Datasets:

derekiya

/

swahili_news_categorize

like 0

Gurian Adolf – Sumbawanga MKAZI wa Kijiji cha Ninga, Wilaya ya Kalambo mkoani Rukwa, Steven Kalunga (29), amefariki dunia katika Kijiji cha Miangalua wilayani Sumbawanga wakati akiwa katika jaribio la kuiba pikipiki na fedha. Akizungumza na waandishi wa habari jana, Kamanda wa Polisi Mkoa wa Rukwa, Jastin Masejo, alisema kuwa tukio hilo lilitokea Machi 17, saa 2 usiku katika kijiji hicho. Kamanda Masejo alisema kuwa siku ya tukio hilo Kalunga akiwa na mwenzake ambaye jina lake halikufahamika mara moja, walitega waya mgumu barabarani ambapo mwendesha pikipiki aliyefahamika kwa jina la Joseph Kachingwe alipata ajali na kuanguka kutokana na mtego huo. Baada ya mwendesha pikipiki huyo kuanguka na kuumia, ndipo Kalunga na mwenzake huyo waliweza kumvamia na kumpora fedha kiasi cha Sh milioni 1.5 pamoja na pikipiki yake yenye namba za usajili MC 617 CCG na kuipanda kisha kukimbia nayo. Kachingwe alifanikiwa kuinuka na kupiga kelele za kuomba msaada ndipo kundi la watu walipojitokeza kwa lengo la kumsaidia na walianza kuwafukuza watuhumiwa na kutokana na kuwa na mwendo kasi mkubwa walipata ajali na kuanguka. “Katika ajali hiyo, Kalunga aliumia vibaya ndipo walipomkamata na kumkimbiza Kituo cha Afya Laela, lakini alifariki dunia wakati akiendelea kutibiwa, huku mtuhumiwa mwingine alifanikiwa kukimbia na fedha ambazo walizipora,” alisema Kamanda Masajo. Alisema kuwa juhudi za kumtafuta mtuhumiwa aliyekimbia bado zinaendelea ili afikishwe mahakamani kwa mujibu wa sheria.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Gurian Adolf – Sumbawanga MKAZI wa Kijiji cha Ninga, Wilaya ya Kalambo mkoani Rukwa, Steven Kalunga (29), amefariki dunia katika Kijiji cha Miangalua wilayani Sumbawanga wakati akiwa katika jaribio la kuiba pikipiki na fedha. Akizungumza na waandishi wa habari jana, Kamanda wa Polisi Mkoa wa Rukwa, Jastin Masejo, alisema kuwa tukio hilo lilitokea Machi 17, saa 2 usiku katika kijiji hicho. Kamanda Masejo alisema kuwa siku ya tukio hilo Kalunga akiwa na mwenzake ambaye jina lake halikufahamika mara moja, walitega waya mgumu barabarani ambapo mwendesha pikipiki aliyefahamika kwa jina la Joseph Kachingwe alipata ajali na kuanguka kutokana na mtego huo. Baada ya mwendesha pikipiki huyo kuanguka na kuumia, ndipo Kalunga na mwenzake huyo waliweza kumvamia na kumpora fedha kiasi cha Sh milioni 1.5 pamoja na pikipiki yake yenye namba za usajili MC 617 CCG na kuipanda kisha kukimbia nayo. Kachingwe alifanikiwa kuinuka na kupiga kelele za kuomba msaada ndipo kundi la watu walipojitokeza kwa lengo la kumsaidia na walianza kuwafukuza watuhumiwa na kutokana na kuwa na mwendo kasi mkubwa walipata ajali na kuanguka. “Katika ajali hiyo, Kalunga aliumia vibaya ndipo walipomkamata na kumkimbiza Kituo cha Afya Laela, lakini alifariki dunia wakati akiendelea kutibiwa, huku mtuhumiwa mwingine alifanikiwa kukimbia na fedha ambazo walizipora,” alisema Kamanda Masajo. Alisema kuwa juhudi za kumtafuta mtuhumiwa aliyekimbia bado zinaendelea ili afikishwe mahakamani kwa mujibu wa sheria. ### Response: KITAIFA ### End

NAIROBI, KENYA NAIBU Rais William Ruto ametakiwa kuilipa fidia Mamlaka ya Anga ya Kenya (KCAA) kwa kupora kiwanja cha wakala huyo wa serikali, ambamo amejenga hoteli yake ya kifahari ya Weston. Katika siku yake ya mwisho kama Makamu Mwenyekiti wa Tume ya Taifa ya Ardhi (NLC), Abigael Mbagaya alisema kwa mujibu wa maamuzi yao, mmiliki wa Hoteli ya Weston anapaswa kulipa fidia kwa watu wa Kenya kwa thamani ya sasa ya ardhi hiyo. “Fidia hizo zitaiwezesha KCAA kununua ardhi ya ukubwa kama huo katika eneo jirani,” Mbagaya alisema wakati wa mahojiano na kituo cha televisheni cha Citizen mjini hapa juzi. Maneno yake ni kinyume na yale, ambayo Dk. Ruto, aliyasema kuwa mmiliki wa awali aliyemuuzia ardhi hiyo ndiye atakayelipa fidia. “Mipango ya fidia imepangwa kikatiba kurudisha ardhi kwa Mamlaka ya Anga ya Kenya kwa kuwabana wale waliotuuzia ardhi walipe,” Ruto alikaririwa akisema katika mahojiano na Shirika la Utangazaji la Uingereza (BBC). Katika mahojiano hayo, Dk Ruto kwa mara ya kwanza alikiri kuwa ardhi hiyo ilipatikana isivyo halali, akisema Weston ni mnunuzi asiye na hatia kwa vile aliipata kutoka mtu mwingine aliyeimiliki kiharamu.   Hata hivyo, Mbagaya alisema si jukumu la NLC kuanza kuwasaka wamiliki wa awali wa ardhi hiyo yenye utata. “Weston lazima ilipe fidia. Iwapo Dk. Ruto anataka, anaweza kuwasaka watu waliomuuzia ardhi hiyo. Hicho ndicho tunachofanya,” alisema. “Je, tunaweza kuingia msituni kuwatafuta wamiliki wa awali? Hapana, jukumu letu ni kuwaendea waliopo sasa. Na hao wanaweza kuwasaka wenyewe wale wa awali,” alisema Mbagaya alisema NLC , ambayo muhula wake wa miaka sita chini ya uenyekiti wa Dk Muhammad Swazuri ulimalizika siku hiyo ya juzi, imeshakabidhi wataalamu kazi ya kutathimini thamani ya Weston kwa kuangalia kiasi gani wanatakiwa kulipa fidia. “Tumewaamuru wataalamu wafanya tathimini kwa kiwango cha sasa cha soko,” alisema. Alipoulizwa sababu ya Weston kutobomolewa kama ilivyotokea majengo mengine yaliyopatikana isivyo halali mjini Nairobi, Mbagaya alisema kila kesi iliamuriwa kwa vigezo vyake. Hata hivyo, uamuzi wa NLC dhidi ya Ruto haukufurahisha wengi kwa kile kinachodaiwa kumlinda, lakini Mbagaya ameutetea kuwa umefanyika kwa mujibu wa sheria.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NAIROBI, KENYA NAIBU Rais William Ruto ametakiwa kuilipa fidia Mamlaka ya Anga ya Kenya (KCAA) kwa kupora kiwanja cha wakala huyo wa serikali, ambamo amejenga hoteli yake ya kifahari ya Weston. Katika siku yake ya mwisho kama Makamu Mwenyekiti wa Tume ya Taifa ya Ardhi (NLC), Abigael Mbagaya alisema kwa mujibu wa maamuzi yao, mmiliki wa Hoteli ya Weston anapaswa kulipa fidia kwa watu wa Kenya kwa thamani ya sasa ya ardhi hiyo. “Fidia hizo zitaiwezesha KCAA kununua ardhi ya ukubwa kama huo katika eneo jirani,” Mbagaya alisema wakati wa mahojiano na kituo cha televisheni cha Citizen mjini hapa juzi. Maneno yake ni kinyume na yale, ambayo Dk. Ruto, aliyasema kuwa mmiliki wa awali aliyemuuzia ardhi hiyo ndiye atakayelipa fidia. “Mipango ya fidia imepangwa kikatiba kurudisha ardhi kwa Mamlaka ya Anga ya Kenya kwa kuwabana wale waliotuuzia ardhi walipe,” Ruto alikaririwa akisema katika mahojiano na Shirika la Utangazaji la Uingereza (BBC). Katika mahojiano hayo, Dk Ruto kwa mara ya kwanza alikiri kuwa ardhi hiyo ilipatikana isivyo halali, akisema Weston ni mnunuzi asiye na hatia kwa vile aliipata kutoka mtu mwingine aliyeimiliki kiharamu.   Hata hivyo, Mbagaya alisema si jukumu la NLC kuanza kuwasaka wamiliki wa awali wa ardhi hiyo yenye utata. “Weston lazima ilipe fidia. Iwapo Dk. Ruto anataka, anaweza kuwasaka watu waliomuuzia ardhi hiyo. Hicho ndicho tunachofanya,” alisema. “Je, tunaweza kuingia msituni kuwatafuta wamiliki wa awali? Hapana, jukumu letu ni kuwaendea waliopo sasa. Na hao wanaweza kuwasaka wenyewe wale wa awali,” alisema Mbagaya alisema NLC , ambayo muhula wake wa miaka sita chini ya uenyekiti wa Dk Muhammad Swazuri ulimalizika siku hiyo ya juzi, imeshakabidhi wataalamu kazi ya kutathimini thamani ya Weston kwa kuangalia kiasi gani wanatakiwa kulipa fidia. “Tumewaamuru wataalamu wafanya tathimini kwa kiwango cha sasa cha soko,” alisema. Alipoulizwa sababu ya Weston kutobomolewa kama ilivyotokea majengo mengine yaliyopatikana isivyo halali mjini Nairobi, Mbagaya alisema kila kesi iliamuriwa kwa vigezo vyake. Hata hivyo, uamuzi wa NLC dhidi ya Ruto haukufurahisha wengi kwa kile kinachodaiwa kumlinda, lakini Mbagaya ameutetea kuwa umefanyika kwa mujibu wa sheria. ### Response: KIMATAIFA ### End

KOCHA Mkuu wa mabingwa wa Ligi Kuu Tanzania Bara, Patrick Aussems amewapoza wapenzi wa timu hiyo na kuwataka kutokata tamaa kwani bado wana nafasi ya kufanya vizuri katika Ligi ya Mabingwa wa Afrika licha ya kufungwa mabao 10 katika mechi mbili.Simba ilifungwa mabao 5-0 na AS Vita ya Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo kabla ya kufungwa idadi kama hiyo ya magoli na Al Ahly ya Misri na hivyo kubaki na pointi tatu tu baada ya mechi tatu kufuatia kushinda 3-0 katika mchezo wa kwanza uliofanyika nyumbani dhidi ya JS Saoura ya Algeria.Akizungumza jijini Dar es Salaam, kocha huyo alisema katika mechi hizo mbili ametambua matatizo ya timu yao na anayafanyia kazi na timu hiyo itakuwa vizuri katika kipindi kifupi hata kabla ya kurudiana na Al Ahly Jumanne jijini Dar es Salaam.Alisema atahakikisha wachezaji wake wanakuwa vizuri na wanaondoka na pointi zote sita kutoka katika mechi mbili zilizobaki, ambazo watachezea kwenye Uwanja wa Taifa huku moja iliyobaki ndio itapigwa ugenini.Licha ya kupoteza michezo hiyo, lakini kocha huyo Mbelgiji bado ana matumaini ya kusonga mbele na kuwataka wachezaji wao kutokata tamaa na kujitokeza kwa wingi kuwashangilia siku hiyo.Alisema pamoja na kupoteza mechi mbili, lakini kundi lao bado liko wazi kwa timu zote kuweza kufuzu kwa hatua ya robo fainali kutokana na kutopishana kwa pointi nyingi.“ Niwaambie tuu mashabiki na wapenzi wa timu ya Simba waendelee kuiunga mkono timu yao na wasikatishwe tamaa baada ya kupoteza michezo miwili ugenini, bado tuna nafasi kwani michezo miwili ya hapa nyumbani naamini tutafanya vizuri,” alisema kocha huyo.Simba ambayo imepangwa kwenye Kundi D hadi sasa ni timu pekee iliyoruhusu idadi ya mabao mengi wamefikisha 10 katika mechi mbili walizocheza dhidi ya Al Ahly na Vita. Aussems aliwaomba mashabiki wa timu hiyo kuwa mstari kujitokeza kwa wingi Uwanja wa Taifa kuwasapoti ili kuwatia nguvu wachezaji wakati wakabiliana na timu bora kabisa barani Afrika.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- KOCHA Mkuu wa mabingwa wa Ligi Kuu Tanzania Bara, Patrick Aussems amewapoza wapenzi wa timu hiyo na kuwataka kutokata tamaa kwani bado wana nafasi ya kufanya vizuri katika Ligi ya Mabingwa wa Afrika licha ya kufungwa mabao 10 katika mechi mbili.Simba ilifungwa mabao 5-0 na AS Vita ya Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo kabla ya kufungwa idadi kama hiyo ya magoli na Al Ahly ya Misri na hivyo kubaki na pointi tatu tu baada ya mechi tatu kufuatia kushinda 3-0 katika mchezo wa kwanza uliofanyika nyumbani dhidi ya JS Saoura ya Algeria.Akizungumza jijini Dar es Salaam, kocha huyo alisema katika mechi hizo mbili ametambua matatizo ya timu yao na anayafanyia kazi na timu hiyo itakuwa vizuri katika kipindi kifupi hata kabla ya kurudiana na Al Ahly Jumanne jijini Dar es Salaam.Alisema atahakikisha wachezaji wake wanakuwa vizuri na wanaondoka na pointi zote sita kutoka katika mechi mbili zilizobaki, ambazo watachezea kwenye Uwanja wa Taifa huku moja iliyobaki ndio itapigwa ugenini.Licha ya kupoteza michezo hiyo, lakini kocha huyo Mbelgiji bado ana matumaini ya kusonga mbele na kuwataka wachezaji wao kutokata tamaa na kujitokeza kwa wingi kuwashangilia siku hiyo.Alisema pamoja na kupoteza mechi mbili, lakini kundi lao bado liko wazi kwa timu zote kuweza kufuzu kwa hatua ya robo fainali kutokana na kutopishana kwa pointi nyingi.“ Niwaambie tuu mashabiki na wapenzi wa timu ya Simba waendelee kuiunga mkono timu yao na wasikatishwe tamaa baada ya kupoteza michezo miwili ugenini, bado tuna nafasi kwani michezo miwili ya hapa nyumbani naamini tutafanya vizuri,” alisema kocha huyo.Simba ambayo imepangwa kwenye Kundi D hadi sasa ni timu pekee iliyoruhusu idadi ya mabao mengi wamefikisha 10 katika mechi mbili walizocheza dhidi ya Al Ahly na Vita. Aussems aliwaomba mashabiki wa timu hiyo kuwa mstari kujitokeza kwa wingi Uwanja wa Taifa kuwasapoti ili kuwatia nguvu wachezaji wakati wakabiliana na timu bora kabisa barani Afrika. ### Response: MICHEZO ### End

NEW YORK, MAREKANI MCHEKESHAJI maarufu nchini Marekani, Eddie Murphy, ametangaza anatarajia mtoto wake wa 10 siku za hivi karibuni. Staa huyo mwenye umri wa miaka 57, amedai baada ya kufanya vipimo na mke wake, Paige Butcher, wamegundua kuwa mtoto huyo ni wakiume na wanamtarajia kumpata Desemba mwaka huu. Hata hivyo, mtoto huyo atakuwa wa pili kwa wawili hao tangu walipofunga ndoa 2012, lakini watoto wengine nane aliwapata kwa mama wengine. “Nina furaha kuona napata mtoto mwingine wa kiume, wote kwa ujumla tuna furaha, hivyo familia inazidi kuwa kubwa kama tulivyopanga,” alisema msanii huyo. Mtoto wa kwanza wa wawili hao walimpata tangu Mei 2016 na kumpa jina la Izzy.

BURUDANI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NEW YORK, MAREKANI MCHEKESHAJI maarufu nchini Marekani, Eddie Murphy, ametangaza anatarajia mtoto wake wa 10 siku za hivi karibuni. Staa huyo mwenye umri wa miaka 57, amedai baada ya kufanya vipimo na mke wake, Paige Butcher, wamegundua kuwa mtoto huyo ni wakiume na wanamtarajia kumpata Desemba mwaka huu. Hata hivyo, mtoto huyo atakuwa wa pili kwa wawili hao tangu walipofunga ndoa 2012, lakini watoto wengine nane aliwapata kwa mama wengine. “Nina furaha kuona napata mtoto mwingine wa kiume, wote kwa ujumla tuna furaha, hivyo familia inazidi kuwa kubwa kama tulivyopanga,” alisema msanii huyo. Mtoto wa kwanza wa wawili hao walimpata tangu Mei 2016 na kumpa jina la Izzy. ### Response: BURUDANI ### End

Uongozi wa Simba ulimsimamisha kwa muda wa mwezi mmoja na kumvua cheo cha unahodha msaidizi kwa madai ya utovu wa nidhamu aliouonesha kwa Mayanja.Akizungumza na gazeti hili hivi karibuni, Isihaka anayeichezea Simba akitokea kikosi cha vijana cha timu hiyo, alisema mgogoro na kocha wake umechangia kuporomoka kwa kiwango chake kutokana na kuwa nje ya timu kwa muda ambao ulisababisha akose vitu vingi ambavyo wenzake walifundishwa.“Kilichonitokea hadi kusimamishwa na uongozi ni kitu kibaya ambacho nisingependa mchezaji mwenzangu yeyote kimtokee, ukweli nilimkosea kocha, nimemuomba msamaha baada ya kulitambua kosa langu na sasa nimerudi kundini nikiwa sina kinyongo na kocha. “Lengo langu likiwa ni kushirikiana naye ili kuona namna gani tunaweza kuwa mabingwa msimu huu,” alisema Isihaka.Beki huyo ambaye kwa sasa amenyoa rasta zake, alisema hivi sasa yupo tayari kumsikiliza na kufanya kila atakachoelekezwa na kocha huyo, akiamini ndiyo njia pekee ya kupata mafanikio.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Uongozi wa Simba ulimsimamisha kwa muda wa mwezi mmoja na kumvua cheo cha unahodha msaidizi kwa madai ya utovu wa nidhamu aliouonesha kwa Mayanja.Akizungumza na gazeti hili hivi karibuni, Isihaka anayeichezea Simba akitokea kikosi cha vijana cha timu hiyo, alisema mgogoro na kocha wake umechangia kuporomoka kwa kiwango chake kutokana na kuwa nje ya timu kwa muda ambao ulisababisha akose vitu vingi ambavyo wenzake walifundishwa.“Kilichonitokea hadi kusimamishwa na uongozi ni kitu kibaya ambacho nisingependa mchezaji mwenzangu yeyote kimtokee, ukweli nilimkosea kocha, nimemuomba msamaha baada ya kulitambua kosa langu na sasa nimerudi kundini nikiwa sina kinyongo na kocha. “Lengo langu likiwa ni kushirikiana naye ili kuona namna gani tunaweza kuwa mabingwa msimu huu,” alisema Isihaka.Beki huyo ambaye kwa sasa amenyoa rasta zake, alisema hivi sasa yupo tayari kumsikiliza na kufanya kila atakachoelekezwa na kocha huyo, akiamini ndiyo njia pekee ya kupata mafanikio. ### Response: MICHEZO ### End

Walter  Mguluchuma Katavi . MKAZI wa Kijiji cha Majimoto wilayani Mlele mkoani Katavi, jina lake limehifadhiwa mwenye umri wa miaka 22, anadaiwa kubakwa na muuguzi wa   wa kituo cha afya Mamba, Abednego Alfred (32), wakiwa ndani ya chumba cha  kujifungulia. Akizungumza na waandishi wa habari ofisini kwake jana, Kamanda wa Polisi wa Mkoa wa Katavi,Benjamin Kuzaga  alisema tukio hilo la kinyama na la kikatili  lilitokea Desemba  18, mwaka huu saa 2 usiku katika chumba cha kujifungulia wajawazito.  Alisema siku ya tukio, mwanamke huyo  alipatwa na uchungu wa kujifungua baada ya siku zake kutimia, alitoka nyumbani kwake Majimoto  kwenda kupata huduma kituoni hapo, huku akisindikizwa na mama yake mzazi . Baada ya kufika kituoni alipokelewa na    Alfred ambaye aliyekuwa muuguzi wa zamu siku hiyo. Alisema muuguzi alianza kumpatia huduma ya uzazi, lakini mwathirika wa tukio hilo alihisi  hali isiyo ya kawaida  sehemu zake za siri  hali ambayo ilimfanya ashituke . Alisema  baada ya kubaini hilo na kuingiliwa licha ya kuwa hatua za mwisho kujifungua alipiga kelele. Alisema baada  kuona hivyo,  mjamzito aliamua  kuinuka  kitandani  na kwenda  moja kwa moja  kutoa taarifa  kwa  mama yake mzazi, Mektilida  Deogratius  ambaye alitoa taarifa kwa uongozi wa kituo. Mtuhumiwa baada ya kufanya kitendo hicho, alitokomea kusikojulikana, lakini polisi kwa kushirikiana na walifanikiwa kumkamata.  Kamanda Kuzaga, alisema  mtuhumiwa   anaendelea kushikiriwa na anatarajiwa  kufikishwa mahakamani  wakati wowote  ili akajibu  tuhuma hizo.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Walter  Mguluchuma Katavi . MKAZI wa Kijiji cha Majimoto wilayani Mlele mkoani Katavi, jina lake limehifadhiwa mwenye umri wa miaka 22, anadaiwa kubakwa na muuguzi wa   wa kituo cha afya Mamba, Abednego Alfred (32), wakiwa ndani ya chumba cha  kujifungulia. Akizungumza na waandishi wa habari ofisini kwake jana, Kamanda wa Polisi wa Mkoa wa Katavi,Benjamin Kuzaga  alisema tukio hilo la kinyama na la kikatili  lilitokea Desemba  18, mwaka huu saa 2 usiku katika chumba cha kujifungulia wajawazito.  Alisema siku ya tukio, mwanamke huyo  alipatwa na uchungu wa kujifungua baada ya siku zake kutimia, alitoka nyumbani kwake Majimoto  kwenda kupata huduma kituoni hapo, huku akisindikizwa na mama yake mzazi . Baada ya kufika kituoni alipokelewa na    Alfred ambaye aliyekuwa muuguzi wa zamu siku hiyo. Alisema muuguzi alianza kumpatia huduma ya uzazi, lakini mwathirika wa tukio hilo alihisi  hali isiyo ya kawaida  sehemu zake za siri  hali ambayo ilimfanya ashituke . Alisema  baada ya kubaini hilo na kuingiliwa licha ya kuwa hatua za mwisho kujifungua alipiga kelele. Alisema baada  kuona hivyo,  mjamzito aliamua  kuinuka  kitandani  na kwenda  moja kwa moja  kutoa taarifa  kwa  mama yake mzazi, Mektilida  Deogratius  ambaye alitoa taarifa kwa uongozi wa kituo. Mtuhumiwa baada ya kufanya kitendo hicho, alitokomea kusikojulikana, lakini polisi kwa kushirikiana na walifanikiwa kumkamata.  Kamanda Kuzaga, alisema  mtuhumiwa   anaendelea kushikiriwa na anatarajiwa  kufikishwa mahakamani  wakati wowote  ili akajibu  tuhuma hizo. ### Response: KITAIFA ### End

HUKU mastaa wakianza kuwasili tayari kwa maandalizi ya wiki ya mwananchi, imefahamika mabingwa wa kihostoria Yanga wataweka kambi mkoani Morogoro kujiandaa na wiki hiyo.Wiki ya Mwananchi itafanyika Julai 27 Uwanja wa Taifa Dar es Salaam ambapo Yanga itatambulisha nyota wake wapya kwenye mchezo wa kirafiki na moja ya vigogo wa soka barani Afrika.Kuelekea wiki hiyo ya mwananchi tayari baadhi ya nyota wa kulipwa wameanza kuwasili na ambapo imefahamika wataelekea mkoani Morogoro kesho kuanza mazoezi rasmi kujiandaa na tukio hilo kubwa kwa klabu hiyo.Mratibu wa Yanga Hafidhi Saleh aliliambia Habari Leo kuwa klabu hiyo itaweka kambi ya wiki mbili mkoani Morogoro kujiandaa na wiki ya mwananchi na msimu mpya wa Ligi Kuu ya Tanzania Bara.Aidha, Saleh aliweka wazi kuwa nyota wawili wa kimataifa wa Rwanda Issa Bigirimana na Patricky ‘Papy’ Sibomana waliwasili tayari kuungana na kikosi cha timu hiyo mkoani Morogoro.“Wachezaji wengi wameshawasili na wanaendelea kuja mpaka kesho (leo) watakuwa wamekamilika na Jumatatu tutakwenda Morogoro kuweka kambi ya maandalizi,”alisema.Nyota wengine waliosajiliwa ukiachilia mbali hao wa juu, ni beki Ally Sonso, Ally Ally, Balama Mapinduzi, Lamine Moro, Abdulaziz Makame, Mustapha Suleiman na Sadney Ukhrob.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- HUKU mastaa wakianza kuwasili tayari kwa maandalizi ya wiki ya mwananchi, imefahamika mabingwa wa kihostoria Yanga wataweka kambi mkoani Morogoro kujiandaa na wiki hiyo.Wiki ya Mwananchi itafanyika Julai 27 Uwanja wa Taifa Dar es Salaam ambapo Yanga itatambulisha nyota wake wapya kwenye mchezo wa kirafiki na moja ya vigogo wa soka barani Afrika.Kuelekea wiki hiyo ya mwananchi tayari baadhi ya nyota wa kulipwa wameanza kuwasili na ambapo imefahamika wataelekea mkoani Morogoro kesho kuanza mazoezi rasmi kujiandaa na tukio hilo kubwa kwa klabu hiyo.Mratibu wa Yanga Hafidhi Saleh aliliambia Habari Leo kuwa klabu hiyo itaweka kambi ya wiki mbili mkoani Morogoro kujiandaa na wiki ya mwananchi na msimu mpya wa Ligi Kuu ya Tanzania Bara.Aidha, Saleh aliweka wazi kuwa nyota wawili wa kimataifa wa Rwanda Issa Bigirimana na Patricky ‘Papy’ Sibomana waliwasili tayari kuungana na kikosi cha timu hiyo mkoani Morogoro.“Wachezaji wengi wameshawasili na wanaendelea kuja mpaka kesho (leo) watakuwa wamekamilika na Jumatatu tutakwenda Morogoro kuweka kambi ya maandalizi,”alisema.Nyota wengine waliosajiliwa ukiachilia mbali hao wa juu, ni beki Ally Sonso, Ally Ally, Balama Mapinduzi, Lamine Moro, Abdulaziz Makame, Mustapha Suleiman na Sadney Ukhrob. ### Response: MICHEZO ### End

Na SHOMARI BINDA MBUNGE wa   Musoma Vijijini, Profesa Sospeter Muhongo, amegawa bure kilo 6,318 za mbegu za alizeti na ufuta   zenye thamani ya zaidi ya Sh milioni 24 kwa wakulima 4000 wa jimbo lake kama mazao ya  iashara   waweze kuondokana na umasikini. Mbegu hizo alizigawa kwenye vituo vitano  vya kata za Bulinga, Suguti, Bugwema, Tegeruka na Nyegina. Alisema huo ni msimu wa tatu wa kugawa mbegu bure kwa wakulima kwenye jimbo lake ikiwa ni jitihada za kuwawezesha wananchi kiuchumi. Alisema msimu huu utakuwa na tofauti ambako hatua hiyo  itasimamiwa na mkuu wa wilaya ya Musoma kuhakikisha wakulima wanaopata mbegu hizo wanapanda na kufuatiliwa mashamba yao kuona mafanikio yanapatikana. Muhongo alisema lengo ni jema la kugawa mbegu kwa wananchi vijijini. Hata hivyo alisema  wapo wanaopokea mbegu hizo lakini wanashindwa kuzipanda hivyo msimu huu kutakuwa na usimamizi mzuri na ufuatiliaji kupitia ofisi ya mkuu wa wilaya na maofisa kilimo wa halmashauri ya Musoma. “Nimekuwa nigawa mbegu hizi hususani za alizeti kwa misimu miwili bure kwa wananchi lakini nashukuru kipindi hiki halmashauri ya Musoma nayo imechangia kwa kuleta mbegu za ufuta na hii yote ni kuwajali nyie wananchi muweze kuondokana na umasikini. “Kipindi cha nyuma mlikuwa mkijisimamia wenyewe lakini kipindi hiki hatua nzima ikiwa ni pamoja na ufuatiliaji utafanywa na mkuu wa wilaya ambaye nimeafuatana  naye   kuhakikisha mbegu zinazogawiwa zinapandwa na kuleta tija kwa wananchi,”alisema Muhongo. Mkuu wa Wilaya ya Musoma, Dk. Vicent Naano, alisema katika kuhakikisha ufuatiliaji wa karibu unafanikiwa kila mkulima atakayepata mbegu hizo ataandikwa jina na kutoa mawasiliano yake ikiwemo eneo la shamba lake lilipo waweze kufuatiliwa na kukagua mashamba yao. Alisema   Profesa  Muhongo, amekuwa akifanya jitihada kubwa katika kuwainua wakulima na kuona wanapata mafanikio hivyo serikali itafuatilia na kuunga mkono juhudi hizo ikiwa ni pamoja na kutoa ushauri na elimu kwa wakulima. Naano alisema ni gharama kubwa ambazo zimetumika kununua mbegu hizo na kugawiwa wakulima. Aliwaonya wakulima ambao  hawataweza kupanda mbegu hizo kuacha kuzichukua na kuwaachia wenye mahitaji.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na SHOMARI BINDA MBUNGE wa   Musoma Vijijini, Profesa Sospeter Muhongo, amegawa bure kilo 6,318 za mbegu za alizeti na ufuta   zenye thamani ya zaidi ya Sh milioni 24 kwa wakulima 4000 wa jimbo lake kama mazao ya  iashara   waweze kuondokana na umasikini. Mbegu hizo alizigawa kwenye vituo vitano  vya kata za Bulinga, Suguti, Bugwema, Tegeruka na Nyegina. Alisema huo ni msimu wa tatu wa kugawa mbegu bure kwa wakulima kwenye jimbo lake ikiwa ni jitihada za kuwawezesha wananchi kiuchumi. Alisema msimu huu utakuwa na tofauti ambako hatua hiyo  itasimamiwa na mkuu wa wilaya ya Musoma kuhakikisha wakulima wanaopata mbegu hizo wanapanda na kufuatiliwa mashamba yao kuona mafanikio yanapatikana. Muhongo alisema lengo ni jema la kugawa mbegu kwa wananchi vijijini. Hata hivyo alisema  wapo wanaopokea mbegu hizo lakini wanashindwa kuzipanda hivyo msimu huu kutakuwa na usimamizi mzuri na ufuatiliaji kupitia ofisi ya mkuu wa wilaya na maofisa kilimo wa halmashauri ya Musoma. “Nimekuwa nigawa mbegu hizi hususani za alizeti kwa misimu miwili bure kwa wananchi lakini nashukuru kipindi hiki halmashauri ya Musoma nayo imechangia kwa kuleta mbegu za ufuta na hii yote ni kuwajali nyie wananchi muweze kuondokana na umasikini. “Kipindi cha nyuma mlikuwa mkijisimamia wenyewe lakini kipindi hiki hatua nzima ikiwa ni pamoja na ufuatiliaji utafanywa na mkuu wa wilaya ambaye nimeafuatana  naye   kuhakikisha mbegu zinazogawiwa zinapandwa na kuleta tija kwa wananchi,”alisema Muhongo. Mkuu wa Wilaya ya Musoma, Dk. Vicent Naano, alisema katika kuhakikisha ufuatiliaji wa karibu unafanikiwa kila mkulima atakayepata mbegu hizo ataandikwa jina na kutoa mawasiliano yake ikiwemo eneo la shamba lake lilipo waweze kufuatiliwa na kukagua mashamba yao. Alisema   Profesa  Muhongo, amekuwa akifanya jitihada kubwa katika kuwainua wakulima na kuona wanapata mafanikio hivyo serikali itafuatilia na kuunga mkono juhudi hizo ikiwa ni pamoja na kutoa ushauri na elimu kwa wakulima. Naano alisema ni gharama kubwa ambazo zimetumika kununua mbegu hizo na kugawiwa wakulima. Aliwaonya wakulima ambao  hawataweza kupanda mbegu hizo kuacha kuzichukua na kuwaachia wenye mahitaji. ### Response: KITAIFA ### End

Chanzo cha picha, Getty Images Mara ya mwisho tuliona Ligi ya Premia ilikuwa Jumapili, 13 Novemba, Manchester United iliponyakua bao la dakika za majeruhi dhidi ya  Fulham. Wiki sita zimepita, ambapo tumekuwa tukifuatilia matukio ya Qatar, ambapo Wales iliangukia kwenye hatua ya makundi na Uingereza ikakumbana na msiba wa penalti tena, kabla ya Argentina kunyanyua Kombe la Dunia la 2022. Tarehe 26 Desemba ligi kuu ya Uingereza inarejea, na iwapo tu ulikuwa umesahau jinsi tulivyoiacha, BBC Sport itakuletea kwa hatua hali tulivyoacha na ilivyo sasa . Chanzo cha picha, BBC Sport Arsenal wako mbele baada ya mechi 14 za kwanza za kampeni. Wamejikusanyia pointi 37, na kuwaacha katika mechi mbili pekee hadi sasa - kichapo chao pekee ni dhidi ya  Manchester United mapema Septemba. Baada ya kuanza vyema Ligi ya Premia, hii ni mara ya kwanza watakuwa kileleni wakati wa Krismasi tangu msimu wa 2007-08. Timu zote saba zilizoshinda michezo 12 kati ya 14 za kwanza zimeshinda taji la Ligi Kuu. Ishara nyingine nzuri kwa The Gunners ni timu iliyoongoza jedwali siku ya Krismasi imekuwa mabingwa katika misimu 10 kati ya 13 iliyopita. Katika mchezo wao wa kwanza nyuma watamenyana na West Ham kwenye Uwanja wa Emirates. Huku Manchester City inayoshika nafasi ya pili ikiwa haijacheza hadi Disemba 28 - huko Leeds - ushindi utaifanya The Gunners kuwa pointi nane mbele ya mabingwa. Newcastle - wapinzani wa kushtukiza katika mwisho wa jedwali - watakuwa Leicester mnamo Disemba 26 na watataka kuendelea na pale walipoishia. Ushindi wa sita mfululizo utawasogeza juu ya Manchester City na kuwa ya pili. Kuna timu chache katika nusu ya juu ambazo labda zimekuwa na muda wa kujiangalia wakati wa Kombe la Dunia kabla ya kurudi tena. Tottenham iliifunga Leeds kabla ya mapumziko, lakini ilikuwa imepoteza tatu kati ya nne za awali. Wanafungua safu  Jumatatu kwa mechi ya ugenini huko Brentford (12:30 GMT). Chelsea ya Graham Potter haijashinda katika mechi tano za Ligi Kuu ya Uingereza na walitumia mapumziko ya Kombe la Dunia katika mechi ya nane. Chanzo cha picha, BBC Sport Kwa ushahidi wa mechi 14 au zaidi za kwanza, vita vya kuteremka daraja msimu huu vinaweza kuwa wazi. Alama tisa pekee zinatenganisha timu 12 za chini kwenye kitengo, huku Wolves wakiinua kila mtu. Ni timu sita pekee ambazo zimewahi kuwa mkiani wakati wa Krismasi na kusalia juu - huku nusu ya hizo zikiwa katika kampeni tatu za kwanza za Ligi Kuu - lakini Wanderers watakuwa wanatafuta kukabiliana na mtindo huo na mtu mpya kwenye usukani. Julen Lopetegui alichukua usukani tarehe 14 Novemba na tayari analenga maboresho makubwa, ikiwa ni pamoja na katika kikosi chake, huku Mhispania huyo akitaka kusajiliwa kwa wachezaji sita wakati dirisha la uhamisho litakapofunguliwa tarehe 1 Januari. Southampton pia walifanya mabadiliko ya usimamizi muda mfupi kabla ya mapumziko, huku Nathan Jones akiwasili kutoka Luton kuchukua nafasi ya Ralph Hasenhuttl aliyetimuliwa huko St Mary's. The Saints wamepoteza michezo yao mitatu iliyopita na wako nafasi ya 19, pointi mbili kutoka kwa usalama. Labda inashangaza kuona hakuna vilabu vingine vinavyochagua kufanya mabadiliko, huku Kombe la Dunia likitoa kwa ufanisi kipindi kidogo cha kabla ya msimu wa katikati wa kampeni. Everton wamekwama na meneja Frank Lampard licha ya kukaa nafasi ya 17 nyuma ya vichapo viwili mfululizo, na David Moyes anasalia kuwa kocha wa West Ham ingawa wamepoteza watatu kwenye jedwali na kukaa pointi moja tu juu ya tatu za mwisho. Chanzo cha picha, Getty Images Kombe  kali la Dunia, la katikati ya msimu daima lilibeba hatari ya uchovu na majeraha kwa wachezaji. Viongozi Arsenal huenda wakaathirika zaidi kutokana na jeraha baya la goti lililompata mshambuliaji wa Brazil Gabriel Jesus. Inaweza kuwa mwishoni mwa Februari kabla hatujamuona tena uwanjani baada ya mwanzo mzuri wa wakati wake akiwa na The Gunners, ingawa moja ambayo ilimfanya kushindwa kufunga katika mechi sita za ligi kabla ya mapumziko. Kinyume chake, licha ya kuwa na wachezaji wengi kuliko klabu yoyote kwenye Kombe la Dunia wakiwa na wachezaji 16, Manchester City kwa sasa hawana majeruhi wa kuripoti. Wengi wa wawakilishi wao nchini Qatar walitoka katika mchuano hadi nusu fainali, na Julian Alvarez wa Argentina pekee ndiye aliyefanikiwa kupita nane bora. Kwa kuongezea, mfungaji bora wa Premier League Erling Haaland ameweza kupumzika kwa wiki tano, tayari kurejea na kujaribu kuongeza idadi yake ya mabao 18 katika michezo 13. Mshambulizi huyo wa Norway aliichezea City mechi yake ya kwanza tangu Novemba ilipofungwa na Brentford katika ushindi wa 2-0 wa kirafiki dhidi ya Girona mnamo Disemba 17, na kufunga, kama alivyofanya Mbelgiji Kevin de Bruyne. Nia ya dhati italipwa kwa ni wachezaji gani ambao walijeruhiwa kabla ya Kombe la Dunia watakuwa tayari kwa hatua tena. Wachezaji kama Reece James na Wesley Fofana huko Chelsea, mshambuliaji wa Newcastle Alexander Isak na Dominic Calvert-Lewin wa Everton wote wanaweza kurejea, ingawa mshambuliaji wa Liverpool Luis Diaz amefanyiwa upasuaji wa goti na anakabiliwa na miezi mitatu zaidi nje. Ili kujumuisha Kombe la Dunia katika msimu wa ndani, mechi sasa zitachezwa mara kwa mara ili mechi zote ziweze kutimizwa kwa wakati ufaao. Kati ya sasa na mwisho wa Januari kuna raundi tano za mechi za ligi kuu za Uingereza. Haya yote yanajiri baada ya vilabu vingine kushiriki Kombe la Carabao raundi ya nne, huku michezo hiyo ikifanyika Disemba 20-22. Aidha, raundi ya tatu ya Kombe la FA itachezwa Januari 6-9, kabla ya baadhi ya timu kurejea Ulaya katikati ya Februari.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Chanzo cha picha, Getty Images Mara ya mwisho tuliona Ligi ya Premia ilikuwa Jumapili, 13 Novemba, Manchester United iliponyakua bao la dakika za majeruhi dhidi ya  Fulham. Wiki sita zimepita, ambapo tumekuwa tukifuatilia matukio ya Qatar, ambapo Wales iliangukia kwenye hatua ya makundi na Uingereza ikakumbana na msiba wa penalti tena, kabla ya Argentina kunyanyua Kombe la Dunia la 2022. Tarehe 26 Desemba ligi kuu ya Uingereza inarejea, na iwapo tu ulikuwa umesahau jinsi tulivyoiacha, BBC Sport itakuletea kwa hatua hali tulivyoacha na ilivyo sasa . Chanzo cha picha, BBC Sport Arsenal wako mbele baada ya mechi 14 za kwanza za kampeni. Wamejikusanyia pointi 37, na kuwaacha katika mechi mbili pekee hadi sasa - kichapo chao pekee ni dhidi ya  Manchester United mapema Septemba. Baada ya kuanza vyema Ligi ya Premia, hii ni mara ya kwanza watakuwa kileleni wakati wa Krismasi tangu msimu wa 2007-08. Timu zote saba zilizoshinda michezo 12 kati ya 14 za kwanza zimeshinda taji la Ligi Kuu. Ishara nyingine nzuri kwa The Gunners ni timu iliyoongoza jedwali siku ya Krismasi imekuwa mabingwa katika misimu 10 kati ya 13 iliyopita. Katika mchezo wao wa kwanza nyuma watamenyana na West Ham kwenye Uwanja wa Emirates. Huku Manchester City inayoshika nafasi ya pili ikiwa haijacheza hadi Disemba 28 - huko Leeds - ushindi utaifanya The Gunners kuwa pointi nane mbele ya mabingwa. Newcastle - wapinzani wa kushtukiza katika mwisho wa jedwali - watakuwa Leicester mnamo Disemba 26 na watataka kuendelea na pale walipoishia. Ushindi wa sita mfululizo utawasogeza juu ya Manchester City na kuwa ya pili. Kuna timu chache katika nusu ya juu ambazo labda zimekuwa na muda wa kujiangalia wakati wa Kombe la Dunia kabla ya kurudi tena. Tottenham iliifunga Leeds kabla ya mapumziko, lakini ilikuwa imepoteza tatu kati ya nne za awali. Wanafungua safu  Jumatatu kwa mechi ya ugenini huko Brentford (12:30 GMT). Chelsea ya Graham Potter haijashinda katika mechi tano za Ligi Kuu ya Uingereza na walitumia mapumziko ya Kombe la Dunia katika mechi ya nane. Chanzo cha picha, BBC Sport Kwa ushahidi wa mechi 14 au zaidi za kwanza, vita vya kuteremka daraja msimu huu vinaweza kuwa wazi. Alama tisa pekee zinatenganisha timu 12 za chini kwenye kitengo, huku Wolves wakiinua kila mtu. Ni timu sita pekee ambazo zimewahi kuwa mkiani wakati wa Krismasi na kusalia juu - huku nusu ya hizo zikiwa katika kampeni tatu za kwanza za Ligi Kuu - lakini Wanderers watakuwa wanatafuta kukabiliana na mtindo huo na mtu mpya kwenye usukani. Julen Lopetegui alichukua usukani tarehe 14 Novemba na tayari analenga maboresho makubwa, ikiwa ni pamoja na katika kikosi chake, huku Mhispania huyo akitaka kusajiliwa kwa wachezaji sita wakati dirisha la uhamisho litakapofunguliwa tarehe 1 Januari. Southampton pia walifanya mabadiliko ya usimamizi muda mfupi kabla ya mapumziko, huku Nathan Jones akiwasili kutoka Luton kuchukua nafasi ya Ralph Hasenhuttl aliyetimuliwa huko St Mary's. The Saints wamepoteza michezo yao mitatu iliyopita na wako nafasi ya 19, pointi mbili kutoka kwa usalama. Labda inashangaza kuona hakuna vilabu vingine vinavyochagua kufanya mabadiliko, huku Kombe la Dunia likitoa kwa ufanisi kipindi kidogo cha kabla ya msimu wa katikati wa kampeni. Everton wamekwama na meneja Frank Lampard licha ya kukaa nafasi ya 17 nyuma ya vichapo viwili mfululizo, na David Moyes anasalia kuwa kocha wa West Ham ingawa wamepoteza watatu kwenye jedwali na kukaa pointi moja tu juu ya tatu za mwisho. Chanzo cha picha, Getty Images Kombe  kali la Dunia, la katikati ya msimu daima lilibeba hatari ya uchovu na majeraha kwa wachezaji. Viongozi Arsenal huenda wakaathirika zaidi kutokana na jeraha baya la goti lililompata mshambuliaji wa Brazil Gabriel Jesus. Inaweza kuwa mwishoni mwa Februari kabla hatujamuona tena uwanjani baada ya mwanzo mzuri wa wakati wake akiwa na The Gunners, ingawa moja ambayo ilimfanya kushindwa kufunga katika mechi sita za ligi kabla ya mapumziko. Kinyume chake, licha ya kuwa na wachezaji wengi kuliko klabu yoyote kwenye Kombe la Dunia wakiwa na wachezaji 16, Manchester City kwa sasa hawana majeruhi wa kuripoti. Wengi wa wawakilishi wao nchini Qatar walitoka katika mchuano hadi nusu fainali, na Julian Alvarez wa Argentina pekee ndiye aliyefanikiwa kupita nane bora. Kwa kuongezea, mfungaji bora wa Premier League Erling Haaland ameweza kupumzika kwa wiki tano, tayari kurejea na kujaribu kuongeza idadi yake ya mabao 18 katika michezo 13. Mshambulizi huyo wa Norway aliichezea City mechi yake ya kwanza tangu Novemba ilipofungwa na Brentford katika ushindi wa 2-0 wa kirafiki dhidi ya Girona mnamo Disemba 17, na kufunga, kama alivyofanya Mbelgiji Kevin de Bruyne. Nia ya dhati italipwa kwa ni wachezaji gani ambao walijeruhiwa kabla ya Kombe la Dunia watakuwa tayari kwa hatua tena. Wachezaji kama Reece James na Wesley Fofana huko Chelsea, mshambuliaji wa Newcastle Alexander Isak na Dominic Calvert-Lewin wa Everton wote wanaweza kurejea, ingawa mshambuliaji wa Liverpool Luis Diaz amefanyiwa upasuaji wa goti na anakabiliwa na miezi mitatu zaidi nje. Ili kujumuisha Kombe la Dunia katika msimu wa ndani, mechi sasa zitachezwa mara kwa mara ili mechi zote ziweze kutimizwa kwa wakati ufaao. Kati ya sasa na mwisho wa Januari kuna raundi tano za mechi za ligi kuu za Uingereza. Haya yote yanajiri baada ya vilabu vingine kushiriki Kombe la Carabao raundi ya nne, huku michezo hiyo ikifanyika Disemba 20-22. Aidha, raundi ya tatu ya Kombe la FA itachezwa Januari 6-9, kabla ya baadhi ya timu kurejea Ulaya katikati ya Februari. ### Response: MICHEZO ### End

NA VERONICA ROMWALD- DAR ES SALAAM     | HOSPITALI ya Taifa Muhimbili (MNH), imekiri kuharibika kwa moya ya mashine zake za CT-Scan hali inayolazimu wagonjwa kupimwa kwa kutumia mashine moja ambayo ni mpya. Mkuu wa Kitengo cha Mawasiliano ya Umma na Huduma kwa Wateja wa Muhimbili, Aminiel Aligaesha alithibitisha kuharibika kwa mashine hiyo jana, alipozungumza na MTANZANIA. “Ni kweli mashine yetu moja ya CT Scan, ile ambayo ilikuwa inatumika kwa muda mrefu hapa hospitalini imeharibika si chini ya miezi mitatu sasa,” alisema. Eligaesha alisema hivi sasa madaktari wanalazimika kuwafanyia uchunguzi wagonjwa katika mashine mpya iliyonunuliwa na Serikali miaka miwili iliyopita. “Hii mpya haina tatizo lolote, MOI (Taasisi ya Mifupa Muhimbili), wanatarajia kufunga CT-Scan mpya, tutakuwa tunashirikiana nao kuwachunguza wagonjwa,” alisema. Alipoulizwa iwapo pamoja na ushirikiano huo, Muhimbili itanunua mashine mpya nyingine ya CT-Scan, alisema hawana mpango huo kwa sasa. “Mashine hizi ni gharama kubwa mno, ni kati ya Sh. bilioni mbili hadi tatu hivi, kwa kuwa MOI watafunga, tutaendelea kushirikiana nao pamoja na yetu kusaidia wagonjwa,” alisema.

