiwa na mazishi ya faragha yatakayofanyika kati ya Jumatatu au Jumanne lakini si katika makaburi ya mashujaa, huu ni uamuzi wa familia nzima,” alisema Leo. Baada ya kifo hicho, Rais Emmerson Mnangagwa alimtangaza Mugabe kuwa shujaa wa taifa hilo, hali ambayo ilimaanisha angezikwa katika makaburi ya kumbukumbu ya mashujaa wa taifa hilo mjini Harare. Hata hivyo, familia yake imepinga wazo hilo, ikisema haikushirikishwa na kwamba machifu wa kabila lake katika kijiji chake kilichopo Jimbo la Zvimba ndiyo wanaopaswa kuamua mahali atakapozikwa kiongozi huyo. Aidha, taarifa hiyo imeongeza kuwa, mojawapo ya maombi ya marehemu Mugabe ilikuwa ni kutaka mkewe Grace, asiondoke karibu na jeneza lake wakati wa mazishi mpaka atakapozikwa. Rais wa China, Xi Jinping, Rais wa zamani wa Cuba, Raul Castro na Rais wa Afrika Kusini, Cyril Ramaphosa wa Afrika Kusini ni miongoni mwa wanaotarajiwa kushiriki mazishi ya kitaifa ya Mugabe yatakayofanyika katika uwanja wa mpira mjini Harare Jumamosi kabla ya mazishi rasmi yatakayofanyika kijiji kwake. ### Response: KITAIFA ### End

WASANII wakiwemo mwigizaji Wema Sepetu, Msaga Sumu, Juma Nature wanatarajiwa kumuaga beki na nahodha mkongwe wa Yanga, Nadir Haroub 'Canavaro ' katika bonanza la michezo litakalofanyika Agosti 12, mwaka huu kwenye Uwanja wa Jamhuri Morogoro.Akizungumzia bonanza hilo Msemaji wa Yanga, Dismas Ten amesema kutakuwa na mechi itakayochezwa saa 8.00 mchana kati ya timu ya wanawake ya Yanga Princess dhidi ya Kombaini ya Morogoro itakayosimamiwa na mhamasishaji Sepetu.Alisema saa 10:00 jioni kutakuwa na mechi kati ya Yanga dhidi ya timu ya Ligi Daraja la Kwanza ya Mawenzi yenye wachezaji wengi waliowahi kucheza na Canavaro, akiwemo Abdi Kassim 'Babi' na wengine."Tumealika wasanii mbalimbali kama Billnas, Lulu Diva, Gigy Money, Mr. Bluu, Msaga Sumu, Doro Richeon kutoa burudani ya kumuaga Canavaro. Tunawaomba wanachama na mashabiki kujitokeza kwa wingi kusherehekea, "amesema na kuongeza kuwa, mechi hiyo itakuwa pia ni sehemu ya maandalizi ya ligi na michuano ya kimataifa.Amesema siku hiyo itajulikana mchezaji mrithi wa jezi ya Canavaro namba 23. Viingilio vya mchezo huo ni Sh 10, 000 kwa VIP na 5,000 kwa viti vya kawaida.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WASANII wakiwemo mwigizaji Wema Sepetu, Msaga Sumu, Juma Nature wanatarajiwa kumuaga beki na nahodha mkongwe wa Yanga, Nadir Haroub 'Canavaro ' katika bonanza la michezo litakalofanyika Agosti 12, mwaka huu kwenye Uwanja wa Jamhuri Morogoro.Akizungumzia bonanza hilo Msemaji wa Yanga, Dismas Ten amesema kutakuwa na mechi itakayochezwa saa 8.00 mchana kati ya timu ya wanawake ya Yanga Princess dhidi ya Kombaini ya Morogoro itakayosimamiwa na mhamasishaji Sepetu.Alisema saa 10:00 jioni kutakuwa na mechi kati ya Yanga dhidi ya timu ya Ligi Daraja la Kwanza ya Mawenzi yenye wachezaji wengi waliowahi kucheza na Canavaro, akiwemo Abdi Kassim 'Babi' na wengine."Tumealika wasanii mbalimbali kama Billnas, Lulu Diva, Gigy Money, Mr. Bluu, Msaga Sumu, Doro Richeon kutoa burudani ya kumuaga Canavaro. Tunawaomba wanachama na mashabiki kujitokeza kwa wingi kusherehekea, "amesema na kuongeza kuwa, mechi hiyo itakuwa pia ni sehemu ya maandalizi ya ligi na michuano ya kimataifa.Amesema siku hiyo itajulikana mchezaji mrithi wa jezi ya Canavaro namba 23. Viingilio vya mchezo huo ni Sh 10, 000 kwa VIP na 5,000 kwa viti vya kawaida. ### Response: MICHEZO ### End

Timu hiyo ilikuwa mbele kwa mabao 2-0 kipindi cha kwanza cha mchezo huo wa Ligi Kuu ya Tanzania Bara, lakini ilijikuta ikiondoka na pointi moja baada ya Ndanda kusawazisha mabao yote kipindi cha pili. Akizungumza juzi baada ya mchezo huo, Hall alisema wachezaji wake hawakujiamini mchezoni na walikosa ari ya kupambana ili kusaka ushindi.“Hatukucheza vizuri kabisa, tulicheza vyema dakika 20 za mwanzo na baada ya hapo hatukuuonesha mchezo mzuri hasa kipindi cha pili, nadhani leo (juzi) wachezaji walikosa kujiamini na kutimiza majukumu yao uwanjani,” alisema.Alisema kila mtu anajisikia furaha kulaumu waamuzi na wengine, lakini wakati huo wachezaji walishindwa kutimiza majukumu yao na hiyo imeonekana hata kwenye mechi zao mbili zilizopita.Azam FC imefikisha pointi 52 na kubakia katika nafasi ya tatu, huku ikizidiwa pointi moja na Yanga inayoshika nafasi ya pili na pointi tano dhidi ya Simba iliyo kileleni, lakini imeizidi Yanga mchezo mmoja huku ikizidiwa mechi moja na Simba.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Timu hiyo ilikuwa mbele kwa mabao 2-0 kipindi cha kwanza cha mchezo huo wa Ligi Kuu ya Tanzania Bara, lakini ilijikuta ikiondoka na pointi moja baada ya Ndanda kusawazisha mabao yote kipindi cha pili. Akizungumza juzi baada ya mchezo huo, Hall alisema wachezaji wake hawakujiamini mchezoni na walikosa ari ya kupambana ili kusaka ushindi.“Hatukucheza vizuri kabisa, tulicheza vyema dakika 20 za mwanzo na baada ya hapo hatukuuonesha mchezo mzuri hasa kipindi cha pili, nadhani leo (juzi) wachezaji walikosa kujiamini na kutimiza majukumu yao uwanjani,” alisema.Alisema kila mtu anajisikia furaha kulaumu waamuzi na wengine, lakini wakati huo wachezaji walishindwa kutimiza majukumu yao na hiyo imeonekana hata kwenye mechi zao mbili zilizopita.Azam FC imefikisha pointi 52 na kubakia katika nafasi ya tatu, huku ikizidiwa pointi moja na Yanga inayoshika nafasi ya pili na pointi tano dhidi ya Simba iliyo kileleni, lakini imeizidi Yanga mchezo mmoja huku ikizidiwa mechi moja na Simba. ### Response: MICHEZO ### End

ARODIA PETER DODOMA Na PATRICIA KIMELEMETA-DAR NAIBU Waziri wa Mambo ya Ndani ya Nchi, Hamad Masauni amesema Serikali imeanza uchunguzi wa tukio la kutowekwa kwa kada wa Chadema, Yona Nyagali (Mdude Nyagali). Vilevile ameelekeza polisi kumtafuta Mbunge wa Iringa Mjini, Peter Msigwa (Chadema)  alisaidie jeshi hilo kuhusiana na tukio hilo. Masauni alisema hayo bungeni jana wakati akitoa taarifa za awali baada ya Msigwa kutoa hoja ya dharura kwa mujibu wa Kifungu cha 47 cha Kanuni za Bunge. Msigwa aliomba kutoa hoja ya dharura bungeni jana kwa kuliomba Bunge kusimamisha shughuli zake na kujadili kile alichokiita kukithiri kwa vitendo vya mauaji, utekaji na kupotea kwa watu huku Serikali ikiwa haitoi majibu. “Hivi karibuni katika nchi yetu kumekuwa na matukio ya mauaji, utekaji na watu kupotea, ninapozungumza leo (jana) juzi kuna kijana mmoja anaitwa Mdude Nyagali kule Mbozi ametekwa akiwa nyumbani kwake mbele ya  macho ya watu. “Alipojaribu kupiga kelele wale watu walionyesha silaha wakamkamata wakamuweka kwenye buti ya gari na kuondoka naye. “Tumekwenda kwenye vituo vya polisi wamesema siyo wao lakini wamekataa kufungua jalada. “Mheshimiwa mwenyekiti haya matukio ambayo ukiangalia huku nyuma watu wengi ambao tuliwajadili hata kwenye hotuba ya Mambo ya Ndani tulitaka serikali iji-commit yamekuwa yakiendelea… “ Sasa trend hii imekuwa ikiendelea na wajibu wa polisi na serikali ni kulinda raia na mali zao, ningeomba mheshimiwa mwenyekiti suala hili tulichukue kwa uzito wake kwa sababu watu wanapotea na serikali haitoi majibu, ningeomba kutoa hoja ili jambo hili liweze kujadiliwa,” alisema Msigwa. Kutokana na hoja ya Msigwa, Mwenyekiti wa Bunge, Andrew Chenge alitoa mwongozo wake akisema: “Suala lolote linalohusu uhai wa binadamu na wa Mtanzania ni suala zito sana, hata hivyo haimaanishi kwamba mtu anapotowekwa… hata mimi nina taarifa jimboni kwangu kuna kijana aliondoka nyumbani kwake tangu juzi hajaonekana hadi leo (jana), sasa haiwezekani mtu ameamua kwenda kwa shughuli zake halafu hakurejea, tuwe tuna…  “Lakini katika hili ambalo umesema (Msigwa) na wananchi wameona na jitihada zikafanyika lakini bado maelezo yake hayajanyooka vizuri. “Haitakuwa vizuri sisi wabunge kuanzisha mjadala ambao maudhui yake hatuyafahamu sana, .. ni vema serikali ikatoa maelezo, kama wanaweza sasa hivi au waji-comit baadaye watoe maelezo Watanzania wajue kuhusiana na hali hiyo. Baada ya maelezo hayo ya Chenge, Mnadhimu wa Shughuli za Serikali bungeni ambaye pia ni Waziri wa Nchi, Ofisi ya Waziri Mkuu, Sera, Bunge, kazi, Vijana, Ajira na wenye Ulemavu, Jenista Mhagama aliomba mwenyekiti kuruhusu Serikali kutoa taarifa ya awali. “Ninaomba uridhie angalau kwa hatua ya awali wakati mwingine yanapotokea matukio kama hayo na serikali ikakaa kimya sidhani kama tunajitendea haki sisi serikali na wananchi kwa ujumla. “Hivyo kwa hatua hii ya mwanzo uturuhusu mheshimiwa Waziri wa Mambo ya Ndani ya Nchi aweze kusema kitu kama anacho cha kusema kwa hatua ya awali,” alisema. Akitoa taarifa ya serikali, Masauni alisema taarifa iliyotolewa na Msigwa bungeni haina usahihi kwa sababu  jeshi la polisi tayari limeshafungua jalada na kuanza kuchunguza suala hilo. “ Lakini kutokana na hoja hii mahsusi ambayo Mheshimiwa Msigwa ameizungumza, kwanza nataka nimsahihishe, si vizuri kumuita mbunge mwenzio ni muongo. “Lakini nimsahihishe na usahihi wa taarifa ambazo amezungumza amesema kwamba huyo mtu ametekwa na vile vile polisi wamekataa kufungua jalada kitu ambacho si sahihi. “Usahihi wa taarifa ni kama ifuatavyo:  “Ni kweli mtu huyu hakuonekana, hivyo ukisema ametekwa maana yake wewe unajua, sasa kwa sababu Mheshimiwa Msigwa amelithibitishia bunge kwamba mtu ametekwa bila shaka yeye ana taarifa, kwa hiyo nilielekeze Jeshi la Polisi wamtafute Mheshimiwa Msigwa aisaidie polisi”.  Masauni alisema mpaka sasa Jeshi la Polisi limeshafungua jalada na serikali inalichukulia kwa uzito suala hilo na  tayari imeshaanza uchunguzi. “Mpaka   hivi sasa tunavyozungumza jeshi la polisi limeshafungua jalada, si kweli kama Mheshimiwa Msigwa alivyosema na uchunguzi umeshaanza na kuonyesha serikali  imelichukulia suala hili uzito na  tumeongeza nguvu kutoka makao makuu kwa ajili ya kufanya uchunguzi wa jambo hili. “Kama ambavyo tunachukua uzito kwa matukio yoyote ya uhalifu yanayotokea nchini  tutaendela kulichukulia kwa uzito kama serikali na pale ambako tutabaini kwamba tukio hili limetokea kwa njia ya uhalifu basi hatua zitachukuliwa,” alisema. Masauni pia ametaka wananchi kuacha vyombo vya dola kufanya kazi yake na kuwaonya ambao wamekuwa wakitumia mitandao vibaya kwa kuichafua serikali huku akisisitiza watu hao watachukuliwa hatua. Wakati huohuo, Chadema kimedai kusikitishwa na polisi kushindwa kuzungumzia suala hilo tangu kupotea kwa mwanachama wao mwishoni mwa wiki iliyopita. Akizungumza na waandishi wa habari   Dar es Salaam jana, Mkurugenzi wa Itifaki, Mawasiliano na Mambo ya Nje, John Mrema, alisema Mdude alichukuliwa na watu wasiojulikana Mei 4, ofisini kwake Mkoani Songwe, wakati akiwa anaendelea na majukumu yake. Alisema  baada ya kutokea   tukio hilo, viongozi wa chama hicho Mkoa wa Songwe walikwenda kituo cha polisi kutoa taarifa lakini mpaka sasa hakuna taarifa zozote zilizotolewa. Alisema tukio hilo siyo la kwanza kutokea chini kwa sababu  kumekua na matukio mbalimbali ya kupotea  wananchi wakiwamo wanachama wao, lakini majibu yanayotolewa na polisi hayaridhishi, jambo ambalo limesababisha kujitokeza shaka. Alisema kutokana na hali hiyo, chama hicho kitafanya kikao maalumu  baada ya viongozi wao kumaliza ziara za mikoani na kutoa tamko la pamoja na hatua zitakazochukuliwa. “Kwa sasa viongozi wapo mikoani kwenye shughuli mbalimbali za chama, wakimaliza, watarudi na kuitisha kikao ambacho kitatoa uamuzi kuhusiana tukio hilo pamoja na matukio mengine ya kupotea kwa wananchi yanayojitokeza nchini,hali ambayo inahatarisha amani,”alisema Mrema.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- ARODIA PETER DODOMA Na PATRICIA KIMELEMETA-DAR NAIBU Waziri wa Mambo ya Ndani ya Nchi, Hamad Masauni amesema Serikali imeanza uchunguzi wa tukio la kutowekwa kwa kada wa Chadema, Yona Nyagali (Mdude Nyagali). Vilevile ameelekeza polisi kumtafuta Mbunge wa Iringa Mjini, Peter Msigwa (Chadema)  alisaidie jeshi hilo kuhusiana na tukio hilo. Masauni alisema hayo bungeni jana wakati akitoa taarifa za awali baada ya Msigwa kutoa hoja ya dharura kwa mujibu wa Kifungu cha 47 cha Kanuni za Bunge. Msigwa aliomba kutoa hoja ya dharura bungeni jana kwa kuliomba Bunge kusimamisha shughuli zake na kujadili kile alichokiita kukithiri kwa vitendo vya mauaji, utekaji na kupotea kwa watu huku Serikali ikiwa haitoi majibu. “Hivi karibuni katika nchi yetu kumekuwa na matukio ya mauaji, utekaji na watu kupotea, ninapozungumza leo (jana) juzi kuna kijana mmoja anaitwa Mdude Nyagali kule Mbozi ametekwa akiwa nyumbani kwake mbele ya  macho ya watu. “Alipojaribu kupiga kelele wale watu walionyesha silaha wakamkamata wakamuweka kwenye buti ya gari na kuondoka naye. “Tumekwenda kwenye vituo vya polisi wamesema siyo wao lakini wamekataa kufungua jalada. “Mheshimiwa mwenyekiti haya matukio ambayo ukiangalia huku nyuma watu wengi ambao tuliwajadili hata kwenye hotuba ya Mambo ya Ndani tulitaka serikali iji-commit yamekuwa yakiendelea… “ Sasa trend hii imekuwa ikiendelea na wajibu wa polisi na serikali ni kulinda raia na mali zao, ningeomba mheshimiwa mwenyekiti suala hili tulichukue kwa uzito wake kwa sababu watu wanapotea na serikali haitoi majibu, ningeomba kutoa hoja ili jambo hili liweze kujadiliwa,” alisema Msigwa. Kutokana na hoja ya Msigwa, Mwenyekiti wa Bunge, Andrew Chenge alitoa mwongozo wake akisema: “Suala lolote linalohusu uhai wa binadamu na wa Mtanzania ni suala zito sana, hata hivyo haimaanishi kwamba mtu anapotowekwa… hata mimi nina taarifa jimboni kwangu kuna kijana aliondoka nyumbani kwake tangu juzi hajaonekana hadi leo (jana), sasa haiwezekani mtu ameamua kwenda kwa shughuli zake halafu hakurejea, tuwe tuna…  “Lakini katika hili ambalo umesema (Msigwa) na wananchi wameona na jitihada zikafanyika lakini bado maelezo yake hayajanyooka vizuri. “Haitakuwa vizuri sisi wabunge kuanzisha mjadala ambao maudhui yake hatuyafahamu sana, .. ni vema serikali ikatoa maelezo, kama wanaweza sasa hivi au waji-comit baadaye watoe maelezo Watanzania wajue kuhusiana na hali hiyo. Baada ya maelezo hayo ya Chenge, Mnadhimu wa Shughuli za Serikali bungeni ambaye pia ni Waziri wa Nchi, Ofisi ya Waziri Mkuu, Sera, Bunge, kazi, Vijana, Ajira na wenye Ulemavu, Jenista Mhagama aliomba mwenyekiti kuruhusu Serikali kutoa taarifa ya awali. “Ninaomba uridhie angalau kwa hatua ya awali wakati mwingine yanapotokea matukio kama hayo na serikali ikakaa kimya sidhani kama tunajitendea haki sisi serikali na wananchi kwa ujumla. “Hivyo kwa hatua hii ya mwanzo uturuhusu mheshimiwa Waziri wa Mambo ya Ndani ya Nchi aweze kusema kitu kama anacho cha kusema kwa hatua ya awali,” alisema. Akitoa taarifa ya serikali, Masauni alisema taarifa iliyotolewa na Msigwa bungeni haina usahihi kwa sababu  jeshi la polisi tayari limeshafungua jalada na kuanza kuchunguza suala hilo. “ Lakini kutokana na hoja hii mahsusi ambayo Mheshimiwa Msigwa ameizungumza, kwanza nataka nimsahihishe, si vizuri kumuita mbunge mwenzio ni muongo. “Lakini nimsahihishe na usahihi wa taarifa ambazo amezungumza amesema kwamba huyo mtu ametekwa na vile vile polisi wamekataa kufungua jalada kitu ambacho si sahihi. “Usahihi wa taarifa ni kama ifuatavyo:  “Ni kweli mtu huyu hakuonekana, hivyo ukisema ametekwa maana yake wewe unajua, sasa kwa sababu Mheshimiwa Msigwa amelithibitishia bunge kwamba mtu ametekwa bila shaka yeye ana taarifa, kwa hiyo nilielekeze Jeshi la Polisi wamtafute Mheshimiwa Msigwa aisaidie polisi”.  Masauni alisema mpaka sasa Jeshi la Polisi limeshafungua jalada na serikali inalichukulia kwa uzito suala hilo na  tayari imeshaanza uchunguzi. “Mpaka   hivi sasa tunavyozungumza jeshi la polisi limeshafungua jalada, si kweli kama Mheshimiwa Msigwa alivyosema na uchunguzi umeshaanza na kuonyesha serikali  imelichukulia suala hili uzito na  tumeongeza nguvu kutoka makao makuu kwa ajili ya kufanya uchunguzi wa jambo hili. “Kama ambavyo tunachukua uzito kwa matukio yoyote ya uhalifu yanayotokea nchini  tutaendela kulichukulia kwa uzito kama serikali na pale ambako tutabaini kwamba tukio hili limetokea kwa njia ya uhalifu basi hatua zitachukuliwa,” alisema. Masauni pia ametaka wananchi kuacha vyombo vya dola kufanya kazi yake na kuwaonya ambao wamekuwa wakitumia mitandao vibaya kwa kuichafua serikali huku akisisitiza watu hao watachukuliwa hatua. Wakati huohuo, Chadema kimedai kusikitishwa na polisi kushindwa kuzungumzia suala hilo tangu kupotea kwa mwanachama wao mwishoni mwa wiki iliyopita. Akizungumza na waandishi wa habari   Dar es Salaam jana, Mkurugenzi wa Itifaki, Mawasiliano na Mambo ya Nje, John Mrema, alisema Mdude alichukuliwa na watu wasiojulikana Mei 4, ofisini kwake Mkoani Songwe, wakati akiwa anaendelea na majukumu yake. Alisema  baada ya kutokea   tukio hilo, viongozi wa chama hicho Mkoa wa Songwe walikwenda kituo cha polisi kutoa taarifa lakini mpaka sasa hakuna taarifa zozote zilizotolewa. Alisema tukio hilo siyo la kwanza kutokea chini kwa sababu  kumekua na matukio mbalimbali ya kupotea  wananchi wakiwamo wanachama wao, lakini majibu yanayotolewa na polisi hayaridhishi, jambo ambalo limesababisha kujitokeza shaka. Alisema kutokana na hali hiyo, chama hicho kitafanya kikao maalumu  baada ya viongozi wao kumaliza ziara za mikoani na kutoa tamko la pamoja na hatua zitakazochukuliwa. “Kwa sasa viongozi wapo mikoani kwenye shughuli mbalimbali za chama, wakimaliza, watarudi na kuitisha kikao ambacho kitatoa uamuzi kuhusiana tukio hilo pamoja na matukio mengine ya kupotea kwa wananchi yanayojitokeza nchini,hali ambayo inahatarisha amani,”alisema Mrema. ### Response: KITAIFA ### End

NA JENNIFER ULLEMBO, DAR ES SALAAM KOCHA Mkuu wa timu ya Yanga, Hans van der Pluijm, amesema ataendelea kukisuka kikosi hicho kiendelee kuwa bora zaidi ili kama atakiacha na kuondoka aweze kufurahia mafanikio yake. Katika kufanikisha mipango hiyo, kocha huyo raia wa Uholanzi amepanga kufanya usajili wa uhakika kwa ajili ya kujiimarisha zaidi na michuano ya kimataifa na Ligi Kuu Tanzania Bara msimu ujao. Yanga msimu huu imepata mafanikio makubwa kwa kufanikiwa kutwaa Ngao ya Jamii na kunyakua ubingwa wa Ligi Kuu Bara na Kombe la FA, huku ikifanya kweli kimataifa baada ya kuingia hatua ya makundi kwenye Kombe la Shirikisho barani Afrika. Pluijm ambaye ameipa Yanga ubingwa wa Ligi Kuu mara mbili mfululizo, amebakiza mwaka mmoja wa kuifundisha timu hiyo katika mkataba wake. Akizungumza na MTANZANIA juzi kabla ya kuondoka kuelekea nchini Ghana, Pluijm alisema ili kufanikisha malengo yake ya kuifikisha mbali timu hiyo, amepanga kuelekeza nguvu kubwa kwenye usajili ili apate kikosi bora na imara zaidi. “Hakuna kocha yeyote atakayeweza kufurahi akiona timu aliyofundisha kwa mafanikio makubwa inaanza kufanya hovyo kipindi anapoondoka na kuikabidhi kwa kocha mwingine. “Kwanza ni lazima nihakikishe usajili tutakaofanya unaleta manufaa msimu ujao kwa kuiwezesha timu kufanya vyema kama ilivyokuwa msimu huu, pia kujiwekea mipango thabiti ya kutuwezesha kutimiza malengo yetu kimataifa,” alisema Pluijm. Mholanzi huyo anatarajiwa kurejea nchini Jumatatu ijayo ili kuendelea na programu zake za kuinoa timu hiyo kwa ajili ya mchezo wa kwanza wa hatua ya makundi wa Kombe la Shirikisho dhidi ya Mo Bejaia ya Algeria. Yanga itaanza kampeni zake kwenye kundi A ugenini Juni 17, mwaka huu kabla ya kuvaana na TP Mazembe ya Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DRC) Juni 27, mwaka huu katika Uwanja wa Taifa, Dar es Salaam na kumaliza mzunguko wa kwanza dhidi ya Medeama ya Ghana nyumbani.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NA JENNIFER ULLEMBO, DAR ES SALAAM KOCHA Mkuu wa timu ya Yanga, Hans van der Pluijm, amesema ataendelea kukisuka kikosi hicho kiendelee kuwa bora zaidi ili kama atakiacha na kuondoka aweze kufurahia mafanikio yake. Katika kufanikisha mipango hiyo, kocha huyo raia wa Uholanzi amepanga kufanya usajili wa uhakika kwa ajili ya kujiimarisha zaidi na michuano ya kimataifa na Ligi Kuu Tanzania Bara msimu ujao. Yanga msimu huu imepata mafanikio makubwa kwa kufanikiwa kutwaa Ngao ya Jamii na kunyakua ubingwa wa Ligi Kuu Bara na Kombe la FA, huku ikifanya kweli kimataifa baada ya kuingia hatua ya makundi kwenye Kombe la Shirikisho barani Afrika. Pluijm ambaye ameipa Yanga ubingwa wa Ligi Kuu mara mbili mfululizo, amebakiza mwaka mmoja wa kuifundisha timu hiyo katika mkataba wake. Akizungumza na MTANZANIA juzi kabla ya kuondoka kuelekea nchini Ghana, Pluijm alisema ili kufanikisha malengo yake ya kuifikisha mbali timu hiyo, amepanga kuelekeza nguvu kubwa kwenye usajili ili apate kikosi bora na imara zaidi. “Hakuna kocha yeyote atakayeweza kufurahi akiona timu aliyofundisha kwa mafanikio makubwa inaanza kufanya hovyo kipindi anapoondoka na kuikabidhi kwa kocha mwingine. “Kwanza ni lazima nihakikishe usajili tutakaofanya unaleta manufaa msimu ujao kwa kuiwezesha timu kufanya vyema kama ilivyokuwa msimu huu, pia kujiwekea mipango thabiti ya kutuwezesha kutimiza malengo yetu kimataifa,” alisema Pluijm. Mholanzi huyo anatarajiwa kurejea nchini Jumatatu ijayo ili kuendelea na programu zake za kuinoa timu hiyo kwa ajili ya mchezo wa kwanza wa hatua ya makundi wa Kombe la Shirikisho dhidi ya Mo Bejaia ya Algeria. Yanga itaanza kampeni zake kwenye kundi A ugenini Juni 17, mwaka huu kabla ya kuvaana na TP Mazembe ya Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DRC) Juni 27, mwaka huu katika Uwanja wa Taifa, Dar es Salaam na kumaliza mzunguko wa kwanza dhidi ya Medeama ya Ghana nyumbani. ### Response: MICHEZO ### End

Theresia Gasper – Dar es Salaam BAADA ya kulazimishwa sare ya bao 1-1 dhidi ya Tanzania Prisons, uongozi wa Azam FC, umepanga kutorudia makosa katika mchezo wao wa Ligi Kuu Tanzania Bara dhidi ya KMC ya Kinondoni unaotarajiwa kuchezwa kesho Uwanja wa Taifa, Dar es Salaam. Hiyo ni sare ya pili mfululizo kwa Azam baada ya ile ya kwanza dhidi ya Mbeya City kwenye Uwanja wa Samora, Iringa. Akizungumza na MTANZANIA jana, Ofisa Habari wa Azam FC, Jafar Idd, alisema makosa waliyofanya mwishoni wa mchezo yamewagharimu na kulazimishwa sare. “Huu ni mchezo wa pili mfululizo kupata sare, kwa sasa tunajiandaa kukutana na KMC Jumamosi hii, tutahakikisha tunakuwa makini ili tusifanye makosa yoyote ambayo yanaweza kutugharimu,” alisema. Alisema baada ya mchezo wa juzi, kikosi hicho kiliingia kambini kuendelea na maandalizi ya mechi ijayo, ikiwa ni pamoja na kuyafanyia kazi kasoro zilizojitokeza. Azam inashika nafasi ya pili kwenye msimamo wa ligi hiyo, ikijikusanyia pointi 38 kati ya mechi 19 walizocheza, wakishinda 11, sare tano na kupoteza tatu.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Theresia Gasper – Dar es Salaam BAADA ya kulazimishwa sare ya bao 1-1 dhidi ya Tanzania Prisons, uongozi wa Azam FC, umepanga kutorudia makosa katika mchezo wao wa Ligi Kuu Tanzania Bara dhidi ya KMC ya Kinondoni unaotarajiwa kuchezwa kesho Uwanja wa Taifa, Dar es Salaam. Hiyo ni sare ya pili mfululizo kwa Azam baada ya ile ya kwanza dhidi ya Mbeya City kwenye Uwanja wa Samora, Iringa. Akizungumza na MTANZANIA jana, Ofisa Habari wa Azam FC, Jafar Idd, alisema makosa waliyofanya mwishoni wa mchezo yamewagharimu na kulazimishwa sare. “Huu ni mchezo wa pili mfululizo kupata sare, kwa sasa tunajiandaa kukutana na KMC Jumamosi hii, tutahakikisha tunakuwa makini ili tusifanye makosa yoyote ambayo yanaweza kutugharimu,” alisema. Alisema baada ya mchezo wa juzi, kikosi hicho kiliingia kambini kuendelea na maandalizi ya mechi ijayo, ikiwa ni pamoja na kuyafanyia kazi kasoro zilizojitokeza. Azam inashika nafasi ya pili kwenye msimamo wa ligi hiyo, ikijikusanyia pointi 38 kati ya mechi 19 walizocheza, wakishinda 11, sare tano na kupoteza tatu. ### Response: MICHEZO ### End

Timu hiyo yenye wachezaji 17 na viongozi watatu, inaondoka nchini leo kwenda kuchuana katika mashindano hayo yatakayoanza kutimua vumbi kuanzia Jumamosi Gaborone, Botswana.Akizungumza wakati wa kukabidhi tiketi hizo jijini Dar es Salaam jana, Mkurugenzi Mtendaji wa benki hiyo, Sabetha Mwambenja alisema kuwa, benki yake ni ya wanawake, hivyo imeamua kuwawezesha ikiamini kuwa michezo ni sehemu ya ajira.Pia imefanya hivyo kwa kuwa timu hiyo ya Taifa Queens inaundwa na wanawake ni jambo zuri kuokoa jahazi ili kuiwezesha kwenda Botswana kushiriki mashindano hayo.Mwenyekiti wa Chama cha Netiboli Tanzania (Chaneta), Annie Kibira alisema kuwa kambi yao waliyopiga JKT Ruvu ilihitaji kiasi cha Sh milioni 9, lakini Wizara ya Kazi, Utamaduni, Vijana na Michezo waliwapa Sh milioni 3 tu.Naye Allen Alex aliyewakilisha wizara inayohusika na michezo aliishukuru benki hiyo kwa kubeba msalaba wa serikali wa kuvisaidia vyama.Alisema ni jukumu la serikali kuzihudumia timu za taifa, hivyo anachukua fursa hiyo kuipongeza benki hiyo kwa kubeba jukumu hilo. Kibira aliwataja wachezaji wanaondoka leo kuwa ni Sophia Komba, Lilian Sylidian, Veronica Kubilu, Nasra Selemani, Chuki George, Joyce Boniface, Jawa Idd, Faraja Malaki, Restuta Boniface, Irine Elius na Elizabeth Fussy.Wachezaji wengine ni Betina Kizinja, Ndigwako William, Sahriufa Mustafa, Siwa Juma na Niza Nyange wakati viongozi ni Afsa Abrahim (kocha), Hilda Mwakatobe (meneja) na Kibira (mkuu wa msafara).Awali mashindano hayo yalipangwa kufanyika Namibia lakini yamepelekwa Botswana.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Timu hiyo yenye wachezaji 17 na viongozi watatu, inaondoka nchini leo kwenda kuchuana katika mashindano hayo yatakayoanza kutimua vumbi kuanzia Jumamosi Gaborone, Botswana.Akizungumza wakati wa kukabidhi tiketi hizo jijini Dar es Salaam jana, Mkurugenzi Mtendaji wa benki hiyo, Sabetha Mwambenja alisema kuwa, benki yake ni ya wanawake, hivyo imeamua kuwawezesha ikiamini kuwa michezo ni sehemu ya ajira.Pia imefanya hivyo kwa kuwa timu hiyo ya Taifa Queens inaundwa na wanawake ni jambo zuri kuokoa jahazi ili kuiwezesha kwenda Botswana kushiriki mashindano hayo.Mwenyekiti wa Chama cha Netiboli Tanzania (Chaneta), Annie Kibira alisema kuwa kambi yao waliyopiga JKT Ruvu ilihitaji kiasi cha Sh milioni 9, lakini Wizara ya Kazi, Utamaduni, Vijana na Michezo waliwapa Sh milioni 3 tu.Naye Allen Alex aliyewakilisha wizara inayohusika na michezo aliishukuru benki hiyo kwa kubeba msalaba wa serikali wa kuvisaidia vyama.Alisema ni jukumu la serikali kuzihudumia timu za taifa, hivyo anachukua fursa hiyo kuipongeza benki hiyo kwa kubeba jukumu hilo. Kibira aliwataja wachezaji wanaondoka leo kuwa ni Sophia Komba, Lilian Sylidian, Veronica Kubilu, Nasra Selemani, Chuki George, Joyce Boniface, Jawa Idd, Faraja Malaki, Restuta Boniface, Irine Elius na Elizabeth Fussy.Wachezaji wengine ni Betina Kizinja, Ndigwako William, Sahriufa Mustafa, Siwa Juma na Niza Nyange wakati viongozi ni Afsa Abrahim (kocha), Hilda Mwakatobe (meneja) na Kibira (mkuu wa msafara).Awali mashindano hayo yalipangwa kufanyika Namibia lakini yamepelekwa Botswana. ### Response: MICHEZO ### End

Mwenyekiti wa Kamati ya kudumu ya Bunge ya Mambo ya Nje, Ulinzi na Usalama, Adadi Rajabu amesema wabunge wana wajibu wa kuangalia mavazi yao na jinsi ya kula mbele za watu. Adadi amesema hayo leo wakati akichangia katika semina ya wabunge wa Kamati za Bunge kuhusiana na masuala ya Kidiplomasia na Itifaki, iliyoandaliwa na Bunge kupitia mradi wa kuwajengea uwezo wabunge na wawakilishi unaofadhiliwa na Shirika la Umoja wa Mataifa la Mpango wa Maendeleo (UNDP). Amesema wabunge wana wajibu wa kuangalia ni wakati gani na namna gani wanatakiwa kuvaa nini ili kuendana na mazingira ya eneo husika. “Tuna wajibu wa kujiangalia jinsi tunavyokula tukiwa mbele ya macho ya wengi, siyo unajaza tu chakula mdomoni, hili la mavazi pia ni lazima tuliangalie kwani katika mavazi yetu unakuta Rais kavaa tai nyekundu na wewe unavaa tai nyekundu hapana, anayetakiwa kuvaa tai nyekundu ni Rais tu,” amesema.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Mwenyekiti wa Kamati ya kudumu ya Bunge ya Mambo ya Nje, Ulinzi na Usalama, Adadi Rajabu amesema wabunge wana wajibu wa kuangalia mavazi yao na jinsi ya kula mbele za watu. Adadi amesema hayo leo wakati akichangia katika semina ya wabunge wa Kamati za Bunge kuhusiana na masuala ya Kidiplomasia na Itifaki, iliyoandaliwa na Bunge kupitia mradi wa kuwajengea uwezo wabunge na wawakilishi unaofadhiliwa na Shirika la Umoja wa Mataifa la Mpango wa Maendeleo (UNDP). Amesema wabunge wana wajibu wa kuangalia ni wakati gani na namna gani wanatakiwa kuvaa nini ili kuendana na mazingira ya eneo husika. “Tuna wajibu wa kujiangalia jinsi tunavyokula tukiwa mbele ya macho ya wengi, siyo unajaza tu chakula mdomoni, hili la mavazi pia ni lazima tuliangalie kwani katika mavazi yetu unakuta Rais kavaa tai nyekundu na wewe unavaa tai nyekundu hapana, anayetakiwa kuvaa tai nyekundu ni Rais tu,” amesema. ### Response: KITAIFA ### End

NAIROBI, KENYA PAMOJA na Jeshi la Polisi kushutumiwa na upinzani na wanaharakati wa haki za binadamu kwa kutumia nguvu kupita kiasi pamoja na mauaji ya wafuasi wa upinzani, Rais Uhuru Kenyatta amelipongeza kwa siri kwa kazi nzuri wakati wa uchaguzi mkuu. Jeshi hilo linalaumiwa kusababisha vifo vya watu 50 wakati wa maandamano ya upinzani wakiwamo watoto wanne. Mtoto wa hivi karibuni kuuawa alikuwa Geoffrey Mutinda (7), aliyeuawa na wanaodaiwa kuwa Polisi katika mtaa wa Pipeline, Nairobi mapema wiki iliyopita wakati maafisa hao walipokabiliana na wafuasi wa NASA. Kwenye barua ya siri iliyotumwa kwenda makamanda wa vikosi vyote vya polisi nchini, Mkurugenzi wa Operesheni za Polisi, Benson Kibui alisema: “Nimeagizwa na Mheshimiwa Rais kutuma pongeza kwa maafisa wa vyeo vyote waliohusika katika uchaguzi wa 2017 kwa kazi nzuri mliyofanya.’ “Pia anawashukuru kwa kutekeleza majukumu yenu kwa mujibu wa sheria katika mazingira ya ushindani mkali kisiasa na hata wakati wa uchaguzi wa marudio ya urais. Tudumishe moyo huo wa kuhudumia taifa na wananchi wa Kenya,” ilisema barua hiyo ya siri ambayo baadhi ya vyombo vya habari vimeiona. Rais alitoa ujumbe huu wa pongeza siku moja kabla ya familia za watu 26 waliouawa katika vurugu za kisiasa kuchukua miili ya wapendwa wao kuisafirisha sehemu mbalimbali kwa mazishi. Miili hiyo ilikuwa imehifadhiwa katika vyumba vya kuhifadhi maiti vya Hospitali za City na Chuo Kikuu cha Kenyatta. Ripoti ya upasuaji ya miili hiyo iliyotolewa na mtaalamu wa afya wa serikali, Dk. Johansen Oduor ilionyesha kuwa watu 10 kati yao waliuawa kwa risasi. Hata hivyo, polisi wamekanusha madai ya kuhusika na mauaji hayo wakisema waliouawa walikuwa majambazi walioshambuliwa na wafuasi wa NASA waliojitokeza kumlaki kinara wao Raila Odinga aliporejea kutoka Marekani wiki mbili zilizopita. Tume ya Taifa ya Kutetea Haki za Binadamu (KNHRC), Halmashauri ya Kuchunguza Utendakazi wa Polisi (IPOA) ni miongoni mwa taasisi ambazo zimeilaumu polisi kwa kutumia nguvu kupita kiasi dhidi ya wafuasi wa NASA katika msimu wa uchaguzi.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NAIROBI, KENYA PAMOJA na Jeshi la Polisi kushutumiwa na upinzani na wanaharakati wa haki za binadamu kwa kutumia nguvu kupita kiasi pamoja na mauaji ya wafuasi wa upinzani, Rais Uhuru Kenyatta amelipongeza kwa siri kwa kazi nzuri wakati wa uchaguzi mkuu. Jeshi hilo linalaumiwa kusababisha vifo vya watu 50 wakati wa maandamano ya upinzani wakiwamo watoto wanne. Mtoto wa hivi karibuni kuuawa alikuwa Geoffrey Mutinda (7), aliyeuawa na wanaodaiwa kuwa Polisi katika mtaa wa Pipeline, Nairobi mapema wiki iliyopita wakati maafisa hao walipokabiliana na wafuasi wa NASA. Kwenye barua ya siri iliyotumwa kwenda makamanda wa vikosi vyote vya polisi nchini, Mkurugenzi wa Operesheni za Polisi, Benson Kibui alisema: “Nimeagizwa na Mheshimiwa Rais kutuma pongeza kwa maafisa wa vyeo vyote waliohusika katika uchaguzi wa 2017 kwa kazi nzuri mliyofanya.’ “Pia anawashukuru kwa kutekeleza majukumu yenu kwa mujibu wa sheria katika mazingira ya ushindani mkali kisiasa na hata wakati wa uchaguzi wa marudio ya urais. Tudumishe moyo huo wa kuhudumia taifa na wananchi wa Kenya,” ilisema barua hiyo ya siri ambayo baadhi ya vyombo vya habari vimeiona. Rais alitoa ujumbe huu wa pongeza siku moja kabla ya familia za watu 26 waliouawa katika vurugu za kisiasa kuchukua miili ya wapendwa wao kuisafirisha sehemu mbalimbali kwa mazishi. Miili hiyo ilikuwa imehifadhiwa katika vyumba vya kuhifadhi maiti vya Hospitali za City na Chuo Kikuu cha Kenyatta. Ripoti ya upasuaji ya miili hiyo iliyotolewa na mtaalamu wa afya wa serikali, Dk. Johansen Oduor ilionyesha kuwa watu 10 kati yao waliuawa kwa risasi. Hata hivyo, polisi wamekanusha madai ya kuhusika na mauaji hayo wakisema waliouawa walikuwa majambazi walioshambuliwa na wafuasi wa NASA waliojitokeza kumlaki kinara wao Raila Odinga aliporejea kutoka Marekani wiki mbili zilizopita. Tume ya Taifa ya Kutetea Haki za Binadamu (KNHRC), Halmashauri ya Kuchunguza Utendakazi wa Polisi (IPOA) ni miongoni mwa taasisi ambazo zimeilaumu polisi kwa kutumia nguvu kupita kiasi dhidi ya wafuasi wa NASA katika msimu wa uchaguzi. ### Response: KIMATAIFA ### End

Waziri wa Mawasiliano, Sayansi na Teknolojia Profesa Makame Mbarawa akizungumza jana na waandishi wa habari katika Idara ya Habari MAELEZO alisema serikali inatarajia ifikapo mwezi Machi mwaka huu kata nyingi kati ya hizo 52 zitakuwa tayari zimepelekewa mawasiliano na watoa huduma.Mbawara alisema maeneo mengi ya vijijini yameachwa nyuma na kukiri kuwa makampuni mengi ya mawasiliano yamekuwa hayapendi kupeleka mawasiliano maeneo hayo kutokana na tofauti za kibiashara na kichumi na ndio maana serikali iliamua kuanzisha Mfuko wa Mawasiliano kwa wote ili kukabiliana na changamoto hiyo.Alisema serikali iliamua kuchukua hatua kwa kutangaza zabuni ya kupeleka mawasiliano katika kata 52 zilizopo katika mikoa 20, wilaya 29, vijiji 869 vyenye jumla ya wakazi milioni 1.6 ambapo gharama yake ni shilingi bilioni 17.5 fedha zinazotokana na mkopo wa Benki ya Dunia.