AFYA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NA VERONICA ROMWALD- DAR ES SALAAM     | HOSPITALI ya Taifa Muhimbili (MNH), imekiri kuharibika kwa moya ya mashine zake za CT-Scan hali inayolazimu wagonjwa kupimwa kwa kutumia mashine moja ambayo ni mpya. Mkuu wa Kitengo cha Mawasiliano ya Umma na Huduma kwa Wateja wa Muhimbili, Aminiel Aligaesha alithibitisha kuharibika kwa mashine hiyo jana, alipozungumza na MTANZANIA. “Ni kweli mashine yetu moja ya CT Scan, ile ambayo ilikuwa inatumika kwa muda mrefu hapa hospitalini imeharibika si chini ya miezi mitatu sasa,” alisema. Eligaesha alisema hivi sasa madaktari wanalazimika kuwafanyia uchunguzi wagonjwa katika mashine mpya iliyonunuliwa na Serikali miaka miwili iliyopita. “Hii mpya haina tatizo lolote, MOI (Taasisi ya Mifupa Muhimbili), wanatarajia kufunga CT-Scan mpya, tutakuwa tunashirikiana nao kuwachunguza wagonjwa,” alisema. Alipoulizwa iwapo pamoja na ushirikiano huo, Muhimbili itanunua mashine mpya nyingine ya CT-Scan, alisema hawana mpango huo kwa sasa. “Mashine hizi ni gharama kubwa mno, ni kati ya Sh. bilioni mbili hadi tatu hivi, kwa kuwa MOI watafunga, tutaendelea kushirikiana nao pamoja na yetu kusaidia wagonjwa,” alisema. ### Response: AFYA ### End

KUKOSEKANA kwa ushiriki mzuri wa Chama cha Demokrasia na Maendeleo (Chadema) kwenye ajali ya Kivuko cha Mv Nyerere iliyotokea Ukerewe mkoani Mwanza mwezi uliopita, kumesababisha Mbunge wa Jimbo hilo Joseph Mkundi (Chadema) kukihama chama chake na kuhamia Chama Cha Mapinduzi (CCM).Akizungumzia uamuzi wake huo jana, Mkundi alisema hiyo ni sababu kubwa kati ya sababu tatu za kuhama kwake. Alisema baada ya kutokea kwa ajali hiyo iliyoua watu 228 mwezi uliopita, viongozi wa Chadema hawakushiriki kikamilifu katika kushughulikia suala hilo.Alisema badala yake viongozi hao walitumia muda mwingi kuilaumu serikali kwa kile walichodai kushindwa kuchukua hatua stahiki ya kuwanusuru abiria waliokuwa kwenye kivuko hicho, hatua iliyomkera na kumsikitisha.Aliitaja sababu nyingine ya kukihama chama hicho kuwa ni kukosekana kwa mfumo mzuri wa kusikiliza wabunge ndani ya chama. “CCM imenivutia kwa sera zake na uwezo wake wa kutatua na kufuatilia mambo hasa kero za wananchi wangu kwa ukaribu zaidi, kitu ambacho ni kizuri katika kuwasaidia wananchi.,”alisema na kuongeza: “Nimehamia CCM bila ya kushinikizwa wala kushawishiwa na mtu ila nina mapenzi na chama hiki kikubwa chenye sera zinazoeleweka na kutekelezeka.”Kwa upande wake Mwenyekiti wa CCM Wilaya ya Ukerewe, Ally Mambile alisema chama chake kimepokea barua ya Mbunge Mkundi inayoelezea kuhamia CCM akitokea Chadema na kuwa uongozi wa wilaya umemkaribisha kwa mikono miwili.Alisema “Sisi hatuna hiyana manake huyu kuja kwake kwenye chama hiki ni kwamba amependa sera na utendaji kazi wetu kwa hiyo hakuna shida ya yeye kuhamia chama hiki, tunatarajia kuendelea kuchapa naye kazi kwa kadiri iwezekanavyo.” Mbali ya Mkundi, hivi karibuni wabunge wengine watatu wa Chadema walikihama chama hicho na kujiunga na CCM.Wabunge hao na majimbo yao kwenye mabano ni Dk Godwin Mollel (Siha), Mwita Waitara (Ukonga) na Julius Kalanga (Monduli) na walitetea viti vyao kwenye uchaguzi mdogo. Vifungu vya 37 (1) b na 46 (2) vya Sheria ya Uchaguzi vinaipa Mamlaka Tume ya Taifa ya Uchaguzi (NEC) nchini kutangaza jimbo kuwa wazi na kuitisha uchaguzi mdogo hivyo kwa kitendo cha Mkundi kuihama Chadema kwa sasa inasubiriwa kauli ya NEC kuhusu tarehe ya uchaguzi mdogo.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- KUKOSEKANA kwa ushiriki mzuri wa Chama cha Demokrasia na Maendeleo (Chadema) kwenye ajali ya Kivuko cha Mv Nyerere iliyotokea Ukerewe mkoani Mwanza mwezi uliopita, kumesababisha Mbunge wa Jimbo hilo Joseph Mkundi (Chadema) kukihama chama chake na kuhamia Chama Cha Mapinduzi (CCM).Akizungumzia uamuzi wake huo jana, Mkundi alisema hiyo ni sababu kubwa kati ya sababu tatu za kuhama kwake. Alisema baada ya kutokea kwa ajali hiyo iliyoua watu 228 mwezi uliopita, viongozi wa Chadema hawakushiriki kikamilifu katika kushughulikia suala hilo.Alisema badala yake viongozi hao walitumia muda mwingi kuilaumu serikali kwa kile walichodai kushindwa kuchukua hatua stahiki ya kuwanusuru abiria waliokuwa kwenye kivuko hicho, hatua iliyomkera na kumsikitisha.Aliitaja sababu nyingine ya kukihama chama hicho kuwa ni kukosekana kwa mfumo mzuri wa kusikiliza wabunge ndani ya chama. “CCM imenivutia kwa sera zake na uwezo wake wa kutatua na kufuatilia mambo hasa kero za wananchi wangu kwa ukaribu zaidi, kitu ambacho ni kizuri katika kuwasaidia wananchi.,”alisema na kuongeza: “Nimehamia CCM bila ya kushinikizwa wala kushawishiwa na mtu ila nina mapenzi na chama hiki kikubwa chenye sera zinazoeleweka na kutekelezeka.”Kwa upande wake Mwenyekiti wa CCM Wilaya ya Ukerewe, Ally Mambile alisema chama chake kimepokea barua ya Mbunge Mkundi inayoelezea kuhamia CCM akitokea Chadema na kuwa uongozi wa wilaya umemkaribisha kwa mikono miwili.Alisema “Sisi hatuna hiyana manake huyu kuja kwake kwenye chama hiki ni kwamba amependa sera na utendaji kazi wetu kwa hiyo hakuna shida ya yeye kuhamia chama hiki, tunatarajia kuendelea kuchapa naye kazi kwa kadiri iwezekanavyo.” Mbali ya Mkundi, hivi karibuni wabunge wengine watatu wa Chadema walikihama chama hicho na kujiunga na CCM.Wabunge hao na majimbo yao kwenye mabano ni Dk Godwin Mollel (Siha), Mwita Waitara (Ukonga) na Julius Kalanga (Monduli) na walitetea viti vyao kwenye uchaguzi mdogo. Vifungu vya 37 (1) b na 46 (2) vya Sheria ya Uchaguzi vinaipa Mamlaka Tume ya Taifa ya Uchaguzi (NEC) nchini kutangaza jimbo kuwa wazi na kuitisha uchaguzi mdogo hivyo kwa kitendo cha Mkundi kuihama Chadema kwa sasa inasubiriwa kauli ya NEC kuhusu tarehe ya uchaguzi mdogo. ### Response: KITAIFA ### End

Alisema kutokana na ajali hiyo, inaonyesha Taifa halina maandalizi ya kutosha ya kukabiliana na ajali zinazotokana na vyombo vya usafiri wa majini. “Mtakumbuka mwaka 1996 tulipoteza zaidi ya Watanzania 1,000 kwa ajali ya Mv Bukoba, ilipaswa kuwa funzo kwetu, lakini mwaka 2011 Meli ya Mv Spice Islander ilizama katika Bahari ya Hindi na zaidi ya watu wengine 2,000 walipoteza maisha. “Mwaka 2012 Meli ya Staget nayo ilizama wakafa abiria mamia kwa mamia, lakini hatukujifunza, sasa jana kivuko kimezama  saa nane mchana, lakini mpaka saa 12 hakuna operesheni yoyote ya uokoaji ya watu wenye taaluma au vifaa vya kuokoa ambavyo vilikuwa vimefika katika eneo la ajali,” alisema. Alisema watu waliokuwa wanahangaika kuokoa ni wavuvi wadogo wadogo, na kwamba hapakuwapo askari au wanajeshi. Mbowe alikwenda mbali kwa kuhoji kipaumbele cha nchi, na hata kushangazwa na kauli iliyotolewa na upande wa serikali ya kusitisha zoezi la uokoaji kwa sababu ya giza. “Kweli tumeshindwa kuwa na taa ya kuokolea watu umbali wa mita 100 kutoka nchi kavu? Tumeshindwa hata kutumia jenereta la kawaida kwa kuipakia kwenye mtumbwi  kisha watu wawashe umeme na kuwamulikia wanaofanya kazi ya kuokoa? Ina maana hapo waliridhika kwamba wote waliokuwa majini wamekufa? Kweli hili jambo linaumiza sana,” alisema Mbowe. Aliongeza kuwa, nchi haina huduma za uokoaji wa haraka katika maziwa yote makubwa na baharini. MAALIM SEIF Naye Katibu Mkuu wa Chama Cha Wananchi (CUF), Maalim Seif Sharif Hamad, amesema amepokea kwa masikitiko taarifa ya ajali hiyo na kutoa pole kwa Rais Dk. John Magufuli. “Huu ni msiba wetu sote kama Taifa, pia nawapa pole ndugu, jamaa na wapendwa wote waliopoteza ndugu zao katika ajali hii, Mwenyezi Mungu awape subra katika kipindi hiki kigumu cha maombolezo ya kuondokewa na wapendwa wao. “Tunawaombea marehemu wote Mwenyezi Mungu awasamehe makosa yao na kuwaingiza peponi, aidha, tunawaombea majeruhi wote waweze kupona haraka,” alisema Maalim Seif. Maalim Seif pia alisema amesikitishwa na taratibu mbaya za uokoaji na hasa baada ya kusitisha zoezi nyakati za usiku kwa kukosekana mwanga. “Sote tunafahamu kuwa ajali inaweza kutokea nyakati zozote zile, iwe usiku au mchana, ni wajibu wa mamlaka husika kuwa na maandalizi ya kutosha kwa kazi hizo, katika mazingira hayo iliwezekana kabisa kupata taa za dharura na vyombo vyenye taa vya uokozi ili kazi iweze kuendelea kwa wakati wote,” alisema Maalim Seif. Alisema mkoani Mwanza kuna vikosi vya Jeshi, boti za doria za polisi, helikopta na vivuko vingine katika ziwa hilo. “Ni kweli kuwa havina taa kubwa za kuwezesha zoezi la uokozi kuendelea usiku kucha? Huu ni msiba mkubwa kwa Taifa, ni wajibu wa serikali kuhakikisha kuwa inakomesha uzembe wa aina hii usiweze kujirejea tena kwa kuweka vipaumbele vya Taifa kwa kujali uhai na maisha ya Watanzania kwanza,” alisema Maalim Seif. Alisema CUF inawataka viongozi wote wanaohusika na kadhia hii, wakiwamo mawaziri wa wizara husika kuwajibika kwa kujiuzulu nafasi zao au kuwajibishwa na mamlaka za uteuzi wao kwa kutochukua tahadhari ya mapema pamoja na Mbunge wa Ukerewe kutoa tahadhari hiyo ndani ya Bunge mara kadhaa. Alisema kutozingatia angalizo la Mbunge wa Ukerewe kwa wakati mwafaka ni kitendo cha dharau kubwa na kuupuza uhai na maisha ya wananchi. LOWASSA Kwa upande wake, Waziri Mkuu wa zamani, Edward Lowassa, amesema amepokea kwa mshtuko taarifa ya ajali ya  kuzama kwa kivuko cha Mv Nyerere. Lowassa aliyasema hayo kupitia taarifa fupi iliyotumwa na Msemaji wake, Aboubakar Liongo. “Nawapa pole ndugu wote waliopoteza maisha, Mkuu wa Mkoa wa Mwanza na Watanzania wote kwa ujumla, huu ni msiba wa nchi nzima,” alisema Lowassa, ambaye pia ni mjumbe wa Kamati Kuu ya Chadema. Alisema kwa sasa kama Taifa ni lazima kujiuliza na kujipanga ili kuhakikisha maafa kama hayo hayatokei tena, kwakuwa yanapoteza maisha ya wananchi wengi.

AFYA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Alisema kutokana na ajali hiyo, inaonyesha Taifa halina maandalizi ya kutosha ya kukabiliana na ajali zinazotokana na vyombo vya usafiri wa majini. “Mtakumbuka mwaka 1996 tulipoteza zaidi ya Watanzania 1,000 kwa ajali ya Mv Bukoba, ilipaswa kuwa funzo kwetu, lakini mwaka 2011 Meli ya Mv Spice Islander ilizama katika Bahari ya Hindi na zaidi ya watu wengine 2,000 walipoteza maisha. “Mwaka 2012 Meli ya Staget nayo ilizama wakafa abiria mamia kwa mamia, lakini hatukujifunza, sasa jana kivuko kimezama  saa nane mchana, lakini mpaka saa 12 hakuna operesheni yoyote ya uokoaji ya watu wenye taaluma au vifaa vya kuokoa ambavyo vilikuwa vimefika katika eneo la ajali,” alisema. Alisema watu waliokuwa wanahangaika kuokoa ni wavuvi wadogo wadogo, na kwamba hapakuwapo askari au wanajeshi. Mbowe alikwenda mbali kwa kuhoji kipaumbele cha nchi, na hata kushangazwa na kauli iliyotolewa na upande wa serikali ya kusitisha zoezi la uokoaji kwa sababu ya giza. “Kweli tumeshindwa kuwa na taa ya kuokolea watu umbali wa mita 100 kutoka nchi kavu? Tumeshindwa hata kutumia jenereta la kawaida kwa kuipakia kwenye mtumbwi  kisha watu wawashe umeme na kuwamulikia wanaofanya kazi ya kuokoa? Ina maana hapo waliridhika kwamba wote waliokuwa majini wamekufa? Kweli hili jambo linaumiza sana,” alisema Mbowe. Aliongeza kuwa, nchi haina huduma za uokoaji wa haraka katika maziwa yote makubwa na baharini. MAALIM SEIF Naye Katibu Mkuu wa Chama Cha Wananchi (CUF), Maalim Seif Sharif Hamad, amesema amepokea kwa masikitiko taarifa ya ajali hiyo na kutoa pole kwa Rais Dk. John Magufuli. “Huu ni msiba wetu sote kama Taifa, pia nawapa pole ndugu, jamaa na wapendwa wote waliopoteza ndugu zao katika ajali hii, Mwenyezi Mungu awape subra katika kipindi hiki kigumu cha maombolezo ya kuondokewa na wapendwa wao. “Tunawaombea marehemu wote Mwenyezi Mungu awasamehe makosa yao na kuwaingiza peponi, aidha, tunawaombea majeruhi wote waweze kupona haraka,” alisema Maalim Seif. Maalim Seif pia alisema amesikitishwa na taratibu mbaya za uokoaji na hasa baada ya kusitisha zoezi nyakati za usiku kwa kukosekana mwanga. “Sote tunafahamu kuwa ajali inaweza kutokea nyakati zozote zile, iwe usiku au mchana, ni wajibu wa mamlaka husika kuwa na maandalizi ya kutosha kwa kazi hizo, katika mazingira hayo iliwezekana kabisa kupata taa za dharura na vyombo vyenye taa vya uokozi ili kazi iweze kuendelea kwa wakati wote,” alisema Maalim Seif. Alisema mkoani Mwanza kuna vikosi vya Jeshi, boti za doria za polisi, helikopta na vivuko vingine katika ziwa hilo. “Ni kweli kuwa havina taa kubwa za kuwezesha zoezi la uokozi kuendelea usiku kucha? Huu ni msiba mkubwa kwa Taifa, ni wajibu wa serikali kuhakikisha kuwa inakomesha uzembe wa aina hii usiweze kujirejea tena kwa kuweka vipaumbele vya Taifa kwa kujali uhai na maisha ya Watanzania kwanza,” alisema Maalim Seif. Alisema CUF inawataka viongozi wote wanaohusika na kadhia hii, wakiwamo mawaziri wa wizara husika kuwajibika kwa kujiuzulu nafasi zao au kuwajibishwa na mamlaka za uteuzi wao kwa kutochukua tahadhari ya mapema pamoja na Mbunge wa Ukerewe kutoa tahadhari hiyo ndani ya Bunge mara kadhaa. Alisema kutozingatia angalizo la Mbunge wa Ukerewe kwa wakati mwafaka ni kitendo cha dharau kubwa na kuupuza uhai na maisha ya wananchi. LOWASSA Kwa upande wake, Waziri Mkuu wa zamani, Edward Lowassa, amesema amepokea kwa mshtuko taarifa ya ajali ya  kuzama kwa kivuko cha Mv Nyerere. Lowassa aliyasema hayo kupitia taarifa fupi iliyotumwa na Msemaji wake, Aboubakar Liongo. “Nawapa pole ndugu wote waliopoteza maisha, Mkuu wa Mkoa wa Mwanza na Watanzania wote kwa ujumla, huu ni msiba wa nchi nzima,” alisema Lowassa, ambaye pia ni mjumbe wa Kamati Kuu ya Chadema. Alisema kwa sasa kama Taifa ni lazima kujiuliza na kujipanga ili kuhakikisha maafa kama hayo hayatokei tena, kwakuwa yanapoteza maisha ya wananchi wengi. ### Response: AFYA ### End

SERIKALI ya Tanzania ina mpango wa kujenga kiwanda kikubwa cha kuchakata nyama na kuongeza thamani katika ngozi, chenye uwezo wa kuchinja ng’ombe 1,500 kwa siku sambamba na mbuzi na kondoo 4,500.Kiwanda hicho kitajengwa mkoani Pwani ikiwa ni ushirikiano kati ya serikali za Tanzania na Misri, ambapo Kampuni ya Ranchi za Taifa (Narco) na Kampuni ya Uwekezaji ya Misri (Necai) ndio waratibu.Tayari makubaliano ya awali ya ujenzi huo, ikiwemo upembuzi yakinifu yamesainiwa, lengo likiwa ni kuzifikia fursa mbalimbali zilizopo katika bidhaa za mifugo ndani na nje ya nchi. Mkurugenzi Mtendaji wa Narco, Profesa Philemon Wambura kwa pamoja na Ofisa wa Bodi ya Kampuni ya Necai, Jenerali Ahmed Hassan waliweka saini makubaliano hayo mwishoni mwa wiki Dar es Salaam, wakishuhudiwa na Waziri wa Wizara ya Mifugo na Uvuvi, Luhaga Mpina na Balozi wa Misri nchini, Mohammed Gaber Aboul.Awali akizungumza, Mpina alisema ujenzi wa kiwanda hicho unaweka rekodi kwa nchi hizo ikiwa ni jitihada zilizoanzishwa na Rais John Magufuli baada ya kukutana na Rais wa Misri Abdel Fattah El-Sisi, Agosti mwaka 2017, na kuweka mikakati ya ujenzi huo ambapo hatua za awali zimeanza.Waziri Mpina alisema matumaini yake kuwa uwekezaji huo utakuwa wenye manufaa kwa kuwa asilimia 1.4 ya mifugo yote ifugwayo ipo nchini na asilimia 11 ya mifugo ya Afrika inapatikana Tanzania. “Tanzania ina mikataba mbalimbali ikiwemo ya uhifadhi na utunzaji wa mifugo, huku wizara ikiwa bega kwa bega na wafugaji ili kuzalisha mifugo bora na kuwa na nyama shindani pamoja na kuwa na mbari bora za mifugo,” alisema Mpina.Kuhusu kiwanda alisema ni mradi wenye kuishangaza dunia ambapo nchi zote zipo tayari kwa ajilibya kutekeleza ujenzi huo,ambapo baada ya miezi mitatu tangu kusainiwa kwa upembuzi yakinifu hatua nyingine za ujenzi zitaendelea, na Tanzania imeahidi kugoa ushirikiano katika hilo.Alisema Tanzania inategemewa na nchi nyingi za Afrika kwa kuuziwa mifugo na hata nyama ikiwemo nchi za Nigeria na Ghana zikiwa zinategemea sana ngozi.“Kupitia ujenzi huo, utasaidia kuendelea kukuza uchumi na kutakuwa na solo kubwa nchini Misri, Afrika na dunia kwa ujumla,” alisema Mpina huku akibainisha kuwepo pia fursa mbalimbali katika eneo la uvuvi wa samaki. Akizungumza, Balozi wa Misri nchini, Aboul alisema ushirikiano wa dhati baina ya nchi hizo umewezesha kufikia hatua hiyo ya ujenzi wa kiwanda hicho na kutoa manufaa kwa nchi hizo.Alisema makubaliano yaliyofikiwa ni matokeo ya ujumbe wa Misri pamoja na Rais wa nchi hizo walipokutana na Rais Magufuli na wananchi wataanza kuvuna mazao ya mifugo, kukuza uchumi na hats kufanya biashara.Naibu Waziri Abdallah Ulega alisema mradi pia utajikita kunenepesha wanyama walio hai, kuchakata nyama na kuiongeza thamani na kuongeza thamani kwa ngozi na bidhaa zake. “Ujenzi utaleta mapinduzi makubwa sekta ya mifugo, ambapo ng’ombe ataingia kiwandani akiwa hai, lakini akitolewa nyama ambayo nitaweza kuuzwa nchini na nje ya nchi na ngozi ikiwa imeongezewa thamani,” alisema.Alisema kwa kuwa mkoa wa Pwani una mifugo mingi iliyohamia, itakuwa fursa kwa kuinua uchumi wa eneo hilo.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- SERIKALI ya Tanzania ina mpango wa kujenga kiwanda kikubwa cha kuchakata nyama na kuongeza thamani katika ngozi, chenye uwezo wa kuchinja ng’ombe 1,500 kwa siku sambamba na mbuzi na kondoo 4,500.Kiwanda hicho kitajengwa mkoani Pwani ikiwa ni ushirikiano kati ya serikali za Tanzania na Misri, ambapo Kampuni ya Ranchi za Taifa (Narco) na Kampuni ya Uwekezaji ya Misri (Necai) ndio waratibu.Tayari makubaliano ya awali ya ujenzi huo, ikiwemo upembuzi yakinifu yamesainiwa, lengo likiwa ni kuzifikia fursa mbalimbali zilizopo katika bidhaa za mifugo ndani na nje ya nchi. Mkurugenzi Mtendaji wa Narco, Profesa Philemon Wambura kwa pamoja na Ofisa wa Bodi ya Kampuni ya Necai, Jenerali Ahmed Hassan waliweka saini makubaliano hayo mwishoni mwa wiki Dar es Salaam, wakishuhudiwa na Waziri wa Wizara ya Mifugo na Uvuvi, Luhaga Mpina na Balozi wa Misri nchini, Mohammed Gaber Aboul.Awali akizungumza, Mpina alisema ujenzi wa kiwanda hicho unaweka rekodi kwa nchi hizo ikiwa ni jitihada zilizoanzishwa na Rais John Magufuli baada ya kukutana na Rais wa Misri Abdel Fattah El-Sisi, Agosti mwaka 2017, na kuweka mikakati ya ujenzi huo ambapo hatua za awali zimeanza.Waziri Mpina alisema matumaini yake kuwa uwekezaji huo utakuwa wenye manufaa kwa kuwa asilimia 1.4 ya mifugo yote ifugwayo ipo nchini na asilimia 11 ya mifugo ya Afrika inapatikana Tanzania. “Tanzania ina mikataba mbalimbali ikiwemo ya uhifadhi na utunzaji wa mifugo, huku wizara ikiwa bega kwa bega na wafugaji ili kuzalisha mifugo bora na kuwa na nyama shindani pamoja na kuwa na mbari bora za mifugo,” alisema Mpina.Kuhusu kiwanda alisema ni mradi wenye kuishangaza dunia ambapo nchi zote zipo tayari kwa ajilibya kutekeleza ujenzi huo,ambapo baada ya miezi mitatu tangu kusainiwa kwa upembuzi yakinifu hatua nyingine za ujenzi zitaendelea, na Tanzania imeahidi kugoa ushirikiano katika hilo.Alisema Tanzania inategemewa na nchi nyingi za Afrika kwa kuuziwa mifugo na hata nyama ikiwemo nchi za Nigeria na Ghana zikiwa zinategemea sana ngozi.“Kupitia ujenzi huo, utasaidia kuendelea kukuza uchumi na kutakuwa na solo kubwa nchini Misri, Afrika na dunia kwa ujumla,” alisema Mpina huku akibainisha kuwepo pia fursa mbalimbali katika eneo la uvuvi wa samaki. Akizungumza, Balozi wa Misri nchini, Aboul alisema ushirikiano wa dhati baina ya nchi hizo umewezesha kufikia hatua hiyo ya ujenzi wa kiwanda hicho na kutoa manufaa kwa nchi hizo.Alisema makubaliano yaliyofikiwa ni matokeo ya ujumbe wa Misri pamoja na Rais wa nchi hizo walipokutana na Rais Magufuli na wananchi wataanza kuvuna mazao ya mifugo, kukuza uchumi na hats kufanya biashara.Naibu Waziri Abdallah Ulega alisema mradi pia utajikita kunenepesha wanyama walio hai, kuchakata nyama na kuiongeza thamani na kuongeza thamani kwa ngozi na bidhaa zake. “Ujenzi utaleta mapinduzi makubwa sekta ya mifugo, ambapo ng’ombe ataingia kiwandani akiwa hai, lakini akitolewa nyama ambayo nitaweza kuuzwa nchini na nje ya nchi na ngozi ikiwa imeongezewa thamani,” alisema.Alisema kwa kuwa mkoa wa Pwani una mifugo mingi iliyohamia, itakuwa fursa kwa kuinua uchumi wa eneo hilo. ### Response: KITAIFA ### End

NA FESTO POLEA MKALI wa wimbo wa ‘Msobe Msobe’, Claire Pamela Kamahoro ‘Kleyah’, amepanga kuzindua video ya wimbo wake mpya wa ‘The African Drum’, Machi 19 jijini Dar es Salaam. Wimbo huo wa mkali huyo wa Afro pop utazinduliwa katika hoteli ya Hyatt Regency ‘Kilimanjaro’ kwa muziki wa ‘live’ kutoka kwa mwanadada huyo. Katika wimbo wake wa ‘Msobe Msobe’ unaendelea kufanya vizuri katika vituo mbalimbali vya runinga na redio amemshirikisha mkali wa sauti, mpigaji vyombo vya muziki na mmiliki wa studio ya High Table Sound, Barnaba Elias ‘Barnaba Boy’. Kutokana na kupenda muziki, Kleyah aliacha kazi UNDP kwa sababu ya kuendeleza muziki wake. “Naamini muziki wangu wa ‘Msobe Msobe’ pamoja na sauti yangu nzuri unanisaidia kuwa wa pekee katika muziki wangu na umenifikisha na kunitambulisha vema hapa Tanzania,” alieleza Kleyah. Kabla ya wimbo wa ‘Msobe Msobe’ nyimbo mbili za msanii huyo ukiwemo ‘Lovers Eyes’ na ‘Don’t Sly me’ alizozirekodia nchini Afrika Kusini hazikuteka soko la Afrika Mashariki licha ya kufanya vizuri katika chati za muziki nchini humo. “Kutokufanya vizuri kwa nyimbo hizo ndiko kumenirudisha  Tanzania nikafanya wimbo wa ‘Msobe Msobe’ ili niweze ku ‘win’ soko la Afrika Mashariki kwa kuwa kutoka kimuziki hapa ni rahisi kuliko ukiwa nchi nyingine za Afrika Mashariki kwa kuwa lugha ya Kiswahili inapendwa sana na sasa nakuja na wimbo wa ‘The African Drum’,” alieleza Kleyah.

BURUDANI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NA FESTO POLEA MKALI wa wimbo wa ‘Msobe Msobe’, Claire Pamela Kamahoro ‘Kleyah’, amepanga kuzindua video ya wimbo wake mpya wa ‘The African Drum’, Machi 19 jijini Dar es Salaam. Wimbo huo wa mkali huyo wa Afro pop utazinduliwa katika hoteli ya Hyatt Regency ‘Kilimanjaro’ kwa muziki wa ‘live’ kutoka kwa mwanadada huyo. Katika wimbo wake wa ‘Msobe Msobe’ unaendelea kufanya vizuri katika vituo mbalimbali vya runinga na redio amemshirikisha mkali wa sauti, mpigaji vyombo vya muziki na mmiliki wa studio ya High Table Sound, Barnaba Elias ‘Barnaba Boy’. Kutokana na kupenda muziki, Kleyah aliacha kazi UNDP kwa sababu ya kuendeleza muziki wake. “Naamini muziki wangu wa ‘Msobe Msobe’ pamoja na sauti yangu nzuri unanisaidia kuwa wa pekee katika muziki wangu na umenifikisha na kunitambulisha vema hapa Tanzania,” alieleza Kleyah. Kabla ya wimbo wa ‘Msobe Msobe’ nyimbo mbili za msanii huyo ukiwemo ‘Lovers Eyes’ na ‘Don’t Sly me’ alizozirekodia nchini Afrika Kusini hazikuteka soko la Afrika Mashariki licha ya kufanya vizuri katika chati za muziki nchini humo. “Kutokufanya vizuri kwa nyimbo hizo ndiko kumenirudisha  Tanzania nikafanya wimbo wa ‘Msobe Msobe’ ili niweze ku ‘win’ soko la Afrika Mashariki kwa kuwa kutoka kimuziki hapa ni rahisi kuliko ukiwa nchi nyingine za Afrika Mashariki kwa kuwa lugha ya Kiswahili inapendwa sana na sasa nakuja na wimbo wa ‘The African Drum’,” alieleza Kleyah. ### Response: BURUDANI ### End

  Na Eliya Mbonea, Arusha Wakati afya ya MBUNGE wa Jimbo la Singida Mashariki, Tundu Lissu inaendelea kuimarika zaidi baada ya kufanyiwa upasuaji wa mfupa kwenye mguu wa kulia jana, familia yake imelalamikia suala upelelezi wa tukio la kujeruhiwa kwake. Akizungumza mjini hapa juu kuhusu hali ya Lissu, Msemaji wa familia ya Lissu, Wakili Alute Mughwai, amesema hali ya ndugu yao inaendelea na vizuri na wanamshukuru Mungu kwa kila hatua anayopitia katika matibabu lakini hadi sasa hakuna taarifa yoyote waliyopewa kuhusu uchunguzi wa tukio hilo. “Hakuna taarifa tuliyopewa kama ndugu licha ya kuziomba mamlaka ziombe msaada wa kiupelelezi kutoka nje, lakini tulijibiwa polisi wanaweza kufanya uchunguzi japo hadi sasa hakuna kinachoendelea, wasiwasi wetu ni kwamba polisi hawana utayari wa kuchunguza tukio hili ndiyo sababu wamekuwa kimya,” amesema. Kutokana na hali hiyo, Wakili Mughwai amelikumbusha Jeshi la Polisi na mamlaka husika kuhakikisha wanafanya upelelezi wa tukio hilo ikiwamo kuwakamata wahusika. “Mungu aliye pamoja nasi tunaamini atafunua njia nyingine nasi tuchukue hatua zitakazofuata baada ya kukaa na kushauriana na mgonjwa. Hii tutaifanya pale tutakapoona masuala yamegonga mwamba,” amesema Wakili Mughwai. Kuhusu mawasiliano na Ofisi ya Bunge kuchangia matibabu ya Lissu ambaye ana haki ya kupatiwa matibabu kutoka kwenye ofisi hiyo, Wakili Mughwai amesema hadi sasa wana zaidi ya mwezi mmoja na siku 15 bila kuwa na mawasiliano na ofisi ya Bunge. “Familia ilipokea barua ya Bunge Februari Mosi, mwaka huu ikitutaarifu kupokea barua yetu ya Januari kuhusu kuhamishwa kwa Lissu kwenda Ubelgiji kutoka Hospitali ya Nairobi alikolazwa tangu apigwe risasi na kututaarufu kwamba wamewasiliana na Wizara ya Afya iliyotoa madaktari watatu kwenda Nairobi kwa ajili ya kumuona Lissu lakini hawakuweza kumuona kwani tayari alishapelekwa Ubelgiji,” amesema. Lissu alijeruhiwa kwa risasi Septemba 7, mwaka jana nyumbani kwake mkoani Dodoma kisha kusafirishwa Hospitali ya Nairobi nchini Kenya kabla ya kuhamishiwa nchini Ubelgiji kwa matibabu zaidi.  

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- --   Na Eliya Mbonea, Arusha Wakati afya ya MBUNGE wa Jimbo la Singida Mashariki, Tundu Lissu inaendelea kuimarika zaidi baada ya kufanyiwa upasuaji wa mfupa kwenye mguu wa kulia jana, familia yake imelalamikia suala upelelezi wa tukio la kujeruhiwa kwake. Akizungumza mjini hapa juu kuhusu hali ya Lissu, Msemaji wa familia ya Lissu, Wakili Alute Mughwai, amesema hali ya ndugu yao inaendelea na vizuri na wanamshukuru Mungu kwa kila hatua anayopitia katika matibabu lakini hadi sasa hakuna taarifa yoyote waliyopewa kuhusu uchunguzi wa tukio hilo. “Hakuna taarifa tuliyopewa kama ndugu licha ya kuziomba mamlaka ziombe msaada wa kiupelelezi kutoka nje, lakini tulijibiwa polisi wanaweza kufanya uchunguzi japo hadi sasa hakuna kinachoendelea, wasiwasi wetu ni kwamba polisi hawana utayari wa kuchunguza tukio hili ndiyo sababu wamekuwa kimya,” amesema. Kutokana na hali hiyo, Wakili Mughwai amelikumbusha Jeshi la Polisi na mamlaka husika kuhakikisha wanafanya upelelezi wa tukio hilo ikiwamo kuwakamata wahusika. “Mungu aliye pamoja nasi tunaamini atafunua njia nyingine nasi tuchukue hatua zitakazofuata baada ya kukaa na kushauriana na mgonjwa. Hii tutaifanya pale tutakapoona masuala yamegonga mwamba,” amesema Wakili Mughwai. Kuhusu mawasiliano na Ofisi ya Bunge kuchangia matibabu ya Lissu ambaye ana haki ya kupatiwa matibabu kutoka kwenye ofisi hiyo, Wakili Mughwai amesema hadi sasa wana zaidi ya mwezi mmoja na siku 15 bila kuwa na mawasiliano na ofisi ya Bunge. “Familia ilipokea barua ya Bunge Februari Mosi, mwaka huu ikitutaarifu kupokea barua yetu ya Januari kuhusu kuhamishwa kwa Lissu kwenda Ubelgiji kutoka Hospitali ya Nairobi alikolazwa tangu apigwe risasi na kututaarufu kwamba wamewasiliana na Wizara ya Afya iliyotoa madaktari watatu kwenda Nairobi kwa ajili ya kumuona Lissu lakini hawakuweza kumuona kwani tayari alishapelekwa Ubelgiji,” amesema. Lissu alijeruhiwa kwa risasi Septemba 7, mwaka jana nyumbani kwake mkoani Dodoma kisha kusafirishwa Hospitali ya Nairobi nchini Kenya kabla ya kuhamishiwa nchini Ubelgiji kwa matibabu zaidi.   ### Response: KITAIFA ### End

DAWA za asili nchini zitaanza kudhibitiwa ubora wake na Mamlaka ya Chakula na Dawa Rwanda (FDA) kama dawa nyingine ili kukidhi ubora na kudhibiti madhara kwa wananchi.Kaimu Mkurugenzi Mkuu wa Mamlaka hiyo, Dk Charles Karangwa alisema dawa za asili zitapimwa na kuthibitishwa kabla ya kuuzwa katika soko la ndani. “Hivi karibuni tulitoa tangazo kwa wadau mbalimbali kusajili bidhaa ili kuweza kuthibitishwa kabla ya kuuzwa nchini,” alisema.“Dawa asilia zimetumika. Serikali imepitisha sheria kwa kushirikiana na waganga asilia kupata msaada kudhibiti wanachofanya,” alisema. Alisema hakuna kiwanda cha kutengeneza dawa nchini, lakini kuna baadhi vinatarajiwa kuanza uzalishaji hivi karibuni huku wakitarajia katika miaka ijayo kuwa na viwanda vingi zaidi.Waziri wa Afya, Dk Diane Gashumba alisema mamlaka hiyo hivi karibuni itapata maabara inayokidhi viwango vya kimataifa, kwani awali walitegemea zile za bodi za kimataifa.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- DAWA za asili nchini zitaanza kudhibitiwa ubora wake na Mamlaka ya Chakula na Dawa Rwanda (FDA) kama dawa nyingine ili kukidhi ubora na kudhibiti madhara kwa wananchi.Kaimu Mkurugenzi Mkuu wa Mamlaka hiyo, Dk Charles Karangwa alisema dawa za asili zitapimwa na kuthibitishwa kabla ya kuuzwa katika soko la ndani. “Hivi karibuni tulitoa tangazo kwa wadau mbalimbali kusajili bidhaa ili kuweza kuthibitishwa kabla ya kuuzwa nchini,” alisema.“Dawa asilia zimetumika. Serikali imepitisha sheria kwa kushirikiana na waganga asilia kupata msaada kudhibiti wanachofanya,” alisema. Alisema hakuna kiwanda cha kutengeneza dawa nchini, lakini kuna baadhi vinatarajiwa kuanza uzalishaji hivi karibuni huku wakitarajia katika miaka ijayo kuwa na viwanda vingi zaidi.Waziri wa Afya, Dk Diane Gashumba alisema mamlaka hiyo hivi karibuni itapata maabara inayokidhi viwango vya kimataifa, kwani awali walitegemea zile za bodi za kimataifa. ### Response: KITAIFA ### End

Watu weusi wanakabiliwa na hatari ya kupata virusi vya corona mara mbili zaidi ya wazungu, kwa mujibu wa utafiti uliyofanyiwa watu milioni 18. Utafiti huo pia umebaini kuwa Wahindi wanakabiliwa na hatari ya kuambukizwa virusi mara moja na nusu ikilnganishwa na wazungu - na huenda wakahitaji uangalizi wa dharura wa kimatibabu. Watafiti wanasema matokeo ya uchunguzi wao una "umuhimu wa dharura kwa afya ya umma" na kuibua maswali kuhusu jinsi chanjo inaweza kupeanwa kwa kuzingatia makundi yaliyo kwenye hatari ya kupata maambukizi ili yapatiwe kipaumbele. Ushahidi umekuwa ukiongezeka kuhususiana na madai kwamba watu kutoka jamii ya wachache wako katika hatari ya kupata ugonjwa wa Covid-19. Lakini wanasayansi hawajabaini ikiwa hatari ya maambukizi inajikita katika uwezekano mkubwa wa kupata ugonjwa au kuwa mgonjwa zaidi kutokana na virusi. Watafiti kutoka vyuo vikuu vya Leicester na Nottingham waliangazia data kutoka kwa tafiti nane nchini Uingereza na 42 kutoka Marekani. Ushahidi wa awali uliashiria kuwa Wahindi wako katika hatari ya kufa kutokana na ugonjwa huo wakilinganishwa na makundi mengine. Lakini mtafiti mkuu Dkt Manish Pareek samesema kulikuwa na ushahidi mdogo kuonesha hatari hiyo ilichangiwa na sababu za kimaumbile. Chanzo cha picha, Getty Images 'Watu kutoka makabila madogo wanakabiliwa na uwezekano wa kufanya kazi katika sekta za kutoa huduma za afya ya jamii na wanaishi katika makazi ya pamoja ambayo wakati mwingine yanajumuisha vizazi kadhaa', aliongeza kusema. Mtafiti mkuu Shirley Sze anasema: "Ushahidi wa kuongezeka kwa hatari ya ongezeko la maambukizi miongoni mwa makundi ya watu wachache ni muhimu wa dharura unaostahili kuangaziwa katika afya ya umma. "Lazima tufanye kazi ili tupunguze viwango vya maambukizi miongoni mwa watu walio kwenye makundi hatari kwa kuwawezesha kupata huduma za afya wakati unaofaa na kushughulikia tofauti za kijamii na kimuundo zinazochangia ukosefu wa usawa katika utoaji wa huduma za afya." Watafiti wanaashiria kuwa "ubaguzi wa rangi na ubaguzi wa kimuundo pia unaweza kuchangia hatari kubwa ya matokeo mabaya majaribio ya chanjo ndani ya jamii ya watu wachache". Hayo yanajiri baada ya mshauri wa kisayansi wa serikali awali kupendekeza kuwa ubaguzi wa rangi haukuelezea hatari iliyoongezeka kwa watu kutoka jamii za watu wachache. Akizungumza mwezi uliopita katika hafla ya kutoa ripoti ya serikali kuhusu ukosefu wa usawa katika kushughulikia ugonjwa wa Covid Dkt Rhagib alisema, kabila halistahili kutumiwa kubaini ikiwa watu wako katika hatari ya kupata maambukizi ya virusi. Ameongeza kwamba kuangazia watu wote waliyo na changsmoto zingine za kimaisha kama vile, ajira na makazi kutasaidia watu wengi -kutoka makundi yote ya kijamii.

AFYA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Watu weusi wanakabiliwa na hatari ya kupata virusi vya corona mara mbili zaidi ya wazungu, kwa mujibu wa utafiti uliyofanyiwa watu milioni 18. Utafiti huo pia umebaini kuwa Wahindi wanakabiliwa na hatari ya kuambukizwa virusi mara moja na nusu ikilnganishwa na wazungu - na huenda wakahitaji uangalizi wa dharura wa kimatibabu. Watafiti wanasema matokeo ya uchunguzi wao una "umuhimu wa dharura kwa afya ya umma" na kuibua maswali kuhusu jinsi chanjo inaweza kupeanwa kwa kuzingatia makundi yaliyo kwenye hatari ya kupata maambukizi ili yapatiwe kipaumbele. Ushahidi umekuwa ukiongezeka kuhususiana na madai kwamba watu kutoka jamii ya wachache wako katika hatari ya kupata ugonjwa wa Covid-19. Lakini wanasayansi hawajabaini ikiwa hatari ya maambukizi inajikita katika uwezekano mkubwa wa kupata ugonjwa au kuwa mgonjwa zaidi kutokana na virusi. Watafiti kutoka vyuo vikuu vya Leicester na Nottingham waliangazia data kutoka kwa tafiti nane nchini Uingereza na 42 kutoka Marekani. Ushahidi wa awali uliashiria kuwa Wahindi wako katika hatari ya kufa kutokana na ugonjwa huo wakilinganishwa na makundi mengine. Lakini mtafiti mkuu Dkt Manish Pareek samesema kulikuwa na ushahidi mdogo kuonesha hatari hiyo ilichangiwa na sababu za kimaumbile. Chanzo cha picha, Getty Images 'Watu kutoka makabila madogo wanakabiliwa na uwezekano wa kufanya kazi katika sekta za kutoa huduma za afya ya jamii na wanaishi katika makazi ya pamoja ambayo wakati mwingine yanajumuisha vizazi kadhaa', aliongeza kusema. Mtafiti mkuu Shirley Sze anasema: "Ushahidi wa kuongezeka kwa hatari ya ongezeko la maambukizi miongoni mwa makundi ya watu wachache ni muhimu wa dharura unaostahili kuangaziwa katika afya ya umma. "Lazima tufanye kazi ili tupunguze viwango vya maambukizi miongoni mwa watu walio kwenye makundi hatari kwa kuwawezesha kupata huduma za afya wakati unaofaa na kushughulikia tofauti za kijamii na kimuundo zinazochangia ukosefu wa usawa katika utoaji wa huduma za afya." Watafiti wanaashiria kuwa "ubaguzi wa rangi na ubaguzi wa kimuundo pia unaweza kuchangia hatari kubwa ya matokeo mabaya majaribio ya chanjo ndani ya jamii ya watu wachache". Hayo yanajiri baada ya mshauri wa kisayansi wa serikali awali kupendekeza kuwa ubaguzi wa rangi haukuelezea hatari iliyoongezeka kwa watu kutoka jamii za watu wachache. Akizungumza mwezi uliopita katika hafla ya kutoa ripoti ya serikali kuhusu ukosefu wa usawa katika kushughulikia ugonjwa wa Covid Dkt Rhagib alisema, kabila halistahili kutumiwa kubaini ikiwa watu wako katika hatari ya kupata maambukizi ya virusi. Ameongeza kwamba kuangazia watu wote waliyo na changsmoto zingine za kimaisha kama vile, ajira na makazi kutasaidia watu wengi -kutoka makundi yote ya kijamii. ### Response: AFYA ### End

Ikiwa zimebakia siku kadhaa Kurejea kwa ligi kuu bara baadhi ya timu zinazoshirili ligi hiyo zimelalalimia kitendo cha wizara ya habari, Utamaduni na Michezo kuamulu ligi hiyo kuchezwa kwa vituo kutokana na gharama za  kuhudumia timu zinapokuwa huko vituoni Akizungumza na Kituo cha Redio cha FreeAfrica msemaji wa klabu ya Mbeya City Shaa Mjanja amesema gharama za kuweka timu kwenye kituo kama cha Dar es salaam ni kubwa ukizingatia klabu hazitopata mapato yoyote kutokana na kutokuwa na washabiki “Suala la kuweka kambi Dar es salaam lina changamoto kubwa sana, hali ya kiuchumi haipo sawa, unapoamua mechi zote za ligi zichezwe mkoa mmoja sawa na mechi zote hizo kuwa za ugenini, kuna gharama za hoteli, viwanja vya mazoezi, chakula na mambo mengine ambayo ni vyema kufanyiwa tathimini kabla ya kurejesha ligi kwamba vilabu vinawezeshwaje” amesema Ikumbukwe kuwa ligi kuu bara imeshapewa ruhusa ya kurejea kwanzia Juni Mosi mwaka huu na itachezwa kwenye kituo cha Dar es salaaam kwenye viwanja vya Taifa, Uhuru na Chamanzi huku Mwanza ikitumiwa na timu za daraja la kwanza

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Ikiwa zimebakia siku kadhaa Kurejea kwa ligi kuu bara baadhi ya timu zinazoshirili ligi hiyo zimelalalimia kitendo cha wizara ya habari, Utamaduni na Michezo kuamulu ligi hiyo kuchezwa kwa vituo kutokana na gharama za  kuhudumia timu zinapokuwa huko vituoni Akizungumza na Kituo cha Redio cha FreeAfrica msemaji wa klabu ya Mbeya City Shaa Mjanja amesema gharama za kuweka timu kwenye kituo kama cha Dar es salaam ni kubwa ukizingatia klabu hazitopata mapato yoyote kutokana na kutokuwa na washabiki “Suala la kuweka kambi Dar es salaam lina changamoto kubwa sana, hali ya kiuchumi haipo sawa, unapoamua mechi zote za ligi zichezwe mkoa mmoja sawa na mechi zote hizo kuwa za ugenini, kuna gharama za hoteli, viwanja vya mazoezi, chakula na mambo mengine ambayo ni vyema kufanyiwa tathimini kabla ya kurejesha ligi kwamba vilabu vinawezeshwaje” amesema Ikumbukwe kuwa ligi kuu bara imeshapewa ruhusa ya kurejea kwanzia Juni Mosi mwaka huu na itachezwa kwenye kituo cha Dar es salaaam kwenye viwanja vya Taifa, Uhuru na Chamanzi huku Mwanza ikitumiwa na timu za daraja la kwanza ### Response: MICHEZO ### End

Mwanariadha wa Tanzania Gabriel Geay jana Jumatatu alishinda kwa kumaliza wa pili katika mbio kongwe zaidi Duniani za 127 za Boston nchini Marekani kwa kumaliza mbio za Kilomita 42 kwa 2:06:04. Hata hivyo Geay aliwashangaza wengi baada ya kumpiku mkongwe na ambaye amekua akishikilia rekodi mbalimbali za Dunia katika riadha Eliud Kipchoge kutoka Kenya tukio ambalo ni nadra kwa mwanariadha wa Tanzania. Mwanariadha mwingine wa Kenya Evans Chebet alimshinda Benson Kipruto na kutetea vyema taji lake la Boston Marathon nchini Marekani. Chebet alimshinda Gabriel Geay wa Tanzania hadi nafasi ya pili kwa saa 2:06:04 huku Kipruto akimaliza wa tatu kwa saa 2:06:06. Lakini mwanariadha kutoka Tanzania Gabriel Geay ambaye anashikilia rekodi ya mbio kwa taifa la Tanzania na kushika nafasi ya pili huko Boston Jana Jumatatu anazungumziaje ushindi huo? Amezungumza na Scolar Kisanga

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Mwanariadha wa Tanzania Gabriel Geay jana Jumatatu alishinda kwa kumaliza wa pili katika mbio kongwe zaidi Duniani za 127 za Boston nchini Marekani kwa kumaliza mbio za Kilomita 42 kwa 2:06:04. Hata hivyo Geay aliwashangaza wengi baada ya kumpiku mkongwe na ambaye amekua akishikilia rekodi mbalimbali za Dunia katika riadha Eliud Kipchoge kutoka Kenya tukio ambalo ni nadra kwa mwanariadha wa Tanzania. Mwanariadha mwingine wa Kenya Evans Chebet alimshinda Benson Kipruto na kutetea vyema taji lake la Boston Marathon nchini Marekani. Chebet alimshinda Gabriel Geay wa Tanzania hadi nafasi ya pili kwa saa 2:06:04 huku Kipruto akimaliza wa tatu kwa saa 2:06:06. Lakini mwanariadha kutoka Tanzania Gabriel Geay ambaye anashikilia rekodi ya mbio kwa taifa la Tanzania na kushika nafasi ya pili huko Boston Jana Jumatatu anazungumziaje ushindi huo? Amezungumza na Scolar Kisanga ### Response: MICHEZO ### End

Mwandishi Wetu, Dar es Salaam Serikali ya Tanzania na Kampuni ya Barrick Corporation, zimeingia ubia na kuunda kampuni moja ya pamoja inayojulikana Twiga Minerals Company Ltd. Kampuni hiyo ambayo imeandikishwa na kusajiliwa hapa nchini Makao Makuu yake yatakuwa jijini Mwanza itasimamia migodi ya Bulyankulu, Buzwagi na North Mara, lakini pia katika kila mgodi serikali ina asimilia 16 na Barick asilimia 84. Akitangaza hatua hiyo kwa umma mbele ya waandishi wa waandishi wa habari jijini Dar es Salaam leo Jumapili Oktoba 20, Waziri wa Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Afrika Mashariki, Profesa Palamagamba Kabudi amesema katika kampuni hiyo, Barick ina asilimia 84 na serikali asilimia 16. “Kampuni hii imeundwa baada ya Kampuni ya Acacia ambayo Barrick Gold alikuwa na asilimia 63.9 na nyingine zilikuwa kwa wanahisa wadogo na kampuni ya Barrick kununua hisa zote ikawa na hisa 100 na baadaye kuifuta Kampuni ya Acacia ambayo ilikuwa na Makao Makuu London. Kwa hiyo sasa Acacia imekufa haipo na badala yake imekuja Kampuni ya Twiga,” amesema Profesa Kabudi. Akizungumzia mchakato wa kuanzisha kampuni hiyo, Profesa Kabudi amesema Machi 2017, Rais Dk. John Magufuli aliwatangazia wananchi na dunia kwamba serikali ina mgogoro na Acacia iliyokuwa inaendesha migodi ya Buzwagi na North Mara kwa vitendo vilivyokuwa vinaifanya ipoteze mapato akaunda tume mbili. “Baada ya hapo tukawa katika mgogoro mkubwa na ndipo Mwenyekiti wa Barrick alipoamua kuja nchini wakakubaliana na rais na kuanza mazungumzo. “Tulianza mazungumzo na Timu ya Barrick ambapo yalikamilika Oktoba mwaka 2017 kwa kutia saini kati ya Serikali na Kampuni ya Barrick kwamba sasa tumekubaliana moja; kuchangia faida za kiuchumi 50/50, kuunda kampuni mpya, kuhakikisha tunabadilisha mtindo wote wa uendeshaji wa migodi hiyo, kufunga ofisi ya London, kufunga ofisi ya fedha iliyokuwa Johannesburg na mambo yote kufanyika hapa nchini kuendana na mfumo wa mabadiliko tuliyoyafanya,” amesema.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Mwandishi Wetu, Dar es Salaam Serikali ya Tanzania na Kampuni ya Barrick Corporation, zimeingia ubia na kuunda kampuni moja ya pamoja inayojulikana Twiga Minerals Company Ltd. Kampuni hiyo ambayo imeandikishwa na kusajiliwa hapa nchini Makao Makuu yake yatakuwa jijini Mwanza itasimamia migodi ya Bulyankulu, Buzwagi na North Mara, lakini pia katika kila mgodi serikali ina asimilia 16 na Barick asilimia 84. Akitangaza hatua hiyo kwa umma mbele ya waandishi wa waandishi wa habari jijini Dar es Salaam leo Jumapili Oktoba 20, Waziri wa Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Afrika Mashariki, Profesa Palamagamba Kabudi amesema katika kampuni hiyo, Barick ina asilimia 84 na serikali asilimia 16. “Kampuni hii imeundwa baada ya Kampuni ya Acacia ambayo Barrick Gold alikuwa na asilimia 63.9 na nyingine zilikuwa kwa wanahisa wadogo na kampuni ya Barrick kununua hisa zote ikawa na hisa 100 na baadaye kuifuta Kampuni ya Acacia ambayo ilikuwa na Makao Makuu London. Kwa hiyo sasa Acacia imekufa haipo na badala yake imekuja Kampuni ya Twiga,” amesema Profesa Kabudi. Akizungumzia mchakato wa kuanzisha kampuni hiyo, Profesa Kabudi amesema Machi 2017, Rais Dk. John Magufuli aliwatangazia wananchi na dunia kwamba serikali ina mgogoro na Acacia iliyokuwa inaendesha migodi ya Buzwagi na North Mara kwa vitendo vilivyokuwa vinaifanya ipoteze mapato akaunda tume mbili. “Baada ya hapo tukawa katika mgogoro mkubwa na ndipo Mwenyekiti wa Barrick alipoamua kuja nchini wakakubaliana na rais na kuanza mazungumzo. “Tulianza mazungumzo na Timu ya Barrick ambapo yalikamilika Oktoba mwaka 2017 kwa kutia saini kati ya Serikali na Kampuni ya Barrick kwamba sasa tumekubaliana moja; kuchangia faida za kiuchumi 50/50, kuunda kampuni mpya, kuhakikisha tunabadilisha mtindo wote wa uendeshaji wa migodi hiyo, kufunga ofisi ya London, kufunga ofisi ya fedha iliyokuwa Johannesburg na mambo yote kufanyika hapa nchini kuendana na mfumo wa mabadiliko tuliyoyafanya,” amesema. ### Response: KITAIFA ### End

WATANZANIA 130 wanashikiliwa katika magereza mbalimbali Hong Kong nchini China, baada ya kukamatwa na dawa ya kulevya. Wafungwa hao wameandika barua na kutaja waliowatuma nchini kupeleka dawa hizo HongKong, ambapo majina hayo yamekabidhiwa kwa Kamishna Mkuu wa Dawa za Kulevya nchini. Idadi hiyo ya Watanzania imeelezwa kuwa ni idadi kubwa zaidi kuliko wafungwa wengine wa aina hiyo kutoka nchi nyingine za Afrika. Akizungumza na gazeti hili, Padri wa Kanisa Katoliki anayehudumia kwenye magereza kwa nchi za Afrika akihudumia kutokea Hong Kong, John Wotherspoon maarufu ‘Father John’ alisema inasikitisha kuona Tanzania ina wafungwa wengi wa dawa za kulevya, wengine wakiwa ni vijana wadogo.“Nimekutana na Kamishna Mkuu wa Dawa za Kulevya wa hapa Tanzania, nimezungumza naye nimemkabidhi majina 130 ya wafungwa wa dawa za kulevya waliopo kwenye magereza mbalimbali Hong Kong,”alisema.Alisema yeye ndiye ambaye amekuwa akisambaza barua, zinazoandikwa na wafungwa wanaoshikiliwa kwenye magereza hayo, ambapo baadhi yao wametaja majina ya watu wanaodaiwa kuwa wafanyabiashara wakubwa wa dawa za kulevya, waliowatuma kusafirisha dawa hizo. Mbali na kuonana na Kamishana Mkuu wa Dawa za Kulevya nchini, Padri John pia alipata fursa ya kuonana na familia za wafungwa hao. Kwa muda sasa barua zimekuwa zikichapishwa kwenye mtandao, zikielezea maisha ya wafungwa walionaswa na mamlaka za Hong Kong. Sasa padri huyo amejitokeza hapa Tanzania na kusimulia zaidi maisha aliyowakuta nao wafungwa hao, ambao amekuwa akiwatembelea gerezani na kuwaunganisha kwa mawasiliano na ndugu zao.Akizungumza na HabariLeo, Padri John ambaye anajitolea kazi ya kuelimisha vijana kuhusu madhara ya biashara hiyo haramu na hatari, alisema zaidi ya Watanzania 1,000 wanashikiliwa katika magereza mbalimbali duniani. Kwamba kwa Hong Kong pekee, wapo kwa makosa ya kuingiza dawa za kulevya katika eneo hilo, licha ya adhabu ya kifungo cha maisha au kifo kwa watu wanaokamatwa. Kwa nini aliamua kubeba jukumu hilo? “Waafrika wengi walinyongwa katika kipindi cha miaka miaka mitatu iliyopita. Ni idadi kubwa ya vifo vinavyotokana na kunyongwa. Kwa hiyo niliogopa sana.Nilijaribu kuwapata wahusika wenyewe wawambie watu kwamba wasijaribu kupeleka dawa za kulevya, Nakumbuka Julai 2013, Watanzania saba walikamatwa Uwanja wa Ndege wa Hong Kong katika wiki moja. Katika hali hiyo nilipata ruhusa kutoka mamlaka ya magereza kuwawezesha baadhi ya wafungwa kuandika barua katika tovuti yetu kuwaonya watu nchini Tanzania na sehemu nyingine barani Afrika kuhusu hatari ya kusafirisha dawa za kulevya kwenda Hong Kong,”. Baada ya kubaini hali hiyo, aliwatembelea magerezani huko Hong Kong na kuwaonya juu ya hatari inayowakabili vijana wengi barani Afrika.Huwa anawaambia nini vijana hao mara anapowatembelea? “Ninawaambia andikeni kwa marafiki zenu, familia zenu, makanisa yenu, wanasiasa wenu na vyombo vyenu vya habari, waambieni watu waache kuleta dawa za kulevya Hong Kong kwa sababu wengi walidanganywa, waliambiwa kuwa ni rahisi kuingiza dawa za kulevya Hong Kong. Lakini ukweli ni kwamba ni vigumu sana na waliambiwa ukikamatwa utafungwa kifungo cha miaka miwili, lakini ukweli ni kwamba kifungo cha chini ni miaka saba au nane”anasimulia. Hata hivyo, alisema alichobaini ni kwamba licha ya tamaa ya utajiri wa haraka haraka, wengi wa vijana hao au wote, walirubuniwa na vigogo wa biashara hiyo, kwa kuwabebesha dawa za kulevya ili tu wakidhi mahitaji yao ya lazima, kama kutunza familia zao. Alisema baada ya kuanza kampeni hiyo mwaka 2013, idadi ya vijana wanaokamatwa imepungua kwa kiasi kikubwa, kutokana na ushirikiano anaoupata kutoka serikalini. Alitoa mfano kuwa mwaka jana 2019 ni Watanzania watatu tu, ndio walikamatwa na dawa hizo Hong Kong. “Tanzania na Kenya kwa mwaka jana walijitahidia kudhibiti, mfano Tanzania mwaka jana ni watu watatu tu ndio walikamatwa, lakini hata hivyo naona kuna mahali kuna upenyo maana kwa mwaka huu Januari pekee yake wameshakamatwa watu watatu. Nina wasiwasi idadi hii kuongezeka zaidi siku za usoni iwapo serikali mapambano zaidi hayatachukuliwa,”alisema Alisema vigogo wa biashara ya dawa za kulevya, wamekuwa wakibuni mbinu mpya, kwa kuwatumia watu kutoka vijijini badala ya mijini, kwa sababu watu wa vijijini hawajui hatari ya biashara hiyo au wanaambiwa dakika za mwisho wakiwa uwanja wa ndege, kuwa ni nchi gani wanatakiwa kwenda na dawa hizo. Baada ya kuwasili Tanzania, amekutana na familia mbalimbali za wafungwa wa magereza za Hong Kong. HabariLeo ilimtafuta Kamishna wa Kikosi cha Kudhibiti Dawa za Kulevya nchini, James Kaji ambaye alisema “Sipo sehemu sahihi ya kuzungumza mambo ya kazi kwa sasa, njoo ofisini kesho (leo) ”.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WATANZANIA 130 wanashikiliwa katika magereza mbalimbali Hong Kong nchini China, baada ya kukamatwa na dawa ya kulevya. Wafungwa hao wameandika barua na kutaja waliowatuma nchini kupeleka dawa hizo HongKong, ambapo majina hayo yamekabidhiwa kwa Kamishna Mkuu wa Dawa za Kulevya nchini. Idadi hiyo ya Watanzania imeelezwa kuwa ni idadi kubwa zaidi kuliko wafungwa wengine wa aina hiyo kutoka nchi nyingine za Afrika. Akizungumza na gazeti hili, Padri wa Kanisa Katoliki anayehudumia kwenye magereza kwa nchi za Afrika akihudumia kutokea Hong Kong, John Wotherspoon maarufu ‘Father John’ alisema inasikitisha kuona Tanzania ina wafungwa wengi wa dawa za kulevya, wengine wakiwa ni vijana wadogo.“Nimekutana na Kamishna Mkuu wa Dawa za Kulevya wa hapa Tanzania, nimezungumza naye nimemkabidhi majina 130 ya wafungwa wa dawa za kulevya waliopo kwenye magereza mbalimbali Hong Kong,”alisema.Alisema yeye ndiye ambaye amekuwa akisambaza barua, zinazoandikwa na wafungwa wanaoshikiliwa kwenye magereza hayo, ambapo baadhi yao wametaja majina ya watu wanaodaiwa kuwa wafanyabiashara wakubwa wa dawa za kulevya, waliowatuma kusafirisha dawa hizo. Mbali na kuonana na Kamishana Mkuu wa Dawa za Kulevya nchini, Padri John pia alipata fursa ya kuonana na familia za wafungwa hao. Kwa muda sasa barua zimekuwa zikichapishwa kwenye mtandao, zikielezea maisha ya wafungwa walionaswa na mamlaka za Hong Kong. Sasa padri huyo amejitokeza hapa Tanzania na kusimulia zaidi maisha aliyowakuta nao wafungwa hao, ambao amekuwa akiwatembelea gerezani na kuwaunganisha kwa mawasiliano na ndugu zao.Akizungumza na HabariLeo, Padri John ambaye anajitolea kazi ya kuelimisha vijana kuhusu madhara ya biashara hiyo haramu na hatari, alisema zaidi ya Watanzania 1,000 wanashikiliwa katika magereza mbalimbali duniani. Kwamba kwa Hong Kong pekee, wapo kwa makosa ya kuingiza dawa za kulevya katika eneo hilo, licha ya adhabu ya kifungo cha maisha au kifo kwa watu wanaokamatwa. Kwa nini aliamua kubeba jukumu hilo? “Waafrika wengi walinyongwa katika kipindi cha miaka miaka mitatu iliyopita. Ni idadi kubwa ya vifo vinavyotokana na kunyongwa. Kwa hiyo niliogopa sana.Nilijaribu kuwapata wahusika wenyewe wawambie watu kwamba wasijaribu kupeleka dawa za kulevya, Nakumbuka Julai 2013, Watanzania saba walikamatwa Uwanja wa Ndege wa Hong Kong katika wiki moja. Katika hali hiyo nilipata ruhusa kutoka mamlaka ya magereza kuwawezesha baadhi ya wafungwa kuandika barua katika tovuti yetu kuwaonya watu nchini Tanzania na sehemu nyingine barani Afrika kuhusu hatari ya kusafirisha dawa za kulevya kwenda Hong Kong,”. Baada ya kubaini hali hiyo, aliwatembelea magerezani huko Hong Kong na kuwaonya juu ya hatari inayowakabili vijana wengi barani Afrika.Huwa anawaambia nini vijana hao mara anapowatembelea? “Ninawaambia andikeni kwa marafiki zenu, familia zenu, makanisa yenu, wanasiasa wenu na vyombo vyenu vya habari, waambieni watu waache kuleta dawa za kulevya Hong Kong kwa sababu wengi walidanganywa, waliambiwa kuwa ni rahisi kuingiza dawa za kulevya Hong Kong. Lakini ukweli ni kwamba ni vigumu sana na waliambiwa ukikamatwa utafungwa kifungo cha miaka miwili, lakini ukweli ni kwamba kifungo cha chini ni miaka saba au nane”anasimulia. Hata hivyo, alisema alichobaini ni kwamba licha ya tamaa ya utajiri wa haraka haraka, wengi wa vijana hao au wote, walirubuniwa na vigogo wa biashara hiyo, kwa kuwabebesha dawa za kulevya ili tu wakidhi mahitaji yao ya lazima, kama kutunza familia zao. Alisema baada ya kuanza kampeni hiyo mwaka 2013, idadi ya vijana wanaokamatwa imepungua kwa kiasi kikubwa, kutokana na ushirikiano anaoupata kutoka serikalini. Alitoa mfano kuwa mwaka jana 2019 ni Watanzania watatu tu, ndio walikamatwa na dawa hizo Hong Kong. “Tanzania na Kenya kwa mwaka jana walijitahidia kudhibiti, mfano Tanzania mwaka jana ni watu watatu tu ndio walikamatwa, lakini hata hivyo naona kuna mahali kuna upenyo maana kwa mwaka huu Januari pekee yake wameshakamatwa watu watatu. Nina wasiwasi idadi hii kuongezeka zaidi siku za usoni iwapo serikali mapambano zaidi hayatachukuliwa,”alisema Alisema vigogo wa biashara ya dawa za kulevya, wamekuwa wakibuni mbinu mpya, kwa kuwatumia watu kutoka vijijini badala ya mijini, kwa sababu watu wa vijijini hawajui hatari ya biashara hiyo au wanaambiwa dakika za mwisho wakiwa uwanja wa ndege, kuwa ni nchi gani wanatakiwa kwenda na dawa hizo. Baada ya kuwasili Tanzania, amekutana na familia mbalimbali za wafungwa wa magereza za Hong Kong. HabariLeo ilimtafuta Kamishna wa Kikosi cha Kudhibiti Dawa za Kulevya nchini, James Kaji ambaye alisema “Sipo sehemu sahihi ya kuzungumza mambo ya kazi kwa sasa, njoo ofisini kesho (leo) ”. ### Response: KITAIFA ### End

Waziri wa Nchi Ofisi ya Rais Menejimenti ya Utumishi wa Umma na Utawala Bora, George Mkuchika amesema si kweli kwamba Mpango wa Kupunguza Kaya Masikini (Tasaf) unachanganywa na siasa. Mkuchika pia amewaeleza wabunge kuwa, hakuna ushahidi kwamba fedha za mpango huo zinatumika kukisaidia Chama Cha Mapinduzi (CCM) kishinde kwenye uchaguzi.Ameyasema hayo leo bungeni mjini Dodoma wakati anajibu maswali ya nyongeza ya Mbunge wa Viti Maalum (Chadema), Cecilia Pareso. Wakati anauliza swali, Mbunge huyo amesema, fedha za Tasaf zimekuwa zikitolewa kisiasa kwa wana CCM na kwamba zimekuwa zikitumika kama sehemu ya rushwa wakati wa uchaguzi mdogo kuwahonga wananchi ili CCM ishinde.Kwa mujibu wa Mkuchika, walengwa wa Tasaf wanapendekezwa na wana vijiji wenyewe kwa kuandika jina la mwananchi wanayeamini anastahili kupata msaada wa Tasaf na baada ya hapo watendaji wa Tasaf wanazunguka kwenda kuthibitisha."Ndiyo yale yale niliyosema, jambo hujalifanyia utafiti usiliseme...hakuna mtu anayechanganya siasa katika Tasaf, wala hakuna ushahidi kwamba hela ya Tasaf inatumika katika uchaguzi. Mimi ningeliweza kumuomba Mheshimiwa Spika kwamba, aah athibitishe kauli yake lakini tusifike huko, tusifike huko mimi nimekusamehe" amesema.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Waziri wa Nchi Ofisi ya Rais Menejimenti ya Utumishi wa Umma na Utawala Bora, George Mkuchika amesema si kweli kwamba Mpango wa Kupunguza Kaya Masikini (Tasaf) unachanganywa na siasa. Mkuchika pia amewaeleza wabunge kuwa, hakuna ushahidi kwamba fedha za mpango huo zinatumika kukisaidia Chama Cha Mapinduzi (CCM) kishinde kwenye uchaguzi.Ameyasema hayo leo bungeni mjini Dodoma wakati anajibu maswali ya nyongeza ya Mbunge wa Viti Maalum (Chadema), Cecilia Pareso. Wakati anauliza swali, Mbunge huyo amesema, fedha za Tasaf zimekuwa zikitolewa kisiasa kwa wana CCM na kwamba zimekuwa zikitumika kama sehemu ya rushwa wakati wa uchaguzi mdogo kuwahonga wananchi ili CCM ishinde.Kwa mujibu wa Mkuchika, walengwa wa Tasaf wanapendekezwa na wana vijiji wenyewe kwa kuandika jina la mwananchi wanayeamini anastahili kupata msaada wa Tasaf na baada ya hapo watendaji wa Tasaf wanazunguka kwenda kuthibitisha."Ndiyo yale yale niliyosema, jambo hujalifanyia utafiti usiliseme...hakuna mtu anayechanganya siasa katika Tasaf, wala hakuna ushahidi kwamba hela ya Tasaf inatumika katika uchaguzi. Mimi ningeliweza kumuomba Mheshimiwa Spika kwamba, aah athibitishe kauli yake lakini tusifike huko, tusifike huko mimi nimekusamehe" amesema. ### Response: KITAIFA ### End

NA BENJAMIN MASESE – MWANZA ASKARI wa jeshi la magereza, Kibemba Warioba (27) mwenye namba B.9205 WDR amekamatwa na jeshi la polisi mkoa wa Mwanza  kwa kosa la kuanzisha Chama cha Ushirika cha Akiba cha na Mikopo (Saccos) cha info tell CCM na kuwatapeli wanachama wa Chama Cha Mapinduzi, (CCM). Akizungumza na waandishi wa habari jijini Mwanza, leo Mei 26, Kamanda wa Polisi wa Mkoa huo, Jumanne Murilo amesema askari huyo alikamatwa jana baada ya kupokea taarifa kwa wanachama wa CCM kwamba kuna saccos ya info Tell CCM inayotoa gawio kwa wanachama wa chama hicho. “Askari huyo alikuwa anafanya kazi katika gereza la Biharamulo mkoani Kagera, kabila lake ni mzanaki, mpaka sasa tunavyozungumza  na nyinyi tayari tumewasiliana na viongozi wa jeshi la magereza na amesimamishwa kazi ili kuendelea na uchunguzi na kumfikisha mahakamani. “Shughuli hii si kwamba alikuwa anaifanya yeye mwenyewe bali na watu wengine na baadhi yao tumewakamata ambao wamewatapeli wanachama wa CCM wakiwaeleza kuwa watapata gawio zuri na maisha yao yatakuwa mazuri na bora. “Mtumishi huyu ameichafua sura ya jeshi la magereza, serikali na jina la chama cha  CCM, hatuwezi kuvumilia watu wa aina hii kuendelelea kufanya uhalifu na utepeli, tutawashughulikia na kama kuna watu wenye nia ya kujihusisha na shughuli isiyo halali ni vema wakaiacha,”amesema Kamanda Murilo. Kamanda Murilo amesema baada ya taarifa hiyo kupokelewa, askari wa Mwanza walishirikiana na askari wa Mkoa wa Kagera walifuatilia mwanzilishi wa Saccos hiyo na kufanikiwa kummkamata askari huyo wa magereza akiwa na  laini za simu tano zikiwa zimesajiliwa kwa majina tofauti tofuati. Amesema baada ya uchunguzi dhidi ya askari huyo wa magereza alikiri ndiye mhusika na tayari amewatapeli wanachama wa CCM wengi na watu wengine wa kawaida  huku akitambulisha kwa vyeo mbalimbali  vilivyopo ndani ya CCM na serikali. Hata hivyo Kamanda Murilo aliwataka wanachama wa CCM na watu wengine ambao wametapeliwa na saccos hiyo kufika katika vituo vya polisi vya polisi kutoa taarifa zao ili waweze kurejeshewa fedha zao na hata kutoa ushahidi pale mtuhumiwa atakapofikishwa mahakamani. Wakati huo huo watu 29 wanashikiliwa na jeshi la polisi mkoani humo kwa makosa mbalimbali yakiwamo mauaji ya wavuvi, wizi, unyang’anyi na upatikanaji wa dawa za kulevya aina ya bangi na mirungi. Kamanda Murilo amesema miongoni mwa watuhumiwa hao, wapo watu wawili ambao ni wavuvi wamekamatwa kwa tuhuma za mauaji  katika kisiwa cha Ukara baada ya kuwavamia wavuvi  wenzao wawili ambapo waliwafunga kamba miguuni na mikononi na kuwatumbukiza ziwani. “Mvuvi mmoja kati ya wale waliofungwa kamba amepoteza  maisha, wavamizi wamewapora  injini ya boti, kokoro moja ya kuvulia dagaa, tanki la mafuta, simu na vitu mbalimbali vyote vikiwa na thamani zaidi ya shilingi milioni tano. Kamanda Murilo amewataja watuhumiwa wa tukio hilo ni Rernard Tungaraza, Andrew Masumbuki na wenzake Sabato Msita, Laurent Julius, Sherida Paul, Joseph Charles na Juma Lisenge ambao walikamatwa katika Kisiwa cha Goziba wakiwa wanatoroka na vitu  vya wizi. Aidha ameongeza kuwa katika operesheni ya kiukamata waalifu iliyofanywa jana ya mkoani Mwanza, polisi walifanikiwa  kuwakamata watu watano kwa kosa la kupatikana na vifaa vya kutengeneza noti za fedha bandia  za Tanzania na dola ya Marekani. Watuhumiwa hao ni  Elasui Masawe, Yohana Pastory, Mussa Abbas, George Vanace, Vanace Jeremia na  Athman Idd ambapo amesema baada ya uchunguzi watafikishwa mahakamani.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NA BENJAMIN MASESE – MWANZA ASKARI wa jeshi la magereza, Kibemba Warioba (27) mwenye namba B.9205 WDR amekamatwa na jeshi la polisi mkoa wa Mwanza  kwa kosa la kuanzisha Chama cha Ushirika cha Akiba cha na Mikopo (Saccos) cha info tell CCM na kuwatapeli wanachama wa Chama Cha Mapinduzi, (CCM). Akizungumza na waandishi wa habari jijini Mwanza, leo Mei 26, Kamanda wa Polisi wa Mkoa huo, Jumanne Murilo amesema askari huyo alikamatwa jana baada ya kupokea taarifa kwa wanachama wa CCM kwamba kuna saccos ya info Tell CCM inayotoa gawio kwa wanachama wa chama hicho. “Askari huyo alikuwa anafanya kazi katika gereza la Biharamulo mkoani Kagera, kabila lake ni mzanaki, mpaka sasa tunavyozungumza  na nyinyi tayari tumewasiliana na viongozi wa jeshi la magereza na amesimamishwa kazi ili kuendelea na uchunguzi na kumfikisha mahakamani. “Shughuli hii si kwamba alikuwa anaifanya yeye mwenyewe bali na watu wengine na baadhi yao tumewakamata ambao wamewatapeli wanachama wa CCM wakiwaeleza kuwa watapata gawio zuri na maisha yao yatakuwa mazuri na bora. “Mtumishi huyu ameichafua sura ya jeshi la magereza, serikali na jina la chama cha  CCM, hatuwezi kuvumilia watu wa aina hii kuendelelea kufanya uhalifu na utepeli, tutawashughulikia na kama kuna watu wenye nia ya kujihusisha na shughuli isiyo halali ni vema wakaiacha,”amesema Kamanda Murilo. Kamanda Murilo amesema baada ya taarifa hiyo kupokelewa, askari wa Mwanza walishirikiana na askari wa Mkoa wa Kagera walifuatilia mwanzilishi wa Saccos hiyo na kufanikiwa kummkamata askari huyo wa magereza akiwa na  laini za simu tano zikiwa zimesajiliwa kwa majina tofauti tofuati. Amesema baada ya uchunguzi dhidi ya askari huyo wa magereza alikiri ndiye mhusika na tayari amewatapeli wanachama wa CCM wengi na watu wengine wa kawaida  huku akitambulisha kwa vyeo mbalimbali  vilivyopo ndani ya CCM na serikali. Hata hivyo Kamanda Murilo aliwataka wanachama wa CCM na watu wengine ambao wametapeliwa na saccos hiyo kufika katika vituo vya polisi vya polisi kutoa taarifa zao ili waweze kurejeshewa fedha zao na hata kutoa ushahidi pale mtuhumiwa atakapofikishwa mahakamani. Wakati huo huo watu 29 wanashikiliwa na jeshi la polisi mkoani humo kwa makosa mbalimbali yakiwamo mauaji ya wavuvi, wizi, unyang’anyi na upatikanaji wa dawa za kulevya aina ya bangi na mirungi. Kamanda Murilo amesema miongoni mwa watuhumiwa hao, wapo watu wawili ambao ni wavuvi wamekamatwa kwa tuhuma za mauaji  katika kisiwa cha Ukara baada ya kuwavamia wavuvi  wenzao wawili ambapo waliwafunga kamba miguuni na mikononi na kuwatumbukiza ziwani. “Mvuvi mmoja kati ya wale waliofungwa kamba amepoteza  maisha, wavamizi wamewapora  injini ya boti, kokoro moja ya kuvulia dagaa, tanki la mafuta, simu na vitu mbalimbali vyote vikiwa na thamani zaidi ya shilingi milioni tano. Kamanda Murilo amewataja watuhumiwa wa tukio hilo ni Rernard Tungaraza, Andrew Masumbuki na wenzake Sabato Msita, Laurent Julius, Sherida Paul, Joseph Charles na Juma Lisenge ambao walikamatwa katika Kisiwa cha Goziba wakiwa wanatoroka na vitu  vya wizi. Aidha ameongeza kuwa katika operesheni ya kiukamata waalifu iliyofanywa jana ya mkoani Mwanza, polisi walifanikiwa  kuwakamata watu watano kwa kosa la kupatikana na vifaa vya kutengeneza noti za fedha bandia  za Tanzania na dola ya Marekani. Watuhumiwa hao ni  Elasui Masawe, Yohana Pastory, Mussa Abbas, George Vanace, Vanace Jeremia na  Athman Idd ambapo amesema baada ya uchunguzi watafikishwa mahakamani. ### Response: KITAIFA ### End

JOSEPH HIZA NA MTANDAO UTAFITI mpya umebainisha kwamba akina mama wanapaswa kusubiri kwa mwaka mmoja tu baada ya kujifungua kabla ya kupata ujauzito mwingine ili kupunguza hatari ya kumpoteza mama na mtoto. Kwa msingi huo, watafiti hao wanaamaanisha kwamba hakuna ulazima wa wanawake kusubiri kwa muda wa miezi 18 kama ilivyopendekezwa katika kanuni iliyopo sasa ya Shirika la Afya Duniani (WHO) kabla ya ujauzito mwingine. Muda mfupi kati ya mimba moja hadi nyingine humuweka mama katika hatari ya kuzaa mtoto ambaye hajatimiza muda wa kuzaliwa, mtoto kuwa na uzito mdogo au kusababisha kifo chake. Watafiti wana matumaini kuwa matokeo ya uchunguzi huu utawapatia hakikisho wanawake wenye umri mkubwa, ambao huwa katika shinikizo wakati wanapojaribu kutunga mimba nyingine kabla ya muda wao wa kuzaa kupita kutokana na umri wao. Mmoja wa watafiti hao, Dk. Wendy Norman, anasema hizi ni habari njema kwa wanawake walio na umri wa zaidi ya miaka 35 ambao wanapanga familia zao. “Wanawake walio na umri mkubwa kwa mara ya kwanza watapata mwongozo wa uhakika kuhusiana na suala la kupanga uzazi wa watoto wao,” anasema katika utafiti huo uliochapishwa na Jarida la JAMA Internal Medicine. Utafiti uliohusisha kuzaliwa kwa karibu watoto 150,000 nchini Canada, uliofanywa na vyuo vikuu vya British Columbia (UBC) na Harvard cha nchini Marekani, umebaini kuwa miezi 12 hadi 18 ni muda mwafaka kwa mwanamke kujipumzisha baada ya kujifungua kabla ya kupata ujauzito mwingine. Mwongozo wa sasa wa WHO unapendekeza muda usiopungua miezi 18 hadi 24. Wanawake wadogo waliopata ujauzito miezi sita baada ya kujifungua walikua katika hatari ya kupata uchungu wa uzazi kabla ya muda wa kujifungua kwa asilimia 8.5. Hali hii inaweza kupunguzwa kwa hadi asilimia 3.7 iwapo wanawake hao wangesubiri kwa miezi 18 kati ya ujauzito mmoja hadi mwingine. Utafiti huo uliangazia zaidi wanawake nchini Canada hivyo, haijabainika ikiwa matokeo yake yatakuwa sawa kote duniani. Mtafiti Dk. Sonia Hernandez-Diaz, anasema matokeo hayo yaliashiria hali tofauti kwa wanawake wa miaka tofauti. “Ujauzito wa haraka haraka huenda ukaashiria kutozingatia uzazi wa mpango, kwa baadhi ya wanawake wenye umri mdogo. Mandy Forrester, kutoka taasisi ya wakunga ya Royal College, anasema utafiti huu ni muhimu kwa sababu unaimarisha tafiti nyingine kuhusu suala la muda wa kupata ujauzito mwingine baada ya kujifungua. “Yote tisa, kumi ni kwamba mwanamke atajiamulia mwenyewe anataka kuchukua muda gani baada ya kujifungua kabla ya kupata ujauzito mwingine.” Anasema jambo la msingi ni kwa wanawake kote duniani kuwa na ufahamu wa kujihami nao kuhusiana na suala hili ili wafanye uamuzi wa busara. “Wataalamu wa afya wako tayari kumsaidia mwanamke kufanya uamuzi kuhusiana na kile kilicho sawa kwake,” anasema. Anaongeza kuwa wanawake wanastahili kupata ushauri kuhusu mbinu tofauti za kupanga uzazi ili waweze kupanga familia zao ikiwa wanaazimia kufanya hivyo. “Huduma za kitaalamu zinastahili kufikia wanawake wote,” anasema. Dk. Laura Gaudet, mtaalamu wa afya katika Hospitali ya Ottawa nchini Canada, anasema wengi wa wanawake wanaofika hospitalini hapo kwa huduma za uzazi ni wanawake wenye umri wa miaka zaidi ya 35.” Wako katikati ya mihangaiko mingine ikiwamo kimasomo na bado wanataka kuzaa siku moja na wanajiuliza nini watafanya watakapofikisha miaka 35 kabla ya kufanikisha ndoto hiyo. “Ni swali linaloulizwa sana na ambalo nakutana nalo,” anasema mtaalamu huyo wa uzazi ambaye pia anafundisha katika Chuo Kikuu cha Ottawa-Tiba ya Uzazi. Kwa mujibu wa Chama cha Wakunga nchini Canada, zaidi ya nusu ya uzazi nchini humo hutokana na wanawake wenye umri wa zaidi ya miaka 30. Nchini humo na kwingineko duniani, aina ya maisha tunayoishi kila siku, mambo ya kutafuta elimu, ajira, kutafuta wapenzi waaminifu, hizi zote zimekuwa ni miongoni mwa sababu za wanawake wengi kujikuta wanatafuta ujauzito au watoto huku wakiwa na umri wa zaidi ya miaka 35. Kwa mujibu wa tafiti za awali, mwanamke kuwa mjamzito akiwa na umri wa miaka zaidi ya 35, kuna athari si tu kwa mjamzito, bali pia hata kwa mtoto atakayezaliwa. Inaelezwa kuwa katika ukuaji na kukomaa kwa mwili wa mwanamke, ili aweze kupata ujauzito na baadaye kujifungua salama, mtoto mwenye hali nzuri kiafya, inawezeshwa na mabadiliko ya kibaiolojia ndani ya mwili wa mwanamke. Mabadiliko haya huletwa na kemikali asilia ndani ya mwili ambazo kitaalamu huitwa hormone. Mwanamke anapokuwa amepevuka, mwili wake huwa na kiwango kikubwa cha homoni ambazo humuwezesha kupata mabadiliko muhimu ya kimwili yanayomtambulisha au kumfanya awe na sifa au tabia halisi za mwanamke. Kitaalamu homoni hizi kwa mwanamke, uzalishwaji wake mwilini na namna zinavyofanya kazi huwa zina muda maalumu au kikomo cha kutengenezwa mwilini, au hata kama zitatengenezwa basi hazitakuwa katika kiwango cha kutosha na hivyo kumfanya mwanamke kutoyaona baadhi ya mabadiliko ya kimwili ambayo alikuwa akiyaona pindi alipokuwa kijana na hasa chini ya miaka 35. Athari zinazoweza kujitokeza kwa mwanamke kupata ujauzito akiwa na umri wa zaidi ya miaka 35 ni pamoja ugumu na unadra wa kupata ujauzito, kutokana na mayai kutozalishwa mwilini mwake. Na kama ikitokea akapata ujauzito, mwanamke atakuwa hatarini kupoteza ujauzito wake kutokana na kupungua kwa uwezo wake wa kustahimili na hivyo mimba kutoka. Endapo atastahimili kuwa mjamzito katika umri huo, zaidi ya miaka 35, kuna hatari ya mwanamke kupata maumivu makali zaidi wakati wa kujifungua, hii inasababishwa na kupungua kwa uwezo wa kumsukuma mtoto, shingo ya kizazi kushindwa kufunguka vizuri na pia mtoto kutotoka vizuri. Kutokana na tatizo hili, mwanamke huweza kujikuta akifanyiwa upasuaji ili kuweza kumsaidia ajifungue vizuri. Kwa upande wa mtoto, athari anazoweza kuzipata ni pamoja na hizi zifuatazo: Mtoto huwa katika hatari ya kuzaliwa akiwa na ulemavu, mfano, matatizo ya kushindwa kuongea vizuri (ulimi mzito), matatizo ya akili (mtindio wa ubongo), matatizo ya uti wa mgongo, pia matatizo katika viungo vingine mwilini kama mikono na miguu, kitaalamu tatizo hili huitwa, Down’s Syndrome. Hii husababishwa na mtoto kukosa vitu muhimu wakati alipokuwa tumboni mwa mama yake, na mama yake hakuwa na vitu hivyo (homoni) kutokana na umri wake kuwa mkubwa zaidi. Kwa sababu hizo, wanawake wengi husikia kwamba mwisho wa uzazi kwa wanawake ni baada ya miaka 35 na hatari ya matatizo ya mimba huongezeka. Na ni kweli kwamba mambo haya hutokea wakati mtu anapozidi kuwa na umri mkubwa — lakini hauhusishi mwaka kamili. Kuna wengine hujifungua bila matatizo na baadhi ya watafiti hutofautiana kuhusu umri, wakisema isiwe kigezo cha kuzuia wanawake wenye umri zaidi ya miaka 35 kujifungua.

AFYA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- JOSEPH HIZA NA MTANDAO UTAFITI mpya umebainisha kwamba akina mama wanapaswa kusubiri kwa mwaka mmoja tu baada ya kujifungua kabla ya kupata ujauzito mwingine ili kupunguza hatari ya kumpoteza mama na mtoto. Kwa msingi huo, watafiti hao wanaamaanisha kwamba hakuna ulazima wa wanawake kusubiri kwa muda wa miezi 18 kama ilivyopendekezwa katika kanuni iliyopo sasa ya Shirika la Afya Duniani (WHO) kabla ya ujauzito mwingine. Muda mfupi kati ya mimba moja hadi nyingine humuweka mama katika hatari ya kuzaa mtoto ambaye hajatimiza muda wa kuzaliwa, mtoto kuwa na uzito mdogo au kusababisha kifo chake. Watafiti wana matumaini kuwa matokeo ya uchunguzi huu utawapatia hakikisho wanawake wenye umri mkubwa, ambao huwa katika shinikizo wakati wanapojaribu kutunga mimba nyingine kabla ya muda wao wa kuzaa kupita kutokana na umri wao. Mmoja wa watafiti hao, Dk. Wendy Norman, anasema hizi ni habari njema kwa wanawake walio na umri wa zaidi ya miaka 35 ambao wanapanga familia zao. “Wanawake walio na umri mkubwa kwa mara ya kwanza watapata mwongozo wa uhakika kuhusiana na suala la kupanga uzazi wa watoto wao,” anasema katika utafiti huo uliochapishwa na Jarida la JAMA Internal Medicine. Utafiti uliohusisha kuzaliwa kwa karibu watoto 150,000 nchini Canada, uliofanywa na vyuo vikuu vya British Columbia (UBC) na Harvard cha nchini Marekani, umebaini kuwa miezi 12 hadi 18 ni muda mwafaka kwa mwanamke kujipumzisha baada ya kujifungua kabla ya kupata ujauzito mwingine. Mwongozo wa sasa wa WHO unapendekeza muda usiopungua miezi 18 hadi 24. Wanawake wadogo waliopata ujauzito miezi sita baada ya kujifungua walikua katika hatari ya kupata uchungu wa uzazi kabla ya muda wa kujifungua kwa asilimia 8.5. Hali hii inaweza kupunguzwa kwa hadi asilimia 3.7 iwapo wanawake hao wangesubiri kwa miezi 18 kati ya ujauzito mmoja hadi mwingine. Utafiti huo uliangazia zaidi wanawake nchini Canada hivyo, haijabainika ikiwa matokeo yake yatakuwa sawa kote duniani. Mtafiti Dk. Sonia Hernandez-Diaz, anasema matokeo hayo yaliashiria hali tofauti kwa wanawake wa miaka tofauti. “Ujauzito wa haraka haraka huenda ukaashiria kutozingatia uzazi wa mpango, kwa baadhi ya wanawake wenye umri mdogo. Mandy Forrester, kutoka taasisi ya wakunga ya Royal College, anasema utafiti huu ni muhimu kwa sababu unaimarisha tafiti nyingine kuhusu suala la muda wa kupata ujauzito mwingine baada ya kujifungua. “Yote tisa, kumi ni kwamba mwanamke atajiamulia mwenyewe anataka kuchukua muda gani baada ya kujifungua kabla ya kupata ujauzito mwingine.” Anasema jambo la msingi ni kwa wanawake kote duniani kuwa na ufahamu wa kujihami nao kuhusiana na suala hili ili wafanye uamuzi wa busara. “Wataalamu wa afya wako tayari kumsaidia mwanamke kufanya uamuzi kuhusiana na kile kilicho sawa kwake,” anasema. Anaongeza kuwa wanawake wanastahili kupata ushauri kuhusu mbinu tofauti za kupanga uzazi ili waweze kupanga familia zao ikiwa wanaazimia kufanya hivyo. “Huduma za kitaalamu zinastahili kufikia wanawake wote,” anasema. Dk. Laura Gaudet, mtaalamu wa afya katika Hospitali ya Ottawa nchini Canada, anasema wengi wa wanawake wanaofika hospitalini hapo kwa huduma za uzazi ni wanawake wenye umri wa miaka zaidi ya 35.” Wako katikati ya mihangaiko mingine ikiwamo kimasomo na bado wanataka kuzaa siku moja na wanajiuliza nini watafanya watakapofikisha miaka 35 kabla ya kufanikisha ndoto hiyo. “Ni swali linaloulizwa sana na ambalo nakutana nalo,” anasema mtaalamu huyo wa uzazi ambaye pia anafundisha katika Chuo Kikuu cha Ottawa-Tiba ya Uzazi. Kwa mujibu wa Chama cha Wakunga nchini Canada, zaidi ya nusu ya uzazi nchini humo hutokana na wanawake wenye umri wa zaidi ya miaka 30. Nchini humo na kwingineko duniani, aina ya maisha tunayoishi kila siku, mambo ya kutafuta elimu, ajira, kutafuta wapenzi waaminifu, hizi zote zimekuwa ni miongoni mwa sababu za wanawake wengi kujikuta wanatafuta ujauzito au watoto huku wakiwa na umri wa zaidi ya miaka 35. Kwa mujibu wa tafiti za awali, mwanamke kuwa mjamzito akiwa na umri wa miaka zaidi ya 35, kuna athari si tu kwa mjamzito, bali pia hata kwa mtoto atakayezaliwa. Inaelezwa kuwa katika ukuaji na kukomaa kwa mwili wa mwanamke, ili aweze kupata ujauzito na baadaye kujifungua salama, mtoto mwenye hali nzuri kiafya, inawezeshwa na mabadiliko ya kibaiolojia ndani ya mwili wa mwanamke. Mabadiliko haya huletwa na kemikali asilia ndani ya mwili ambazo kitaalamu huitwa hormone. Mwanamke anapokuwa amepevuka, mwili wake huwa na kiwango kikubwa cha homoni ambazo humuwezesha kupata mabadiliko muhimu ya kimwili yanayomtambulisha au kumfanya awe na sifa au tabia halisi za mwanamke. Kitaalamu homoni hizi kwa mwanamke, uzalishwaji wake mwilini na namna zinavyofanya kazi huwa zina muda maalumu au kikomo cha kutengenezwa mwilini, au hata kama zitatengenezwa basi hazitakuwa katika kiwango cha kutosha na hivyo kumfanya mwanamke kutoyaona baadhi ya mabadiliko ya kimwili ambayo alikuwa akiyaona pindi alipokuwa kijana na hasa chini ya miaka 35. Athari zinazoweza kujitokeza kwa mwanamke kupata ujauzito akiwa na umri wa zaidi ya miaka 35 ni pamoja ugumu na unadra wa kupata ujauzito, kutokana na mayai kutozalishwa mwilini mwake. Na kama ikitokea akapata ujauzito, mwanamke atakuwa hatarini kupoteza ujauzito wake kutokana na kupungua kwa uwezo wake wa kustahimili na hivyo mimba kutoka. Endapo atastahimili kuwa mjamzito katika umri huo, zaidi ya miaka 35, kuna hatari ya mwanamke kupata maumivu makali zaidi wakati wa kujifungua, hii inasababishwa na kupungua kwa uwezo wa kumsukuma mtoto, shingo ya kizazi kushindwa kufunguka vizuri na pia mtoto kutotoka vizuri. Kutokana na tatizo hili, mwanamke huweza kujikuta akifanyiwa upasuaji ili kuweza kumsaidia ajifungue vizuri. Kwa upande wa mtoto, athari anazoweza kuzipata ni pamoja na hizi zifuatazo: Mtoto huwa katika hatari ya kuzaliwa akiwa na ulemavu, mfano, matatizo ya kushindwa kuongea vizuri (ulimi mzito), matatizo ya akili (mtindio wa ubongo), matatizo ya uti wa mgongo, pia matatizo katika viungo vingine mwilini kama mikono na miguu, kitaalamu tatizo hili huitwa, Down’s Syndrome. Hii husababishwa na mtoto kukosa vitu muhimu wakati alipokuwa tumboni mwa mama yake, na mama yake hakuwa na vitu hivyo (homoni) kutokana na umri wake kuwa mkubwa zaidi. Kwa sababu hizo, wanawake wengi husikia kwamba mwisho wa uzazi kwa wanawake ni baada ya miaka 35 na hatari ya matatizo ya mimba huongezeka. Na ni kweli kwamba mambo haya hutokea wakati mtu anapozidi kuwa na umri mkubwa — lakini hauhusishi mwaka kamili. Kuna wengine hujifungua bila matatizo na baadhi ya watafiti hutofautiana kuhusu umri, wakisema isiwe kigezo cha kuzuia wanawake wenye umri zaidi ya miaka 35 kujifungua. ### Response: AFYA ### End

BUNGE linaangalia uwezekano wa kuja na taratibu mpya za kutowadhamini wabunge kukopa benki hasa kutokana na wabunge wengi wa sasa kuwa na mzigo wa madeni na huwenda fedha hizo zikalipwa na fedha za umma.Aidha, wabunge wanane wa viti maalumu waliofukuzwa uwanachama na Chama cha Wananchi (CUF) na kupoteza sifa za kuwa wabunge wameacha madeni ya zaidi ya Sh bilioni moja yaliyotokana na mikopo waliyokopa.Spika wa Bunge, Job Ndugai aliyasema hayo kwenye mkutano na waandishi wa habari ofisini kwake jana na kuongeza kuwa mingi ya mkataba ya mikopo iliyoingiwa na wabunge ina kasoro kadhaa. Ndugai alikuwa akijibu swali la waandishi wa habari kama Mbunge wa Arusha Mjini, Godbless Lema (Chadema) kama ni mbunge pekee ambaye amekopa.Alisema kuwa mbali na deni la zaidi ya Sh milioni 400 analodaiwa Lema baada ya kukopa Sh milioni 644, pia wabunge wanane wa CUF, waliofukuzwa na chama hicho kwa kumuunga mkono aliyekuwa Katibu Mkuu wa CUF, Maalim Seif, wanadaiwa zaidi ya Sh bilioni moja. Aidha, Ndugai alisema mbali na suala la ukopaji, pia Bunge linatarajia kupitia kanuni za Bunge ili kuhdibiti hali ya utovu wa nidhamu kwa wabunge.“ Kanuni hizo ziliweka hivyo zamani, hawa watu walikuwa ni waheshimiwa sasa wanakuja watu very much below (watu wa chini) wakati rules (kanuni) ni za waheshimiwa, namna ya kushughulikia inakuwa ngumu lakini tunapoelekea mwisho tutaziangalia hizi kanuni zote. Spika Ndugai aliongeza: “ Tulifikiria turekebishe hapo katikati lakini tutarekebisha kwa ajili ya bunge litakalofuata na tutaweka katika namna ambayo… tusiseme mapema lakini itatibu hii hali ya utovu wa nidhamu kwa makusudi na vurugu ambazo hazina tija kwa watanzania.“Wanaotetea acha watetee kwa sababu hawajui hali halisi kuwa mwisho wa siku lazima wayalipe hayo madeni ni hela yenu (fedha za serikali) ndio itakayotumika. Kuhusu suala la wabunge 8 wa CUF waliofukuzwa ubunge, Ndugai alisema: “ Huu ni mtihani mwingine tulionao, wabunge wale nane sijui ni 10? inadaiwa zaidi ya Sh bilioni 1 na hawana uwezo wowote wa kulipa.“Mikataba ile ipo hovyo hovyo kama watakazia wale jamaa (wakopeshaji) kuna kiwango fulani cha fedha ya walipa kodi inaweza kutumika kulipa madeni ya hovyo. Ndio maana ninasema ukweli, watu wanaweza kunilaumu lakini ninachoeleza ni ukweli. Wabunge wa CUF waliofukuzwa na chama hicho ni Severina Mwijage, Saumu Sakala, Salma Mwassa, Riziki Mngwali, Raisa Mussa, Miza Haji, Hadija Al-Qassmy na Halima Mohamed.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- BUNGE linaangalia uwezekano wa kuja na taratibu mpya za kutowadhamini wabunge kukopa benki hasa kutokana na wabunge wengi wa sasa kuwa na mzigo wa madeni na huwenda fedha hizo zikalipwa na fedha za umma.Aidha, wabunge wanane wa viti maalumu waliofukuzwa uwanachama na Chama cha Wananchi (CUF) na kupoteza sifa za kuwa wabunge wameacha madeni ya zaidi ya Sh bilioni moja yaliyotokana na mikopo waliyokopa.Spika wa Bunge, Job Ndugai aliyasema hayo kwenye mkutano na waandishi wa habari ofisini kwake jana na kuongeza kuwa mingi ya mkataba ya mikopo iliyoingiwa na wabunge ina kasoro kadhaa. Ndugai alikuwa akijibu swali la waandishi wa habari kama Mbunge wa Arusha Mjini, Godbless Lema (Chadema) kama ni mbunge pekee ambaye amekopa.Alisema kuwa mbali na deni la zaidi ya Sh milioni 400 analodaiwa Lema baada ya kukopa Sh milioni 644, pia wabunge wanane wa CUF, waliofukuzwa na chama hicho kwa kumuunga mkono aliyekuwa Katibu Mkuu wa CUF, Maalim Seif, wanadaiwa zaidi ya Sh bilioni moja. Aidha, Ndugai alisema mbali na suala la ukopaji, pia Bunge linatarajia kupitia kanuni za Bunge ili kuhdibiti hali ya utovu wa nidhamu kwa wabunge.“ Kanuni hizo ziliweka hivyo zamani, hawa watu walikuwa ni waheshimiwa sasa wanakuja watu very much below (watu wa chini) wakati rules (kanuni) ni za waheshimiwa, namna ya kushughulikia inakuwa ngumu lakini tunapoelekea mwisho tutaziangalia hizi kanuni zote. Spika Ndugai aliongeza: “ Tulifikiria turekebishe hapo katikati lakini tutarekebisha kwa ajili ya bunge litakalofuata na tutaweka katika namna ambayo… tusiseme mapema lakini itatibu hii hali ya utovu wa nidhamu kwa makusudi na vurugu ambazo hazina tija kwa watanzania.“Wanaotetea acha watetee kwa sababu hawajui hali halisi kuwa mwisho wa siku lazima wayalipe hayo madeni ni hela yenu (fedha za serikali) ndio itakayotumika. Kuhusu suala la wabunge 8 wa CUF waliofukuzwa ubunge, Ndugai alisema: “ Huu ni mtihani mwingine tulionao, wabunge wale nane sijui ni 10? inadaiwa zaidi ya Sh bilioni 1 na hawana uwezo wowote wa kulipa.“Mikataba ile ipo hovyo hovyo kama watakazia wale jamaa (wakopeshaji) kuna kiwango fulani cha fedha ya walipa kodi inaweza kutumika kulipa madeni ya hovyo. Ndio maana ninasema ukweli, watu wanaweza kunilaumu lakini ninachoeleza ni ukweli. Wabunge wa CUF waliofukuzwa na chama hicho ni Severina Mwijage, Saumu Sakala, Salma Mwassa, Riziki Mngwali, Raisa Mussa, Miza Haji, Hadija Al-Qassmy na Halima Mohamed. ### Response: KITAIFA ### End

MKUU wa Mkoa wa Dodoma, Dk Binilith Mahenge amekerwa na mapato kidogo yanayotokana na uvuvi wa samaki katika bwawa la Mtera katika Wilaya ya Mpwapwa, mkoani Dodoma.Akizungumza na watumishi wa halmashauri hiyo, Dk Mahenge amemtaka Mkuu wa Wilaya ya Mpwapwa, Jabir Shekimweri na Mkurugenzi wa Wilaya hiyo, Paulo Mwambasweya kuhakikisha wanapandisha mapato kwa kusimamia vizuri chanzo hicho pamoja na cha minada na mipakani.Pia amewataka viongozi hao, kuwaita na kuwahoji wahusika wote katika mnyororo mzima wa makusanyo ya mapato yatokanayo na samaki hadi yanapoingia katika mfuko wa halmashauri hiyo.Pia Dk Mahenge aliwataka viongozi hao kuunda tume ya madiwani ichunguze tena kuvuja kwa mapato ya halmashauri hiyo ambayo ni kidogo ukilinganisha na halmashauri ya Chamwino ambayo nayo inavua pia katika bwawa hilo.Dk Mahenge alisema inaonekana katika halmashauri hiyo kuna mchwa unaotafuna mapato yanayotokana na uvuvi wa samaki ni tofauti na halmashauri nyingine za Iringa Vijijini na Chamwino.Dk Mahenge alitoa mfano wa mapato ya Chamwino katika mwaka wa fedha wa 2018/19, ambapo kati Julai na Agosti Chamwino walikusanya Sh milioni 25, wakati Mpwapwa walikusanya Sh milioni 2.9 tu, kitendo ambacho alisema kinaonesha wazi bado kuna mianya ya upotevu wa mapato ya samaki.Alisema kutokana na upungufu wa mapato ya halmashauri, mkuu wa wilaya na mkurgenzi washirikiane na watendaji wa halmashauri wakiwa kama timu ili kila mmoja awajibike katika nafasi yake.Mwenyekiti wa Halmashauri ya Mpwapwa, Donalt Ngwenzi akitoa neno la shukrani alisema, anashangaa kwamba katika siku nne walizoenda kusimamia mapato ya samaki walipata Sh milioni 7.9, lakini anashangaa halmashauri hiyo ndani ya miezi miwili ilikusanya Sh milioni 2.9 tu.Ngwenzi amesema, kitendo cha halmashauri hiyo kutopata mapato ya kutosha kutokana na uvuvi wa samaki katika Bwawa la Mtera ambayo ni madogo ukilinganisha na halmashauri nyingine, atalivalia njuga sana.Mkuu wa Wilaya, Shekimweri akizungumza baada ya maelekezo ya Mkuu wa Mkoa, alisema amesikia atafanyia kazi haraka kuwaita wahusika na kuwahoji nini kinasababisha mapato yao katika bwawa la Mtera yawe madogo ukilinganisha na Chamwino.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- MKUU wa Mkoa wa Dodoma, Dk Binilith Mahenge amekerwa na mapato kidogo yanayotokana na uvuvi wa samaki katika bwawa la Mtera katika Wilaya ya Mpwapwa, mkoani Dodoma.Akizungumza na watumishi wa halmashauri hiyo, Dk Mahenge amemtaka Mkuu wa Wilaya ya Mpwapwa, Jabir Shekimweri na Mkurugenzi wa Wilaya hiyo, Paulo Mwambasweya kuhakikisha wanapandisha mapato kwa kusimamia vizuri chanzo hicho pamoja na cha minada na mipakani.Pia amewataka viongozi hao, kuwaita na kuwahoji wahusika wote katika mnyororo mzima wa makusanyo ya mapato yatokanayo na samaki hadi yanapoingia katika mfuko wa halmashauri hiyo.Pia Dk Mahenge aliwataka viongozi hao kuunda tume ya madiwani ichunguze tena kuvuja kwa mapato ya halmashauri hiyo ambayo ni kidogo ukilinganisha na halmashauri ya Chamwino ambayo nayo inavua pia katika bwawa hilo.Dk Mahenge alisema inaonekana katika halmashauri hiyo kuna mchwa unaotafuna mapato yanayotokana na uvuvi wa samaki ni tofauti na halmashauri nyingine za Iringa Vijijini na Chamwino.Dk Mahenge alitoa mfano wa mapato ya Chamwino katika mwaka wa fedha wa 2018/19, ambapo kati Julai na Agosti Chamwino walikusanya Sh milioni 25, wakati Mpwapwa walikusanya Sh milioni 2.9 tu, kitendo ambacho alisema kinaonesha wazi bado kuna mianya ya upotevu wa mapato ya samaki.Alisema kutokana na upungufu wa mapato ya halmashauri, mkuu wa wilaya na mkurgenzi washirikiane na watendaji wa halmashauri wakiwa kama timu ili kila mmoja awajibike katika nafasi yake.Mwenyekiti wa Halmashauri ya Mpwapwa, Donalt Ngwenzi akitoa neno la shukrani alisema, anashangaa kwamba katika siku nne walizoenda kusimamia mapato ya samaki walipata Sh milioni 7.9, lakini anashangaa halmashauri hiyo ndani ya miezi miwili ilikusanya Sh milioni 2.9 tu.Ngwenzi amesema, kitendo cha halmashauri hiyo kutopata mapato ya kutosha kutokana na uvuvi wa samaki katika Bwawa la Mtera ambayo ni madogo ukilinganisha na halmashauri nyingine, atalivalia njuga sana.Mkuu wa Wilaya, Shekimweri akizungumza baada ya maelekezo ya Mkuu wa Mkoa, alisema amesikia atafanyia kazi haraka kuwaita wahusika na kuwahoji nini kinasababisha mapato yao katika bwawa la Mtera yawe madogo ukilinganisha na Chamwino. ### Response: KITAIFA ### End