UCHUMI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Waziri wa Mawasiliano, Sayansi na Teknolojia Profesa Makame Mbarawa akizungumza jana na waandishi wa habari katika Idara ya Habari MAELEZO alisema serikali inatarajia ifikapo mwezi Machi mwaka huu kata nyingi kati ya hizo 52 zitakuwa tayari zimepelekewa mawasiliano na watoa huduma.Mbawara alisema maeneo mengi ya vijijini yameachwa nyuma na kukiri kuwa makampuni mengi ya mawasiliano yamekuwa hayapendi kupeleka mawasiliano maeneo hayo kutokana na tofauti za kibiashara na kichumi na ndio maana serikali iliamua kuanzisha Mfuko wa Mawasiliano kwa wote ili kukabiliana na changamoto hiyo.Alisema serikali iliamua kuchukua hatua kwa kutangaza zabuni ya kupeleka mawasiliano katika kata 52 zilizopo katika mikoa 20, wilaya 29, vijiji 869 vyenye jumla ya wakazi milioni 1.6 ambapo gharama yake ni shilingi bilioni 17.5 fedha zinazotokana na mkopo wa Benki ya Dunia. ### Response: UCHUMI ### End

Na LEONARD MANG’OHA-DAR ES SALAAM WAWEKEZAJI kutoka Morocco wameonyesha nia ya kuwekeza katika sekta ya umeme, uchimbaji na utengenezaji wa bidhaa za chuma na ujenzi kama hatua ya ushirikiano kati ya nchi hiyo na Tanzania. Hayo yameelezwa na Kaimu Mkurugenzi Mtendaji wa Kituo cha Uwekezaji Tanzania (TIC), Cliford Tandari, Dar es Salaam jana wakati wa mkutano wa kujadili namna ya kutumia fursa na rasilimali za Afrika kufikia uchumi wa kati. Mkutano huo uliwahusisha wadau mbalimbali kutoka Tanzania na Morocco, sambamba na benki ya Afrika, mambo kadhaa yalijadiliwa. “Tunaendelea kufanya majadiliano ili tuyalete mambo haya mezani na kuwakutanisha wa wafanyabiashara wa hapa nyumbani watakaoweza kushirikiana kutumia fursa hizi kufanya biashara ambazo zitapunguza tatizo la ajira” alisema Tandari. Naye Waziri wa Fedha na Mipango Zanzibar, Dk.Khalid Salum Mohammed, alisema ushirikiano wa biashara baina ya nchi za Afrika  utapanua wigo wa masoko na kuharakisha maendeleo ya bara hilo. Alisisitiza juu wa umuhimu wa ushirikiano baina ya nchi za Afrika katika kukuza uchumi kwa ushirikiano kati ya Serikali na sekta binafsi. “Kwa sasa uchumi wetu ni kati ya bara hili (Afrika) na nje ya Afrika, sasa ni vema kuhakikisha tunaimarisha ushirikiano kati yetu. “Katika mkutano wa kukuza uchumi kule Arusha uliohudhuriwa na Waziri Mkuu Kassim Majaliwa, walikubaliana kukuza ushirikiano wa kiuchumi baina ya Afrika, nashukuru Serikali imeanza kutekeleza yale yaliyoafikiwa kuhusu ukuaji wa bara letu” alisema Waziri Mohammed. Aliongeza kuwa katika majadilano hayo wametumia fursa hiyo kuwashawishi Morocco kuwekeza katika sekta ya uvuvi hususan wa kina kirefu cha bahari ili kuongeza tija na kuboresha miundombinu katika sekta hiyo. Kwa upande wake, Balozi wa Morocco nchini, Ahdelilah Benryane, alisema nchi yake imelenga kuongeza uwekezaji katika Bara la Afrika na kutekeleza maazimio ya kuongeza uwekezaji kama ilivyoafikiwa na Umoja wa Afrika (AU). Aliongeza kuwa nchi hiyo inaangalia uwezekano wa kuanzisha ushirikiano baina ya Shirika la Ndege Tanzania (ATCL) na Morocco kuwezesha kuwapo kwa safari za ndege kutoka Dar es Salaam na Zanzibar kwenda nchini humo. “Miaka ya 1960 tulikuwa tukipigania mapinduzi wa Morocco, sasa huu ni muda wa kuhakikisha tunafanya mapinduzi ya biashara barani kwetu” alisema Benryane. Naibu Mkurugenzi wa Benki ya Afrika (BOA), Wasia Mushi, alisisitiza kuhusu umuhimu wa ushirikiano katika kukuza uchumi na kubadilishana utaalamu kati ya Serikali na sekta binafsi.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na LEONARD MANG’OHA-DAR ES SALAAM WAWEKEZAJI kutoka Morocco wameonyesha nia ya kuwekeza katika sekta ya umeme, uchimbaji na utengenezaji wa bidhaa za chuma na ujenzi kama hatua ya ushirikiano kati ya nchi hiyo na Tanzania. Hayo yameelezwa na Kaimu Mkurugenzi Mtendaji wa Kituo cha Uwekezaji Tanzania (TIC), Cliford Tandari, Dar es Salaam jana wakati wa mkutano wa kujadili namna ya kutumia fursa na rasilimali za Afrika kufikia uchumi wa kati. Mkutano huo uliwahusisha wadau mbalimbali kutoka Tanzania na Morocco, sambamba na benki ya Afrika, mambo kadhaa yalijadiliwa. “Tunaendelea kufanya majadiliano ili tuyalete mambo haya mezani na kuwakutanisha wa wafanyabiashara wa hapa nyumbani watakaoweza kushirikiana kutumia fursa hizi kufanya biashara ambazo zitapunguza tatizo la ajira” alisema Tandari. Naye Waziri wa Fedha na Mipango Zanzibar, Dk.Khalid Salum Mohammed, alisema ushirikiano wa biashara baina ya nchi za Afrika  utapanua wigo wa masoko na kuharakisha maendeleo ya bara hilo. Alisisitiza juu wa umuhimu wa ushirikiano baina ya nchi za Afrika katika kukuza uchumi kwa ushirikiano kati ya Serikali na sekta binafsi. “Kwa sasa uchumi wetu ni kati ya bara hili (Afrika) na nje ya Afrika, sasa ni vema kuhakikisha tunaimarisha ushirikiano kati yetu. “Katika mkutano wa kukuza uchumi kule Arusha uliohudhuriwa na Waziri Mkuu Kassim Majaliwa, walikubaliana kukuza ushirikiano wa kiuchumi baina ya Afrika, nashukuru Serikali imeanza kutekeleza yale yaliyoafikiwa kuhusu ukuaji wa bara letu” alisema Waziri Mohammed. Aliongeza kuwa katika majadilano hayo wametumia fursa hiyo kuwashawishi Morocco kuwekeza katika sekta ya uvuvi hususan wa kina kirefu cha bahari ili kuongeza tija na kuboresha miundombinu katika sekta hiyo. Kwa upande wake, Balozi wa Morocco nchini, Ahdelilah Benryane, alisema nchi yake imelenga kuongeza uwekezaji katika Bara la Afrika na kutekeleza maazimio ya kuongeza uwekezaji kama ilivyoafikiwa na Umoja wa Afrika (AU). Aliongeza kuwa nchi hiyo inaangalia uwezekano wa kuanzisha ushirikiano baina ya Shirika la Ndege Tanzania (ATCL) na Morocco kuwezesha kuwapo kwa safari za ndege kutoka Dar es Salaam na Zanzibar kwenda nchini humo. “Miaka ya 1960 tulikuwa tukipigania mapinduzi wa Morocco, sasa huu ni muda wa kuhakikisha tunafanya mapinduzi ya biashara barani kwetu” alisema Benryane. Naibu Mkurugenzi wa Benki ya Afrika (BOA), Wasia Mushi, alisisitiza kuhusu umuhimu wa ushirikiano katika kukuza uchumi na kubadilishana utaalamu kati ya Serikali na sekta binafsi. ### Response: KITAIFA ### End

Na  Renatha Kipaka MAKUNDI ya wasiojiweza ambao ni waathirika wa tetemeko la ardhi mkoani Kagera wameanza kupatiwa msaada wa  mabati 20 kwa kila kaya na mifuko mitano ya ya saruji. Hatua hiyo imechukuliwa kwa  wananchi hao katika wilaya sita za mkoa huo kwa kuanza na wazee, walemavu, wajane na watu wasiojiweza. Mkuu wa Mkoa huo Meja Jenerali mstaafu, Saalim Kijuu alifanya uzinduzi juzi wa ugawaji wa vifaa hivyo katika   ofisi ya Kata ya Kashai katika Manispaa ya Bukoba. Alisema   vifaa vya ujenzi kwa makundi hayo utafanyika katika  wilaya za Muleba, Misesenyi,Karagwe,  Manipaa  ya Bukoba na Bukoba Vijijini. Alisema  hatua ya awali imegawa kaya 200 kati ya kaya 370 kwa kuanzia  mtaa wa Rwome na   Kijiji cha Ibosa katika kata ya Nyakato. Aneth Kiiza, mkazi wa mtaa wa  Rwome Kata Kashai akizungunza kwa niaba ya mama yake imelda Kiiza (95), alisema aliwashukuru  viongozi kwa msaada huo. Alisema  nyumba aliyokuwa akiishi mama huyo ilianguka ukuta  upande wa kulia na kushoto na walikosa maeneo ya kuishi kwa muda mrefu. Kiiza alisema misaada aliyopewa mama yake itasaidia kupata angalau chumba kimoja cha kuishi. Alisema mama yake  hana uwezo wa kujijengea   nyumba kutokana na hali yake ya uchumi kuwa duni. Pia alisema kuwa gharama za ujenzi wa nyumba nzima ni Sh milioni  4.8, fedha ambazo hana. Diwani wa Kata ya Kashai,  Nurulhuda Kabaju (Chadema),  alisema   yanapotokea matatizo kama ya tetemeko la ardhi watoto wawakumbuke wazazi wao kwa kutoa misaada ya  hali na mali. Khafisa Khamis (75) mkazi wa Kijiji cha Ibosa Kata Nyakato ambaye ni mjane alisema nyumba yake  ilipasuka  kila kona hivyo anaishukuru  serikali kwa kumpatia mifuko mitano ya saruji   na mabati 20.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na  Renatha Kipaka MAKUNDI ya wasiojiweza ambao ni waathirika wa tetemeko la ardhi mkoani Kagera wameanza kupatiwa msaada wa  mabati 20 kwa kila kaya na mifuko mitano ya ya saruji. Hatua hiyo imechukuliwa kwa  wananchi hao katika wilaya sita za mkoa huo kwa kuanza na wazee, walemavu, wajane na watu wasiojiweza. Mkuu wa Mkoa huo Meja Jenerali mstaafu, Saalim Kijuu alifanya uzinduzi juzi wa ugawaji wa vifaa hivyo katika   ofisi ya Kata ya Kashai katika Manispaa ya Bukoba. Alisema   vifaa vya ujenzi kwa makundi hayo utafanyika katika  wilaya za Muleba, Misesenyi,Karagwe,  Manipaa  ya Bukoba na Bukoba Vijijini. Alisema  hatua ya awali imegawa kaya 200 kati ya kaya 370 kwa kuanzia  mtaa wa Rwome na   Kijiji cha Ibosa katika kata ya Nyakato. Aneth Kiiza, mkazi wa mtaa wa  Rwome Kata Kashai akizungunza kwa niaba ya mama yake imelda Kiiza (95), alisema aliwashukuru  viongozi kwa msaada huo. Alisema  nyumba aliyokuwa akiishi mama huyo ilianguka ukuta  upande wa kulia na kushoto na walikosa maeneo ya kuishi kwa muda mrefu. Kiiza alisema misaada aliyopewa mama yake itasaidia kupata angalau chumba kimoja cha kuishi. Alisema mama yake  hana uwezo wa kujijengea   nyumba kutokana na hali yake ya uchumi kuwa duni. Pia alisema kuwa gharama za ujenzi wa nyumba nzima ni Sh milioni  4.8, fedha ambazo hana. Diwani wa Kata ya Kashai,  Nurulhuda Kabaju (Chadema),  alisema   yanapotokea matatizo kama ya tetemeko la ardhi watoto wawakumbuke wazazi wao kwa kutoa misaada ya  hali na mali. Khafisa Khamis (75) mkazi wa Kijiji cha Ibosa Kata Nyakato ambaye ni mjane alisema nyumba yake  ilipasuka  kila kona hivyo anaishukuru  serikali kwa kumpatia mifuko mitano ya saruji   na mabati 20. ### Response: KITAIFA ### End

KENYA inatarajiwa kujenga kiwanda cha dawa za kufubaza virusi vya Ukimwi (ARVs) na magonjwa nyemelezi, kinachotajwa kitakuwa kikubwa na cha aina yake barani Afrika.Mbali ya Wakenya, kiwanda hicho kitanufaisha wananchi za nchi wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC) na nchi nyingine takribani 23 zinazoagiza dawa kutoka nchi za Ulaya, India na kwingineko. Kiwanda hicho kitakachogharimu zaidi ya Dola za Marekani milioni 100, kinatarajiwa kutoa ajira za kudumu kwa watu 1,000. Kwa mujibu wa Mkurugenzi wa Tiba wa Kenya, Dk Jackson Kioko, kiwanda hicho kitaokoa fedha nyinyi zinazotumika kuagiza dawa za kufubaza vizuri vya ukimwi kutoka nje ya Afrika.Alisema nafuu hiyo haitakuwa kwa Wakenya tu. Alisema kinajengwa kwa ushirikiano baina ya Serikali, Global Fund na wazalishaji wa dawa wazawa. “Tutapunguza kwa kiasi kikubwa matumizi ya serikali katika kuagiza dawa kutoka Shilingi bilioni 38 za Kenya (Dola za Marekani milioni 285) hadi kiwango kidofo kinachotumika kusaidia wagonjwa wa ukimwi.“Takribani watu 300,000 watanufaika kwa Kenya. Tutasambaza pia dawa zetu kwa nchi nyingine za Afrika, hasa majirani zetu wa Afrika Mashariki. Kiwanda kitagharimu Shilingi bilioni 10 za Kenya kwa kuanzia,” alisema. Kwa mujibu wa takwimu za hivi karibuni, takribani wakenya milioni 1.5 wanaishi na virusi vya ukimwi, na kati yao, karibu milioni moja wanapata dawa za kufubaza virusi vya ukimwi. Idadi ya watu wanaoambukizwa virusi vya Ukimwi, imekuwa ikiongezeka kila mwaka kwa wastani wa watu 440,000.Inakadiriwa kuwa asilimia 90 ya dawa zote za kufubaza virusi za Ukimwi, zinaagizwa kutoka Ulaya na India. Kioko alisema uwepo wa kiwanda hicho, utasaidia kukabiliana na tatizo la dawa zisizo na ubora. “Dawa feki sasa zitakuwa historia, pia itasaidia wenye maambukizi mapya wanaoibuka kila mwaka, licha ya maambukizi kushuka kwa asilimia 5.2,” alisema Kioko.Mbali ya dawa za kufubaza ukimwi, kiwanda hicho kinatarajiwa pia kuzalisha dawa za kutibu malaria na kifua kifuu. Dawa nyingi zitatengenezwa kwa leseni ya viwanda mama vya Ulaya na kwingineko. Dk Martin Sirengo, Mkuu wa Taasisi ya Kupambana na Ukimwi na Magonjwa mengine yatokanayo na mahusiano ya kimwili, alisema anaamini upatikanaji wa dawa hizo ndani ya Kenya utaamsha tabia ya watu kwenda kupima afya zao.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- KENYA inatarajiwa kujenga kiwanda cha dawa za kufubaza virusi vya Ukimwi (ARVs) na magonjwa nyemelezi, kinachotajwa kitakuwa kikubwa na cha aina yake barani Afrika.Mbali ya Wakenya, kiwanda hicho kitanufaisha wananchi za nchi wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC) na nchi nyingine takribani 23 zinazoagiza dawa kutoka nchi za Ulaya, India na kwingineko. Kiwanda hicho kitakachogharimu zaidi ya Dola za Marekani milioni 100, kinatarajiwa kutoa ajira za kudumu kwa watu 1,000. Kwa mujibu wa Mkurugenzi wa Tiba wa Kenya, Dk Jackson Kioko, kiwanda hicho kitaokoa fedha nyinyi zinazotumika kuagiza dawa za kufubaza vizuri vya ukimwi kutoka nje ya Afrika.Alisema nafuu hiyo haitakuwa kwa Wakenya tu. Alisema kinajengwa kwa ushirikiano baina ya Serikali, Global Fund na wazalishaji wa dawa wazawa. “Tutapunguza kwa kiasi kikubwa matumizi ya serikali katika kuagiza dawa kutoka Shilingi bilioni 38 za Kenya (Dola za Marekani milioni 285) hadi kiwango kidofo kinachotumika kusaidia wagonjwa wa ukimwi.“Takribani watu 300,000 watanufaika kwa Kenya. Tutasambaza pia dawa zetu kwa nchi nyingine za Afrika, hasa majirani zetu wa Afrika Mashariki. Kiwanda kitagharimu Shilingi bilioni 10 za Kenya kwa kuanzia,” alisema. Kwa mujibu wa takwimu za hivi karibuni, takribani wakenya milioni 1.5 wanaishi na virusi vya ukimwi, na kati yao, karibu milioni moja wanapata dawa za kufubaza virusi vya ukimwi. Idadi ya watu wanaoambukizwa virusi vya Ukimwi, imekuwa ikiongezeka kila mwaka kwa wastani wa watu 440,000.Inakadiriwa kuwa asilimia 90 ya dawa zote za kufubaza virusi za Ukimwi, zinaagizwa kutoka Ulaya na India. Kioko alisema uwepo wa kiwanda hicho, utasaidia kukabiliana na tatizo la dawa zisizo na ubora. “Dawa feki sasa zitakuwa historia, pia itasaidia wenye maambukizi mapya wanaoibuka kila mwaka, licha ya maambukizi kushuka kwa asilimia 5.2,” alisema Kioko.Mbali ya dawa za kufubaza ukimwi, kiwanda hicho kinatarajiwa pia kuzalisha dawa za kutibu malaria na kifua kifuu. Dawa nyingi zitatengenezwa kwa leseni ya viwanda mama vya Ulaya na kwingineko. Dk Martin Sirengo, Mkuu wa Taasisi ya Kupambana na Ukimwi na Magonjwa mengine yatokanayo na mahusiano ya kimwili, alisema anaamini upatikanaji wa dawa hizo ndani ya Kenya utaamsha tabia ya watu kwenda kupima afya zao. ### Response: KITAIFA ### End

Na RAMADHAN HASSAN-DODOMA MAJANGILI 1,726 wa kesi za uhujumu uchumi  wamekamatwa na kikosi kazi maalumu kilichoundwa    mwaka mmoja  uliopita katika hifadhi mbalimbali za taifa. Pia kesi 2,625 zimesikilizwa katika mahakama mbalimbali na kutolewa hukumu na watuhumiwa kuhukumiwa kwenda jela. Waziri wa Maliasili na Utalii, Profesa Jumanne Maghembe alisema hayo ni miongoni mwa mafanikio makubwa ndani ya mwaka mmoja yaliyofanywa na wizara yake  baada ya kuunda kikosi kazi maalumu cha kudhibiti ujangili. Alisema katika kesi hizo, watuhumiwa  wengi   wamefungwa kati ya miaka  10 hadi 30, ikiwamo kulipa faini  za Sh milioni 452. Alisema mbali na majangili hao kukamatwa ndani ya hifadhi za taifa na mapori ya akiba, kuna vitendea kazi vyao walivyokamatwa navyo. Alivitaja kuwa ni bunduki, risasi, magunia ya mkaa, mbao, magogo, baiskeli, pikipiki, magari, mitumbwi na ng’ombe 88,435 ambao walikutwa ndani ya hifadhi kinyume cha sheria. Alisema baadhi ya vitu hivyo  vimerejeshwa kwa wananchi kutokana na kutokuwa na kesi wakati vinavyohusika vinaendelea kushikiliwa. Waziri alisema ndani ya kipindi hicho, mafanikio makubwa yamepatikana kutokana na vifo vya tembo  kupungua hadi kufikia asilimia 45, tofauti na ilivyokuwa mwaka  jana. “Kwa kweli tuna haki ya kujivunia hili, vifo vya tembo 84 ambavyo vilitokea kwa sababu mbalimbali sasa  vimepungua,” alisema Maghembe. Akizungumzia biashara ya utalii, alisema mwaka 2015/16 kulikuwa na   watalii 1,137,182 na mwaka 2016 wameongezeka hadi kufikia 1,284,279. Alisema ndani ya kipindi hicho, mapato ya jumla  yaliyopatikana ni Sh bilion 101.1 jambo ambalo ni mafanikio makubwa ndani ya wizara hiyo.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na RAMADHAN HASSAN-DODOMA MAJANGILI 1,726 wa kesi za uhujumu uchumi  wamekamatwa na kikosi kazi maalumu kilichoundwa    mwaka mmoja  uliopita katika hifadhi mbalimbali za taifa. Pia kesi 2,625 zimesikilizwa katika mahakama mbalimbali na kutolewa hukumu na watuhumiwa kuhukumiwa kwenda jela. Waziri wa Maliasili na Utalii, Profesa Jumanne Maghembe alisema hayo ni miongoni mwa mafanikio makubwa ndani ya mwaka mmoja yaliyofanywa na wizara yake  baada ya kuunda kikosi kazi maalumu cha kudhibiti ujangili. Alisema katika kesi hizo, watuhumiwa  wengi   wamefungwa kati ya miaka  10 hadi 30, ikiwamo kulipa faini  za Sh milioni 452. Alisema mbali na majangili hao kukamatwa ndani ya hifadhi za taifa na mapori ya akiba, kuna vitendea kazi vyao walivyokamatwa navyo. Alivitaja kuwa ni bunduki, risasi, magunia ya mkaa, mbao, magogo, baiskeli, pikipiki, magari, mitumbwi na ng’ombe 88,435 ambao walikutwa ndani ya hifadhi kinyume cha sheria. Alisema baadhi ya vitu hivyo  vimerejeshwa kwa wananchi kutokana na kutokuwa na kesi wakati vinavyohusika vinaendelea kushikiliwa. Waziri alisema ndani ya kipindi hicho, mafanikio makubwa yamepatikana kutokana na vifo vya tembo  kupungua hadi kufikia asilimia 45, tofauti na ilivyokuwa mwaka  jana. “Kwa kweli tuna haki ya kujivunia hili, vifo vya tembo 84 ambavyo vilitokea kwa sababu mbalimbali sasa  vimepungua,” alisema Maghembe. Akizungumzia biashara ya utalii, alisema mwaka 2015/16 kulikuwa na   watalii 1,137,182 na mwaka 2016 wameongezeka hadi kufikia 1,284,279. Alisema ndani ya kipindi hicho, mapato ya jumla  yaliyopatikana ni Sh bilion 101.1 jambo ambalo ni mafanikio makubwa ndani ya wizara hiyo. ### Response: KITAIFA ### End

Na Tobias Nsungwe MWENYEKITI wa Chadema Taifa, Freeman Mbowe na Katibu Mkuu wa chama hicho, Dk. Vincent Mashinji, ni miongoni mwa wageni mashuhuri walioalikwa kuhudhuria sherehe ya kuapishwa kwa Rais Mteule wa Ghana, Nana Addo Dankwa Akufo-Addo na Makamu wake, Dk. Alhaji Mahamudu Bawumia. Sherehe za kuapishwa rais huyo zinatarajiwa kufanyika leo jijini Accra. Kwa mujibu wa taarifa iliyotolewa na Chadema makao makuu, Mbowe na ujumbe wake waliondoka nchini jana usiku. Kwa mujibu wa taarifa hiyo, viongozi hao pia wanatarajiwa kushuhudia kuapishwa kwa Spika wa Bunge la Ghana. Pia wataona wabunge 275 waliopatikana baada ya Uchaguzi Mkuu wa nchi hiyo uliofanyika mwishoni mwa mwaka jana wakila kiapo. Taarifa ya Chadema pia ilisema Mwenyekiti Mbowe na Katibu Mkuu, Dk. Mashinji, watapata fursa ya kufanya mazungumzo na Rais Akufo-Addo yanayotarajiwa kufanyika kesho. Mbowe pia atapata nafasi ya kula chakula cha mchana na rais huyo mpya aliyetoka chama cha upinzani. “Kabla ya hapo, mapema asubuhi ya siku hiyo, viongozi wakuu wa Chadema watakuwa sehemu ya msafara utakaomsindikiza Rais Nana Akufo-Addo, kwenda kwenye ibada ya asubuhi, itakayofanyika eneo la Kyebi, kisha jioni msafara utarejea jijini Accra kuendelea na ratiba nyingine,” ilisema sehemu ya taarifa hiyo. Taarifa pia ilisema ziara ya Mbowe nchini Ghana ni mwendelezo wa urafiki na uhusiano wa karibu kwa muda mrefu sasa kati ya Chama cha Rais Nana Akufo-Addo cha New Patriotic Party (NPP) pamoja na Chadema, tangu vilipokutanishwa kwenye Umoja wa Vyama vya Kidemokrasia Duniani (IDU) na ule wa Afrika (DUA). Viongozi wengine mashuhuri kutoka Afrika walioalikwa katika sherehe hizo ni pamoja na Kiongozi wa Chama cha Forum for Democratic Change (FDC), Kizza Besigye, kutoka Uganda.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na Tobias Nsungwe MWENYEKITI wa Chadema Taifa, Freeman Mbowe na Katibu Mkuu wa chama hicho, Dk. Vincent Mashinji, ni miongoni mwa wageni mashuhuri walioalikwa kuhudhuria sherehe ya kuapishwa kwa Rais Mteule wa Ghana, Nana Addo Dankwa Akufo-Addo na Makamu wake, Dk. Alhaji Mahamudu Bawumia. Sherehe za kuapishwa rais huyo zinatarajiwa kufanyika leo jijini Accra. Kwa mujibu wa taarifa iliyotolewa na Chadema makao makuu, Mbowe na ujumbe wake waliondoka nchini jana usiku. Kwa mujibu wa taarifa hiyo, viongozi hao pia wanatarajiwa kushuhudia kuapishwa kwa Spika wa Bunge la Ghana. Pia wataona wabunge 275 waliopatikana baada ya Uchaguzi Mkuu wa nchi hiyo uliofanyika mwishoni mwa mwaka jana wakila kiapo. Taarifa ya Chadema pia ilisema Mwenyekiti Mbowe na Katibu Mkuu, Dk. Mashinji, watapata fursa ya kufanya mazungumzo na Rais Akufo-Addo yanayotarajiwa kufanyika kesho. Mbowe pia atapata nafasi ya kula chakula cha mchana na rais huyo mpya aliyetoka chama cha upinzani. “Kabla ya hapo, mapema asubuhi ya siku hiyo, viongozi wakuu wa Chadema watakuwa sehemu ya msafara utakaomsindikiza Rais Nana Akufo-Addo, kwenda kwenye ibada ya asubuhi, itakayofanyika eneo la Kyebi, kisha jioni msafara utarejea jijini Accra kuendelea na ratiba nyingine,” ilisema sehemu ya taarifa hiyo. Taarifa pia ilisema ziara ya Mbowe nchini Ghana ni mwendelezo wa urafiki na uhusiano wa karibu kwa muda mrefu sasa kati ya Chama cha Rais Nana Akufo-Addo cha New Patriotic Party (NPP) pamoja na Chadema, tangu vilipokutanishwa kwenye Umoja wa Vyama vya Kidemokrasia Duniani (IDU) na ule wa Afrika (DUA). Viongozi wengine mashuhuri kutoka Afrika walioalikwa katika sherehe hizo ni pamoja na Kiongozi wa Chama cha Forum for Democratic Change (FDC), Kizza Besigye, kutoka Uganda. ### Response: KITAIFA ### End

Wakati Yanga waking’ara katika ligi ya Tanzania kwa pointi 46, vile vile ES du Sahe ndio vinara kwao wakiwa na pointi 50 kwa sasa wakitofautiana kwa pointi moja na klabu ya Africain ya nchini humo.Timu hiyo imepata nafasi ya kukutana na Yanga baada ya kuitoa Benifica de Luanda ya Angola kwa jumla ya ambao 2-1. Ilitoka sare ya bao 1-1 mjinji Luanda, wakati katika mechi ya kwanza, Watunisia walishinda 1-0.Aidha, Yanga ilipata nafasi ya kukutana na timu hiyo baada ya kuwatoa FC Platinum Zimbabwe. Licha ya kufungwa bao 1-0 katika mechi ya marudiano iliyochezwa Bulawayo nchini Zimbabwe, Yanga walisonga mbele kutokana na ushindi wa mabao 5-1 ambao iliupata katika mechi ya kwanza iliyochezwa Dar es Salaam.Akizungumza na gazeti hili jana, Msemaji wa Yanga, Jerry Muro alisema hakuna taarifa kamili dhidi ya ujio huo, isipokuwa alisikia wapinzani hao wanatua leo. “Tulisikia kuwa wanakuja kesho (leo) tayari kwa mchezo wetu utakaochezwa Jumamosi ya wiki hii, tunatarajia kuwa tutafanya vizuri,” alisema Muro.Yanga iliingia kambini tangu jana kujiimarisha kwa ajili ya mchezo huo kuhakikisha inafanya vizuri. Muro alisema malengo yao ni kuhakikisha wanautumia vyemauwanja wa nyumbani katika kupata matokeo mazuri yatakayowasaidia kuwaweka pazuri katika mchezo wa marudiano.Rekodi zinaonesha kuwa Etoile katika kipindi cha miaka 10 tangu 2005 katika ushiriki wake wa michuano ya Ligi ya Mabingwa na Kombe la Shirikisho, imewahi kushindwa kuvuka raundi ya kwanza kwenda ya pili mara moja tu.Mara zote timu hiyo imekuwa ikiishia raundi ya pili au hatua ya makundi na mara nne imefanikiwa kucheza fainali, mbili za Ligi ya Mabingwa ikitwaa kombe moja na kupoteza mara moja sawa na ilivyo kwa Kombe la Shirikisho.Kwa mujibu wa rekodi tangu 2005, Etoile ilifika fainali za Ligi ya Mabingwa na kufungwa na Al Ahly ya Misri kwa jumla ya mabao 3-0. Wakitoka sare isiyo na mabao nyumbani kabla ya kulala 3-0 ugenini.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Wakati Yanga waking’ara katika ligi ya Tanzania kwa pointi 46, vile vile ES du Sahe ndio vinara kwao wakiwa na pointi 50 kwa sasa wakitofautiana kwa pointi moja na klabu ya Africain ya nchini humo.Timu hiyo imepata nafasi ya kukutana na Yanga baada ya kuitoa Benifica de Luanda ya Angola kwa jumla ya ambao 2-1. Ilitoka sare ya bao 1-1 mjinji Luanda, wakati katika mechi ya kwanza, Watunisia walishinda 1-0.Aidha, Yanga ilipata nafasi ya kukutana na timu hiyo baada ya kuwatoa FC Platinum Zimbabwe. Licha ya kufungwa bao 1-0 katika mechi ya marudiano iliyochezwa Bulawayo nchini Zimbabwe, Yanga walisonga mbele kutokana na ushindi wa mabao 5-1 ambao iliupata katika mechi ya kwanza iliyochezwa Dar es Salaam.Akizungumza na gazeti hili jana, Msemaji wa Yanga, Jerry Muro alisema hakuna taarifa kamili dhidi ya ujio huo, isipokuwa alisikia wapinzani hao wanatua leo. “Tulisikia kuwa wanakuja kesho (leo) tayari kwa mchezo wetu utakaochezwa Jumamosi ya wiki hii, tunatarajia kuwa tutafanya vizuri,” alisema Muro.Yanga iliingia kambini tangu jana kujiimarisha kwa ajili ya mchezo huo kuhakikisha inafanya vizuri. Muro alisema malengo yao ni kuhakikisha wanautumia vyemauwanja wa nyumbani katika kupata matokeo mazuri yatakayowasaidia kuwaweka pazuri katika mchezo wa marudiano.Rekodi zinaonesha kuwa Etoile katika kipindi cha miaka 10 tangu 2005 katika ushiriki wake wa michuano ya Ligi ya Mabingwa na Kombe la Shirikisho, imewahi kushindwa kuvuka raundi ya kwanza kwenda ya pili mara moja tu.Mara zote timu hiyo imekuwa ikiishia raundi ya pili au hatua ya makundi na mara nne imefanikiwa kucheza fainali, mbili za Ligi ya Mabingwa ikitwaa kombe moja na kupoteza mara moja sawa na ilivyo kwa Kombe la Shirikisho.Kwa mujibu wa rekodi tangu 2005, Etoile ilifika fainali za Ligi ya Mabingwa na kufungwa na Al Ahly ya Misri kwa jumla ya mabao 3-0. Wakitoka sare isiyo na mabao nyumbani kabla ya kulala 3-0 ugenini. ### Response: MICHEZO ### End

Na AMON MTEGA- SONGEA TAASISI ya Kuzuia na Kupambana na Rushwa (Takukuru), Mkoa wa Ruvuma, itaanza kutoa ushauri wa namna ya kugawa pembejeo za kilimo kwa wakulima mkoani humo. Akizungumza na waandishi wa habari ofisini kwake jana, Mkuu wa Takukuru Mkoa wa Mbeya, Yustina Chagaka, alisema ofisi yake imejipanga kutoa ushauri huo baada ya kupokea malalamiko kutoka kwa baadhi ya wakulima. Kwa mujibu wa Chagaka, wananchi walioleta malalamiko hayo walisema wamekuwa wakikosa pembejeo hizo za ruzuku kila mwaka bila kuwapo sababu za msingi. Alisema kwamba, utaratibu unaolalamikiwa unaonyesha kuna mazingira ya rushwa, kwa kuwa wanaonufaika na mpango huo wa Serikali, wamekuwa ni wale wale kila mwaka. “Kutokana na uwepo wa malalamiko hayo, sisi kama taasisi ya kuzuia na kupambana na rushwa tumeamua kuyavalia njuga malalamiko hayo ili haki iweze kutendeka. “Kwa maana hiyo, tutatoa ushauri kwa wahusika ili tuhakikishe haki inatendeka wakati wa kugawa pembejeo hizo, kwani wanaozihitaji ni wengi,” alisema.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na AMON MTEGA- SONGEA TAASISI ya Kuzuia na Kupambana na Rushwa (Takukuru), Mkoa wa Ruvuma, itaanza kutoa ushauri wa namna ya kugawa pembejeo za kilimo kwa wakulima mkoani humo. Akizungumza na waandishi wa habari ofisini kwake jana, Mkuu wa Takukuru Mkoa wa Mbeya, Yustina Chagaka, alisema ofisi yake imejipanga kutoa ushauri huo baada ya kupokea malalamiko kutoka kwa baadhi ya wakulima. Kwa mujibu wa Chagaka, wananchi walioleta malalamiko hayo walisema wamekuwa wakikosa pembejeo hizo za ruzuku kila mwaka bila kuwapo sababu za msingi. Alisema kwamba, utaratibu unaolalamikiwa unaonyesha kuna mazingira ya rushwa, kwa kuwa wanaonufaika na mpango huo wa Serikali, wamekuwa ni wale wale kila mwaka. “Kutokana na uwepo wa malalamiko hayo, sisi kama taasisi ya kuzuia na kupambana na rushwa tumeamua kuyavalia njuga malalamiko hayo ili haki iweze kutendeka. “Kwa maana hiyo, tutatoa ushauri kwa wahusika ili tuhakikishe haki inatendeka wakati wa kugawa pembejeo hizo, kwani wanaozihitaji ni wengi,” alisema. ### Response: KITAIFA ### End

MASHABIKI wa Manchester United wameutaka uongozi wa klabu hiyo kuachana na kiungo wao, Paul Pogba, mara baada ya kumalizika kwa msimu huu, kutokana na mchezaji huyo kuonesha mapenzi na klabu ya Real Madrid. Mapema wiki hii, mchezaji huyo alishindwa kuzuia hisia zake na kuweka wazi kuwa, ndoto zake siku moja ni kuja kuwa mchezaji wa Real Madrid, huku akidai kila mchezaji ana ndoto za kuitumikia timu hiyo kutokana na ukubwa wake. Mashabiki hao wanaamini mchezaji huyo ana lengo la kutaka kuungana na kocha Zinedine Zidane, ambapo wote wanatoka nchi moja, Ufaransa. “Kama ninavyosemwa kila siku, Real Madrid ni sehemu ya ndoto kwa kila mchezaji. Ni moja kati ya klabu kubwa duniani, hasa kwa sasa Zidane ndiye kocha wao, hivyo kila mchezaji anatamani kuja kuitumikia timu hiyo kwa wale ambao wanapenda soka. “Lakini kwa sasa mimi ni mchezaji wa Manchester United, hatujui nini kinaweza kutokea hapo baadaye, nipo Manchester United na nina furaha kuwa hapa,” alisema Pogba. Mchezaji huyo mwenye umri wa miaka 26, alikuwa anahusishwa kuwindwa na klabu zote, Real Madrid na Barcelona. Hivyo kutokana na kauli hiyo, inaonekana kumuweka katika wakati mgumu hasa kwa mashabiki wa timu hiyo, ambao wanadai ni vizuri akaondoka kwa kuwa tayari ameonesha mapenzi ya wazi na Madrid. Pogba alianza kutangaza nia ya kutaka kuondoka Manchester United tangu alipopishana na aliyekuwa kocha wa timu hiyo, Jose Mourinho na kumfanya mchezaji huyo akose namba kwenye kikosi cha kwanza, lakini baada ya kuondoka kocha huyo na nafasi yake kuchukuliwa na Ole Gunnar Solskjaer, Pogba amekuwa akipata nafasi ya kudumu, lakini bado mashabiki wanautaka uongozi kuachana na mchezaji huyo.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- MASHABIKI wa Manchester United wameutaka uongozi wa klabu hiyo kuachana na kiungo wao, Paul Pogba, mara baada ya kumalizika kwa msimu huu, kutokana na mchezaji huyo kuonesha mapenzi na klabu ya Real Madrid. Mapema wiki hii, mchezaji huyo alishindwa kuzuia hisia zake na kuweka wazi kuwa, ndoto zake siku moja ni kuja kuwa mchezaji wa Real Madrid, huku akidai kila mchezaji ana ndoto za kuitumikia timu hiyo kutokana na ukubwa wake. Mashabiki hao wanaamini mchezaji huyo ana lengo la kutaka kuungana na kocha Zinedine Zidane, ambapo wote wanatoka nchi moja, Ufaransa. “Kama ninavyosemwa kila siku, Real Madrid ni sehemu ya ndoto kwa kila mchezaji. Ni moja kati ya klabu kubwa duniani, hasa kwa sasa Zidane ndiye kocha wao, hivyo kila mchezaji anatamani kuja kuitumikia timu hiyo kwa wale ambao wanapenda soka. “Lakini kwa sasa mimi ni mchezaji wa Manchester United, hatujui nini kinaweza kutokea hapo baadaye, nipo Manchester United na nina furaha kuwa hapa,” alisema Pogba. Mchezaji huyo mwenye umri wa miaka 26, alikuwa anahusishwa kuwindwa na klabu zote, Real Madrid na Barcelona. Hivyo kutokana na kauli hiyo, inaonekana kumuweka katika wakati mgumu hasa kwa mashabiki wa timu hiyo, ambao wanadai ni vizuri akaondoka kwa kuwa tayari ameonesha mapenzi ya wazi na Madrid. Pogba alianza kutangaza nia ya kutaka kuondoka Manchester United tangu alipopishana na aliyekuwa kocha wa timu hiyo, Jose Mourinho na kumfanya mchezaji huyo akose namba kwenye kikosi cha kwanza, lakini baada ya kuondoka kocha huyo na nafasi yake kuchukuliwa na Ole Gunnar Solskjaer, Pogba amekuwa akipata nafasi ya kudumu, lakini bado mashabiki wanautaka uongozi kuachana na mchezaji huyo. ### Response: MICHEZO ### End

Elizabeth Hombo Na Asha Bani -Dar es salaam RAIS Dk. John Magufuli amemtaka Rais wa Uganda, Yoweri Museveni wa Uganda kuwa mkali kwa watendaji, ili kuhakikisha mradi wa bomba la mafuta kutoka Hoima Uganda mpaka Tanga, unatekelezwa kwa wakati, tofauti na sasa ambapo unasuasua. Aliyasema hayo jana wakati akifungua kongamano la biashara kati ya Tanzania na Uganda, jijini Dar es Salaam jana, ambapo yeye na Museveni walikuwa wageni rasmi.  Kutokana na hilo, amesema anatamani watendaji wa Tanzania wangeenda Uganda na wa Uganda waje Tanzania ili ashughulike nao angalau kwa mwezi mmoja tu. Alisema yeye tangu aingia madarakani mwaka 2015, ameshabadilisha makamishna wakuu wa Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA) watano lengo likiwa ni kuleta mabadiliko katika mamlaka hiyo.  “Nilikuwa namwuliza mzee Museveni mbona unachelewesha hili bomba, kwa sababu ya kodi ya huko ambayo umekataa kuikubali ya dola 600 wakati utakuwa unatengeneza dola bilioni 800, jitolee hii kodi kidogo utengeneze ajira na utakuwa unapata fedha. “Kwa muda mrefu watu wako wa URA yaani Uganda Revenue Authority wamekuwa wakikuchelewesha, sisi tulitaka hilo bomba liitwe Kaguta Pipeline siku tunapozindua, hao wasikucheleweshe. “Nikamtolea mfano Museveni kuwa nilipoingia madarakani tayari nimebadilisha makamshina watano wa TRA, si suala la kujidai ni baya, lakini nikamwambia wewe umemg’ang’ania wa nini huko? Tunatakiwa tusonge mbele kibiashara. “Imebidi tulizungumze hili maana mimi linaniuma, tulibidi tupeleke mabadiliko ya sheria ya kodi ili hili bomba lijengwe, sisi Tanzania mikoa minane itafaidika na hili bomba likishaanza collection ya revenue (makusanyo ya kodi) ya Uganda itakuwa ndiyo inaongoza katika uchumi wa bara la Afrika sasa kwanini ucheleweshwe na watendaji? “I wish (ninatamani) hawa watendaji wa Tanzania wangeenda Uganda na wa Uganda waje Tanzania ili ni-deal (nishughulike) nao angalau kwa mwezi mmoja tu,” alisema Rais Magufuli. Magufuli aliwataka watendaji katika nchi za Uganda na Tanzania wahakikishe wanafanikisha miradi mikubwa ambayo inatengeneza ajira nyingi. Alisema ana imani kupitia kongamano hilo, wafanyabiashara hao kutoka Uganda na Tanzania watatoka na majibu kuhusu masuala ambayo yamekuwa yakikwamisha biashara katika nchi hizo. Kwa upande wake, Rais Museveni alimhakikishia Rais Magufuli kwamba Serikali yake itahakikisha bomba hilo la mafuta linajengwa na mafuta ambayo yamekuwepo kwa miaka milioni mbili iliyopita yanapatikana kwa maendeleo ya wananchi. Vilevile aliwataka wafanyabiashara hao kujadiliana kwa kina na kujibu swali linalouliza ‘utajiri wa mataifa unatoka wapi?’ kama lilivyoulizwa na Adam Smith kwenye kitabu chake cha Wealth of Nations (Utajiri wa Mataifa). Rais Museveni alisema suala la miundombinu ni muhimu katika kurahisisha biashara baina ya mataifa hayo, kwa sababu gharama za usafirishaji wa kontena kutoka Bandari ya Dar es Salaam kwenda Port Berry kwa reli na bandari itakuwa dola za Kimarekani 1,600 badala ya dola 4,500 za sasa. Awali, Mwenyekiti wa Taasisi ya Sekta Binafsi nchini (TPSF), Salum Shamte, alisema Tanzania na Uganda zimekuwa zikifanya biashara kwa muda mrefu lakini biashara hiyo inaweza kuongezeka zaidi ya sasa. Alisema Serikali inachukua hatua mbalimbali kuboresha mazingira ya biashara na wao wanashirikishwa kikamilifu.  “Tunaomba muendelee kuboresha mazingira ya biashara na kutuhusisha kwenye miradi mikubwa kama ule wa bomba la mafuta kutoka Hoima mpaka Tanga. Tunaahidi kutoa ushirikiano katika utekelezaji wa miradi hiyo ya maendeleo,” alisema Shamte. Naye mjumbe wa Bodi ya Sekta Binafsi ya Uganda, Mariana Sabune, alisema biashara kati ya nchi hizo mbili inakabiliwa na changamoto ya vikwazo visivyo vya kikodi ambavyo vimewekwa na nchi husika. Alisema vikwazo hivyo vimekuwa vikitatiza shughuli za biashara baina ya Tanzania na Uganda na endapo vitaondolewa, wafanyabiashara watafanya shughuli zao kwa ukamilifu bila vikwazo vyovyote. “Nampongeza Rais Magufuli kwa kuibadilisha sheria ya Udhibiti wa Chakula na Dawa (TFDA), tunaamini kwamba mabadiliko hayo yataondoa vikwazo visivyo vya kikodi,” alisema Sebune. Alisema makubaliano ambayo yanafikiwa kwenye mikutano ya tume ya pamoja ya kudumu na sekta binafsi yawe yanafanyiwa kazi na kufuatiliwa kwa sababu wamekuwa wakifanya mikutano mingi lakini hakuna utekelezaji wowote. Waziri wa Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Afrika Mashariki, Profesa Palamagamba Kabudi alisema ana Imani kongamano hilo litakuja na maazimio au hatua ya namna ya kukuza uwekezaji katika nchi hizo mbili.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Elizabeth Hombo Na Asha Bani -Dar es salaam RAIS Dk. John Magufuli amemtaka Rais wa Uganda, Yoweri Museveni wa Uganda kuwa mkali kwa watendaji, ili kuhakikisha mradi wa bomba la mafuta kutoka Hoima Uganda mpaka Tanga, unatekelezwa kwa wakati, tofauti na sasa ambapo unasuasua. Aliyasema hayo jana wakati akifungua kongamano la biashara kati ya Tanzania na Uganda, jijini Dar es Salaam jana, ambapo yeye na Museveni walikuwa wageni rasmi.  Kutokana na hilo, amesema anatamani watendaji wa Tanzania wangeenda Uganda na wa Uganda waje Tanzania ili ashughulike nao angalau kwa mwezi mmoja tu. Alisema yeye tangu aingia madarakani mwaka 2015, ameshabadilisha makamishna wakuu wa Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA) watano lengo likiwa ni kuleta mabadiliko katika mamlaka hiyo.  “Nilikuwa namwuliza mzee Museveni mbona unachelewesha hili bomba, kwa sababu ya kodi ya huko ambayo umekataa kuikubali ya dola 600 wakati utakuwa unatengeneza dola bilioni 800, jitolee hii kodi kidogo utengeneze ajira na utakuwa unapata fedha. “Kwa muda mrefu watu wako wa URA yaani Uganda Revenue Authority wamekuwa wakikuchelewesha, sisi tulitaka hilo bomba liitwe Kaguta Pipeline siku tunapozindua, hao wasikucheleweshe. “Nikamtolea mfano Museveni kuwa nilipoingia madarakani tayari nimebadilisha makamshina watano wa TRA, si suala la kujidai ni baya, lakini nikamwambia wewe umemg’ang’ania wa nini huko? Tunatakiwa tusonge mbele kibiashara. “Imebidi tulizungumze hili maana mimi linaniuma, tulibidi tupeleke mabadiliko ya sheria ya kodi ili hili bomba lijengwe, sisi Tanzania mikoa minane itafaidika na hili bomba likishaanza collection ya revenue (makusanyo ya kodi) ya Uganda itakuwa ndiyo inaongoza katika uchumi wa bara la Afrika sasa kwanini ucheleweshwe na watendaji? “I wish (ninatamani) hawa watendaji wa Tanzania wangeenda Uganda na wa Uganda waje Tanzania ili ni-deal (nishughulike) nao angalau kwa mwezi mmoja tu,” alisema Rais Magufuli. Magufuli aliwataka watendaji katika nchi za Uganda na Tanzania wahakikishe wanafanikisha miradi mikubwa ambayo inatengeneza ajira nyingi. Alisema ana imani kupitia kongamano hilo, wafanyabiashara hao kutoka Uganda na Tanzania watatoka na majibu kuhusu masuala ambayo yamekuwa yakikwamisha biashara katika nchi hizo. Kwa upande wake, Rais Museveni alimhakikishia Rais Magufuli kwamba Serikali yake itahakikisha bomba hilo la mafuta linajengwa na mafuta ambayo yamekuwepo kwa miaka milioni mbili iliyopita yanapatikana kwa maendeleo ya wananchi. Vilevile aliwataka wafanyabiashara hao kujadiliana kwa kina na kujibu swali linalouliza ‘utajiri wa mataifa unatoka wapi?’ kama lilivyoulizwa na Adam Smith kwenye kitabu chake cha Wealth of Nations (Utajiri wa Mataifa). Rais Museveni alisema suala la miundombinu ni muhimu katika kurahisisha biashara baina ya mataifa hayo, kwa sababu gharama za usafirishaji wa kontena kutoka Bandari ya Dar es Salaam kwenda Port Berry kwa reli na bandari itakuwa dola za Kimarekani 1,600 badala ya dola 4,500 za sasa. Awali, Mwenyekiti wa Taasisi ya Sekta Binafsi nchini (TPSF), Salum Shamte, alisema Tanzania na Uganda zimekuwa zikifanya biashara kwa muda mrefu lakini biashara hiyo inaweza kuongezeka zaidi ya sasa. Alisema Serikali inachukua hatua mbalimbali kuboresha mazingira ya biashara na wao wanashirikishwa kikamilifu.  “Tunaomba muendelee kuboresha mazingira ya biashara na kutuhusisha kwenye miradi mikubwa kama ule wa bomba la mafuta kutoka Hoima mpaka Tanga. Tunaahidi kutoa ushirikiano katika utekelezaji wa miradi hiyo ya maendeleo,” alisema Shamte. Naye mjumbe wa Bodi ya Sekta Binafsi ya Uganda, Mariana Sabune, alisema biashara kati ya nchi hizo mbili inakabiliwa na changamoto ya vikwazo visivyo vya kikodi ambavyo vimewekwa na nchi husika. Alisema vikwazo hivyo vimekuwa vikitatiza shughuli za biashara baina ya Tanzania na Uganda na endapo vitaondolewa, wafanyabiashara watafanya shughuli zao kwa ukamilifu bila vikwazo vyovyote. “Nampongeza Rais Magufuli kwa kuibadilisha sheria ya Udhibiti wa Chakula na Dawa (TFDA), tunaamini kwamba mabadiliko hayo yataondoa vikwazo visivyo vya kikodi,” alisema Sebune. Alisema makubaliano ambayo yanafikiwa kwenye mikutano ya tume ya pamoja ya kudumu na sekta binafsi yawe yanafanyiwa kazi na kufuatiliwa kwa sababu wamekuwa wakifanya mikutano mingi lakini hakuna utekelezaji wowote. Waziri wa Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Afrika Mashariki, Profesa Palamagamba Kabudi alisema ana Imani kongamano hilo litakuja na maazimio au hatua ya namna ya kukuza uwekezaji katika nchi hizo mbili. ### Response: KITAIFA ### End

POLISI mkoani Mbeya inawashikilia watu 14 kwa tuhuma za kujihusisha na biashara ya kubadilisha fedha za kigeni bila kuwa na leseni iliyotolewa na Benki Kuu (BoT) kwenye mpaka wa Tanzania na Malawi, Kasumulu wilayani Kyela.Kamanda wa Polisi wa Mkoa, Eurich Matei, amesema watuhumiwa hao walikamatwa jana katika operesheni ya kushtukizwa na endelevu inayoendeshwa na Jeshi la Polisi kwa kushirikiana na vyombo vingine vya ulinzi na usalama.Alisema watu hao baada ya kupekuliwa walikutwa na fedha za Tanzania Sh 52,472,900, fedha za Malawi (Kwacha) 593,370, Dola za Marekani 3,653, fedha za Rwanda (Faranga) 1,000 na fedha ya China (Yuan) moja. Alisema kitendo hicho ni kinyume cha kanuni namba 4 ya ubadilishaji fedha za kigeni ya mwaka 1992 kifungu cha 13(2)(a) cha Sheria za Fedha za Kigeni iliyofanyiwa marekebisho mwaka 2019.Kamanda Matei alisema katika msako huo, baadhi ya wahusika walizifunga nyumba zao na kuzitelekeza familia zao nje, lengo likiwa ni kuepuka askari wasizipekue kutokana na kudaiwa kuhifadhi mamilioni ya fedha za Tanzania na za kigeni kwani vitendo hivyo ni sawa na utakatishaji fedha.Hivi karibuni, Benki Kuu ya Tanzania (BoT) iliyafunga zaidi ya maduka 100 ya kubadili fedha jijini Arusha na Dar es Salaam na vivyo hivyo kwenye mpaka wa Zambia na Tanzania - Tunduma kwa kutokukidhi masharti, ikiwamo kutokuwa na leseni halali za biashara ya fedha.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- POLISI mkoani Mbeya inawashikilia watu 14 kwa tuhuma za kujihusisha na biashara ya kubadilisha fedha za kigeni bila kuwa na leseni iliyotolewa na Benki Kuu (BoT) kwenye mpaka wa Tanzania na Malawi, Kasumulu wilayani Kyela.Kamanda wa Polisi wa Mkoa, Eurich Matei, amesema watuhumiwa hao walikamatwa jana katika operesheni ya kushtukizwa na endelevu inayoendeshwa na Jeshi la Polisi kwa kushirikiana na vyombo vingine vya ulinzi na usalama.Alisema watu hao baada ya kupekuliwa walikutwa na fedha za Tanzania Sh 52,472,900, fedha za Malawi (Kwacha) 593,370, Dola za Marekani 3,653, fedha za Rwanda (Faranga) 1,000 na fedha ya China (Yuan) moja. Alisema kitendo hicho ni kinyume cha kanuni namba 4 ya ubadilishaji fedha za kigeni ya mwaka 1992 kifungu cha 13(2)(a) cha Sheria za Fedha za Kigeni iliyofanyiwa marekebisho mwaka 2019.Kamanda Matei alisema katika msako huo, baadhi ya wahusika walizifunga nyumba zao na kuzitelekeza familia zao nje, lengo likiwa ni kuepuka askari wasizipekue kutokana na kudaiwa kuhifadhi mamilioni ya fedha za Tanzania na za kigeni kwani vitendo hivyo ni sawa na utakatishaji fedha.Hivi karibuni, Benki Kuu ya Tanzania (BoT) iliyafunga zaidi ya maduka 100 ya kubadili fedha jijini Arusha na Dar es Salaam na vivyo hivyo kwenye mpaka wa Zambia na Tanzania - Tunduma kwa kutokukidhi masharti, ikiwamo kutokuwa na leseni halali za biashara ya fedha. ### Response: KITAIFA ### End

ARSENAL inakabiliwa na mtihani mwingine mgumu katika Ligi Kuu ya England pale itakapokuwa wageni wa Chelsea katika dimba la Stamford Bridge leo. Kwenye mchezo wa ufunguzi wa ligi hiyo uliopigwa katika Uwanja wa Emirate dhidi ya mabingwa watetezi Manchester City, Arsenal ikubali kipigo cha mabao 2-0 yaliyofungwa na Raheem Sterling na Bernado Silva.Huku Chelsea wenyewe wakianza ligi vizuri kwa kupata ushindi wa mabao 3-0 dhidi ya Huddersfield. Hivyo wataingia kwenye mchezo wa leo nyumbani dhidi ya Arsenal wakiwa na hali ya kujiamini kutokana na ushindi huu. Chelsea na Arsenal zote zimefanya mabadiliko ya mabenchi yao ya ufundi kwa Chelsea kuachana na kocha Antonio Conte na Maurizio Sarri aliyekuwa akiifundisha Napoli kupewa jukumu la kuinoa timu hiyo.Huku Arsenal yenyewe ikiwa imeachana na kocha wake Arsene Wenger aliyedumu kwenye klabu hiyo kwa miaka 21 na kumpa jukumu la kuinoa klabu hiyo aliyekuwa kocha wa Paris Saint-Germain Unai Emery. Lakini timu zote ziliimarisha vikosi vyao kwa kufanya usajili wa baadhi ya wachezaji huku Chelsea ikiwasajili Jorginho kutoka Napoli na kipa Kepa Arizzabalaga kutoka Athletic Bilbao. Arsenal iliwasajili beki Stephan Lichtsteiner akiwa mchezaji huru kutoka Juventus, kiungo Lucas Torreira kutoka Sampodoria, kipa Bernd Leno kutoka Bayer Leverkusen, beki Sokratis Papastathopoulos kutoka Borrusia Dortmund na kiungo Matteo Guendouz kutoka Lorient ya Ufaransa.Kuelekea mchezo wa leo Arsenal itamkosa beki wake wa kushoto Sead Kolasinac ambae atakuwa nje ya uwanja mpaka wiki nane kutokana na kusumbuliwa na majeruhi huku Ainsley Maitland-Niles atakuwa nje kwa wiki sita baada ya kuumia kwenye mchezo uliopita dhidi ya Manchester City. Pia haitakuwa na nahodha wake Laurent Koscielny anayetarajia kurudi uwanjani mwishoni mwa mwaka huu. Kocha Unai Emery anaweza kumuanzisha kiungo wake mkabaji Lucas Torreira katika kiungo huku Nacho Monreal na Stephan Lichtsteiner wanaweza kuanza kama mabeki wa pembeni.Katika ushambuliaji Alexandre Lacazette na Pierre- Emerick Aubameyang na Mesut Ozil wataanza huku Henrik Mkhitaryan akitokea pembeni. Chelsea yenyewe inaweza kumkosa kiungo wake Cesc Fabregas, ambae aliumia kwenye mechi ya kujiandaa na msimu mpya dhidi ya Arsenal. Rekodi zinaonyesha Chelsea imeshinda mechi tano zilizopita dhidi ya Arsenal katika uwanja wake wa nyumbani na mechi moja tu ya msimu uliopita iliishia kwa sare ya bila kufungana. Arsenal imeshindwa kufunga katika mechi nne ilizocheza katika Uwanja wa Stamford Bridge.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- ARSENAL inakabiliwa na mtihani mwingine mgumu katika Ligi Kuu ya England pale itakapokuwa wageni wa Chelsea katika dimba la Stamford Bridge leo. Kwenye mchezo wa ufunguzi wa ligi hiyo uliopigwa katika Uwanja wa Emirate dhidi ya mabingwa watetezi Manchester City, Arsenal ikubali kipigo cha mabao 2-0 yaliyofungwa na Raheem Sterling na Bernado Silva.Huku Chelsea wenyewe wakianza ligi vizuri kwa kupata ushindi wa mabao 3-0 dhidi ya Huddersfield. Hivyo wataingia kwenye mchezo wa leo nyumbani dhidi ya Arsenal wakiwa na hali ya kujiamini kutokana na ushindi huu. Chelsea na Arsenal zote zimefanya mabadiliko ya mabenchi yao ya ufundi kwa Chelsea kuachana na kocha Antonio Conte na Maurizio Sarri aliyekuwa akiifundisha Napoli kupewa jukumu la kuinoa timu hiyo.Huku Arsenal yenyewe ikiwa imeachana na kocha wake Arsene Wenger aliyedumu kwenye klabu hiyo kwa miaka 21 na kumpa jukumu la kuinoa klabu hiyo aliyekuwa kocha wa Paris Saint-Germain Unai Emery. Lakini timu zote ziliimarisha vikosi vyao kwa kufanya usajili wa baadhi ya wachezaji huku Chelsea ikiwasajili Jorginho kutoka Napoli na kipa Kepa Arizzabalaga kutoka Athletic Bilbao. Arsenal iliwasajili beki Stephan Lichtsteiner akiwa mchezaji huru kutoka Juventus, kiungo Lucas Torreira kutoka Sampodoria, kipa Bernd Leno kutoka Bayer Leverkusen, beki Sokratis Papastathopoulos kutoka Borrusia Dortmund na kiungo Matteo Guendouz kutoka Lorient ya Ufaransa.Kuelekea mchezo wa leo Arsenal itamkosa beki wake wa kushoto Sead Kolasinac ambae atakuwa nje ya uwanja mpaka wiki nane kutokana na kusumbuliwa na majeruhi huku Ainsley Maitland-Niles atakuwa nje kwa wiki sita baada ya kuumia kwenye mchezo uliopita dhidi ya Manchester City. Pia haitakuwa na nahodha wake Laurent Koscielny anayetarajia kurudi uwanjani mwishoni mwa mwaka huu. Kocha Unai Emery anaweza kumuanzisha kiungo wake mkabaji Lucas Torreira katika kiungo huku Nacho Monreal na Stephan Lichtsteiner wanaweza kuanza kama mabeki wa pembeni.Katika ushambuliaji Alexandre Lacazette na Pierre- Emerick Aubameyang na Mesut Ozil wataanza huku Henrik Mkhitaryan akitokea pembeni. Chelsea yenyewe inaweza kumkosa kiungo wake Cesc Fabregas, ambae aliumia kwenye mechi ya kujiandaa na msimu mpya dhidi ya Arsenal. Rekodi zinaonyesha Chelsea imeshinda mechi tano zilizopita dhidi ya Arsenal katika uwanja wake wa nyumbani na mechi moja tu ya msimu uliopita iliishia kwa sare ya bila kufungana. Arsenal imeshindwa kufunga katika mechi nne ilizocheza katika Uwanja wa Stamford Bridge. ### Response: MICHEZO ### End

WAZIRI wa Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi, William Lukuvi amelitaka Shirika la Nyumba la Taifa (NHC) kuwa mfano katika kuhifadhi, kutunza na kujenga nyumba bora za gharama nafuu kwa ajili ya kuziuza au kuzipangisha kwa wananchi wakiwemo watumishi wa umma.Amelitaka shirika la NHC kuwa mfano kwa taasisi nyingine zinazojishughulisha na ujenzi kwa kujenga nyumba bora na wakati huo kuwapangisha wananchi kwa malipo ya kodi ya mwezi mmoja badala ya utaratibu uliozoeleka wa kupangisha kwa malipo ya kipindi cha miezi sita au mwaka mzima.Lukuvi aliyasema hayo jana alipolitembelea NHC katika mkoa wa Kilimanjaro wakati wa mwisho wa ziara yake ya kushughulikia migogoro ya ardhi katika wilaya za Hai, Moshi na Same mkoani Kilimanjaro.Alisema NHC lazima iwe na mkakati mzuri wa ukarabati nyumba zake na kubainisha kuwa haiwezekani shirika kubwa kama hilo kuwa na nyumba nyingi katika maeneo ya vitovu vya miji, huku nyingi ya nyumba hizo zikiwa zimechoka na kusisitiza kuwa hataki kusikia NHC inakuwa na nyumba za aina hiyo.Alilitaka shirika kujipanga vizuri na kuhakikisha linashirikiana vizuri na ofisi za mikoa na halmashauri kwa lengo la kujenga nyumba za gharama nafuu kwa ajili ya watumishi na wakati huo kutangaza shughuli zake kwa kuwa NHC ina kampuni yake ya ujenzi iliyosheheni wataalamu wa fani mbalimbali na kuwa na uwezo wa kujenga majengo mbalimbali kama vile shule, hospitali, vituo vya afya na vyuo.Meneja wa Shirika la Nyumba la Taifa mkoa wa Kilimanjaro, Juma Kiaramba alimueleza Lukuvi kuwa NHC katika mkoa huo iko kwenye mazungumzo na Halmashauri ya Manispaa ya Moshi kwa ajili ya ujenzi wa nyumba 25 za gharama nafuu, mradi huo utagharimu jumla ya Sh bilioni 1.4 na utachukua miezi 18 mpaka kukamilika.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WAZIRI wa Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi, William Lukuvi amelitaka Shirika la Nyumba la Taifa (NHC) kuwa mfano katika kuhifadhi, kutunza na kujenga nyumba bora za gharama nafuu kwa ajili ya kuziuza au kuzipangisha kwa wananchi wakiwemo watumishi wa umma.Amelitaka shirika la NHC kuwa mfano kwa taasisi nyingine zinazojishughulisha na ujenzi kwa kujenga nyumba bora na wakati huo kuwapangisha wananchi kwa malipo ya kodi ya mwezi mmoja badala ya utaratibu uliozoeleka wa kupangisha kwa malipo ya kipindi cha miezi sita au mwaka mzima.Lukuvi aliyasema hayo jana alipolitembelea NHC katika mkoa wa Kilimanjaro wakati wa mwisho wa ziara yake ya kushughulikia migogoro ya ardhi katika wilaya za Hai, Moshi na Same mkoani Kilimanjaro.Alisema NHC lazima iwe na mkakati mzuri wa ukarabati nyumba zake na kubainisha kuwa haiwezekani shirika kubwa kama hilo kuwa na nyumba nyingi katika maeneo ya vitovu vya miji, huku nyingi ya nyumba hizo zikiwa zimechoka na kusisitiza kuwa hataki kusikia NHC inakuwa na nyumba za aina hiyo.Alilitaka shirika kujipanga vizuri na kuhakikisha linashirikiana vizuri na ofisi za mikoa na halmashauri kwa lengo la kujenga nyumba za gharama nafuu kwa ajili ya watumishi na wakati huo kutangaza shughuli zake kwa kuwa NHC ina kampuni yake ya ujenzi iliyosheheni wataalamu wa fani mbalimbali na kuwa na uwezo wa kujenga majengo mbalimbali kama vile shule, hospitali, vituo vya afya na vyuo.Meneja wa Shirika la Nyumba la Taifa mkoa wa Kilimanjaro, Juma Kiaramba alimueleza Lukuvi kuwa NHC katika mkoa huo iko kwenye mazungumzo na Halmashauri ya Manispaa ya Moshi kwa ajili ya ujenzi wa nyumba 25 za gharama nafuu, mradi huo utagharimu jumla ya Sh bilioni 1.4 na utachukua miezi 18 mpaka kukamilika. ### Response: KITAIFA ### End

KAMPALA, Uganda  VIONGOZI  wa vyama vya upinzani nchini Uganda, Kanali Dk. Kizza Besigye na Robert Kyagulanyi maarufu Bobi Wine, wameunda muungano wa upinzani. Robert Kyagulanyi wa Chama cha People Power kwa pamoja na Dk. Kizza Besigye ambaye chama chake FDC kinaongozwa na Amulati, Meya wa Kampala, Erias Lukwago wa Chama cha DP, Rais wa Chama cha CP, Keny Lukyamuzi, Rais wa Chama cha JEEMA, Asumani Bsalirwa na wengine wengi wamezindua rasmi muungano mpya wa upinzani  ambao utasisimisha mgombea mmoja katika uchaguzi unaotarajia kufanyika mwakani dhidi ya Rais Yoweri Museveni. Akizindua rasmi muungano huo katika Wilaya ya Wakiso, Kyagulanyi alisema muungano huo  ambao unajulikana jina la ‘United forces of change’ na kwamba hadi hapo walipofika wameepiga hatua kubwa. “Nashukuru viongozi wetu walioona njia, wakafuata njia hiyo na kutuonyesha njia,” Kyagulanyi alisema  ”Lazima tushirikiane kwa manufaa ya nchi yetu.” Kyagulanyi ameongeza hayo huku akisisitiza kuwa njia walioshika ndio sahihi. Mwanamuziki huyo ambaye pia ni mbunge, ameweka wazi  wao (walioungana) sio maadui na kadiri wanavyoendelea kupigana vita wenyewe kwa wenyewe ndivyo wanavyoendelea kuchelewesha mabadiliko ambayo raia wamekuwa wakisubiri kwa hamu. Alisema ili kufikia wanacholenga kunaweza kufanikiwa tu kwa kama watashirikiana na watu. ”Natoa wito kwa raia wote wa Uganda, msilale badala yake mpaze sauti zetu,” alisema. Katika hotuba yake, amemnukuu Malcolm X ambaye alikuwa mwanaharakati wa haki za kiraia za Waafrika-Waamerika ”Mikakati inaweza kutofautiana, hatua za kuchukua na mbinu zinaweza kutofautiana lakini lengo likawa moja.” Viongozi wa vyama viwili vikuu vya upinzani, Kanali Besigye na  Kyagulanyi, wamekuwa wakikutana mara kadhaa kuandaa mikakati ya kuunda muungano huo wa “United force of change”. Wabunge wengine pamoja na wafuasi wao ni miongoni mwa waliohudhuria uzinduzi huo. Na wale waliokuwepo walifuata kanuni ya kutokaribiana ili kuzuia usambaaji wa virusi vya corona. Lakini mkutano huo, umesambaratishwa na polisi dakika za mwisho.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- KAMPALA, Uganda  VIONGOZI  wa vyama vya upinzani nchini Uganda, Kanali Dk. Kizza Besigye na Robert Kyagulanyi maarufu Bobi Wine, wameunda muungano wa upinzani. Robert Kyagulanyi wa Chama cha People Power kwa pamoja na Dk. Kizza Besigye ambaye chama chake FDC kinaongozwa na Amulati, Meya wa Kampala, Erias Lukwago wa Chama cha DP, Rais wa Chama cha CP, Keny Lukyamuzi, Rais wa Chama cha JEEMA, Asumani Bsalirwa na wengine wengi wamezindua rasmi muungano mpya wa upinzani  ambao utasisimisha mgombea mmoja katika uchaguzi unaotarajia kufanyika mwakani dhidi ya Rais Yoweri Museveni. Akizindua rasmi muungano huo katika Wilaya ya Wakiso, Kyagulanyi alisema muungano huo  ambao unajulikana jina la ‘United forces of change’ na kwamba hadi hapo walipofika wameepiga hatua kubwa. “Nashukuru viongozi wetu walioona njia, wakafuata njia hiyo na kutuonyesha njia,” Kyagulanyi alisema  ”Lazima tushirikiane kwa manufaa ya nchi yetu.” Kyagulanyi ameongeza hayo huku akisisitiza kuwa njia walioshika ndio sahihi. Mwanamuziki huyo ambaye pia ni mbunge, ameweka wazi  wao (walioungana) sio maadui na kadiri wanavyoendelea kupigana vita wenyewe kwa wenyewe ndivyo wanavyoendelea kuchelewesha mabadiliko ambayo raia wamekuwa wakisubiri kwa hamu. Alisema ili kufikia wanacholenga kunaweza kufanikiwa tu kwa kama watashirikiana na watu. ”Natoa wito kwa raia wote wa Uganda, msilale badala yake mpaze sauti zetu,” alisema. Katika hotuba yake, amemnukuu Malcolm X ambaye alikuwa mwanaharakati wa haki za kiraia za Waafrika-Waamerika ”Mikakati inaweza kutofautiana, hatua za kuchukua na mbinu zinaweza kutofautiana lakini lengo likawa moja.” Viongozi wa vyama viwili vikuu vya upinzani, Kanali Besigye na  Kyagulanyi, wamekuwa wakikutana mara kadhaa kuandaa mikakati ya kuunda muungano huo wa “United force of change”. Wabunge wengine pamoja na wafuasi wao ni miongoni mwa waliohudhuria uzinduzi huo. Na wale waliokuwepo walifuata kanuni ya kutokaribiana ili kuzuia usambaaji wa virusi vya corona. Lakini mkutano huo, umesambaratishwa na polisi dakika za mwisho. ### Response: KIMATAIFA ### End

SERIKALI ya Awamu ya Tano itaendelea kutatua changamoto za wawekezaji na wafanyabiashara nchini, kwa kuendelea kushirikiana kwa karibu wadau kufanya mapitio ya Sera na Sheria ya Uwekezaji kwa lengo la kuboresha mazingira ya kuwekeza na kufanya biashara hapa nchini.Waziri wa Nchi Ofisi ya Waziri Mkuu (Uwekezaji), Angellah Kairuki alisema hayo katika hotuba yake katika mkutano wa Mashauriano kati ya Serikali, Wafanyabiashara na Wawekezaji mkoani hapa jana.Waziri Kairuki alisema jukumu la msingi la serikali ni kuhakikisha kwamba sekta binafsi inawezeshwa kufanya biashara na kuwekeza katika mazingira ambayo ni wezeshi na yatakayopelekea biashara na uwekezaji wao kuzalisha kwa gharama nafuu na kuuza bidhaa zao kwa bei ya ushindani.Alisema, serikali kupitia Ofisi ya Waziri Mkuu (Uwekezaji) inajiandaa kuja na Sheria mpya itakayoitwa Sheria ya Uwezeshaji wa Biashara (Business Facilitation Act) ambayo kimsingi ndiyo itafanya utekelezaji wa yote ambayo yameelekewa katika Blueprint. Waziri Kairuki alisema, pia tayari serikali imechukua hatua za kupunguza utitiri wa kodi, tozo na ada ambazo kwa muda mrefu zilikuwa kero kwa wafanyabiashara na wawekezaji.Alisema kupitia Bunge la Bajeti la mwaka 2018/19 na 2019/20 zimefutwa takribani kodi, tozo na ada mbalimbali zipatazo 163 na nyingine zilipunguzwa viwango vyake.“Kufuatia mabadiliko haya sasa wawekezaji na wafanyabiashara wataweza kuokoa gharama na muda wa kutembelea ofisi mbalimbali za uthibiti kwa ajili ya kupata vibali. Waziri hiyo alisema kutokana na mkakati huo kutakuwepo na uzalishaji wenye tija hata ukuaji wa uchumi wa Nchi utaongezeka na hivyo kuongeza fursa za ajira hususani kwa makundi ya wakinamama na vijana.Nao Wafanyabiashara na wawekezaji waliojitokeza katika mkutano wa Mashauriano ulioongozwa Mawaziri wawili na Naibu Mawaziri wanane kwa nyakati tofauti, walieleza kuwa kinacho wakwamisha katika shughuli zao ni utitili wa kodi unaosababishwa na mfumo usio rafiki kwa taasisi za serikali zilizopewa jukumu la kukusanya kodi.Mkutano huo wa siku moja ulihudhiriwa na wadau na viongozi wa ndani na nje ya mkoa wa Morogoro,wakiwemi viongozi wa serikali wa wizara mbalimbali na watendaji ngazi za mikoa, wilaya na halmashauri. Wafanyabiashara hao wanasema pamoja na dhamira ya serikali kutaka kufikia uchumi wa kati kwa uwekezaji wa viwanda, kinacho wakwamisha kuendana na sera hiyo ni mfumo wa kodi unaowafanya kushindwa hata kufikia malengo yao.Mwenyekiti wa Jumuiya ya Wafanyabiashara Tanzania, Ally Mamba alisema kumekuwa na changamoto kwa baadhi ya sheria na tozo zinawakandamiza na kushindwa kujiongeza katika biashara zao.Mambo alisema, pamoja na kufanyika kwa vikao na baadhi ya halmashauri katika Suala la service levy, lengo ni jema la kuhakikisha Serikali inapata mapato na wafanyabishara wanaendelea kufanya biashara na wamekuwa hawatio maelezo ya kutosha Jambo linalowakatisha tamaa kuendelea kufanya Uwekezaji.Naye Mwakilishi wa Wafanyabishara wa Mahoteli, Mittah Muria alisema bado suala la ushuru wa hoteli (hotel levy) limekuwa likiwakandamiza wakati bado wanalipa VAT na kwamba hiyo kodi ya namna ya ukokotoaii imekuwa haina maelezo ya kutosha mpaka Sasa.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- SERIKALI ya Awamu ya Tano itaendelea kutatua changamoto za wawekezaji na wafanyabiashara nchini, kwa kuendelea kushirikiana kwa karibu wadau kufanya mapitio ya Sera na Sheria ya Uwekezaji kwa lengo la kuboresha mazingira ya kuwekeza na kufanya biashara hapa nchini.Waziri wa Nchi Ofisi ya Waziri Mkuu (Uwekezaji), Angellah Kairuki alisema hayo katika hotuba yake katika mkutano wa Mashauriano kati ya Serikali, Wafanyabiashara na Wawekezaji mkoani hapa jana.Waziri Kairuki alisema jukumu la msingi la serikali ni kuhakikisha kwamba sekta binafsi inawezeshwa kufanya biashara na kuwekeza katika mazingira ambayo ni wezeshi na yatakayopelekea biashara na uwekezaji wao kuzalisha kwa gharama nafuu na kuuza bidhaa zao kwa bei ya ushindani.Alisema, serikali kupitia Ofisi ya Waziri Mkuu (Uwekezaji) inajiandaa kuja na Sheria mpya itakayoitwa Sheria ya Uwezeshaji wa Biashara (Business Facilitation Act) ambayo kimsingi ndiyo itafanya utekelezaji wa yote ambayo yameelekewa katika Blueprint. Waziri Kairuki alisema, pia tayari serikali imechukua hatua za kupunguza utitiri wa kodi, tozo na ada ambazo kwa muda mrefu zilikuwa kero kwa wafanyabiashara na wawekezaji.Alisema kupitia Bunge la Bajeti la mwaka 2018/19 na 2019/20 zimefutwa takribani kodi, tozo na ada mbalimbali zipatazo 163 na nyingine zilipunguzwa viwango vyake.“Kufuatia mabadiliko haya sasa wawekezaji na wafanyabiashara wataweza kuokoa gharama na muda wa kutembelea ofisi mbalimbali za uthibiti kwa ajili ya kupata vibali. Waziri hiyo alisema kutokana na mkakati huo kutakuwepo na uzalishaji wenye tija hata ukuaji wa uchumi wa Nchi utaongezeka na hivyo kuongeza fursa za ajira hususani kwa makundi ya wakinamama na vijana.Nao Wafanyabiashara na wawekezaji waliojitokeza katika mkutano wa Mashauriano ulioongozwa Mawaziri wawili na Naibu Mawaziri wanane kwa nyakati tofauti, walieleza kuwa kinacho wakwamisha katika shughuli zao ni utitili wa kodi unaosababishwa na mfumo usio rafiki kwa taasisi za serikali zilizopewa jukumu la kukusanya kodi.Mkutano huo wa siku moja ulihudhiriwa na wadau na viongozi wa ndani na nje ya mkoa wa Morogoro,wakiwemi viongozi wa serikali wa wizara mbalimbali na watendaji ngazi za mikoa, wilaya na halmashauri. Wafanyabiashara hao wanasema pamoja na dhamira ya serikali kutaka kufikia uchumi wa kati kwa uwekezaji wa viwanda, kinacho wakwamisha kuendana na sera hiyo ni mfumo wa kodi unaowafanya kushindwa hata kufikia malengo yao.Mwenyekiti wa Jumuiya ya Wafanyabiashara Tanzania, Ally Mamba alisema kumekuwa na changamoto kwa baadhi ya sheria na tozo zinawakandamiza na kushindwa kujiongeza katika biashara zao.Mambo alisema, pamoja na kufanyika kwa vikao na baadhi ya halmashauri katika Suala la service levy, lengo ni jema la kuhakikisha Serikali inapata mapato na wafanyabishara wanaendelea kufanya biashara na wamekuwa hawatio maelezo ya kutosha Jambo linalowakatisha tamaa kuendelea kufanya Uwekezaji.Naye Mwakilishi wa Wafanyabishara wa Mahoteli, Mittah Muria alisema bado suala la ushuru wa hoteli (hotel levy) limekuwa likiwakandamiza wakati bado wanalipa VAT na kwamba hiyo kodi ya namna ya ukokotoaii imekuwa haina maelezo ya kutosha mpaka Sasa. ### Response: KITAIFA ### End

FAMILIA zetu zimetuumba kuwa hivi tulivyo. Tabia zetu, mitazamo, misimamo na imani zetu, mara nyingi ni matokeo ya vile tulivyolelewa. Hiyo inaitwa nguvu ya malezi. Upo ukweli wa dhahiri kuwa bila mchango wa familia zetu tusingekuwa na mafanikio tuliyonayo. Hii ndiyo sababu hatuachi kuwashukuru wazazi wetu kwa yale waliyoweza kuyafanya kwetu. Bila maelekezo, makaripio tuliyoyaona kwa wazazi, bila pengine tungekuwa watu tofauti na hivi tulivyo leo. Hata hivyo, yapo mambo ambayo pengine hayakuwa mazuri tumejifunza kwa wazazi wetu. Tunaweza tusipende iwe hivyo lakini huo unaweza kuwa ukweli. Kusema hivyo haimaanishi wazazi wetu walifanya hivyo kwa makusudi, hapana. Mara nyingi hutokea bila hata wao kujua tena wakati mwingine ni kwa sababu tu ya desturi zilizokuwa zimezoeleka kwenye eneo walilokulia. Inawezekana, kwa mfano, unachelewa kurudi nyumbani bila sababu ya msingi kwa sababu ndivyo baba alivyokuwa. Inawezekana huwezi kuwa karibu na watoto kwa sababu ndivyo ilivyokuwa kwenye familia yenu. Haya yote hayawezi kuwa makosa ya moja kwa moja ya wazazi wako lakini yanaweza kuathiri namna unavyowalea watoto wako. Ninakuletea mjadala huu si kwa lengo la kuwanyooshea kidole wazazi wako bali kujitathimini na kuona hatua unazoweza kuchukua kubadili mwelekezo wa mambo kama mzazi unayetazamwa na wanao. Bila kuchukua hatua mapema kukabiliana na hali hiyo, upo uwezekano mkubwa hayo unayoyafanya ukayahamisha kwa watoto wako ambao, kama tulivyosema, kila siku wanakutazama. Pengine unaweza kusema; “haya hayanihusu. Ninawalea wanangu vizuri sana.” Sawa. Lakini kumbuka wakati mwingine kuna mambo tunayafanya tukiamini ni sahihi lakini kumbe ni alama tulizoachiwa na wazazi wetu. Nilitoa mfano juma lililopita kwamba, unaweza kuwa umewaachia uhuru mno watoto wako ukiamini ni sahihi. Usichojua ni kwamba inawezekana unafanya hivyo kama namna fulani ya kulipiza kile ulichokikosa ukiwa mtoto. Hili usipolirekebisha linaweza kuwaathiri wanao. Pia inawezekana wewe ni mwepesi sana kuadhibu watoto ukiamini hiyo ndiyo njia sahihi ya kulea watoto. Wakati mwingine unawachapa makofi watoto na hata kutumia fimbo kwa sababu hivyo ndivyo ulivyolelewa. Unafikiri ni sawa kwa sababu na wewe ulichapwa na umefika hapo ulipofika. Lakini usichokijua ni kwamba hiyo huenda ni alama uliyoachiwa na wazazi wako hawakuwa na mbinu mbadala ya kunyoosha tabia. Kumbe unaweza kujifunza mambo yanayoweza kukuza nidhamu ya mwanao bila ulazima wa kuwaadhibu mara kwa mara. Najua unasoma safu hii kwa sababu ungependa kuwa mzazi anayewafunza wanae tabia njema. Nayaandika haya ili uwajibike na malezi unayowapa wanao badala ya kuendeleza mnyororo wa malezi yenye athari kwa wanao. Natamani uweze kukata mnyororo wa tabia na hulka usizopenda wanao wajifunze. Kwa kuanzia hebu jiulize maswali haya kukusaidia kujitafakari na pengine kuchukua hatua. Je, mwanangu anapoonesha tabia nisiyoipenda, nina mazoea ya kuchukua hatua nilizozoea kuziona wazazi wangu wakinichukulia kama kufoka, kupiga kelele na kupiga? Kwa nini? Je, kuna uwezekano kuwa ninachowafanyia wanangu kinaweza kisiwe haki na labda ni kuwaonea lakini binafsi naona sawa kwa sababu tu ndicho nilichokiona kikifanywa nyumbani na kwenye jamii? Je, kuna namna naweza kubadilika na kujifunza tabia mpya? ITAENDELEA Christian Bwaya ni mhadhiri wa saikolojia, mtafiti na mshauri wa masuala ya malezi na familia. Blogu: http://bwaya.blogspot.com , 0754 870 815