Chanzo cha picha, PROSTOCK-STUDIO VIA GETTY IMAGES Kwa muhtasati kidonda cha tumbo au duodenal ni jeraha la kina au kidonda ambacho hutokea kwenye utando wa ndani wa tumbo au sehemu ya kwanza ya utumbo mdogo inayoitwa duodenum. Hutokea kutokana na kuvimba kwa muda mrefu kwa ukuta huu unaopendelewa na bakteria wanaofahamika kama helicopter pillory wanaopatikana kwenye njia ya utumbo. Daktari wa magonjwa ya tumbo na mtaalam wa magonjwa katika kituo cha hospitali ya chuo kikuu cha Campus mjini Lomé, Togo, Dkt Roland Kogoe amezungumza na BBC na kustusaidia kuelewa vizuri ugonjwa huu. Tumbo ni moja ya viungo vinavyounda mfumo wa usagaji chakula, jukumu lake ni kusaga chakula na kukihamisha kwenye utumbo. Liko upande wa kushoto wa ya tumbo chini ya mbavu na sehemu iliyofichwa na ini na diaphragm. Tumbo huenea kusambaa hadi kwenye duodenum: limeunganishwa na umio, kwa ajili ya kuingizwa kwa chakula, na kwenye utumbo mdogo kwa ajili ya kutoa chakula kwenye tumbo. Chanzo cha picha, GETTY IMAGES Vidonda husababishwa na kubanduka kwa utando ambako hutokea wakati ambapo sehemu ya nyama wa tumbo au utumbo zimeharibiwa. Ni jereha lenye linalosababisha uwepo wa kidonda, kulingana na Dk Roland Kogoe, anasema mtaalamu wa magonjwa ya tumbo. "Ukuta wa tumbo na duodenum ni pamoja na tabaka nne na mgonjwa husemekana kuwa na ugonjwa wa vidonda/ kidonda cha tumbo wakati kidonda kinapofikia safu ya tatu. Kwa hivyo ni kidonda ambacho kitaondoa utando wa sehemu ya ndani ya tumbo mfululizo hadi kufikia kufikia kwenye utando laini wa nyongo ya kibofu . Ni wakati misuli imeathiriwa ndipo tutazungumza juu ya kidonda. Vinginevyo tutasema unasumbuliwa na tatizo gastritis (asisi ya tumbo) ,” anaeleza. Kidonda kinachoitwa "gastric ulcer" kikiwa ndani ya tumbo na "duodenal ulcer" kinapokuwa kwenye sehemu ya mwisho ya tumbo husababisha maumivu ya papo hapo. Chanzo kikuu cha vidonda vya tumbo ni bakteria Helicobacter pylori (H. pylori) wanaopatikana katika asilimia 90 ya matukio na matumizi ya dawa za kuzuia maumivu zisizo na steroide (NSAIDs). “Tunapozungumzia sababu za vidonda tutatofautisha aina mbili , kwanza ni maambukizi ya bakteria aina ya Helicobacter pylori, ni bakteria ambao tunawapata tukiwa wadogo kwa kula vitu mbali mbali ambão husababisha uzalishaji mwingi wa asidi tumboni ambayo inaweza kusababisha kidonda,” anasema Dk Kogoe. Sababu ya pili ya vidonda ni tabia fulani na mambo ya maisha, ambayo yanaweza kuchangia kuongezeka kwa bakteria hawa au kuzidisha vidonda vilivyopo. "Ni ukweli, kwa mfano, kufunga, kuruka mlo, au kutumia dawa zenye asterods uchochezi, hususan aspirini au ibuprofen. Sababu nyingine ni matumizi ya "pombe kwenye tumbo tupu. Kwa hivyo vitu hivi vitagusana moja kwa moja na utando wa tumbo au ule wa sehemu ya mwisho ya tumbo inayosafirisha chakula kwenye utumbo na kusababisha uvimbe ambao unaweza kusababisha kidonda," anasema Dk Kogoe. Kuambukizwa na bakteria ya Helicobacter pylori ni moja ya magonjwa sugu yaliyoenea zaidi ulimwenguni: 20% hadi 90% ya watu wazima wameambukizwa katika nchi mbali mbali , kulingana na Shirika la Afya Ulimwenguni (WHO). Maambukizi ni ya kawaida zaidi katika nchi zinazoendelea ni (80% hadi 90%) kuliko katika nchi zilizoendelea ambazo ni (25% hadi 30%). Bakteria ya H.pylori hushambulia safu ya ute wa tumbo ambayo kwa kawaida hulinda tumbo na utumbo mwembamba dhidi ya asidi ya tumbo. Zifuatazo ni baadhi ya tabia za kawaida ambazo zinaweza pia kusababisha uzalishaji wa asidi kali ndani ya tumbo na hivyo kuongeza uwezekano mkubwa wa kukua kwa vidonda vya tumbo: Vidonda vya tumbo hujidhihirisha kwa maumivu ya epigastric: epigastrium ni kiungo kilichopo katikati ya juu ya tumbo. Mgonjwa huhisi hali ya kuungua kukandamizwa kwenye tumbo la juu. Maumivu haya huwa makali sana katika saa za kwanza baada ya kula na hupungua unaposhiba. Ugonjwa huo pia unajidhihirisha na dyspepsia, yaani, hisia ya kuvimbiwa tumbo, tumbo kushindwa kumeng’enya chakula kama kawaida, kichefuchefu au kutapika au katika hali mbaya zaidi kwa kutokwa na damu. Kidonda husababisha maumivu makubwa kwa sababu kinagusana moja kwa moja na asidi iliyopo kwenye njia ya utumbo. “Naomba nitoe ufafanuzi, kwa sababu kwa ujumla tunaona watu ambao kila wakiumwa tumbo hujitangaza kuwa wana vidonda. Kuwa makini, kuna viungo vingi ndani ya tumbo vinavyoweza kusababisha maumivu. Maumivu yanaweza kufanana na vidonda vya tumbo wakati sio na kwa hiyo wakati unakabiliwa na maumivu ya tumbo, ni bora kupata ushauri wa daktari’’, inabainisha Dkt Roland Kogoe. Utambuzi wa vidonda au kidonda cha tumbo kwa kweli hauwezekani kufanikiwa kwani dalili ambazo zake huwa ni za sawa na magonjwa mengine. Kwa hiyo ni muhimu kufanyiwa vipimo vya fibroscope ya gastroduodenal ambavyo huruhusu kubaini uwepo na kiwango cha vidonda na kuchukua sampuli (biopsy) ambayo itachambuliwa katika maabara. Chanzo cha picha, Getty Images Vidonda vya tumbo hujidhihirisha kwa maumivu ya epigastric: epigastrium ni kiungo kilichopo katikati ya juu ya tumbo. Mgonjwa huhisi hali ya kuungua kukandamizwa kwenye tumbo la juu. Maumivu haya huwa makali sana katika saa za kwanza baada ya kula na hupungua unaposhiba. Ugonjwa huo pia unajidhihirisha na dyspepsia, yaani, hisia ya uzito wa tumbo, tumbo kushindwa kumeng’enya chakula kama kawaida, kichefuchefu au kutapika au katika hali mbaya zaidi kwa kutokwa na damu. Kidonda husababisha maumivu makubwa kwa sababu kinagusana moja kwa moja na asidi iliyopo kwenye njia ya utumbo. “Naomba nitoe ufafanuzi, kwa sababu kwa ujumla tunaona watu ambao kila wakiumwa tumbo hujitangaza kuwa wana vidonda. Kuwa makini, kuna viungo vingi ndani ya tumbo vinavyoweza kusababisha maumivu. Maumivu yanaweza kufanana na vidonda vya tumbo wakati sio na kwa hiyo wakati unakabiliwa na maumivu ya tumbo, ni bora kupata ushauri wa daktari’’, inabainisha Dkt Roland Kogoe. Utambuzi wa vidonda au kidonda cha tumbo kwa kweli hauwezekani kufanikiwa kwani dalili ambazo zake huwa ni za sawa na magonjwa mengine. Kwa hiyo ni muhimu kufanyiwa vipimo vya fibroscope ya gastroduodenal ambavyo huruhusu kubaini uwepo na kiwango cha vidonda na kuchukua sampuli (biopsy) ambayo itachambuliwa katika maabara. Imetafsiriwa na Dinah Gahamanyi

AFYA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Chanzo cha picha, PROSTOCK-STUDIO VIA GETTY IMAGES Kwa muhtasati kidonda cha tumbo au duodenal ni jeraha la kina au kidonda ambacho hutokea kwenye utando wa ndani wa tumbo au sehemu ya kwanza ya utumbo mdogo inayoitwa duodenum. Hutokea kutokana na kuvimba kwa muda mrefu kwa ukuta huu unaopendelewa na bakteria wanaofahamika kama helicopter pillory wanaopatikana kwenye njia ya utumbo. Daktari wa magonjwa ya tumbo na mtaalam wa magonjwa katika kituo cha hospitali ya chuo kikuu cha Campus mjini Lomé, Togo, Dkt Roland Kogoe amezungumza na BBC na kustusaidia kuelewa vizuri ugonjwa huu. Tumbo ni moja ya viungo vinavyounda mfumo wa usagaji chakula, jukumu lake ni kusaga chakula na kukihamisha kwenye utumbo. Liko upande wa kushoto wa ya tumbo chini ya mbavu na sehemu iliyofichwa na ini na diaphragm. Tumbo huenea kusambaa hadi kwenye duodenum: limeunganishwa na umio, kwa ajili ya kuingizwa kwa chakula, na kwenye utumbo mdogo kwa ajili ya kutoa chakula kwenye tumbo. Chanzo cha picha, GETTY IMAGES Vidonda husababishwa na kubanduka kwa utando ambako hutokea wakati ambapo sehemu ya nyama wa tumbo au utumbo zimeharibiwa. Ni jereha lenye linalosababisha uwepo wa kidonda, kulingana na Dk Roland Kogoe, anasema mtaalamu wa magonjwa ya tumbo. "Ukuta wa tumbo na duodenum ni pamoja na tabaka nne na mgonjwa husemekana kuwa na ugonjwa wa vidonda/ kidonda cha tumbo wakati kidonda kinapofikia safu ya tatu. Kwa hivyo ni kidonda ambacho kitaondoa utando wa sehemu ya ndani ya tumbo mfululizo hadi kufikia kufikia kwenye utando laini wa nyongo ya kibofu . Ni wakati misuli imeathiriwa ndipo tutazungumza juu ya kidonda. Vinginevyo tutasema unasumbuliwa na tatizo gastritis (asisi ya tumbo) ,” anaeleza. Kidonda kinachoitwa "gastric ulcer" kikiwa ndani ya tumbo na "duodenal ulcer" kinapokuwa kwenye sehemu ya mwisho ya tumbo husababisha maumivu ya papo hapo. Chanzo kikuu cha vidonda vya tumbo ni bakteria Helicobacter pylori (H. pylori) wanaopatikana katika asilimia 90 ya matukio na matumizi ya dawa za kuzuia maumivu zisizo na steroide (NSAIDs). “Tunapozungumzia sababu za vidonda tutatofautisha aina mbili , kwanza ni maambukizi ya bakteria aina ya Helicobacter pylori, ni bakteria ambao tunawapata tukiwa wadogo kwa kula vitu mbali mbali ambão husababisha uzalishaji mwingi wa asidi tumboni ambayo inaweza kusababisha kidonda,” anasema Dk Kogoe. Sababu ya pili ya vidonda ni tabia fulani na mambo ya maisha, ambayo yanaweza kuchangia kuongezeka kwa bakteria hawa au kuzidisha vidonda vilivyopo. "Ni ukweli, kwa mfano, kufunga, kuruka mlo, au kutumia dawa zenye asterods uchochezi, hususan aspirini au ibuprofen. Sababu nyingine ni matumizi ya "pombe kwenye tumbo tupu. Kwa hivyo vitu hivi vitagusana moja kwa moja na utando wa tumbo au ule wa sehemu ya mwisho ya tumbo inayosafirisha chakula kwenye utumbo na kusababisha uvimbe ambao unaweza kusababisha kidonda," anasema Dk Kogoe. Kuambukizwa na bakteria ya Helicobacter pylori ni moja ya magonjwa sugu yaliyoenea zaidi ulimwenguni: 20% hadi 90% ya watu wazima wameambukizwa katika nchi mbali mbali , kulingana na Shirika la Afya Ulimwenguni (WHO). Maambukizi ni ya kawaida zaidi katika nchi zinazoendelea ni (80% hadi 90%) kuliko katika nchi zilizoendelea ambazo ni (25% hadi 30%). Bakteria ya H.pylori hushambulia safu ya ute wa tumbo ambayo kwa kawaida hulinda tumbo na utumbo mwembamba dhidi ya asidi ya tumbo. Zifuatazo ni baadhi ya tabia za kawaida ambazo zinaweza pia kusababisha uzalishaji wa asidi kali ndani ya tumbo na hivyo kuongeza uwezekano mkubwa wa kukua kwa vidonda vya tumbo: Vidonda vya tumbo hujidhihirisha kwa maumivu ya epigastric: epigastrium ni kiungo kilichopo katikati ya juu ya tumbo. Mgonjwa huhisi hali ya kuungua kukandamizwa kwenye tumbo la juu. Maumivu haya huwa makali sana katika saa za kwanza baada ya kula na hupungua unaposhiba. Ugonjwa huo pia unajidhihirisha na dyspepsia, yaani, hisia ya kuvimbiwa tumbo, tumbo kushindwa kumeng’enya chakula kama kawaida, kichefuchefu au kutapika au katika hali mbaya zaidi kwa kutokwa na damu. Kidonda husababisha maumivu makubwa kwa sababu kinagusana moja kwa moja na asidi iliyopo kwenye njia ya utumbo. “Naomba nitoe ufafanuzi, kwa sababu kwa ujumla tunaona watu ambao kila wakiumwa tumbo hujitangaza kuwa wana vidonda. Kuwa makini, kuna viungo vingi ndani ya tumbo vinavyoweza kusababisha maumivu. Maumivu yanaweza kufanana na vidonda vya tumbo wakati sio na kwa hiyo wakati unakabiliwa na maumivu ya tumbo, ni bora kupata ushauri wa daktari’’, inabainisha Dkt Roland Kogoe. Utambuzi wa vidonda au kidonda cha tumbo kwa kweli hauwezekani kufanikiwa kwani dalili ambazo zake huwa ni za sawa na magonjwa mengine. Kwa hiyo ni muhimu kufanyiwa vipimo vya fibroscope ya gastroduodenal ambavyo huruhusu kubaini uwepo na kiwango cha vidonda na kuchukua sampuli (biopsy) ambayo itachambuliwa katika maabara. Chanzo cha picha, Getty Images Vidonda vya tumbo hujidhihirisha kwa maumivu ya epigastric: epigastrium ni kiungo kilichopo katikati ya juu ya tumbo. Mgonjwa huhisi hali ya kuungua kukandamizwa kwenye tumbo la juu. Maumivu haya huwa makali sana katika saa za kwanza baada ya kula na hupungua unaposhiba. Ugonjwa huo pia unajidhihirisha na dyspepsia, yaani, hisia ya uzito wa tumbo, tumbo kushindwa kumeng’enya chakula kama kawaida, kichefuchefu au kutapika au katika hali mbaya zaidi kwa kutokwa na damu. Kidonda husababisha maumivu makubwa kwa sababu kinagusana moja kwa moja na asidi iliyopo kwenye njia ya utumbo. “Naomba nitoe ufafanuzi, kwa sababu kwa ujumla tunaona watu ambao kila wakiumwa tumbo hujitangaza kuwa wana vidonda. Kuwa makini, kuna viungo vingi ndani ya tumbo vinavyoweza kusababisha maumivu. Maumivu yanaweza kufanana na vidonda vya tumbo wakati sio na kwa hiyo wakati unakabiliwa na maumivu ya tumbo, ni bora kupata ushauri wa daktari’’, inabainisha Dkt Roland Kogoe. Utambuzi wa vidonda au kidonda cha tumbo kwa kweli hauwezekani kufanikiwa kwani dalili ambazo zake huwa ni za sawa na magonjwa mengine. Kwa hiyo ni muhimu kufanyiwa vipimo vya fibroscope ya gastroduodenal ambavyo huruhusu kubaini uwepo na kiwango cha vidonda na kuchukua sampuli (biopsy) ambayo itachambuliwa katika maabara. Imetafsiriwa na Dinah Gahamanyi ### Response: AFYA ### End

MADHARA ya mama mjamzito asiyekuwa na kinga au kupata chanjo ya ugonjwa wa rubella, husababisha kuzaa watoto wenye matatizo ya matundu kwenye moyo, fi go na hata kuwa na shida ya viungo.Dalili za ugonjwa wa rubella hazina tofauti na za ugonjwa wa surua, ambapo mtoto huanza kwa kupimwa kwanza surua kisha kupatiwa chanjo. Meneja wa Taifa wa Mpango wa Chanjo kutoka Wizara ya Afya, Maendeleo ya Jamii, Jinsia Wazee na Watoto, Dk Dafrosa Lyimo alisema hayo jijini Dar es Salaam, katika maadhimisho ya wiki ya chanjo. Wiki ya chanjo hufanyika kila mwaka katika wiki ya mwisho ya mwezi wa Aprili.Alisema chanjo ya ugonjwa wa surua na rubella hutolewa moja na chanjo hiyo ilianza kutolewa rasmi nchini kuanzia mwaka 2014. Alisema surua na rubella husababishwa na virusi na huenezwa kwa njia ya hewa na dalili zinafanana, ambapo kati ya siku 8 hadi 21 za maambukizo mtoto atakuwa na dalili za joto kupanda, vipele vidogovidogo kuanzia usoni hadi miguuni na macho kuwa mekundu.Kuhusu chanjo, alisema mpango wa taifa wa chanjo ulianzishwa mwaka 1975 kwa lengo la kuwakinga watoto, wasichana na jamii kwa ujumla dhidi ya magonjwa yanayozuilika kwa chanjo. “Mpaka sasa jumla ya magonjwa 13 yanayozuilika kwa chanjo yapo katika mpango wa taifa wa chanjo,” alisema Dk Dafrosa na kuongeza kuwa kauli mbiu ya wiki ya chanjo ni ‘Chanjo ni kinga, kwa pamoja tuwakinge’.Aliyataja magonjwa hayo kuwa ni pamoja na kupooza, surua, rubella, pepopunda, dondakoo, kifaduro, kifuakikuu, kuharisha, kichomi, saratani ya mlango wa kizazi, homa ya ini na mafua makali. Kuhusu huduma za chanjo, alisema imethibitika kitaalamu kuwa chanjo ni mkakati muafaka katika kutokomeza maradhi na kupunguza vifo vitokanavyo na magonjwa ya kuambukizwa.Alieleza kuwa pia hupunguza gharama kubwa ambazo familia na taifa kwa ujumla lingetumia katika kutibu maradhi yatokanayo na magonjwa yanayozuilika kwa chanjo. Alisema malengo ya mpango wa taifa wa chanjo kuanzia mwaka 2016 hadi 2020, ni kumfikia kila mtoto kwa chanjo kwa usawa, kuongeza wigo wa utoaji huduma za chanjo kwa watu wote.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- MADHARA ya mama mjamzito asiyekuwa na kinga au kupata chanjo ya ugonjwa wa rubella, husababisha kuzaa watoto wenye matatizo ya matundu kwenye moyo, fi go na hata kuwa na shida ya viungo.Dalili za ugonjwa wa rubella hazina tofauti na za ugonjwa wa surua, ambapo mtoto huanza kwa kupimwa kwanza surua kisha kupatiwa chanjo. Meneja wa Taifa wa Mpango wa Chanjo kutoka Wizara ya Afya, Maendeleo ya Jamii, Jinsia Wazee na Watoto, Dk Dafrosa Lyimo alisema hayo jijini Dar es Salaam, katika maadhimisho ya wiki ya chanjo. Wiki ya chanjo hufanyika kila mwaka katika wiki ya mwisho ya mwezi wa Aprili.Alisema chanjo ya ugonjwa wa surua na rubella hutolewa moja na chanjo hiyo ilianza kutolewa rasmi nchini kuanzia mwaka 2014. Alisema surua na rubella husababishwa na virusi na huenezwa kwa njia ya hewa na dalili zinafanana, ambapo kati ya siku 8 hadi 21 za maambukizo mtoto atakuwa na dalili za joto kupanda, vipele vidogovidogo kuanzia usoni hadi miguuni na macho kuwa mekundu.Kuhusu chanjo, alisema mpango wa taifa wa chanjo ulianzishwa mwaka 1975 kwa lengo la kuwakinga watoto, wasichana na jamii kwa ujumla dhidi ya magonjwa yanayozuilika kwa chanjo. “Mpaka sasa jumla ya magonjwa 13 yanayozuilika kwa chanjo yapo katika mpango wa taifa wa chanjo,” alisema Dk Dafrosa na kuongeza kuwa kauli mbiu ya wiki ya chanjo ni ‘Chanjo ni kinga, kwa pamoja tuwakinge’.Aliyataja magonjwa hayo kuwa ni pamoja na kupooza, surua, rubella, pepopunda, dondakoo, kifaduro, kifuakikuu, kuharisha, kichomi, saratani ya mlango wa kizazi, homa ya ini na mafua makali. Kuhusu huduma za chanjo, alisema imethibitika kitaalamu kuwa chanjo ni mkakati muafaka katika kutokomeza maradhi na kupunguza vifo vitokanavyo na magonjwa ya kuambukizwa.Alieleza kuwa pia hupunguza gharama kubwa ambazo familia na taifa kwa ujumla lingetumia katika kutibu maradhi yatokanayo na magonjwa yanayozuilika kwa chanjo. Alisema malengo ya mpango wa taifa wa chanjo kuanzia mwaka 2016 hadi 2020, ni kumfikia kila mtoto kwa chanjo kwa usawa, kuongeza wigo wa utoaji huduma za chanjo kwa watu wote. ### Response: KITAIFA ### End

MUSCAT, OMAN KUNDI la muziki wa kizazi kipya linalofanya vyema nchini Oman, SL Savage, limewaomba mashabiki zake kukaa mkao wa kuburudika na ngoma yao mpya, Good Day. Akizungumza na MTANZANIA jana, mmoja ya wasanii wanaounda kundi hilo, Lil Aziz alisema ngoma hiyo itatoka rasmi siku ya kesho kwenye mitandao (music platforms) mbalimbali duniani hivyo mashabiki wajiandae kuipakua na kuisikiliza. “Baada ya kufanya vizuri na wimbo wetu Copy You, sasa SL Savage tunakuja na ngoma nyingine ya klabu ambayo itatoka Ijumaa hii, audio na video itapatikana kwenye chaneli yetu ya YouTube pia Spotify, Apple Music, iTunes, Deezer, Google Play na Anghami,” alisema Aziz. Kundi hilo lililoanza mapema mwaka huu likiundwa na wasanii wakali wa kuimba kama Nas G, Aziz na Loca Boy na limeshafanikiwa kuachia nyimbo kadhaa zilizofanya vyema ndani na nje ya Oman.

BURUDANI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- MUSCAT, OMAN KUNDI la muziki wa kizazi kipya linalofanya vyema nchini Oman, SL Savage, limewaomba mashabiki zake kukaa mkao wa kuburudika na ngoma yao mpya, Good Day. Akizungumza na MTANZANIA jana, mmoja ya wasanii wanaounda kundi hilo, Lil Aziz alisema ngoma hiyo itatoka rasmi siku ya kesho kwenye mitandao (music platforms) mbalimbali duniani hivyo mashabiki wajiandae kuipakua na kuisikiliza. “Baada ya kufanya vizuri na wimbo wetu Copy You, sasa SL Savage tunakuja na ngoma nyingine ya klabu ambayo itatoka Ijumaa hii, audio na video itapatikana kwenye chaneli yetu ya YouTube pia Spotify, Apple Music, iTunes, Deezer, Google Play na Anghami,” alisema Aziz. Kundi hilo lililoanza mapema mwaka huu likiundwa na wasanii wakali wa kuimba kama Nas G, Aziz na Loca Boy na limeshafanikiwa kuachia nyimbo kadhaa zilizofanya vyema ndani na nje ya Oman. ### Response: BURUDANI ### End

NAIROBI, KENYA MGOMBEA wa Wiper wa kiti cha ugavana wa Machakos, Wavinya Ndeti, ameshinda kesi aliyofungua dhidi ya Tume ya Uchaguzi nchini humo, IEBC, baada ya Mahakama ya Rufaa kuunga mkono uamuzi wa Mahakama Kuu wa kumpatia ushindi mwanamama huyo. Wavinya alikimbilia kortini kupinga uamuzi wa Tume Huru ya Uchaguzi na Mipaka wa kumpiga marufuku kuwania kiti hicho dhidi ya gavana wa sasa, Alfred Mutua. Mahakama ya Rufaa ilitoa umuzi huo jana, kuunga mkono hukumu ya Mahakama Kuu ya kumruhusu kugombea kiti hicho. IEBC ilitaka Wavinya kuzuiwa kushiriki uchaguzi wa Agosti 8, ikimshutumu kwa kuwa mwanachama wa vyama viwili vya kisiasa. Tume hiyo ilisema kuwa, Wavinya hakujiuzulu kutoka kwa Chama Cha Uzalendo kama inavyohitajika kabla ya kuhamia Wiper. Awali kabla ya uamuzi wa Mahakama ya Rufaa, hukumu ya kesi hiyo ilitolewa Juni 21, mwaka huu na Mahakama Kuu kupitia Jaji George Odunga, kwamba Wavinya anazo sifa za kuwania kiti hicho, kwa sababu ni mwanachama kamili wa Wiper. Wavinya sasa anatarajiwa kukabiliana na Gavana wa Machakos, Alfred Mutua, katika vita kubwa ya kiti hicho. Wavinya alikuwa amepania kuwa mwanamke wa kwanza kuchaguliwa kama gavana 2017.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NAIROBI, KENYA MGOMBEA wa Wiper wa kiti cha ugavana wa Machakos, Wavinya Ndeti, ameshinda kesi aliyofungua dhidi ya Tume ya Uchaguzi nchini humo, IEBC, baada ya Mahakama ya Rufaa kuunga mkono uamuzi wa Mahakama Kuu wa kumpatia ushindi mwanamama huyo. Wavinya alikimbilia kortini kupinga uamuzi wa Tume Huru ya Uchaguzi na Mipaka wa kumpiga marufuku kuwania kiti hicho dhidi ya gavana wa sasa, Alfred Mutua. Mahakama ya Rufaa ilitoa umuzi huo jana, kuunga mkono hukumu ya Mahakama Kuu ya kumruhusu kugombea kiti hicho. IEBC ilitaka Wavinya kuzuiwa kushiriki uchaguzi wa Agosti 8, ikimshutumu kwa kuwa mwanachama wa vyama viwili vya kisiasa. Tume hiyo ilisema kuwa, Wavinya hakujiuzulu kutoka kwa Chama Cha Uzalendo kama inavyohitajika kabla ya kuhamia Wiper. Awali kabla ya uamuzi wa Mahakama ya Rufaa, hukumu ya kesi hiyo ilitolewa Juni 21, mwaka huu na Mahakama Kuu kupitia Jaji George Odunga, kwamba Wavinya anazo sifa za kuwania kiti hicho, kwa sababu ni mwanachama kamili wa Wiper. Wavinya sasa anatarajiwa kukabiliana na Gavana wa Machakos, Alfred Mutua, katika vita kubwa ya kiti hicho. Wavinya alikuwa amepania kuwa mwanamke wa kwanza kuchaguliwa kama gavana 2017. ### Response: KIMATAIFA ### End

NAIROBI, KENYA RAIS Uhuru Kenyatta amepuuzilia mbali madai ya kiongozi wa Cord, Raila Odinga, kwamba Serikali inaendesha njama ya kuwasajili wageni kuwa wapigakura. Aidha alisema Raila ni mwongo kwa kudai maofisa wa Shirika la Kitaifa la Ujasusi (NIS) ndio wanaotumika katika njama hizo, zinazoashiria mpango wa mapema wa kuiba kura. Kwenye taarifa katika vyombo vya habari juzi, Rais Kenyatta alisema madai kama haya yanaashiria kuwa viongozi wa upinzani wamebaini kuwa watashindwa. “Wamebaini hawashindi, ndiyo maana wameanza kuwachochea wafuasi wao mapema wapinge matokeo ya uchaguzi mkuu wa Agosti 2017. “Wale wanaosajiliwa katika shughuli hii inayoendeshwa na Tume Huru ya Uchaguzi na Mipaka (IEBC) ni Wakenya. Wale wanaodai kuwa tunawasajili Waganda au raia wa Ethiopia wamekosa vigezo na ya kuwaambia watu. “Sasa anadai kuwa maofisa wa NIS wanatumika kupanga wizi wa kura. Aidha, anadai kampeni yangu ya kuwahamasisha Wakenya wajiandikishe kuwa wapigakura ni njia nyingine ya kuiba kura. Matamshi hayo yatamwezesha vipi kuvutia kura?” alisema na kuhoji Rais Kenyatta. Rais Kenyatta alimshauri Raila kuzunguka kote nchini kuomba kura. Akihutubia wakati wa mikutano ya kuwahamasisha wafuasi wake kujiandikisha kuwa wapigakura katika maeneo ya Pwani, Raila alidai kuwa maofisa wa NIS wamepeleka mitambo ya BVR katika mataifa jirani kwa kuandikisha wapigakura. Madai ya Raila pia yamepuuziliwa mbali na Waziri wa Usalama wa Ndani, Jenerali Mstaafu Joseph Nkaissery na Mbunge maalumu, Johnson Sakaja.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NAIROBI, KENYA RAIS Uhuru Kenyatta amepuuzilia mbali madai ya kiongozi wa Cord, Raila Odinga, kwamba Serikali inaendesha njama ya kuwasajili wageni kuwa wapigakura. Aidha alisema Raila ni mwongo kwa kudai maofisa wa Shirika la Kitaifa la Ujasusi (NIS) ndio wanaotumika katika njama hizo, zinazoashiria mpango wa mapema wa kuiba kura. Kwenye taarifa katika vyombo vya habari juzi, Rais Kenyatta alisema madai kama haya yanaashiria kuwa viongozi wa upinzani wamebaini kuwa watashindwa. “Wamebaini hawashindi, ndiyo maana wameanza kuwachochea wafuasi wao mapema wapinge matokeo ya uchaguzi mkuu wa Agosti 2017. “Wale wanaosajiliwa katika shughuli hii inayoendeshwa na Tume Huru ya Uchaguzi na Mipaka (IEBC) ni Wakenya. Wale wanaodai kuwa tunawasajili Waganda au raia wa Ethiopia wamekosa vigezo na ya kuwaambia watu. “Sasa anadai kuwa maofisa wa NIS wanatumika kupanga wizi wa kura. Aidha, anadai kampeni yangu ya kuwahamasisha Wakenya wajiandikishe kuwa wapigakura ni njia nyingine ya kuiba kura. Matamshi hayo yatamwezesha vipi kuvutia kura?” alisema na kuhoji Rais Kenyatta. Rais Kenyatta alimshauri Raila kuzunguka kote nchini kuomba kura. Akihutubia wakati wa mikutano ya kuwahamasisha wafuasi wake kujiandikisha kuwa wapigakura katika maeneo ya Pwani, Raila alidai kuwa maofisa wa NIS wamepeleka mitambo ya BVR katika mataifa jirani kwa kuandikisha wapigakura. Madai ya Raila pia yamepuuziliwa mbali na Waziri wa Usalama wa Ndani, Jenerali Mstaafu Joseph Nkaissery na Mbunge maalumu, Johnson Sakaja. ### Response: KIMATAIFA ### End

Na RAMADHAN HASSAN-DODOMA UGONJWA wa mtoto wa jicho kwa watoto umetajwa kuwa ugonjwa mkubwa kuliko magonjwa mengine ya macho. Hayo yameelezwa na Daktari Bingwa wa magonjwa ya macho, Dk. Frank Sandi wa Hospitali ya Benjamin Mkapa ya mkoani hapa. Alikuwa  akizungumza na waandishi wa habari katika kambi ya upimaji macho iliyoandaliwa na Taasisi ya Kiislamu ya Bilal (Bilal Muslim Mission) kwa kushirikiana na Mbunge wa   Dodoma, Anthony Mavunde. Dk. Sandi alisema watoto wanaopokewa  wamekuwa wakionekana wana tatizo la ugonjwa wa mtoto wa jicho kuliko ugonjwa wowote wa macho. Alisema kutokana na tatizo hilo ndiyo maana wataalamu hao wameamua kuweka kambi sababu pia ikitajwa kuwa ni vumbi linalopatikana Mkoani Dodoma. “Kwa kawaida katika nchi ambazo hazina jua kwa kiasi kikubwa watu wanaopata ugonjwa huo ni kuanzia miaka 80 na kuendelea. “Watu wajizoeshe kuvaa miwani ya kuzuia jua kwa kiasi kikubwa  kupunguza uwezekano wa kupata ugonjwa huu na vile vile wajenge tabia ya kupima afya ya macho mara kwa mara,” alisema. Dk. Sandi alishauri wagonjwa wa shinikizo la damu (BP) na wale wa kisukari kuhakikisha wanapima afya zao za macho kwa sababu mara nyingi magonjwa hayo yanaenda sambamba. Naye  Mavunde alisema ameamua kuwashawishi wataalamu wa macho kutokana na  ukubwa wa tatizo hilo na kwa kuwa Dodoma ni eneo la jangwa na hivyo kuwa na vumbi jingi. Alisema katika kambi hiyo matibabu ya macho ikiwamo upasuaji, miwani na huduma za chakula, yatatolewa bure hadi hapo mgonjwa atakapopona na   kambi hiyo inahusisha watu wa wilaya zote. “Nia yangu ni kuhakikisha natatua matatizo ya watu wa Dodoma. “Hapa kwetu tatizo la macho ni kubwa hivyo ni lazima nikiwa kama mbunge niweze kutatua matatizo yao,” alisema. Mratibu wa kambi hiyo, Ain Sharif alisema   watu 7,000 wameonwa katika kambi hiyo na wengine wakifanyiwa upasuaji.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na RAMADHAN HASSAN-DODOMA UGONJWA wa mtoto wa jicho kwa watoto umetajwa kuwa ugonjwa mkubwa kuliko magonjwa mengine ya macho. Hayo yameelezwa na Daktari Bingwa wa magonjwa ya macho, Dk. Frank Sandi wa Hospitali ya Benjamin Mkapa ya mkoani hapa. Alikuwa  akizungumza na waandishi wa habari katika kambi ya upimaji macho iliyoandaliwa na Taasisi ya Kiislamu ya Bilal (Bilal Muslim Mission) kwa kushirikiana na Mbunge wa   Dodoma, Anthony Mavunde. Dk. Sandi alisema watoto wanaopokewa  wamekuwa wakionekana wana tatizo la ugonjwa wa mtoto wa jicho kuliko ugonjwa wowote wa macho. Alisema kutokana na tatizo hilo ndiyo maana wataalamu hao wameamua kuweka kambi sababu pia ikitajwa kuwa ni vumbi linalopatikana Mkoani Dodoma. “Kwa kawaida katika nchi ambazo hazina jua kwa kiasi kikubwa watu wanaopata ugonjwa huo ni kuanzia miaka 80 na kuendelea. “Watu wajizoeshe kuvaa miwani ya kuzuia jua kwa kiasi kikubwa  kupunguza uwezekano wa kupata ugonjwa huu na vile vile wajenge tabia ya kupima afya ya macho mara kwa mara,” alisema. Dk. Sandi alishauri wagonjwa wa shinikizo la damu (BP) na wale wa kisukari kuhakikisha wanapima afya zao za macho kwa sababu mara nyingi magonjwa hayo yanaenda sambamba. Naye  Mavunde alisema ameamua kuwashawishi wataalamu wa macho kutokana na  ukubwa wa tatizo hilo na kwa kuwa Dodoma ni eneo la jangwa na hivyo kuwa na vumbi jingi. Alisema katika kambi hiyo matibabu ya macho ikiwamo upasuaji, miwani na huduma za chakula, yatatolewa bure hadi hapo mgonjwa atakapopona na   kambi hiyo inahusisha watu wa wilaya zote. “Nia yangu ni kuhakikisha natatua matatizo ya watu wa Dodoma. “Hapa kwetu tatizo la macho ni kubwa hivyo ni lazima nikiwa kama mbunge niweze kutatua matatizo yao,” alisema. Mratibu wa kambi hiyo, Ain Sharif alisema   watu 7,000 wameonwa katika kambi hiyo na wengine wakifanyiwa upasuaji. ### Response: KITAIFA ### End

Sanaa nchini Tanzania inaelezwa kuendelea kuwaonyesha wanawake kama chombo cha starehe na wasioweza kushika nafasi mbalimbali za uongozi, maamuzi na utendaji kama wanaume. Suala hili limeonekana zaidi katika maudhui ya filamu pamoja na video za muziki likiwa na athari ya kutengeneza ushawishi mkubwa kwenye jamii hususani kwa watoto wa kizazi hiki ambao wanakua wakiamini mwanamke ni kiumbe duni na cha starehe. Hili limebainishwa katika mkutano kuelekea maadhimisho ya Siku ya Mtoto wa Kike Duniani uliondaliwa na taasisi za Bright Jamii Initiative na Plan International, mapema leo, Jumanne, jijini Dar es Salaam. Akizungumzia kwenye mkutano huo Mkurugenzi wa Plan International Dk Benatus Sambili amesema kwenye filamu nyingi wahusika wanawake hupewa nafasi za mama ya nyumbani, wafanyabishara ndogondogo, wasaidizi, nyinginezo na si nafasi za uongozi au za mamlaka ikilinganishwa na waahusika wanaume. Akisoma ripoti ya uchunguzi uliofanywa na Bright Jamii Initiative, Godwin Mongi ameeleza kuwa utafiti huo umegundua kuwa asilimia 80 ya wazazi wenye watoto wenye vijapaji ya kuimba wako radhi kuruhusu watoto wao hao kufanya muziki, kama tu utakuwa ni wa dini. Kadhalika asilimia 20 tu ya wazazi wako radhi kuruhusu watoto wao kufanya muziki wowote ilimradi tu wasiende kinyume na maadili ya familia zao na jamii kwa ujumla.“Sanaa husasani muziki na filamu imekuwa na ushawishi mkubwa haswa kwa watoto wanaodhani kinachoonekana kwenye maudhui ndio maisha halisi na hivyo kuanza kuiga tabia mbalimbali hatarishi ikiwa ni pamoja na ulaji dawa za kulevya n.k.” Ameeleza pia kwa upande wa watoto wenyewe, wapo waliokiri kuwa wanaamini kinachookana kwenye muziki ndio uhalisia wa maisha huku wengine wakieleza kushindwa kuingia kwenye sanaa kwa hofu ya kuingia kwenye uvutaji wa bangi, dawa za kulevya, ulevi na mengineyo. Naye mwanamuziki wa rap nchini Kala Jeremiah amesema changamoto bado ni kubwa kwenye uandaaji wa video za muziki kwani wanawake wanatumika kuleta mvuto tu kwenye video husika jambo analosema ni lazima wanamuziki washirikiane kulitokomeza. “Watoto wa kike na wa kiume wanapoona video za namma hii huamini kuwa hiyo ndiyo nafasi pekee wanawake wanaweza kushika kwenye jamii, hivyo kama maudhui haya yatabadilika na kumwonyesha binti kuwa mtu mwenye uwezo, sauti na maamuzi, wasichana na wavulana watakua wakiamini hivyo,” amesema.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Sanaa nchini Tanzania inaelezwa kuendelea kuwaonyesha wanawake kama chombo cha starehe na wasioweza kushika nafasi mbalimbali za uongozi, maamuzi na utendaji kama wanaume. Suala hili limeonekana zaidi katika maudhui ya filamu pamoja na video za muziki likiwa na athari ya kutengeneza ushawishi mkubwa kwenye jamii hususani kwa watoto wa kizazi hiki ambao wanakua wakiamini mwanamke ni kiumbe duni na cha starehe. Hili limebainishwa katika mkutano kuelekea maadhimisho ya Siku ya Mtoto wa Kike Duniani uliondaliwa na taasisi za Bright Jamii Initiative na Plan International, mapema leo, Jumanne, jijini Dar es Salaam. Akizungumzia kwenye mkutano huo Mkurugenzi wa Plan International Dk Benatus Sambili amesema kwenye filamu nyingi wahusika wanawake hupewa nafasi za mama ya nyumbani, wafanyabishara ndogondogo, wasaidizi, nyinginezo na si nafasi za uongozi au za mamlaka ikilinganishwa na waahusika wanaume. Akisoma ripoti ya uchunguzi uliofanywa na Bright Jamii Initiative, Godwin Mongi ameeleza kuwa utafiti huo umegundua kuwa asilimia 80 ya wazazi wenye watoto wenye vijapaji ya kuimba wako radhi kuruhusu watoto wao hao kufanya muziki, kama tu utakuwa ni wa dini. Kadhalika asilimia 20 tu ya wazazi wako radhi kuruhusu watoto wao kufanya muziki wowote ilimradi tu wasiende kinyume na maadili ya familia zao na jamii kwa ujumla.“Sanaa husasani muziki na filamu imekuwa na ushawishi mkubwa haswa kwa watoto wanaodhani kinachoonekana kwenye maudhui ndio maisha halisi na hivyo kuanza kuiga tabia mbalimbali hatarishi ikiwa ni pamoja na ulaji dawa za kulevya n.k.” Ameeleza pia kwa upande wa watoto wenyewe, wapo waliokiri kuwa wanaamini kinachookana kwenye muziki ndio uhalisia wa maisha huku wengine wakieleza kushindwa kuingia kwenye sanaa kwa hofu ya kuingia kwenye uvutaji wa bangi, dawa za kulevya, ulevi na mengineyo. Naye mwanamuziki wa rap nchini Kala Jeremiah amesema changamoto bado ni kubwa kwenye uandaaji wa video za muziki kwani wanawake wanatumika kuleta mvuto tu kwenye video husika jambo analosema ni lazima wanamuziki washirikiane kulitokomeza. “Watoto wa kike na wa kiume wanapoona video za namma hii huamini kuwa hiyo ndiyo nafasi pekee wanawake wanaweza kushika kwenye jamii, hivyo kama maudhui haya yatabadilika na kumwonyesha binti kuwa mtu mwenye uwezo, sauti na maamuzi, wasichana na wavulana watakua wakiamini hivyo,” amesema. ### Response: KITAIFA ### End

NA ESTHER MNYIKA RAIS wa Shirikisho la Filamu Nchini (TAFF), Simon Mwakifamba, amesema hakuna atakayeweza kufikia kiwango cha marehemu Kanumba katika sanaa. Alisema sababu kubwa ni kwamba, msanii huyo alikuwa na uthubutu na alijitoa kwa lolote katika kazi zake tofauti na wasanii wa sasa. Pia Mwakifamba aliongeza kwamba, sanaa nchini inaendelea kukumbwa na changamoto kubwa ya ukosefu wa ubunifu kwa waigizaji na wanamuziki kutokana na kuwa na idadi kubwa ya wasanii wanaonakili hadithi za filamu na muziki kutoka kwa wasanii wa nje. Alivitaja vitu vingine vinavyoongeza changamoto katika sanaa hizo kuwa ni soko na mazingira ya miundombinu kwa ujumla kuanzia uandaaji wa kazi za muziki na filamu. Mwakifamba alisema sanaa inaweza kupoteza mashabiki na wawekezaji kwa kuwa hakuna ubunifu wa kushawishi wadau kuwekeza katika sanaa hizo kama alivyokuwa Steven Kanumba (marehemu). Hata hivyo, Mwakifamba aliwataka wasanii kwa ujumla waongeze juhudi na bidii katika ubunifu ili kazi zao ziendane na wakati na kujiongezea mashabiki na soko kwa ujumla badala ya kuendekeza sanaa ya ‘ku-copu & ku-paste’ kama ilivyo kwa baadhi ya wasanii nchini.

BURUDANI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NA ESTHER MNYIKA RAIS wa Shirikisho la Filamu Nchini (TAFF), Simon Mwakifamba, amesema hakuna atakayeweza kufikia kiwango cha marehemu Kanumba katika sanaa. Alisema sababu kubwa ni kwamba, msanii huyo alikuwa na uthubutu na alijitoa kwa lolote katika kazi zake tofauti na wasanii wa sasa. Pia Mwakifamba aliongeza kwamba, sanaa nchini inaendelea kukumbwa na changamoto kubwa ya ukosefu wa ubunifu kwa waigizaji na wanamuziki kutokana na kuwa na idadi kubwa ya wasanii wanaonakili hadithi za filamu na muziki kutoka kwa wasanii wa nje. Alivitaja vitu vingine vinavyoongeza changamoto katika sanaa hizo kuwa ni soko na mazingira ya miundombinu kwa ujumla kuanzia uandaaji wa kazi za muziki na filamu. Mwakifamba alisema sanaa inaweza kupoteza mashabiki na wawekezaji kwa kuwa hakuna ubunifu wa kushawishi wadau kuwekeza katika sanaa hizo kama alivyokuwa Steven Kanumba (marehemu). Hata hivyo, Mwakifamba aliwataka wasanii kwa ujumla waongeze juhudi na bidii katika ubunifu ili kazi zao ziendane na wakati na kujiongezea mashabiki na soko kwa ujumla badala ya kuendekeza sanaa ya ‘ku-copu & ku-paste’ kama ilivyo kwa baadhi ya wasanii nchini. ### Response: BURUDANI ### End

NA KULWA MZEE -DAR ES SALAAM SHAHIDI wa tatu katika kesi ya uchochezi inayomkabili Mwenyekiti wa Chadema, Freeman Mbowe na viongozi wenzake nane, Koplo Rahim amedai waandamanaji walirusha mawe na jiwe moja lilimpiga shingoni akapoteza fahamu. Koplo Rahim alidai hayo jana katika Mahakama ya Hakimu Mkazi Kisutu akiongozwa na Wakili wa Serikali, Simon Wankyo mbele ya Hakimu Mkazi Mkuu, Thoma Simba. Alidai wanachama wa Chadema wakiongozwa na viongozi wao waliandamana kutoka viwanja vya buibui kuelekea kwa Mkurugenzi wa Manispaa ya Kinondoni wakiwa na mawe, chupa za maji na baadhi walivaa mzula hawakuonekana nyuso zao. Waandamanaji walizuia kuandamana lakini walikaidi ndipo ilipotolewa amri ya kuwapiga mabomu ya machozi ili wasiendelee. “Moshi wa mabomu ya machozi ulikuwa unarudishwa na upepo upande ambao tulikuwepo askari, moshi ulirudi kwetu, nilipigwa jiwe nikapoteza fahamu, nikipelekwa Polisi Kilwa Road kwa matibabu, nililazwa hapo, nilipopata fahamu nikakumbuka sina silaha, sijui nani alinipiga jiwe. “Alikuja afande Ndelengi hospitali nikamuuliza kuhusu silaha yangu, akaniambia alichukua mwenzangu iko Oystebay, ilirudishwa ikiwa na silaha zake,” alidai shahidi huyo. Akihojiwa na Wakili Peter Kibatala, alidai hajui kifungu gani katika kanuni za Polisi (PGO) inayoeleza kuhusu kurejesha silaha. Alidai silaha inaporejeshwa lazima ikaguliwe na kwamba Polisi akitumia silaha vibaya anachukuliwa hatua za kisheria. Alipohojiwa kama anafahamu katika maandamano Akwiline Akwilina akifariki dunia, alidai alisikia kama wengine na kwamba hafahamu kama kuna Polisi wawili wanatuhumiwa kwa mauaji hayo. Shahidi hafahamu kama risasi 90 zilipigwa katika maandamano ya Chadema.. Mbali Mbowe, washtakiwa wengine wanaokabiliwa na kesi hiyo ya uchochezi ni Naibu Katibu Mkuu (Zanzibar), Salum Mwalimu na Naibu Katibu Mkuu bara na Mbunge wa Kibamba, John Mnyika, Mbunge wa Tarime Vijijini, John Heche, Mbunge wa Kawe, Halima Mdee, Mbunge wa Bunda Mjini, Esther Bulaya, Mbunge wa Tarime Mjini, Esther Matiko na Katibu Mkuu wa chama hicho, Dk. Vincent Mashinji na Mbunge wa Iringa Mjini, Mchungaji Peter Msigwa. Washtakiwa hao kwa pamoja wanakabiliwa na mashtaka 13, ikiwemo kula njama, kufanya mkusanyiko wenye ghasia, kuhamasisha hisia za chuki, kushawishi hali ya kutoridhika, uchochezi na kushawishi utendaji wa kosa la jinai kati ya Februari mosi na 16, mwaka 2018, Dar es Salaam.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NA KULWA MZEE -DAR ES SALAAM SHAHIDI wa tatu katika kesi ya uchochezi inayomkabili Mwenyekiti wa Chadema, Freeman Mbowe na viongozi wenzake nane, Koplo Rahim amedai waandamanaji walirusha mawe na jiwe moja lilimpiga shingoni akapoteza fahamu. Koplo Rahim alidai hayo jana katika Mahakama ya Hakimu Mkazi Kisutu akiongozwa na Wakili wa Serikali, Simon Wankyo mbele ya Hakimu Mkazi Mkuu, Thoma Simba. Alidai wanachama wa Chadema wakiongozwa na viongozi wao waliandamana kutoka viwanja vya buibui kuelekea kwa Mkurugenzi wa Manispaa ya Kinondoni wakiwa na mawe, chupa za maji na baadhi walivaa mzula hawakuonekana nyuso zao. Waandamanaji walizuia kuandamana lakini walikaidi ndipo ilipotolewa amri ya kuwapiga mabomu ya machozi ili wasiendelee. “Moshi wa mabomu ya machozi ulikuwa unarudishwa na upepo upande ambao tulikuwepo askari, moshi ulirudi kwetu, nilipigwa jiwe nikapoteza fahamu, nikipelekwa Polisi Kilwa Road kwa matibabu, nililazwa hapo, nilipopata fahamu nikakumbuka sina silaha, sijui nani alinipiga jiwe. “Alikuja afande Ndelengi hospitali nikamuuliza kuhusu silaha yangu, akaniambia alichukua mwenzangu iko Oystebay, ilirudishwa ikiwa na silaha zake,” alidai shahidi huyo. Akihojiwa na Wakili Peter Kibatala, alidai hajui kifungu gani katika kanuni za Polisi (PGO) inayoeleza kuhusu kurejesha silaha. Alidai silaha inaporejeshwa lazima ikaguliwe na kwamba Polisi akitumia silaha vibaya anachukuliwa hatua za kisheria. Alipohojiwa kama anafahamu katika maandamano Akwiline Akwilina akifariki dunia, alidai alisikia kama wengine na kwamba hafahamu kama kuna Polisi wawili wanatuhumiwa kwa mauaji hayo. Shahidi hafahamu kama risasi 90 zilipigwa katika maandamano ya Chadema.. Mbali Mbowe, washtakiwa wengine wanaokabiliwa na kesi hiyo ya uchochezi ni Naibu Katibu Mkuu (Zanzibar), Salum Mwalimu na Naibu Katibu Mkuu bara na Mbunge wa Kibamba, John Mnyika, Mbunge wa Tarime Vijijini, John Heche, Mbunge wa Kawe, Halima Mdee, Mbunge wa Bunda Mjini, Esther Bulaya, Mbunge wa Tarime Mjini, Esther Matiko na Katibu Mkuu wa chama hicho, Dk. Vincent Mashinji na Mbunge wa Iringa Mjini, Mchungaji Peter Msigwa. Washtakiwa hao kwa pamoja wanakabiliwa na mashtaka 13, ikiwemo kula njama, kufanya mkusanyiko wenye ghasia, kuhamasisha hisia za chuki, kushawishi hali ya kutoridhika, uchochezi na kushawishi utendaji wa kosa la jinai kati ya Februari mosi na 16, mwaka 2018, Dar es Salaam. ### Response: KITAIFA ### End