AFYA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- FAMILIA zetu zimetuumba kuwa hivi tulivyo. Tabia zetu, mitazamo, misimamo na imani zetu, mara nyingi ni matokeo ya vile tulivyolelewa. Hiyo inaitwa nguvu ya malezi. Upo ukweli wa dhahiri kuwa bila mchango wa familia zetu tusingekuwa na mafanikio tuliyonayo. Hii ndiyo sababu hatuachi kuwashukuru wazazi wetu kwa yale waliyoweza kuyafanya kwetu. Bila maelekezo, makaripio tuliyoyaona kwa wazazi, bila pengine tungekuwa watu tofauti na hivi tulivyo leo. Hata hivyo, yapo mambo ambayo pengine hayakuwa mazuri tumejifunza kwa wazazi wetu. Tunaweza tusipende iwe hivyo lakini huo unaweza kuwa ukweli. Kusema hivyo haimaanishi wazazi wetu walifanya hivyo kwa makusudi, hapana. Mara nyingi hutokea bila hata wao kujua tena wakati mwingine ni kwa sababu tu ya desturi zilizokuwa zimezoeleka kwenye eneo walilokulia. Inawezekana, kwa mfano, unachelewa kurudi nyumbani bila sababu ya msingi kwa sababu ndivyo baba alivyokuwa. Inawezekana huwezi kuwa karibu na watoto kwa sababu ndivyo ilivyokuwa kwenye familia yenu. Haya yote hayawezi kuwa makosa ya moja kwa moja ya wazazi wako lakini yanaweza kuathiri namna unavyowalea watoto wako. Ninakuletea mjadala huu si kwa lengo la kuwanyooshea kidole wazazi wako bali kujitathimini na kuona hatua unazoweza kuchukua kubadili mwelekezo wa mambo kama mzazi unayetazamwa na wanao. Bila kuchukua hatua mapema kukabiliana na hali hiyo, upo uwezekano mkubwa hayo unayoyafanya ukayahamisha kwa watoto wako ambao, kama tulivyosema, kila siku wanakutazama. Pengine unaweza kusema; “haya hayanihusu. Ninawalea wanangu vizuri sana.” Sawa. Lakini kumbuka wakati mwingine kuna mambo tunayafanya tukiamini ni sahihi lakini kumbe ni alama tulizoachiwa na wazazi wetu. Nilitoa mfano juma lililopita kwamba, unaweza kuwa umewaachia uhuru mno watoto wako ukiamini ni sahihi. Usichojua ni kwamba inawezekana unafanya hivyo kama namna fulani ya kulipiza kile ulichokikosa ukiwa mtoto. Hili usipolirekebisha linaweza kuwaathiri wanao. Pia inawezekana wewe ni mwepesi sana kuadhibu watoto ukiamini hiyo ndiyo njia sahihi ya kulea watoto. Wakati mwingine unawachapa makofi watoto na hata kutumia fimbo kwa sababu hivyo ndivyo ulivyolelewa. Unafikiri ni sawa kwa sababu na wewe ulichapwa na umefika hapo ulipofika. Lakini usichokijua ni kwamba hiyo huenda ni alama uliyoachiwa na wazazi wako hawakuwa na mbinu mbadala ya kunyoosha tabia. Kumbe unaweza kujifunza mambo yanayoweza kukuza nidhamu ya mwanao bila ulazima wa kuwaadhibu mara kwa mara. Najua unasoma safu hii kwa sababu ungependa kuwa mzazi anayewafunza wanae tabia njema. Nayaandika haya ili uwajibike na malezi unayowapa wanao badala ya kuendeleza mnyororo wa malezi yenye athari kwa wanao. Natamani uweze kukata mnyororo wa tabia na hulka usizopenda wanao wajifunze. Kwa kuanzia hebu jiulize maswali haya kukusaidia kujitafakari na pengine kuchukua hatua. Je, mwanangu anapoonesha tabia nisiyoipenda, nina mazoea ya kuchukua hatua nilizozoea kuziona wazazi wangu wakinichukulia kama kufoka, kupiga kelele na kupiga? Kwa nini? Je, kuna uwezekano kuwa ninachowafanyia wanangu kinaweza kisiwe haki na labda ni kuwaonea lakini binafsi naona sawa kwa sababu tu ndicho nilichokiona kikifanywa nyumbani na kwenye jamii? Je, kuna namna naweza kubadilika na kujifunza tabia mpya? ITAENDELEA Christian Bwaya ni mhadhiri wa saikolojia, mtafiti na mshauri wa masuala ya malezi na familia. Blogu: http://bwaya.blogspot.com , 0754 870 815 ### Response: AFYA ### End

NA TUNU NASSOR-DAR ES SALAAM MBUNGE wa Singida Mashariki, Tundu Lissu, amesema majeraha yaliyotokana na risasi zilizoingia mwilini mwake yamepona, isipokuwa viungo. Pia amesema siku aliyofikishwa Hospitali ya Nairobi nchini Kenya, mwili wake ulikuwa vipande vipande baada ya risasi 16 kuingia mwilini. Lissu ambaye alishambuliwa kwa risasi Septemba 7, mwaka huu akiwa nje ya nyumba yake mjini Dodoma, alitoa kauli hiyo jana wakati akihojiwa na Redio ya Idhaa ya Kiswahili ya Deutsche Welle (DW). Katika mahojiano hayo, Lissu ambaye pia ni Rais wa Chama cha Mawakili Tanganyika (TLS), alisema siku aliyopigwa risasi, kila kiungo cha mwili wake kilikuwa kimechanika. “Naendelea vizuri, bado sijapona ndiyo maana niko hapa kitandani, ninaposema naendelea vizuri ni kwa sababu majeraha ya risasi yamepona na kwa maelezo ya madaktari, kuna risasi 16 ziliingia katika sehemu mbalimbali za mwili wangu. “Miezi mitatu ya baada ya lile shambulio la kigaidi, majeraha yamepona, iliyobaki ni kunifanya nitembee na kufanya shughuli zangu kama binadamu wengine. Ni safari ndefu kidogo, lakini hali yangu itarejea kama kawaida. “Nilifikishwa hapa nikiwa vipande vipande, miguu imevunjika, mikono imevunjika na matumbo yakiwa yamechanwa chanwa, nilikuwa na hali mbaya sana, sikuwa mtu wa kuishi,” alisema Lissu. Alisema kwa sasa anaendelea vizuri ingawa ni vigumu kurudia hali yake ya awali. “Kwa mujibu wa madaktari wanaonitibu, wanasema ni safari ndefu kurudi katika hali yangu, lakini nitarejea na kuendelea na shughuli zangu za kawaida,” alisema. Lissu alisema kuwa mara baada ya kushambuliwa, hakuna kiongozi yeyote wa Bunge aliyefika hospitalini hapo kumjulia hali. “Ni mwezi wa tatu sasa Spika hajaja, Naibu wake hajaja, Katibu wala kamati inayoshughulikia hawajaja wala kunisaidia kwa namna yoyote,” alisema Lissu. Alisema msaada huo si fadhila bali ni sheria waliyojiwekea bungeni, kuwa mbunge anapougua na kulazwa ndani au nje ya nchi, anapaswa alipwe gharama zote na Bunge. “Hakuna sehemu ilipoandikwa ndani ya sheria za uendeshaji wa Bunge kuwa gharama hizo zitalipwa kama mbunge akitibiwa Muhimbili ama India,” alisema. Akizungumzia kuhusu kauli ya IGP Simon Sirro kuwa alitoa taarifa kwa vyombo vya habari na si kwa jeshi hilo, Lissu alisema jeshi hilo lina namna nyingi za kupata taarifa. Alisema maisha yake yote atayatumia katika kudai haki kwani anayedai haki ni mpenzi wa Mwenyezi Mungu. “Nasubiri nipone kama ambavyo madaktari wamesema nitasimama, nitatembea na nitaendelea kudai haki kwa kuwa maandiko yanasema haki huinua taifa,” alisema Lissu. Wakati huo huo, Mwenyekiti wa Chama cha CHAUMMA, Hashim Rungwe, alimtembelea na kumjulia hali mwanasheria huyo Mkuu wa Chadema hospitalini jijini Nairobi anakotibiwa. Mwanasiasa huyo alitoa wito kwa Watanzania kuwa na moyo wa upendo, huku akilaani waliomfanyia kitendo hicho. Pia alilitaka Jeshi la Polisi na vyombo vya dola kufanya kila njia ili kuwapata watu waliohusika na shambulio dhidi ya Lissu.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NA TUNU NASSOR-DAR ES SALAAM MBUNGE wa Singida Mashariki, Tundu Lissu, amesema majeraha yaliyotokana na risasi zilizoingia mwilini mwake yamepona, isipokuwa viungo. Pia amesema siku aliyofikishwa Hospitali ya Nairobi nchini Kenya, mwili wake ulikuwa vipande vipande baada ya risasi 16 kuingia mwilini. Lissu ambaye alishambuliwa kwa risasi Septemba 7, mwaka huu akiwa nje ya nyumba yake mjini Dodoma, alitoa kauli hiyo jana wakati akihojiwa na Redio ya Idhaa ya Kiswahili ya Deutsche Welle (DW). Katika mahojiano hayo, Lissu ambaye pia ni Rais wa Chama cha Mawakili Tanganyika (TLS), alisema siku aliyopigwa risasi, kila kiungo cha mwili wake kilikuwa kimechanika. “Naendelea vizuri, bado sijapona ndiyo maana niko hapa kitandani, ninaposema naendelea vizuri ni kwa sababu majeraha ya risasi yamepona na kwa maelezo ya madaktari, kuna risasi 16 ziliingia katika sehemu mbalimbali za mwili wangu. “Miezi mitatu ya baada ya lile shambulio la kigaidi, majeraha yamepona, iliyobaki ni kunifanya nitembee na kufanya shughuli zangu kama binadamu wengine. Ni safari ndefu kidogo, lakini hali yangu itarejea kama kawaida. “Nilifikishwa hapa nikiwa vipande vipande, miguu imevunjika, mikono imevunjika na matumbo yakiwa yamechanwa chanwa, nilikuwa na hali mbaya sana, sikuwa mtu wa kuishi,” alisema Lissu. Alisema kwa sasa anaendelea vizuri ingawa ni vigumu kurudia hali yake ya awali. “Kwa mujibu wa madaktari wanaonitibu, wanasema ni safari ndefu kurudi katika hali yangu, lakini nitarejea na kuendelea na shughuli zangu za kawaida,” alisema. Lissu alisema kuwa mara baada ya kushambuliwa, hakuna kiongozi yeyote wa Bunge aliyefika hospitalini hapo kumjulia hali. “Ni mwezi wa tatu sasa Spika hajaja, Naibu wake hajaja, Katibu wala kamati inayoshughulikia hawajaja wala kunisaidia kwa namna yoyote,” alisema Lissu. Alisema msaada huo si fadhila bali ni sheria waliyojiwekea bungeni, kuwa mbunge anapougua na kulazwa ndani au nje ya nchi, anapaswa alipwe gharama zote na Bunge. “Hakuna sehemu ilipoandikwa ndani ya sheria za uendeshaji wa Bunge kuwa gharama hizo zitalipwa kama mbunge akitibiwa Muhimbili ama India,” alisema. Akizungumzia kuhusu kauli ya IGP Simon Sirro kuwa alitoa taarifa kwa vyombo vya habari na si kwa jeshi hilo, Lissu alisema jeshi hilo lina namna nyingi za kupata taarifa. Alisema maisha yake yote atayatumia katika kudai haki kwani anayedai haki ni mpenzi wa Mwenyezi Mungu. “Nasubiri nipone kama ambavyo madaktari wamesema nitasimama, nitatembea na nitaendelea kudai haki kwa kuwa maandiko yanasema haki huinua taifa,” alisema Lissu. Wakati huo huo, Mwenyekiti wa Chama cha CHAUMMA, Hashim Rungwe, alimtembelea na kumjulia hali mwanasheria huyo Mkuu wa Chadema hospitalini jijini Nairobi anakotibiwa. Mwanasiasa huyo alitoa wito kwa Watanzania kuwa na moyo wa upendo, huku akilaani waliomfanyia kitendo hicho. Pia alilitaka Jeshi la Polisi na vyombo vya dola kufanya kila njia ili kuwapata watu waliohusika na shambulio dhidi ya Lissu. ### Response: KITAIFA ### End

THERESIA GASPER-DAR ES SALAAM TIMU ya Azam FC imeifunga African Lyon mabao 3-1, katika mchezo wa Ligi Kuu Tanzania Bara na kuzidi kushikilia nafasi yake ya pili kwenye msimamo wa ligi hiyo. Azam FC kwa sasa wananolewa na makocha Meja mstaafu Abdul Mingange na Idd Cheche, walianza kwa kasi mchezo huo, ambapo katika dakika ya sita, walipata bao la kwanza lililofungwa  kwa kichwa na Obrey Chirwa, akiunganisha pasi ya Ramadhan Singano. Hata hivyo, African Lyon walijitutumua na kusawazisha bao hilo katika dakika ya 15, kupitia kwa Baraka Jafary. Azam FC waliendelea kuliandama lango la African Lyon mara kwa mara, huku wakisaka mabao zaidi. Katika dakika ya 19, Salum Abubakar ‘Sure Boy’ alipiga shuti na mpira kutoka nje. African Lyon waliweza kuhimili vishindo na katika dakika ya 44, Benedictor Jacob alipiga shuti lililookolewa na mabeki wa Azam FC. Timu hizo zilikwenda mapumziko huku zikiwa zimetoshana nguvu kwa kufungana bao 1-1. Kipindi cha pili kilianza huku Azam FC wakifanya mabadiliko kwa kutoka Tafadzwa Kutinyu na Frank Domayo na nafasi zao kuchukuliwa na  Stephen Kingue na Donald Ngoma. Mabadiliko hayo yaliongeza mashambulizi kwa Azam FC ambapo katika dakika ya 57, Donald Ngoma aliambaa na mpira, lakini alishindwa kufanya maamuzi na mpira kuokolewa na mabeki wa African Lyon. Katika dakika ya 64, Mudathir Yahya aliipatia Azam FC bao la pili baada ya kuachia shuti kali lililomshinda kipa wa African Lyon, Douglas Kasembo. Baada ya kuingia bao hilo, Azam FC walifanya mabadiliko katika dakika ya 65 kwa kumtoa Ramadhan Singano na kuingia Danny Lyanga. Azam FC waliendelea kuliandama lango la African Lyon na katika dakika ya 89, Bruce Kangwa aliipatia timu yake bao la tatu baada ya kupiga krosi na beki wa kujifunga. Hadi dakika 90 za mchezo huo zinamalizika, Azam FC ilitoka kifua mbele kwa ushindi huo wa mabao 3-1 na hivyo kuendelea kufufua matumaini ya kuwania ubingwa huo, ikiwa nafasi ya pili kwa kujikusanyia pointi 53, katika michezo 26 iliyocheza. Azam FC inazidi kuiweka katika hatari ya kushuka daraja African Lyon, ambayo inaburuza mkia, ikiwa na pointi 21 katika michezo yake 28 iliyocheza.  Yanga bado wanaongoza ligi hiyo wakiwa na pointi 61, katika michezo 25 waliyocheza, huku mabingwa watetezi wa ligi hiyo, Simba wakiwa nafasi ya tatu kwa kuwa na pointi 48 katika michezo 19 waliyocheza. African Lyon: Douglas Kasembo, Daud Mbweni, Baraka Jafary, Rolland Msonjo, Pato  Ngonyani, Jabir Aziz, Said Mtikila, Hamisi Thabit, Benedictor Jacob, Ramadhan Chombo, Awadh Salum. Azam FC: Razack Abarola, Nicholas  Wadada, Bruce Kangwa, Agrey Morris, David Mwantika, Mudhathir Yahya, Salum  Abubakar, Frank Domayo, Obrey Chirwa, Tafadzwa  Kutinyu, Ramadhan Singano.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- THERESIA GASPER-DAR ES SALAAM TIMU ya Azam FC imeifunga African Lyon mabao 3-1, katika mchezo wa Ligi Kuu Tanzania Bara na kuzidi kushikilia nafasi yake ya pili kwenye msimamo wa ligi hiyo. Azam FC kwa sasa wananolewa na makocha Meja mstaafu Abdul Mingange na Idd Cheche, walianza kwa kasi mchezo huo, ambapo katika dakika ya sita, walipata bao la kwanza lililofungwa  kwa kichwa na Obrey Chirwa, akiunganisha pasi ya Ramadhan Singano. Hata hivyo, African Lyon walijitutumua na kusawazisha bao hilo katika dakika ya 15, kupitia kwa Baraka Jafary. Azam FC waliendelea kuliandama lango la African Lyon mara kwa mara, huku wakisaka mabao zaidi. Katika dakika ya 19, Salum Abubakar ‘Sure Boy’ alipiga shuti na mpira kutoka nje. African Lyon waliweza kuhimili vishindo na katika dakika ya 44, Benedictor Jacob alipiga shuti lililookolewa na mabeki wa Azam FC. Timu hizo zilikwenda mapumziko huku zikiwa zimetoshana nguvu kwa kufungana bao 1-1. Kipindi cha pili kilianza huku Azam FC wakifanya mabadiliko kwa kutoka Tafadzwa Kutinyu na Frank Domayo na nafasi zao kuchukuliwa na  Stephen Kingue na Donald Ngoma. Mabadiliko hayo yaliongeza mashambulizi kwa Azam FC ambapo katika dakika ya 57, Donald Ngoma aliambaa na mpira, lakini alishindwa kufanya maamuzi na mpira kuokolewa na mabeki wa African Lyon. Katika dakika ya 64, Mudathir Yahya aliipatia Azam FC bao la pili baada ya kuachia shuti kali lililomshinda kipa wa African Lyon, Douglas Kasembo. Baada ya kuingia bao hilo, Azam FC walifanya mabadiliko katika dakika ya 65 kwa kumtoa Ramadhan Singano na kuingia Danny Lyanga. Azam FC waliendelea kuliandama lango la African Lyon na katika dakika ya 89, Bruce Kangwa aliipatia timu yake bao la tatu baada ya kupiga krosi na beki wa kujifunga. Hadi dakika 90 za mchezo huo zinamalizika, Azam FC ilitoka kifua mbele kwa ushindi huo wa mabao 3-1 na hivyo kuendelea kufufua matumaini ya kuwania ubingwa huo, ikiwa nafasi ya pili kwa kujikusanyia pointi 53, katika michezo 26 iliyocheza. Azam FC inazidi kuiweka katika hatari ya kushuka daraja African Lyon, ambayo inaburuza mkia, ikiwa na pointi 21 katika michezo yake 28 iliyocheza.  Yanga bado wanaongoza ligi hiyo wakiwa na pointi 61, katika michezo 25 waliyocheza, huku mabingwa watetezi wa ligi hiyo, Simba wakiwa nafasi ya tatu kwa kuwa na pointi 48 katika michezo 19 waliyocheza. African Lyon: Douglas Kasembo, Daud Mbweni, Baraka Jafary, Rolland Msonjo, Pato  Ngonyani, Jabir Aziz, Said Mtikila, Hamisi Thabit, Benedictor Jacob, Ramadhan Chombo, Awadh Salum. Azam FC: Razack Abarola, Nicholas  Wadada, Bruce Kangwa, Agrey Morris, David Mwantika, Mudhathir Yahya, Salum  Abubakar, Frank Domayo, Obrey Chirwa, Tafadzwa  Kutinyu, Ramadhan Singano. ### Response: MICHEZO ### End

WAZIRI wa Nchi, Ofi si ya Makamu wa Rais (Muungano na Mazingira), January Makamba amesema dhamira ya serikali ya kudhibiti mifuko ya plastiki nchini ipo pale pale na kinachofanyika kwa sasa ni maandalizi na serikali haitoi vibali vipya vya utengenezaji wa mifuko hiyo katika kipindi hiki cha mpito.Alisema wale wenye mpango wa kuwekeza kwenye ujenzi wa viwanda vya mifuko ya plastiki huko mbele wasije wakalalamika wamepata hasara itakapozuiwa kwa kuwa jambo hilo limeshaelezwa wazi.January aliyasema hayo jana jijini Dar es Salaam katika mkutano uliowashirikisha wadau wa mazingira pamoja na Naibu Mkurugenzi Mkuu wa Shirika la Mazingira Duniani (UNEP), Joyce Msuya.“Kwa sasa tupo kwenye kipindi cha mpito cha tafakari...Hatua ambazo tunachukua ni kutafuta takwimu na kutengeneza mpango kukabiliana na changamoto za uzuiaji wa mifuko ya plastiki,” alisema January.Alisema kuzuia mifuko ya plastiki kunahitaji uratibu wa kitaasisi kwani hauwahusishi wao tu bali pia Uhamiaji, Mamlaka ya Mapato (TRA), viwanja vya ndege, Serikali za Mitaa, Baraza la Taifa la Usimamizi na Hifadhi ya Mazingira (NEMC), Mamlaka ya Chakula na Dawa (TFDA), Shirika la Viwango Tanzania (TBS) na wadau wengine.“Tumezungumza na UNEP namna ambayo tunaweza kushirikiana nao kuhusu jambo ikiwemo ukusanyaji wa takwimu, uchambuzi wa aina ya uchumi mpya unaoweza kuibuka wa mifuko mbadala,” alifafanua.Naibu Mkurugenzi wa UNEP, Msuya alisema changamoto tatu zinazoikabili sekta ya mazingira duniani ni mabadiliko ya tabianchi, ukataji wa miti hovyo pamoja na utupaji wa taka ngumu.Mshiriki wa mkutano huo, Maria Sarungi alipendekeza mikutano ya wadau wa mazingira kujadili changamoto ifanyike angalau mara nne kwa mwaka badala ya kusubiri maadhimisho siku ya mazingira.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WAZIRI wa Nchi, Ofi si ya Makamu wa Rais (Muungano na Mazingira), January Makamba amesema dhamira ya serikali ya kudhibiti mifuko ya plastiki nchini ipo pale pale na kinachofanyika kwa sasa ni maandalizi na serikali haitoi vibali vipya vya utengenezaji wa mifuko hiyo katika kipindi hiki cha mpito.Alisema wale wenye mpango wa kuwekeza kwenye ujenzi wa viwanda vya mifuko ya plastiki huko mbele wasije wakalalamika wamepata hasara itakapozuiwa kwa kuwa jambo hilo limeshaelezwa wazi.January aliyasema hayo jana jijini Dar es Salaam katika mkutano uliowashirikisha wadau wa mazingira pamoja na Naibu Mkurugenzi Mkuu wa Shirika la Mazingira Duniani (UNEP), Joyce Msuya.“Kwa sasa tupo kwenye kipindi cha mpito cha tafakari...Hatua ambazo tunachukua ni kutafuta takwimu na kutengeneza mpango kukabiliana na changamoto za uzuiaji wa mifuko ya plastiki,” alisema January.Alisema kuzuia mifuko ya plastiki kunahitaji uratibu wa kitaasisi kwani hauwahusishi wao tu bali pia Uhamiaji, Mamlaka ya Mapato (TRA), viwanja vya ndege, Serikali za Mitaa, Baraza la Taifa la Usimamizi na Hifadhi ya Mazingira (NEMC), Mamlaka ya Chakula na Dawa (TFDA), Shirika la Viwango Tanzania (TBS) na wadau wengine.“Tumezungumza na UNEP namna ambayo tunaweza kushirikiana nao kuhusu jambo ikiwemo ukusanyaji wa takwimu, uchambuzi wa aina ya uchumi mpya unaoweza kuibuka wa mifuko mbadala,” alifafanua.Naibu Mkurugenzi wa UNEP, Msuya alisema changamoto tatu zinazoikabili sekta ya mazingira duniani ni mabadiliko ya tabianchi, ukataji wa miti hovyo pamoja na utupaji wa taka ngumu.Mshiriki wa mkutano huo, Maria Sarungi alipendekeza mikutano ya wadau wa mazingira kujadili changamoto ifanyike angalau mara nne kwa mwaka badala ya kusubiri maadhimisho siku ya mazingira. ### Response: KITAIFA ### End

Na NORA DAMIAN -DAR ES SALAAM KATIKA kukabiliana na uharibifu wa mazao ya misitu, Serikali imetangaza kanuni mpya kuongeza usimamizi wa sheria kwa wanunuzi na wauzaji wa mazao hayo ikiwamo mkaa na samani. Kwa mujibu wa kanuni hizo zilizotangazwa Mei 24 kupitia Tangazo la Serikali namba 417, adhabu kwa atakayezikiuka ni faini ya Sh 500,000 hadi Sh milioni 12 au kifungo kati ya miezi sita hadi miaka mitano. Akizungumza na MTANZANIA jana, Mkurugenzi wa Idara ya Misitu kutoka Wakala wa Huduma za Misitu (TFS), Arjanson Mloge, alisema Serikali inafanya hivyo kuzuia uharibifu wa misitu. Alisema kuna maeneo ambayo yamesajiliwa na Serikali kwa ajili ya kuuza mkaa au mazao mengine ya misitu na kushauri watu wanunue kwenye maeneo hayo. “Sisi tunakemea wale watu wanaonunua kutoka kwenye maeneo ambayo hayajasajiliwa. Hatuwakamati watu ili mradi tu wawe na risiti kutoka kwenye ‘selling centre’ (maeneo ya mauzo yaliyosajiliwa). “Mama wa nyumbani mahali anapokwenda kununua pawe pamesajiliwa, hata hapa mjini ukiona mkaa uko mahali unauzwa ujue pamesajiliwa, kama hapajasajiliwa ninashauri watoe taarifa,” alisema. Alifafanua kuwa hata magari yanayosafirisha mazao hayo hayatakamatwa kama yamenunua kwenye maneo yaliyosajiliwa. Alisema kila wilaya imeainisha maeneo yanayofaa kuvunwa mkaa na kuna watu wameomba na kupitishwa na kamati za uvunaji za wilaya na kupangiwa kiasi cha magunia ya mkaa ya kuvuna. “Kuna uharibifu wa misitu unasababishwa na watu ambao hawataki kufuata taratibu zetu, mfano hawa watu wa pikipiki, yaani wanasababisha uvunaji unakuwepo mahali popote pale kinyume cha mipango iliyowekwa na Serikali. “Kuwepo kwa bodaboda zinachukua mkaa mahali popote, zinasababisha kila mtu anaingia msituni kitu ambacho ni kinyume na hatuwezi kusema wafanyakazi wa misitu watakuwepo mahali pote kwa wakati mmoja. Ndiyo maana tunatumia njia tofauti tofauti kuwaelimisha wananchi umuhimu wa rasilimali hii ya misitu,” alisema. MAFUNDI SEREMALA Alifafanua kuwa mafundi seremala huwa wanasajiliwa na kwamba mtu anayekwenda kununua samani anapaswa kuhakikisha anapatiwa risiti ya mtengenezaji husika kwani ndiye anayepokea malighafi ya msituni. “Sisi hatutakuuliza kama umenunua kitanda chako au umenunua milango, tunachotaka uwe na risiti ya kule ulikonunulia ili tujue yule mtu anayetengeneza anapata wapi malighafi. “Kitanda si mazao ya misitu ni kama vile umevaa gauni lako nije nikuulize risiti ya pamba iliyotengeneza gauni lako, lakini ukiwa na ile risiti ya kununulia gauni tutajua umelinunua kwa nani na tutakwenda kuangalia yule mtu kama ana leseni, ndiyo vitu ambavyo tunahimiza,” alisema. ADHABU, MAKATAZO Kwa mujibu wa kanuni hizo ambazo Mtanzania imeziona, katika uzalishaji mkaa atakayebainika kuzalisha kinyume cha sheria atawajibika kulipa faini Sh milioni 1 hadi Sh milioni 3 au kifungo miezi sita hadi mwaka mmoja au adhabu zote kwa pamoja. Kulingana na kanuni hizo, ofisa aliyeidhinishwa anaweza kuingia wakati wowote katika majengo ya kuhifadhi, kuuza jumla au rejareja biashara ya magogo, mbao, miti au mkaa kwa ajili ya ukaguzi na ukimzuia unaweza kutozwa faini Sh milioni 1 hadi Sh milioni 2 au kifungo mwaka mmoja hadi miwili. Atakayebainika kusafirisha magogo, mbao au mkaa kwa matumizi ya nyumbani, atatakiwa kuonesha risiti inayoonesha kuwa alinunua kutoka kwa muuzaji aliyesajiliwa.   Pia atakayebainika kuuza mazao ya misitu kama vile magogo, mbao, miti au mkaa katika maeneo yasiyosajiliwa atawajibika kulipa faini Sh milioni 5 hadi Sh milioni 10 au kifungo miezi sita hadi 10. Kwa mujibu wa kanuni hizo, mtu yeyote ambaye anataka kukata miti kwa ajili ya magogo au uzalishaji wa mkaa kutoka shamba binafsi kwa ajili ya matumizi ya nyumbani atatakiwa kupata kibali kutoka kijiji au kwa Ofisa Mtendaji wa Mtaa. Mtu yeyote ambaye anataka kukata miti kwa ajili ya maandalizi au matumizi mengine ya ardhi atatakiwa kupata kibali kutoka kwa Meneja wa Misitu wa Wilaya baada ya idhini ya Kamati ya Wilaya ya Mavuno ya Mazao ya Misitu. Mtu yeyote anayevunja kanuni hiyo katika kesi ya shamba la kuanzia ekari moja hadi ekari 50 atawajibika kulipa faini Sh milioni 3 hadi Sh milioni 5 au kifungo mwaka mmoja hadi miaka miwili au adhabu zote kwa pamoja. Ikiwa ni shamba la zaidi ya ekari 50 muhusika atawajibika kulipa faini Sh milioni 10 hadi Sh milioni 12 au kifungo miaka miwili hadi miaka mitano au adhabu zote kwa pamoja. Uuzaji wa mkaa nje bila kuwa na kibali halali kilichotolewa na waziri atawajibika kulipa faini Sh milioni 5 hadi Sh milioni 10 au kifungo mwaka mmoja hadi miaka mitano. Usafirishaji wa mazao ya misitu kama vile magogo, mbao, miti na mkaa kwa madhumuni ya kibiashara utafanyika kuanzia saa 12 asubuhi hadi saa 12 jioni kwa njia zilizoainishwa katika kibali cha usafirishaji. MATUMIZI YA MKAA Ripoti ya mazingira ya mwaka 2014 inaonesha Mkoa wa Dar es Salaam unaongoza kwa matumizi ya nishati ya mkaa ambapo hutumia tani 500,000 kwa mwaka. Ripoti hiyo pia inaonyesha hekta 372,000 za misitu hukatwa nchini kwa mwaka na asilimia 70 ya nishati hiyo unatumika Dar es Salaam tofauti na vijijini ambako wengi wanatumia kuni zilizokauka na kuanguka zenyewe. Pia ripoti ya Ofisi ya Taifa ya Takwimu (NBS) inaonesha zaidi ya asilimia 73 sawa na familia nane kati ya 10 wanatumia mkaa kama chanzo cha nishati kwa ajili ya kupikia. Juni mwaka jana wakati wa kilele cha maadhimisho ya Siku ya Mazingira Duniani, Waziri wa Nchi, Ofisi ya Makamu wa Rais (Muungano na Mazingira), January Makamba, alisema zaidi ya asilimia 90 ya Watanzania wanatumia kuni na mkaa na kati ya asilimia 70 hadi 80 ya miti hukatwa kwa ajili hiyo. Alisema kama hazitafanyika jitihada za makusudi baada ya miaka 20 hata mkaa ulioko sasa hautakuwepo na nishati ya kupikia inaweza kuwa ghali zaidi kuliko vyakula. Kwa mujibu wa waziri huyo, asilimia 61 ya nchi imeathiriwa na jangwa kutokana na ukataji miti na hali ni mbaya huku akisema kuwa mkaa hatutaushinda kwa virungu au amri bali kwa kuweka mazingira ya nishati mbadala itakayopatikana kirahisi na kwa gharama nafuu. Hata hivyo Waziri Makamba alisema wako kwenye mchakato wa kuandaa kanuni ambazo zitapiga marufuku matumizi ya mkaa na kuni kwa taasisi zinazolisha watu zaidi ya 300.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na NORA DAMIAN -DAR ES SALAAM KATIKA kukabiliana na uharibifu wa mazao ya misitu, Serikali imetangaza kanuni mpya kuongeza usimamizi wa sheria kwa wanunuzi na wauzaji wa mazao hayo ikiwamo mkaa na samani. Kwa mujibu wa kanuni hizo zilizotangazwa Mei 24 kupitia Tangazo la Serikali namba 417, adhabu kwa atakayezikiuka ni faini ya Sh 500,000 hadi Sh milioni 12 au kifungo kati ya miezi sita hadi miaka mitano. Akizungumza na MTANZANIA jana, Mkurugenzi wa Idara ya Misitu kutoka Wakala wa Huduma za Misitu (TFS), Arjanson Mloge, alisema Serikali inafanya hivyo kuzuia uharibifu wa misitu. Alisema kuna maeneo ambayo yamesajiliwa na Serikali kwa ajili ya kuuza mkaa au mazao mengine ya misitu na kushauri watu wanunue kwenye maeneo hayo. “Sisi tunakemea wale watu wanaonunua kutoka kwenye maeneo ambayo hayajasajiliwa. Hatuwakamati watu ili mradi tu wawe na risiti kutoka kwenye ‘selling centre’ (maeneo ya mauzo yaliyosajiliwa). “Mama wa nyumbani mahali anapokwenda kununua pawe pamesajiliwa, hata hapa mjini ukiona mkaa uko mahali unauzwa ujue pamesajiliwa, kama hapajasajiliwa ninashauri watoe taarifa,” alisema. Alifafanua kuwa hata magari yanayosafirisha mazao hayo hayatakamatwa kama yamenunua kwenye maneo yaliyosajiliwa. Alisema kila wilaya imeainisha maeneo yanayofaa kuvunwa mkaa na kuna watu wameomba na kupitishwa na kamati za uvunaji za wilaya na kupangiwa kiasi cha magunia ya mkaa ya kuvuna. “Kuna uharibifu wa misitu unasababishwa na watu ambao hawataki kufuata taratibu zetu, mfano hawa watu wa pikipiki, yaani wanasababisha uvunaji unakuwepo mahali popote pale kinyume cha mipango iliyowekwa na Serikali. “Kuwepo kwa bodaboda zinachukua mkaa mahali popote, zinasababisha kila mtu anaingia msituni kitu ambacho ni kinyume na hatuwezi kusema wafanyakazi wa misitu watakuwepo mahali pote kwa wakati mmoja. Ndiyo maana tunatumia njia tofauti tofauti kuwaelimisha wananchi umuhimu wa rasilimali hii ya misitu,” alisema. MAFUNDI SEREMALA Alifafanua kuwa mafundi seremala huwa wanasajiliwa na kwamba mtu anayekwenda kununua samani anapaswa kuhakikisha anapatiwa risiti ya mtengenezaji husika kwani ndiye anayepokea malighafi ya msituni. “Sisi hatutakuuliza kama umenunua kitanda chako au umenunua milango, tunachotaka uwe na risiti ya kule ulikonunulia ili tujue yule mtu anayetengeneza anapata wapi malighafi. “Kitanda si mazao ya misitu ni kama vile umevaa gauni lako nije nikuulize risiti ya pamba iliyotengeneza gauni lako, lakini ukiwa na ile risiti ya kununulia gauni tutajua umelinunua kwa nani na tutakwenda kuangalia yule mtu kama ana leseni, ndiyo vitu ambavyo tunahimiza,” alisema. ADHABU, MAKATAZO Kwa mujibu wa kanuni hizo ambazo Mtanzania imeziona, katika uzalishaji mkaa atakayebainika kuzalisha kinyume cha sheria atawajibika kulipa faini Sh milioni 1 hadi Sh milioni 3 au kifungo miezi sita hadi mwaka mmoja au adhabu zote kwa pamoja. Kulingana na kanuni hizo, ofisa aliyeidhinishwa anaweza kuingia wakati wowote katika majengo ya kuhifadhi, kuuza jumla au rejareja biashara ya magogo, mbao, miti au mkaa kwa ajili ya ukaguzi na ukimzuia unaweza kutozwa faini Sh milioni 1 hadi Sh milioni 2 au kifungo mwaka mmoja hadi miwili. Atakayebainika kusafirisha magogo, mbao au mkaa kwa matumizi ya nyumbani, atatakiwa kuonesha risiti inayoonesha kuwa alinunua kutoka kwa muuzaji aliyesajiliwa.   Pia atakayebainika kuuza mazao ya misitu kama vile magogo, mbao, miti au mkaa katika maeneo yasiyosajiliwa atawajibika kulipa faini Sh milioni 5 hadi Sh milioni 10 au kifungo miezi sita hadi 10. Kwa mujibu wa kanuni hizo, mtu yeyote ambaye anataka kukata miti kwa ajili ya magogo au uzalishaji wa mkaa kutoka shamba binafsi kwa ajili ya matumizi ya nyumbani atatakiwa kupata kibali kutoka kijiji au kwa Ofisa Mtendaji wa Mtaa. Mtu yeyote ambaye anataka kukata miti kwa ajili ya maandalizi au matumizi mengine ya ardhi atatakiwa kupata kibali kutoka kwa Meneja wa Misitu wa Wilaya baada ya idhini ya Kamati ya Wilaya ya Mavuno ya Mazao ya Misitu. Mtu yeyote anayevunja kanuni hiyo katika kesi ya shamba la kuanzia ekari moja hadi ekari 50 atawajibika kulipa faini Sh milioni 3 hadi Sh milioni 5 au kifungo mwaka mmoja hadi miaka miwili au adhabu zote kwa pamoja. Ikiwa ni shamba la zaidi ya ekari 50 muhusika atawajibika kulipa faini Sh milioni 10 hadi Sh milioni 12 au kifungo miaka miwili hadi miaka mitano au adhabu zote kwa pamoja. Uuzaji wa mkaa nje bila kuwa na kibali halali kilichotolewa na waziri atawajibika kulipa faini Sh milioni 5 hadi Sh milioni 10 au kifungo mwaka mmoja hadi miaka mitano. Usafirishaji wa mazao ya misitu kama vile magogo, mbao, miti na mkaa kwa madhumuni ya kibiashara utafanyika kuanzia saa 12 asubuhi hadi saa 12 jioni kwa njia zilizoainishwa katika kibali cha usafirishaji. MATUMIZI YA MKAA Ripoti ya mazingira ya mwaka 2014 inaonesha Mkoa wa Dar es Salaam unaongoza kwa matumizi ya nishati ya mkaa ambapo hutumia tani 500,000 kwa mwaka. Ripoti hiyo pia inaonyesha hekta 372,000 za misitu hukatwa nchini kwa mwaka na asilimia 70 ya nishati hiyo unatumika Dar es Salaam tofauti na vijijini ambako wengi wanatumia kuni zilizokauka na kuanguka zenyewe. Pia ripoti ya Ofisi ya Taifa ya Takwimu (NBS) inaonesha zaidi ya asilimia 73 sawa na familia nane kati ya 10 wanatumia mkaa kama chanzo cha nishati kwa ajili ya kupikia. Juni mwaka jana wakati wa kilele cha maadhimisho ya Siku ya Mazingira Duniani, Waziri wa Nchi, Ofisi ya Makamu wa Rais (Muungano na Mazingira), January Makamba, alisema zaidi ya asilimia 90 ya Watanzania wanatumia kuni na mkaa na kati ya asilimia 70 hadi 80 ya miti hukatwa kwa ajili hiyo. Alisema kama hazitafanyika jitihada za makusudi baada ya miaka 20 hata mkaa ulioko sasa hautakuwepo na nishati ya kupikia inaweza kuwa ghali zaidi kuliko vyakula. Kwa mujibu wa waziri huyo, asilimia 61 ya nchi imeathiriwa na jangwa kutokana na ukataji miti na hali ni mbaya huku akisema kuwa mkaa hatutaushinda kwa virungu au amri bali kwa kuweka mazingira ya nishati mbadala itakayopatikana kirahisi na kwa gharama nafuu. Hata hivyo Waziri Makamba alisema wako kwenye mchakato wa kuandaa kanuni ambazo zitapiga marufuku matumizi ya mkaa na kuni kwa taasisi zinazolisha watu zaidi ya 300. ### Response: KITAIFA ### End

SUDAN Kusini inatarajia kuongeza uzalishaji wa mafuta kutoka mapipa 130,000 hadi 280,000 kwa siku.Akifungua mkutano wa nishati na mafuta nchini humo, Rais Salva Kiir katika hotuba yake iliyosomwa na Makamu wa kwanza wa Rais, Taban Deng Gai alisema nchi hiyo itaongeza uzalishaji wa mafuta, baada ya kuthibitisha kuwa na mafuta ya akiba zaidi ya mapipa bilioni 3.5.“Tutaongeza uzalishaji kwa kutumia wawekezaji wa kimataifa na kukua kwa sekta yetu ya ndani, sekta ya mafuta na gesi ni msingi wa uchumi wetu kwa kuongeza mapato katika pato la ndani la taifa na bajeti ya serikali,” alisema.Mkutano huo wa siku tatu unalenga kuvutia wawekezaji wa kimataifa na kampuni zinazotoa huduma hiyo, ikiwa na kaulimbiu ya kuhamasisha sekta binafsi. Rais Kiir alisema makubaliano ya amani yaliyosainiwa Septemba ni tukio la kihistoria iliyoweka nchi katika mrengo mpya na nchi inaendelea kualika wawekezaji katika sekta hiyo.Mapema mwaka huu, wawekezaji wa CNPC na Petronas wamejizatiti kuboresha na kuongeza uzalishaji wa mafuta baada ya kusainiwa mkataba wa uzalishaji na serikali. Kampuni za mafuta kutoka Nigeria imeanza uchimbaji mafuta na gesi katika Block B3 tangu Novemba 2017.Deng Gai alisema wataalamu wa mafuta wanatakiwa kuzingatia utunzaji mazingira katika majadiliano yao, kwani katika maeneo mengi yako katika maeneo ya ardhi oevu hivyo kusababisha uchafuzi wa mazingira.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- SUDAN Kusini inatarajia kuongeza uzalishaji wa mafuta kutoka mapipa 130,000 hadi 280,000 kwa siku.Akifungua mkutano wa nishati na mafuta nchini humo, Rais Salva Kiir katika hotuba yake iliyosomwa na Makamu wa kwanza wa Rais, Taban Deng Gai alisema nchi hiyo itaongeza uzalishaji wa mafuta, baada ya kuthibitisha kuwa na mafuta ya akiba zaidi ya mapipa bilioni 3.5.“Tutaongeza uzalishaji kwa kutumia wawekezaji wa kimataifa na kukua kwa sekta yetu ya ndani, sekta ya mafuta na gesi ni msingi wa uchumi wetu kwa kuongeza mapato katika pato la ndani la taifa na bajeti ya serikali,” alisema.Mkutano huo wa siku tatu unalenga kuvutia wawekezaji wa kimataifa na kampuni zinazotoa huduma hiyo, ikiwa na kaulimbiu ya kuhamasisha sekta binafsi. Rais Kiir alisema makubaliano ya amani yaliyosainiwa Septemba ni tukio la kihistoria iliyoweka nchi katika mrengo mpya na nchi inaendelea kualika wawekezaji katika sekta hiyo.Mapema mwaka huu, wawekezaji wa CNPC na Petronas wamejizatiti kuboresha na kuongeza uzalishaji wa mafuta baada ya kusainiwa mkataba wa uzalishaji na serikali. Kampuni za mafuta kutoka Nigeria imeanza uchimbaji mafuta na gesi katika Block B3 tangu Novemba 2017.Deng Gai alisema wataalamu wa mafuta wanatakiwa kuzingatia utunzaji mazingira katika majadiliano yao, kwani katika maeneo mengi yako katika maeneo ya ardhi oevu hivyo kusababisha uchafuzi wa mazingira. ### Response: KITAIFA ### End

AZIZA MASOUD NA FLORENCE SANAWA, DAR ES SALAAM/MTWARA MKURUGENZI Mkuu wa Mamlaka ya Hali ya Hewa Tanzania (TMA), Dk. Agnes Kijazi, amesema kimbunga cha Kenneth kwa sasa kipo katika ardhi ya Msumbiji na hakitarajii kutua nchini. Akizungumza Dar es Salaam jana jioni, alisema kimbunga hicho nchini Msumbiji kimeenda Kusini zaidi kwa longitudi 39.6 wakati kasi ya upepo ikiwa ni kilomita 70 kwa saa na mzunguko wa athari ukionyesha kupungua na kufikia kilomita 200 ambazo haziwezi kufikia katika mpaka wa Tanzania na Msumbiji. “Utabiri wa mwanzo ulionyesha kitafika kwenye mpaka wa Tanzania na Msumbiji lakini kwa leo (jana) kimbunga kipo ndani ya ardhi ya Msumbiji kipo longitudi 39.6 Mashariki, Kusini latitudi 12.4, upepo kilomita 70 kwa saa na mzunguko umepungua na kufikia kilomita 200. “Kutokana na hali hiyo maeneo ya Mtwara kwa sasa hali ni shwari bali kuna upepo wenye unyevunyevu kutoka eneo la Magharibi lenye Misitu ya Kongo, ina maana kama kuna baadhi ya maeneo yaliyopo Magharibi na Ziwa Victoria wataweza kupata mvua zisizo za msimu  kidogo na tayari utabiri unaonyesha kuna mawingu katika maeneo hayo,” alisema. Akizungumzia athari za kimbunga hicho, alisema wakati Tanzania kulikuwa na  upepo kadiri kilivyokuwa kinaongezeka na kufikia kiwango cha juu cha kilomita 60 kwa saa zilizokuwa na mawimbi makubwa katika Mji wa Mtwara, lakini Msumbiji ilikuwa tofauti. “Taarifa tulizozipata kutoka kwa wenzetu wa Mamlaka ya Hali ya Hewa ya nchi hiyo zinaonyesha kuwa katika mji wa Moeda kilipiga milimita 194.6,” alisema. Dk. Kijazi alisema katika Mji wa Muidun napo kilipiga kilomita 86.5 wakati Mji wa Ilhadoido kilipiga milimita 133.7 katika saa 24 na kusisitiza kuwa uharibifu wa miundombinu umetokea katika maeneo ya Mji wa Pemba nchini humo. Alisema mbali na Msumbiji nchi nyingine iliyopata athari ni Comoro ambako kuna maeneo yameharibika. Alisema pamoja na kwamba kimbunga hicho kipo maeneo ya Msumbiji, lakini matazamio ya utabiri yanaonyesha kuwa  kitageuka tena na kuingia baharini. “Kwa kawaida kimbunga kikiingia baharini tena kinapata nguvu kwa sababu ili kiwe na nguvu kinahitaji joto la bahari ambalo linazidi nyuzi joto 26, kikipata nguvu kinaongezeka na kuwa kimbunga maana kwa wakati huo kitakuwa si kimbunga kamili tena kinaitwa EX –Keneth, hii inatokea kitaalamu baada ya kuwapo kwa mkandamizo mdogo,” alisema. Dk. Kijazi alisema kutokana na utabiri huo, TMA inaendelea kufuatilia mwenendo wa kimbunga hicho na endapo kitarudi tena watatoa taarifa kwa wananchi. Naye Mkurugenzi wa Idara ya Uratibu wa Maafa Ofisi ya Waziri Mkuu, Kanali Jimmy Said, alisema endapo kimbunga hicho kingefika nchini kingeathiri halmashauri 11 pamoja na watu wasiopungua 1,175,000. Alisema kitendo cha wananchi kufuata maelekezo yaliyokuwa yanatolewa nacho kimepunguza athari ndogo ndogo ambazo zingepatikana kupitia upepo wa kilomita 60 uliokuwa unapiga kwa saa. “Utii wa wananchi tumeweza kuokoa wananchi na wavuvi, kamati za maafa nazo za mikoa zinapaswa kuwa tayari wakati wote na kwa kuwa unaweza kutumia gharama ndogo katika kujiandaa na kutumia gharama kubwa katika kukabiliana kurejesha hali kama ulikuwa haukujiandaa,” alisema Kanali Saidi. Alipoulizwa kuhusu maandalizi yaliyofanywa na Serikali kukabiliana na kimbunga hicho ikiwamo kutokuwapo kwa huduma muhimu katika maeneo ambayo wananchi walitangaziwa kukusanyika, alikiri kuwapo kwa tatizo hilo na kuahidi kulifanyia kazi. “Katika tukio hili tumeona pengo na tutalifanyia kazi, yaliyotokea ni kasoro na ni somo kwetu pia,” alisema Kanali Saidi. HOFU Awali, kutokana na utabiri wa kimbunga hicho uliotolewa na TMA, hofu iliendelea kutanda maeneo ya Mtwara Mjini na wananchi walionekana wakitembea kando ya barabara wakielekea katika maeneo yaliyoandaliwa ikiwemo majengo, Tandika, Mang’amba na Naliendele na Uwanja wa Ndege kwa ajili ya tahadhari huku baadhi wakipuuzia taarifa hizo. Saa 12 asubuhi, baadhi ya wakazi wa Manispaa ya Mtwara Mikindani walionekana kando ya barabara wakiwa na mabegi huku wengine wakiwa katika pikipiki na magari wakielekea maeneo mbalimbali yaliyoandaliwa. Huku mvua zilikuwa zikinyesha kwa kasi ndogo na upepo ukiwa katika kasi inayokadiriwa ya kawaida kwa saa na ilipofika saa sita mchana wingu zito lililokuwepo lilipotea. Akizungumza na gazeti hili, Mkuu wa Wilaya ya Mtwara, Evod Mmanda, alisema baadhi ya wananchi walionekana kukaidi na kupuuzia taarifa hizo jambo linaloweza kuleta madhara kwao endapo kimbunga hicho kingetokea. “Unajua wapo watu wanabisha na hawaamini hizi taarifa za uwepo wa kimbunga, wanapaswa wajue kuwa kikitokea si kama kawaida, kina msukumo mkubwa na kina athari kwenye majengo, miti na kusababisha madhara makubwa ni vema tahadhari ikachukuliwa. “Yapo maeneo mengi tuliyotenga wananchi wameitikia, lakini tunaamini kuwa wapo wazee na wagonjwa tunajitahidi ili waweze kufika katika maeneo hayo kutokana na umbali uliopo,” alisema Mmanda. Naye mkazi wa Magomeni Manispaa ya Mtwara Mikindani, Moza Kazumali, aliyekimbilia Shule ya Msingi Majengo, alisema Watanzania wanapaswa kuacha kudharau maagizo ya wataalamu. Alisema kuchukua tahadhari kunaweza kuwasaidia watu wengi kutokana na majanga mbalimbali ikiwamo hili la kimbunga tunalopaswa kuchukua hatua na kuacha kudharau. “Unajua lazima uwe na wasiwasi, tunaona nchi nyingine hali inavyokuwa mbaya wanapopata majanga mbalimbali ya uwepo na kimbunga, tumeona viongozi wetu wametutahadharisha lazima tuwe makini wakati mwingine ubishi sio mzuri, ni vema elimu ikatolewa kwa wananchi ili kufahamu,” alisema Kazumali. Naye mkazi wa Chuno Manispaa ya Mtwara Mikindani, Michael Onesmo, alisema kutokana na taarifa hizo amelazimika kuhama kwa muda ili kujinusuru na janga la kimbunga. “Sisi kwa kweli tumefunga nyumba hatuwezi kusikia taarifa za wataalamu tukazipuuzia hata viongozi nao wametusihi bado tukaidi, haiwezekani tukipata majanga sisi ndio tunalalamika, ni vema elimu ikatolewa na tukajenga utamaduni wa kupokea taarifa na kuzifanyia kazi,” alisema Onesmo. Isaiah Dadi ambaye ni mkazi wa Manispaa ya Mtwara Mikindani aliyekimbilia Uwanja wa Ndege, alisema wapo watu wameshaanza kupata madhara ya upepo huu ikiwemo bati kuezuliwa jambo lililowafanya baadhi ya majirani kutoka na kuelekea maeneo yaliyotengwa. “Mwanzoni nilipopata taarifa nilipuuzia,  nilikuwa moja kati ya watu waliodharau hili jambo, lakini nilipoona jirani kumeanza kuathirika nilikimbia mwenyewe, nashauri watu wasipuuzie jambo hili, linaweza kuleta madhara makubwa kwa jamii,” alisema Dadi. Kwa upande wake, Kamanda wa Jeshi la Zimamoto na Uokoaji Mkoa wa Mtwara, Christina Sunga, alisema wananchi wanapaswa kukusanyika maeneo yaliyotengwa ili kutoa huduma kwa urahisi endapo janga litatokea. “Lengo la kuwakusanya wananchi inakuwa rahisi kuwasaidia tofauti na kuwaacha kila mmoja akiishi kwake, wapo wanaoishi katika mazingira hatarishi, lakini bado wako majumbani tuwasihi ili kuwasaidia endapo janga litakuwa kubwa wapate msaada kwa ukaribu zaidi. “Unajua kila mwananchi akiwa kwake itakuwa ngumu kuwasaidia, Serikali haitaweza kumsaidia kila mmoja nyumbani kwake endapo maji yatakuwa mengi wananchi wanapaswa kutembea pembezoni mwa nyumba ili kuwanusuru na majanga ya maji tunafahamu,” alisema Sunga.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- AZIZA MASOUD NA FLORENCE SANAWA, DAR ES SALAAM/MTWARA MKURUGENZI Mkuu wa Mamlaka ya Hali ya Hewa Tanzania (TMA), Dk. Agnes Kijazi, amesema kimbunga cha Kenneth kwa sasa kipo katika ardhi ya Msumbiji na hakitarajii kutua nchini. Akizungumza Dar es Salaam jana jioni, alisema kimbunga hicho nchini Msumbiji kimeenda Kusini zaidi kwa longitudi 39.6 wakati kasi ya upepo ikiwa ni kilomita 70 kwa saa na mzunguko wa athari ukionyesha kupungua na kufikia kilomita 200 ambazo haziwezi kufikia katika mpaka wa Tanzania na Msumbiji. “Utabiri wa mwanzo ulionyesha kitafika kwenye mpaka wa Tanzania na Msumbiji lakini kwa leo (jana) kimbunga kipo ndani ya ardhi ya Msumbiji kipo longitudi 39.6 Mashariki, Kusini latitudi 12.4, upepo kilomita 70 kwa saa na mzunguko umepungua na kufikia kilomita 200. “Kutokana na hali hiyo maeneo ya Mtwara kwa sasa hali ni shwari bali kuna upepo wenye unyevunyevu kutoka eneo la Magharibi lenye Misitu ya Kongo, ina maana kama kuna baadhi ya maeneo yaliyopo Magharibi na Ziwa Victoria wataweza kupata mvua zisizo za msimu  kidogo na tayari utabiri unaonyesha kuna mawingu katika maeneo hayo,” alisema. Akizungumzia athari za kimbunga hicho, alisema wakati Tanzania kulikuwa na  upepo kadiri kilivyokuwa kinaongezeka na kufikia kiwango cha juu cha kilomita 60 kwa saa zilizokuwa na mawimbi makubwa katika Mji wa Mtwara, lakini Msumbiji ilikuwa tofauti. “Taarifa tulizozipata kutoka kwa wenzetu wa Mamlaka ya Hali ya Hewa ya nchi hiyo zinaonyesha kuwa katika mji wa Moeda kilipiga milimita 194.6,” alisema. Dk. Kijazi alisema katika Mji wa Muidun napo kilipiga kilomita 86.5 wakati Mji wa Ilhadoido kilipiga milimita 133.7 katika saa 24 na kusisitiza kuwa uharibifu wa miundombinu umetokea katika maeneo ya Mji wa Pemba nchini humo. Alisema mbali na Msumbiji nchi nyingine iliyopata athari ni Comoro ambako kuna maeneo yameharibika. Alisema pamoja na kwamba kimbunga hicho kipo maeneo ya Msumbiji, lakini matazamio ya utabiri yanaonyesha kuwa  kitageuka tena na kuingia baharini. “Kwa kawaida kimbunga kikiingia baharini tena kinapata nguvu kwa sababu ili kiwe na nguvu kinahitaji joto la bahari ambalo linazidi nyuzi joto 26, kikipata nguvu kinaongezeka na kuwa kimbunga maana kwa wakati huo kitakuwa si kimbunga kamili tena kinaitwa EX –Keneth, hii inatokea kitaalamu baada ya kuwapo kwa mkandamizo mdogo,” alisema. Dk. Kijazi alisema kutokana na utabiri huo, TMA inaendelea kufuatilia mwenendo wa kimbunga hicho na endapo kitarudi tena watatoa taarifa kwa wananchi. Naye Mkurugenzi wa Idara ya Uratibu wa Maafa Ofisi ya Waziri Mkuu, Kanali Jimmy Said, alisema endapo kimbunga hicho kingefika nchini kingeathiri halmashauri 11 pamoja na watu wasiopungua 1,175,000. Alisema kitendo cha wananchi kufuata maelekezo yaliyokuwa yanatolewa nacho kimepunguza athari ndogo ndogo ambazo zingepatikana kupitia upepo wa kilomita 60 uliokuwa unapiga kwa saa. “Utii wa wananchi tumeweza kuokoa wananchi na wavuvi, kamati za maafa nazo za mikoa zinapaswa kuwa tayari wakati wote na kwa kuwa unaweza kutumia gharama ndogo katika kujiandaa na kutumia gharama kubwa katika kukabiliana kurejesha hali kama ulikuwa haukujiandaa,” alisema Kanali Saidi. Alipoulizwa kuhusu maandalizi yaliyofanywa na Serikali kukabiliana na kimbunga hicho ikiwamo kutokuwapo kwa huduma muhimu katika maeneo ambayo wananchi walitangaziwa kukusanyika, alikiri kuwapo kwa tatizo hilo na kuahidi kulifanyia kazi. “Katika tukio hili tumeona pengo na tutalifanyia kazi, yaliyotokea ni kasoro na ni somo kwetu pia,” alisema Kanali Saidi. HOFU Awali, kutokana na utabiri wa kimbunga hicho uliotolewa na TMA, hofu iliendelea kutanda maeneo ya Mtwara Mjini na wananchi walionekana wakitembea kando ya barabara wakielekea katika maeneo yaliyoandaliwa ikiwemo majengo, Tandika, Mang’amba na Naliendele na Uwanja wa Ndege kwa ajili ya tahadhari huku baadhi wakipuuzia taarifa hizo. Saa 12 asubuhi, baadhi ya wakazi wa Manispaa ya Mtwara Mikindani walionekana kando ya barabara wakiwa na mabegi huku wengine wakiwa katika pikipiki na magari wakielekea maeneo mbalimbali yaliyoandaliwa. Huku mvua zilikuwa zikinyesha kwa kasi ndogo na upepo ukiwa katika kasi inayokadiriwa ya kawaida kwa saa na ilipofika saa sita mchana wingu zito lililokuwepo lilipotea. Akizungumza na gazeti hili, Mkuu wa Wilaya ya Mtwara, Evod Mmanda, alisema baadhi ya wananchi walionekana kukaidi na kupuuzia taarifa hizo jambo linaloweza kuleta madhara kwao endapo kimbunga hicho kingetokea. “Unajua wapo watu wanabisha na hawaamini hizi taarifa za uwepo wa kimbunga, wanapaswa wajue kuwa kikitokea si kama kawaida, kina msukumo mkubwa na kina athari kwenye majengo, miti na kusababisha madhara makubwa ni vema tahadhari ikachukuliwa. “Yapo maeneo mengi tuliyotenga wananchi wameitikia, lakini tunaamini kuwa wapo wazee na wagonjwa tunajitahidi ili waweze kufika katika maeneo hayo kutokana na umbali uliopo,” alisema Mmanda. Naye mkazi wa Magomeni Manispaa ya Mtwara Mikindani, Moza Kazumali, aliyekimbilia Shule ya Msingi Majengo, alisema Watanzania wanapaswa kuacha kudharau maagizo ya wataalamu. Alisema kuchukua tahadhari kunaweza kuwasaidia watu wengi kutokana na majanga mbalimbali ikiwamo hili la kimbunga tunalopaswa kuchukua hatua na kuacha kudharau. “Unajua lazima uwe na wasiwasi, tunaona nchi nyingine hali inavyokuwa mbaya wanapopata majanga mbalimbali ya uwepo na kimbunga, tumeona viongozi wetu wametutahadharisha lazima tuwe makini wakati mwingine ubishi sio mzuri, ni vema elimu ikatolewa kwa wananchi ili kufahamu,” alisema Kazumali. Naye mkazi wa Chuno Manispaa ya Mtwara Mikindani, Michael Onesmo, alisema kutokana na taarifa hizo amelazimika kuhama kwa muda ili kujinusuru na janga la kimbunga. “Sisi kwa kweli tumefunga nyumba hatuwezi kusikia taarifa za wataalamu tukazipuuzia hata viongozi nao wametusihi bado tukaidi, haiwezekani tukipata majanga sisi ndio tunalalamika, ni vema elimu ikatolewa na tukajenga utamaduni wa kupokea taarifa na kuzifanyia kazi,” alisema Onesmo. Isaiah Dadi ambaye ni mkazi wa Manispaa ya Mtwara Mikindani aliyekimbilia Uwanja wa Ndege, alisema wapo watu wameshaanza kupata madhara ya upepo huu ikiwemo bati kuezuliwa jambo lililowafanya baadhi ya majirani kutoka na kuelekea maeneo yaliyotengwa. “Mwanzoni nilipopata taarifa nilipuuzia,  nilikuwa moja kati ya watu waliodharau hili jambo, lakini nilipoona jirani kumeanza kuathirika nilikimbia mwenyewe, nashauri watu wasipuuzie jambo hili, linaweza kuleta madhara makubwa kwa jamii,” alisema Dadi. Kwa upande wake, Kamanda wa Jeshi la Zimamoto na Uokoaji Mkoa wa Mtwara, Christina Sunga, alisema wananchi wanapaswa kukusanyika maeneo yaliyotengwa ili kutoa huduma kwa urahisi endapo janga litatokea. “Lengo la kuwakusanya wananchi inakuwa rahisi kuwasaidia tofauti na kuwaacha kila mmoja akiishi kwake, wapo wanaoishi katika mazingira hatarishi, lakini bado wako majumbani tuwasihi ili kuwasaidia endapo janga litakuwa kubwa wapate msaada kwa ukaribu zaidi. “Unajua kila mwananchi akiwa kwake itakuwa ngumu kuwasaidia, Serikali haitaweza kumsaidia kila mmoja nyumbani kwake endapo maji yatakuwa mengi wananchi wanapaswa kutembea pembezoni mwa nyumba ili kuwanusuru na majanga ya maji tunafahamu,” alisema Sunga. ### Response: KITAIFA ### End

MWANAFUNZI wa Shule ya Msingi Rukwa wilayani Sumbawanga, Meshack Changala amekufa baada ya kupigwa na radi huku wenzake wanne wakiwa wamepoteza fahamu baada ya kupata mshtuko mkubwa.Kamanda wa Polisi wa Mkoa wa Rukwa, George Kyando amesema ajali hiyo imetokea jana asubuhi ambako radi ilipiga Shule ya Msingi Rukwa iliyopo Kijiji cha Kalakala, Kata ya Muze katika Bonde la Ziwa Rukwa wilayani humo.Amewataja majeruhi wanne kuwa ni Asuna Leguna, Edwin Sokoni, Isaya Kalonga na Grey Maji ambao wamelazwa katika zahanati ya Muze kwa matibabu.Aliyekufa na majeruhi hao, ni wanafunzi wa darasa la nne.Alisema radi hiyo ilipiga shuleni hapo muda mfupi baada ya wanafunzi kuripoti kwa masomo. “Radi ilipiga shuleni hapo na kumuua mwanafunzi Meshack na kuwajeruhi wenzake wanne baada ya kuwasili shuleni hapo kwa masomo.Majeruhi wote wanne wamelazwa katika Zahanati ya Muze kwa matibabu baada ya kupoteza fahamu kutokana na mshtuko mkubwa walioupata. Tunamshukuru Mungu wanaendelea vizuri,” alisema Kamanda Kyando.Katika tukio jingine, mkulima wa Kijiji cha Kazombwe wilayani Kalambo, Isack Kalukana (28), amepoteza maisha baada ya kugongwa na gari aina ya Canter lenye namba za usajili T744 DKQ ambayo ni mali ya Gerald Simyemba, wakati akitembea kwa miguu.Akizungumzia ajali hiyo ya barabarani, Kamanda Kyando alisema ilitokea juzi saa 10 jioni katika Kijiji cha Kazombwe katika barabara ya Matai – Kasesya wilayani Kalambo, ambako dereva wa gari hilo ambaye jina lake halijafahamika alitoroka katika eneo la tukio muda mfupi baadaye.“Chanzo cha ajali hiyo ya barabarani ni uzembe wa dereva kushindwa kuchukua tahadhari kwa watumiaji wengine wa barabara,” alisema.Aliongeza kuwa mwili wa marehemu umehifadhiwa katika chumba cha maiti katika Kituo cha Afya Matai kwa uchunguzi zaidi ambako utakabidhiwa kwa ndugu zake kwa ajili ya maandalizi ya maziko.Amewaonya watumiaji wote wa barabara hususani wa vyombo vya moto kuwa makini wanapokuwa barabarani kwa kuziheshimu na kuzijali sheria na alama za barabarani ili kuzuia ajali na vifo vinavyoweza kuepukika.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- MWANAFUNZI wa Shule ya Msingi Rukwa wilayani Sumbawanga, Meshack Changala amekufa baada ya kupigwa na radi huku wenzake wanne wakiwa wamepoteza fahamu baada ya kupata mshtuko mkubwa.Kamanda wa Polisi wa Mkoa wa Rukwa, George Kyando amesema ajali hiyo imetokea jana asubuhi ambako radi ilipiga Shule ya Msingi Rukwa iliyopo Kijiji cha Kalakala, Kata ya Muze katika Bonde la Ziwa Rukwa wilayani humo.Amewataja majeruhi wanne kuwa ni Asuna Leguna, Edwin Sokoni, Isaya Kalonga na Grey Maji ambao wamelazwa katika zahanati ya Muze kwa matibabu.Aliyekufa na majeruhi hao, ni wanafunzi wa darasa la nne.Alisema radi hiyo ilipiga shuleni hapo muda mfupi baada ya wanafunzi kuripoti kwa masomo. “Radi ilipiga shuleni hapo na kumuua mwanafunzi Meshack na kuwajeruhi wenzake wanne baada ya kuwasili shuleni hapo kwa masomo.Majeruhi wote wanne wamelazwa katika Zahanati ya Muze kwa matibabu baada ya kupoteza fahamu kutokana na mshtuko mkubwa walioupata. Tunamshukuru Mungu wanaendelea vizuri,” alisema Kamanda Kyando.Katika tukio jingine, mkulima wa Kijiji cha Kazombwe wilayani Kalambo, Isack Kalukana (28), amepoteza maisha baada ya kugongwa na gari aina ya Canter lenye namba za usajili T744 DKQ ambayo ni mali ya Gerald Simyemba, wakati akitembea kwa miguu.Akizungumzia ajali hiyo ya barabarani, Kamanda Kyando alisema ilitokea juzi saa 10 jioni katika Kijiji cha Kazombwe katika barabara ya Matai – Kasesya wilayani Kalambo, ambako dereva wa gari hilo ambaye jina lake halijafahamika alitoroka katika eneo la tukio muda mfupi baadaye.“Chanzo cha ajali hiyo ya barabarani ni uzembe wa dereva kushindwa kuchukua tahadhari kwa watumiaji wengine wa barabara,” alisema.Aliongeza kuwa mwili wa marehemu umehifadhiwa katika chumba cha maiti katika Kituo cha Afya Matai kwa uchunguzi zaidi ambako utakabidhiwa kwa ndugu zake kwa ajili ya maandalizi ya maziko.Amewaonya watumiaji wote wa barabara hususani wa vyombo vya moto kuwa makini wanapokuwa barabarani kwa kuziheshimu na kuzijali sheria na alama za barabarani ili kuzuia ajali na vifo vinavyoweza kuepukika. ### Response: KITAIFA ### End

Yanga imepangwa kufungua na mabingwa wa Kenya, Tusker, Juni 5. Akizungumza na gazeti hili jana, Katibu Mkuu wa Yanga, Charles Mkwasa alisema baadhi ya wachezaji wa timu yao ya vijana watachanganywa na baadhi ya wale wa kikosi cha kwanza kwa ajili ya kushiriki michuano hiyo mipya.“Kuna wachezaji wamejiunga na timu ya taifa, wengine mikataba yao imekwisha, hivyo wanaweza kusajiliwa kwingine lakini wale watakaobaki watashirikiana na kikosi cha vijana kwa maandalizi,”alisema. kikosi hicho yataanza wakati wowote baada ya kukutana na Kocha Juma Mwambusi ili kumpa taarifa kamili.Alisema kuna wachezaji wengi wazuri wa timu yao ya vijana ambao watatumia fursa hiyo kuonesha vipaji vyao kwa kushirikiana na wachezaji wazoefu. Mbali na Yanga, wanaoshiriki michuano hiyo timu nyingine za Tanzania ni Simba, Singida United na Jang’ombe Boys ya Zanzibar.Aidha, timu za Kenya zitakazoshiriki ni Gor Mahia, AFC Leopards, Tusker na Nakuru All Stars. Yanga baada ya kutwaa ubingwa wa ligi walifanya ziara Dodoma na Arusha ambapo walirudi Dar es Salaam juzi na wakati wowote wataanza mazoezi ya kujiandaa na michuano hiyo. Bingwa wa michuano hiyo anatarajiwa kucheza na Everton inayocheza Ligi Kuu ya England

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Yanga imepangwa kufungua na mabingwa wa Kenya, Tusker, Juni 5. Akizungumza na gazeti hili jana, Katibu Mkuu wa Yanga, Charles Mkwasa alisema baadhi ya wachezaji wa timu yao ya vijana watachanganywa na baadhi ya wale wa kikosi cha kwanza kwa ajili ya kushiriki michuano hiyo mipya.“Kuna wachezaji wamejiunga na timu ya taifa, wengine mikataba yao imekwisha, hivyo wanaweza kusajiliwa kwingine lakini wale watakaobaki watashirikiana na kikosi cha vijana kwa maandalizi,”alisema. kikosi hicho yataanza wakati wowote baada ya kukutana na Kocha Juma Mwambusi ili kumpa taarifa kamili.Alisema kuna wachezaji wengi wazuri wa timu yao ya vijana ambao watatumia fursa hiyo kuonesha vipaji vyao kwa kushirikiana na wachezaji wazoefu. Mbali na Yanga, wanaoshiriki michuano hiyo timu nyingine za Tanzania ni Simba, Singida United na Jang’ombe Boys ya Zanzibar.Aidha, timu za Kenya zitakazoshiriki ni Gor Mahia, AFC Leopards, Tusker na Nakuru All Stars. Yanga baada ya kutwaa ubingwa wa ligi walifanya ziara Dodoma na Arusha ambapo walirudi Dar es Salaam juzi na wakati wowote wataanza mazoezi ya kujiandaa na michuano hiyo. Bingwa wa michuano hiyo anatarajiwa kucheza na Everton inayocheza Ligi Kuu ya England ### Response: MICHEZO ### End

SERIKALI imesema kufi kia Julai Mosi, mwaka huu, bandari kavu inayojengwa katika eneo la Kwala mkoani Pwani inatarajiwa kukamilika na mizigo na magari kuhamishiwa huko.Pia, imekiri kuwepo kwa changamoto nyingi kwa wanaosafirisha mizigo kutoka nchini kuelekea Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo (DRC) kukiwa na msongamano mkubwa zaidi ya kilomita 70 katika mpaka wa Kasumbaleza, na kwamba suala hilo linafanyiwa kazi.Waziri wa Ujenzi, Mawasiliano na Uchukuzi, Isaack Kamwelwe alisema hayo jana Dar es Salaam baada ya kutembelea bandari kavu ya Kitopeni yenye uwezo wa kuhifadhi magari 1,000 iliyopo jijini Dares Sa- laam na kuizindua, ili mizigo inayoshushwa katika bandari ya Dar es Salaam iweze kupelekwa huko na kupunguza msongamano.Kuhusu msongamano kwa mizigo inayokwenda nje ya nchi, Kamwelwe alisema katika mpaka huo wa Kasumbaleza ni hatari na tatizo hilo atalifanyia kazi atakapomaliza Bunge la Bajeti linaloendelea kwa kuonana na Waziri mwenzie wa nchi ya Zambia ili kupata ufumbuzi.“Kuna changamoto nyingi kwa wanaosafirisha mizigo kwenda Kongo kupitia mpaka wa Kasumbaleza, ni hatari , magari yana foleni zaidi ya kilomita 70, tatizo hili nalijua baada ya Bunge nitakwenda kuonana na Waziri mwenzangu huko Zambia kuona uwezekano wa kujenga njia nyingine ambayo ni fupi,” alisema.Alisema ipo njia fupi ambayo ikifunguliwa itakuwa ni kwa ajili ya Watanzania tu, ambayo kipande cha kilomita 30 kikiwekwa lami inaweza kuanza kutumika na kushirikiana ujenzi kwa daraja la Luapula lenye urefu wa ki- lomita 100 ambapo barabara hiyo kwa upande wa Zambia tayari imejengwa.Alisema barabara hiyo itajengwa kwa haraka kutoka Tunduma na Sumbawanga ili iwe ni njia maalum kwa magari ya mizigo kutoka Dar es Salaam kuelea Kongo. “Muwe na subira, mtuvumilie kwani baada ya kukamilika kwa barabara hiyo, mlundikano wa kwenda Kongo hautokuwepo, hivyo wale wanaopata shida watambue kuwa serikali inajitahidi kurahisisha suala hilo,” alisema Kamwelwe.Kuhusu bandari kavu ya Kitopeni, alisema mzigo umekuwa mkubwa katika Bandari ya Dar es Salaam, licha ya kuwepo kwa badari kavu ( ICD) 13 ambazo zote zimejaa mzigo zaidi ya asilimia 85 na meli zinaendelea kuingia. Alisema nyongeza hiyo ya mzigo ni baada ya gati namba moja kukamilika lenye kina kirefu cha maji, ambapo mzigo unaoshushwa bandarini hapo. “Kwa kuwa hapa Kitopeni pamekamilika, kazi kwenu TRA, magari yakiingia bandarini yaje huku yasisongamane na kontena kwani ni hatari. Kuanzia leo magari yakifika yaje huku,TRA mkajipange mje huku kwa ajili ya kodi,” alisema Kamwelwe.Kuhusu Kwala alisema wanaendelea kujenga eneo hilo na kwamba ifikapo Julai mosi ni lazima mizigo ianze kwenda huko. Serikali iliingia mkataba kwa ajili ya kukarabati magati manane ili kuiongezea uwezo bandari ya Dar es Salaam na hata sasa kukiwepo na Mkataba wa Sh bilioni 137 kwa ajili ya kujenga gati kubwa la mita 300 katika bandari ya Mtwara.Mkurugenzi wa Bandari ya Dar es Salaam, Fredy Liundi alisema eneo la Kitopeni liko katika bandari ya Dar es Salaam na limeendelezwa ili kukidhi mahitaji ya mzigo. Alisema bandari ya Dar es Salaam imeendelea kupokea mzigo mwingi kwa ajili ya nchi jirani na ndani, hivyo menejimenti imeona iendeleze ili kuhifadhi mizigo na baadhi ya magari yanayoletwa nchini. “Ina uwezo wa kuhifadhi magari 1,000, kiasi cha meli moja, hivyo litatoa fursa ya kuongeza uwezo wa bandari kupokea mizigo mwingi na meli nyingi zaidi na kuongeza mapato mengi nchini,” alisema.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- SERIKALI imesema kufi kia Julai Mosi, mwaka huu, bandari kavu inayojengwa katika eneo la Kwala mkoani Pwani inatarajiwa kukamilika na mizigo na magari kuhamishiwa huko.Pia, imekiri kuwepo kwa changamoto nyingi kwa wanaosafirisha mizigo kutoka nchini kuelekea Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo (DRC) kukiwa na msongamano mkubwa zaidi ya kilomita 70 katika mpaka wa Kasumbaleza, na kwamba suala hilo linafanyiwa kazi.Waziri wa Ujenzi, Mawasiliano na Uchukuzi, Isaack Kamwelwe alisema hayo jana Dar es Salaam baada ya kutembelea bandari kavu ya Kitopeni yenye uwezo wa kuhifadhi magari 1,000 iliyopo jijini Dares Sa- laam na kuizindua, ili mizigo inayoshushwa katika bandari ya Dar es Salaam iweze kupelekwa huko na kupunguza msongamano.Kuhusu msongamano kwa mizigo inayokwenda nje ya nchi, Kamwelwe alisema katika mpaka huo wa Kasumbaleza ni hatari na tatizo hilo atalifanyia kazi atakapomaliza Bunge la Bajeti linaloendelea kwa kuonana na Waziri mwenzie wa nchi ya Zambia ili kupata ufumbuzi.“Kuna changamoto nyingi kwa wanaosafirisha mizigo kwenda Kongo kupitia mpaka wa Kasumbaleza, ni hatari , magari yana foleni zaidi ya kilomita 70, tatizo hili nalijua baada ya Bunge nitakwenda kuonana na Waziri mwenzangu huko Zambia kuona uwezekano wa kujenga njia nyingine ambayo ni fupi,” alisema.Alisema ipo njia fupi ambayo ikifunguliwa itakuwa ni kwa ajili ya Watanzania tu, ambayo kipande cha kilomita 30 kikiwekwa lami inaweza kuanza kutumika na kushirikiana ujenzi kwa daraja la Luapula lenye urefu wa ki- lomita 100 ambapo barabara hiyo kwa upande wa Zambia tayari imejengwa.Alisema barabara hiyo itajengwa kwa haraka kutoka Tunduma na Sumbawanga ili iwe ni njia maalum kwa magari ya mizigo kutoka Dar es Salaam kuelea Kongo. “Muwe na subira, mtuvumilie kwani baada ya kukamilika kwa barabara hiyo, mlundikano wa kwenda Kongo hautokuwepo, hivyo wale wanaopata shida watambue kuwa serikali inajitahidi kurahisisha suala hilo,” alisema Kamwelwe.Kuhusu bandari kavu ya Kitopeni, alisema mzigo umekuwa mkubwa katika Bandari ya Dar es Salaam, licha ya kuwepo kwa badari kavu ( ICD) 13 ambazo zote zimejaa mzigo zaidi ya asilimia 85 na meli zinaendelea kuingia. Alisema nyongeza hiyo ya mzigo ni baada ya gati namba moja kukamilika lenye kina kirefu cha maji, ambapo mzigo unaoshushwa bandarini hapo. “Kwa kuwa hapa Kitopeni pamekamilika, kazi kwenu TRA, magari yakiingia bandarini yaje huku yasisongamane na kontena kwani ni hatari. Kuanzia leo magari yakifika yaje huku,TRA mkajipange mje huku kwa ajili ya kodi,” alisema Kamwelwe.Kuhusu Kwala alisema wanaendelea kujenga eneo hilo na kwamba ifikapo Julai mosi ni lazima mizigo ianze kwenda huko. Serikali iliingia mkataba kwa ajili ya kukarabati magati manane ili kuiongezea uwezo bandari ya Dar es Salaam na hata sasa kukiwepo na Mkataba wa Sh bilioni 137 kwa ajili ya kujenga gati kubwa la mita 300 katika bandari ya Mtwara.Mkurugenzi wa Bandari ya Dar es Salaam, Fredy Liundi alisema eneo la Kitopeni liko katika bandari ya Dar es Salaam na limeendelezwa ili kukidhi mahitaji ya mzigo. Alisema bandari ya Dar es Salaam imeendelea kupokea mzigo mwingi kwa ajili ya nchi jirani na ndani, hivyo menejimenti imeona iendeleze ili kuhifadhi mizigo na baadhi ya magari yanayoletwa nchini. “Ina uwezo wa kuhifadhi magari 1,000, kiasi cha meli moja, hivyo litatoa fursa ya kuongeza uwezo wa bandari kupokea mizigo mwingi na meli nyingi zaidi na kuongeza mapato mengi nchini,” alisema. ### Response: KITAIFA ### End