Na ASHA BANI MAUAJI katika Wilaya ya Kibiti, mkoani Pwani, yameendelea kutokea tena baada ya watu watatu kuuawa kwa kupigwa risasi saa nane ya usiku wa kuamkia jana. Tukio hilo lililotokea Kijiji cha Nyamisati, wilayani humo, ni mwendelezo wa matukio ya mauaji mkoani humo yaliyotokea kwa kufuatana ndani ya kipindi cha wiki moja, baada ya watu wengine wanne kuuawa, mmoja kutekwa na mwingine kujeruhiwa kwa risasi na kukimbizwa katika Hospitali ya Taifa Muhimbili (MNH) kwa matibabu. Kwa mujibu wa taarifa kutoka kwa wakazi wa Kibiti, wauaji hao waliwaua wanakijiji na kutokomea na miili yao mahali kusikojulikana. Taarifa hizo zinasema kuwa, wanaodaiwa kupoteza maisha ni Hamid Kidevu, Yahya Makame na Moshi Machela. Akithibitisha kutokea kwa tukio hilo, Mkuu wa Wilaya ya Kibiti, Gullamuhusein Kifu, alisema yeye amejulishwa na wananchi kuwa tukio hilo lilitokea saa nane usiku, baada ya watu hao wasiojulikana kufika katika nyumba za wanakijiji hao na kuwaua kisha wakazichukua maiti na kuondoka nazo. “Nimeelezwa hivyo kwamba majirani walisikia milio ya risasi na kuona wenzao waliopigwa risasi na wauaji wakitokomea na miili hiyo, lakini tayari polisi wamekwenda eneo la tukio na wanaendelea kuwasaka kuhakikisha wanawapata na miili inapatikana,’’ alisema Kifu. Hata hivyo, Kamanda wa Polisi Mkoa wa Pwani, Onesmo Lyanga, aliliambia MTANZANIA Jumamosi jana kwa njia ya simu kuwa ana taarifa za watu waliouawa katika tukio hilo kuwa ni wawili, akiwamo mwanamke mmoja ambaye naye maiti yake ilichukuliwa na wauaji hao. Lyanga alisema askari wapo katika eneo la tukio wanawasaka wauaji hao. Katika hatua nyingine, Mwenyekiti wa Halmashauri Kuu ya Baraza la Kiislamu Tanzania (BAKWATA), Sheikh Hamis Mataka, alisema kitendo hicho ni cha kulaaniwa na hakuna dini yoyote inayopenda uhai wa mtu kutolewa. Alisema hata wao viongozi wa dini wamechanganyikiwa kutokana na mauaji hayo yanayoendelea kuibuka siku hadi siku, huku chanzo chake hakijulikani. “Katika mwezi huu wa Ramadhani tunamuomba Mungu kuondoa kadhia hii inayoendelea ili kila mtu aendeleze funga na kuomba Mungu mabaya haya yasitokee kabisa,” alisema. Alivitaka vyombo vya ulinzi na usalama vijitahidi kujua chanzo cha mauaji hayo. “Hakuna tukio kama hilo liweze kutokea bila kuwa na sababu, ni lazima kuna sababu yake, basi tunamuomba Mungu aweze kubadilisha roho za hao watu ziwe njema na waweze kuthamini roho za wengine,’’ alisema. Tangu mauaji hayo yatokee, inadaiwa kuwa watu takriban 38 wameshapoteza maisha. Baada ya mauaji hayo kuendelea kutokea mfululizo mkoani humo, Rais Dk. John Magufuli alifanya mabadiliko ya kumuondoa Mkuu wa Jeshi la Polisi (IGP), Ernest Mangu, katika nafasi hiyo na kumteua Kamanda wa Polisi Kanda Maalumu ya Dar es Salaam, Simon Sirro, kuwa IGP mpya. Baada ya kuteuliwa, Sirro, aliweka mikakati ya kuwabaini wauaji hao na kuwachukulia hatua na siku tatu zilizopita alifika mkoani humo na kuzungumza na wazee ili kujua kiini cha mauaji hayo.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na ASHA BANI MAUAJI katika Wilaya ya Kibiti, mkoani Pwani, yameendelea kutokea tena baada ya watu watatu kuuawa kwa kupigwa risasi saa nane ya usiku wa kuamkia jana. Tukio hilo lililotokea Kijiji cha Nyamisati, wilayani humo, ni mwendelezo wa matukio ya mauaji mkoani humo yaliyotokea kwa kufuatana ndani ya kipindi cha wiki moja, baada ya watu wengine wanne kuuawa, mmoja kutekwa na mwingine kujeruhiwa kwa risasi na kukimbizwa katika Hospitali ya Taifa Muhimbili (MNH) kwa matibabu. Kwa mujibu wa taarifa kutoka kwa wakazi wa Kibiti, wauaji hao waliwaua wanakijiji na kutokomea na miili yao mahali kusikojulikana. Taarifa hizo zinasema kuwa, wanaodaiwa kupoteza maisha ni Hamid Kidevu, Yahya Makame na Moshi Machela. Akithibitisha kutokea kwa tukio hilo, Mkuu wa Wilaya ya Kibiti, Gullamuhusein Kifu, alisema yeye amejulishwa na wananchi kuwa tukio hilo lilitokea saa nane usiku, baada ya watu hao wasiojulikana kufika katika nyumba za wanakijiji hao na kuwaua kisha wakazichukua maiti na kuondoka nazo. “Nimeelezwa hivyo kwamba majirani walisikia milio ya risasi na kuona wenzao waliopigwa risasi na wauaji wakitokomea na miili hiyo, lakini tayari polisi wamekwenda eneo la tukio na wanaendelea kuwasaka kuhakikisha wanawapata na miili inapatikana,’’ alisema Kifu. Hata hivyo, Kamanda wa Polisi Mkoa wa Pwani, Onesmo Lyanga, aliliambia MTANZANIA Jumamosi jana kwa njia ya simu kuwa ana taarifa za watu waliouawa katika tukio hilo kuwa ni wawili, akiwamo mwanamke mmoja ambaye naye maiti yake ilichukuliwa na wauaji hao. Lyanga alisema askari wapo katika eneo la tukio wanawasaka wauaji hao. Katika hatua nyingine, Mwenyekiti wa Halmashauri Kuu ya Baraza la Kiislamu Tanzania (BAKWATA), Sheikh Hamis Mataka, alisema kitendo hicho ni cha kulaaniwa na hakuna dini yoyote inayopenda uhai wa mtu kutolewa. Alisema hata wao viongozi wa dini wamechanganyikiwa kutokana na mauaji hayo yanayoendelea kuibuka siku hadi siku, huku chanzo chake hakijulikani. “Katika mwezi huu wa Ramadhani tunamuomba Mungu kuondoa kadhia hii inayoendelea ili kila mtu aendeleze funga na kuomba Mungu mabaya haya yasitokee kabisa,” alisema. Alivitaka vyombo vya ulinzi na usalama vijitahidi kujua chanzo cha mauaji hayo. “Hakuna tukio kama hilo liweze kutokea bila kuwa na sababu, ni lazima kuna sababu yake, basi tunamuomba Mungu aweze kubadilisha roho za hao watu ziwe njema na waweze kuthamini roho za wengine,’’ alisema. Tangu mauaji hayo yatokee, inadaiwa kuwa watu takriban 38 wameshapoteza maisha. Baada ya mauaji hayo kuendelea kutokea mfululizo mkoani humo, Rais Dk. John Magufuli alifanya mabadiliko ya kumuondoa Mkuu wa Jeshi la Polisi (IGP), Ernest Mangu, katika nafasi hiyo na kumteua Kamanda wa Polisi Kanda Maalumu ya Dar es Salaam, Simon Sirro, kuwa IGP mpya. Baada ya kuteuliwa, Sirro, aliweka mikakati ya kuwabaini wauaji hao na kuwachukulia hatua na siku tatu zilizopita alifika mkoani humo na kuzungumza na wazee ili kujua kiini cha mauaji hayo. ### Response: KITAIFA ### End

Tiboroha alisema ana uhakika watafikia makubaliano na kiungo huyo bora Afrika Mashariki katika siku chache zijazo ili aendelee kuichezea timu yao msimu ujao na kwa kushirikiana na nyota wengine waliopo na watakaowasajili.Akizungumza na gazeti hili jana, Tiboroha alisema itakuwa wamefanya kosa kubwa endapo watamruhusu nyota huyo kuondoka kwani itakuwa ni pengo jingine baada ya Ngassa kuhamia Free State ya Afrika Kusini kwa mkataba wa miaka minne.“Bado tupo kwenye mazungumzo na imani yangu kama Katibu Mkuu wa Yanga ni kwamba msimu ujao Niyonzima atabaki kuichezea Yanga kwa sababu mazungumzo yapo kwenye hatua nzuri na hata yeye mwenyewe ameonekana kutaka kubaki,” alisema Tiboroha.Kiongozi huyo alisema wamekuwa na vikao virefu na viongozi wa juu wa Yanga kwa ajili ya kujadili suala la mchezaji huyo kwa lengo la kumalizana naye kwa kumpa kile alichowaomba kumboreshea katika usajili wake mpya na viongozi wamelipokea na kuahidi kulifanyia kazi haraka iwezekanavyo.“Sidhani kama kuna kitakachoshindikana kwa sababu pande zote mbili zimeonekana kuelekea kuelewana na kizuri ni kwamba Niyonzima mwenyewe ameonyesha nia ya kutaka kuendelea kubaki Yanga endapo tutamboreshea maslahi yake aliyoyahitaji kwenye mkataba mpya,” alisema.Alisema mbali na Niyonzima pia wanatarajia kuanza mazungumzo na wachezaji wao wengine waliomaliza mikataba yao ambao wangependa kuendelea nao msimu ujao ili kuwapa mikataba mipya.Tiboroha alisema baada ya kuondoka kwa Ngassa kocha wao Hans van der Pluijm, aliwataka kufanya kila linalowezekana nyota hao kuwabakisha kwenye kikosi hicho ili kikosi chake kisipoteze uwezo wa kutetea ubingwa wao msimu ujao.“Kocha Pluijm ametushauri kuhakikisha tunawabakiza baadhi ya nyota wetu waliomaliza muda wao akiwemo Mbuyu Twite, makipa Ally Mustapha ‘Barthez’ Deogratius Munishi ‘Dida’ na Kelvin Yondani ili asipate tabu ya kuanza kujenga upya timu yake na kupata tabu katika mbio za kutetea ubingwa wake,” alisema Tiboroha.Niyonzima ameonekana kuitikisa klabu ya Yanga akitaka wampe dola 50,000 kama pesa ya usajili ili kusaini mkataba mpya wa kuendelea kuichezea timu hiyo kwa miaka mingine miwili.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Tiboroha alisema ana uhakika watafikia makubaliano na kiungo huyo bora Afrika Mashariki katika siku chache zijazo ili aendelee kuichezea timu yao msimu ujao na kwa kushirikiana na nyota wengine waliopo na watakaowasajili.Akizungumza na gazeti hili jana, Tiboroha alisema itakuwa wamefanya kosa kubwa endapo watamruhusu nyota huyo kuondoka kwani itakuwa ni pengo jingine baada ya Ngassa kuhamia Free State ya Afrika Kusini kwa mkataba wa miaka minne.“Bado tupo kwenye mazungumzo na imani yangu kama Katibu Mkuu wa Yanga ni kwamba msimu ujao Niyonzima atabaki kuichezea Yanga kwa sababu mazungumzo yapo kwenye hatua nzuri na hata yeye mwenyewe ameonekana kutaka kubaki,” alisema Tiboroha.Kiongozi huyo alisema wamekuwa na vikao virefu na viongozi wa juu wa Yanga kwa ajili ya kujadili suala la mchezaji huyo kwa lengo la kumalizana naye kwa kumpa kile alichowaomba kumboreshea katika usajili wake mpya na viongozi wamelipokea na kuahidi kulifanyia kazi haraka iwezekanavyo.“Sidhani kama kuna kitakachoshindikana kwa sababu pande zote mbili zimeonekana kuelekea kuelewana na kizuri ni kwamba Niyonzima mwenyewe ameonyesha nia ya kutaka kuendelea kubaki Yanga endapo tutamboreshea maslahi yake aliyoyahitaji kwenye mkataba mpya,” alisema.Alisema mbali na Niyonzima pia wanatarajia kuanza mazungumzo na wachezaji wao wengine waliomaliza mikataba yao ambao wangependa kuendelea nao msimu ujao ili kuwapa mikataba mipya.Tiboroha alisema baada ya kuondoka kwa Ngassa kocha wao Hans van der Pluijm, aliwataka kufanya kila linalowezekana nyota hao kuwabakisha kwenye kikosi hicho ili kikosi chake kisipoteze uwezo wa kutetea ubingwa wao msimu ujao.“Kocha Pluijm ametushauri kuhakikisha tunawabakiza baadhi ya nyota wetu waliomaliza muda wao akiwemo Mbuyu Twite, makipa Ally Mustapha ‘Barthez’ Deogratius Munishi ‘Dida’ na Kelvin Yondani ili asipate tabu ya kuanza kujenga upya timu yake na kupata tabu katika mbio za kutetea ubingwa wake,” alisema Tiboroha.Niyonzima ameonekana kuitikisa klabu ya Yanga akitaka wampe dola 50,000 kama pesa ya usajili ili kusaini mkataba mpya wa kuendelea kuichezea timu hiyo kwa miaka mingine miwili. ### Response: MICHEZO ### End

NEW YORK, MAREKANI KUTOKANA na mgogoro unaoendelea kati ya mkali wa hip hop nchini Marekani, Tyga na mpenzi wake, Kylie Jenner, hatimaye mrembo huyo amejipeleka kwa ASAP Roky. Kuna taarifa zimesambaa kwenye mitandao ya kijamii kwamba wawili hao wamekuwa na mgogoro katika uhusiano wao, huku mrembo huyo akidai kwamba mpenzi wake anaonekana kuwa na mawasiliano na mpenzi wake wa zamani ambaye alizaa naye, Blac Chyna. Kutokana na hali hiyo, mrembo huyo juzi alionekana akiwa na nyota wa hip hop, ASAP Rocky, wakiwa wanatoka kwenye kumbi za starehe. Kupitia akauti ya Instagram ya msichana huyo aliandika: “Ninatamani kuwa kwenye uhusiano na ASAP,” aliandika Kylie. Ujumbe huo umewafanya watu wengi kushangaa huku wakijiuliza kuna nini kati yake na mpenzi wake Tyga? Hata hivyo, sio mara ya kwanza wawili hao kutishia kuachana lakini bado wanadumu pamoja.  

BURUDANI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NEW YORK, MAREKANI KUTOKANA na mgogoro unaoendelea kati ya mkali wa hip hop nchini Marekani, Tyga na mpenzi wake, Kylie Jenner, hatimaye mrembo huyo amejipeleka kwa ASAP Roky. Kuna taarifa zimesambaa kwenye mitandao ya kijamii kwamba wawili hao wamekuwa na mgogoro katika uhusiano wao, huku mrembo huyo akidai kwamba mpenzi wake anaonekana kuwa na mawasiliano na mpenzi wake wa zamani ambaye alizaa naye, Blac Chyna. Kutokana na hali hiyo, mrembo huyo juzi alionekana akiwa na nyota wa hip hop, ASAP Rocky, wakiwa wanatoka kwenye kumbi za starehe. Kupitia akauti ya Instagram ya msichana huyo aliandika: “Ninatamani kuwa kwenye uhusiano na ASAP,” aliandika Kylie. Ujumbe huo umewafanya watu wengi kushangaa huku wakijiuliza kuna nini kati yake na mpenzi wake Tyga? Hata hivyo, sio mara ya kwanza wawili hao kutishia kuachana lakini bado wanadumu pamoja.   ### Response: BURUDANI ### End

Na Mwandishi wetu, Mbeya Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA) imewataka wafanyabiashara ambao hawajakadiriwa Kodi ya mapato kwa kipindi kinachoishia Marchi 31, mwaka huu kufika katika ofisi za mamlaka hiyo kukadiriwa na kulipa Kodi zao kabla ya Juni 30,2020. Hayo yamezungumzwa leo jijini Mbeya na Kaimu Meneja wa Elimu kwa Mlipakodi wa TRA, Stephen Kauzeni ambaye amewahimiza hayo wakati wa kampeni ya uhamasishaji wa ulipaji kodi inayoendelea mkoani humo. Aidha amewakumbusha wafanyabiashara wote ambao mwaka wao wa mahesabu unaishia Desemba 31,2019  kuwasilisha ritani zao TRA kabla ya mwisho wa mwezi huu. Amesema kwa upande wa wafanyabiashara wanaolipa kwa awamu lakini bado hawajakadiriwa kodi zao ni vyema wakafika TRA ili wakadiriwe na walipe mapema kabla ya tarehe ya mwisho ili kuepuka adhabu na riba. “Tunawatembelea wafanyabiashara kwenye maeneo yao ya biashara ili kuwakumbusha na  kuwahimiza wale ambao bado hawajafanyiwa makadirio, wakakadiriwe na wawahi kulipa kodi zao kwa wakati bila bughudha kuliko kusubiri siku ya mwisho kabisa”, amesema. Kauzeni ameongeza kuwa, kutokana na janga la ugonjwa wa korona, TRA isingependa kuona msongamano wa watu katika ofisi zake na kwamba imewalazimu maofisa wake kuwafuata walipakodi  kwenye maeneo ya biashara zao ili kuwapa elimu ya kodi na kuwasisitiza wakailipe kwa. “Ni wajibu wa mlipakodi kulipa kodi zake kwa wakati lakini pia TRA ina wajibu wa kutoa elimu pamoja na  kumkumbusha mlipakodi kulipa kodi na ndiyo maana tumewafuata huku madukani kwao kuwapatia elimu na kuwahimiza kulipa kodi kwa wakati,’’ amesema Kauzeni. Amesema kwa wafanyabiashara ambao mwaka wao wa hesabu unaishia Desemba 31, 2019 wanatakiwa kuhakikisha wanawasilisha ritani zao kabla au Juni 30, 2020 ili ritani zao ziweze kuhakikiwa na kufanyiwa kazi kwa wakati kwa mujibu wa sheria za kodi zinavyoelekeza.  “Niwasihi walipakodi wafuate sheria ya Usimamizi wa kodi na kuwasilisha ritani zao ziweze kufanyiwa kazi mapema”, amesisitiza Kauzeni. Kauzeni amesema kampeni hii ya uhamasishaji ulipaji kodi kabla ya Juni 30, 2020 inalenga kuwakumbusha walipakodi kulipa kodi zao kwa wakati pamoja na kuongeza hamasa ya ulipaji kodi kwa hiyari miongoni mwa wafanyabiashara na watoa huduma zinazolipiwa kodi kama vile mawakili, wahasibu na fani zingine zilizosajliwa. Amesema kampeni hii ya utoaji elimu na uhamasishaji ulipaji kodi kwa wakati na hiyari inaendelea katika mkoa wa Mbeya na wilaya zake.

UCHUMI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na Mwandishi wetu, Mbeya Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA) imewataka wafanyabiashara ambao hawajakadiriwa Kodi ya mapato kwa kipindi kinachoishia Marchi 31, mwaka huu kufika katika ofisi za mamlaka hiyo kukadiriwa na kulipa Kodi zao kabla ya Juni 30,2020. Hayo yamezungumzwa leo jijini Mbeya na Kaimu Meneja wa Elimu kwa Mlipakodi wa TRA, Stephen Kauzeni ambaye amewahimiza hayo wakati wa kampeni ya uhamasishaji wa ulipaji kodi inayoendelea mkoani humo. Aidha amewakumbusha wafanyabiashara wote ambao mwaka wao wa mahesabu unaishia Desemba 31,2019  kuwasilisha ritani zao TRA kabla ya mwisho wa mwezi huu. Amesema kwa upande wa wafanyabiashara wanaolipa kwa awamu lakini bado hawajakadiriwa kodi zao ni vyema wakafika TRA ili wakadiriwe na walipe mapema kabla ya tarehe ya mwisho ili kuepuka adhabu na riba. “Tunawatembelea wafanyabiashara kwenye maeneo yao ya biashara ili kuwakumbusha na  kuwahimiza wale ambao bado hawajafanyiwa makadirio, wakakadiriwe na wawahi kulipa kodi zao kwa wakati bila bughudha kuliko kusubiri siku ya mwisho kabisa”, amesema. Kauzeni ameongeza kuwa, kutokana na janga la ugonjwa wa korona, TRA isingependa kuona msongamano wa watu katika ofisi zake na kwamba imewalazimu maofisa wake kuwafuata walipakodi  kwenye maeneo ya biashara zao ili kuwapa elimu ya kodi na kuwasisitiza wakailipe kwa. “Ni wajibu wa mlipakodi kulipa kodi zake kwa wakati lakini pia TRA ina wajibu wa kutoa elimu pamoja na  kumkumbusha mlipakodi kulipa kodi na ndiyo maana tumewafuata huku madukani kwao kuwapatia elimu na kuwahimiza kulipa kodi kwa wakati,’’ amesema Kauzeni. Amesema kwa wafanyabiashara ambao mwaka wao wa hesabu unaishia Desemba 31, 2019 wanatakiwa kuhakikisha wanawasilisha ritani zao kabla au Juni 30, 2020 ili ritani zao ziweze kuhakikiwa na kufanyiwa kazi kwa wakati kwa mujibu wa sheria za kodi zinavyoelekeza.  “Niwasihi walipakodi wafuate sheria ya Usimamizi wa kodi na kuwasilisha ritani zao ziweze kufanyiwa kazi mapema”, amesisitiza Kauzeni. Kauzeni amesema kampeni hii ya uhamasishaji ulipaji kodi kabla ya Juni 30, 2020 inalenga kuwakumbusha walipakodi kulipa kodi zao kwa wakati pamoja na kuongeza hamasa ya ulipaji kodi kwa hiyari miongoni mwa wafanyabiashara na watoa huduma zinazolipiwa kodi kama vile mawakili, wahasibu na fani zingine zilizosajliwa. Amesema kampeni hii ya utoaji elimu na uhamasishaji ulipaji kodi kwa wakati na hiyari inaendelea katika mkoa wa Mbeya na wilaya zake. ### Response: UCHUMI ### End

SERIKALI inakusudia kuhuisha posho mbalimbali za askari polisi ili ziweze kulipwa kulingana na mazingira halisi ya sasa, imeelezwa.Hayo yalisemwa bungeni jana na Waziri wa Mambo ya Ndani ya Nchi, Kangi Lugola, alipokuwa akijibu swali la Mbunge wa Kinondoni, Said Mtulia (CCM) aliyetaka kujua mipango ya serikali ya kuwaongezea posho askari.Waziri Lugola alisema Jeshi la Polisi lina dhamana ya kulinda maisha na mali za raia. Alisema askari anapopatwa na tukio la kupoteza maisha hulipwa fidia ya Sh milioni 15, pale inapotokea askari kujeruhiwa na kupata ulemavu wa kudumu wakati akitekeleza wajibu wake.Alisema serikali hulipwa fidia kulingana na madhara aliyoyapata askari baada ya kuthibitishwa na Kamati ya Maslahi kwa Askari walioumia kazini ambayo inajumuisha daktari.Alisema kwa sasa serikali haina mpango wa kuongeza posho ya mazingira magumu kwa askari polisi, ingawa inakusudia kuhuisha posho mbalimbali za askari polisi ili ziweze kulipwa kulingana na mazingira halisi ya sasa.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- SERIKALI inakusudia kuhuisha posho mbalimbali za askari polisi ili ziweze kulipwa kulingana na mazingira halisi ya sasa, imeelezwa.Hayo yalisemwa bungeni jana na Waziri wa Mambo ya Ndani ya Nchi, Kangi Lugola, alipokuwa akijibu swali la Mbunge wa Kinondoni, Said Mtulia (CCM) aliyetaka kujua mipango ya serikali ya kuwaongezea posho askari.Waziri Lugola alisema Jeshi la Polisi lina dhamana ya kulinda maisha na mali za raia. Alisema askari anapopatwa na tukio la kupoteza maisha hulipwa fidia ya Sh milioni 15, pale inapotokea askari kujeruhiwa na kupata ulemavu wa kudumu wakati akitekeleza wajibu wake.Alisema serikali hulipwa fidia kulingana na madhara aliyoyapata askari baada ya kuthibitishwa na Kamati ya Maslahi kwa Askari walioumia kazini ambayo inajumuisha daktari.Alisema kwa sasa serikali haina mpango wa kuongeza posho ya mazingira magumu kwa askari polisi, ingawa inakusudia kuhuisha posho mbalimbali za askari polisi ili ziweze kulipwa kulingana na mazingira halisi ya sasa. ### Response: KITAIFA ### End

 IBRAHIM YASSIN -SONGWE TAASISI ya Kuzuia na Kupambana na Rushwa (Takukuru) mkoani Songwe, imefanikiwa kuokoa zaidi ya Sh milioni 500 zilizofanyiwa ubadhirifu katika utekelezaji wa miradi mbalimbali ya kijamii. Taasisi hiyo pia imeshangazwa na Mkurugenzi wa Halmashauri ya Wilaya ya Ileje kushindwa kuwalipa madiwani zaidi ya Sh milioni 40 ikiwa ni malimbikizo ya posho za vikao vya miezi nane. Akizungumza jana na waandishi wa habari ofisini kwake, Kamanda wa Takukuru mkoani Songwe, Damas Suta alisema fedha hizo zimetokana na vyama vya ushirika (AMCOS) ambazo wanachama au viongozi wa vyama vya ushirika walikopa Benki ya Maendeleo ya Kilimo (TADB). Alisema baada ya wanachama hao kukopa fedha hizo hawakuweza kurejesha na badala yake walizitumia katika matumizi mengine na kwamba fedha zingine zilizookolewa ni za makusanyo ya ndani za Halmashauri za Mbozi, Tunduma, Ileje na Songwe. Alisema baadhi ya watendaji walipewa dhamana ya kukusanya mapato kwa kutumia mashine za (PoS), ambapo baada ya kukusanya hawakuziwakilisha fedha hizo benki. Kamanda Suta alizitaja fedha za ushirika katika halmashauri kuwa ni Wilaya ya Songwe ziliokolewa Sh milioni 29.5, Ileje Sh milioni 3.2, Momba Sh milioni 36.7 jumla kuu ni Sh milioni 69.5, wakati fedha za mapato ya ndani, Mkoa wa Songwe Sh milioni 2.3,Tunduma ni Sh milioni 707, Wilaya ya Songwe Sh milioni 10.8 ambapo fedha zilizodhibitiwa ni Sh milioni 308. Alisema fedha zilizookolewa kwenye mradi wa maji taka ni Sh milioni 297.9,ujenzi ofisi ya mkoa ni Sh milioni 42.2, ujenzi hospitali ya rufaa mkoa ni 9.7 na miundombinu ya maji taka ni Sh milioni 143.2 na kwamba jumla ya fedha zilizookolewa katika miradi ni 493. Hata hivyo Kamanda Suta aliwataka wakurugenzi wa halmashauri za wilaya kuwa watawachukulia hatua kwa kuwa fedha zimekuwa zikiliwa na wakusanyaji mapato wakati wao wakiwa maofisini badala ya kuwachukulia hatua wanasubiri Takukuru ishughulike. Alisema sakata la Mkurugenzi Mtendaji wa Halmashauri ya Wilaya ya Ileje kutowalipa madiwani zaidi ya Sh milioni 40 za malimbikizo ya posho zao, limetokana na uzembe wake kwa kuwa ameshindwa kuwasimamia watendaji aliowapa dhamana ya kukusanya mapato.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- --  IBRAHIM YASSIN -SONGWE TAASISI ya Kuzuia na Kupambana na Rushwa (Takukuru) mkoani Songwe, imefanikiwa kuokoa zaidi ya Sh milioni 500 zilizofanyiwa ubadhirifu katika utekelezaji wa miradi mbalimbali ya kijamii. Taasisi hiyo pia imeshangazwa na Mkurugenzi wa Halmashauri ya Wilaya ya Ileje kushindwa kuwalipa madiwani zaidi ya Sh milioni 40 ikiwa ni malimbikizo ya posho za vikao vya miezi nane. Akizungumza jana na waandishi wa habari ofisini kwake, Kamanda wa Takukuru mkoani Songwe, Damas Suta alisema fedha hizo zimetokana na vyama vya ushirika (AMCOS) ambazo wanachama au viongozi wa vyama vya ushirika walikopa Benki ya Maendeleo ya Kilimo (TADB). Alisema baada ya wanachama hao kukopa fedha hizo hawakuweza kurejesha na badala yake walizitumia katika matumizi mengine na kwamba fedha zingine zilizookolewa ni za makusanyo ya ndani za Halmashauri za Mbozi, Tunduma, Ileje na Songwe. Alisema baadhi ya watendaji walipewa dhamana ya kukusanya mapato kwa kutumia mashine za (PoS), ambapo baada ya kukusanya hawakuziwakilisha fedha hizo benki. Kamanda Suta alizitaja fedha za ushirika katika halmashauri kuwa ni Wilaya ya Songwe ziliokolewa Sh milioni 29.5, Ileje Sh milioni 3.2, Momba Sh milioni 36.7 jumla kuu ni Sh milioni 69.5, wakati fedha za mapato ya ndani, Mkoa wa Songwe Sh milioni 2.3,Tunduma ni Sh milioni 707, Wilaya ya Songwe Sh milioni 10.8 ambapo fedha zilizodhibitiwa ni Sh milioni 308. Alisema fedha zilizookolewa kwenye mradi wa maji taka ni Sh milioni 297.9,ujenzi ofisi ya mkoa ni Sh milioni 42.2, ujenzi hospitali ya rufaa mkoa ni 9.7 na miundombinu ya maji taka ni Sh milioni 143.2 na kwamba jumla ya fedha zilizookolewa katika miradi ni 493. Hata hivyo Kamanda Suta aliwataka wakurugenzi wa halmashauri za wilaya kuwa watawachukulia hatua kwa kuwa fedha zimekuwa zikiliwa na wakusanyaji mapato wakati wao wakiwa maofisini badala ya kuwachukulia hatua wanasubiri Takukuru ishughulike. Alisema sakata la Mkurugenzi Mtendaji wa Halmashauri ya Wilaya ya Ileje kutowalipa madiwani zaidi ya Sh milioni 40 za malimbikizo ya posho zao, limetokana na uzembe wake kwa kuwa ameshindwa kuwasimamia watendaji aliowapa dhamana ya kukusanya mapato. ### Response: KITAIFA ### End

Aveline kitomary Mkuu wa kitengo cha mawasiliano katika Hospitali ya Taifa ya Muhimbili (MNH), Aminieli Aligaeshi amesema hospitali hiyo kwa kushirikia na Taasisi ya Mifupa (MOI), Taasisi ya Moyo ya Jakaya Kikwete (JKCI) na Chuo Kikuu cha Afya na Sayansi Shirikishi Muhimbili (MUHAS), inachukua tahadhari ya virusi vya corona kwa kuhakikisha kila mmoja ananawa mikono kabla ya kuingia ndani ya hospitali hiyo. Aligaeshi amesema hatua nyingine iliyochukuliwa ni kupunguza idadi ya ndugu jamaa na marafiki ambao wanaenda kuona wagonjwa ambapo kwa sasa ni ndugu wawili tu wataruhusiwa kumuona mgonjwa. “Tunawataka wafanyakazi, ndugu na jamaa wa wagonjwa wote wanaoingia eneo la Muhimbili kunawa mikono kwa kutumia maji yenye dawa yaliyowekwa katika maeneo mbalimbli ya taasisi hizo kabla na baada ya kuingia ndani ya Hospitali, wodini na sehemu za kutolea huduma. “Tumeunda kikosi kazi kinachoratibu zoezi zima la tahadhari dhidi ya Corona ambacho kinatoa mafunzo kwa wafanyakazi wote wa taasisi hizo, wanafunzi, mafunzo kwa wakufunzi (ToT) watakaosaidia kuelimisha umma kwa kushirikiana na Wizara ya Afya. “Uongozi wa Taasisi hizi umekubaliana kwa kauli moja kuwa kuanzia sasa wataruhusiwa ndugu wawili tu kwa kila mgonjwa mmoja wakati wa asubuhi na jioni ambapo mchana ni mtu mmoja tu atakayeruhusiwa kupeleka chakula kwa mgonjwa ili kupunguza msongamano mkubwa uliopo eneo la Muhimbili,” amesema Aligaeshi. Hata hivyo amewaomba wananchi kuwaunga mkono ili kuongeza tahadhari zaidi.

AFYA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Aveline kitomary Mkuu wa kitengo cha mawasiliano katika Hospitali ya Taifa ya Muhimbili (MNH), Aminieli Aligaeshi amesema hospitali hiyo kwa kushirikia na Taasisi ya Mifupa (MOI), Taasisi ya Moyo ya Jakaya Kikwete (JKCI) na Chuo Kikuu cha Afya na Sayansi Shirikishi Muhimbili (MUHAS), inachukua tahadhari ya virusi vya corona kwa kuhakikisha kila mmoja ananawa mikono kabla ya kuingia ndani ya hospitali hiyo. Aligaeshi amesema hatua nyingine iliyochukuliwa ni kupunguza idadi ya ndugu jamaa na marafiki ambao wanaenda kuona wagonjwa ambapo kwa sasa ni ndugu wawili tu wataruhusiwa kumuona mgonjwa. “Tunawataka wafanyakazi, ndugu na jamaa wa wagonjwa wote wanaoingia eneo la Muhimbili kunawa mikono kwa kutumia maji yenye dawa yaliyowekwa katika maeneo mbalimbli ya taasisi hizo kabla na baada ya kuingia ndani ya Hospitali, wodini na sehemu za kutolea huduma. “Tumeunda kikosi kazi kinachoratibu zoezi zima la tahadhari dhidi ya Corona ambacho kinatoa mafunzo kwa wafanyakazi wote wa taasisi hizo, wanafunzi, mafunzo kwa wakufunzi (ToT) watakaosaidia kuelimisha umma kwa kushirikiana na Wizara ya Afya. “Uongozi wa Taasisi hizi umekubaliana kwa kauli moja kuwa kuanzia sasa wataruhusiwa ndugu wawili tu kwa kila mgonjwa mmoja wakati wa asubuhi na jioni ambapo mchana ni mtu mmoja tu atakayeruhusiwa kupeleka chakula kwa mgonjwa ili kupunguza msongamano mkubwa uliopo eneo la Muhimbili,” amesema Aligaeshi. Hata hivyo amewaomba wananchi kuwaunga mkono ili kuongeza tahadhari zaidi. ### Response: AFYA ### End

NA CHRISTOPHER MSEKENA, MAPENZI kizunguzungu. Aliimba msanii wa Bongo Fleva, Rachel. Ni kweli mapenzi yanaweza kumfanya mtu asione ingawa ana macho au akawa tayari kubadili jambo fulani kwa ajili ya mpenzi wake. Ndivyo ilivyo. Mapenzi yana nguvu sana. Katika ulimwengu wa mastaa, wapo baadhi ambao waliamua kwa nyakati tofauti kufanya vitu ambavyo wenzi wao wanavifanya kwa lengo la kutafuta furaha yao au wapenzi wao. Ili uone kwa ni namna gani mapenzi yalivyo na nguvu,  watazame mastaa ambao kutokana na kuwa na uhusiano na wasanii wa muziki au filamu nao wamejikuta wakitumbukia katika sanaa hizo. Hapa chini nitakupa listi ya baadhi ya wasanii wa Bongo ambao kwa namna moja ama nyingine walibadilisha upepo na kuingia kwenye fani za wapenzi wao. Hata hivyo, wapo ambao walitoka kisanii na mpaka sasa wanaendelea kufanya vizuri katika sanaa husika huku wengine wakishindwa kufurukuta. SHILOLE Alianza kufahamika kupitia filamu za Kibongo. Anasifika kwa uwezo wake wa kuvaa uhusika na kufanya kazi nzuri anapokuwa mbele ya kamera. Ila alipotua kwenye muziki watu wengi walihoji ina maana filamu hazilipi? Kama ulikuwa hufahamu, Shilole amewahi kutoka kimapenzi na fundi wa muziki, Elias Barnaba ‘Barnaba Boy’. Inasemekena Barnaba ndiye aliyemuingiza rasmi Shilole kwenye muziki huku akimpa sapoti ya kumuandikia mashairi ya baadhi ya nyimbo zake. Hakuna ubishi, mafanikio ya Shilole kumuziki yana mchango mkubwa sana wa Barnaba.   SNURA Ni machachari mno kwenye filamu, alianza kupata umaarufu aliwa kwenye tasnia ya filamu lakini huwezi amini hivi sasa anautikisa muziki wa Bongo Fleva na ngoma yake mpya inayoitwa Shindu. Snura Mushi alichomoa posa ya Dj Hanter, mkali anayechezesha muziki kwenye klabu ya Maisha, huko Morogoro. Wamekuwa ni wapenzi kwa muda mrefu na Snura ameshawishika kuziweka pembeni filamu na kujikita kwenye muziki sababu ya kuwa karibu na Dj huyo kimapenzi. Kama ulikuwa hujui, habari ya mjini ndiyo hiyo. DIAMOND Crazy Tenant ni filamu iliyoonyesha kipaji kingine cha staa wa muziki Bongo, Diamond Platnumz. Filamu hiyo ilichezwa mwaka 2012 huku mhusika mkuu akiwa ni Peter Msechu na Wema Sepetu. Diamiond alichomoza katika vipande kadhaa. Mtayarishaji wa filamu hiyo, Selles Mapunda  alisema kabla haijapewa jina hilo la Kizungu, ilitakiwa kuitwa Nimpende Nani na Diamond alitakiwa awe mhusika mkuu. Mapenzi ya Wema na Diamond yalimfanya staa huyu wa ngoma ya Kidogo kujihusisha na filamu japokuwa yeye ni mkali wa kuimba. Baada ya sinema hiyo, Diamond hajacheza filamu nyingine. ISABELLA Huyu ni Miss Ruvuma mwaka 2006 ambaye alikuwa mpenzi wa msanii wa Bongo Fleva Luteni Kalama. Isabella ni msanii wa filamu, lakini kwa kutoka na Kalama aliingia pia kwenye muziki. Kutoka kimapenzi na Kalama kulichagiza mrembo huyu naye kuanza kujihusisha na masuala ya muziki. Mapenzi yalifanya aziweke kando filamu na shunguli za urembo na kujikita kwenye muziki akiwa na mwenzake Jini Kabula. Wawili hao wanaunda Kundi la Scorpion Girls.   MOSE IYOBO Kama wewe ni mpenzi wa filamu za Kibongo basi hii inaweza kuwa habari njema kwako. Mkali wa kudansi nchini Mose Iyobo hivi karibuni ameweka wazi mipango yake ya kufanya filamu na mpenzi wake Aunt Ezekiel pamoja na mtoto wao Cookie. Hii ni filamu ya familia. Mapenzi yana mchango wake katika kumuhamisha Mose Iyobo kutoka kwenye kudansi mpaka filamu. Je, huko atamudu na kuwafunika mastaa wengine wa kiume? Je, ataweza kufikia kiwango cha mpenzi wake Aunt Ezekiel ambaye kwa sasa ni miongoni mwa mastaa bei mbaya? Tusubiri tuone.

BURUDANI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NA CHRISTOPHER MSEKENA, MAPENZI kizunguzungu. Aliimba msanii wa Bongo Fleva, Rachel. Ni kweli mapenzi yanaweza kumfanya mtu asione ingawa ana macho au akawa tayari kubadili jambo fulani kwa ajili ya mpenzi wake. Ndivyo ilivyo. Mapenzi yana nguvu sana. Katika ulimwengu wa mastaa, wapo baadhi ambao waliamua kwa nyakati tofauti kufanya vitu ambavyo wenzi wao wanavifanya kwa lengo la kutafuta furaha yao au wapenzi wao. Ili uone kwa ni namna gani mapenzi yalivyo na nguvu,  watazame mastaa ambao kutokana na kuwa na uhusiano na wasanii wa muziki au filamu nao wamejikuta wakitumbukia katika sanaa hizo. Hapa chini nitakupa listi ya baadhi ya wasanii wa Bongo ambao kwa namna moja ama nyingine walibadilisha upepo na kuingia kwenye fani za wapenzi wao. Hata hivyo, wapo ambao walitoka kisanii na mpaka sasa wanaendelea kufanya vizuri katika sanaa husika huku wengine wakishindwa kufurukuta. SHILOLE Alianza kufahamika kupitia filamu za Kibongo. Anasifika kwa uwezo wake wa kuvaa uhusika na kufanya kazi nzuri anapokuwa mbele ya kamera. Ila alipotua kwenye muziki watu wengi walihoji ina maana filamu hazilipi? Kama ulikuwa hufahamu, Shilole amewahi kutoka kimapenzi na fundi wa muziki, Elias Barnaba ‘Barnaba Boy’. Inasemekena Barnaba ndiye aliyemuingiza rasmi Shilole kwenye muziki huku akimpa sapoti ya kumuandikia mashairi ya baadhi ya nyimbo zake. Hakuna ubishi, mafanikio ya Shilole kumuziki yana mchango mkubwa sana wa Barnaba.   SNURA Ni machachari mno kwenye filamu, alianza kupata umaarufu aliwa kwenye tasnia ya filamu lakini huwezi amini hivi sasa anautikisa muziki wa Bongo Fleva na ngoma yake mpya inayoitwa Shindu. Snura Mushi alichomoa posa ya Dj Hanter, mkali anayechezesha muziki kwenye klabu ya Maisha, huko Morogoro. Wamekuwa ni wapenzi kwa muda mrefu na Snura ameshawishika kuziweka pembeni filamu na kujikita kwenye muziki sababu ya kuwa karibu na Dj huyo kimapenzi. Kama ulikuwa hujui, habari ya mjini ndiyo hiyo. DIAMOND Crazy Tenant ni filamu iliyoonyesha kipaji kingine cha staa wa muziki Bongo, Diamond Platnumz. Filamu hiyo ilichezwa mwaka 2012 huku mhusika mkuu akiwa ni Peter Msechu na Wema Sepetu. Diamiond alichomoza katika vipande kadhaa. Mtayarishaji wa filamu hiyo, Selles Mapunda  alisema kabla haijapewa jina hilo la Kizungu, ilitakiwa kuitwa Nimpende Nani na Diamond alitakiwa awe mhusika mkuu. Mapenzi ya Wema na Diamond yalimfanya staa huyu wa ngoma ya Kidogo kujihusisha na filamu japokuwa yeye ni mkali wa kuimba. Baada ya sinema hiyo, Diamond hajacheza filamu nyingine. ISABELLA Huyu ni Miss Ruvuma mwaka 2006 ambaye alikuwa mpenzi wa msanii wa Bongo Fleva Luteni Kalama. Isabella ni msanii wa filamu, lakini kwa kutoka na Kalama aliingia pia kwenye muziki. Kutoka kimapenzi na Kalama kulichagiza mrembo huyu naye kuanza kujihusisha na masuala ya muziki. Mapenzi yalifanya aziweke kando filamu na shunguli za urembo na kujikita kwenye muziki akiwa na mwenzake Jini Kabula. Wawili hao wanaunda Kundi la Scorpion Girls.   MOSE IYOBO Kama wewe ni mpenzi wa filamu za Kibongo basi hii inaweza kuwa habari njema kwako. Mkali wa kudansi nchini Mose Iyobo hivi karibuni ameweka wazi mipango yake ya kufanya filamu na mpenzi wake Aunt Ezekiel pamoja na mtoto wao Cookie. Hii ni filamu ya familia. Mapenzi yana mchango wake katika kumuhamisha Mose Iyobo kutoka kwenye kudansi mpaka filamu. Je, huko atamudu na kuwafunika mastaa wengine wa kiume? Je, ataweza kufikia kiwango cha mpenzi wake Aunt Ezekiel ambaye kwa sasa ni miongoni mwa mastaa bei mbaya? Tusubiri tuone. ### Response: BURUDANI ### End

MWANDISHI WETU-GENK MSHAMBULIAJI wa kimataifa wa Tanzania, Mbwana Samatta, amefunga bao moja wakati timu yake ya KRC Genk ikiibuka na ushindi wa 4-0 dhidi ya Royal Antwerp FC katika mchezo wa Ligi Daraja la Kwanza A Ubelgiji uliochezwa juzi Uwanja wa Luminus Arena, Genk. Samatta alifunga bao lake dakika ya 55, baada ya kiungo wa kimataifa wa Ukraine, Ruslan Malinovskiy, kufunga la kwanza kwa penalti dakika ya 25, kabla ya mshambuliaji Mjapan, Junya Ito, kufunga la tatu dakika ya 57 na kiungo Mbelgiji, Bryan Heynen Heynen, kufunga la nne kwa penalti dakika ya 90. Ushindi huo unaifanya Genk ifikishe pointi 50 katika hatua ya pili ya Ligi ya Ubelgiji na kuendelea kuongoza, ikifuatiwa na Club Brugge yenye pointi 41. Samatta sasa amefikisha mabao 23 msimu huu na la tatu katika hatua ya pili ya ligi hiyo, akiwa anaendelea kuongoza kwenye mbio za ufungaji bora. Kwa ujumla, Samatta mwenye umri wa miaka 26, ameifungia Genk mabao 62 katika mechi 153 za mashindano yote, tangu alipojiunga na timu hiyo Januari mwaka 2016, akitokea TP Mazembe ya Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DRC). Katika ligi ya Ubelgiji pekee, amefunga mabao 47 katika mechi 120, Kombe la Ubelgiji mabao mawili katika mechi tisa na Europa League mabao 14 katika mechi 24.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- MWANDISHI WETU-GENK MSHAMBULIAJI wa kimataifa wa Tanzania, Mbwana Samatta, amefunga bao moja wakati timu yake ya KRC Genk ikiibuka na ushindi wa 4-0 dhidi ya Royal Antwerp FC katika mchezo wa Ligi Daraja la Kwanza A Ubelgiji uliochezwa juzi Uwanja wa Luminus Arena, Genk. Samatta alifunga bao lake dakika ya 55, baada ya kiungo wa kimataifa wa Ukraine, Ruslan Malinovskiy, kufunga la kwanza kwa penalti dakika ya 25, kabla ya mshambuliaji Mjapan, Junya Ito, kufunga la tatu dakika ya 57 na kiungo Mbelgiji, Bryan Heynen Heynen, kufunga la nne kwa penalti dakika ya 90. Ushindi huo unaifanya Genk ifikishe pointi 50 katika hatua ya pili ya Ligi ya Ubelgiji na kuendelea kuongoza, ikifuatiwa na Club Brugge yenye pointi 41. Samatta sasa amefikisha mabao 23 msimu huu na la tatu katika hatua ya pili ya ligi hiyo, akiwa anaendelea kuongoza kwenye mbio za ufungaji bora. Kwa ujumla, Samatta mwenye umri wa miaka 26, ameifungia Genk mabao 62 katika mechi 153 za mashindano yote, tangu alipojiunga na timu hiyo Januari mwaka 2016, akitokea TP Mazembe ya Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DRC). Katika ligi ya Ubelgiji pekee, amefunga mabao 47 katika mechi 120, Kombe la Ubelgiji mabao mawili katika mechi tisa na Europa League mabao 14 katika mechi 24. ### Response: MICHEZO ### End

    JUDITH NYANGE TAASISI ya Utafiti  na Udhibiti wa Viuatilifu Tanzania  (TPRI) imeshauriwa kubainisha dawa ya kuuwa wadudu wa mazao ambayo  haina madhara kwa binadamu. Meneja Mkuu wa Kampuni ya Mbegu  za Mazao ya  Kibo, Francis Chenge, alisema hatua hiyo itawaqwezesha  wakulima   kuitumia  ikizingatiwa wengi hawana elimu ya matumizi sahihi  dawa hizo. Pia  aliitaka TPRI   a kuwa makini na kufanya ukaguzi wa mara kwa mara katika mikoa ya pembezoni mwa nchi. Alisema zipo  baadhi ya dawa za kuua wadudu ambazo hazijakaguliwa na kuthibitishwa na mamlaka husika lakini  huingizwa nchini kwa njia za  magendo na kusababisha madhara kwa binadamu. Alikuwa akizungumza kwenye maonesho ya Nanenane Kanda ya Ziwa  yaliyomalzika juzi katika viwanja vya Nyamong’holo wilayani Ilemela,  Mwanza. Chenge  alisema baadhi ya dawa za kuua wadudu wamazao zinaweza kuchangia   magonjwa mbalimbali ikiwamo saratani hivyo ni vema TPRI ikabainisha dawa ambazo hazina madhara kwa binadamu. Alisema ni vizuri pia kampuni za kutengeneza dawa zisizo na madhara kwa binadamu  ambazo mkulima atakaa muda mfupi baada ya kupuliza kwenye  mazao yake    aweze  kuvuna kutumia mazao yake  kwa chakula au kuyapeleka sokoni . “Kuna baadhi ya dawa mkulima anatakiwa kukaa saa 24,  siku saba au hata mwezi mmoja baada ya kupuliza kwenye mazao   aweze kuyatumia kwa chakula na kusiwepo na athari zozote. “Wakulima wengi hawana elimu kuhusu matumizi sahihi ya dawa hivyo nashauri dawa zenye madhara  na zisizo na madhara kwa binadamu zibainishwe ili tahadhari ichukuliwe,” alisema Chenge. Mkulima  kutoka Wilaya ya Busega mkoani Simiyu, Emmanuel Mgeta,  alisema  dawa za kuua  wadudu wa mazao zina utaratibu  wa matumizi yake na mara nyingi huwa zinaandikwa   mtumiaji asome maelekezo ya matumizi yake  anapoitumia itumie kwa usahihi. Alisema baadhi yawafanyabiashara huwauzia wakulima dawa ambazo si sahihi kwa    kuhitaji tu kuuza kwa sababu amekaa nayo muda mrefu sokoni. Alisema  dawa kama hiyo inaweza kupulizwa kwenye mazao na kuua hata wale wadudu ambao  rafiki wa zao husika badala ya wale waharibifu. Mgeta alisema  changamoto iliyopo ni wauzaji wengi wa pembejeo za kilimo kutokuwa na uelewa kuhusu  dawa wanazoziuza. Mara nyingi  wengine hawana utaalamu   kuhusu biashara hiyo na kushindwa kabisa kumpatia mteja maelekezo  anaponunua bidhaa, alisema .