GAZA, PALESTINA         |        KUNDI la Hamas limetangaza kusitisha mapigano na Israel katika Ukanda wa Gaza, baada ya siku kadhaa za machafuko ambayo yalisababisha vifo vya mwanajeshi mmoja wa Israel na Wapalestina wanne. Msemaji wa Hamas, Fawzi Barhoum, amethibitisha uamuzi wa kundi hilo kupitia mtandao wa Twitter kuwa makubaliano na Israel yamefikiwa kwa msaada wa Serikali ya Misri na Umoja wa Mataifa. Kwa upande wake, Msemaji wa Jeshi la Ulinzi la Israel, Jonathan Conriczs, amesema hangeweza kuyajadili masuala ya kisiasa, lakini amethibitisha kuwa, Israel kwa sasa haifanyi mashambulizi yoyote katika ukanda wa Gaza. Conriczs amesema jeshi la nchi hiyo tangu juzi lilishambulia maeneo 60, yakiwamo makao makuu matatu ya wapiganaji wa Hamas. Awali Jeshi la Israel lilisema kuwa, mashambulizi yake ya angani yalilenga kujibu shambulizi la ufyatuaji risasi dhidi ya wanajeshi wake waliotumwa kusini mwa mpaka wa Gaza, ambako waandamanaji wa Kipalestina walikusanyika kwenye uzio. Wizara ya Afya ya Palestina imekiri kupokea miili ya Wapalestina wanne waliouawa na wanajeshi wa Israel kufuatia mapambano hayo. Kundi la Hamas, ambalo linadhibiti Ukanda wa Gaza, limesema watu watatu kati ya waliouawa walikuwa wanachama wao. Mjumbe wa Umoja wa Mataifa katika Mashariki ya Kati, Nickolay Mladenov, aliziomba pande zinazohusika kujizuia na kuwa watulivu. Vyombo vya habari vya Israel viliripoti kuwa, Misri ilitoa onyo la mwisho kwa Hamas kutoka kwa Israel, likisema kuwa, kama mashambulizi hayatasimama ifikapo wikiendi hii, itafanya mashambulizi mapya ya kijeshi katika ukanda wa pwani. Hamas na Israel walipigana vita vilivyodumu siku 50 katika mwaka wa 2014. Kwa jumla, Wapalestina 2,250 waliuawa au wakafariki baadaye kutokana na majeraha, wakati Waisrael 74 waliuawa katika mgogoro huo.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- GAZA, PALESTINA         |        KUNDI la Hamas limetangaza kusitisha mapigano na Israel katika Ukanda wa Gaza, baada ya siku kadhaa za machafuko ambayo yalisababisha vifo vya mwanajeshi mmoja wa Israel na Wapalestina wanne. Msemaji wa Hamas, Fawzi Barhoum, amethibitisha uamuzi wa kundi hilo kupitia mtandao wa Twitter kuwa makubaliano na Israel yamefikiwa kwa msaada wa Serikali ya Misri na Umoja wa Mataifa. Kwa upande wake, Msemaji wa Jeshi la Ulinzi la Israel, Jonathan Conriczs, amesema hangeweza kuyajadili masuala ya kisiasa, lakini amethibitisha kuwa, Israel kwa sasa haifanyi mashambulizi yoyote katika ukanda wa Gaza. Conriczs amesema jeshi la nchi hiyo tangu juzi lilishambulia maeneo 60, yakiwamo makao makuu matatu ya wapiganaji wa Hamas. Awali Jeshi la Israel lilisema kuwa, mashambulizi yake ya angani yalilenga kujibu shambulizi la ufyatuaji risasi dhidi ya wanajeshi wake waliotumwa kusini mwa mpaka wa Gaza, ambako waandamanaji wa Kipalestina walikusanyika kwenye uzio. Wizara ya Afya ya Palestina imekiri kupokea miili ya Wapalestina wanne waliouawa na wanajeshi wa Israel kufuatia mapambano hayo. Kundi la Hamas, ambalo linadhibiti Ukanda wa Gaza, limesema watu watatu kati ya waliouawa walikuwa wanachama wao. Mjumbe wa Umoja wa Mataifa katika Mashariki ya Kati, Nickolay Mladenov, aliziomba pande zinazohusika kujizuia na kuwa watulivu. Vyombo vya habari vya Israel viliripoti kuwa, Misri ilitoa onyo la mwisho kwa Hamas kutoka kwa Israel, likisema kuwa, kama mashambulizi hayatasimama ifikapo wikiendi hii, itafanya mashambulizi mapya ya kijeshi katika ukanda wa pwani. Hamas na Israel walipigana vita vilivyodumu siku 50 katika mwaka wa 2014. Kwa jumla, Wapalestina 2,250 waliuawa au wakafariki baadaye kutokana na majeraha, wakati Waisrael 74 waliuawa katika mgogoro huo. ### Response: KIMATAIFA ### End

Na Mwandishi Wetu-DAR ES SALAAM   RAIS Dk. John Magufuli, ametaka Rais mstaafu wa awamu ya nne, Jakaya Kikwete aachwe apumzike. Dk. Magufuli pia ameshangaa kuhusishwa na kuzuiwa bandarini mizigo ya Taasisi ya Wanawake na Maendeleo (WAMA) inayoongozwa na Salma Kikwete. Taarifa iliyotolewa jana kwa vyombo vya habari na Kurugenzi ya Mawasiliano ya Rais Ikulu, ilisema Rais amesikitishwa na kile kilichodaiwa kuwa ni uzushi unaofanywa kwa lengo la kumchafua Rais Kikwete na familia yake kwa kuandika kuwa anahusika kuzuia mizigo ya WAMA bandarini mpaka hapo itakapolipiwa kodi. “Nimesikitishwa sana na uzushi unaofanywa dhidi ya Rais mstaafu Jakaya Kikwete na mke wake Mama Salma Kikwete, tafadhali wale mnaotengeneza uzushi huu acheni mara moja na mwacheni Rais Kikwete apumzike. “Rais Kikwete amefanya kazi kubwa ya kulitumikia Taifa hili, amestaafu anapumzika, narudia mwacheni apumzike, Serikali haitaendelea kuvumilia uzushi na uchonganishi huu unaofanywa kwa makusudi ili kuwachafua viongozi wastaafu,” alionya Rais Magufuli. Hivi karibuni baadhi ya vyombo vya habari (si MTANZANIA),  na mitandao ya kijamii ilichapisha taarifa zinazomhusisha Mwenyekitiwa WAMA Salma Kikwete kwamba ameshindwa kulipia kodi ya mizigo mikubwa iliyoiingiza nchini na hivyo kuwa hatarini kupigwa mnada. Taarifa hiyo ya Ikulu, ilisistizwa kwamba si kweli mizigo hiyo ilizuiliwa na Rais Dk. Magufuli na wala Rais hajawahi kutoa agizo lolote kuhusu mizigo hiyo kuzuiwa. “Tunapenda kuutarifu umma kuwa taarifa hizo si za kweli na ni uzushi, kwani Rais Magufuli hajawahi kuzuia wala kuagiza kuzuiwa kwa mizigo ya Mama Salma,” ilieleza taarifa hiyo ya Ikulu. Taarifa za kuzuiwa mizigo ya WAMA bandarini ilizua mijadala katika mitandao mbalimbali ya kijamii hasa baada ya kunukuliwa kwa Mkurugenzi wa Elimu kwa Huduma za Walipa Kodi wa TRA, Richard Kayombo, ambaye alithibitisha ukweli wa taarifa hizo. Kayombo alinukuliwa na chombo hicho cha habari akisema kwamba ni kweli kuna mali za WAMA ambazo zinaweza kupigwa mnada endapo hazitalipwa kufikia tarehe ya mnada. Hata hivyo WAMA ilikanusha kuwapo kwa mali zake zilizozuiliwa bandarini na kusema kuwa mizigo hiyo ilishakombolewa muda mrefu. Siku chache baada ya taarifa hizo kuripotiwa gazeti jingine la kila siku liliripoti kuwa Mama Salma amekomboa mizigo yake baada ya kulipia kodi. Inaelezwa kuwa kipindi cha nyuma Taasisi ya WAMA ilikuwa inapata msamaha wa kodi wa mizigo ambayo ilikuwa inaingiza nchini kusaidia wanafunzi yatima wanaosomesha na taasisi hiyo. Wakati hayo yakiendelea Rais Dk. Magufuli mara kadhaa amekuwa akitoa kauli ya kuwahakikishia viongozi wasataafu kuwa atawalinda wakati yeye akiwa madarakani. Moja ya kauli hizo ni ile aliyoitoa Ikulu jijini Dar es Salaam Juni 23, mwaka huu wakati akikabidhiwa ripoti ya Uchaguzi Mkuu wa mwaka 2015 na Tume ya Taifa ya Uchaguzi (NEC), ambapo alisema Serikali itawalinda wastaafu nchini wakiongozwa na viongozi wakuu wa umma ili wawe na heshima yao ndani ya jamii. “Rais Mstaafu Jakaya Kikwete wewe pumzika kwa raha zako, upo salama watachonga wee lakini mimi kama Rais wa awamu ya tano nipo tayari kuwalinda watumishi wote wastaafu kwa kuthamini mchango wao ndani ya Taifa hili,” alisema Rais Dk Magufuli. Kauli hiyo amekuwa akiirudia kila wakati hasa pale anapokuwa ameandamana na viongozi wastaafu hasa marais waliopita.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na Mwandishi Wetu-DAR ES SALAAM   RAIS Dk. John Magufuli, ametaka Rais mstaafu wa awamu ya nne, Jakaya Kikwete aachwe apumzike. Dk. Magufuli pia ameshangaa kuhusishwa na kuzuiwa bandarini mizigo ya Taasisi ya Wanawake na Maendeleo (WAMA) inayoongozwa na Salma Kikwete. Taarifa iliyotolewa jana kwa vyombo vya habari na Kurugenzi ya Mawasiliano ya Rais Ikulu, ilisema Rais amesikitishwa na kile kilichodaiwa kuwa ni uzushi unaofanywa kwa lengo la kumchafua Rais Kikwete na familia yake kwa kuandika kuwa anahusika kuzuia mizigo ya WAMA bandarini mpaka hapo itakapolipiwa kodi. “Nimesikitishwa sana na uzushi unaofanywa dhidi ya Rais mstaafu Jakaya Kikwete na mke wake Mama Salma Kikwete, tafadhali wale mnaotengeneza uzushi huu acheni mara moja na mwacheni Rais Kikwete apumzike. “Rais Kikwete amefanya kazi kubwa ya kulitumikia Taifa hili, amestaafu anapumzika, narudia mwacheni apumzike, Serikali haitaendelea kuvumilia uzushi na uchonganishi huu unaofanywa kwa makusudi ili kuwachafua viongozi wastaafu,” alionya Rais Magufuli. Hivi karibuni baadhi ya vyombo vya habari (si MTANZANIA),  na mitandao ya kijamii ilichapisha taarifa zinazomhusisha Mwenyekitiwa WAMA Salma Kikwete kwamba ameshindwa kulipia kodi ya mizigo mikubwa iliyoiingiza nchini na hivyo kuwa hatarini kupigwa mnada. Taarifa hiyo ya Ikulu, ilisistizwa kwamba si kweli mizigo hiyo ilizuiliwa na Rais Dk. Magufuli na wala Rais hajawahi kutoa agizo lolote kuhusu mizigo hiyo kuzuiwa. “Tunapenda kuutarifu umma kuwa taarifa hizo si za kweli na ni uzushi, kwani Rais Magufuli hajawahi kuzuia wala kuagiza kuzuiwa kwa mizigo ya Mama Salma,” ilieleza taarifa hiyo ya Ikulu. Taarifa za kuzuiwa mizigo ya WAMA bandarini ilizua mijadala katika mitandao mbalimbali ya kijamii hasa baada ya kunukuliwa kwa Mkurugenzi wa Elimu kwa Huduma za Walipa Kodi wa TRA, Richard Kayombo, ambaye alithibitisha ukweli wa taarifa hizo. Kayombo alinukuliwa na chombo hicho cha habari akisema kwamba ni kweli kuna mali za WAMA ambazo zinaweza kupigwa mnada endapo hazitalipwa kufikia tarehe ya mnada. Hata hivyo WAMA ilikanusha kuwapo kwa mali zake zilizozuiliwa bandarini na kusema kuwa mizigo hiyo ilishakombolewa muda mrefu. Siku chache baada ya taarifa hizo kuripotiwa gazeti jingine la kila siku liliripoti kuwa Mama Salma amekomboa mizigo yake baada ya kulipia kodi. Inaelezwa kuwa kipindi cha nyuma Taasisi ya WAMA ilikuwa inapata msamaha wa kodi wa mizigo ambayo ilikuwa inaingiza nchini kusaidia wanafunzi yatima wanaosomesha na taasisi hiyo. Wakati hayo yakiendelea Rais Dk. Magufuli mara kadhaa amekuwa akitoa kauli ya kuwahakikishia viongozi wasataafu kuwa atawalinda wakati yeye akiwa madarakani. Moja ya kauli hizo ni ile aliyoitoa Ikulu jijini Dar es Salaam Juni 23, mwaka huu wakati akikabidhiwa ripoti ya Uchaguzi Mkuu wa mwaka 2015 na Tume ya Taifa ya Uchaguzi (NEC), ambapo alisema Serikali itawalinda wastaafu nchini wakiongozwa na viongozi wakuu wa umma ili wawe na heshima yao ndani ya jamii. “Rais Mstaafu Jakaya Kikwete wewe pumzika kwa raha zako, upo salama watachonga wee lakini mimi kama Rais wa awamu ya tano nipo tayari kuwalinda watumishi wote wastaafu kwa kuthamini mchango wao ndani ya Taifa hili,” alisema Rais Dk Magufuli. Kauli hiyo amekuwa akiirudia kila wakati hasa pale anapokuwa ameandamana na viongozi wastaafu hasa marais waliopita. ### Response: KITAIFA ### End

WAZIRI wa Nishati, Dk Medard Kalemani amekagua maendeleo ya upanuzi wa kituo cha kupoza umeme Bulyanhulu, wilayani Kahama, Mkoa wa Shinyanga na kumtaka mkandarasi kukamilisha ujenzi husika ifi kapo Mei, 2020.Akiwa amefuatana na Mkuu wa Wilaya ya Kahama, Anamringi Macha, viongozi mbalimbali wa serikali, vyama vya siasa pamoja na wataalamu kutoka wizarani, Tanesco na Wakala wa Nishati Vijijini (REA), Waziri pia alimwagiza Meneja wa Tanesco mkoani humo kumsimamia mkandarasi ili akamilishe kazi kwa wakati na viwango stahiki.“Hii ni kazi muhimu sana hivyo lazima ikamilike kwa wakati. Tunapanua kituo hiki ili kukiongezea uwezo kutoka megawati 16 za sasa hadi kufikia megawati 51. Ujenzi ni mkubwa maana utahusisha pamoja na mambo mengine, kujenga njia ya kusafirisha umeme umbali wa kilomita 57 kutoka Bulyanhulu hadi Geita,” alisema.Aidha, alieleza kuwa, ujenzi utakapokamilika, kituo hicho kitasaidia kufua na kupitisha umeme wa msongo wa kilovoti 220 unaotoka Shinyanga kwenda hadi Geita ambako pia kunajengwa kituo kingine kikubwa cha megawati 100.Akifafanua zaidi, waziri alisema ujenzi wa kituo cha Geita pamoja na upanuzi wa kituo cha Bulyanhulu, gharama yake ni takribani dola za Marekani milioni 23 na kwamba mradi unahusisha pia kupeleka umeme kwenye vijiji 10 kutoka Bulyanhulu kupitia Busanda hadi Buseresere.Awali, waziri alitembelea kijiji cha Igunda wilayani humo, ambapo aliwasha rasmi umeme. Pia alitembelea Kijiji cha Ntobo, Kata ya Msalala na kuwaeleza wananchi kuwa umeme utafikishwa katika kijiji hicho hivi karibuni.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WAZIRI wa Nishati, Dk Medard Kalemani amekagua maendeleo ya upanuzi wa kituo cha kupoza umeme Bulyanhulu, wilayani Kahama, Mkoa wa Shinyanga na kumtaka mkandarasi kukamilisha ujenzi husika ifi kapo Mei, 2020.Akiwa amefuatana na Mkuu wa Wilaya ya Kahama, Anamringi Macha, viongozi mbalimbali wa serikali, vyama vya siasa pamoja na wataalamu kutoka wizarani, Tanesco na Wakala wa Nishati Vijijini (REA), Waziri pia alimwagiza Meneja wa Tanesco mkoani humo kumsimamia mkandarasi ili akamilishe kazi kwa wakati na viwango stahiki.“Hii ni kazi muhimu sana hivyo lazima ikamilike kwa wakati. Tunapanua kituo hiki ili kukiongezea uwezo kutoka megawati 16 za sasa hadi kufikia megawati 51. Ujenzi ni mkubwa maana utahusisha pamoja na mambo mengine, kujenga njia ya kusafirisha umeme umbali wa kilomita 57 kutoka Bulyanhulu hadi Geita,” alisema.Aidha, alieleza kuwa, ujenzi utakapokamilika, kituo hicho kitasaidia kufua na kupitisha umeme wa msongo wa kilovoti 220 unaotoka Shinyanga kwenda hadi Geita ambako pia kunajengwa kituo kingine kikubwa cha megawati 100.Akifafanua zaidi, waziri alisema ujenzi wa kituo cha Geita pamoja na upanuzi wa kituo cha Bulyanhulu, gharama yake ni takribani dola za Marekani milioni 23 na kwamba mradi unahusisha pia kupeleka umeme kwenye vijiji 10 kutoka Bulyanhulu kupitia Busanda hadi Buseresere.Awali, waziri alitembelea kijiji cha Igunda wilayani humo, ambapo aliwasha rasmi umeme. Pia alitembelea Kijiji cha Ntobo, Kata ya Msalala na kuwaeleza wananchi kuwa umeme utafikishwa katika kijiji hicho hivi karibuni. ### Response: KITAIFA ### End

Mwandishi wetu, Tanga MKUU wa mkoa wa Tanga, Martine Shigela amesema kampeni ya elimu kwa mlipakodi inayoendeshwa na Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA) itawasaidia wafanyabiashara wanaokwepa kodi kuacha vitendo hivyo vya kuikosesha Serikali mapato. Shigela ameyasema hayo ofisini kwake alipotembelewa na maafisa wa TRAwanaofanya kampeni hiyo mkoani humo ambayo imelenga kuwaelimishawafanyabiashara kuhusu masuala ya kodi ikiwa ni pamoja na kuwakumbusha kulipa kodi kwa wakati.  Amesema kuwa, kuna baadhi ya wafanyabiashara wamekuwa wakikwepa kulipa kodi pengine kwa kujua au kutokua, jambo ambalo linahitaji elimu ya uelewa ili kila mwananchi afahamu wajibu wake kwenye ulipaji wa kodi kwa maendeleo ya mtu mmoja mmoja na Taifa kwa ujumla. Akiizungumzia kampeni hiyo, Shigela ameipongeza TRA kwa kuendesha zoezi hilo katika mikoa mbalimbali na kusema litaongeza ukusanyaji wa mapato baada ya wafanyabiashara kuelimishwa na kufahamu kuwa maendeleo ya nchi yanasababishwa na ulipaji wa kodi kwa ajili ya kuboresha sekta mbalimbali ikiwemo afya, elimu, barabara, umeme na maji. Shigela amewataka wafanyabiashara kuhakikisha wanalipa kodi kwa hiari bila kusubiri kubugudhiwa na serikali, huku akieleza kuwa serikali itaendelea kupambana na wakwepa kodi wanaoingiza bidhaa za magendo nchini kwa kupitia bandari bubu zilizopo kandokando ya Bahari ya Hindi. “Nchi yoyote haiwezi kupiga hatua ya maendeleo bila wananchi wake kuwa na utamaduni wa kulipa kodi kwa sababu kodi ndio kila kitu huwezi kujenga barabara kama wafanyabiashara hawataki kulipa kodi, huwezi kuimarisha huduma za afya kama hakuna kodi na pia huwezi kuimarisha mifumo ya elimu bila kodi,” alisema Shigela. Kwa upande wake Meneja wa Mamlaka ya Mapato Tanzania Mkoa wa Tanga, Specioza Owure amesema kuwa, maafisa hao wa TRA wanaofanya kampeni ya elimu kwa mlipakodi, watafika maeneo mbalimbali yenye wafanyabiashara katika mkoa wa Tanga na watawaelimisha kuhusu umuhimu wa kodi na kuwahamasisha kulipa kodi kwa wakati. “Maafisa hawa wanatumia jitihada zote kuwaelimisha wafanyabiashara, tunafanya hivi ili kila mmoja afahamu wajibu wake wa kulipa kodi sambamba na kusogeza huduma za TRA karibu na wateja,” alisema Owure.Kampeni ya elimu kwa mlipakodi mkoani Tanga inatarajia kumalizika Juni 30, 2020 ambapo lengo la kampeni hiyo ni kutoa elimu ya kodi kwa wafanyabiashara, kusikiliza maoni na changamoto zao ikiwa ni pamoja na kuwahamasisha kulipa kodi kwa wakati.

UCHUMI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Mwandishi wetu, Tanga MKUU wa mkoa wa Tanga, Martine Shigela amesema kampeni ya elimu kwa mlipakodi inayoendeshwa na Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA) itawasaidia wafanyabiashara wanaokwepa kodi kuacha vitendo hivyo vya kuikosesha Serikali mapato. Shigela ameyasema hayo ofisini kwake alipotembelewa na maafisa wa TRAwanaofanya kampeni hiyo mkoani humo ambayo imelenga kuwaelimishawafanyabiashara kuhusu masuala ya kodi ikiwa ni pamoja na kuwakumbusha kulipa kodi kwa wakati.  Amesema kuwa, kuna baadhi ya wafanyabiashara wamekuwa wakikwepa kulipa kodi pengine kwa kujua au kutokua, jambo ambalo linahitaji elimu ya uelewa ili kila mwananchi afahamu wajibu wake kwenye ulipaji wa kodi kwa maendeleo ya mtu mmoja mmoja na Taifa kwa ujumla. Akiizungumzia kampeni hiyo, Shigela ameipongeza TRA kwa kuendesha zoezi hilo katika mikoa mbalimbali na kusema litaongeza ukusanyaji wa mapato baada ya wafanyabiashara kuelimishwa na kufahamu kuwa maendeleo ya nchi yanasababishwa na ulipaji wa kodi kwa ajili ya kuboresha sekta mbalimbali ikiwemo afya, elimu, barabara, umeme na maji. Shigela amewataka wafanyabiashara kuhakikisha wanalipa kodi kwa hiari bila kusubiri kubugudhiwa na serikali, huku akieleza kuwa serikali itaendelea kupambana na wakwepa kodi wanaoingiza bidhaa za magendo nchini kwa kupitia bandari bubu zilizopo kandokando ya Bahari ya Hindi. “Nchi yoyote haiwezi kupiga hatua ya maendeleo bila wananchi wake kuwa na utamaduni wa kulipa kodi kwa sababu kodi ndio kila kitu huwezi kujenga barabara kama wafanyabiashara hawataki kulipa kodi, huwezi kuimarisha huduma za afya kama hakuna kodi na pia huwezi kuimarisha mifumo ya elimu bila kodi,” alisema Shigela. Kwa upande wake Meneja wa Mamlaka ya Mapato Tanzania Mkoa wa Tanga, Specioza Owure amesema kuwa, maafisa hao wa TRA wanaofanya kampeni ya elimu kwa mlipakodi, watafika maeneo mbalimbali yenye wafanyabiashara katika mkoa wa Tanga na watawaelimisha kuhusu umuhimu wa kodi na kuwahamasisha kulipa kodi kwa wakati. “Maafisa hawa wanatumia jitihada zote kuwaelimisha wafanyabiashara, tunafanya hivi ili kila mmoja afahamu wajibu wake wa kulipa kodi sambamba na kusogeza huduma za TRA karibu na wateja,” alisema Owure.Kampeni ya elimu kwa mlipakodi mkoani Tanga inatarajia kumalizika Juni 30, 2020 ambapo lengo la kampeni hiyo ni kutoa elimu ya kodi kwa wafanyabiashara, kusikiliza maoni na changamoto zao ikiwa ni pamoja na kuwahamasisha kulipa kodi kwa wakati. ### Response: UCHUMI ### End

NA HUSSEIN OMARI, PEMBA MSHAMBULIAJI mpya wa Yanga Mbrazil Geilson Santana ‘Jaja’, jana ameanza kuonyesha makali yake baada ya kuifungia timu yake bao, katika ushindi wa 1-0 dhidi ya Chipukizi, katika mchezo wa kirafiki uliochezwa Uwanja wa Gombani, Chakechake Pemba. Mchezaji huyo amejiunga na Yanga mwezi mmoja uliopita, akionekana hatakuwa na msaada wowote katika klabu hiyo kutokana na mashabiki kuanza kumbeza kufuatia kupambwa na magazeti. Jaja aliipatia timu yake bao la ushindi katika dakika ya 6, akipokea krosi safi iliyochongwa vizuri na Haruna Niyonzima na yeye kuimalizia kwa kichwa. Akizungumza baada ya kumalizika kwa mechi hiyo, Maximo alisema wachezaji wake wameonyesha uwezo mzuri na amefurahishwa na kiwango cha wachezaji wake, ambapo watajipima zaidi katika mechi za kirafiki dhidi ya Shangani Zanzibar, Jumapili. “Nimefurahishwa sana na uwezo wa wachezaji wangu, nimeridhika na kile walichokifanya ni imani yangu wataendelea kufanya vizuri katika mechi zinazokuja,” alisema. Katika kipindi cha kwanza cha mchezo huo, Yanga walionekana kuonyesha uwezo mkubwa wa kuweza kuikabili timu hiyo na kufanikiwa kupata bao hilo mapema. Maximo aliwatumia wachezaji Deogratius Munishi ‘Dida’, Juma Abdul, Oscar Joshua, Nadir Haroub ‘Canavaro’, Mbuyu Twite, Hassan Dilunga, Andrey Couthinho, Haruna Niyonzima, Jaja, Mrisho Ngassa na Kelvin Yondani katika kipindi cha kwanza. Kipindi cha pili Yanga iliwatumia wachezaji Juma Kaseja, Zahir Rajab, Omega Seme, Said Bahanuzi, Hamis Kiiza, Nizar Khalfan, Jerryson Tegete na Salum Telela, ambapo katika kipindi hicho cha pili kikosi hicho kilitengeneza nafasi nyingi za kufunga, lakini Chipukizi walikuwa makini katika kuhimili mipira. Kwa nyakati tofauti wachezaji Hamis Kiiza na Tegete walikosa mabao ya wazi, ambapo kila mmoja kwa wakati wake alikosa bao akiwa amebaki yeye na kipa, Maximo aliwatoa na kuwaingiza Hamis Thabit, Amos Abel. Dhumuni kubwa la Maximo, lilikuwa kuangalia uwezo wa kila mchezaji na kuona wameelewa kwa kiasi gani kile alichokuwa anakifundisha kwa takriban mwezi mmoja sasa.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NA HUSSEIN OMARI, PEMBA MSHAMBULIAJI mpya wa Yanga Mbrazil Geilson Santana ‘Jaja’, jana ameanza kuonyesha makali yake baada ya kuifungia timu yake bao, katika ushindi wa 1-0 dhidi ya Chipukizi, katika mchezo wa kirafiki uliochezwa Uwanja wa Gombani, Chakechake Pemba. Mchezaji huyo amejiunga na Yanga mwezi mmoja uliopita, akionekana hatakuwa na msaada wowote katika klabu hiyo kutokana na mashabiki kuanza kumbeza kufuatia kupambwa na magazeti. Jaja aliipatia timu yake bao la ushindi katika dakika ya 6, akipokea krosi safi iliyochongwa vizuri na Haruna Niyonzima na yeye kuimalizia kwa kichwa. Akizungumza baada ya kumalizika kwa mechi hiyo, Maximo alisema wachezaji wake wameonyesha uwezo mzuri na amefurahishwa na kiwango cha wachezaji wake, ambapo watajipima zaidi katika mechi za kirafiki dhidi ya Shangani Zanzibar, Jumapili. “Nimefurahishwa sana na uwezo wa wachezaji wangu, nimeridhika na kile walichokifanya ni imani yangu wataendelea kufanya vizuri katika mechi zinazokuja,” alisema. Katika kipindi cha kwanza cha mchezo huo, Yanga walionekana kuonyesha uwezo mkubwa wa kuweza kuikabili timu hiyo na kufanikiwa kupata bao hilo mapema. Maximo aliwatumia wachezaji Deogratius Munishi ‘Dida’, Juma Abdul, Oscar Joshua, Nadir Haroub ‘Canavaro’, Mbuyu Twite, Hassan Dilunga, Andrey Couthinho, Haruna Niyonzima, Jaja, Mrisho Ngassa na Kelvin Yondani katika kipindi cha kwanza. Kipindi cha pili Yanga iliwatumia wachezaji Juma Kaseja, Zahir Rajab, Omega Seme, Said Bahanuzi, Hamis Kiiza, Nizar Khalfan, Jerryson Tegete na Salum Telela, ambapo katika kipindi hicho cha pili kikosi hicho kilitengeneza nafasi nyingi za kufunga, lakini Chipukizi walikuwa makini katika kuhimili mipira. Kwa nyakati tofauti wachezaji Hamis Kiiza na Tegete walikosa mabao ya wazi, ambapo kila mmoja kwa wakati wake alikosa bao akiwa amebaki yeye na kipa, Maximo aliwatoa na kuwaingiza Hamis Thabit, Amos Abel. Dhumuni kubwa la Maximo, lilikuwa kuangalia uwezo wa kila mchezaji na kuona wameelewa kwa kiasi gani kile alichokuwa anakifundisha kwa takriban mwezi mmoja sasa. ### Response: MICHEZO ### End

Chanzo cha picha, Getty Images Kocha wa Arsenal amekiri timu hiyo ilijaribu kadiri ya uwezo wake kumnasa kiungo wa Aston Villa ikashindikana. "tulijaribu lakini ilishindikana " Mitchy Batchuayi ametua leo Fenerbahce ya Uturuki akitokea Chelsea Chanzo cha picha, Getty Images William Carvalho ameongeza mkataba mpya kusalia Real Betis mpaka 2026. Jason Denayer anasakwa na Wolves. Nyota huyo yuko huru kutua timu yoyote kuanzia Julai mwaka huu Mkala hii imebeba madhui yaliyotoka kwenye mitandao ya kijamii. Tunaomba ruhusa yako kabla kitu chochote hakija pakiwa, sababu wanaweza wakawa wanatumia Cookies na tekinolojia nyingine. Unaweza ukasoma sera sera ya kutumia cookies katika mitandao ya kijamii kabla ya kukubali. Kutazama maudhui haya chagua accept and continue Mwisho wa Twitter ujumbe Haipatikani tena Mlinzi Jan Vertoghen amejiunga na Anderletch ya nyumbani kwao akitokea Benfica. Chanzo cha picha, Getty Images

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Chanzo cha picha, Getty Images Kocha wa Arsenal amekiri timu hiyo ilijaribu kadiri ya uwezo wake kumnasa kiungo wa Aston Villa ikashindikana. "tulijaribu lakini ilishindikana " Mitchy Batchuayi ametua leo Fenerbahce ya Uturuki akitokea Chelsea Chanzo cha picha, Getty Images William Carvalho ameongeza mkataba mpya kusalia Real Betis mpaka 2026. Jason Denayer anasakwa na Wolves. Nyota huyo yuko huru kutua timu yoyote kuanzia Julai mwaka huu Mkala hii imebeba madhui yaliyotoka kwenye mitandao ya kijamii. Tunaomba ruhusa yako kabla kitu chochote hakija pakiwa, sababu wanaweza wakawa wanatumia Cookies na tekinolojia nyingine. Unaweza ukasoma sera sera ya kutumia cookies katika mitandao ya kijamii kabla ya kukubali. Kutazama maudhui haya chagua accept and continue Mwisho wa Twitter ujumbe Haipatikani tena Mlinzi Jan Vertoghen amejiunga na Anderletch ya nyumbani kwao akitokea Benfica. Chanzo cha picha, Getty Images ### Response: MICHEZO ### End

SHERIA mpya ya ukaguzi wa elimu itasaidia kwa kiasi kikubwa kuleta maendeleo na kufuatilia kwa karibu kazi zinazofanywa na walimu katika kusomesha wanafunzi.Hayo yalisemwa na Mkaguzi Mkuu wa Wizara ya Elimu, Rashid Abbdurazak wakati akizungumza na walimu wakuu na wasaidizi kuhusu utekelezaji wa sheria mpya ya ukaguzi.Alisema lengo la sheria hiyo ni kuwepo kwa ufuatiliaji wa karibu wa walimu na kazi zao na hatimaye kuwepo kwa mafanikio makubwa. “Sheria ya ukaguzi wa elimu, lengo lake kubwa kufuatilia kwa karibu kazi za walimu za kusomesha wanafunzi na kuona mitaala inatimizwa,” alisema. Aliwataka walimu kujenga mashirikiano na wakaguzi wa elimu kwani wapo kwa ajili ya kufuatilia maendeleo ya elimu na sio uadui,” alisema.Walimu wakuu walisema wamefurahishwa kuwepo kwa sheria ya ukaguzi wa elimu ambayo itasaidia na kukumbusha majukumu yao kwa walimu wa kawaida. Mwalimu Mkuu wa Shule ya Uzini, Abdalla Juma alisema kabla ya kuja kwa sheria hiyo ukaguzi katika mitaala ya elimu haukupewa kipaumbele na baadhi ya shule ilikuwa hazikaguliwi.“Sheria hii sasa inatukumbusha majukumu yetu kama walimu wakuu kufuatilia ukaguzi wa walimu wa chini yetu katika kazi zao za kufundisha wanafunzi,” alisema. Baraza la Wawakilishi limepitisha mswada wa sheria ya ukaguzi wa elimu ambayo miongoni mwa majukumu yake kufuatilia ukaguzi wa walimu mashuleni katika mitaala ya masomo yao na kuleta ufanisi.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- SHERIA mpya ya ukaguzi wa elimu itasaidia kwa kiasi kikubwa kuleta maendeleo na kufuatilia kwa karibu kazi zinazofanywa na walimu katika kusomesha wanafunzi.Hayo yalisemwa na Mkaguzi Mkuu wa Wizara ya Elimu, Rashid Abbdurazak wakati akizungumza na walimu wakuu na wasaidizi kuhusu utekelezaji wa sheria mpya ya ukaguzi.Alisema lengo la sheria hiyo ni kuwepo kwa ufuatiliaji wa karibu wa walimu na kazi zao na hatimaye kuwepo kwa mafanikio makubwa. “Sheria ya ukaguzi wa elimu, lengo lake kubwa kufuatilia kwa karibu kazi za walimu za kusomesha wanafunzi na kuona mitaala inatimizwa,” alisema. Aliwataka walimu kujenga mashirikiano na wakaguzi wa elimu kwani wapo kwa ajili ya kufuatilia maendeleo ya elimu na sio uadui,” alisema.Walimu wakuu walisema wamefurahishwa kuwepo kwa sheria ya ukaguzi wa elimu ambayo itasaidia na kukumbusha majukumu yao kwa walimu wa kawaida. Mwalimu Mkuu wa Shule ya Uzini, Abdalla Juma alisema kabla ya kuja kwa sheria hiyo ukaguzi katika mitaala ya elimu haukupewa kipaumbele na baadhi ya shule ilikuwa hazikaguliwi.“Sheria hii sasa inatukumbusha majukumu yetu kama walimu wakuu kufuatilia ukaguzi wa walimu wa chini yetu katika kazi zao za kufundisha wanafunzi,” alisema. Baraza la Wawakilishi limepitisha mswada wa sheria ya ukaguzi wa elimu ambayo miongoni mwa majukumu yake kufuatilia ukaguzi wa walimu mashuleni katika mitaala ya masomo yao na kuleta ufanisi. ### Response: KITAIFA ### End

MSANII wa muziki wa kizazi kipya, Aslay Isihaka amedai kwa sasa hataki kuingia kwenye mahusiano ya kimapenzi kutokana na matukio aliyopitia.Kauli hiyo ya Aslay imekuja ikiwa imepita miezi kadhaa tangu aachane na mama mtoto wake waliyezaa nae mtoto mmoja wa kike aitwae Moza.Akizungumza Dar es Salaam jana, Aslay alisema “Nilishawahi kuumia kwenye mahusiano ya kimapenzi lakini mahusiano hayo hayakuwa kati yangu na mama mtoto wangu Tessy ni ya mwanamke mwingine, ndio maana kwa sasa nipo single,” alisema Aslay.Alisema hataki tena kukurupuka kuingia kwenye mahusiano kwa sababu baadhi ya wasichana wana tamaa na wanampenda kutokana na umaarufu wake.Wiki hii Aslay aliachia wimbo wake mpya wa ‘Kwatu’ ambao umeonekana kupokewa vizuri na mashabiki wengi wa muziki kama ilivyotokea kwenye nyimbo zake ziliozpita.Msanii huyo ni zao la Ya moto Band iliyokuwa ikiundwa na wasanii wanne kabla kundi halijasambaratika na kila mmoja kufanya kazi kivyake.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- MSANII wa muziki wa kizazi kipya, Aslay Isihaka amedai kwa sasa hataki kuingia kwenye mahusiano ya kimapenzi kutokana na matukio aliyopitia.Kauli hiyo ya Aslay imekuja ikiwa imepita miezi kadhaa tangu aachane na mama mtoto wake waliyezaa nae mtoto mmoja wa kike aitwae Moza.Akizungumza Dar es Salaam jana, Aslay alisema “Nilishawahi kuumia kwenye mahusiano ya kimapenzi lakini mahusiano hayo hayakuwa kati yangu na mama mtoto wangu Tessy ni ya mwanamke mwingine, ndio maana kwa sasa nipo single,” alisema Aslay.Alisema hataki tena kukurupuka kuingia kwenye mahusiano kwa sababu baadhi ya wasichana wana tamaa na wanampenda kutokana na umaarufu wake.Wiki hii Aslay aliachia wimbo wake mpya wa ‘Kwatu’ ambao umeonekana kupokewa vizuri na mashabiki wengi wa muziki kama ilivyotokea kwenye nyimbo zake ziliozpita.Msanii huyo ni zao la Ya moto Band iliyokuwa ikiundwa na wasanii wanne kabla kundi halijasambaratika na kila mmoja kufanya kazi kivyake. ### Response: MICHEZO ### End

Vilabu vinavyoshiriki ligi kuu nchii Uingereza zimepiga kura ya kukataa kufanyika kwa mabadiliko ya wachezaji 5 kwenye msimu mpya 2020/21 wa ligi bara unaotarajia kuanza mapema mwenzi September. Kwa mujibu wa taarifa iliyochapishwa na SkySport vilabu hivyo vimedai kuwa mabadiliko ya wachezaji watano zitavipa nguvu kubwa zaidi vilabu vikubwa na kuvione vilabu vyenye vikosi dhaifu. Sheria ya Mabadiliko ya watu watano kwenye mechi moja ilianzishwa mapema mwezi Juni baada ya kurejea kwa ligi nchini Uingereza baada ya kusimama kwa muda kutokana na mlipuko wa ugonjwa wa Corona. BREAKING: Premier League clubs vote to return to using just 3 substitutions for the 2020/21 season. A post shared by Sky Sports (@skysports) on Aug 6, 2020 at 6:29am PDT  

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Vilabu vinavyoshiriki ligi kuu nchii Uingereza zimepiga kura ya kukataa kufanyika kwa mabadiliko ya wachezaji 5 kwenye msimu mpya 2020/21 wa ligi bara unaotarajia kuanza mapema mwenzi September. Kwa mujibu wa taarifa iliyochapishwa na SkySport vilabu hivyo vimedai kuwa mabadiliko ya wachezaji watano zitavipa nguvu kubwa zaidi vilabu vikubwa na kuvione vilabu vyenye vikosi dhaifu. Sheria ya Mabadiliko ya watu watano kwenye mechi moja ilianzishwa mapema mwezi Juni baada ya kurejea kwa ligi nchini Uingereza baada ya kusimama kwa muda kutokana na mlipuko wa ugonjwa wa Corona. BREAKING: Premier League clubs vote to return to using just 3 substitutions for the 2020/21 season. A post shared by Sky Sports (@skysports) on Aug 6, 2020 at 6:29am PDT   ### Response: MICHEZO ### End

WIKI hii, Julai 1, Benki ya Dunia iliingiza Tanzania katika kundi la nchi zenye kipato cha kati. Hizi ni habari njema hata pamoja na kwamba wapo wanaoona kuna mapungufu fulani fulani katika utendaji. Hatua ya kutoka katika umaskini na kupanda kwenda katika hatua nyingine ya juu huusisha suala zima la uchumi au maendeleo ya kiuchumi. Lakini pamoja na hayo maendeleo ya kiuchumi huguswa na vitu au mambo mengi mfano kutenda haki, amani, usalama, utulivu nakadhalika. Mtu yeyote anapokuwa katika mazingira yenye kutenda haki, amani, utulivu humwezesha kufanya kazi kwa bidii na hatimaye kuwa mzalendo kwa nchi yake ikiwa ni pamoja na kulipa kodi. Sasa mazingira yanapokuwa tofauti na hayo, ndiyo ambayo yanachangia kwa kiasi kikubwa kurudisha nyuma maendeleo ya nchi . Kwa sababu hiyo sisi tunaweza kusema tumekuwa mabalozi wazuri wa kusisitiza suala la haki kila wakati, kwa sababu tumekuwa tukiamini haki ni msingi wa mambo yote mazuri. Na ndio maana tumekuwa tukikosa na wakati mwingine kukumbusha kutenda haki hasa katika vyombo vile vya kimaamuzi na kiutendaji. Tumekuwa tukisisitiza kwamba vyombo hivyo vinapaswa kutambua wajibu wao kuwa ni kutafuta namna ya kutatua matatizo na si kuyaongeza. Yapo baadhi ya matukio si yote ambayo yamefanywa na vyombo hivyo na hivyo kutoa taswira ya kukomoa au kuumiza baadhi ya watu kwa makusudi. Tumekuwa tukisisitiza  hayo kutokana na kuwapo kwa ripoti ambazo zinaonyesha kuwa barani Afrika kwa muda mrefu sasa watu wameumizwa na vitendo vya kudhulumiwa haki zao msingi. Kwa mujibu wa ripoti hizo hata kutopea katika umaskini wa kimawazo, na hivyo wengi kuhadaika na kauli za wanasiasa, viongozi na watu wenye nafasi katika jamii, msingi wake ni dhuluma ya haki zao za msingi.  Kwa misingi kama hiyo sisi kama  chombo cha habari  tunao wajibu wa kukumbusha kwamba vyombo hivyo kila inachofanya kabla ya kutoa uamuzi wowote basi vitambue vinao wajibu wa kuchunguza, kusikiliza, kubadilisha na kuboresha. Zipo nyakati tumeshuhudia vyombo hivi vikichukua uamuzi wa ghafla hata katika masuala nyeti sana katika mifumo ya sheria, utumishi nk.  Vyombo hivi vinapaswa kutambua kwamba chochote kitakachofanyika bila kufuata misingi hiyo tuliyoitaja hapo juu kitakwenda kuathiri mustakabali mwema wa Taifa letu. Wakati fulani aliyepata kuwa kiongozi wa Kanisa Katoliki duniani, Baba Mtakatifu Benedikto wa XVI, alitoa changamoto kubwa kwa watawala wa dunia.  Kwa maneno yake mwenyewe alisema; “jamii yenye haki hujengwa na wanajamii wenye haki”.  Maana yake tukitaka kujenga jamii yenye haki hatuna budi sisi wenyewe kuwa wenye haki. Kiongozi huyo alikwenda mbali na kusema; wao kama kanisa hawana mbinu za kiufundi wala nafasi ya kuingilia mambo ya siasa moja kwa moja lakini alibainisha wazi utume ambao alisema kama kanisa haliwezi kuuacha hata kidogo ni ule wa kuutangaza ukweli. Ukweli si jambo ambalo linapaswa kubebwa na taasisi zetu za kidini tu bali hata katika serikali zetu na taasisi zake, mahakama zetu, vyombo vya ulinzi na uslama kama Jeshi la Polisi,  Bunge nk. Kuna msemo mmoja kwamba; ukweli ndio utakaowaweka watu wote huru: iwe katika siasa au katika nyanja yoyote ya kijamii.  Kwa sababu hiyo tunaamini ujenzi wa jamii yenye misingi ya haki ni wajibu wetu sote lakini serikali, mahakama na Bunge linawajibika kujenga dhamira hiyo.  Mahakama itambue kama ni taasisi ya kupigania haki, serikali ni wakala wa haki vivyo hivyo hata Bunge.  viongozi  wakiwamo wale wa kisiasa, na wananchi watambue kuwa wao ni wawajibikaji katika shughuli za kijamii na iwapo wote hawa watauzingatia ukweli ndani ya dhamiri zao zilizojengwa juu ya ukweli na ukweli tupu, basi jamii ina uhakika wa kujenga haki na amani na matokeo ya hayo ni kupaa kimaendeleo.

UCHUMI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WIKI hii, Julai 1, Benki ya Dunia iliingiza Tanzania katika kundi la nchi zenye kipato cha kati. Hizi ni habari njema hata pamoja na kwamba wapo wanaoona kuna mapungufu fulani fulani katika utendaji. Hatua ya kutoka katika umaskini na kupanda kwenda katika hatua nyingine ya juu huusisha suala zima la uchumi au maendeleo ya kiuchumi. Lakini pamoja na hayo maendeleo ya kiuchumi huguswa na vitu au mambo mengi mfano kutenda haki, amani, usalama, utulivu nakadhalika. Mtu yeyote anapokuwa katika mazingira yenye kutenda haki, amani, utulivu humwezesha kufanya kazi kwa bidii na hatimaye kuwa mzalendo kwa nchi yake ikiwa ni pamoja na kulipa kodi. Sasa mazingira yanapokuwa tofauti na hayo, ndiyo ambayo yanachangia kwa kiasi kikubwa kurudisha nyuma maendeleo ya nchi . Kwa sababu hiyo sisi tunaweza kusema tumekuwa mabalozi wazuri wa kusisitiza suala la haki kila wakati, kwa sababu tumekuwa tukiamini haki ni msingi wa mambo yote mazuri. Na ndio maana tumekuwa tukikosa na wakati mwingine kukumbusha kutenda haki hasa katika vyombo vile vya kimaamuzi na kiutendaji. Tumekuwa tukisisitiza kwamba vyombo hivyo vinapaswa kutambua wajibu wao kuwa ni kutafuta namna ya kutatua matatizo na si kuyaongeza. Yapo baadhi ya matukio si yote ambayo yamefanywa na vyombo hivyo na hivyo kutoa taswira ya kukomoa au kuumiza baadhi ya watu kwa makusudi. Tumekuwa tukisisitiza  hayo kutokana na kuwapo kwa ripoti ambazo zinaonyesha kuwa barani Afrika kwa muda mrefu sasa watu wameumizwa na vitendo vya kudhulumiwa haki zao msingi. Kwa mujibu wa ripoti hizo hata kutopea katika umaskini wa kimawazo, na hivyo wengi kuhadaika na kauli za wanasiasa, viongozi na watu wenye nafasi katika jamii, msingi wake ni dhuluma ya haki zao za msingi.  Kwa misingi kama hiyo sisi kama  chombo cha habari  tunao wajibu wa kukumbusha kwamba vyombo hivyo kila inachofanya kabla ya kutoa uamuzi wowote basi vitambue vinao wajibu wa kuchunguza, kusikiliza, kubadilisha na kuboresha. Zipo nyakati tumeshuhudia vyombo hivi vikichukua uamuzi wa ghafla hata katika masuala nyeti sana katika mifumo ya sheria, utumishi nk.  Vyombo hivi vinapaswa kutambua kwamba chochote kitakachofanyika bila kufuata misingi hiyo tuliyoitaja hapo juu kitakwenda kuathiri mustakabali mwema wa Taifa letu. Wakati fulani aliyepata kuwa kiongozi wa Kanisa Katoliki duniani, Baba Mtakatifu Benedikto wa XVI, alitoa changamoto kubwa kwa watawala wa dunia.  Kwa maneno yake mwenyewe alisema; “jamii yenye haki hujengwa na wanajamii wenye haki”.  Maana yake tukitaka kujenga jamii yenye haki hatuna budi sisi wenyewe kuwa wenye haki. Kiongozi huyo alikwenda mbali na kusema; wao kama kanisa hawana mbinu za kiufundi wala nafasi ya kuingilia mambo ya siasa moja kwa moja lakini alibainisha wazi utume ambao alisema kama kanisa haliwezi kuuacha hata kidogo ni ule wa kuutangaza ukweli. Ukweli si jambo ambalo linapaswa kubebwa na taasisi zetu za kidini tu bali hata katika serikali zetu na taasisi zake, mahakama zetu, vyombo vya ulinzi na uslama kama Jeshi la Polisi,  Bunge nk. Kuna msemo mmoja kwamba; ukweli ndio utakaowaweka watu wote huru: iwe katika siasa au katika nyanja yoyote ya kijamii.  Kwa sababu hiyo tunaamini ujenzi wa jamii yenye misingi ya haki ni wajibu wetu sote lakini serikali, mahakama na Bunge linawajibika kujenga dhamira hiyo.  Mahakama itambue kama ni taasisi ya kupigania haki, serikali ni wakala wa haki vivyo hivyo hata Bunge.  viongozi  wakiwamo wale wa kisiasa, na wananchi watambue kuwa wao ni wawajibikaji katika shughuli za kijamii na iwapo wote hawa watauzingatia ukweli ndani ya dhamiri zao zilizojengwa juu ya ukweli na ukweli tupu, basi jamii ina uhakika wa kujenga haki na amani na matokeo ya hayo ni kupaa kimaendeleo. ### Response: UCHUMI ### End

BARCELONA, HISPANIA BEKI wa pembeni wa klabu ya Barcelona, Jordi Alba, atakuwa nje ya uwanja kwa siku 10 kutokana na majeruhi aliyoyapata kwenye mchezo wa juzi dhidi ya Athletic Bilbao. Katika mchezo huo, Barcelona ilifanikiwa kupeleka kilio kwa wapinzani wao baada ya kuwachapa mabao 6-0, ambayo yalifungwa na Luis Suarez mabao matatu, Lionel Messi bao moja, Neymar na Ivan Rakitic wakifunga bao moja moja. Mchezaji huyo mwenye kasi, aliumia wakati anajaribu kuokoa mpira ambao ulikuwa unatoka nje ya uwanja ambapo alijisababishia maumivu ya nyama za paja. Hata hivyo, ataukosa mchezo wa kwanza wa robo fainali ya Copa del Rey dhidi ya wapinzani hao, Athletic Bilbao. Pia mchezaji huyo mwenye umri wa miaka 26, ataanza kurudi uwanjani mwishoni mwa mwezi huu ambapo anaweza kuwa fiti katika mchezo dhidi ya Athletic katika uwanja wa nyumbani wa Camp Nou. Barcelona kwa sasa wanashika nafasi ya pili katika msimamo wa ligi wakiwa na pointi 45 baada ya kucheza michezo 19, wakati Atletico Madrid wakiongoza wakiwa na pointi 47 baada ya kucheza michezo 20.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- BARCELONA, HISPANIA BEKI wa pembeni wa klabu ya Barcelona, Jordi Alba, atakuwa nje ya uwanja kwa siku 10 kutokana na majeruhi aliyoyapata kwenye mchezo wa juzi dhidi ya Athletic Bilbao. Katika mchezo huo, Barcelona ilifanikiwa kupeleka kilio kwa wapinzani wao baada ya kuwachapa mabao 6-0, ambayo yalifungwa na Luis Suarez mabao matatu, Lionel Messi bao moja, Neymar na Ivan Rakitic wakifunga bao moja moja. Mchezaji huyo mwenye kasi, aliumia wakati anajaribu kuokoa mpira ambao ulikuwa unatoka nje ya uwanja ambapo alijisababishia maumivu ya nyama za paja. Hata hivyo, ataukosa mchezo wa kwanza wa robo fainali ya Copa del Rey dhidi ya wapinzani hao, Athletic Bilbao. Pia mchezaji huyo mwenye umri wa miaka 26, ataanza kurudi uwanjani mwishoni mwa mwezi huu ambapo anaweza kuwa fiti katika mchezo dhidi ya Athletic katika uwanja wa nyumbani wa Camp Nou. Barcelona kwa sasa wanashika nafasi ya pili katika msimamo wa ligi wakiwa na pointi 45 baada ya kucheza michezo 19, wakati Atletico Madrid wakiongoza wakiwa na pointi 47 baada ya kucheza michezo 20. ### Response: MICHEZO ### End

TURIN, ITALIA KIUNGO wa klabu ya Juventus, Paul Pogba, amesema anamshukuru sana kiungo wa zamani wa klabu hiyo, Andrea Pirlo, kwa kumpa elimu ya kupiga mipira ya adhabu. Pogba juzi alifanikiwa kupachika bao kwa mpira wa adhabu katika mchezo wa Kombe la Copa Italia dhidi ya Torino, ambapo Juventus ilishinda mabao 4-0, hivyo akasema ujuzi huo ameupata kwa Pirlo. “Pirlo alikuwa ni mtu ambaye alikuwa anapenda kunifundisha kupiga mipira ya adhabu wakati tukiwa pamoja katika klabu hii, ninamshukuru sana kwa kuwa sasa naweza kufanya hivyo kama alivyonifundisha. “Nitaendelea kumkumbuka kutokana na mambo mengi ambayo alikuwa ananifundisha, naweza kusema ameniacha katika kipindi kizuri na naweza kufanya mengi aliyoniachia,” alisema Pogba.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- TURIN, ITALIA KIUNGO wa klabu ya Juventus, Paul Pogba, amesema anamshukuru sana kiungo wa zamani wa klabu hiyo, Andrea Pirlo, kwa kumpa elimu ya kupiga mipira ya adhabu. Pogba juzi alifanikiwa kupachika bao kwa mpira wa adhabu katika mchezo wa Kombe la Copa Italia dhidi ya Torino, ambapo Juventus ilishinda mabao 4-0, hivyo akasema ujuzi huo ameupata kwa Pirlo. “Pirlo alikuwa ni mtu ambaye alikuwa anapenda kunifundisha kupiga mipira ya adhabu wakati tukiwa pamoja katika klabu hii, ninamshukuru sana kwa kuwa sasa naweza kufanya hivyo kama alivyonifundisha. “Nitaendelea kumkumbuka kutokana na mambo mengi ambayo alikuwa ananifundisha, naweza kusema ameniacha katika kipindi kizuri na naweza kufanya mengi aliyoniachia,” alisema Pogba. ### Response: MICHEZO ### End

SHAHIDI wa tatu, katika kesi ya uchochezi inayomkabili Mwenyekiti wa Chadema, Freeman Mbowe na viongozi wenzake nane, Koplo Rahim amedai baadhi ya waandamanaji walivaa mzula hawakuonekana nyuso zao. Amedai walikuwa wanarusha mawe na jiwe moja lilimpiga shingoni akapoteza fahamu na hakujua mahali ambako silaha yake aina ya SMG ilipo. Koplo Rahim amesema hayo leo asubuhi katika Mahakama ya Hakimu Mkazi Kisutu akiongozwa na Wakili wa Serikali, Simon Wankyo mbele ya Hakimu Mkazi Mkuu, Thoma Simba. Amedai wanachama wa Chadema wakiongozwa na viongozi wao waliandamana kutoka viwanja vya buibui kuelekea kwa Mkurugenzi wa Manispaa ya Kinondoni wakiwa na mawe, chupa za maji na baadhi walivaa mzula hawakuonekana nyuso zao. Waandamamaji walizuia kuandamana lakini walikaidi ndipo ilipotolewa amri ya kuwapiga mabomu ya machozi ili wasiendelee. “Moshi wa mabomu ya machozi ulikuwa unarudishwa na upepo upande ambao tulikuwepo askari, moshi ulirudi kwetu, nilipigwa jiwe nikapoteza fahamu, nikipelekwa Polisi Kilwa Road kwa matibabu, nililazwa hapo, nilipopata fahamu nikakumbuka sina silaha, sijui nani alinipiga jiwe. “Alikuja afande Ndelengi hospitali nikamuuliza kuhusu silaha yangu, akaniambia alichukua mwenzangu iko Oystebay, ilirudishwa ikiwa na silaha zake. Mbali na Mbowe, washtakiwa wengine wanaokabiliwa na kesi hiyo ya uchochezi ni Naibu Katibu Mkuu Zanzibar Salum Mwalimu na Naibu katibu Mkuu bara na Mbunge wa kibamba John Mnyika, mbunge wa Tarime Vijijini, John Heche, Mbunge wa Kawe Halima Mdee, Mbunge wa Bunda, Esther Bulaya, Mbunge wa Tarime Mjini, Esther Matiko na katibu Mkuu wa Chama hicho, Dk Vincent Mashinji na Mchungaji Peter Msigwa. Washtakiwa hao kwa pamoja wanakabiliwa na mashtaka 13, ikiwemo kula njama, kufanya mkusanyiko wenye ghasia, kuhamasisha hisia za chuki, kushawishi hali ya kutoridhika, uchochezi na kushawishi utendaji wa kosa la jinai kati ya Februari mosi na 16, mwaka 2018, Dar es Salaam.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- SHAHIDI wa tatu, katika kesi ya uchochezi inayomkabili Mwenyekiti wa Chadema, Freeman Mbowe na viongozi wenzake nane, Koplo Rahim amedai baadhi ya waandamanaji walivaa mzula hawakuonekana nyuso zao. Amedai walikuwa wanarusha mawe na jiwe moja lilimpiga shingoni akapoteza fahamu na hakujua mahali ambako silaha yake aina ya SMG ilipo. Koplo Rahim amesema hayo leo asubuhi katika Mahakama ya Hakimu Mkazi Kisutu akiongozwa na Wakili wa Serikali, Simon Wankyo mbele ya Hakimu Mkazi Mkuu, Thoma Simba. Amedai wanachama wa Chadema wakiongozwa na viongozi wao waliandamana kutoka viwanja vya buibui kuelekea kwa Mkurugenzi wa Manispaa ya Kinondoni wakiwa na mawe, chupa za maji na baadhi walivaa mzula hawakuonekana nyuso zao. Waandamamaji walizuia kuandamana lakini walikaidi ndipo ilipotolewa amri ya kuwapiga mabomu ya machozi ili wasiendelee. “Moshi wa mabomu ya machozi ulikuwa unarudishwa na upepo upande ambao tulikuwepo askari, moshi ulirudi kwetu, nilipigwa jiwe nikapoteza fahamu, nikipelekwa Polisi Kilwa Road kwa matibabu, nililazwa hapo, nilipopata fahamu nikakumbuka sina silaha, sijui nani alinipiga jiwe. “Alikuja afande Ndelengi hospitali nikamuuliza kuhusu silaha yangu, akaniambia alichukua mwenzangu iko Oystebay, ilirudishwa ikiwa na silaha zake. Mbali na Mbowe, washtakiwa wengine wanaokabiliwa na kesi hiyo ya uchochezi ni Naibu Katibu Mkuu Zanzibar Salum Mwalimu na Naibu katibu Mkuu bara na Mbunge wa kibamba John Mnyika, mbunge wa Tarime Vijijini, John Heche, Mbunge wa Kawe Halima Mdee, Mbunge wa Bunda, Esther Bulaya, Mbunge wa Tarime Mjini, Esther Matiko na katibu Mkuu wa Chama hicho, Dk Vincent Mashinji na Mchungaji Peter Msigwa. Washtakiwa hao kwa pamoja wanakabiliwa na mashtaka 13, ikiwemo kula njama, kufanya mkusanyiko wenye ghasia, kuhamasisha hisia za chuki, kushawishi hali ya kutoridhika, uchochezi na kushawishi utendaji wa kosa la jinai kati ya Februari mosi na 16, mwaka 2018, Dar es Salaam. ### Response: KITAIFA ### End

KAZI ya kusajili namba za simu kwa kutumia mfumo wa alama za vidole umeingiliwa na kikundi cha watu kinachoelekeza umma kujisajili tofauti na ilivyoelekezwa, jambo ambalo Polisi imeingilia kati na kuanza kusaka wahalifu hao. Taarifa iliyotolewa jana na jeshi hilo imetaka umma kupuuza ujumbe unaosambazwa kwenye mitandao ya kijamii ukitaka wananchi kutumia mfumo unaosambazwa na watu hao wenye jina la ‘application jisajili online bure’.“Wakati Jeshi la Polisi na vyombo vingine vya dola vinafuatilia mtu au kikundi cha watu wanaosambaza ujumbe huo wa kupotosha umma, jeshi linatoa tahadhari na kutaka wananchi wote kupuuza ujumbe huo,” ilisema taarifa hiyo iliyosainiwa na Msemaji wa Jeshi la Polisi, David Misime.Kupitia taarifa hiyo, Misime ametaka kila mwananchi kufuata maelekezo yaliyotolewa na Mamlaka ya Udhibiti wa Mawasiliano Tanzania (TCRA) kwani ndiyo sahihi na halali.Alisema kazi hiyo ya kusajili namba za simu ni kwa kutumia mfumo wa alama za vidole (Biometric) katika nchi nzima kama lilivyotangazwa na kuelekezwa na TCRA, kila mmiliki wa namba ya simu atasajili namba yake kwa kwenda kwa mawakala wa kampuni za simu husika. Jeshi hilo limetaka wananchi kutoa taarifa kituo chochote cha polisi kilicho karibu au kwenye mamlaka zozote za serikali wanapoona viashiria vyovyote vya uhalifu kama huo. TCRA kwa kushirikiana na watoa huduma za mawasiliano ya simu ilitangazia umma kuanzia Mei Mosi mwaka huu kwamba watumiaji wote wa simu za mkononi ambao hawajasajili laini zao kwa kutumia mfumo wa alama za vidole wanatakiwa kusajili upya laini zao. Watumiaji wa simu wanatakiwa kwenda kwa mawakala ya kampuni za mitandao ya simu wakiwa na kitambulisho cha taifa au namba ya kitambulisho hicho kinachotolewa na Mamlaka ya Vitambulisho vya Taifa (NIDA) kukamilisha usajili huo kwa mujibu wa sheria. Awali, TCRA ilisema mwisho wa usajili ingekuwa Desemba mwaka huu lakini Rais John Magufuli alisema uende sanjari na utoaji wa vitambulisho vya taifa. Rais Magufuli alisema kati ya watu milioni 55, wenye vitambulisho vya taifa ni milioni 14 tu, hivyo ipo hatari ya mamilioni ya wananchi kuachwa bila mawasiliano ya simu laini za simu zisizosajiliwa kwa utaratibu mpya zitakapozimwa.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- KAZI ya kusajili namba za simu kwa kutumia mfumo wa alama za vidole umeingiliwa na kikundi cha watu kinachoelekeza umma kujisajili tofauti na ilivyoelekezwa, jambo ambalo Polisi imeingilia kati na kuanza kusaka wahalifu hao. Taarifa iliyotolewa jana na jeshi hilo imetaka umma kupuuza ujumbe unaosambazwa kwenye mitandao ya kijamii ukitaka wananchi kutumia mfumo unaosambazwa na watu hao wenye jina la ‘application jisajili online bure’.“Wakati Jeshi la Polisi na vyombo vingine vya dola vinafuatilia mtu au kikundi cha watu wanaosambaza ujumbe huo wa kupotosha umma, jeshi linatoa tahadhari na kutaka wananchi wote kupuuza ujumbe huo,” ilisema taarifa hiyo iliyosainiwa na Msemaji wa Jeshi la Polisi, David Misime.Kupitia taarifa hiyo, Misime ametaka kila mwananchi kufuata maelekezo yaliyotolewa na Mamlaka ya Udhibiti wa Mawasiliano Tanzania (TCRA) kwani ndiyo sahihi na halali.Alisema kazi hiyo ya kusajili namba za simu ni kwa kutumia mfumo wa alama za vidole (Biometric) katika nchi nzima kama lilivyotangazwa na kuelekezwa na TCRA, kila mmiliki wa namba ya simu atasajili namba yake kwa kwenda kwa mawakala wa kampuni za simu husika. Jeshi hilo limetaka wananchi kutoa taarifa kituo chochote cha polisi kilicho karibu au kwenye mamlaka zozote za serikali wanapoona viashiria vyovyote vya uhalifu kama huo. TCRA kwa kushirikiana na watoa huduma za mawasiliano ya simu ilitangazia umma kuanzia Mei Mosi mwaka huu kwamba watumiaji wote wa simu za mkononi ambao hawajasajili laini zao kwa kutumia mfumo wa alama za vidole wanatakiwa kusajili upya laini zao. Watumiaji wa simu wanatakiwa kwenda kwa mawakala ya kampuni za mitandao ya simu wakiwa na kitambulisho cha taifa au namba ya kitambulisho hicho kinachotolewa na Mamlaka ya Vitambulisho vya Taifa (NIDA) kukamilisha usajili huo kwa mujibu wa sheria. Awali, TCRA ilisema mwisho wa usajili ingekuwa Desemba mwaka huu lakini Rais John Magufuli alisema uende sanjari na utoaji wa vitambulisho vya taifa. Rais Magufuli alisema kati ya watu milioni 55, wenye vitambulisho vya taifa ni milioni 14 tu, hivyo ipo hatari ya mamilioni ya wananchi kuachwa bila mawasiliano ya simu laini za simu zisizosajiliwa kwa utaratibu mpya zitakapozimwa. ### Response: KITAIFA ### End

['Joao Felix sasa ndiye mchezaji ghali zaidi mwenye umri mdogo duniani baada ya kujiunga na Atletico Madrid kutoka Benfica kwa dau la £113m.', 'Pia ametajwa kuwa mchezaji mahiri zaidi kutoka Portugal baada ya Cristiano Ronaldo.', 'Mchezaji huyo mwenye umri wa miaka 19 alianza kuichezea Benfica mwanzoni mwa msimu wa 2018-19 lakini alifunga magoli 15 na kutoa pasi tisa zilizozaa magoli katika ligi hiyo ya Primeira huku klabu yake ikishinda taji la ligi. ', 'Alifunga hat-trick dhidi ya klabu ya Ujerumani ya Eintracht Frankfurt katika ligi ya Yuropa mnamo mwezi Aprili , na kuwa mchezaji mwenye umri mdogo zaidi katika klabu ya Benfica na Ureno kufunga magoli matatu barani Ulaya mbali na kuwa mchezaji mdogo zaidi kufanya hivyo katika mashindano hayo. ', 'Kipaji chake kilimfanya kuitwa katika timu ya taifa ya Portugal na mara tu akaanza kuhusishwa na uhamisho wa klabu kama vile Manchester United na Manchester City kabla ya Atletico Madrid kumnunua kwa donge nono na kumfanya kuwa mchezaji ghali zaidi baada ya mshambuliaji wa PSG Kylian Mbappe.', 'Bernardo Silva ndiye mchezaji bora duniani kwa sasa, alisema mkufunzi wa Swansea Carlos Carvalhal akizungumza na BBC Sport. ', 'Lakini katika umri wa miaka 19 , hakuweza kuonyesha kipaji kama kile ambacho Felix anaonyesha akiwa na umri wa miaka 19 - hivyobasi fikiria ni mchezaji wa aina gani tunayezungumzia. ', 'Ilikuwa wazi kwamba alikuwa ndiye mchezaji aliyekuwa na kipaji bora zaidi akiwa shule ya mafunzo ya soka. ', 'Felix alianza kusakata soka katika timu ya vijana ya klabu ya Porto lakini aliwachiliwa 2015 , kwa madai ya kuwa mwembamba sana na kujiunga na wapinzani wao.', 'Akiwa Benfica na umri wa miaka 16 alifanikiwa kuwa mchezaji mwenye umri mdogo zaidi miongoni mwa wachezaji wa ziada kuwahi kuichezea klabu hiyo wakati alipoanzishwa mwezi Septemba 2016. ', 'Lakini katika msimu wa 2018-2019 alianza kucheza rasmi na mnamo mwezi Novemba aliweka kandarasi mpya ilioshirikisha dau la kumnunua la Yuro 120m ambalo Atletico waliweza kulipa. ', 'Mechi yake ya kwanza ilikua dhidi ya Boavista mnamo mwezi Agosti na katika mechi ya pili alifunga goli lake la kwanza dhidi ya wapinzani wao Sporting Lisbon kupitia kichwa kunako dakika ya 86 baada ya kuingia kama mchezaji wa ziada.', 'Kushiriki kwake kulipungua chini ya mkufunzi Rui Vitoria lakini alichezeshwa mara kwa mara chini ya mkufunzi Bruno Lage ambaye alichukua ukufunzi wa klabu hiyo mwezi Januari - akifunga mara mbili katika mechi ya kwanza ya Lage na kumaliza msimu akiwa na magoli 20 kutoka mechi 43 katika mashindano yote. ', 'Miongoni mwa vijana katika ligi kuu barani Ulaya - Uingereza, Itali, Uhispania, Ujerumani, Ufaransa , Ureno na Uholanzi - Felix alikuwa wa pili katika ufungaji wa magoli nyuma ya kiungo wa kati wa Bayer Leverkusen na raia wa Ujerumani mwenye umri wa miaka 19 Kai Havertz. ', 'Na yuko nyuma ya winga wa Uingereza na Borussia Dortmund Jadon Sancho kwa upande wa magoli aliyochangia.', "''Ndani ya klabu ya Benfica ilikuwa wazi kwamba alikuwa mchezaji bora zaidi katika shule ya mafunzo ya soka'' , alisema Carvalhal. ", 'Mabadiliko ya kuwa mchezaji wa kulipwa sio rahisi , lakini kwake ilikuwa rahisi. Wakati unapokutana naye nje ya uwanja , zungumza naye, mtazame akizungumza katika vyombo vya habari utagundua mvulana mwenye furaha. ', 'Shinikizo ya kutaka kushinda ni kitu anachokabiliana nacho vizuri kila siku. ', 'Jose Delgado, naibu mkurugenzi katika gazeti la Portuguese A Bola alimmiminia sifa chungu nzima kijana huyo. ', "''Tangu Ronaldo hatujawahi kuwa na mchezaji anayechangamsha na kijana kama yeye'', aliambia BBC Sport.", "Felix atalinganishwa na wachezaji bora Ureno kwa sasa - mshindi mara tano wa tuzo la Ballon d'Or Ronaldo na Kiungo wa kati wa Manchester City Silva. Lakini mara nyingi hufananishwa na mshambuliaji wa zamani wa AC Milan na Brazil Kaka. ", "''Tayari wamemuita mrithi wangu ama Kaka mpya'', alisema mchezaji wa zamani wa Benfica na Ureno Rui Costa. ''Kusema kwali Felix ni Felix''. ", 'Ana uelewa usio wa kawaida wa mchezo mbali na uwezo wa kujua ni eneo gani analofaa kuwa mbele ya goli.', 'Carvalhal aliongezea: Tabia yake inafanana kama ile ya Kaka kwa maono yangu, vile anavyotamba na mpira, anavyowasiliana na wenzake na magoli yake.', 'Ni mchezaji mwenye mchanganyiko wa kucheza namba 9 na 10 , anacheza kama mshambuliaji wa pili. Ni mchezaji mwenye vichwa vizuri hata iwapo sio mchezaji mwenye maungo makubwa.', 'Ni mchezaji anayejua kutafuta nafasi katika safu ya ulinzi ya upinzani, na ndio sababu yeye hufunga sana na hupiga mpira kwa kutumia migu yote miwili. ', 'Wakati anapolazimika kucheza kati ya washambuliaji na viungo wa kati yeye ni gwiji. ', 'Ni mchezaji mzuri mwenye ufundi. Kile kinachomfanya kuwa tofauti ni mshambuliaji anapowasili katika lango la upinzani na anafunga magoli. ', 'Lakini pia ni mchezaji mzuri katika wingi katika kusaidia na kutoa pasi. ', 'Akizungumza mnamo mwezi Mei, kabla ya Felix kujiunga na Madrid, Carvalhal aliongezea: Hio ndio maana sisi huzungumzia kuhusu klabu kubwa kuwa na hamu naye . Sio kitu cha kushangaza kwangu kwa sababu tangu mwanzo tumemuona kuwa mchezaji mwenye kipaji. Akiwa na umri wa miaka 19 anahitaji kukuwa na kujifunza. ']

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- ['Joao Felix sasa ndiye mchezaji ghali zaidi mwenye umri mdogo duniani baada ya kujiunga na Atletico Madrid kutoka Benfica kwa dau la £113m.', 'Pia ametajwa kuwa mchezaji mahiri zaidi kutoka Portugal baada ya Cristiano Ronaldo.', 'Mchezaji huyo mwenye umri wa miaka 19 alianza kuichezea Benfica mwanzoni mwa msimu wa 2018-19 lakini alifunga magoli 15 na kutoa pasi tisa zilizozaa magoli katika ligi hiyo ya Primeira huku klabu yake ikishinda taji la ligi. ', 'Alifunga hat-trick dhidi ya klabu ya Ujerumani ya Eintracht Frankfurt katika ligi ya Yuropa mnamo mwezi Aprili , na kuwa mchezaji mwenye umri mdogo zaidi katika klabu ya Benfica na Ureno kufunga magoli matatu barani Ulaya mbali na kuwa mchezaji mdogo zaidi kufanya hivyo katika mashindano hayo. ', 'Kipaji chake kilimfanya kuitwa katika timu ya taifa ya Portugal na mara tu akaanza kuhusishwa na uhamisho wa klabu kama vile Manchester United na Manchester City kabla ya Atletico Madrid kumnunua kwa donge nono na kumfanya kuwa mchezaji ghali zaidi baada ya mshambuliaji wa PSG Kylian Mbappe.', 'Bernardo Silva ndiye mchezaji bora duniani kwa sasa, alisema mkufunzi wa Swansea Carlos Carvalhal akizungumza na BBC Sport. ', 'Lakini katika umri wa miaka 19 , hakuweza kuonyesha kipaji kama kile ambacho Felix anaonyesha akiwa na umri wa miaka 19 - hivyobasi fikiria ni mchezaji wa aina gani tunayezungumzia. ', 'Ilikuwa wazi kwamba alikuwa ndiye mchezaji aliyekuwa na kipaji bora zaidi akiwa shule ya mafunzo ya soka. ', 'Felix alianza kusakata soka katika timu ya vijana ya klabu ya Porto lakini aliwachiliwa 2015 , kwa madai ya kuwa mwembamba sana na kujiunga na wapinzani wao.', 'Akiwa Benfica na umri wa miaka 16 alifanikiwa kuwa mchezaji mwenye umri mdogo zaidi miongoni mwa wachezaji wa ziada kuwahi kuichezea klabu hiyo wakati alipoanzishwa mwezi Septemba 2016. ', 'Lakini katika msimu wa 2018-2019 alianza kucheza rasmi na mnamo mwezi Novemba aliweka kandarasi mpya ilioshirikisha dau la kumnunua la Yuro 120m ambalo Atletico waliweza kulipa. ', 'Mechi yake ya kwanza ilikua dhidi ya Boavista mnamo mwezi Agosti na katika mechi ya pili alifunga goli lake la kwanza dhidi ya wapinzani wao Sporting Lisbon kupitia kichwa kunako dakika ya 86 baada ya kuingia kama mchezaji wa ziada.', 'Kushiriki kwake kulipungua chini ya mkufunzi Rui Vitoria lakini alichezeshwa mara kwa mara chini ya mkufunzi Bruno Lage ambaye alichukua ukufunzi wa klabu hiyo mwezi Januari - akifunga mara mbili katika mechi ya kwanza ya Lage na kumaliza msimu akiwa na magoli 20 kutoka mechi 43 katika mashindano yote. ', 'Miongoni mwa vijana katika ligi kuu barani Ulaya - Uingereza, Itali, Uhispania, Ujerumani, Ufaransa , Ureno na Uholanzi - Felix alikuwa wa pili katika ufungaji wa magoli nyuma ya kiungo wa kati wa Bayer Leverkusen na raia wa Ujerumani mwenye umri wa miaka 19 Kai Havertz. ', 'Na yuko nyuma ya winga wa Uingereza na Borussia Dortmund Jadon Sancho kwa upande wa magoli aliyochangia.', "''Ndani ya klabu ya Benfica ilikuwa wazi kwamba alikuwa mchezaji bora zaidi katika shule ya mafunzo ya soka'' , alisema Carvalhal. ", 'Mabadiliko ya kuwa mchezaji wa kulipwa sio rahisi , lakini kwake ilikuwa rahisi. Wakati unapokutana naye nje ya uwanja , zungumza naye, mtazame akizungumza katika vyombo vya habari utagundua mvulana mwenye furaha. ', 'Shinikizo ya kutaka kushinda ni kitu anachokabiliana nacho vizuri kila siku. ', 'Jose Delgado, naibu mkurugenzi katika gazeti la Portuguese A Bola alimmiminia sifa chungu nzima kijana huyo. ', "''Tangu Ronaldo hatujawahi kuwa na mchezaji anayechangamsha na kijana kama yeye'', aliambia BBC Sport.", "Felix atalinganishwa na wachezaji bora Ureno kwa sasa - mshindi mara tano wa tuzo la Ballon d'Or Ronaldo na Kiungo wa kati wa Manchester City Silva. Lakini mara nyingi hufananishwa na mshambuliaji wa zamani wa AC Milan na Brazil Kaka. ", "''Tayari wamemuita mrithi wangu ama Kaka mpya'', alisema mchezaji wa zamani wa Benfica na Ureno Rui Costa. ''Kusema kwali Felix ni Felix''. ", 'Ana uelewa usio wa kawaida wa mchezo mbali na uwezo wa kujua ni eneo gani analofaa kuwa mbele ya goli.', 'Carvalhal aliongezea: Tabia yake inafanana kama ile ya Kaka kwa maono yangu, vile anavyotamba na mpira, anavyowasiliana na wenzake na magoli yake.', 'Ni mchezaji mwenye mchanganyiko wa kucheza namba 9 na 10 , anacheza kama mshambuliaji wa pili. Ni mchezaji mwenye vichwa vizuri hata iwapo sio mchezaji mwenye maungo makubwa.', 'Ni mchezaji anayejua kutafuta nafasi katika safu ya ulinzi ya upinzani, na ndio sababu yeye hufunga sana na hupiga mpira kwa kutumia migu yote miwili. ', 'Wakati anapolazimika kucheza kati ya washambuliaji na viungo wa kati yeye ni gwiji. ', 'Ni mchezaji mzuri mwenye ufundi. Kile kinachomfanya kuwa tofauti ni mshambuliaji anapowasili katika lango la upinzani na anafunga magoli. ', 'Lakini pia ni mchezaji mzuri katika wingi katika kusaidia na kutoa pasi. ', 'Akizungumza mnamo mwezi Mei, kabla ya Felix kujiunga na Madrid, Carvalhal aliongezea: Hio ndio maana sisi huzungumzia kuhusu klabu kubwa kuwa na hamu naye . Sio kitu cha kushangaza kwangu kwa sababu tangu mwanzo tumemuona kuwa mchezaji mwenye kipaji. Akiwa na umri wa miaka 19 anahitaji kukuwa na kujifunza. '] ### Response: MICHEZO ### End

Dewji alitangaza kwenye chombo kimoja cha habari kuwa siku ya leo itakuwa ni mwisho akiutaka uongozi wa Simba kutoa majibu, kama yeye aweza kufanya uwekezaji huo na kuanza mara moja utekelezaji wa mikakati yake kuanzia Januari mwakani.Akijibu maswali ya waandishi wa habari juzi, msemaji wa Simba, Haji Manara alisema uongozi wa klabu hiyo haupingi uendeshaji wa klabu katika mfumo wa kisasa isipokuwa wanahitaji kuwa makini.“Hakuna taasisi, mtu, kikundi aliyeleta barua kutaka kuinunua Simba mpaka hivi sasa, hatuna. Ni suala ambalo wanachama wanahitaji kuelimishwa kwanza kabla ya kuingia huko,”alisema.Kwa mujibu wa taarifa za Dewji, anataka kuwekeza katika klabu hiyo kwa nia ya kuiendesha kibiashara.Alisema alikutana na viongozi wa Simba, Rais Evans Aveva akiwa na Kassim Dewji na Musley Ruhwehi na kuwaeleza dhamira yake lakini anaona viongozi hao hawako tayari.Pia, alisema iwapo ataruhusiwa kufanya uwekezaji huo atajenga kiwanja cha Bunju na kuwa kiwanja maalum cha mazoezi ya klabu hiyo na pia kama kituo maalum cha kulea vipaji vya soka kwa vijana ambao baadaye watachezea timu hiyo.Dewji alisema iwapo leo halitatoka jibu kuwa uwekezaji huo ataachana nao na kuendelea na shughuli zake.Hata hivyo, Rais wa Simba Aveva hivi karibuni alisema suala hilo haliwezi kuamuliwa haraka, kuna mchakato wa kupitia katiba na kufanyia marekebisho lakini pia kuwahusisha wanachama kwenye mkutano mkuu kisha waridhie ndipo jibu liweze kutoka.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Dewji alitangaza kwenye chombo kimoja cha habari kuwa siku ya leo itakuwa ni mwisho akiutaka uongozi wa Simba kutoa majibu, kama yeye aweza kufanya uwekezaji huo na kuanza mara moja utekelezaji wa mikakati yake kuanzia Januari mwakani.Akijibu maswali ya waandishi wa habari juzi, msemaji wa Simba, Haji Manara alisema uongozi wa klabu hiyo haupingi uendeshaji wa klabu katika mfumo wa kisasa isipokuwa wanahitaji kuwa makini.“Hakuna taasisi, mtu, kikundi aliyeleta barua kutaka kuinunua Simba mpaka hivi sasa, hatuna. Ni suala ambalo wanachama wanahitaji kuelimishwa kwanza kabla ya kuingia huko,”alisema.Kwa mujibu wa taarifa za Dewji, anataka kuwekeza katika klabu hiyo kwa nia ya kuiendesha kibiashara.Alisema alikutana na viongozi wa Simba, Rais Evans Aveva akiwa na Kassim Dewji na Musley Ruhwehi na kuwaeleza dhamira yake lakini anaona viongozi hao hawako tayari.Pia, alisema iwapo ataruhusiwa kufanya uwekezaji huo atajenga kiwanja cha Bunju na kuwa kiwanja maalum cha mazoezi ya klabu hiyo na pia kama kituo maalum cha kulea vipaji vya soka kwa vijana ambao baadaye watachezea timu hiyo.Dewji alisema iwapo leo halitatoka jibu kuwa uwekezaji huo ataachana nao na kuendelea na shughuli zake.Hata hivyo, Rais wa Simba Aveva hivi karibuni alisema suala hilo haliwezi kuamuliwa haraka, kuna mchakato wa kupitia katiba na kufanyia marekebisho lakini pia kuwahusisha wanachama kwenye mkutano mkuu kisha waridhie ndipo jibu liweze kutoka. ### Response: MICHEZO ### End

NA GRACE SHITUNDU, DAR ES SALAAM KUNA semi mbalimbali za wahenga zinazosawiri jambo linalokosekana hivi sasa kwenye sanaa yetu hasa muziki na filamu. Semi kama umoja ni nguvu, utengano ni udhaifu na kidole kimoja hakivunji chawa, zinatukumbusha suala zima la ushirikiano ambapo umekosekana kabisa kwenye tasnia ya burudani. Sanaa nchini inaonekana ni kitu rahisi na chepesi kinachofanywa na watu waliopigika kimaisha, hali ambayo ni tofauti na mataifa mengine yanayoheshimu sanaa na kuwapa hadhi ya juu wasanii wake. Hapa nchini kuna vijana wa kike na wa kiume wenye vipaji vya kufanya sanaa ya muziki, filamu, sanaa za ufundi na zile za maonyesho, lakini hatuna chetu tunachoweza kujivunia. Pamoja na wingi wa vipaji hivyo kwa miaka yote toka tumepata uhuru, hakuna sanaa tunayoweza kusema imetusogeza hatua kadhaa mbele ukiacha Bongo Fleva ambayo imeanza kupenya kwenye mataifa mengine hivi karibuni. Huko kwenye filamu hali bado si shwari. Yote haya tumeyataka wenyewe kwa kuwa na mastaa wengi wasiotaka kusaidia vipaji vipya ili viongeze changamoto na hatimaye kuipaisha sanaa yetu kimataifa. Tumebaki tunawatazama wasanii wale wale waliozoeleka. Jambo linalovunja mioyo ya wasanii wengi wachanga kwa sababu hawapati ushirikiano kutoka kwa wakubwa wao wenye uzoefu na sanaa. Nahisi woga wa kupitwa na chipukizi umetawala kwenye vichwa vya mastaa wetu. Jambo hilo linakwamisha maendeleo ya sanaa yetu kwa sababu ili tusonge mbele ni lazima kuwe na wasanii wengi wanaochuana vikali kwenye tasnia ya muziki na filamu. Namkumbuka Steven Kanumba alivyoweza kutumia nafasi aliyonayo kuwaonyesha njia wasanii wachanga ambao wengi wao ni wakubwa hivi sasa. Lakini hata wale walioshikwa mkono na Kanumba wamesahau kulipa fadhila. Kwenye Bongo Fleva hivi sasa anatazamwa zaidi Diamond Platnumz kama msanii anayeibua vipaji vipya kupitia lebo yake. Si kuibua pekee bali kuwarudisha wakongwe ambao nyota zao zilianza kufifia. Hiyo ndiyo sanaa, huo ndiyo moyo ambao natamani kila msanii maarufu awe nao ili tuweze kuwa na sanaa yenye mchanganyiko wa vipaji vikongwe na hivi vipya ambavyo vimekuwa vikibezwa pale vinapokwenda kuomba msaada wa kushikwa mkono. Tunahitaji kina Diamond na Kanumba wengine wengi ili tasnia ya burudani ichangamke zaidi ya ilivyo sasa. Mtaani kuna vipaji lukuki lakini nafasi za kuonyesha uwezo wao hazipatikani kirahisi.