AFYA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- --     JUDITH NYANGE TAASISI ya Utafiti  na Udhibiti wa Viuatilifu Tanzania  (TPRI) imeshauriwa kubainisha dawa ya kuuwa wadudu wa mazao ambayo  haina madhara kwa binadamu. Meneja Mkuu wa Kampuni ya Mbegu  za Mazao ya  Kibo, Francis Chenge, alisema hatua hiyo itawaqwezesha  wakulima   kuitumia  ikizingatiwa wengi hawana elimu ya matumizi sahihi  dawa hizo. Pia  aliitaka TPRI   a kuwa makini na kufanya ukaguzi wa mara kwa mara katika mikoa ya pembezoni mwa nchi. Alisema zipo  baadhi ya dawa za kuua wadudu ambazo hazijakaguliwa na kuthibitishwa na mamlaka husika lakini  huingizwa nchini kwa njia za  magendo na kusababisha madhara kwa binadamu. Alikuwa akizungumza kwenye maonesho ya Nanenane Kanda ya Ziwa  yaliyomalzika juzi katika viwanja vya Nyamong’holo wilayani Ilemela,  Mwanza. Chenge  alisema baadhi ya dawa za kuua wadudu wamazao zinaweza kuchangia   magonjwa mbalimbali ikiwamo saratani hivyo ni vema TPRI ikabainisha dawa ambazo hazina madhara kwa binadamu. Alisema ni vizuri pia kampuni za kutengeneza dawa zisizo na madhara kwa binadamu  ambazo mkulima atakaa muda mfupi baada ya kupuliza kwenye  mazao yake    aweze  kuvuna kutumia mazao yake  kwa chakula au kuyapeleka sokoni . “Kuna baadhi ya dawa mkulima anatakiwa kukaa saa 24,  siku saba au hata mwezi mmoja baada ya kupuliza kwenye mazao   aweze kuyatumia kwa chakula na kusiwepo na athari zozote. “Wakulima wengi hawana elimu kuhusu matumizi sahihi ya dawa hivyo nashauri dawa zenye madhara  na zisizo na madhara kwa binadamu zibainishwe ili tahadhari ichukuliwe,” alisema Chenge. Mkulima  kutoka Wilaya ya Busega mkoani Simiyu, Emmanuel Mgeta,  alisema  dawa za kuua  wadudu wa mazao zina utaratibu  wa matumizi yake na mara nyingi huwa zinaandikwa   mtumiaji asome maelekezo ya matumizi yake  anapoitumia itumie kwa usahihi. Alisema baadhi yawafanyabiashara huwauzia wakulima dawa ambazo si sahihi kwa    kuhitaji tu kuuza kwa sababu amekaa nayo muda mrefu sokoni. Alisema  dawa kama hiyo inaweza kupulizwa kwenye mazao na kuua hata wale wadudu ambao  rafiki wa zao husika badala ya wale waharibifu. Mgeta alisema  changamoto iliyopo ni wauzaji wengi wa pembejeo za kilimo kutokuwa na uelewa kuhusu  dawa wanazoziuza. Mara nyingi  wengine hawana utaalamu   kuhusu biashara hiyo na kushindwa kabisa kumpatia mteja maelekezo  anaponunua bidhaa, alisema . ### Response: AFYA ### End

KOCHA mkuu wa klabu ya Yanga, Mwinyi Zahera, ameuponda uwanja wa Sheikh Amri Abeid wa Arusha, akisema hauna viwango vya kuchezewa kutokana na kutokuwa na hali nzuri kwenye dimba la kuchezea.Kocha huyo alisema wamepoteza muda bure kwenye kambi ya Moshi na Arusha kwani kote viwanja vyake havifai. Zahera alitoa kauli hiyo juzi baada ya kumalizika kwa mchezo wa kirafiki wa kimataifa dhidi ya AFC Leopards ya Kenya uliomalizika kwa mabingwa hao wa kihistoria kushinda bao 1-0.“Naona tumepoteza wakati bure Moshi kadhalika Arusha kwani sisi tunajiandaa kucheza mechi kubwa sasa huwezi kucheza katika uwanja kama huu kwani mpira ni mpango lazima ujipange na uwanja wenyewe hauko katika viwango vya sisi kucheza kujiandaa na mchezo wetu wa kimataifa,” alisema Zahera.Ikiwa Moshi, Yanga ilicheza na Polisi Tanzania kwenye uwanja wa Ushirika na kufungwa mabao 2-0. Alisema wamefanya mazoezi uwanja wa hovyo kadhalika wamechezea uwanja wa hovyo wachezaji wameshindwa kufanya mazoezi katika uwanja mzuri ilhali wanajiandaa na mechi kubwa ya kimataifa.Alieleza kuwa, timu yoyote inapaswa kuwa na mpango wa mchezo na kusema mchezo dhidi ya Township Rollers wamejianda vyema kuhakikisha wachezaji wanakuwa na mpango wa kufanya vizuri zaidi.Yanga inatarajia kuwa Gaborone, Botswana wiki hii kucheza mechi ya marudiano ya raundi ya awali ya Ligi ya Mabingwa Afrika dhidi ya Rollers, ikihitaji ushindi wa kuanzia mabao mawili baada ya kutoka sare ya bao 1-1 nyumbani Dar es Salaam wiki mbili zilizopita. Kwa upande wake, kocha mkuu wa AFC Leopards, Casa Mbungo, alisema mchezo ulikuwa mzuri lakini uwanja haukuwa mzuri.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- KOCHA mkuu wa klabu ya Yanga, Mwinyi Zahera, ameuponda uwanja wa Sheikh Amri Abeid wa Arusha, akisema hauna viwango vya kuchezewa kutokana na kutokuwa na hali nzuri kwenye dimba la kuchezea.Kocha huyo alisema wamepoteza muda bure kwenye kambi ya Moshi na Arusha kwani kote viwanja vyake havifai. Zahera alitoa kauli hiyo juzi baada ya kumalizika kwa mchezo wa kirafiki wa kimataifa dhidi ya AFC Leopards ya Kenya uliomalizika kwa mabingwa hao wa kihistoria kushinda bao 1-0.“Naona tumepoteza wakati bure Moshi kadhalika Arusha kwani sisi tunajiandaa kucheza mechi kubwa sasa huwezi kucheza katika uwanja kama huu kwani mpira ni mpango lazima ujipange na uwanja wenyewe hauko katika viwango vya sisi kucheza kujiandaa na mchezo wetu wa kimataifa,” alisema Zahera.Ikiwa Moshi, Yanga ilicheza na Polisi Tanzania kwenye uwanja wa Ushirika na kufungwa mabao 2-0. Alisema wamefanya mazoezi uwanja wa hovyo kadhalika wamechezea uwanja wa hovyo wachezaji wameshindwa kufanya mazoezi katika uwanja mzuri ilhali wanajiandaa na mechi kubwa ya kimataifa.Alieleza kuwa, timu yoyote inapaswa kuwa na mpango wa mchezo na kusema mchezo dhidi ya Township Rollers wamejianda vyema kuhakikisha wachezaji wanakuwa na mpango wa kufanya vizuri zaidi.Yanga inatarajia kuwa Gaborone, Botswana wiki hii kucheza mechi ya marudiano ya raundi ya awali ya Ligi ya Mabingwa Afrika dhidi ya Rollers, ikihitaji ushindi wa kuanzia mabao mawili baada ya kutoka sare ya bao 1-1 nyumbani Dar es Salaam wiki mbili zilizopita. Kwa upande wake, kocha mkuu wa AFC Leopards, Casa Mbungo, alisema mchezo ulikuwa mzuri lakini uwanja haukuwa mzuri. ### Response: MICHEZO ### End

Na MWANDISHI MAALUM-DODOMA WAZIRI Mkuu Kassim Majaliwa amemaliza mgogoro wa matumizi ya pori tengefu la Loliondo ambao umedumu kwa takriban miaka 26. Hatma hiyo ilifikiwa jana  kwenye kikao kilichoitishwa  Dodoma  kutoa mrejesho uliofikiwa na Serikali kuhusu utatuzi wa mgogoro huo baada ya kupokea taarifa ya Kamati ya Uchunguzi. Majaliwa alisema Serikali imekubali mapendekezo ya kuunda chombo maalum kitakachosimamia eneo la Loliondo  kunusuru ikolojia ya Hifadhi ya Serengeti na kulinda mazingira na eneo mahsusi la mazalia ya wanyamapori, mapito na vyanzo vya maji. “Baada ya kupitia mifumo mbalimbali, timu ya wataalam ilipendekeza kuwa utumike mfumo maalum utakaounda chombo maalum. “Kwa kuwa una maslahi mapana kwa pande zote husika na unalenga kuleta amani na kufikia lengo la kuwa na uhifadhi endelevu katika eneo la Loliondo,” alisema. Waziri Mkuu aliiagiza Wizara ya Maliasili iandae muswada wa  sheria mahsusi ya kuwa na chombo maalum au mamlaka ya kusimamia eneo la Loliondo. Alisema lengo liwe ni kunusuru ikolojia ya Hifadhi ya Serengeti  na kulinda mazingira na eneo mahsusi la mazalia ya wanyamapori, mapito na vyanzo vya maji kwa ajili ya ustawi wa hifadhi muhimu zenye maliasili na rasilimali za Taifa kwa manufaa ya wananchi wenyewe na Taifa kwa ujumla. “Sheria itakayotungwa ihakikishe inawekewa masharti yanayozingatia maslahi ya jamii iliyopo katika eneo la Loliondo, mila zao na desturi zao   na uhusiano wao na matumizi ya ardhi,” alisisitiza Waziri Mkuu na kushangiliwa na wajumbe zaidi ya 60 kwenye kikao hicho. Vilevile, Waziri Mkuu aliiagiza Wizara ya Maliasili na Utalii iandae waraka maalum utakaowasilishwa serikalini kupitia Baraza la Mawaziri kuhusu umuhimu wa kutunga sheria mahsusi ya eneo la Loliondo. Alisema kuna ulazima wa kushirikisha wadau wote  baada ya rasimu ya kwanza kukamilika   wadau waipitie kwanza. Majaliwa alisisitiza rasimu ya pili iwe imefanyiwa mapitio na kukamilika ifikapo Februari au Machi, 2018 ili mahitaji ya fedha yaingizwe kwenye mchakato wa Bajeti ya Serikali ya Mwaka 2018/2019. Aliwataka mawaziri na makatibu wakuu wizara za sekta zinazohusika na mgogoro wa matumizi ya ardhi ya Pori Tengefu la Loliondo watembelee eneo hilo   wawe na uelewa mpana kuhusu changamoto za sekta zilizopo katika eneo husika. Kikao hicho kilihudhuriwa na Mawaziri wa Maliasili na Utalii, TAMISEMI,  Ardhi na Maendeleo na Makazi; Naibu Mawaziri wa Kilimo, Maji, Mifugo na Uvuvi na Elimu na Mafuzo. Pia kilihudhuriwa na wakuu wa taasisi za Serikali, wawekezaji walioko Loliondo, uongozi wa Mkoa wa Arusha, madiwani na wananchi kutoka Loliondo. Desemba 2016, Waziri Mkuu alifanya ziara   wilayani Ngorongoro ambako alipokea taarifa ya   mgogoro wa matumizi ya ardhi katika Pori Tengefu la Loliondo. Januari 2017, aliunda Kamati ya Uchunguzi iliyokuwa na wajumbe 27 ambayo iliongozwa na Mkuu wa Mkoa wa Arusha, Mrisho Gambo. Akichangia kwa niaba ya NGOs, Mkurugenzi wa taasisi isiyo ya Kiserikali ya Pastoralist Women Council, Manda Neritiko aliishukuru Serikali kwa kuwashirikisha wananchi kutafuta suluhu ya mgogoro huo, hatua ambayo alisema haijawahi kufanyika miaka yote iliyopita. Kwa   wawekezaji, Scott Tineja Mollel kutoka kampuni ya AndBeyond Tanzania, alisema wao kama wawekezaji wanataka kuhakikishiwa kuwapo  utalii wa kesho.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na MWANDISHI MAALUM-DODOMA WAZIRI Mkuu Kassim Majaliwa amemaliza mgogoro wa matumizi ya pori tengefu la Loliondo ambao umedumu kwa takriban miaka 26. Hatma hiyo ilifikiwa jana  kwenye kikao kilichoitishwa  Dodoma  kutoa mrejesho uliofikiwa na Serikali kuhusu utatuzi wa mgogoro huo baada ya kupokea taarifa ya Kamati ya Uchunguzi. Majaliwa alisema Serikali imekubali mapendekezo ya kuunda chombo maalum kitakachosimamia eneo la Loliondo  kunusuru ikolojia ya Hifadhi ya Serengeti na kulinda mazingira na eneo mahsusi la mazalia ya wanyamapori, mapito na vyanzo vya maji. “Baada ya kupitia mifumo mbalimbali, timu ya wataalam ilipendekeza kuwa utumike mfumo maalum utakaounda chombo maalum. “Kwa kuwa una maslahi mapana kwa pande zote husika na unalenga kuleta amani na kufikia lengo la kuwa na uhifadhi endelevu katika eneo la Loliondo,” alisema. Waziri Mkuu aliiagiza Wizara ya Maliasili iandae muswada wa  sheria mahsusi ya kuwa na chombo maalum au mamlaka ya kusimamia eneo la Loliondo. Alisema lengo liwe ni kunusuru ikolojia ya Hifadhi ya Serengeti  na kulinda mazingira na eneo mahsusi la mazalia ya wanyamapori, mapito na vyanzo vya maji kwa ajili ya ustawi wa hifadhi muhimu zenye maliasili na rasilimali za Taifa kwa manufaa ya wananchi wenyewe na Taifa kwa ujumla. “Sheria itakayotungwa ihakikishe inawekewa masharti yanayozingatia maslahi ya jamii iliyopo katika eneo la Loliondo, mila zao na desturi zao   na uhusiano wao na matumizi ya ardhi,” alisisitiza Waziri Mkuu na kushangiliwa na wajumbe zaidi ya 60 kwenye kikao hicho. Vilevile, Waziri Mkuu aliiagiza Wizara ya Maliasili na Utalii iandae waraka maalum utakaowasilishwa serikalini kupitia Baraza la Mawaziri kuhusu umuhimu wa kutunga sheria mahsusi ya eneo la Loliondo. Alisema kuna ulazima wa kushirikisha wadau wote  baada ya rasimu ya kwanza kukamilika   wadau waipitie kwanza. Majaliwa alisisitiza rasimu ya pili iwe imefanyiwa mapitio na kukamilika ifikapo Februari au Machi, 2018 ili mahitaji ya fedha yaingizwe kwenye mchakato wa Bajeti ya Serikali ya Mwaka 2018/2019. Aliwataka mawaziri na makatibu wakuu wizara za sekta zinazohusika na mgogoro wa matumizi ya ardhi ya Pori Tengefu la Loliondo watembelee eneo hilo   wawe na uelewa mpana kuhusu changamoto za sekta zilizopo katika eneo husika. Kikao hicho kilihudhuriwa na Mawaziri wa Maliasili na Utalii, TAMISEMI,  Ardhi na Maendeleo na Makazi; Naibu Mawaziri wa Kilimo, Maji, Mifugo na Uvuvi na Elimu na Mafuzo. Pia kilihudhuriwa na wakuu wa taasisi za Serikali, wawekezaji walioko Loliondo, uongozi wa Mkoa wa Arusha, madiwani na wananchi kutoka Loliondo. Desemba 2016, Waziri Mkuu alifanya ziara   wilayani Ngorongoro ambako alipokea taarifa ya   mgogoro wa matumizi ya ardhi katika Pori Tengefu la Loliondo. Januari 2017, aliunda Kamati ya Uchunguzi iliyokuwa na wajumbe 27 ambayo iliongozwa na Mkuu wa Mkoa wa Arusha, Mrisho Gambo. Akichangia kwa niaba ya NGOs, Mkurugenzi wa taasisi isiyo ya Kiserikali ya Pastoralist Women Council, Manda Neritiko aliishukuru Serikali kwa kuwashirikisha wananchi kutafuta suluhu ya mgogoro huo, hatua ambayo alisema haijawahi kufanyika miaka yote iliyopita. Kwa   wawekezaji, Scott Tineja Mollel kutoka kampuni ya AndBeyond Tanzania, alisema wao kama wawekezaji wanataka kuhakikishiwa kuwapo  utalii wa kesho. ### Response: KITAIFA ### End

LULU RINGO Ligi kuu Tanzania Bara inayotarajiwa kuanza Agosti 22, imemaliza mkataba wake na mdhamini wake mkuu Vodacom na sasa ligi hiyo itaanza bila kuwa na mdhamini mkuu. Akizungumza na waandishi wa habari, Mkurugenzi Mtendaji wa Bodi ya Ligi Kuu (TPBL ), Boniface Wambura amesema ligi itaanza bila mdhamini mkuu hivyo timu zote zitajitegemea vifaa hadi atakapopatikana mdhamini mkuu. “Mkataba na Vodacom umekwisha hivyo tunatarajia kuanza ligi bila mdhamini lakini tuna mazungumzo na baadhi ya makampuni na mdhamini wetu wa awali naye tunazungumza naye kama tutafikia muafaka,” amsema Wambura. Aidha mkurugenzi huyo ametolea ufafanuzi kuhusu suala la timu zinazoshiriki ligi hiyo msimu wa 2018/19 ambapo amesema timu hizo itabidi zijitegemee katika majukumu yote yaliyokuwa yakifanywa na mdhamini wa ligi hapo awali.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- LULU RINGO Ligi kuu Tanzania Bara inayotarajiwa kuanza Agosti 22, imemaliza mkataba wake na mdhamini wake mkuu Vodacom na sasa ligi hiyo itaanza bila kuwa na mdhamini mkuu. Akizungumza na waandishi wa habari, Mkurugenzi Mtendaji wa Bodi ya Ligi Kuu (TPBL ), Boniface Wambura amesema ligi itaanza bila mdhamini mkuu hivyo timu zote zitajitegemea vifaa hadi atakapopatikana mdhamini mkuu. “Mkataba na Vodacom umekwisha hivyo tunatarajia kuanza ligi bila mdhamini lakini tuna mazungumzo na baadhi ya makampuni na mdhamini wetu wa awali naye tunazungumza naye kama tutafikia muafaka,” amsema Wambura. Aidha mkurugenzi huyo ametolea ufafanuzi kuhusu suala la timu zinazoshiriki ligi hiyo msimu wa 2018/19 ambapo amesema timu hizo itabidi zijitegemee katika majukumu yote yaliyokuwa yakifanywa na mdhamini wa ligi hapo awali. ### Response: MICHEZO ### End

PRETORIA, AFRIKA KUSINI MAHAKAMA ya Juu zaidi nchini Afrika Kusini imeamuru kuwa kura ya kutokuwa na imani na Rais Jacob Zuma inaweza kufanywa kwa siri. Mahakama ya Katiba ilisema kuwa spika wa bunge ana haki ya kuamuru hatua kama hiyo, ikipingana na madai kuwa hakuwa na mamlaka kama hayo. Vyama vya upnzani vinaamini kuwa chini ya kura ya siri, wabunge kutoka chama tawala cha Zuma cha African National Congress (ANC) wanaweza kupiga kura ya kumpinga. Zuma amekuwa akiponea kura za kutokuwa na imani katika kile kilichoonekana woga wa  baadhi ya wabunge wa chama chake kumpinga hadharani. Amekuwa chini ya shinikizo kufuatia shutuma nyingi ikiwemo madai ya ufisadi na mabadiliko tata ya baraza la mawaziri. Akitoa uamuzi huo Jaji Mkuu Mgoeng Mgoeng, alisema spika wa bunge ana mamlaka ya kuamua ni njia gani kura hiyo itafanyika. Spika wa Bunge, Baleka Mbete ni afisa wa cheo cha juu ANC na alikuwa amedai sheria za bunge haziruhusu kufanyika kura ya siri, Kwa sasa tarehe mpya ya kufanyika kura hiyo ya kutokuwa na imani itatangazwa baadaye.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- PRETORIA, AFRIKA KUSINI MAHAKAMA ya Juu zaidi nchini Afrika Kusini imeamuru kuwa kura ya kutokuwa na imani na Rais Jacob Zuma inaweza kufanywa kwa siri. Mahakama ya Katiba ilisema kuwa spika wa bunge ana haki ya kuamuru hatua kama hiyo, ikipingana na madai kuwa hakuwa na mamlaka kama hayo. Vyama vya upnzani vinaamini kuwa chini ya kura ya siri, wabunge kutoka chama tawala cha Zuma cha African National Congress (ANC) wanaweza kupiga kura ya kumpinga. Zuma amekuwa akiponea kura za kutokuwa na imani katika kile kilichoonekana woga wa  baadhi ya wabunge wa chama chake kumpinga hadharani. Amekuwa chini ya shinikizo kufuatia shutuma nyingi ikiwemo madai ya ufisadi na mabadiliko tata ya baraza la mawaziri. Akitoa uamuzi huo Jaji Mkuu Mgoeng Mgoeng, alisema spika wa bunge ana mamlaka ya kuamua ni njia gani kura hiyo itafanyika. Spika wa Bunge, Baleka Mbete ni afisa wa cheo cha juu ANC na alikuwa amedai sheria za bunge haziruhusu kufanyika kura ya siri, Kwa sasa tarehe mpya ya kufanyika kura hiyo ya kutokuwa na imani itatangazwa baadaye. ### Response: KIMATAIFA ### End

Elizabeth Kilindi,Njombe KUTOKANA na agizo la Rais Dk. John Magufuli la kutaka stendi kuu mpya  ya Njombe  kuanza kutumika ifakapo Mei 10,2019 hatimaye stendi hiyo imeanza kazi rasmi. Akizingumza na waandishi wa habari mwishoni mwa wiki, Mkuu wa Wilaya ya Njombe, Ruth Msafiri, aliwapongeza wananchi kwa kuitikia wito wa kuhamia katika stendi mpya licha ya kuwepo na shughuli za ujenzi wa stendi hiyo zikiendelea. “Nawapongeza wananchi kwa kujitokeza kwa wingi.Wengi mmekuja kushuhudia kama kweli stendi imeanza lakini pia kwa wasafiri, wadau wa vyombo vya usafirishaji mwitikio umekuwa mkubwa na hii inaonesha wazi jinsi mlivyokuwa na kiu ya siku nyingi kuitumia stendi hii” alisema Ruth na kuongeza. “Tunamshukuru Rais Magufuli kwani kupitia maelekezo yake  kumefanya stendi hii ianze kufanya kazi, ametusaidia sana katika kutusukuma katika siku hizi za mwishoni  na leo tumetekelza agizo lake stendi imeanza kufanya kazi na wananchi wanafuraha iliyopitiliza”alisema. John Msemwa ni miongoni mwa abiria waliofika kwenye stendi mpya ili kujionea huduma alisema changamoto nyingi kwa sasa zimepungua ukilinganisha na stendi ya awali. “Kwanza stendi ya zamani ilikuwa ndogo sana hii stendi ni kubwa, miundombinu ni mizuri vyoo maji yapo vyoo vizuri, visafi hata ukiangalia huku hakuna matope kama kule kwenye stendi ya mwanzo. Stendi ya awali matope mengi hasa wakati wa mvua hakuna hata sehemu ya kukaa.huku kuna maeneo mengi ya kukaa ikikamilika itakuwa kivutio” alisema Msemwa. Naye Mkurugenzi wa Halmashauri ya Mji Njombe Illuminatha Mwenda, alisema mpaka sasa ujenzi wa stendi hiyo umekamilika kwa asilimia 95 na kuwa shughuli zolizosalia zinatarajia kukamilishwa ndani ya wiki mbili zijazo. “Tunashukuru kwa pongezi kwani haikuwa kazi rahisi, asilimia tano zilizosalia tutazikamilisha ndani ya wiki mbili licha ya mabasi kuanza. Tulikuwa pia na kikao na wahandisi ili kuona ni namna gani kazi zilizosalia tunazikamilisha ndani ya wiki mbili licha ya kuwepo na changamoto ya mvua za mara kwa mara,”alisema Mwenda. Mwenda aliongezea kuwa licha ya kutoa huduma kwa wananchi stendi hiyo pia ni chanzo kikuu cha mapato kwa Halmashauri hiyo na wanataraji kukusanya milioni mia tatu kwa mwaka hayo yakiwa ni makisio ya chini. Mkurugenzi huyo pia aliendelea kuwasisitizia wananchi kuhakikisha kuwa wanafuata utaratibu uliowekwa wa kuchangia gharama ya Sh 200 kwa wale ambao wanaingia stendi pasipokuwa na tiketi ya abiria. Akizungumzia suala wa wajasiriamali wadogo alisema umeandaliwa utaratibu mzuri na punde wataelekezwa utaratibu kwa wajasiriamali hao na amewasisitiza kuhakikisha kuwa wanakuwa na kitambulisho cha wajasiriamali. Mwenda aliwapongeza wananchi kwa mwitikio wao na kusema kuwa ataendelea kutoa tarifa ya mabadiliko yoyote yatakayokuwepo katika stendi hiyo kadri muda unavyozidi kwenda na kwa kadri ya matengenezo yanayoendelea katika stendi hiyo.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Elizabeth Kilindi,Njombe KUTOKANA na agizo la Rais Dk. John Magufuli la kutaka stendi kuu mpya  ya Njombe  kuanza kutumika ifakapo Mei 10,2019 hatimaye stendi hiyo imeanza kazi rasmi. Akizingumza na waandishi wa habari mwishoni mwa wiki, Mkuu wa Wilaya ya Njombe, Ruth Msafiri, aliwapongeza wananchi kwa kuitikia wito wa kuhamia katika stendi mpya licha ya kuwepo na shughuli za ujenzi wa stendi hiyo zikiendelea. “Nawapongeza wananchi kwa kujitokeza kwa wingi.Wengi mmekuja kushuhudia kama kweli stendi imeanza lakini pia kwa wasafiri, wadau wa vyombo vya usafirishaji mwitikio umekuwa mkubwa na hii inaonesha wazi jinsi mlivyokuwa na kiu ya siku nyingi kuitumia stendi hii” alisema Ruth na kuongeza. “Tunamshukuru Rais Magufuli kwani kupitia maelekezo yake  kumefanya stendi hii ianze kufanya kazi, ametusaidia sana katika kutusukuma katika siku hizi za mwishoni  na leo tumetekelza agizo lake stendi imeanza kufanya kazi na wananchi wanafuraha iliyopitiliza”alisema. John Msemwa ni miongoni mwa abiria waliofika kwenye stendi mpya ili kujionea huduma alisema changamoto nyingi kwa sasa zimepungua ukilinganisha na stendi ya awali. “Kwanza stendi ya zamani ilikuwa ndogo sana hii stendi ni kubwa, miundombinu ni mizuri vyoo maji yapo vyoo vizuri, visafi hata ukiangalia huku hakuna matope kama kule kwenye stendi ya mwanzo. Stendi ya awali matope mengi hasa wakati wa mvua hakuna hata sehemu ya kukaa.huku kuna maeneo mengi ya kukaa ikikamilika itakuwa kivutio” alisema Msemwa. Naye Mkurugenzi wa Halmashauri ya Mji Njombe Illuminatha Mwenda, alisema mpaka sasa ujenzi wa stendi hiyo umekamilika kwa asilimia 95 na kuwa shughuli zolizosalia zinatarajia kukamilishwa ndani ya wiki mbili zijazo. “Tunashukuru kwa pongezi kwani haikuwa kazi rahisi, asilimia tano zilizosalia tutazikamilisha ndani ya wiki mbili licha ya mabasi kuanza. Tulikuwa pia na kikao na wahandisi ili kuona ni namna gani kazi zilizosalia tunazikamilisha ndani ya wiki mbili licha ya kuwepo na changamoto ya mvua za mara kwa mara,”alisema Mwenda. Mwenda aliongezea kuwa licha ya kutoa huduma kwa wananchi stendi hiyo pia ni chanzo kikuu cha mapato kwa Halmashauri hiyo na wanataraji kukusanya milioni mia tatu kwa mwaka hayo yakiwa ni makisio ya chini. Mkurugenzi huyo pia aliendelea kuwasisitizia wananchi kuhakikisha kuwa wanafuata utaratibu uliowekwa wa kuchangia gharama ya Sh 200 kwa wale ambao wanaingia stendi pasipokuwa na tiketi ya abiria. Akizungumzia suala wa wajasiriamali wadogo alisema umeandaliwa utaratibu mzuri na punde wataelekezwa utaratibu kwa wajasiriamali hao na amewasisitiza kuhakikisha kuwa wanakuwa na kitambulisho cha wajasiriamali. Mwenda aliwapongeza wananchi kwa mwitikio wao na kusema kuwa ataendelea kutoa tarifa ya mabadiliko yoyote yatakayokuwepo katika stendi hiyo kadri muda unavyozidi kwenda na kwa kadri ya matengenezo yanayoendelea katika stendi hiyo. ### Response: KITAIFA ### End

Akizungumza na gazeti hili, Pluijm alisema kutokana na kutambua umuhimu wa mechi hiyo, wanajipanga kwa mapambano kuwakabili katika mchezo wao Desemba 12, mwaka huu Uwanja wa Mkwakwani, Tanga.“Nadhani unatambua jinsi ambavyo Uwanja wa Mkwakwani unavyokuwa mgumu kwa mechi zake. Mgambo ni timu nzuri hatupaswi kuidharau, tunahitaji kujiandaa vizuri,” alisema. Pluijm alisema furaha yake katika mchezo huo ni kuona wanashinda na hata mchezo unaofuata ili kujiweka katika mazingira mazuri ya kutetea taji lao.Yanga inashika nafasi ya pili kwenye msimamo wa ligi ikiwa na pointi 23 nyuma ya vinara Azam FC wenye pointi 25.Kwa ajili ya kuhakikisha wanafanya vizuri katika mchezo huo, Yanga wanatarajia kuingia kambini kesho kwenye Hoteli ya Kiromo, Bagamoyo kujiweka vizuri kisaikolojia na kimchezo.Meneja wa Yanga, Hafidh Salehe aliliambia gazeti hili jana kuwa wachezaji wote wameshafika isipokuwa Haruna Niyonzima ambaye yuko kwenye majukumu ya timu yake ya taifa.“Ni kweli tutaenda kuweka kambi Bagamoyo Jumatatu, wachezaji wanaendelea vizuri na tayari wengi wameshafika, ni Haruna Niyonzima peke yake hajafika,” alisema.Alisema watakaa Bagamoyo hadi Alhamisi ambapo watakwenda Tanga kwa ajili ya mchezo huo na Mgambo kisha African Sports baadaye.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Akizungumza na gazeti hili, Pluijm alisema kutokana na kutambua umuhimu wa mechi hiyo, wanajipanga kwa mapambano kuwakabili katika mchezo wao Desemba 12, mwaka huu Uwanja wa Mkwakwani, Tanga.“Nadhani unatambua jinsi ambavyo Uwanja wa Mkwakwani unavyokuwa mgumu kwa mechi zake. Mgambo ni timu nzuri hatupaswi kuidharau, tunahitaji kujiandaa vizuri,” alisema. Pluijm alisema furaha yake katika mchezo huo ni kuona wanashinda na hata mchezo unaofuata ili kujiweka katika mazingira mazuri ya kutetea taji lao.Yanga inashika nafasi ya pili kwenye msimamo wa ligi ikiwa na pointi 23 nyuma ya vinara Azam FC wenye pointi 25.Kwa ajili ya kuhakikisha wanafanya vizuri katika mchezo huo, Yanga wanatarajia kuingia kambini kesho kwenye Hoteli ya Kiromo, Bagamoyo kujiweka vizuri kisaikolojia na kimchezo.Meneja wa Yanga, Hafidh Salehe aliliambia gazeti hili jana kuwa wachezaji wote wameshafika isipokuwa Haruna Niyonzima ambaye yuko kwenye majukumu ya timu yake ya taifa.“Ni kweli tutaenda kuweka kambi Bagamoyo Jumatatu, wachezaji wanaendelea vizuri na tayari wengi wameshafika, ni Haruna Niyonzima peke yake hajafika,” alisema.Alisema watakaa Bagamoyo hadi Alhamisi ambapo watakwenda Tanga kwa ajili ya mchezo huo na Mgambo kisha African Sports baadaye. ### Response: MICHEZO ### End

BUNGE limehitimisha rasmi mjadala wa muda mrefu kuhusu madai ya matumizi mabaya serikalini ya Sh trilioni 1.5 kwa kuweka wazi kuwa hakuna wizi wa aina yoyote au fedha hizo kupotea.Hayo yalibainishwa na Mwenyekiti wa Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali (PAC), Naghenjwa Kaboyoka alipotoa taarifa ya shughuli za kamati hiyo kwa mwaka 2018, bungeni jijini hapa jana. Kaboyoka alisema matokeo ya uchambuzi wa taarifa ya Mkaguzi na Mdhibiti wa Hesabu za Serikali (CAG) kuhusu uhakiki wa Mfumo Mkuu wa Serikali na kusisitiza kuwa uhakiki huo umethibitisha kutokuwepo wa taarifa tofauti ya Sh trilioni 1.5 kati ya makusanyo na mapato ya serikali katika Mfuko Mkuu kwa mwaka wa fedha 2016/2017.“Kwa kuwa CAG amekamilisha uhakiki wa Mfuko Mkuu wa Serikali kwa mwaka wa fedha unaoishia Juni 2017 na kutoa taarifa yake kwa Bunge. Aidha, uhakiki huo umebainisha changamoto kadhaa katika mfumo wa usimamizi na udhibiti wa mfuko mkuu zinazotakiwa kufanyiwa kazi ili kuimarisha uendeshaji wa mfuko huo,” alisema. Kwa siku za hivi karibuni kulitokea mjadala wa upotevu wa Sh trilioni ulioibuliwa na Mbunge wa Kigoma Mjini, Kabwe Zitto (ACTWazalendo) ambaye alidai kuwa ripoti ya CAG haijaona fedha hizo.Akifafanua zaidi kuhusu uchambuzi wa taarifa ya CAG kuhusu mfuko huo, Kaboyoka alisema kamati ilifanya uchambuzi wa matokeo ya uhakiki wa tofauti ya Sh trilioni 1.5 kati ya mapato yaliyokusanywa na serikali ya Sh trilioni 25.3 na fedha zilizotolewa na Hazina Sh trilioni 23.7 kama ilivyoripotiwa Juni 20, 2017 katika taarifa ya CAG. “Uhakiki huu ulipitia upya fedha zilizoidhinishwa na kutolewa katika Mfuko Mkuu kwa mwaka wa fedha 2016/17 na 2017/18. Aidha, uhakiki huu ulifanyika ili kuthibitisha endapo fedha zilizotolewa kutoka Mfuko Mkuu zilitoka kwa kuzingatia Katiba na Sheria ya Fedha ya mwaka 2004,” alieleza.Mbunge huyo wa Same Mashariki alisema ili kutekeleza jukumu la uchambuzi wa taarifa hiyo kwa ufanisi, Januari 24, mwaka huu, kamati ilifanya mahojiano ya kina na CAG ili kupata ufafanuzi wa kina wa taarifa ya uhakiki. “Aidha, Januari 25, 2019, kamati ilifanya mahojiano na Katibu Mkuu, Wizara ya Fedha na Mipango, maofisa kutoka wizara hiyo, Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA), na Benki Kuu ya Tanzania (BoT) ili kupata ufafanuzi na maelezo ya ziada kwa hoja zilizokuwa zimejitokeza katika taarifa ya uhakiki,” alifafanua.Sababu za tofauti ya Sh trilioni 1.5 Kaboyoka alisema katika uchunguzi sababu ya tofauti ya Sh trilioni 1.5 inaoyotokana na kusanyo la Sh trilioni 25.3 na fedha zilizotolewa na Hazina kiasi cha Sh trilioni 23.8 kama ilivyoripotiwa na CAG katika ripoti ya Hesabu za Serikali Kuu iliyoishia Juni 30, 2017, CAG alifanya uwianisho kamili wa tofauti za takwimu hizo mbili.“Uongozi wa Hazina uliwasilisha kwa CAG marekebisho ya takwimu za hesabu ambazo baada ya ukokotozi na usuluhishi wa taarifa za hesabu za mapato na matumizi ya serikali suala la tofauti ya Sh trilioni 1.5 kati ya makusanyo na matumizi ya serikali halikuwepo kwenye Mfuko Mkuu wa Hazina ya Serikali,” aliongeza.Kwa suala la fedha za ziada zilizotolewa zaidi ya makusanyo, Kaboyoka alisema jumla ya Sh bilioni 290.13, maelezo ya Hazina yalitofautiana kuwa fedha hizo za ziada zilikuwa ni fedha zilizotumwa moja kwa moja kwenye miradi.Aidha, Hazina walifafanua kuwa utolewaji huo wa fedha zaidi ya mapato ni kwa mujibu wa Kifungu cha 34 cha Sheria ya BoT ya mwaka 2006 kinachoruhusu benki hiyo kupitia serikali wigo wa kutumia fedha zaidi ya mapato yaliyopatikana. Kwa mwaka 2016/2017 wigo ulikuwa umetolewa na Benki Kuu ulikuwa Sh bilioni 1.706.46, hivyo utolewaji wa fedha za ziada ulikuwa ndani ya wigo wa kisheria. Alisema uchambuzi wa kamati umebaini mkanganyiko wa awali ulikuwa uliojitokeza ulitokana na kutofanyika marekebisho kwa wakati ya taarifa zinazohusu Mfuko Mkuu ambazo ni muhimu katika kusuluhisha hesabu.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- BUNGE limehitimisha rasmi mjadala wa muda mrefu kuhusu madai ya matumizi mabaya serikalini ya Sh trilioni 1.5 kwa kuweka wazi kuwa hakuna wizi wa aina yoyote au fedha hizo kupotea.Hayo yalibainishwa na Mwenyekiti wa Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali (PAC), Naghenjwa Kaboyoka alipotoa taarifa ya shughuli za kamati hiyo kwa mwaka 2018, bungeni jijini hapa jana. Kaboyoka alisema matokeo ya uchambuzi wa taarifa ya Mkaguzi na Mdhibiti wa Hesabu za Serikali (CAG) kuhusu uhakiki wa Mfumo Mkuu wa Serikali na kusisitiza kuwa uhakiki huo umethibitisha kutokuwepo wa taarifa tofauti ya Sh trilioni 1.5 kati ya makusanyo na mapato ya serikali katika Mfuko Mkuu kwa mwaka wa fedha 2016/2017.“Kwa kuwa CAG amekamilisha uhakiki wa Mfuko Mkuu wa Serikali kwa mwaka wa fedha unaoishia Juni 2017 na kutoa taarifa yake kwa Bunge. Aidha, uhakiki huo umebainisha changamoto kadhaa katika mfumo wa usimamizi na udhibiti wa mfuko mkuu zinazotakiwa kufanyiwa kazi ili kuimarisha uendeshaji wa mfuko huo,” alisema. Kwa siku za hivi karibuni kulitokea mjadala wa upotevu wa Sh trilioni ulioibuliwa na Mbunge wa Kigoma Mjini, Kabwe Zitto (ACTWazalendo) ambaye alidai kuwa ripoti ya CAG haijaona fedha hizo.Akifafanua zaidi kuhusu uchambuzi wa taarifa ya CAG kuhusu mfuko huo, Kaboyoka alisema kamati ilifanya uchambuzi wa matokeo ya uhakiki wa tofauti ya Sh trilioni 1.5 kati ya mapato yaliyokusanywa na serikali ya Sh trilioni 25.3 na fedha zilizotolewa na Hazina Sh trilioni 23.7 kama ilivyoripotiwa Juni 20, 2017 katika taarifa ya CAG. “Uhakiki huu ulipitia upya fedha zilizoidhinishwa na kutolewa katika Mfuko Mkuu kwa mwaka wa fedha 2016/17 na 2017/18. Aidha, uhakiki huu ulifanyika ili kuthibitisha endapo fedha zilizotolewa kutoka Mfuko Mkuu zilitoka kwa kuzingatia Katiba na Sheria ya Fedha ya mwaka 2004,” alieleza.Mbunge huyo wa Same Mashariki alisema ili kutekeleza jukumu la uchambuzi wa taarifa hiyo kwa ufanisi, Januari 24, mwaka huu, kamati ilifanya mahojiano ya kina na CAG ili kupata ufafanuzi wa kina wa taarifa ya uhakiki. “Aidha, Januari 25, 2019, kamati ilifanya mahojiano na Katibu Mkuu, Wizara ya Fedha na Mipango, maofisa kutoka wizara hiyo, Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA), na Benki Kuu ya Tanzania (BoT) ili kupata ufafanuzi na maelezo ya ziada kwa hoja zilizokuwa zimejitokeza katika taarifa ya uhakiki,” alifafanua.Sababu za tofauti ya Sh trilioni 1.5 Kaboyoka alisema katika uchunguzi sababu ya tofauti ya Sh trilioni 1.5 inaoyotokana na kusanyo la Sh trilioni 25.3 na fedha zilizotolewa na Hazina kiasi cha Sh trilioni 23.8 kama ilivyoripotiwa na CAG katika ripoti ya Hesabu za Serikali Kuu iliyoishia Juni 30, 2017, CAG alifanya uwianisho kamili wa tofauti za takwimu hizo mbili.“Uongozi wa Hazina uliwasilisha kwa CAG marekebisho ya takwimu za hesabu ambazo baada ya ukokotozi na usuluhishi wa taarifa za hesabu za mapato na matumizi ya serikali suala la tofauti ya Sh trilioni 1.5 kati ya makusanyo na matumizi ya serikali halikuwepo kwenye Mfuko Mkuu wa Hazina ya Serikali,” aliongeza.Kwa suala la fedha za ziada zilizotolewa zaidi ya makusanyo, Kaboyoka alisema jumla ya Sh bilioni 290.13, maelezo ya Hazina yalitofautiana kuwa fedha hizo za ziada zilikuwa ni fedha zilizotumwa moja kwa moja kwenye miradi.Aidha, Hazina walifafanua kuwa utolewaji huo wa fedha zaidi ya mapato ni kwa mujibu wa Kifungu cha 34 cha Sheria ya BoT ya mwaka 2006 kinachoruhusu benki hiyo kupitia serikali wigo wa kutumia fedha zaidi ya mapato yaliyopatikana. Kwa mwaka 2016/2017 wigo ulikuwa umetolewa na Benki Kuu ulikuwa Sh bilioni 1.706.46, hivyo utolewaji wa fedha za ziada ulikuwa ndani ya wigo wa kisheria. Alisema uchambuzi wa kamati umebaini mkanganyiko wa awali ulikuwa uliojitokeza ulitokana na kutofanyika marekebisho kwa wakati ya taarifa zinazohusu Mfuko Mkuu ambazo ni muhimu katika kusuluhisha hesabu. ### Response: KITAIFA ### End

BENKI mbalimbali zimeahidi kudhamini na kushiriki maonesho ya viwanda na kongamano la fursa za uwekezaji la mkoa wa Pwani litakalofanyika mwezi ujao. Miongoni mwa benki zilizomhakikishia Mkuu wa Mkoa wa Pwani, Evarist Ndikilo kuwa zinaunga mkono matukio hayo ni Benki ya CRDB ambayo imeahidi kuwa mdhamini mkuu. Nyingine ni Benki ya Maendeleo ya TIB ambayo licha ya kutoa udhamini na kushiriki, imesema itawasiliana na taasisi nyingine katika nchi za Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC) zishiriki. Hayo yalifahamika jana kwenye ziara ya Mkuu wa Mkoa wa Pwani, Ndikilo kwenye makao makuu ya CRDB, TIB pamoja na NMB jijini Dar es Salaam. Ndikilo aliongozana na kampuni ya magazeti ya serikali, Tanzania Standard Newspaper (TSN) na Mamlaka ya Maendeleo ya Biashara Tanzania (Tantrade) kutembelea taasisi hizo kwa ajili ya kuelezea matukio hayo na kuomba kuungwa mkono.“Benki yetu iko tayari kushirikiana na TSN na Tantrade …itaendelea kushirikiana na mkoa kama mdhamini mkuu kuhakikisha maonesho na kongamano linafanikiwa,” Mtendaji Mkuu wa CRDB, Abdulmajid Nsekela aliuambia ujumbe huo. Nsekela alisema benki hiyo ni ya kimkakati katika masuala yanayogusa uchumi hivyo itaendelea kushirikiana na mkoa mwaka hadi mwaka kwenye matukio kama hayo yanayotoa fursa kwa wadau mbalimbali kutangaza bidhaa na kujitangaza. Kwa upande wa TIB, Mkurugenzi Mtendaji, Charles Singili alimshukuru mkuu wa mkoa kwa kuipa benki heshima ya kushiriki maonesho na kongamano hilo. Singili alisema TIB ndiyo mwenyekiti wa taasisi za kifedha 41 za maendeleo zilizopo katika Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC) hivyo watatumia fursa hiyo kufahamisha zishiriki. Akizungumza kwa niaba ya Kaimu Mhariri Mtendaji wa TSN, Tuma Abdallah, Meneja Masoko wa TSN, Januarius Maganga alisema kampuni ina uzoefu wa kuandaa makongamano katika mikoa mbalimbali. Hili la mkoa wa Pwani litakuwa la tisa. Alisema siku ya kongamano wadau mbalimbali watapata fursa ya kuwasilisha mada, kujitangaza na kutangaza bidhaa zao. Kampuni itaandaa pia toleo maalumu lenye kurasa zaidi ya 48 kwenye gazeti la HabariLeo litakalotoa fursa kwa taasisi mbalimbali kujitangaza. Ofisa Ukuzaji Biashara Mwandamizi wa Tantrade, Norah Thobias alihimiza taasisi na wawekezaji kujitokeza kushiriki maonesho na kongamano akisema itakuwa fursa nzuri ya kuonesha shughuli zao. Maonesho ya viwanda na biashara yatafanyika Oktoba Mosi hadi 7 sambamba na kongamano la uwekezaji litakalofanyika Oktoba 3 mwaka huu mkoani Pwani. Yatafanyika katika uwanja wa CCM maarufu kama uwanja wa Saba Saba ulioko Mkuza, Picha ya Ndege katika halmashauri ya Kibaha. Kwa mujibu wa mkuu wa mkoa, maonesho na kongamano linatarajiwa kuvutia washiriki wapatao 500. Alisema kutokana na uzoefu wa TSN wa kuratibu makongamano, makadirio ya chini ya watakaotembelea maonesho hayo ni watu 100,000.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- BENKI mbalimbali zimeahidi kudhamini na kushiriki maonesho ya viwanda na kongamano la fursa za uwekezaji la mkoa wa Pwani litakalofanyika mwezi ujao. Miongoni mwa benki zilizomhakikishia Mkuu wa Mkoa wa Pwani, Evarist Ndikilo kuwa zinaunga mkono matukio hayo ni Benki ya CRDB ambayo imeahidi kuwa mdhamini mkuu. Nyingine ni Benki ya Maendeleo ya TIB ambayo licha ya kutoa udhamini na kushiriki, imesema itawasiliana na taasisi nyingine katika nchi za Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC) zishiriki. Hayo yalifahamika jana kwenye ziara ya Mkuu wa Mkoa wa Pwani, Ndikilo kwenye makao makuu ya CRDB, TIB pamoja na NMB jijini Dar es Salaam. Ndikilo aliongozana na kampuni ya magazeti ya serikali, Tanzania Standard Newspaper (TSN) na Mamlaka ya Maendeleo ya Biashara Tanzania (Tantrade) kutembelea taasisi hizo kwa ajili ya kuelezea matukio hayo na kuomba kuungwa mkono.“Benki yetu iko tayari kushirikiana na TSN na Tantrade …itaendelea kushirikiana na mkoa kama mdhamini mkuu kuhakikisha maonesho na kongamano linafanikiwa,” Mtendaji Mkuu wa CRDB, Abdulmajid Nsekela aliuambia ujumbe huo. Nsekela alisema benki hiyo ni ya kimkakati katika masuala yanayogusa uchumi hivyo itaendelea kushirikiana na mkoa mwaka hadi mwaka kwenye matukio kama hayo yanayotoa fursa kwa wadau mbalimbali kutangaza bidhaa na kujitangaza. Kwa upande wa TIB, Mkurugenzi Mtendaji, Charles Singili alimshukuru mkuu wa mkoa kwa kuipa benki heshima ya kushiriki maonesho na kongamano hilo. Singili alisema TIB ndiyo mwenyekiti wa taasisi za kifedha 41 za maendeleo zilizopo katika Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC) hivyo watatumia fursa hiyo kufahamisha zishiriki. Akizungumza kwa niaba ya Kaimu Mhariri Mtendaji wa TSN, Tuma Abdallah, Meneja Masoko wa TSN, Januarius Maganga alisema kampuni ina uzoefu wa kuandaa makongamano katika mikoa mbalimbali. Hili la mkoa wa Pwani litakuwa la tisa. Alisema siku ya kongamano wadau mbalimbali watapata fursa ya kuwasilisha mada, kujitangaza na kutangaza bidhaa zao. Kampuni itaandaa pia toleo maalumu lenye kurasa zaidi ya 48 kwenye gazeti la HabariLeo litakalotoa fursa kwa taasisi mbalimbali kujitangaza. Ofisa Ukuzaji Biashara Mwandamizi wa Tantrade, Norah Thobias alihimiza taasisi na wawekezaji kujitokeza kushiriki maonesho na kongamano akisema itakuwa fursa nzuri ya kuonesha shughuli zao. Maonesho ya viwanda na biashara yatafanyika Oktoba Mosi hadi 7 sambamba na kongamano la uwekezaji litakalofanyika Oktoba 3 mwaka huu mkoani Pwani. Yatafanyika katika uwanja wa CCM maarufu kama uwanja wa Saba Saba ulioko Mkuza, Picha ya Ndege katika halmashauri ya Kibaha. Kwa mujibu wa mkuu wa mkoa, maonesho na kongamano linatarajiwa kuvutia washiriki wapatao 500. Alisema kutokana na uzoefu wa TSN wa kuratibu makongamano, makadirio ya chini ya watakaotembelea maonesho hayo ni watu 100,000. ### Response: KITAIFA ### End

NA MWALI IBRAHIM, DAR ES SALAAM SAFARI ya mwisho ya aliyekuwa mkongwe wa muziki wa Ragger nchini ambaye pia ni baba mzazi wa msanii, Dully Sykes, Ebby Sykes (62), imehitimishwa jana kwenye makaburi ya Kisutu, Dar es Salaam. Mkongwe huyo alifikwa na umauti juzi mchana katika Hospitali ya Taifa ya Muhimbili baada ya kusumbuliwa na ugonjwa wa vidonda miguuni vilivyodaiwa kueneza sumu mwilini mwake kutokana na matumizi ya uvutaji wa sigara. Wasanii mbalimbali wameonyesha kusikitishwa na kifo hicho na kujitokeza kwa wingi kufanikisha mazishi ya msanii huyo. “Baba alikuwa rafiki yangu, kifo chake ni pigo kwetu wote kwani kwa kiasi kikubwa amekuwa akitusaidia na kutupa mwangaza wa kuendesha muziki wetu,” alisema Dully Sykes. Mbali na msanii huyo, wasanii wengine waliweza kutoa salamu na pole kupitia mitandao mbalimbali ya kijamii.