BURUDANI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NA GRACE SHITUNDU, DAR ES SALAAM KUNA semi mbalimbali za wahenga zinazosawiri jambo linalokosekana hivi sasa kwenye sanaa yetu hasa muziki na filamu. Semi kama umoja ni nguvu, utengano ni udhaifu na kidole kimoja hakivunji chawa, zinatukumbusha suala zima la ushirikiano ambapo umekosekana kabisa kwenye tasnia ya burudani. Sanaa nchini inaonekana ni kitu rahisi na chepesi kinachofanywa na watu waliopigika kimaisha, hali ambayo ni tofauti na mataifa mengine yanayoheshimu sanaa na kuwapa hadhi ya juu wasanii wake. Hapa nchini kuna vijana wa kike na wa kiume wenye vipaji vya kufanya sanaa ya muziki, filamu, sanaa za ufundi na zile za maonyesho, lakini hatuna chetu tunachoweza kujivunia. Pamoja na wingi wa vipaji hivyo kwa miaka yote toka tumepata uhuru, hakuna sanaa tunayoweza kusema imetusogeza hatua kadhaa mbele ukiacha Bongo Fleva ambayo imeanza kupenya kwenye mataifa mengine hivi karibuni. Huko kwenye filamu hali bado si shwari. Yote haya tumeyataka wenyewe kwa kuwa na mastaa wengi wasiotaka kusaidia vipaji vipya ili viongeze changamoto na hatimaye kuipaisha sanaa yetu kimataifa. Tumebaki tunawatazama wasanii wale wale waliozoeleka. Jambo linalovunja mioyo ya wasanii wengi wachanga kwa sababu hawapati ushirikiano kutoka kwa wakubwa wao wenye uzoefu na sanaa. Nahisi woga wa kupitwa na chipukizi umetawala kwenye vichwa vya mastaa wetu. Jambo hilo linakwamisha maendeleo ya sanaa yetu kwa sababu ili tusonge mbele ni lazima kuwe na wasanii wengi wanaochuana vikali kwenye tasnia ya muziki na filamu. Namkumbuka Steven Kanumba alivyoweza kutumia nafasi aliyonayo kuwaonyesha njia wasanii wachanga ambao wengi wao ni wakubwa hivi sasa. Lakini hata wale walioshikwa mkono na Kanumba wamesahau kulipa fadhila. Kwenye Bongo Fleva hivi sasa anatazamwa zaidi Diamond Platnumz kama msanii anayeibua vipaji vipya kupitia lebo yake. Si kuibua pekee bali kuwarudisha wakongwe ambao nyota zao zilianza kufifia. Hiyo ndiyo sanaa, huo ndiyo moyo ambao natamani kila msanii maarufu awe nao ili tuweze kuwa na sanaa yenye mchanganyiko wa vipaji vikongwe na hivi vipya ambavyo vimekuwa vikibezwa pale vinapokwenda kuomba msaada wa kushikwa mkono. Tunahitaji kina Diamond na Kanumba wengine wengi ili tasnia ya burudani ichangamke zaidi ya ilivyo sasa. Mtaani kuna vipaji lukuki lakini nafasi za kuonyesha uwezo wao hazipatikani kirahisi. ### Response: BURUDANI ### End

Na RAMADHAN HASSAN-DODOMA MTANDAO wa Watetezi wa Haki za binadamu Tanzania (THRDC) umewataka watetezi wa haki za binadamu kutojihusisha na shughuli za kisiasa ili kuondoa dhana ya kutambulika kama wanasiasa na kutengeneza mgawanyiko kwa wananchi wenye itikadi tofauti. Vilevile katika kuelekea Uchaguzi Mkuu unaotarajiwa kufanyika Octoba, mashirika wanachama wa mtandao wa watetezi wa haki za binadamu wametakiwa  kuboresha mahusiano na Serikali kwa kufanya kazi kwa pamoja ili kuleta tija kwa maendeleo katika  jamii. Hayo yalielezwa  jana jijini hapa na Mratibu THRDC, Onesmo Olengurumwa wakati akizungumza na waandishi wa habari. Olengurumwa alitoa wito kwa watetezi wa haki za binadamu kutojihusisha na shughuli za kisiasa ili kuondoa dhana ya kutambulika kama wanasiasa na kutengeneza mgawanyiko kwa wananchi wenye itikadi tofauti. “Tupo kwenye kipindi cha uchaguzi, hivyo nitoe rai kwa wanaharakati wote wa haki za binadamu wanapaswa kuchagua siasa au kuendelea kuwa watetezi wa haki za binadamu, mambo haya hayapaswi kwenda pamoja ili kuepusha migogoro katika jamii,” alisema Olengurumwa. Alisema mashirika hayo yakifanya kazi na Serikali yatafanikiwa kwa kiasi kikubwa katika kutatua baadhi ya changamoto kwa haraka na kuwasilisha agenda muhimu za makundi mbalimbali ya haki za binadamu. Olengurumwa  alisema kuna baadhi ya taasisi zinazojihusisha na masuala ya utetezi wa haki za binadamu zimekuwa zikikiuka taratibu na misingi ya mlengo wa uanzishwaji wa taasisi hizo na kuzua taharuki kwenye jamii jambo ambalo linapaswa kupingwa. Alisema ikiwa watetezi wa haki za binadamu watafanya kazi kwa ukaribu na serikali itawasaidia kupunguza migogoro isiyo ya lazima na itawarahisishia kufanya kazi kwa uhuru na kufanikiwa kutimiza malengo yao kwa wakati. Akieleza hali ya utetezi wa haki za binadamu kanda ya kati, Olengurumwa alieleza kuwa mashirika ya haki za binadamu yamekuwa chachu na hamasa ya wanawake  na watoto kujitambua hasa katika kutoa taarifa pindi wanapokutana na matukio ya ukatili wa kijinsia. “Kupitia klabu na masunduku ya maoni yaliyoanzishwa sehemu mbalimbali yamesaidia kwa kaisi kikubwa wanawake na watoto kutoa taarifa za ukatili pindi zinapovunjwa, hatua hii imesaidia kupunguza changamoto za ukeketaji na ndoa za utotoni,” alisema Olengurumwa. Kwa upande wake, Mratibu wa Kituo cha Sheria na Haki za Binadamu (LHRC) Dodoma, William Mtwazi, alisema  Tanzania ikiwa inajiandaa kuelekea uchaguzi mkuu, watetezi wa haki za binadamu wanapaswa kujenga utaratibu wa kushirikiana katika kuhakikisha matukio ya ukiukwaji wa haki za binadamu yanatokomezwa. Mtwazi alisema baadhi ya kazi za watetezi wa haki za binadamu hazijulikani kutokana na baadhi yao kuhusishwa na masuala ya kisiasa na kupata vitisho vya kiusalama wanapokuwa wanatekeleza majukumu yao hali ambayo imepelekea kukosekana kwa umoja kwa baadhi ya wanachama wa mtandao kuhofia usalama wao na familia zao. Naye mwanasheria wa LHRC kituo cha Dodoma, Joyce Eliezer alisema licha ya mtandao wa watetezi wa haki za binadamu kuwa na jukumu la kutetea haki za raia bado mtandao huo unakabiliwa na changamoto mbalimbali. Alizitaja changamoto hizo kuwa ni pamoja na mashirika wanachama kutokuwa na rasilimali fedha za kuendeshea shughuli za kutoa elimu ya uchaguzi licha ya kuwa wamepata vibali vya uchaguzi.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na RAMADHAN HASSAN-DODOMA MTANDAO wa Watetezi wa Haki za binadamu Tanzania (THRDC) umewataka watetezi wa haki za binadamu kutojihusisha na shughuli za kisiasa ili kuondoa dhana ya kutambulika kama wanasiasa na kutengeneza mgawanyiko kwa wananchi wenye itikadi tofauti. Vilevile katika kuelekea Uchaguzi Mkuu unaotarajiwa kufanyika Octoba, mashirika wanachama wa mtandao wa watetezi wa haki za binadamu wametakiwa  kuboresha mahusiano na Serikali kwa kufanya kazi kwa pamoja ili kuleta tija kwa maendeleo katika  jamii. Hayo yalielezwa  jana jijini hapa na Mratibu THRDC, Onesmo Olengurumwa wakati akizungumza na waandishi wa habari. Olengurumwa alitoa wito kwa watetezi wa haki za binadamu kutojihusisha na shughuli za kisiasa ili kuondoa dhana ya kutambulika kama wanasiasa na kutengeneza mgawanyiko kwa wananchi wenye itikadi tofauti. “Tupo kwenye kipindi cha uchaguzi, hivyo nitoe rai kwa wanaharakati wote wa haki za binadamu wanapaswa kuchagua siasa au kuendelea kuwa watetezi wa haki za binadamu, mambo haya hayapaswi kwenda pamoja ili kuepusha migogoro katika jamii,” alisema Olengurumwa. Alisema mashirika hayo yakifanya kazi na Serikali yatafanikiwa kwa kiasi kikubwa katika kutatua baadhi ya changamoto kwa haraka na kuwasilisha agenda muhimu za makundi mbalimbali ya haki za binadamu. Olengurumwa  alisema kuna baadhi ya taasisi zinazojihusisha na masuala ya utetezi wa haki za binadamu zimekuwa zikikiuka taratibu na misingi ya mlengo wa uanzishwaji wa taasisi hizo na kuzua taharuki kwenye jamii jambo ambalo linapaswa kupingwa. Alisema ikiwa watetezi wa haki za binadamu watafanya kazi kwa ukaribu na serikali itawasaidia kupunguza migogoro isiyo ya lazima na itawarahisishia kufanya kazi kwa uhuru na kufanikiwa kutimiza malengo yao kwa wakati. Akieleza hali ya utetezi wa haki za binadamu kanda ya kati, Olengurumwa alieleza kuwa mashirika ya haki za binadamu yamekuwa chachu na hamasa ya wanawake  na watoto kujitambua hasa katika kutoa taarifa pindi wanapokutana na matukio ya ukatili wa kijinsia. “Kupitia klabu na masunduku ya maoni yaliyoanzishwa sehemu mbalimbali yamesaidia kwa kaisi kikubwa wanawake na watoto kutoa taarifa za ukatili pindi zinapovunjwa, hatua hii imesaidia kupunguza changamoto za ukeketaji na ndoa za utotoni,” alisema Olengurumwa. Kwa upande wake, Mratibu wa Kituo cha Sheria na Haki za Binadamu (LHRC) Dodoma, William Mtwazi, alisema  Tanzania ikiwa inajiandaa kuelekea uchaguzi mkuu, watetezi wa haki za binadamu wanapaswa kujenga utaratibu wa kushirikiana katika kuhakikisha matukio ya ukiukwaji wa haki za binadamu yanatokomezwa. Mtwazi alisema baadhi ya kazi za watetezi wa haki za binadamu hazijulikani kutokana na baadhi yao kuhusishwa na masuala ya kisiasa na kupata vitisho vya kiusalama wanapokuwa wanatekeleza majukumu yao hali ambayo imepelekea kukosekana kwa umoja kwa baadhi ya wanachama wa mtandao kuhofia usalama wao na familia zao. Naye mwanasheria wa LHRC kituo cha Dodoma, Joyce Eliezer alisema licha ya mtandao wa watetezi wa haki za binadamu kuwa na jukumu la kutetea haki za raia bado mtandao huo unakabiliwa na changamoto mbalimbali. Alizitaja changamoto hizo kuwa ni pamoja na mashirika wanachama kutokuwa na rasilimali fedha za kuendeshea shughuli za kutoa elimu ya uchaguzi licha ya kuwa wamepata vibali vya uchaguzi. ### Response: KITAIFA ### End

EKARI 1,750 zimetengwa katika eneo la Kihesa Kilolo mjini Iringa kwa ajili ya kuwezesha uwekezaji wa shughuli mbalimbali, zitakazosaidia kukuza sekta ya utalii mkoani Iringa. Taarifa hiyo ilitolewa juzi na Mkuu wa Mkoa wa Iringa, Ally Hapi wakati wa uzinduzi wa Maonesho ya Nne ya Utalii ya Karibu Kusini, yaliyotumiwa na wakuu wa mikoa ya Nyanda za Juu Kusini kushindana kunadi vivutio mbalimbali vya utalii vilivyoko katika mikoa yao. Maonesho hayo yaliyofanyika kwa mara ya kwanza katika eneo hilo la Kihesa Kilolo kwa ma fanikio makubwa, tofauti na miaka ya nyuma yalipokuwa yakifanyika katika uwanja wa Kichangani mjini Iringa, huandaliwa kwa pamoja baina ya Wizara ya Maliasili na Utalii, mikoa hiyo na wadau wa sekta hiyo. Akitoa taarifa hiyo, Hapi alitoa wito kwa wawekezaji wa ndani na nje kubadili uelekeo na kuelekeza nguvu zao katika mikoa hiyo ya Iringa, Mbeya, Njombe, Songwe, Rukwa na Katavi, akisema ina vivutio vingi vinavyoweza kuvutia uwekezaji katika sekta hiyo na watalii wengi. Akitoa mfano wa Hifadhi ya Ruaha ambayo ni kubwa kuliko zote nchini, mkuu wa mkoa huyo alisema pamoja na ukubwa wake huo ina vitanda vichache vya kulaza wageni.Alisema takwimu zinaonesha ndani ya hifadhi hiyo kuna hoteli ambazo vitanda vyake havizidi 600, huku nje ya hifadhi kukiwa na vitanda visivyozidi 150.“Hifadhi ya Ruaha hii leo ikipata wageni wa mkupuo 1,000 haitakuwa na uwezo wa kuwapokea wageni hao na kuwapa huduma ya malazi toshelezi”, alisema na kuwaalika wawekezaji wakiwemo wa mikoa ya Kaskazini, kwenda mikoa hiyo na kujenga hoteli za viwango vya kitalii. Akizindua maonesho hayo, Naibu Spika wa Bunge la Tanzania, Dk Tulia Akson alisema pamoja na mikoa hiyo kuhitajika kuwekeza katika sekta hiyo ya huduma za hoteli na ukarimu, inatakiwa kuongeza ubunifu ili kupata watalii watakaoongeza tija katika sekta hiyo ya utalii.“Isiwe tu mnataka watalii waje huku kuangalia tembo au simba wanaowaoana Serengeti na hifadhi zingine za Kaskazini, jiongezeni ili mtazamo wa watalii uwe kutembelea vivutio vya kusini kwa wingi zaidi kama ilivyo kaskazini”,alisema. Dk Tulia aliuzungumzia utalii wa utamaduni, vyakula, kilimo, misitu na ufugaji kama wa nyuki kuwa unaweza kuchochea idadi ya watalii, wanaoweza kupata shauku ya kutembelea mikoa hiyo ya kusini na kujionea pia aina nyingine za utalii. Ili wadau wa mikoa hiyo wawe pia mabalozi wazuri wa vivutio vyao, aliwahimiza wadau hai kusoma taarifa zake lakini pia kuvitembelea.Awali Naibu Waziri wa Maliasili na Utalii, Constatine Kanyasu alisema biashara ya utalii ni ya ukarimu na usalama na ili ifanikiwe ni lazima itangazwe, vinginevyo hakuna mtalii anayeweza kutembelea hata kama vivutio vyake ni vya kipekee. Alisema wizara imejipanga kuendeleza utalii nchini na kufanya zao la utalii kuwa la kwanza kwa kuingiza fedha za kigeni nchini.“Tutaendelea kubuni na kutangaza vyanzo vipya vya utalii visivyofahamika.Mpango huo utaongeza idadi ya watalii na kwa kufanya hivyo mapato pia yataongezeka”,alisema Dk Akson.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- EKARI 1,750 zimetengwa katika eneo la Kihesa Kilolo mjini Iringa kwa ajili ya kuwezesha uwekezaji wa shughuli mbalimbali, zitakazosaidia kukuza sekta ya utalii mkoani Iringa. Taarifa hiyo ilitolewa juzi na Mkuu wa Mkoa wa Iringa, Ally Hapi wakati wa uzinduzi wa Maonesho ya Nne ya Utalii ya Karibu Kusini, yaliyotumiwa na wakuu wa mikoa ya Nyanda za Juu Kusini kushindana kunadi vivutio mbalimbali vya utalii vilivyoko katika mikoa yao. Maonesho hayo yaliyofanyika kwa mara ya kwanza katika eneo hilo la Kihesa Kilolo kwa ma fanikio makubwa, tofauti na miaka ya nyuma yalipokuwa yakifanyika katika uwanja wa Kichangani mjini Iringa, huandaliwa kwa pamoja baina ya Wizara ya Maliasili na Utalii, mikoa hiyo na wadau wa sekta hiyo. Akitoa taarifa hiyo, Hapi alitoa wito kwa wawekezaji wa ndani na nje kubadili uelekeo na kuelekeza nguvu zao katika mikoa hiyo ya Iringa, Mbeya, Njombe, Songwe, Rukwa na Katavi, akisema ina vivutio vingi vinavyoweza kuvutia uwekezaji katika sekta hiyo na watalii wengi. Akitoa mfano wa Hifadhi ya Ruaha ambayo ni kubwa kuliko zote nchini, mkuu wa mkoa huyo alisema pamoja na ukubwa wake huo ina vitanda vichache vya kulaza wageni.Alisema takwimu zinaonesha ndani ya hifadhi hiyo kuna hoteli ambazo vitanda vyake havizidi 600, huku nje ya hifadhi kukiwa na vitanda visivyozidi 150.“Hifadhi ya Ruaha hii leo ikipata wageni wa mkupuo 1,000 haitakuwa na uwezo wa kuwapokea wageni hao na kuwapa huduma ya malazi toshelezi”, alisema na kuwaalika wawekezaji wakiwemo wa mikoa ya Kaskazini, kwenda mikoa hiyo na kujenga hoteli za viwango vya kitalii. Akizindua maonesho hayo, Naibu Spika wa Bunge la Tanzania, Dk Tulia Akson alisema pamoja na mikoa hiyo kuhitajika kuwekeza katika sekta hiyo ya huduma za hoteli na ukarimu, inatakiwa kuongeza ubunifu ili kupata watalii watakaoongeza tija katika sekta hiyo ya utalii.“Isiwe tu mnataka watalii waje huku kuangalia tembo au simba wanaowaoana Serengeti na hifadhi zingine za Kaskazini, jiongezeni ili mtazamo wa watalii uwe kutembelea vivutio vya kusini kwa wingi zaidi kama ilivyo kaskazini”,alisema. Dk Tulia aliuzungumzia utalii wa utamaduni, vyakula, kilimo, misitu na ufugaji kama wa nyuki kuwa unaweza kuchochea idadi ya watalii, wanaoweza kupata shauku ya kutembelea mikoa hiyo ya kusini na kujionea pia aina nyingine za utalii. Ili wadau wa mikoa hiyo wawe pia mabalozi wazuri wa vivutio vyao, aliwahimiza wadau hai kusoma taarifa zake lakini pia kuvitembelea.Awali Naibu Waziri wa Maliasili na Utalii, Constatine Kanyasu alisema biashara ya utalii ni ya ukarimu na usalama na ili ifanikiwe ni lazima itangazwe, vinginevyo hakuna mtalii anayeweza kutembelea hata kama vivutio vyake ni vya kipekee. Alisema wizara imejipanga kuendeleza utalii nchini na kufanya zao la utalii kuwa la kwanza kwa kuingiza fedha za kigeni nchini.“Tutaendelea kubuni na kutangaza vyanzo vipya vya utalii visivyofahamika.Mpango huo utaongeza idadi ya watalii na kwa kufanya hivyo mapato pia yataongezeka”,alisema Dk Akson. ### Response: KITAIFA ### End

Na MWANDISHI WETU -DAR ES SALAAM RAIS Dk. John Magufuli amewasili Dar es Salaam akitokea nyumbani kwake Chato mkoani Geita na leo anatarajiwa kuanza ziara ya siku mbili visiwani Zanzibar.  Katika ziara hiyo ya kikazi, anatarajiwa kuweka jiwe la msingi la jengo la Idara ya Usalama wa Taifa Zanzibar. Taarifa iliyotolewa na Mkurugenzi wa Mawasiliano ya Rais, Ikulu, Gerson Msigwa, ilieleza kuwa kesho Rais Magufuli ataweka jiwe la msingi la Shule ya Sekondari Mwanakwerekwe iliyopo Mjini Magharibi  pamoja na kufungua hoteli yenye hadhi ya nyota tano ya Verde Azam Luxury Resort and Spa iliyopo Mtoni. “Mheshimiwa Rais Magufuli atashiriki sherehe za maadhimisho ya miaka 56 ya Mapinduzi Matukufu ya Zanzibar zitakazofanyika Jumapili tarehe 12 Januari, 2020 katika Uwanja wa Amaan, Mjini Magharibi,” ilieleza taarifa hiyo.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na MWANDISHI WETU -DAR ES SALAAM RAIS Dk. John Magufuli amewasili Dar es Salaam akitokea nyumbani kwake Chato mkoani Geita na leo anatarajiwa kuanza ziara ya siku mbili visiwani Zanzibar.  Katika ziara hiyo ya kikazi, anatarajiwa kuweka jiwe la msingi la jengo la Idara ya Usalama wa Taifa Zanzibar. Taarifa iliyotolewa na Mkurugenzi wa Mawasiliano ya Rais, Ikulu, Gerson Msigwa, ilieleza kuwa kesho Rais Magufuli ataweka jiwe la msingi la Shule ya Sekondari Mwanakwerekwe iliyopo Mjini Magharibi  pamoja na kufungua hoteli yenye hadhi ya nyota tano ya Verde Azam Luxury Resort and Spa iliyopo Mtoni. “Mheshimiwa Rais Magufuli atashiriki sherehe za maadhimisho ya miaka 56 ya Mapinduzi Matukufu ya Zanzibar zitakazofanyika Jumapili tarehe 12 Januari, 2020 katika Uwanja wa Amaan, Mjini Magharibi,” ilieleza taarifa hiyo. ### Response: KITAIFA ### End

['Manny Pacquiao amesema kuwa alifurahia pigano lake dhidi ya bingwa wa taji la WBA Keith Thurman ambapo alimshinda kwa pointi na kuwa bingwa mpya wa uzani wa Welterweight duniani akiwa na umri wa miaka 40.', 'Thurman ambaye alikuwa hajashindwa alikuwa ameahidi kumstaafisha bingwa huyo wa Ufilipino lakini aliangushwa katika raundi ya kwanza kabla ya pigano hilo lililochangamsha kuendelea hadi raundi ya 12.', "''Nilijua kwamba mtu yeyote angeibuka mshindi'' , alisema Thurman . ", "''Aliniangusha katika raundi ya kwanza akapata motisha mkubwa . Lilikuwa pigano zuri sana''.", 'Thurman mwenye umri wa miaka alitaraji kupata ushindi wake wa 30.', 'Majaji wawili walisema kwamba Pacquiao alijipatia 115-112 dhidi ya Thurman huku jaji mmoja akimpatia Thurman ushindi wa 114-113 dhidi ya Pacquiao. ', 'Pacquiao ambaye amekuwa bingwa wa dunia katika mizani minane alikuwa akipigana kwa mara ya 71 katika kipindi ambacho ameshindwa mara saba. ', 'Baadaye Pacquiao alisema kwamba alihisi amebarikiwa na kwamba atarudi Ufilipino ili kuendelea na kazi yake ya Useneta kabla ya kuamua kuhusu hatua atakayochukua. ', "''Nitapigana mwaka ujao''.", 'Thurman alikuwa na urefu wa kumfikia rahisi Pacquiao na umri mdogo lakini alikuwa nyuma kutoka mwanzo kabla ya kuanza kutokwa na damu puani baada ya raundi ya tano.', 'Alijikusanya katikati ya pigano lakini Pacquiao alirudi na kumkabilii katika rundi za mwisho za pigano. ', 'Raia huyo wa Ufilipino sasa huenda akapigana dhidi ya Amir Khan wa Uingereza , licha ya kwamba wiki iliopita alikana madai kwamba makubaliano yameafikiwa kwa wawili hao kuzipiga Saudia mnamo mwezi Novemba.', 'Khan amedai kwamba pigano hilo litafanyika tarehe 8 Novemba. ', "''Natamani ningeweza kuimarisha mchezo wangu'' , Thurman aliambia vyombo vya habafri nchini marekani. ", "''Nilihisi kwamba alikuwa amechoka, lakini uzoefu wake ndio uliomuokoa ndani ya ukumbi. Ningependa mechi ya marudiano''. ", "''Nataka kuwashukuru mashabiki . Nataka kumshukuru kila mtu kwa kuhudhuria pigano hili. Manny Pacquiao ni bondia bora. Na bingwa wa Ukweli''."]

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- ['Manny Pacquiao amesema kuwa alifurahia pigano lake dhidi ya bingwa wa taji la WBA Keith Thurman ambapo alimshinda kwa pointi na kuwa bingwa mpya wa uzani wa Welterweight duniani akiwa na umri wa miaka 40.', 'Thurman ambaye alikuwa hajashindwa alikuwa ameahidi kumstaafisha bingwa huyo wa Ufilipino lakini aliangushwa katika raundi ya kwanza kabla ya pigano hilo lililochangamsha kuendelea hadi raundi ya 12.', "''Nilijua kwamba mtu yeyote angeibuka mshindi'' , alisema Thurman . ", "''Aliniangusha katika raundi ya kwanza akapata motisha mkubwa . Lilikuwa pigano zuri sana''.", 'Thurman mwenye umri wa miaka alitaraji kupata ushindi wake wa 30.', 'Majaji wawili walisema kwamba Pacquiao alijipatia 115-112 dhidi ya Thurman huku jaji mmoja akimpatia Thurman ushindi wa 114-113 dhidi ya Pacquiao. ', 'Pacquiao ambaye amekuwa bingwa wa dunia katika mizani minane alikuwa akipigana kwa mara ya 71 katika kipindi ambacho ameshindwa mara saba. ', 'Baadaye Pacquiao alisema kwamba alihisi amebarikiwa na kwamba atarudi Ufilipino ili kuendelea na kazi yake ya Useneta kabla ya kuamua kuhusu hatua atakayochukua. ', "''Nitapigana mwaka ujao''.", 'Thurman alikuwa na urefu wa kumfikia rahisi Pacquiao na umri mdogo lakini alikuwa nyuma kutoka mwanzo kabla ya kuanza kutokwa na damu puani baada ya raundi ya tano.', 'Alijikusanya katikati ya pigano lakini Pacquiao alirudi na kumkabilii katika rundi za mwisho za pigano. ', 'Raia huyo wa Ufilipino sasa huenda akapigana dhidi ya Amir Khan wa Uingereza , licha ya kwamba wiki iliopita alikana madai kwamba makubaliano yameafikiwa kwa wawili hao kuzipiga Saudia mnamo mwezi Novemba.', 'Khan amedai kwamba pigano hilo litafanyika tarehe 8 Novemba. ', "''Natamani ningeweza kuimarisha mchezo wangu'' , Thurman aliambia vyombo vya habafri nchini marekani. ", "''Nilihisi kwamba alikuwa amechoka, lakini uzoefu wake ndio uliomuokoa ndani ya ukumbi. Ningependa mechi ya marudiano''. ", "''Nataka kuwashukuru mashabiki . Nataka kumshukuru kila mtu kwa kuhudhuria pigano hili. Manny Pacquiao ni bondia bora. Na bingwa wa Ukweli''."] ### Response: MICHEZO ### End

BEATRICE KAIZA STAA wa Bongo Fleva, Zuwena Mohamed ‘shilole’ amesema kuwa amejipanga kutengeneza baba bora 2020 na kupunguza vifo vya wakina mama kupitia jukwaa la ‘Tunaweza’. Akizungumza na waandishi wahabari jijini Dar es salaam baada ya kutangazwa rasmi kuwa balozi wa jukwaa la Tunaweza kupitia taasisi ya smart generation inayolenga kutoa elimu pamoja na kubadili mitazamo mibaya kwa vijana na jamii kwa ujumla. Amesema akiwa kama mama yupo tayari kupunguza idadi kubwa ya vifo vitokanavyo na uzazi hasa kwa wakina mama wakati wa kujifungua. “Nina watoto wawili, najua changamoto kwa wakina mama wakati wa kujifungua hivyo vifo vinaweza kuepukika endapo mama atafata taratibu kutoka kwa mtoa huduma yani muuguzi ,”amesema shilole. Aidha mefafanua zaidi namna dhana iliyojengeka katika jamii juu ya baba kijacho kumsindikiza mama kijacho hospitali ni ushamba au kujishusha thamani hivyo kwa kutumia kampeni hiyo atahakikisha wanaume wote wanaweza na wanahakikisha wanafika hospitali wakiwa na wenza wao . “Kumpeleka mke au mtarajiwa wako kituo cha afya si ushamba bali ni kuonyesha thamani na hali ya kujali mwenza wako pamoja na mtoto mnaetarajia kumpata huku kufata maelekezo yanayotolewa kituoni hapo na kuchukua tahadhari Kama kumkinga dhidi ya magonjwa hasa maralia,” Pia ameeleza namna jinsi watu wote watakavokua wanapata elimu jinsi ya kuwa baba bora,mama Bora na kuwakinga wamama wajawazito na magonjwa hasa maralia,kifaa cha mimba,virusi vya ukimwi na mengine. “Kutokana na ugonjwa wa virusi vya corona (covid 19) ulivoingia na unavoendelea kuwachukua wapendwa wetu hatuna budi kutoa elimu kupitia radio , mitandao ya kijamii pamoja na filamu fupi fupi kupitia Tv ili kuepuka misongamano,”amesema shilole.

BURUDANI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- BEATRICE KAIZA STAA wa Bongo Fleva, Zuwena Mohamed ‘shilole’ amesema kuwa amejipanga kutengeneza baba bora 2020 na kupunguza vifo vya wakina mama kupitia jukwaa la ‘Tunaweza’. Akizungumza na waandishi wahabari jijini Dar es salaam baada ya kutangazwa rasmi kuwa balozi wa jukwaa la Tunaweza kupitia taasisi ya smart generation inayolenga kutoa elimu pamoja na kubadili mitazamo mibaya kwa vijana na jamii kwa ujumla. Amesema akiwa kama mama yupo tayari kupunguza idadi kubwa ya vifo vitokanavyo na uzazi hasa kwa wakina mama wakati wa kujifungua. “Nina watoto wawili, najua changamoto kwa wakina mama wakati wa kujifungua hivyo vifo vinaweza kuepukika endapo mama atafata taratibu kutoka kwa mtoa huduma yani muuguzi ,”amesema shilole. Aidha mefafanua zaidi namna dhana iliyojengeka katika jamii juu ya baba kijacho kumsindikiza mama kijacho hospitali ni ushamba au kujishusha thamani hivyo kwa kutumia kampeni hiyo atahakikisha wanaume wote wanaweza na wanahakikisha wanafika hospitali wakiwa na wenza wao . “Kumpeleka mke au mtarajiwa wako kituo cha afya si ushamba bali ni kuonyesha thamani na hali ya kujali mwenza wako pamoja na mtoto mnaetarajia kumpata huku kufata maelekezo yanayotolewa kituoni hapo na kuchukua tahadhari Kama kumkinga dhidi ya magonjwa hasa maralia,” Pia ameeleza namna jinsi watu wote watakavokua wanapata elimu jinsi ya kuwa baba bora,mama Bora na kuwakinga wamama wajawazito na magonjwa hasa maralia,kifaa cha mimba,virusi vya ukimwi na mengine. “Kutokana na ugonjwa wa virusi vya corona (covid 19) ulivoingia na unavoendelea kuwachukua wapendwa wetu hatuna budi kutoa elimu kupitia radio , mitandao ya kijamii pamoja na filamu fupi fupi kupitia Tv ili kuepuka misongamano,”amesema shilole. ### Response: BURUDANI ### End

LONDON, England JUZI kocha Arsene Wenger na vijana wake wa Arsenal walishindwa kuutumia uwanja wao wa nyumbani kwa kukubali kichapo cha mabao 3-1 kutoka kwa Manchester United, mchezo uliokuwa wa 15 kwa kila timu tangu kuanza kwa msimu huu wa ligi kuu. Mabao ya Man United katika mtanange huo yaliwekwa kimiani na Jesse Anthony, Valencia na Jesse Lingard aliyefunga mawili, huku lile la Gunners likipachikwa na straika wao raia wa Ufaransa, Alexandre Lacazette. Hata hivyo, kocha Jose Mourinho amefichua siri ya kikosi chake kuondoka na pointi tatu licha ya kuwa ugenini, akisema wakati Arsenal wakiwa na mpira, vijana wake walihakikisha wanakaba vizuri na kuwasubiri wasogee ili wawatungue kwa ‘counter-attack’. “Ndicho tulichokifanya. Ni kama ilivyotokea wakati (Romelu) Lukaku alipokutana uso kwa uso na Petr Cech. Lakini ukweli ni kwamba (Arsenal) wanaweza kusema walikuwa na nafasi lakini tulikuwa na kipa mzuri pia na nafikiri tulistahili ushindi,” alisema Mourinho. Katika dakika ya 74 ya mtanange huo, nyota wake Paul Pogba alilimwa kadi nyekundu baada ya kumkanyaga beki wa Arsenal, Hector Bellerin, hivyo Mfaransa huyo atakuwa nje wakati Man United watakapokuwa Old Trafford Desemba 10, mwaka huu kuwakaribisha Man City. Kabla ya mchezo huo, kesho Man United watakuwa nyumbani pia kumenyana na CSKA Moscow katika mchezo wa mwisho wa hatua ya makundi ya michuano ya Ligi ya Mabingwa Ulaya.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- LONDON, England JUZI kocha Arsene Wenger na vijana wake wa Arsenal walishindwa kuutumia uwanja wao wa nyumbani kwa kukubali kichapo cha mabao 3-1 kutoka kwa Manchester United, mchezo uliokuwa wa 15 kwa kila timu tangu kuanza kwa msimu huu wa ligi kuu. Mabao ya Man United katika mtanange huo yaliwekwa kimiani na Jesse Anthony, Valencia na Jesse Lingard aliyefunga mawili, huku lile la Gunners likipachikwa na straika wao raia wa Ufaransa, Alexandre Lacazette. Hata hivyo, kocha Jose Mourinho amefichua siri ya kikosi chake kuondoka na pointi tatu licha ya kuwa ugenini, akisema wakati Arsenal wakiwa na mpira, vijana wake walihakikisha wanakaba vizuri na kuwasubiri wasogee ili wawatungue kwa ‘counter-attack’. “Ndicho tulichokifanya. Ni kama ilivyotokea wakati (Romelu) Lukaku alipokutana uso kwa uso na Petr Cech. Lakini ukweli ni kwamba (Arsenal) wanaweza kusema walikuwa na nafasi lakini tulikuwa na kipa mzuri pia na nafikiri tulistahili ushindi,” alisema Mourinho. Katika dakika ya 74 ya mtanange huo, nyota wake Paul Pogba alilimwa kadi nyekundu baada ya kumkanyaga beki wa Arsenal, Hector Bellerin, hivyo Mfaransa huyo atakuwa nje wakati Man United watakapokuwa Old Trafford Desemba 10, mwaka huu kuwakaribisha Man City. Kabla ya mchezo huo, kesho Man United watakuwa nyumbani pia kumenyana na CSKA Moscow katika mchezo wa mwisho wa hatua ya makundi ya michuano ya Ligi ya Mabingwa Ulaya. ### Response: MICHEZO ### End

MAMLAKA ya Elimu na Mafunzo ya Ufundi Stadi (Veta) imeshauriwa kutengeneza mitaala itakayokidhi mahitaji ya raslimali watu viwandani.Ushauri huo ulitolewa na Meneja Raslimali Watu wa Kampuni ya Hill iliyopo wilayani Bagamoyo, Edwin Muimbula. Akizungumza na waandishi wa habari kutoka kampuni ya magazeti ya serikali ya Tanzania Standard Newspapers (TSN) iliyokuwa kiwandani hapo hivi karibuni, alisema upo uhitaji mkubwa wa wataalamu wa ndani wa kazi za viwandani.Hill Group inaendesha viwanda vinavyozalisha bidhaa tofauti ikiwamo maji ya kunywa ya Hill Water, vifungashio na vyakula vya mifugo. Alisema katika kukidhi hilo, serikali kupitia Veta haina budi kutengeneza mitaala itakayosaidia kupata wataalamu kulingana na uzalishaji husika wa kiwanda.“Tunaomba wachukue mawazo kutoka kwa wekezaji mbalimbali; watengeneze aina ya mitaala kuligana na uzalishaji unaofanyika,” alisema Muimbula.Alisema mitaala husika itasaidia kupata wafanyakazi wenye uwezo wa kazi na siyo nadharia. Hill Group ni miongoni mwa viwanda vikubwa mkoani Pwani kilichoajiri wafanyakazi 519 ambao kati yao, 445 wana ajira za kudumu.Katika hatua nyingine, Meneja Biashara na Uhusiano wa Kiwanda cha Good Will cha wilayani Mkuranga, Msafiri Figa alipozungumza na waandishi, alieleza changamoto ya ukosefu wa wataalamu wazawa wa kuendesha mitambo. Alisema kiwanda hicho kinachozalisha vigae kilichopo kata ya Nyamatwa, Tarafa ya Mkamba, wamekuwa wakilazimika kuajiri wataalamu kutoka nje ya nchi. Hata hivyo, alisema utegemezi wa wataalamu wa nje unakuwa na changamoto pale wanapochelewa kupata mrejesho kutoka mamlaka zinazotoa vibali vya kazi.“Machi mwaka huu tulifunga uzalishaji kwa siku 40 baada ya wataalamu kuzuiwa kubaki nchini,” alisema Figa.Taarifa za mkoa zinaonesha mkoa wa Pwani una jumla ya viwanda 1,192 ambavyo kati yake, vikubwa ni 56, vya kati 85, vidogo 350 na vidogo zaidi 701. Kwa mujibu wa mkuu wa mkoa wa Pwani, Evarist Ndikilo, uwekezaji wa viwanda umezalisha ajira zipatazo 90,000.Mkoa wa Pwani unaundwa na halmashauri tisa za Kibaha Mji, Kibaha Vijijini, Bagamoyo, Chalinze, Kisarawe, Mkuranga, Kibiti, Rufiji na Mafia.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- MAMLAKA ya Elimu na Mafunzo ya Ufundi Stadi (Veta) imeshauriwa kutengeneza mitaala itakayokidhi mahitaji ya raslimali watu viwandani.Ushauri huo ulitolewa na Meneja Raslimali Watu wa Kampuni ya Hill iliyopo wilayani Bagamoyo, Edwin Muimbula. Akizungumza na waandishi wa habari kutoka kampuni ya magazeti ya serikali ya Tanzania Standard Newspapers (TSN) iliyokuwa kiwandani hapo hivi karibuni, alisema upo uhitaji mkubwa wa wataalamu wa ndani wa kazi za viwandani.Hill Group inaendesha viwanda vinavyozalisha bidhaa tofauti ikiwamo maji ya kunywa ya Hill Water, vifungashio na vyakula vya mifugo. Alisema katika kukidhi hilo, serikali kupitia Veta haina budi kutengeneza mitaala itakayosaidia kupata wataalamu kulingana na uzalishaji husika wa kiwanda.“Tunaomba wachukue mawazo kutoka kwa wekezaji mbalimbali; watengeneze aina ya mitaala kuligana na uzalishaji unaofanyika,” alisema Muimbula.Alisema mitaala husika itasaidia kupata wafanyakazi wenye uwezo wa kazi na siyo nadharia. Hill Group ni miongoni mwa viwanda vikubwa mkoani Pwani kilichoajiri wafanyakazi 519 ambao kati yao, 445 wana ajira za kudumu.Katika hatua nyingine, Meneja Biashara na Uhusiano wa Kiwanda cha Good Will cha wilayani Mkuranga, Msafiri Figa alipozungumza na waandishi, alieleza changamoto ya ukosefu wa wataalamu wazawa wa kuendesha mitambo. Alisema kiwanda hicho kinachozalisha vigae kilichopo kata ya Nyamatwa, Tarafa ya Mkamba, wamekuwa wakilazimika kuajiri wataalamu kutoka nje ya nchi. Hata hivyo, alisema utegemezi wa wataalamu wa nje unakuwa na changamoto pale wanapochelewa kupata mrejesho kutoka mamlaka zinazotoa vibali vya kazi.“Machi mwaka huu tulifunga uzalishaji kwa siku 40 baada ya wataalamu kuzuiwa kubaki nchini,” alisema Figa.Taarifa za mkoa zinaonesha mkoa wa Pwani una jumla ya viwanda 1,192 ambavyo kati yake, vikubwa ni 56, vya kati 85, vidogo 350 na vidogo zaidi 701. Kwa mujibu wa mkuu wa mkoa wa Pwani, Evarist Ndikilo, uwekezaji wa viwanda umezalisha ajira zipatazo 90,000.Mkoa wa Pwani unaundwa na halmashauri tisa za Kibaha Mji, Kibaha Vijijini, Bagamoyo, Chalinze, Kisarawe, Mkuranga, Kibiti, Rufiji na Mafia. ### Response: KITAIFA ### End