BURUDANI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NA MWALI IBRAHIM, DAR ES SALAAM SAFARI ya mwisho ya aliyekuwa mkongwe wa muziki wa Ragger nchini ambaye pia ni baba mzazi wa msanii, Dully Sykes, Ebby Sykes (62), imehitimishwa jana kwenye makaburi ya Kisutu, Dar es Salaam. Mkongwe huyo alifikwa na umauti juzi mchana katika Hospitali ya Taifa ya Muhimbili baada ya kusumbuliwa na ugonjwa wa vidonda miguuni vilivyodaiwa kueneza sumu mwilini mwake kutokana na matumizi ya uvutaji wa sigara. Wasanii mbalimbali wameonyesha kusikitishwa na kifo hicho na kujitokeza kwa wingi kufanikisha mazishi ya msanii huyo. “Baba alikuwa rafiki yangu, kifo chake ni pigo kwetu wote kwani kwa kiasi kikubwa amekuwa akitusaidia na kutupa mwangaza wa kuendesha muziki wetu,” alisema Dully Sykes. Mbali na msanii huyo, wasanii wengine waliweza kutoa salamu na pole kupitia mitandao mbalimbali ya kijamii. ### Response: BURUDANI ### End

WAANDISHI WETU-DAR/DODOMA SIKU moja baada ya Serikali kuwasilisha bungeni mapendekezo ya mapato na matumizi kwa mwaka wa fedha 2019/20 ambayo ni Sh trilioni 33.1, baadhi ya wasomi na wadau mbalimbali wa maendeleo wameichambua bajeti hiyo katika mtazamo wa sura mbili. Bajeti hiyo iliwasilishwa bungeni juzi na Waziri wa Fedha na Mipango, Dk. Philip Mpango, ambayo pamoja na mambo mengine Serikali imefuta tozo mbalimbali 54. Tozo hizo ambazo wasomi na wadau wanaona zitachangia uwekezaji wa ndani kukua, ni pamoja na zile zilizokuwa zikitozwa na Mamlaka ya Chakula na Dawa (TFDA), Shirika la Viwango Tanzania (TBS) na katika sekta ya mifugo. Nyingine zilizofutwa ni pamoja na zile za ukaguzi wa maduka mapya ya bidhaa za chakula, ambayo ilikuwa Sh 50,000 kwa duka. Hali kadhalika umeme unaouzwa Zanzibar umefutiwa kodi ya VAT ya asilimia 18, huku  watumiaji wa Tanzania bara wakiendelea kulipa asilimia 18 ya VAT. Bajeti hiyo pia imeshuhudia TRA ikipigwa marufuku kufunga biashara kwa sababu ya madeni na kwamba uamuzi huo sasa utafanywa kwa kibali maalumu cha kamishna na si vinginevyo. Tofauti na bajeti zilizopita, ambazo mara nyingi zilikuwa zikiongeza ushuru katika bia na sigara, hii haujaongezwa wala kupunguzwa. Tozo zilizoongezwa katika bajeti ya sasa ni pamoja na ile ya leseni ya udereva ambayo  imepandishwa kutoka Sh 40,000 hadi 70,000, ada ya usajili wa magari Sh 10,000 – 50,000, Bajaji Sh 10,000 – 30,000 na pikipiki Sh 10,000 – 20,000. Kufutwa msamaha wa kodi taulo za kike, pia nywele za bandia  kutoka nje kuingia kwa mara ya kwanza katika tozo ya asilimia 25, wachambuzi hao wanaona zimeifanya bajeti ya sasa kuwa na sura nyingine. REPOA Mkurugenzi wa Utafiti kutoka Taasisi ya Utafiti wa Kuondoa Umasikini (Repoa), Dk. Lucas Katera, katika uchambuzi wake, hasa uamuzi wa Serikali kuondoa tozo mbalimbali, alisema bajeti hiyo imegusa maisha ya Mtanzania wa kawaida. “Mfano wakulima wadogo ambao wanafuga kuku na wavuvi wameondolewa tozo, wafanyabiashara wa kati wameondolewa tozo za kero kama za TBS, TFDA na Mkemia Mkuu wa Serikali,” alisema Dk. Katera. Kutokana na hilo, mchumi huyo alisema wazalishaji wa ndani sasa wamewezeshwa kwa kodi za bidhaa za ndani kushuka wakati za nje zikiongezeka hali ambayo alisema itachangia uwekezaji wa ndani. CWT Katibu Mkuu wa Chama cha Walimu Tanzania (CWT), Deus Seif, alisema wao wanaipongeza Serikali kwa kuongeza mishahara ya watumishi kutoka Sh trilioni 6 bajeti iliyopita hadi Sh trilioni 7. Alisema kutokana na ongezeko hilo, wana imani sasa kilio cha walimu kimesikika.  “Pia ulipaji wa madeni umeongezeka hadi Sh bilioni 600, hii kwetu ni furaha sana. “Vilevile kwa upande wa vipaumbele vya Serikali, tumeona ni kuongeza nguvu katika elimu na afya, sasa hapa tuna imani ajira zitaongezeka kwa sababu huwezi kusema nguvu kazi bila ajira,” alisema Seif. BODABODA Mwenyekiti wa Chama cha Waendesha Bodaboda Mkoa wa Dar es Salaam, Michael Massawe, akizungumzia kuhusu kuongezwa kwa tozo za usajili wa bodaboda katika bajeti ya 2019/20, alisema wamepokea na kwamba hawana namna. “Tumelipokea japo ni maumivu, lakini hatuna namna, tunajua mwanzo tutaumia ila baadaye tutazoea. “Lakini pia tunaiomba Serikali pale inapochukua uamuzi wa namna hii, iangalie mahitaji yetu kwa sababu tunakuwa hatufikii malengo yetu,” alisema Massawe. LHRC Mkurugenzi Mtendaji wa Kituo cha Sheria na Haki za Binadamu (LHRC), Anna Henga, alisema bajeti hiyo ni kama inang’ata na kupuliza kwa sababu kuna mambo mazuri yanayofurahisha, mengine yanaumiza. “Bajeti imeorodhesha mambo ambayo yalikuwa changamoto, mfano upotevu wa mapato, hasa bandari bubu, ugumu wa kukusanya kodi kwenye sekta zisizo rasmi. “Sijaona mipango ya kuzuia upotevu wa fedha kwenye bandari bubu, ni vyema kungekuwa na ulinzi madhubuti na mpango maalumu kuhakikisha hizo bidhaa hazipotei. “Kwa upande wa vipaumbele, ni viwanda, kilimo, maendeleo ya watu, miundombinu. “Sasa kwa upande wa maendeleo ya watu, nikiangalia mafungu yaliyowekwa hapo sidhani kama yanakidhi sekta ya afya, elimu, maji ikapata vifaa vya kutosha,” alisema Henga. Pia alisema kuna mambo mazuri, mfano kitendo cha Serikali kurudisha kodi katika taulo za kike. “Hii itawasaidia watoto wa kike na wanawake, kwa sababu bajeti iliyopita pamoja na kodi kuondolewa, lakini bidhaa hizo ziliendelea kuuzwa kwa bei kubwa. “Mwaka huu jambo zuri alilolielezea Dk. Mpango ni kupunguza kodi ya uzalishaji wa bidhaa hizo kwenye viwanda vya ndani kutoka asilimia 30 hadi 25, angalau itawasaidia watoto wa kike na wanawake. “Kingine kupunguzwa kodi kutoka Sh 150,000 hadi 100,000 kwa wafanyabiashara wadogo wadogo kitu ambacho ni kizuri, hivyo jambo hilo ni chanya kwa sababu wengi sasa wataingia kwenye ujasiriamali,” alisema. DK. BASHIRU Katibu Mkuu wa Chama Cha Mapinduzi (CCM), Dk. Bashiru Ally, naye amechambua bajeti hiyo akisema imeakisi mambo ya msingi yaliyowekwa katika Ilani ya Uchaguzi ya chama hicho tawala. “Ni mapendekezo mazuri yanayolenga shabaha zetu katika Ilani ya CCM. Tuliahidi kukabiliana na matatizo ya kiuchumi, ajira, umasikini, rushwa ufisadi, amani na utulivu. “Kama mlivyosikia, sekta zilizopewa kipaumbele kama viwanda, biashara, kilimo na kodi zimeonyesha matarajio makubwa, kwani miradi yetu mikubwa itatekelezwa vizuri,” alisema Dk. Bashiru. Aliwaomba wabunge wa CCM na upinzani kujadili vizuri bajeti hiyo, lengo likiwa ni kuboresha mapendekezo hayo ya bajeti kuu. PROF. SEMBOJA Mhadhiri wa Uchumi wa Chuo Kikuu cha Dar es Salaam (UDSM), Profesa Haji Semboja, alisema bajeti hiyo imeonesha utofauti kwa sababu haijaenda nje ya mategemeo na uwezo wa Serikali katika kutumia rasilimali zilizopo na kuwezesha wananchi kuwa wawekezaji katika ukuaji wa uchumi. Alisema kwa kawaida bajeti hutafsiriwa katika mapato na matumizi ya Serikali na kwamba kazi ya Serikali inajulikana kuwa ni kushughulikia masuala ya sera, sekta zote za maendeleo, ulinzi na usalama. “Ukiangalia katika bajeti hii, mimi ningesema ni bajeti moja nzuri, imekuwa ina ‘details’ (maelezo) zote bila kuwa na wasiwasi. “Bajeti ya zamani ilikuwa wanaongeza na kupunguza basi, na hakukuwa na maelewano kati yao na sekta binafsi,” alisema. Kuhusu Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA) kupigwa marufuku kufunga biashara, alisema katika masuala ya kodi na utawala, ufungaji wa biashara huwa ni suala la mwisho na ambalo halimpendezi anayefunga wala anayefungiwa biashara, na hivyo kusisitiza ulazima wa ukusanyaji kodi kufanywa na mtu mwenye utaalamu.  “Hili la kusema watu waende bandarini kuchukua mizigo yao hata zamani ilikuwa hivyo, suala la kutumia mawakala wa forodha ilikuwa ni kupunguza msongamano na baadhi ya watu kutoelewa taratibu,” alisema Profesa Semboja ambaye alikuwa akirejea kauli ya Serikali wakati ikiwasilisha bajeti yake kwamba wananchi sasa wataweza kutoa mizigo yao wenyewe bandarini. Mtaalamu huyo wa uchumi, alisema kutokana na watu kutofahamu sheria na taratibu, kunaweza kusababisha wakashindwa kufanya vizuri badala ya kuvuna wakaliwa kutokana na kuwapo kwa mifumo inayoingiliana. PROFESA MSOLA Mhadhiri wa masuala ya kilimo kutoka Chuo Kikuu cha Kilimo cha Sokoine (SUA), Profesa Susan Msola, alisema hatua ya Serikali kutoa misamaha mbalimbali katika sekta ya kilimo na mifugo, kunaipa sekta hiyo hadhi inayostaahili. “Nadhani hii ni kuipa tasnia ya kilimo hadhi yake ambayo ina washiriki wengi wa kati na wadogo. Pia itahamasisha uwekezaji mkubwa, utaendeleza vyema sera yetu ya viwanda. “Lakini hatua hii inatakiwa pia iende sambaba na uboreshaji wa mazingira wa shughuli za ugani,” alisema. ALI MFURUKI Mwenyekiti wa Kampuni ya InfoTech Investment Group Ltd, Ali Mufuruki, ambaye alizungumza na kituo kimoja cha redio, alisema bajeti hiyo ni nzuri na imejibu maswali ya wafanyabiashara. “Kwa kifupi ni bajeti nzuri ambayo inaonekana hasa kusapoti wafanyabiashara kwa kujibu maswali ambayo tulikuwa tukiuliza kwa muda mrefu, kuhusu usimamizi wa kodi ambao unatakiwa kuwa wa haki. “Kwa mfano kurahisisha ulipaji wa kodi na kupunguza gharama za kufanya biashara hapa nchini, ikiwemo kupunguza kodi kwenye uingizwaji wa vifaa mbalimbali, hasa vya uzalishaji ambavyo naona katika bajeti hii Dk. Mpango amevipa kipaumbele. “Matatizo halisi yaliyopo katika uchumi ambayo yamezungumzwa na sekta binafsi na watu wengine katika nchi hii, Serikali imeyatolea majibu,” alisema Mufuruki. PROFESA NGOWI Mhadhiri kutoka Chuo Kikuu cha Mzumbe, Profesa Honest Ngowi, alisema kimsingi bajeti hiyo iliyopendekezwa ni ya kawaida kama ya miaka iliyopita. Alisema kama ilivyo katika bajeti zilizopita, hakuna jambo la kushangaza sana kwa kuwa vyanzo vya mapato ni vile vile na miradi inayotekelezwa ni ile ile. “Mtu yeyote ambaye alishasoma bajeti miaka iliyopita na hii, hakuna ‘big surprise’ kivile, ingawa kuna ongezeko kidogo la asilimia 1.9 ukilinganisha na ya mwaka jana,” alisema. Alisema katika bajeti ya mwaka jana kuna baadhi ya mambo mengi yalisemwa, lakini bado hayajatekelezwa kutokana na sababu mbalimbali, mapato hayakupatikana vya kutosha. “Kwa hiyo kwa mimi ambaye nimefikiria bajeti kwa miaka 15, sijaona la kushangaza sana, ni bajeti ya kawaida. “Ndio kuna maeneo yanamkuta mwananchi, mfano kuna uwekezaji katika elimu, afya, miundombinu kama  barabara, reli. Sasa kumgusa mwananchi inategemea utekelezaji wake, inaweza ikamgusa mwananchi au inaweza isimguse, ni vile inavyotekelezwa. “Kama tunajenga SGR, Stiegler’s Gorge sasa mwananchi anashiriki vipi katika hayo, kwani bajeti inapanga tu, sasa mwananchi anashirikiana vipi, hilo ni jambo jingine,” alisema Profesa Ngowi. Habari hii imeandaliwa na ELIZABETH HOMBO, LEONARD MANG’OHA, GRACE SHITUNDU (Dar) Na RAMADHANI HASSAN (Dodoma)

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WAANDISHI WETU-DAR/DODOMA SIKU moja baada ya Serikali kuwasilisha bungeni mapendekezo ya mapato na matumizi kwa mwaka wa fedha 2019/20 ambayo ni Sh trilioni 33.1, baadhi ya wasomi na wadau mbalimbali wa maendeleo wameichambua bajeti hiyo katika mtazamo wa sura mbili. Bajeti hiyo iliwasilishwa bungeni juzi na Waziri wa Fedha na Mipango, Dk. Philip Mpango, ambayo pamoja na mambo mengine Serikali imefuta tozo mbalimbali 54. Tozo hizo ambazo wasomi na wadau wanaona zitachangia uwekezaji wa ndani kukua, ni pamoja na zile zilizokuwa zikitozwa na Mamlaka ya Chakula na Dawa (TFDA), Shirika la Viwango Tanzania (TBS) na katika sekta ya mifugo. Nyingine zilizofutwa ni pamoja na zile za ukaguzi wa maduka mapya ya bidhaa za chakula, ambayo ilikuwa Sh 50,000 kwa duka. Hali kadhalika umeme unaouzwa Zanzibar umefutiwa kodi ya VAT ya asilimia 18, huku  watumiaji wa Tanzania bara wakiendelea kulipa asilimia 18 ya VAT. Bajeti hiyo pia imeshuhudia TRA ikipigwa marufuku kufunga biashara kwa sababu ya madeni na kwamba uamuzi huo sasa utafanywa kwa kibali maalumu cha kamishna na si vinginevyo. Tofauti na bajeti zilizopita, ambazo mara nyingi zilikuwa zikiongeza ushuru katika bia na sigara, hii haujaongezwa wala kupunguzwa. Tozo zilizoongezwa katika bajeti ya sasa ni pamoja na ile ya leseni ya udereva ambayo  imepandishwa kutoka Sh 40,000 hadi 70,000, ada ya usajili wa magari Sh 10,000 – 50,000, Bajaji Sh 10,000 – 30,000 na pikipiki Sh 10,000 – 20,000. Kufutwa msamaha wa kodi taulo za kike, pia nywele za bandia  kutoka nje kuingia kwa mara ya kwanza katika tozo ya asilimia 25, wachambuzi hao wanaona zimeifanya bajeti ya sasa kuwa na sura nyingine. REPOA Mkurugenzi wa Utafiti kutoka Taasisi ya Utafiti wa Kuondoa Umasikini (Repoa), Dk. Lucas Katera, katika uchambuzi wake, hasa uamuzi wa Serikali kuondoa tozo mbalimbali, alisema bajeti hiyo imegusa maisha ya Mtanzania wa kawaida. “Mfano wakulima wadogo ambao wanafuga kuku na wavuvi wameondolewa tozo, wafanyabiashara wa kati wameondolewa tozo za kero kama za TBS, TFDA na Mkemia Mkuu wa Serikali,” alisema Dk. Katera. Kutokana na hilo, mchumi huyo alisema wazalishaji wa ndani sasa wamewezeshwa kwa kodi za bidhaa za ndani kushuka wakati za nje zikiongezeka hali ambayo alisema itachangia uwekezaji wa ndani. CWT Katibu Mkuu wa Chama cha Walimu Tanzania (CWT), Deus Seif, alisema wao wanaipongeza Serikali kwa kuongeza mishahara ya watumishi kutoka Sh trilioni 6 bajeti iliyopita hadi Sh trilioni 7. Alisema kutokana na ongezeko hilo, wana imani sasa kilio cha walimu kimesikika.  “Pia ulipaji wa madeni umeongezeka hadi Sh bilioni 600, hii kwetu ni furaha sana. “Vilevile kwa upande wa vipaumbele vya Serikali, tumeona ni kuongeza nguvu katika elimu na afya, sasa hapa tuna imani ajira zitaongezeka kwa sababu huwezi kusema nguvu kazi bila ajira,” alisema Seif. BODABODA Mwenyekiti wa Chama cha Waendesha Bodaboda Mkoa wa Dar es Salaam, Michael Massawe, akizungumzia kuhusu kuongezwa kwa tozo za usajili wa bodaboda katika bajeti ya 2019/20, alisema wamepokea na kwamba hawana namna. “Tumelipokea japo ni maumivu, lakini hatuna namna, tunajua mwanzo tutaumia ila baadaye tutazoea. “Lakini pia tunaiomba Serikali pale inapochukua uamuzi wa namna hii, iangalie mahitaji yetu kwa sababu tunakuwa hatufikii malengo yetu,” alisema Massawe. LHRC Mkurugenzi Mtendaji wa Kituo cha Sheria na Haki za Binadamu (LHRC), Anna Henga, alisema bajeti hiyo ni kama inang’ata na kupuliza kwa sababu kuna mambo mazuri yanayofurahisha, mengine yanaumiza. “Bajeti imeorodhesha mambo ambayo yalikuwa changamoto, mfano upotevu wa mapato, hasa bandari bubu, ugumu wa kukusanya kodi kwenye sekta zisizo rasmi. “Sijaona mipango ya kuzuia upotevu wa fedha kwenye bandari bubu, ni vyema kungekuwa na ulinzi madhubuti na mpango maalumu kuhakikisha hizo bidhaa hazipotei. “Kwa upande wa vipaumbele, ni viwanda, kilimo, maendeleo ya watu, miundombinu. “Sasa kwa upande wa maendeleo ya watu, nikiangalia mafungu yaliyowekwa hapo sidhani kama yanakidhi sekta ya afya, elimu, maji ikapata vifaa vya kutosha,” alisema Henga. Pia alisema kuna mambo mazuri, mfano kitendo cha Serikali kurudisha kodi katika taulo za kike. “Hii itawasaidia watoto wa kike na wanawake, kwa sababu bajeti iliyopita pamoja na kodi kuondolewa, lakini bidhaa hizo ziliendelea kuuzwa kwa bei kubwa. “Mwaka huu jambo zuri alilolielezea Dk. Mpango ni kupunguza kodi ya uzalishaji wa bidhaa hizo kwenye viwanda vya ndani kutoka asilimia 30 hadi 25, angalau itawasaidia watoto wa kike na wanawake. “Kingine kupunguzwa kodi kutoka Sh 150,000 hadi 100,000 kwa wafanyabiashara wadogo wadogo kitu ambacho ni kizuri, hivyo jambo hilo ni chanya kwa sababu wengi sasa wataingia kwenye ujasiriamali,” alisema. DK. BASHIRU Katibu Mkuu wa Chama Cha Mapinduzi (CCM), Dk. Bashiru Ally, naye amechambua bajeti hiyo akisema imeakisi mambo ya msingi yaliyowekwa katika Ilani ya Uchaguzi ya chama hicho tawala. “Ni mapendekezo mazuri yanayolenga shabaha zetu katika Ilani ya CCM. Tuliahidi kukabiliana na matatizo ya kiuchumi, ajira, umasikini, rushwa ufisadi, amani na utulivu. “Kama mlivyosikia, sekta zilizopewa kipaumbele kama viwanda, biashara, kilimo na kodi zimeonyesha matarajio makubwa, kwani miradi yetu mikubwa itatekelezwa vizuri,” alisema Dk. Bashiru. Aliwaomba wabunge wa CCM na upinzani kujadili vizuri bajeti hiyo, lengo likiwa ni kuboresha mapendekezo hayo ya bajeti kuu. PROF. SEMBOJA Mhadhiri wa Uchumi wa Chuo Kikuu cha Dar es Salaam (UDSM), Profesa Haji Semboja, alisema bajeti hiyo imeonesha utofauti kwa sababu haijaenda nje ya mategemeo na uwezo wa Serikali katika kutumia rasilimali zilizopo na kuwezesha wananchi kuwa wawekezaji katika ukuaji wa uchumi. Alisema kwa kawaida bajeti hutafsiriwa katika mapato na matumizi ya Serikali na kwamba kazi ya Serikali inajulikana kuwa ni kushughulikia masuala ya sera, sekta zote za maendeleo, ulinzi na usalama. “Ukiangalia katika bajeti hii, mimi ningesema ni bajeti moja nzuri, imekuwa ina ‘details’ (maelezo) zote bila kuwa na wasiwasi. “Bajeti ya zamani ilikuwa wanaongeza na kupunguza basi, na hakukuwa na maelewano kati yao na sekta binafsi,” alisema. Kuhusu Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA) kupigwa marufuku kufunga biashara, alisema katika masuala ya kodi na utawala, ufungaji wa biashara huwa ni suala la mwisho na ambalo halimpendezi anayefunga wala anayefungiwa biashara, na hivyo kusisitiza ulazima wa ukusanyaji kodi kufanywa na mtu mwenye utaalamu.  “Hili la kusema watu waende bandarini kuchukua mizigo yao hata zamani ilikuwa hivyo, suala la kutumia mawakala wa forodha ilikuwa ni kupunguza msongamano na baadhi ya watu kutoelewa taratibu,” alisema Profesa Semboja ambaye alikuwa akirejea kauli ya Serikali wakati ikiwasilisha bajeti yake kwamba wananchi sasa wataweza kutoa mizigo yao wenyewe bandarini. Mtaalamu huyo wa uchumi, alisema kutokana na watu kutofahamu sheria na taratibu, kunaweza kusababisha wakashindwa kufanya vizuri badala ya kuvuna wakaliwa kutokana na kuwapo kwa mifumo inayoingiliana. PROFESA MSOLA Mhadhiri wa masuala ya kilimo kutoka Chuo Kikuu cha Kilimo cha Sokoine (SUA), Profesa Susan Msola, alisema hatua ya Serikali kutoa misamaha mbalimbali katika sekta ya kilimo na mifugo, kunaipa sekta hiyo hadhi inayostaahili. “Nadhani hii ni kuipa tasnia ya kilimo hadhi yake ambayo ina washiriki wengi wa kati na wadogo. Pia itahamasisha uwekezaji mkubwa, utaendeleza vyema sera yetu ya viwanda. “Lakini hatua hii inatakiwa pia iende sambaba na uboreshaji wa mazingira wa shughuli za ugani,” alisema. ALI MFURUKI Mwenyekiti wa Kampuni ya InfoTech Investment Group Ltd, Ali Mufuruki, ambaye alizungumza na kituo kimoja cha redio, alisema bajeti hiyo ni nzuri na imejibu maswali ya wafanyabiashara. “Kwa kifupi ni bajeti nzuri ambayo inaonekana hasa kusapoti wafanyabiashara kwa kujibu maswali ambayo tulikuwa tukiuliza kwa muda mrefu, kuhusu usimamizi wa kodi ambao unatakiwa kuwa wa haki. “Kwa mfano kurahisisha ulipaji wa kodi na kupunguza gharama za kufanya biashara hapa nchini, ikiwemo kupunguza kodi kwenye uingizwaji wa vifaa mbalimbali, hasa vya uzalishaji ambavyo naona katika bajeti hii Dk. Mpango amevipa kipaumbele. “Matatizo halisi yaliyopo katika uchumi ambayo yamezungumzwa na sekta binafsi na watu wengine katika nchi hii, Serikali imeyatolea majibu,” alisema Mufuruki. PROFESA NGOWI Mhadhiri kutoka Chuo Kikuu cha Mzumbe, Profesa Honest Ngowi, alisema kimsingi bajeti hiyo iliyopendekezwa ni ya kawaida kama ya miaka iliyopita. Alisema kama ilivyo katika bajeti zilizopita, hakuna jambo la kushangaza sana kwa kuwa vyanzo vya mapato ni vile vile na miradi inayotekelezwa ni ile ile. “Mtu yeyote ambaye alishasoma bajeti miaka iliyopita na hii, hakuna ‘big surprise’ kivile, ingawa kuna ongezeko kidogo la asilimia 1.9 ukilinganisha na ya mwaka jana,” alisema. Alisema katika bajeti ya mwaka jana kuna baadhi ya mambo mengi yalisemwa, lakini bado hayajatekelezwa kutokana na sababu mbalimbali, mapato hayakupatikana vya kutosha. “Kwa hiyo kwa mimi ambaye nimefikiria bajeti kwa miaka 15, sijaona la kushangaza sana, ni bajeti ya kawaida. “Ndio kuna maeneo yanamkuta mwananchi, mfano kuna uwekezaji katika elimu, afya, miundombinu kama  barabara, reli. Sasa kumgusa mwananchi inategemea utekelezaji wake, inaweza ikamgusa mwananchi au inaweza isimguse, ni vile inavyotekelezwa. “Kama tunajenga SGR, Stiegler’s Gorge sasa mwananchi anashiriki vipi katika hayo, kwani bajeti inapanga tu, sasa mwananchi anashirikiana vipi, hilo ni jambo jingine,” alisema Profesa Ngowi. Habari hii imeandaliwa na ELIZABETH HOMBO, LEONARD MANG’OHA, GRACE SHITUNDU (Dar) Na RAMADHANI HASSAN (Dodoma) ### Response: KITAIFA ### End

LONDON, UINGEREZA MALKIA Elizabeth II wa hapa, ambaye wiki iliyopita aliadhimisha miaka 91 ya kuzaliwa ameagiza wanafamilia wake wa kifalme kumwakilisha katika baadhi ya majukumu yake. Kuna ripoti afya ya kiongozi huyo aliyezaliwa Aprili 21, 192 inaendelea kuzorota. Kwa kawaida Malkia husherehekea siku yake ya kuzaliwa kwa awamu mbili; Kwanza katika tarehe ambayo alizaliwa na katika sherehe rasmi ya mwezi Juni. Hiyo ni kuendana na mila na utamaduni wa kale kwa lengo la kuepuka machafuko ya hali ya hewa. Hivi karibuni wakati akiwa katika ziara Ireland Kaskazini,  Malkia Elizabeth alizungumzia afya yake akisema kuwa bado yu salama. “Bado niko hai,” alisikika akitania Malkia huyo. Malkia Elizabeth ndiye mtawala aliyeongoza muda mrefu zaidi katika historia ya Uingereza, akiwa amekaa miaka 64 madarakani. Na amekuwa kwenye ndoa kwa kipindi cha miaka 68, akiwa ametembelea nchi 117 duniani na kufanya kazi na mawaziri wakuu 12 wa Uingereza.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- LONDON, UINGEREZA MALKIA Elizabeth II wa hapa, ambaye wiki iliyopita aliadhimisha miaka 91 ya kuzaliwa ameagiza wanafamilia wake wa kifalme kumwakilisha katika baadhi ya majukumu yake. Kuna ripoti afya ya kiongozi huyo aliyezaliwa Aprili 21, 192 inaendelea kuzorota. Kwa kawaida Malkia husherehekea siku yake ya kuzaliwa kwa awamu mbili; Kwanza katika tarehe ambayo alizaliwa na katika sherehe rasmi ya mwezi Juni. Hiyo ni kuendana na mila na utamaduni wa kale kwa lengo la kuepuka machafuko ya hali ya hewa. Hivi karibuni wakati akiwa katika ziara Ireland Kaskazini,  Malkia Elizabeth alizungumzia afya yake akisema kuwa bado yu salama. “Bado niko hai,” alisikika akitania Malkia huyo. Malkia Elizabeth ndiye mtawala aliyeongoza muda mrefu zaidi katika historia ya Uingereza, akiwa amekaa miaka 64 madarakani. Na amekuwa kwenye ndoa kwa kipindi cha miaka 68, akiwa ametembelea nchi 117 duniani na kufanya kazi na mawaziri wakuu 12 wa Uingereza. ### Response: KIMATAIFA ### End

BARAZA la Taifa la Usimamizi na Uhifadhi wa Mazingira (NEMC) limetangaza kwamba malipo yote kwa baraza hilo yatapitia mfumo wa serikali wa malipo kwa njia ya kielektroniki (GePG ).Akitangaza uamuzi huo kwa waandishi wa habari mwishoni mwa wiki, Mkurugenzi wa Fedha na Utawala wa NEMC, Charles Wangwe alisema mfumo huo utarahisisha ukusanyaji wa ada na tozo mbalimbali na kuongeza kwamba mfumo huo utaondoa upoteaji wa fedha inayopaswa kulipwa kwa NEMC. “Mfumo huu umeanza rasmi kutumika tarehe 23 Machi 2019 na utasaidia kuwaondolea kero wananchi pamoja na wadau wa mazingira katika kufanya malipo na kupelekea Baraza kupata mapato stahiki kwa wakati,” alisema Wangwe. Alifafanua kumekuwepo na ucheleweshaji wa malipo ya tozo na ada za mwaka kwa wadau wa mazingira. Lakini mfumo huu utasaidia kupata taarifa kamili za malipo kwa wadau wote na kurahisisha ufuatiliaji kwa wale ambao hawajafanya malipo.“Natoa mwito kwa wananchi na wadau wa mazingira kufanya malipo ya mwaka kwa kipindi kilichowekwa katika Sheria ya Mazingira ya mwaka 2004. Kufanya kinyume na hivyo sheria kali zitachukuliwa, ikiwa ni pamoja na kupigwa faini na kufutiwa usajili. Watakaofutiwa usajili itabidi waombe upya,” alifafanua.Wangwe alifafanua kuwa watakaofutiwa usajili ni pamoja na wadau wa tathmini ya athari kwa mazingira kwa kitendo cha kutolipa tozo ya mwaka kwa wakati. Nao itawalazimu kuomba usajili upya.“Ili kuepuka usumbufu huo ninawaomba wadau wote kutekeleza wajibu wao kwa kulipa ada na tozo stahiki kwa wakati ili kuleta ufanisi katika utendaji kazi,” alisema Wangwe.Alisema njia rahisi ya kufanya malipo ni kufika katika ofisi za NEMC zilizopo Mikocheni Regent Estate Plot No.28,29 & 30 au simu namba 0677 069 967 kwa lengo la kupata ‘Control number’ itakayomwezesha kwenda kulipa katika Benki ya CRDB kwa akaunti namba 0150005055800 au NMB 201100024189 zinazopatikana katika mikoa yote nchini.Aliongeza walipaji wapate‘ control number‘ kabla ya kufanya malipo ili waweze kuepuka usumbufu kwa kuwa utaratibu mpya unahitaji namba hiyo itakayotoa utambulisho wa malipo katika huduma iliyoombwa na si vinginevyo.“Mfumo huu utasaidia kupunguza upotevu wa fedha ambazo zilikuwa hazifiki katika sehemu husika kutoka ana kupita katika mikono ya watu wengi, hivyo kupitia mfumo huu utakwenda kuondoa tatizo hilo,” alisema Wangwe. nunua laini

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- BARAZA la Taifa la Usimamizi na Uhifadhi wa Mazingira (NEMC) limetangaza kwamba malipo yote kwa baraza hilo yatapitia mfumo wa serikali wa malipo kwa njia ya kielektroniki (GePG ).Akitangaza uamuzi huo kwa waandishi wa habari mwishoni mwa wiki, Mkurugenzi wa Fedha na Utawala wa NEMC, Charles Wangwe alisema mfumo huo utarahisisha ukusanyaji wa ada na tozo mbalimbali na kuongeza kwamba mfumo huo utaondoa upoteaji wa fedha inayopaswa kulipwa kwa NEMC. “Mfumo huu umeanza rasmi kutumika tarehe 23 Machi 2019 na utasaidia kuwaondolea kero wananchi pamoja na wadau wa mazingira katika kufanya malipo na kupelekea Baraza kupata mapato stahiki kwa wakati,” alisema Wangwe. Alifafanua kumekuwepo na ucheleweshaji wa malipo ya tozo na ada za mwaka kwa wadau wa mazingira. Lakini mfumo huu utasaidia kupata taarifa kamili za malipo kwa wadau wote na kurahisisha ufuatiliaji kwa wale ambao hawajafanya malipo.“Natoa mwito kwa wananchi na wadau wa mazingira kufanya malipo ya mwaka kwa kipindi kilichowekwa katika Sheria ya Mazingira ya mwaka 2004. Kufanya kinyume na hivyo sheria kali zitachukuliwa, ikiwa ni pamoja na kupigwa faini na kufutiwa usajili. Watakaofutiwa usajili itabidi waombe upya,” alifafanua.Wangwe alifafanua kuwa watakaofutiwa usajili ni pamoja na wadau wa tathmini ya athari kwa mazingira kwa kitendo cha kutolipa tozo ya mwaka kwa wakati. Nao itawalazimu kuomba usajili upya.“Ili kuepuka usumbufu huo ninawaomba wadau wote kutekeleza wajibu wao kwa kulipa ada na tozo stahiki kwa wakati ili kuleta ufanisi katika utendaji kazi,” alisema Wangwe.Alisema njia rahisi ya kufanya malipo ni kufika katika ofisi za NEMC zilizopo Mikocheni Regent Estate Plot No.28,29 & 30 au simu namba 0677 069 967 kwa lengo la kupata ‘Control number’ itakayomwezesha kwenda kulipa katika Benki ya CRDB kwa akaunti namba 0150005055800 au NMB 201100024189 zinazopatikana katika mikoa yote nchini.Aliongeza walipaji wapate‘ control number‘ kabla ya kufanya malipo ili waweze kuepuka usumbufu kwa kuwa utaratibu mpya unahitaji namba hiyo itakayotoa utambulisho wa malipo katika huduma iliyoombwa na si vinginevyo.“Mfumo huu utasaidia kupunguza upotevu wa fedha ambazo zilikuwa hazifiki katika sehemu husika kutoka ana kupita katika mikono ya watu wengi, hivyo kupitia mfumo huu utakwenda kuondoa tatizo hilo,” alisema Wangwe. nunua laini ### Response: KITAIFA ### End

Ombi hilo lilitolewa jana kwenye mdahalo, uliohusu mabadiliko ya tabia nchi pamoja na madhara. Mdahalo huo uliandaliwa na taasisi ya Ucoden kwa ufadhili wa taasisi ya Foundation for Civil Society ya Dar es Salaam.Akizungumza katika mdahalo katika Kijiji cha Kigwa wilayani Uyui, Kamugisha Ngaiza alisema kupanda kwa umeme, kutasababisha uharibifu mkubwa wa mazingira, kwani asilimia kubwa ya watu nchini, hawana uwezo kabisa wa kumudu bei hiyo mpya.Alisema wananchi waishio vijijini, ndio vinara wa kuharibu mazingira, kutokana na kukata miti kwa ajili ya matumizi ya nishati ya kupikia na shughuli za kilimo.Pia, wananchi hao walipendekeza gesi iuzwe kwa kuzingatia hali halisi ya maisha ya Mtanzania ili kila mtu aweze kuimudu.Walisema gesi ikiuzwa bei nzuri kwa wananchi, hasa wa vijijini, itasaidia kudhibiti uharibifu wa mazingira, ambao unaweza kuleta ukame na kusababisha mvua kutonyesha.Mratibu wa Ucoden, Christopher Nyamwanji alihimiza matumizi ya gesi kwa ajili ya matumizi ya kupikia, kwani ni njia mojawapo ya kukabili uharibifu wa mazingira.

UCHUMI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Ombi hilo lilitolewa jana kwenye mdahalo, uliohusu mabadiliko ya tabia nchi pamoja na madhara. Mdahalo huo uliandaliwa na taasisi ya Ucoden kwa ufadhili wa taasisi ya Foundation for Civil Society ya Dar es Salaam.Akizungumza katika mdahalo katika Kijiji cha Kigwa wilayani Uyui, Kamugisha Ngaiza alisema kupanda kwa umeme, kutasababisha uharibifu mkubwa wa mazingira, kwani asilimia kubwa ya watu nchini, hawana uwezo kabisa wa kumudu bei hiyo mpya.Alisema wananchi waishio vijijini, ndio vinara wa kuharibu mazingira, kutokana na kukata miti kwa ajili ya matumizi ya nishati ya kupikia na shughuli za kilimo.Pia, wananchi hao walipendekeza gesi iuzwe kwa kuzingatia hali halisi ya maisha ya Mtanzania ili kila mtu aweze kuimudu.Walisema gesi ikiuzwa bei nzuri kwa wananchi, hasa wa vijijini, itasaidia kudhibiti uharibifu wa mazingira, ambao unaweza kuleta ukame na kusababisha mvua kutonyesha.Mratibu wa Ucoden, Christopher Nyamwanji alihimiza matumizi ya gesi kwa ajili ya matumizi ya kupikia, kwani ni njia mojawapo ya kukabili uharibifu wa mazingira. ### Response: UCHUMI ### End

LAGOS, NIGERIA STAA aliyetamba na wimbo wa ‘Pana’, Augustine Kelechi maarufu kwa jina la Tekno Miles, amethibitisha kupata mtoto wa kwanza na mpenzi wake, Lola Rae. Hata hivyo, Tekno na mrembo huyo walitangaza kuachana miezi sita iliyopita wakati huo Lola akiwa mjamzito, kila mmoja alimwondoa mwenzake kwenye akaunti ya Instagram, lakini kupitia ukurasa huo wa Tekno ameweka wazi kuwa amepata mtoto. Inasemekana wawili hao walimaliza tofauti zao mapema kabla ya mrembo huyo kujifungua mwishoni mwa wiki iliyopita. “Hatimaye tumefikia kilele, nina furaha kubwa kupata mtoto,” aliandika Tekno kwenye ukurasa wake wa Instagram, akiambatanisha na alama nyingi zenye upendo.

BURUDANI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- LAGOS, NIGERIA STAA aliyetamba na wimbo wa ‘Pana’, Augustine Kelechi maarufu kwa jina la Tekno Miles, amethibitisha kupata mtoto wa kwanza na mpenzi wake, Lola Rae. Hata hivyo, Tekno na mrembo huyo walitangaza kuachana miezi sita iliyopita wakati huo Lola akiwa mjamzito, kila mmoja alimwondoa mwenzake kwenye akaunti ya Instagram, lakini kupitia ukurasa huo wa Tekno ameweka wazi kuwa amepata mtoto. Inasemekana wawili hao walimaliza tofauti zao mapema kabla ya mrembo huyo kujifungua mwishoni mwa wiki iliyopita. “Hatimaye tumefikia kilele, nina furaha kubwa kupata mtoto,” aliandika Tekno kwenye ukurasa wake wa Instagram, akiambatanisha na alama nyingi zenye upendo. ### Response: BURUDANI ### End

KAMPALA, UGANDA NYOTA wa muziki nchini Uganda, Bebe Cool, baada ya wiki iliyopita kuthibitisha kuwa amepata mtoto wa sita, sasa amesema watoto hao hawatoshi katika maisha yake. Msanii huyo ambaye alifanikiwa kufunga ndoa na mpenzi wake, Zuena Kirima, kwa miaka 14 iliyopita, amesema lengo lake ni kuwa na familia kubwa na yenye furaha. “Nashukuru Mungu kwa kutuongezea ukubwa wa familia yetu, lengo la familia yetu ni kuwa kubwa na tunaamini kwa uwezo wake Mungu tutafanikiwa kama tulivyopanga. “Kwa sasa nina jumla ya watoto sita, lakini bado hawanitoshi, natamani kuwa na wengi zaidi ya hapo kwa kuwa napenda sana watoto katika maisha yangu, namuomba Mungu aniwezeshe kupata wengine wengi,” alisema Bebe Cool.

BURUDANI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- KAMPALA, UGANDA NYOTA wa muziki nchini Uganda, Bebe Cool, baada ya wiki iliyopita kuthibitisha kuwa amepata mtoto wa sita, sasa amesema watoto hao hawatoshi katika maisha yake. Msanii huyo ambaye alifanikiwa kufunga ndoa na mpenzi wake, Zuena Kirima, kwa miaka 14 iliyopita, amesema lengo lake ni kuwa na familia kubwa na yenye furaha. “Nashukuru Mungu kwa kutuongezea ukubwa wa familia yetu, lengo la familia yetu ni kuwa kubwa na tunaamini kwa uwezo wake Mungu tutafanikiwa kama tulivyopanga. “Kwa sasa nina jumla ya watoto sita, lakini bado hawanitoshi, natamani kuwa na wengi zaidi ya hapo kwa kuwa napenda sana watoto katika maisha yangu, namuomba Mungu aniwezeshe kupata wengine wengi,” alisema Bebe Cool. ### Response: BURUDANI ### End

KATIKA moja ya hotuba za Baba wa Taifa, Hayati Mwalimu Julius Nyerere, aliwahi kusema kuwa mtu akionja nyama ya mtu hawezi kuiacha. Kauli hii naweza kuifananisha na jinsi mtu akionja madawa ya kulevya ilivyo vigumu kuyaacha. Madawa ya kulevya yamekuwa changamoto kubwa katika nchi mbalimbali duniani kwani vijana wengi wamepatwa na umauti kutokana na kuathiriwa na matumizi ya madawa hayo. Licha ya Serikali kuwa na nia ya dhati ya kupambana na janga hili lakini mara kwa mara Taifa limekuwa likipoteza vijana wengi ambao ni nguvu kazi kutokana na matumizi ya madawa ya kulevya. Tumeshuhudia vijana ambao tayari walishaanza kupata mafanikio, lakini ndoto zao zimekuwa zikiishia pabaya hivyo kujikuta wakigeuka kuwa na maisha ya kuwa mateja na ombaomba barabarani. Ipo mifano mingi ya watu ambao walikuwa wakiishi katika maisha mazuri lakini kutokana na kujiingiza kwenye utumiaji wa madawa ya kulevya kuishia kuwa tegemezi na kuomba shilingi 100 au 200 babarani. Wenyewe wanasema kupinga mzinga! Mfano ni kwa baadhi ya wasanii hapa nchini kama  Rehema Chalamila ‘Ray C’, Rashid Makwilo ‘Chid Benz,   Nando wa BBA na wengine wengi. Wasanii hawa wamesemwa na kufuatiliwa zaidi kutokana na umaarufu wao lakini lipo kundi kubwa la vijana mtaani ambalo tayari limeteketea kwa madawa ya kulevya… kiukweli hawatamaniki hata kidogo. Pita mitaa ya Manzese, Mwananyamala, Tandale, Ubongo, Magomeni na mingine ya jijini Dar es Salaam, utajionea jinsi gani nguvu kazi ya Taifa inavyozidi kupotea kwani huwezi kumaliza vichochoro viwili bila kukutana na kundi la vijana wakitumia mihadarati. Kama wewe ni mtu wa kusafiri na daladala naamini utakuwa tayari umewaona vijana ambao wamedhoofika kwa madawa wakipiga debe barabarani ili hali wapate hata 200 ya kununulia madawa hayo ya kulevya. Makundi mabaya na kutaka kuiga, ndiko kumelifikisha taifa katika hatua hii, kwani bila kujali vijana wamekuwa wakijiingiza kwenye makundi mabaya ambako wamekuwa wakiiga tabia tofauti na hata kujiingiza kwenye utumiaji wa madawa ya kulevya. Imefikia hatua watu wanailahumu Serikali kwa kushindwa kupambana na uingizwaji na uuzwaji wa madawa hayo ambayo kwa kiasi kikubwa yameathiri vijana wengi,  wakisahau kuwa kama vijana wangejitambua na kujua umuhimu wao katika ulimwengu huu hakuna mtu ambaye angemlalamikia mwenzake. Hali ni mbaya, tutoe elimu kwa vijana wetu. Tuanzieni huku chini kabisa kwenye ngazi ya familia, tuwasaidie vijana. Madawa siyo ujanja. Hili ni tatizo serious. Kama mwananchi wa kawaida mwenye nia njema na nchi yako, anza kupiga vita madawa ya kulevya kwa namna yoyote unayoweza kufanya. Mwisho, kwa vijana ambao bado hamjaanza hii kitu, aisee usidanganyike ukagusa. Ni hatari sana.

BURUDANI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- KATIKA moja ya hotuba za Baba wa Taifa, Hayati Mwalimu Julius Nyerere, aliwahi kusema kuwa mtu akionja nyama ya mtu hawezi kuiacha. Kauli hii naweza kuifananisha na jinsi mtu akionja madawa ya kulevya ilivyo vigumu kuyaacha. Madawa ya kulevya yamekuwa changamoto kubwa katika nchi mbalimbali duniani kwani vijana wengi wamepatwa na umauti kutokana na kuathiriwa na matumizi ya madawa hayo. Licha ya Serikali kuwa na nia ya dhati ya kupambana na janga hili lakini mara kwa mara Taifa limekuwa likipoteza vijana wengi ambao ni nguvu kazi kutokana na matumizi ya madawa ya kulevya. Tumeshuhudia vijana ambao tayari walishaanza kupata mafanikio, lakini ndoto zao zimekuwa zikiishia pabaya hivyo kujikuta wakigeuka kuwa na maisha ya kuwa mateja na ombaomba barabarani. Ipo mifano mingi ya watu ambao walikuwa wakiishi katika maisha mazuri lakini kutokana na kujiingiza kwenye utumiaji wa madawa ya kulevya kuishia kuwa tegemezi na kuomba shilingi 100 au 200 babarani. Wenyewe wanasema kupinga mzinga! Mfano ni kwa baadhi ya wasanii hapa nchini kama  Rehema Chalamila ‘Ray C’, Rashid Makwilo ‘Chid Benz,   Nando wa BBA na wengine wengi. Wasanii hawa wamesemwa na kufuatiliwa zaidi kutokana na umaarufu wao lakini lipo kundi kubwa la vijana mtaani ambalo tayari limeteketea kwa madawa ya kulevya… kiukweli hawatamaniki hata kidogo. Pita mitaa ya Manzese, Mwananyamala, Tandale, Ubongo, Magomeni na mingine ya jijini Dar es Salaam, utajionea jinsi gani nguvu kazi ya Taifa inavyozidi kupotea kwani huwezi kumaliza vichochoro viwili bila kukutana na kundi la vijana wakitumia mihadarati. Kama wewe ni mtu wa kusafiri na daladala naamini utakuwa tayari umewaona vijana ambao wamedhoofika kwa madawa wakipiga debe barabarani ili hali wapate hata 200 ya kununulia madawa hayo ya kulevya. Makundi mabaya na kutaka kuiga, ndiko kumelifikisha taifa katika hatua hii, kwani bila kujali vijana wamekuwa wakijiingiza kwenye makundi mabaya ambako wamekuwa wakiiga tabia tofauti na hata kujiingiza kwenye utumiaji wa madawa ya kulevya. Imefikia hatua watu wanailahumu Serikali kwa kushindwa kupambana na uingizwaji na uuzwaji wa madawa hayo ambayo kwa kiasi kikubwa yameathiri vijana wengi,  wakisahau kuwa kama vijana wangejitambua na kujua umuhimu wao katika ulimwengu huu hakuna mtu ambaye angemlalamikia mwenzake. Hali ni mbaya, tutoe elimu kwa vijana wetu. Tuanzieni huku chini kabisa kwenye ngazi ya familia, tuwasaidie vijana. Madawa siyo ujanja. Hili ni tatizo serious. Kama mwananchi wa kawaida mwenye nia njema na nchi yako, anza kupiga vita madawa ya kulevya kwa namna yoyote unayoweza kufanya. Mwisho, kwa vijana ambao bado hamjaanza hii kitu, aisee usidanganyike ukagusa. Ni hatari sana. ### Response: BURUDANI ### End

Chanzo cha picha, Getty Images Katika kipindi cha mwaka 2023 na mwanzoni mwa 2024 - kuna wachezaji wengi wameaga dunia kwa sababu mbalimbali. Katika ulingo wa soka pia wapo manguli walioondoka katika dunia hii. Makala hii ina lengo la kuwataja wachache miongoni mwa wengi - ambao wameweka historia kadhaa wa kadhaa; kuanzia kufunga magoli mengi na kuchukua kombe la dunia mara nyingi na wengine wamevunja rekodi ambazo bado hazijaweza kufikiwa. Chanzo cha picha, AP Wachezaji wengi wenye vipaji na mameneja wameshinda makombe mengi, lakini hakuna anayeweza kufikia rekodi ya Mbrazil huyo ya ushindi mara nne katika kombe la dunia; mara mbili akiwa mchezaji 1958 na 1962, mara moja akiwa meneja 1970 na mara nyingine akiwa msaidizi meneja mwaka 1994. Mario Zagallo amefariki akiwa na miaka 92 mwezi huu. Ni mchezaji wa zamani wa Brazil - alishinda Kombe la Dunia mwaka 1958. Brazili iliifunga timu mwenyeji Sweden na kuchua kombe kwa mara ya kwanza. Tena 1962, ilishinda kwa mara ya pili kombe la dunia huko Chile. Brazil ilicheza dhidi ya Czechoslovakia na kubeba ubingwa kwa ushindi wa 3-1. Mario Zagallo alibeba tena ubingwa wa kombe la dunia akiwa kocha wa Brazil. Wababe wa soka walicheza fainali huko Mexico 1970 - Brazil na Italy na Brazil ikaibuka kidedea 4:1. Ilionekana angeshinda Kombe la Dunia mara ya tano mwaka 1998 - akiwa meneja wa Brazil, kabla ya Ronaldo Luís Nazário de Lima, nyota wa timu hiyo, kupata kifafa asubuhi ya fainali na kuvunja ari ya timu. Chanzo cha picha, Bayern Munich Franz Beckenbauer, anatajwa kuwa mmoja wa wachezaji nguli wa kandanda, amefariki dunia akiwa na umri wa miaka 78. Alishinda Kombe la Dunia akiwa nahodha wa Ujerumani Magharibi mwaka 1974. Mechi hiyo ilichezwa kati ya Netherlands na Ujerumani Magharibi na timu ya Beckenbauer ikashinda 2–1. Beckenbauer alinyanyua tena kombe la dunia akiwa meneja mwaka 1990. Ujerumani Magharibi iliishinda Argentina 1 - 0 katika fainali zilizochezwa huko Italy. Taarifa kutoka familia yake Januari mwaka huu kwenda shirika la habari la Ujerumani DPA ilisomeka: "Kwa huzuni kubwa tunatangaza kwamba mume wangu na baba yetu, Franz Beckenbauer, amefariki dunia kwa amani usingizini jana, Jumapili, akiwa amezungukwa na familia yake." Chanzo cha picha, Getty Images Gianluca Vialli alikuwa mchezaji wa Italia na kocha. Alicheza katika safu ya ushambuliaji. Vialli alianza maisha yake ya soka katika klabu ya mji wa Cremonese mwaka 1980. Uchezaji wake ulivutia Sampdoria ambao walimsajili 1984, alifunga mabao 85, akashinda vikombe vitatu vya Italia, Serie A na Kombe la Mabingwa Ulaya. Vialli aliacha shughuli za soka mwezi Disemba, akielezea hitaji lake la kufanyiwa matibabu ya saratani ya kongosho. Mshambulizi huyo wa zamani wa Italia na Chelsea aligundulika na ugonjwa huo kwa mara ya pili mwaka 2021, baada ya kutibiwa mara ya kwanza mwaka 2017. Vialli alimaliza maisha yake ya uchezaji mwishoni mwa msimu wa 1998-99. Aliichezea Italia mara 59, akifunga mabao 16, na hivi karibuni alikuwa mkuu wa wajumbe wa timu hiyo. Vialli alifariki Januari 2023 akiwa na umri wa miaka 58. Chanzo cha picha, Max Colin/Icon Sport Disemba 2023, mchezaji wa tatu aliyecheza mara nyingi zaidi katika historia ya Olympique de Marseille (OM) - François Bracci, akiwa na mechi 343 nyuma ya Steve Mandanda (613) na Roger Scotti (452), alifariki akiwa na umri wa miaka 72 baada ya kuugua muda mfupi. Mzaliwa wa Beinheim (Bas-Rhin) alishinda Coupe de France akiwa na OM 1972 na kushinda tena miaka minne baadaye. Akiwa beki alichezea timu ya Ufaransa (mechezaji 18) na kucheza miongoni mwa wengine, Kombe la Dunia la 1978. Ni beki mwenye mechi zisizopungua 342 akiwa na OM kuanzia 1971 hadi 1979 kisha 1983 hadi 1985. Bracci pia alipata kuchezea vilabu vya Girondins de Bordeaux, RC Strasbourg, FC Rouen na AS. Béziers. Alicheza kwenye Kombe la Dunia la 1978 huko Argentina. Baadaye, aliamua kuwa kocha msaidizi wa Jean Tigana kisha akawa kocha namba moja wa klabu ya MC Alger, CS Constantine na Olympique Khouribga. Chanzo cha picha, Getty Images Just Fontaine alizaliwa Agosti 18, 1933 na kufariki Machi 1, 2023. Hakuna aliyeweza kuifikia rekodi ya ufungaji wa Just Fontaine katika Kombe la Dunia enzi za uhai wake. Mwanasoka huyo amefariki akiwa na umri wa miaka 89, alikuwa mmoja wa watu walioshangaza fainali za Kombe la Dunia za 1958 nchini Sweden. Alipofika akiwa na kikosi cha Ufaransa kama mshambulizi wa akiba akiwa na matarajio madogo - lakini aliishia kufunga jumla ya mabao 13 - rekodi ambayo haijafutwa. Kifo cha Fontaine kimethibitishwa na klabu yake ya zamani ya Reims na shirikisho la soka la Ufaransa: "Just atasalia kuwa gwiji wa timu ya Ufaransa," kocha wa Ufaransa Didier Deschamps alisema. Fontaine aliweka rekodi hiyo wakati FIFA ilikuwa haitoi tuzo mahususi kwa mfungaji bora wa michuano hiyo - ambapo sasa kunatolewa tuzo ya Kiatu cha Dhahabu. "Kifo cha Just Fontaine kinaliingiza soka la Ufaransa katika huzuni kubwa," Philippe Diallo, rais wa muda wa shirikisho la Ufaransa alisema. "aliandika moja kati ya historia nzuri zaidi katika timu ya taifa ya Ufaransa." Imeandikwa na Rashid Abdalla na kuhaririwa na Ambia Hirsi

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Chanzo cha picha, Getty Images Katika kipindi cha mwaka 2023 na mwanzoni mwa 2024 - kuna wachezaji wengi wameaga dunia kwa sababu mbalimbali. Katika ulingo wa soka pia wapo manguli walioondoka katika dunia hii. Makala hii ina lengo la kuwataja wachache miongoni mwa wengi - ambao wameweka historia kadhaa wa kadhaa; kuanzia kufunga magoli mengi na kuchukua kombe la dunia mara nyingi na wengine wamevunja rekodi ambazo bado hazijaweza kufikiwa. Chanzo cha picha, AP Wachezaji wengi wenye vipaji na mameneja wameshinda makombe mengi, lakini hakuna anayeweza kufikia rekodi ya Mbrazil huyo ya ushindi mara nne katika kombe la dunia; mara mbili akiwa mchezaji 1958 na 1962, mara moja akiwa meneja 1970 na mara nyingine akiwa msaidizi meneja mwaka 1994. Mario Zagallo amefariki akiwa na miaka 92 mwezi huu. Ni mchezaji wa zamani wa Brazil - alishinda Kombe la Dunia mwaka 1958. Brazili iliifunga timu mwenyeji Sweden na kuchua kombe kwa mara ya kwanza. Tena 1962, ilishinda kwa mara ya pili kombe la dunia huko Chile. Brazil ilicheza dhidi ya Czechoslovakia na kubeba ubingwa kwa ushindi wa 3-1. Mario Zagallo alibeba tena ubingwa wa kombe la dunia akiwa kocha wa Brazil. Wababe wa soka walicheza fainali huko Mexico 1970 - Brazil na Italy na Brazil ikaibuka kidedea 4:1. Ilionekana angeshinda Kombe la Dunia mara ya tano mwaka 1998 - akiwa meneja wa Brazil, kabla ya Ronaldo Luís Nazário de Lima, nyota wa timu hiyo, kupata kifafa asubuhi ya fainali na kuvunja ari ya timu. Chanzo cha picha, Bayern Munich Franz Beckenbauer, anatajwa kuwa mmoja wa wachezaji nguli wa kandanda, amefariki dunia akiwa na umri wa miaka 78. Alishinda Kombe la Dunia akiwa nahodha wa Ujerumani Magharibi mwaka 1974. Mechi hiyo ilichezwa kati ya Netherlands na Ujerumani Magharibi na timu ya Beckenbauer ikashinda 2–1. Beckenbauer alinyanyua tena kombe la dunia akiwa meneja mwaka 1990. Ujerumani Magharibi iliishinda Argentina 1 - 0 katika fainali zilizochezwa huko Italy. Taarifa kutoka familia yake Januari mwaka huu kwenda shirika la habari la Ujerumani DPA ilisomeka: "Kwa huzuni kubwa tunatangaza kwamba mume wangu na baba yetu, Franz Beckenbauer, amefariki dunia kwa amani usingizini jana, Jumapili, akiwa amezungukwa na familia yake." Chanzo cha picha, Getty Images Gianluca Vialli alikuwa mchezaji wa Italia na kocha. Alicheza katika safu ya ushambuliaji. Vialli alianza maisha yake ya soka katika klabu ya mji wa Cremonese mwaka 1980. Uchezaji wake ulivutia Sampdoria ambao walimsajili 1984, alifunga mabao 85, akashinda vikombe vitatu vya Italia, Serie A na Kombe la Mabingwa Ulaya. Vialli aliacha shughuli za soka mwezi Disemba, akielezea hitaji lake la kufanyiwa matibabu ya saratani ya kongosho. Mshambulizi huyo wa zamani wa Italia na Chelsea aligundulika na ugonjwa huo kwa mara ya pili mwaka 2021, baada ya kutibiwa mara ya kwanza mwaka 2017. Vialli alimaliza maisha yake ya uchezaji mwishoni mwa msimu wa 1998-99. Aliichezea Italia mara 59, akifunga mabao 16, na hivi karibuni alikuwa mkuu wa wajumbe wa timu hiyo. Vialli alifariki Januari 2023 akiwa na umri wa miaka 58. Chanzo cha picha, Max Colin/Icon Sport Disemba 2023, mchezaji wa tatu aliyecheza mara nyingi zaidi katika historia ya Olympique de Marseille (OM) - François Bracci, akiwa na mechi 343 nyuma ya Steve Mandanda (613) na Roger Scotti (452), alifariki akiwa na umri wa miaka 72 baada ya kuugua muda mfupi. Mzaliwa wa Beinheim (Bas-Rhin) alishinda Coupe de France akiwa na OM 1972 na kushinda tena miaka minne baadaye. Akiwa beki alichezea timu ya Ufaransa (mechezaji 18) na kucheza miongoni mwa wengine, Kombe la Dunia la 1978. Ni beki mwenye mechi zisizopungua 342 akiwa na OM kuanzia 1971 hadi 1979 kisha 1983 hadi 1985. Bracci pia alipata kuchezea vilabu vya Girondins de Bordeaux, RC Strasbourg, FC Rouen na AS. Béziers. Alicheza kwenye Kombe la Dunia la 1978 huko Argentina. Baadaye, aliamua kuwa kocha msaidizi wa Jean Tigana kisha akawa kocha namba moja wa klabu ya MC Alger, CS Constantine na Olympique Khouribga. Chanzo cha picha, Getty Images Just Fontaine alizaliwa Agosti 18, 1933 na kufariki Machi 1, 2023. Hakuna aliyeweza kuifikia rekodi ya ufungaji wa Just Fontaine katika Kombe la Dunia enzi za uhai wake. Mwanasoka huyo amefariki akiwa na umri wa miaka 89, alikuwa mmoja wa watu walioshangaza fainali za Kombe la Dunia za 1958 nchini Sweden. Alipofika akiwa na kikosi cha Ufaransa kama mshambulizi wa akiba akiwa na matarajio madogo - lakini aliishia kufunga jumla ya mabao 13 - rekodi ambayo haijafutwa. Kifo cha Fontaine kimethibitishwa na klabu yake ya zamani ya Reims na shirikisho la soka la Ufaransa: "Just atasalia kuwa gwiji wa timu ya Ufaransa," kocha wa Ufaransa Didier Deschamps alisema. Fontaine aliweka rekodi hiyo wakati FIFA ilikuwa haitoi tuzo mahususi kwa mfungaji bora wa michuano hiyo - ambapo sasa kunatolewa tuzo ya Kiatu cha Dhahabu. "Kifo cha Just Fontaine kinaliingiza soka la Ufaransa katika huzuni kubwa," Philippe Diallo, rais wa muda wa shirikisho la Ufaransa alisema. "aliandika moja kati ya historia nzuri zaidi katika timu ya taifa ya Ufaransa." Imeandikwa na Rashid Abdalla na kuhaririwa na Ambia Hirsi ### Response: MICHEZO ### End

Chanzo cha picha, Getty Images Chelsea ilijaribu kumsajili Caicedo mwezi Januari, ikiripotiwa kuwa ofa ya pauni milioni 55 kukataliwa, wakati Potter - meneja aliyemleta Uingereza - alipokuwa kocha. Kuna mabadiliko mengi yanayoendelea Stamford Bridge msimu huu wa joto chini ya kocha mpya Mauricio Pochettino. Wanatarajiwa kumuuza Mateo Kovacic kwenda Manchester City kwa £30m, N'Golo Kante anaondoka kwenda Al-Ittihad akiwa mchezaji huru, muda wa mkopo wa Denis Zakaria kutoka Juventus umekwisha na Ruben Loftus-Cheek anakaribia kujiunga na AC Milan. Chanzo cha picha, Getty Images Kiungo wa kati wa Chelsea Ruben Loftus-Cheek anakaribia kujiunga na miamba ya Italia AC Milan. Mchezaji huyo mwenye umri wa miaka 27, ambaye ameichezea England mara 10, amekuwa Stamford Bridge tangu akiwa mchezaji mdogo na pia amekuwa kwa mkopo Crystal Palace na Fulham. Akiwa Chelsea ameshinda mataji mawili ya Premier League, Kombe la Dunia la Klabu ya Fifa na Uefa Supercup. Chanzo cha picha, Getty Images Manchester United wamekuwa wakihusishwa pakubwa na Kane msimu huu wa joto, miaka miwili baada ya City kujaribu kumsajili. Real Madrid pia wamekuwa wakihusishwa na mchezaji huyo mwenye umri wa miaka 29, ambaye amebakiza mwaka mmoja kwenye mkataba wake. Chanzo cha picha, Getty Images Manchester City wanafanya kila juhudi kumsajili Josko Gvardiol wa RB Leipzig - lakini klabu hiyo ya Ujerumani inataka takriban euro 100m (£85.77m) ili kumnunua beki huyo wa Croatia. Bosi wa City Pep Guardiola anavutiwa sana na beki huyo wa kati mwenye umri wa miaka 21, ambaye aling'ara kwenye Kombe la Dunia mwaka jana. BBC Sport imeambiwa mawasiliano yamefanywa kati ya City na kambi ya Gvardiol. Chanzo cha picha, Getty Images Mshambulizi wa Crystal Palace Wilfried Zaha na rapa Stormzy wamekubali mkataba wa kuinunua klabu isiyoshiriki ligi kuu ya AFC Croydon. Wawili hao, ambao wote walikulia katika eneo la London Kusini, ni sehemu ya muungano wa watu watatu pamoja na mkuu wa zamani wa huduma ya wachezaji wa Palace Danny Young. AFC Croydon wanashindana katika daraja la tisa la soka la Uingereza. Ikitangaza makubaliano hayo, klabu hiyo ilisema: "Muungano utamiliki, kuendesha na kuendeleza klabu yao ya utotoni ya soka."

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Chanzo cha picha, Getty Images Chelsea ilijaribu kumsajili Caicedo mwezi Januari, ikiripotiwa kuwa ofa ya pauni milioni 55 kukataliwa, wakati Potter - meneja aliyemleta Uingereza - alipokuwa kocha. Kuna mabadiliko mengi yanayoendelea Stamford Bridge msimu huu wa joto chini ya kocha mpya Mauricio Pochettino. Wanatarajiwa kumuuza Mateo Kovacic kwenda Manchester City kwa £30m, N'Golo Kante anaondoka kwenda Al-Ittihad akiwa mchezaji huru, muda wa mkopo wa Denis Zakaria kutoka Juventus umekwisha na Ruben Loftus-Cheek anakaribia kujiunga na AC Milan. Chanzo cha picha, Getty Images Kiungo wa kati wa Chelsea Ruben Loftus-Cheek anakaribia kujiunga na miamba ya Italia AC Milan. Mchezaji huyo mwenye umri wa miaka 27, ambaye ameichezea England mara 10, amekuwa Stamford Bridge tangu akiwa mchezaji mdogo na pia amekuwa kwa mkopo Crystal Palace na Fulham. Akiwa Chelsea ameshinda mataji mawili ya Premier League, Kombe la Dunia la Klabu ya Fifa na Uefa Supercup. Chanzo cha picha, Getty Images Manchester United wamekuwa wakihusishwa pakubwa na Kane msimu huu wa joto, miaka miwili baada ya City kujaribu kumsajili. Real Madrid pia wamekuwa wakihusishwa na mchezaji huyo mwenye umri wa miaka 29, ambaye amebakiza mwaka mmoja kwenye mkataba wake. Chanzo cha picha, Getty Images Manchester City wanafanya kila juhudi kumsajili Josko Gvardiol wa RB Leipzig - lakini klabu hiyo ya Ujerumani inataka takriban euro 100m (£85.77m) ili kumnunua beki huyo wa Croatia. Bosi wa City Pep Guardiola anavutiwa sana na beki huyo wa kati mwenye umri wa miaka 21, ambaye aling'ara kwenye Kombe la Dunia mwaka jana. BBC Sport imeambiwa mawasiliano yamefanywa kati ya City na kambi ya Gvardiol. Chanzo cha picha, Getty Images Mshambulizi wa Crystal Palace Wilfried Zaha na rapa Stormzy wamekubali mkataba wa kuinunua klabu isiyoshiriki ligi kuu ya AFC Croydon. Wawili hao, ambao wote walikulia katika eneo la London Kusini, ni sehemu ya muungano wa watu watatu pamoja na mkuu wa zamani wa huduma ya wachezaji wa Palace Danny Young. AFC Croydon wanashindana katika daraja la tisa la soka la Uingereza. Ikitangaza makubaliano hayo, klabu hiyo ilisema: "Muungano utamiliki, kuendesha na kuendeleza klabu yao ya utotoni ya soka." ### Response: MICHEZO ### End

Ofisa Mtendaji Mkuu, Jacqueline Woiso alisema jijini Dar es Salaam faida kabla ya kodi iliyopatikana ni Sh bilioni 5.05, ukilinganisha na faida ya Sh bilioni 4.63 mwaka jana.“ Mafanikio katika kupata faida yanatokana na utendaji unaozidishwa na uimara katika kufanya miamala ya kibenki na usafirishaji wa fedha za kigeni,” alisema.Alisema hisa iliongezeka kutoa Sh bilioni 68.11 kutoka kwenye Sh bilioni 64.63 kipindi kilichopita, wakati mizania ikifikia bilioni 555.Wakati benki inaanza 2007, mizania ilikuwa Sh bilioni 37. Woiso alisema kamisheni imefikia Sh bilioni 4.5 kutoka kwenye Sh bilioni 3.8, ikiwa imekua kwa asilimia 10 wakati mikopo ikiongezeka hadi kufikia Sh bilioni 456.Wakati huo huo, Woiso alisema Benki M Tanzania iko katika mchakato wa mwakani kuingia katika Soko la Hisa la Dar es Salaam (DSE).“ Kwa mwaka huu wanahisa hawajafikia uamuzi wa kuingia kwenye soko la hisa, kwa mwakani huweda wakafikia uamuzi huo,” alisema.

UCHUMI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Ofisa Mtendaji Mkuu, Jacqueline Woiso alisema jijini Dar es Salaam faida kabla ya kodi iliyopatikana ni Sh bilioni 5.05, ukilinganisha na faida ya Sh bilioni 4.63 mwaka jana.“ Mafanikio katika kupata faida yanatokana na utendaji unaozidishwa na uimara katika kufanya miamala ya kibenki na usafirishaji wa fedha za kigeni,” alisema.Alisema hisa iliongezeka kutoa Sh bilioni 68.11 kutoka kwenye Sh bilioni 64.63 kipindi kilichopita, wakati mizania ikifikia bilioni 555.Wakati benki inaanza 2007, mizania ilikuwa Sh bilioni 37. Woiso alisema kamisheni imefikia Sh bilioni 4.5 kutoka kwenye Sh bilioni 3.8, ikiwa imekua kwa asilimia 10 wakati mikopo ikiongezeka hadi kufikia Sh bilioni 456.Wakati huo huo, Woiso alisema Benki M Tanzania iko katika mchakato wa mwakani kuingia katika Soko la Hisa la Dar es Salaam (DSE).“ Kwa mwaka huu wanahisa hawajafikia uamuzi wa kuingia kwenye soko la hisa, kwa mwakani huweda wakafikia uamuzi huo,” alisema. ### Response: UCHUMI ### End

Na Ramadhan Libenanga-Kilombero VIJIJI sita vilivyopo katika wilaya za Kilombero na Ulanga mkoani Morogoro vimepanga na kupitisha mpango wa matumizi bora ya ardhi ikiwa ni utekelezaji wa mpango wa kuwezesha umilikishaji ardhi katika vijiji vyote vya wilaya hizo. Maamuzi hayo yamefanyika katika mikutano mikuu ya hadhara ya vijiji hivyo ambapo licha ya kupitisha mpango huo pia wamepitisha sheria ndogo ambazo zitawabana wale wote watakaokiuka sheria walizojiwekea ili kupunguza migogoro ya ardhi. Akizungumza katika mikutano hiyo, Ofisa Ardhi wa Wilaya ya Kilombero,  Siyabumi Mwaipopo alisema  katika kufanikisha kupitisha mpango huo walishirikiana na Wizara ya Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi na wataalamu kutoka mpango wa kuwezesha umilikishaji ardhi (LTSP), sasa hatua hiyo itasaidia kulinda haki za wananchi katika umiliki wa ardhi. Alisema LTSP walianza kuhamasisha wananchi hasa makundi maalumu hasa ya wanawake, vijana, wafugaji, watu wenye umelavu jambo ambalo litasaidia utekelezaji wa mpango huo wa matumizi bora ya ardhi.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na Ramadhan Libenanga-Kilombero VIJIJI sita vilivyopo katika wilaya za Kilombero na Ulanga mkoani Morogoro vimepanga na kupitisha mpango wa matumizi bora ya ardhi ikiwa ni utekelezaji wa mpango wa kuwezesha umilikishaji ardhi katika vijiji vyote vya wilaya hizo. Maamuzi hayo yamefanyika katika mikutano mikuu ya hadhara ya vijiji hivyo ambapo licha ya kupitisha mpango huo pia wamepitisha sheria ndogo ambazo zitawabana wale wote watakaokiuka sheria walizojiwekea ili kupunguza migogoro ya ardhi. Akizungumza katika mikutano hiyo, Ofisa Ardhi wa Wilaya ya Kilombero,  Siyabumi Mwaipopo alisema  katika kufanikisha kupitisha mpango huo walishirikiana na Wizara ya Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi na wataalamu kutoka mpango wa kuwezesha umilikishaji ardhi (LTSP), sasa hatua hiyo itasaidia kulinda haki za wananchi katika umiliki wa ardhi. Alisema LTSP walianza kuhamasisha wananchi hasa makundi maalumu hasa ya wanawake, vijana, wafugaji, watu wenye umelavu jambo ambalo litasaidia utekelezaji wa mpango huo wa matumizi bora ya ardhi. ### Response: KITAIFA ### End

    Na BENJAMIN MASESE – MWANZA WAZIRI wa Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi, William Lukuvi, amechukizwa na uzembe wa maofisa ardhi wa Jiji la Mwanza kwa kushindwa kuandaa hati za wananchi waliomaliza kulipia gharama zote husika. Pia amemuonya na kumtaka Mkurugenzi wa Jiji la Mwanza, Kiomoni Kibamba, kumwomba radhi kwa kitendo cha kumpatia taarifa za uongo juu ya mpango wa urasimishaji makazi katika jiji hilo, kwamba wananchi hawatoi ushirikiano katika kulipia gharama za upimaji ardhi na hati jambo ambalo si kweli. Akizungumza na watumishi wa jiji hilo jana, wakati akiwa katika masijala ya kumbukumbu za hati, alishangazwa kushuhudia mafaili mengi ya wananchi wakiwa wamelipa gharama zote, lakini hakuna hatua yoyote iliyofanywa na watumishi wa Idara ya Ardhi. Mafaili hayo yalionekana kutoshughulikiwa zaidi ya miaka mitano, lakini watumishi wa Idara ya Ardhi wakiwa ofisini bila kuwajibika na alipowahoji walidai hawakuwa na wino wa kompyuta. “Naona kazi imewashinda hapa Jiji la Mwanza, hiyo si sababu ya kutoandaa hati zaidi ya miaka mitano, haiwezekani maofisa ardhi wateule watatu mko ofisini, kisha mshindwe kuandaa hati kwa wananchi waliotimiza masharti, sasa naanza na nyie, nitawahamishia vijijini au katika wilaya ambazo uwezo wenu unafaa kukaa pale. “Mmefanya madudu katika kitovu cha jiji, mmeshindwa kuzingatia agizo langu la kukamilisha hati kwa mwezi mmoja baada ya malipo kulipwa na mwananchi, kasi yenu imekuwa ndogo kupindukia, kwa sababu haiwezekani tangu mwaka jana muandae hati 452 badala ya 19,000.  “Naagiza kufikia Juni 30, mwaka huu naomba hatia hizo 19,000 ziwe zimekamilika na ndiyo mwisho wa urasimishaji makazi katika Jiji la Mwanza, baada ya hapo Serikali itazindua mpango mji wa Jiji la Mwanza,” alisema. Maofisa ardhi watakaohamishwa ni Salvatory Luboja, Halima Idd na Charles Liberaho na wameelekezwa na Lukuvi waandike maelezo ya aliyesababisha hati kukwama kwa muda huo kabla ya kuhamishwa. Pia aliwaonya watumishi wa jiji hilo kwa kuwatoza wananchi kodi ya ardhi, huku wakiwaacha wanasiasa wakiwamo wabunge, matajiri na watumishi wa umma wanaodaiwa zaidi ya Sh milioni 500. Aliwataka kuhakikisha fedha zote zinakusanywa na wakishindwa kulipwa kwa wakati, wachukue hatua za kisheria, ikiwamo za kumpelekea hati hizo ili aweze kuzifikisha kwa Rais Dk. John Magufuli.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- --     Na BENJAMIN MASESE – MWANZA WAZIRI wa Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi, William Lukuvi, amechukizwa na uzembe wa maofisa ardhi wa Jiji la Mwanza kwa kushindwa kuandaa hati za wananchi waliomaliza kulipia gharama zote husika. Pia amemuonya na kumtaka Mkurugenzi wa Jiji la Mwanza, Kiomoni Kibamba, kumwomba radhi kwa kitendo cha kumpatia taarifa za uongo juu ya mpango wa urasimishaji makazi katika jiji hilo, kwamba wananchi hawatoi ushirikiano katika kulipia gharama za upimaji ardhi na hati jambo ambalo si kweli. Akizungumza na watumishi wa jiji hilo jana, wakati akiwa katika masijala ya kumbukumbu za hati, alishangazwa kushuhudia mafaili mengi ya wananchi wakiwa wamelipa gharama zote, lakini hakuna hatua yoyote iliyofanywa na watumishi wa Idara ya Ardhi. Mafaili hayo yalionekana kutoshughulikiwa zaidi ya miaka mitano, lakini watumishi wa Idara ya Ardhi wakiwa ofisini bila kuwajibika na alipowahoji walidai hawakuwa na wino wa kompyuta. “Naona kazi imewashinda hapa Jiji la Mwanza, hiyo si sababu ya kutoandaa hati zaidi ya miaka mitano, haiwezekani maofisa ardhi wateule watatu mko ofisini, kisha mshindwe kuandaa hati kwa wananchi waliotimiza masharti, sasa naanza na nyie, nitawahamishia vijijini au katika wilaya ambazo uwezo wenu unafaa kukaa pale. “Mmefanya madudu katika kitovu cha jiji, mmeshindwa kuzingatia agizo langu la kukamilisha hati kwa mwezi mmoja baada ya malipo kulipwa na mwananchi, kasi yenu imekuwa ndogo kupindukia, kwa sababu haiwezekani tangu mwaka jana muandae hati 452 badala ya 19,000.  “Naagiza kufikia Juni 30, mwaka huu naomba hatia hizo 19,000 ziwe zimekamilika na ndiyo mwisho wa urasimishaji makazi katika Jiji la Mwanza, baada ya hapo Serikali itazindua mpango mji wa Jiji la Mwanza,” alisema. Maofisa ardhi watakaohamishwa ni Salvatory Luboja, Halima Idd na Charles Liberaho na wameelekezwa na Lukuvi waandike maelezo ya aliyesababisha hati kukwama kwa muda huo kabla ya kuhamishwa. Pia aliwaonya watumishi wa jiji hilo kwa kuwatoza wananchi kodi ya ardhi, huku wakiwaacha wanasiasa wakiwamo wabunge, matajiri na watumishi wa umma wanaodaiwa zaidi ya Sh milioni 500. Aliwataka kuhakikisha fedha zote zinakusanywa na wakishindwa kulipwa kwa wakati, wachukue hatua za kisheria, ikiwamo za kumpelekea hati hizo ili aweze kuzifikisha kwa Rais Dk. John Magufuli. ### Response: KITAIFA ### End

BARAZA la Maaskofu wa Kanisa la Kiinjili la Kilutheri Tanzania (KKKT), limetoa waraka mzito unaochambua masuala ya jamii, uchumi, maisha ya siasa, umuhimu wa Katiba Mpya na matukio yaliyo kinyume na tunu na misingi ya taifa. Waraka wa baraza hilo linaloundwa na idadi ya maaskofu 27, akiwamo Askofu Mkuu wa KKKT, Dk. Fredrick Shoo, ulianza kusambaa katika mitandao ya kijamii jana asubuhi na umekusudiwa kusomwa leo na wiki ijayo katika makanisa yote ya KKKT hapa nchini. Mmoja wa watumishi wa KKKT na askofu ambaye hakutaka jina lake kuandikwa gazetini, alithibitisha kwamba waraka ulioonekana jana katika mitandao ya kijamii ndio ulioandaliwa na baraza hilo. Pia waliliambia MTANZANIA Jumapili kwa nyakati tofauti kuwa hadi jana waraka huo ulikuwa tayari umesambazwa kwa maaskofu na wachungaji wote wa kanisa hilo nchini na ulitarajiwa kusomwa leo. MTANZANIA Jumapili lilipomuuliza Askofu Shoo kwa simu jana kama ni kweli baraza hilo liliandaa waraka huo ulioonekana katika mitandao ya kijamii, alishindwa …

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- BARAZA la Maaskofu wa Kanisa la Kiinjili la Kilutheri Tanzania (KKKT), limetoa waraka mzito unaochambua masuala ya jamii, uchumi, maisha ya siasa, umuhimu wa Katiba Mpya na matukio yaliyo kinyume na tunu na misingi ya taifa. Waraka wa baraza hilo linaloundwa na idadi ya maaskofu 27, akiwamo Askofu Mkuu wa KKKT, Dk. Fredrick Shoo, ulianza kusambaa katika mitandao ya kijamii jana asubuhi na umekusudiwa kusomwa leo na wiki ijayo katika makanisa yote ya KKKT hapa nchini. Mmoja wa watumishi wa KKKT na askofu ambaye hakutaka jina lake kuandikwa gazetini, alithibitisha kwamba waraka ulioonekana jana katika mitandao ya kijamii ndio ulioandaliwa na baraza hilo. Pia waliliambia MTANZANIA Jumapili kwa nyakati tofauti kuwa hadi jana waraka huo ulikuwa tayari umesambazwa kwa maaskofu na wachungaji wote wa kanisa hilo nchini na ulitarajiwa kusomwa leo. MTANZANIA Jumapili lilipomuuliza Askofu Shoo kwa simu jana kama ni kweli baraza hilo liliandaa waraka huo ulioonekana katika mitandao ya kijamii, alishindwa … ### Response: KITAIFA ### End

MELBOURNE, AUSTRALIA KARDINALI wa Kanisa Katoliki, George Pell jana alirejeshwa gerezani baada ya mahakama ya Australia kutupa rufaa yake dhidi ya hatia ya dhuluma za kingono dhidi ya watoto. Alitiwa hatiani kwa kuwabaka wavulana wawili miaka ya 1990. Pell ataendelea kutumikia kifungo chake cha miaka sita kwa kuwashambulia kingono wavulana wawili wenye umri wa miaka 13 waliokuwa wanaimba kwaya kwenye kanisa mjini Melbourne miaka ya 1990. Pell mwenye umri wa miaka 78 alikuwa amevaa suti nyeusi na mara kwa mara alikuwa akiinamisha kichwa chake wakati Jaji Mkuu Anne Ferguson akisoma hukumu yake huku kundi la watu lililokusanyika nje ya mahakama hiyo likishangilia. Jaji Ferguson alisema Pell atastahili kupewa msamaha baada ya miaka mitatu na miezi minane, ingawa Kardinali huyo anaweza bado kuiomba mahakama ya juu ya Australia kusikiliza rufaa zaidi. Pell ndiye kiongozi wa juu zaidi wa Kikatoliki kutiwa hatiani kwa makosa ya udhalilishaji wa watoto kingono, na kuifanya kesi yake pamoja na hukumu ya jana kuwa  uthibitisho kwa waumini na makundi ya wahanga kote duniani. Kardinali Pell alisaidia huko nyuma kuwachagua mapapa, alisimamia hazina ya Vatican na alishiriki katika uitikiaji wa Kanisa la Australia juu ya madai ya udhalilishaji wa kingono dhidi ya watoto. Mawakili wa Pell waliainisha vipingamizi 13 dhidi ya hatia zake, na kutilia shaka kila kitu kuanzia uwezekano wa kimwili wa Pell kuvua majojo yake kumbaka mvulana, hadi kwenye uaminifu wa shahidi mkuu. Kesi hiyo haikuwa ya kawaida kwa sababu ilitegemea zaidi ushahidi wa mhanga pekee aliesalia hai. Wawili kati ya majaji wamemwelezea mhanga kama shahidi mwenye heshima ambaye hakuwa muongo, asie na njozi na shahidi wa ukweli. Mmoja wa wahanga wa Pell alitoa maoni yake katika taarifa iliyosomwa na wakili wake, Vivian Waller, baada ya hukumu ya mahakama dhidi ya rufaa ya Pell. “Nimetulizwa na uamuzi wa mahakama ya rufaa. Ni miaka minne sasa tangu niliporipoti polisi. Mchakato wa jinai unachosha. “ Safari hiyo imenipeleka maeneo mengi, ambayo nilihofia kwamba nisingeweza kurejea. Lakini nashukuru kwamba mahakama imempa Pell fursa ya kupinga mashtaka, na kila fursa ya kusikilizwa. Natumai tu kwamba sasa yote yameisha.” Wakili wa baba wa mtoto wa pili ambaye alifariki kutokana na kubugia dawa mwaka 2014 amesema alihisi kuondolewa mzigo mzito mabegani kwake. Waziri Mkuu wa Australia Scott Morrison ameelezea huruma kwa wahanga hao, na kusema mahakama imefanya kazi yake, na amesema Kardinali Pell atanyang’anywa nishati yake ya heshima baada ya kushindwa rufaa yake.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- MELBOURNE, AUSTRALIA KARDINALI wa Kanisa Katoliki, George Pell jana alirejeshwa gerezani baada ya mahakama ya Australia kutupa rufaa yake dhidi ya hatia ya dhuluma za kingono dhidi ya watoto. Alitiwa hatiani kwa kuwabaka wavulana wawili miaka ya 1990. Pell ataendelea kutumikia kifungo chake cha miaka sita kwa kuwashambulia kingono wavulana wawili wenye umri wa miaka 13 waliokuwa wanaimba kwaya kwenye kanisa mjini Melbourne miaka ya 1990. Pell mwenye umri wa miaka 78 alikuwa amevaa suti nyeusi na mara kwa mara alikuwa akiinamisha kichwa chake wakati Jaji Mkuu Anne Ferguson akisoma hukumu yake huku kundi la watu lililokusanyika nje ya mahakama hiyo likishangilia. Jaji Ferguson alisema Pell atastahili kupewa msamaha baada ya miaka mitatu na miezi minane, ingawa Kardinali huyo anaweza bado kuiomba mahakama ya juu ya Australia kusikiliza rufaa zaidi. Pell ndiye kiongozi wa juu zaidi wa Kikatoliki kutiwa hatiani kwa makosa ya udhalilishaji wa watoto kingono, na kuifanya kesi yake pamoja na hukumu ya jana kuwa  uthibitisho kwa waumini na makundi ya wahanga kote duniani. Kardinali Pell alisaidia huko nyuma kuwachagua mapapa, alisimamia hazina ya Vatican na alishiriki katika uitikiaji wa Kanisa la Australia juu ya madai ya udhalilishaji wa kingono dhidi ya watoto. Mawakili wa Pell waliainisha vipingamizi 13 dhidi ya hatia zake, na kutilia shaka kila kitu kuanzia uwezekano wa kimwili wa Pell kuvua majojo yake kumbaka mvulana, hadi kwenye uaminifu wa shahidi mkuu. Kesi hiyo haikuwa ya kawaida kwa sababu ilitegemea zaidi ushahidi wa mhanga pekee aliesalia hai. Wawili kati ya majaji wamemwelezea mhanga kama shahidi mwenye heshima ambaye hakuwa muongo, asie na njozi na shahidi wa ukweli. Mmoja wa wahanga wa Pell alitoa maoni yake katika taarifa iliyosomwa na wakili wake, Vivian Waller, baada ya hukumu ya mahakama dhidi ya rufaa ya Pell. “Nimetulizwa na uamuzi wa mahakama ya rufaa. Ni miaka minne sasa tangu niliporipoti polisi. Mchakato wa jinai unachosha. “ Safari hiyo imenipeleka maeneo mengi, ambayo nilihofia kwamba nisingeweza kurejea. Lakini nashukuru kwamba mahakama imempa Pell fursa ya kupinga mashtaka, na kila fursa ya kusikilizwa. Natumai tu kwamba sasa yote yameisha.” Wakili wa baba wa mtoto wa pili ambaye alifariki kutokana na kubugia dawa mwaka 2014 amesema alihisi kuondolewa mzigo mzito mabegani kwake. Waziri Mkuu wa Australia Scott Morrison ameelezea huruma kwa wahanga hao, na kusema mahakama imefanya kazi yake, na amesema Kardinali Pell atanyang’anywa nishati yake ya heshima baada ya kushindwa rufaa yake. ### Response: KIMATAIFA ### End

Jana ilikuwa ni siku maalum ya kumbukumbu ya kuzaliwa kwa Mchezaji Bora mara tano wa Dunia Leonel Messi Muargentina huyu anayekipiga kunako klabu ya Barcelona iliyopo katika jimbo la Katalunya. Messi jana ametimiza miaka 32, umri unakwnda lakini miguu yake bado inaita, bado ana uwezo wa kufanya makubwa kuliko hata wachezaji wengi wenye umri mdogo zaidi yake kwa sasa. Ukiachana na jina lake halisi, jina mbadala analotumia Messi ni La Pulga, sasa jina hili halikuja tu hivi hivi bali lilikuwa na chanzo chake. Kwa mujibu wa Zaka Zakazi, La Pulga ni jina la Kihispaniola lenye maana ya Kiroboto, mwandishi mmoja wa habari wa Argentina alimpa Messi jina hilo mwaka 2005 baada ya kufunga mabao mfululizo kwenye La Liga.   Kwanini Kiroboto Ilkuwa ni kwa sababu ya aina yake ya uchezaji na umbo lake. Messi ana umbo dogo sana lakini ana kasi na anaoekana kama anapenyepenya hivi kwa wapinzania kama ambavyo Kiroboto hupenya kwenye mwili wa binadamu. Messi anapokuwa na mpira anaonekana kama ataupoteza lakini atatafuta mbinu ya kuipenya safu ya ulinzi na kuwasambaratisha wapinzani wake kwa kasi ya ajabu na hapo jina hilo likamkaa barabara. Lakini hata hivyo, mwandishi huyo ni kama alilipata jina kutoka mitaa ya Rosario, alikokulia Messi, ambako kwamba tayari alikuwa akilitumia jina hili tangu akiwa mtoto. Katika soka la kitoto la mtaani kwake, Messi alikuwa mchezaji mwenye umbo dogo zaidi kwenye timu yake. Alikuwa na urefu wa 3.6 tu alipokuwa na miaka 9. Alipokuwa na miaka 11, moyo wake ulikuwa sawa na moyo wa mtoto wa miezi 9. Hii ilitokana na kukosa kwa aina fulani ya vimeng’enyo vya kumsaidia mtoto kukua…akamaa na kusababisha wenzake wamuite el nano…yaani kkamtu kafupi sana. Nyumbani kwao napo, ddugu zake wakamuita Pulguita yaani kiroboto mdogo. Yawezekana huku ndiko yule mwandishi alikolipata jina la La Pulga. Akabadilisha kutoka Pulguita (kiroboto mdogo) na kuwa La Pulga (kiroboto). Mwaka 2017, vyombo vya habari vya Hispania vilitaka kumpa jina lingine litakalofunika lile la La Pulga. Baada ya balaa lake dhidi ya Eibar ambapo alifunga mabao 4, vyombo hivyo vikamuita Herculeo. Jina hili lilitokana na kuunganishwa jina lake la Leo na jina la miungu wa kirumi, Hercules. Lakini jina hilo likashindwa kulifinuka lile la La Pulga ambalo linatamba hadi sasa. Credit: Zaka Zakazi

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Jana ilikuwa ni siku maalum ya kumbukumbu ya kuzaliwa kwa Mchezaji Bora mara tano wa Dunia Leonel Messi Muargentina huyu anayekipiga kunako klabu ya Barcelona iliyopo katika jimbo la Katalunya. Messi jana ametimiza miaka 32, umri unakwnda lakini miguu yake bado inaita, bado ana uwezo wa kufanya makubwa kuliko hata wachezaji wengi wenye umri mdogo zaidi yake kwa sasa. Ukiachana na jina lake halisi, jina mbadala analotumia Messi ni La Pulga, sasa jina hili halikuja tu hivi hivi bali lilikuwa na chanzo chake. Kwa mujibu wa Zaka Zakazi, La Pulga ni jina la Kihispaniola lenye maana ya Kiroboto, mwandishi mmoja wa habari wa Argentina alimpa Messi jina hilo mwaka 2005 baada ya kufunga mabao mfululizo kwenye La Liga.   Kwanini Kiroboto Ilkuwa ni kwa sababu ya aina yake ya uchezaji na umbo lake. Messi ana umbo dogo sana lakini ana kasi na anaoekana kama anapenyepenya hivi kwa wapinzania kama ambavyo Kiroboto hupenya kwenye mwili wa binadamu. Messi anapokuwa na mpira anaonekana kama ataupoteza lakini atatafuta mbinu ya kuipenya safu ya ulinzi na kuwasambaratisha wapinzani wake kwa kasi ya ajabu na hapo jina hilo likamkaa barabara. Lakini hata hivyo, mwandishi huyo ni kama alilipata jina kutoka mitaa ya Rosario, alikokulia Messi, ambako kwamba tayari alikuwa akilitumia jina hili tangu akiwa mtoto. Katika soka la kitoto la mtaani kwake, Messi alikuwa mchezaji mwenye umbo dogo zaidi kwenye timu yake. Alikuwa na urefu wa 3.6 tu alipokuwa na miaka 9. Alipokuwa na miaka 11, moyo wake ulikuwa sawa na moyo wa mtoto wa miezi 9. Hii ilitokana na kukosa kwa aina fulani ya vimeng’enyo vya kumsaidia mtoto kukua…akamaa na kusababisha wenzake wamuite el nano…yaani kkamtu kafupi sana. Nyumbani kwao napo, ddugu zake wakamuita Pulguita yaani kiroboto mdogo. Yawezekana huku ndiko yule mwandishi alikolipata jina la La Pulga. Akabadilisha kutoka Pulguita (kiroboto mdogo) na kuwa La Pulga (kiroboto). Mwaka 2017, vyombo vya habari vya Hispania vilitaka kumpa jina lingine litakalofunika lile la La Pulga. Baada ya balaa lake dhidi ya Eibar ambapo alifunga mabao 4, vyombo hivyo vikamuita Herculeo. Jina hili lilitokana na kuunganishwa jina lake la Leo na jina la miungu wa kirumi, Hercules. Lakini jina hilo likashindwa kulifinuka lile la La Pulga ambalo linatamba hadi sasa. Credit: Zaka Zakazi ### Response: MICHEZO ### End

Na KULWA MZEE – DAR ES SALAAM JALADA la kesi ya mauaji ya kukusudia inayomkabili mke wa bilionea, Erasto Msuya, Miriam Mrina na mwenzake limeitwa kwa Mkurugenzi wa Mashtaka (DPP). Hayo yalibainishwa jana katika Mahakama ya Hakimu Mkazi Kisutu, mbele ya Hakimu Mkazi Mkuu, Thomas Simba wakati kesi hiyo ilipokuwa ikitajwa. Wakili wa Serikali, Patrick Mwita alidai mahakamani kwamba upelelezi wa kesi hiyo haujakamilika na jalada limeitwa kwa DPP kwa ajili ya uamuzi wake. Baada ya kusema hayo Mwita aliomba kesi hiyo iahirishwe hadi tarehe nyingine kwa ajili ya kutajwa. Wakili wa utetezi, Peter Kibatala alikubaliana na hoja hizo hivyo mahakama iliahirisha kesi hadi Desemba 11 mwaka huu kwa ajili ya kutajwa. Washtakiwa katika kesi hiyo ni Miriam Mrita na Mfanyabiashara Revocatus Muyella ambapo mara mwisho walifahamishwa kwamba jalada la kesi yao lilishatoka ofisi ya upelelezi Temeke, liko kwa DCI. Washtakiwa wanakabiliwa na kesi ya mauaji namba 5 ya mwaka 2017,  wanadaiwa kumuua kwa makusudi  Dada  wa marehemu bilionea Msuya, Aneth Msuya. Watuhumiwa wanadaiwa kufanya tukio hilo Mei 25, 2016 maeneo ya Kibada, Kigamboni Jijini Dar es Salaam. Kesi hiyo ilipofikishwa mahakamani kwa mara ya kwanza ilikuwa mbele ya Hakimu Mkazi Mwandamizi, Godfrey Mwambapa ikiwa imepewa namba 32, ilifutwa Februari 23, 2016 kwa sababu za kisheria. Baada ya kufutwa washtakiwa walikamatwa tena na kufunguliwa mashtaka upya mashtaka ya mauaji mbele ya Hakimu Simba.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na KULWA MZEE – DAR ES SALAAM JALADA la kesi ya mauaji ya kukusudia inayomkabili mke wa bilionea, Erasto Msuya, Miriam Mrina na mwenzake limeitwa kwa Mkurugenzi wa Mashtaka (DPP). Hayo yalibainishwa jana katika Mahakama ya Hakimu Mkazi Kisutu, mbele ya Hakimu Mkazi Mkuu, Thomas Simba wakati kesi hiyo ilipokuwa ikitajwa. Wakili wa Serikali, Patrick Mwita alidai mahakamani kwamba upelelezi wa kesi hiyo haujakamilika na jalada limeitwa kwa DPP kwa ajili ya uamuzi wake. Baada ya kusema hayo Mwita aliomba kesi hiyo iahirishwe hadi tarehe nyingine kwa ajili ya kutajwa. Wakili wa utetezi, Peter Kibatala alikubaliana na hoja hizo hivyo mahakama iliahirisha kesi hadi Desemba 11 mwaka huu kwa ajili ya kutajwa. Washtakiwa katika kesi hiyo ni Miriam Mrita na Mfanyabiashara Revocatus Muyella ambapo mara mwisho walifahamishwa kwamba jalada la kesi yao lilishatoka ofisi ya upelelezi Temeke, liko kwa DCI. Washtakiwa wanakabiliwa na kesi ya mauaji namba 5 ya mwaka 2017,  wanadaiwa kumuua kwa makusudi  Dada  wa marehemu bilionea Msuya, Aneth Msuya. Watuhumiwa wanadaiwa kufanya tukio hilo Mei 25, 2016 maeneo ya Kibada, Kigamboni Jijini Dar es Salaam. Kesi hiyo ilipofikishwa mahakamani kwa mara ya kwanza ilikuwa mbele ya Hakimu Mkazi Mwandamizi, Godfrey Mwambapa ikiwa imepewa namba 32, ilifutwa Februari 23, 2016 kwa sababu za kisheria. Baada ya kufutwa washtakiwa walikamatwa tena na kufunguliwa mashtaka upya mashtaka ya mauaji mbele ya Hakimu Simba. ### Response: KITAIFA ### End

Wasanii hao walisema hayo walipozungumza na gazeti hili kwa nyakati tofauti baada ya kumalizika kwa semina iliyolenga kuwaelimisha zaidi wasanii kuhusiana na utaratibu mpya wa kulipwa fedha na wamiliki wa vyombo vya habari pindi nyimbo zao zinapochezwa na vituo vya redio mwishoni mwa wiki iliyopita.Kwa upande wake mwimbaji Maua Sama alisema kuwa amekuwa akisikia sifa za Rais Magufuli kila kona kwa namna ambavyo amekuwa akifanya maamuzi yenye tija endelevu.Alisema kuwa kwa utendaji huo ana imani kuwa Rais anaweza kutatua kero za uharamia uliokithiri katika kazi za wasanii. Pia alisema kuwa ana imani kuwa Rais Magufuli anaweza kuifikisha sekta ya sanaa katika ngazi ya juu zaidi hasa kama akiambiwa kile ambacho kinakwamisha sekta hiyo na kuongozwa juu ya nini kifanyike.Alisema kuwa mbali na kero ya uharamia katika sanaa lakini pia kumekuwa na hali ya kushindwa kuiimarisha mianya ya kipato cha wasanii kwa kuifanya kazi hiyo kuwa kazi rasmi.Pia alisema kuwa wasanii wanaweza kuongeza pato la taifa kwa kuwa kwanza wanauza kwa vijana zaidi kazi zao za sanaa na pili wanatumia lugha ambayo inafahamika kwa nchi nyingi za Afrika hivyo mikakati mizuri ikiwekwa itasaidia kuiendeleza sekta hiyo kwa faida ya nchi na wasanii.Kwa upande wake msanii Elias Barnaba alisema kuwa kinachotakiwa ni wadau wa sanaa kupitia mashirikisho yao kumpelekea Rais Magufuli mapendekezo yao kuhusiana na nini kifanyike ili ashushe rungu lake.“Sisi kama wasanii tuna shauku kubwa ya kuona kama vile serikali ambavyo imeanza kushugulikia elimu ambapo kwa sasa ni hadi kidato cha nne bure, au vile kwenye afya na hata kule bandarini alivyotoa uamuzi mzuri, ni imani yangu kuwa akielekezwa tu wapi pa kuanzia ni imani yangu katika kutatua kero za sekta ya sanaa basi kazi ataifanya vyema,”alisema Barnaba.Hivi karibuni serikali ilitoa agizo kwa wamiliki wa vyombo vya habari kuhakikisha kuwa wanawalipa wasanii ambao nyimbo zao zinatumiwa kwenye redio ama kwenye vituo vyao vya runinga.Maofisa wa Chama cha Hakimiliki Tanzania (COSOTA) kwa kushirikiana na Copyright Management East Africa (CMEA) walizungumza na wasanii pamoja na wadau kuhusiana na mpango huo na kuwaelekeza namna utakavyofanya kazi.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Wasanii hao walisema hayo walipozungumza na gazeti hili kwa nyakati tofauti baada ya kumalizika kwa semina iliyolenga kuwaelimisha zaidi wasanii kuhusiana na utaratibu mpya wa kulipwa fedha na wamiliki wa vyombo vya habari pindi nyimbo zao zinapochezwa na vituo vya redio mwishoni mwa wiki iliyopita.Kwa upande wake mwimbaji Maua Sama alisema kuwa amekuwa akisikia sifa za Rais Magufuli kila kona kwa namna ambavyo amekuwa akifanya maamuzi yenye tija endelevu.Alisema kuwa kwa utendaji huo ana imani kuwa Rais anaweza kutatua kero za uharamia uliokithiri katika kazi za wasanii. Pia alisema kuwa ana imani kuwa Rais Magufuli anaweza kuifikisha sekta ya sanaa katika ngazi ya juu zaidi hasa kama akiambiwa kile ambacho kinakwamisha sekta hiyo na kuongozwa juu ya nini kifanyike.Alisema kuwa mbali na kero ya uharamia katika sanaa lakini pia kumekuwa na hali ya kushindwa kuiimarisha mianya ya kipato cha wasanii kwa kuifanya kazi hiyo kuwa kazi rasmi.Pia alisema kuwa wasanii wanaweza kuongeza pato la taifa kwa kuwa kwanza wanauza kwa vijana zaidi kazi zao za sanaa na pili wanatumia lugha ambayo inafahamika kwa nchi nyingi za Afrika hivyo mikakati mizuri ikiwekwa itasaidia kuiendeleza sekta hiyo kwa faida ya nchi na wasanii.Kwa upande wake msanii Elias Barnaba alisema kuwa kinachotakiwa ni wadau wa sanaa kupitia mashirikisho yao kumpelekea Rais Magufuli mapendekezo yao kuhusiana na nini kifanyike ili ashushe rungu lake.“Sisi kama wasanii tuna shauku kubwa ya kuona kama vile serikali ambavyo imeanza kushugulikia elimu ambapo kwa sasa ni hadi kidato cha nne bure, au vile kwenye afya na hata kule bandarini alivyotoa uamuzi mzuri, ni imani yangu kuwa akielekezwa tu wapi pa kuanzia ni imani yangu katika kutatua kero za sekta ya sanaa basi kazi ataifanya vyema,”alisema Barnaba.Hivi karibuni serikali ilitoa agizo kwa wamiliki wa vyombo vya habari kuhakikisha kuwa wanawalipa wasanii ambao nyimbo zao zinatumiwa kwenye redio ama kwenye vituo vyao vya runinga.Maofisa wa Chama cha Hakimiliki Tanzania (COSOTA) kwa kushirikiana na Copyright Management East Africa (CMEA) walizungumza na wasanii pamoja na wadau kuhusiana na mpango huo na kuwaelekeza namna utakavyofanya kazi. ### Response: MICHEZO ### End

NA JESSCA NANGAWE MWANADADA anayefanya vyema kwenye kiwanda cha burudani nchini, Faustina Mfinanga, maarufu kwa jina la Nandy ameweka wazi kuwa ametumia zaidi ya milioni 100 kukamilisha mjengo wake mpya. Nandy ambaye kwa kiasi kikubwa muziki umeweza kumlipa amefunguka kuwa alikua akijibana ili kutimiza ndoto yake ya kumiliki nyumba baada ya kuwajengea wazazi wake. Alisema pamoja na ugumu wa upatikanaji wa fedha kwa wakati mmoja lakini alikua akikusanya kile kidogo anachopata na kisha kupeleka kwenye ujenzi ambao ametumia muda mrefu kuujenga. “Baada ya kuwajengea wazazi wangu na mimi nilitamani niwe na nyumba yangu, ilikua ni ndoto ya muda mrefu, nashukuru sasa imekamilika, nimetumia fedha nyingi zaidi ya milioni 100,” alisema Nandy. Mbali na msanii Nandy, baadhi ya mastaa kwa sasa wameonekana kufanya maendeleo makubwa kupitia muziki wao kwa kumiliki nyumba zenye thamani kubwa kama vile Shilole, Shetta, Nay wa Mitego, Kitale na wengine wengi.

BURUDANI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NA JESSCA NANGAWE MWANADADA anayefanya vyema kwenye kiwanda cha burudani nchini, Faustina Mfinanga, maarufu kwa jina la Nandy ameweka wazi kuwa ametumia zaidi ya milioni 100 kukamilisha mjengo wake mpya. Nandy ambaye kwa kiasi kikubwa muziki umeweza kumlipa amefunguka kuwa alikua akijibana ili kutimiza ndoto yake ya kumiliki nyumba baada ya kuwajengea wazazi wake. Alisema pamoja na ugumu wa upatikanaji wa fedha kwa wakati mmoja lakini alikua akikusanya kile kidogo anachopata na kisha kupeleka kwenye ujenzi ambao ametumia muda mrefu kuujenga. “Baada ya kuwajengea wazazi wangu na mimi nilitamani niwe na nyumba yangu, ilikua ni ndoto ya muda mrefu, nashukuru sasa imekamilika, nimetumia fedha nyingi zaidi ya milioni 100,” alisema Nandy. Mbali na msanii Nandy, baadhi ya mastaa kwa sasa wameonekana kufanya maendeleo makubwa kupitia muziki wao kwa kumiliki nyumba zenye thamani kubwa kama vile Shilole, Shetta, Nay wa Mitego, Kitale na wengine wengi. ### Response: BURUDANI ### End

SEOUL, KOREA KUSINI KIONGOZI wa Korea Kaskazini Kim Jong Un ameripotiwa kuwa katika hali nzuri ya kiafya. Moon Chung In ambaye ni mmoja wa washauri wa usalama wa Rais wa Korea Kusini, Moon Jae-in  amesema kiongozi huyo wa Korea Kaskazini amekuwa katika mji wa Wonsana tangu Aprili 13 na hajafanya ziara nyingi kama ilivyo ada yake. Alisema kuwa Kim yuko salama kinyume na uvumi kuwa amefariki dunia. Hata hivyo, picha za satelaiti zimeonyesha treni inayodhaniwa kuwa ni ya kiongozi huyo ikiwa imeegeshwa kwenye makazi yake yaliyoko pwani ya mashariki mwa nchi hiyo tangu wiki iliyopita. Picha hizo za satelaiti zilizochapishwa na tovuti ya 38 North ambayo ni maalumu kwa masomo kuhusu Korea Kaskazini, hata hivyo hazielezi chochote kuhusu matatizo ya kiafya ya Kim, lakini zinaendeleza taarifa za kiintelijensia za Korea Kusini kwamba yuko nje ya mji mkuu, Pyongyang. Uvumi kuhusu hali yake ya kiafya, kwa sehemu kubwa umesababishwa na kutoonekana kwake hadharani kwa kipindi kirefu.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- SEOUL, KOREA KUSINI KIONGOZI wa Korea Kaskazini Kim Jong Un ameripotiwa kuwa katika hali nzuri ya kiafya. Moon Chung In ambaye ni mmoja wa washauri wa usalama wa Rais wa Korea Kusini, Moon Jae-in  amesema kiongozi huyo wa Korea Kaskazini amekuwa katika mji wa Wonsana tangu Aprili 13 na hajafanya ziara nyingi kama ilivyo ada yake. Alisema kuwa Kim yuko salama kinyume na uvumi kuwa amefariki dunia. Hata hivyo, picha za satelaiti zimeonyesha treni inayodhaniwa kuwa ni ya kiongozi huyo ikiwa imeegeshwa kwenye makazi yake yaliyoko pwani ya mashariki mwa nchi hiyo tangu wiki iliyopita. Picha hizo za satelaiti zilizochapishwa na tovuti ya 38 North ambayo ni maalumu kwa masomo kuhusu Korea Kaskazini, hata hivyo hazielezi chochote kuhusu matatizo ya kiafya ya Kim, lakini zinaendeleza taarifa za kiintelijensia za Korea Kusini kwamba yuko nje ya mji mkuu, Pyongyang. Uvumi kuhusu hali yake ya kiafya, kwa sehemu kubwa umesababishwa na kutoonekana kwake hadharani kwa kipindi kirefu. ### Response: KIMATAIFA ### End

KAMPUNI ya Sukari ya Kilombero (KSC) imesema mpango wa Taasisi ya Kuendeleza Kilimo Nyanda za Juu Kusini mwa Tanzania (SAGCOT), kuanza kutekelezwa wilayani Kilombero mkoani Morogoro, utawajengea uwezo zaidi wakulima wa miwa kulima kibiashara sambamba na kuongeza uzalishaji.Hayo yalisemwa na Mkurugenzi wa Mawasiliano KSC, Joseph Rugaimukamu wakati wa uzinduzi wa Kongani mpya ya Kilombero inayoratibiwa na SAGCOT, uliohudhuriwa na wadau wa kilimo, wafanyabiashara na kampuni binafsi.Uzinduzi huo ulifanywa na Waziri wa Kilimo, Japhet Hasunga. Rugaimukamu alisema KSC inavutiwa na jitihada zinazofanywa na serikali kuboresha mazingira ya kilimo kwa wakulima wadogo na kulinda bidhaa za viwanda vya ndani, ambavyo uwekezaji wake unanufaisha jamii za wakulima kwa kuwauzia malighafi.Mpango wa SAGCOT unalenga kupanua zaidi mnyororo wa thamani kwenye bidhaa za kilimo, ikiwemo kushughulikia changamoto za lishe, usalama wa chakula, kujenga misingi imara ya kiuchumi kwa wakulima wadogo, kuwaunganisha wakulima kwenye masoko na kuhamasisha kilimo cha tija.Ofisa Mtendaji Mkuu wa SAGCOT, Godfrey Kirenga, alisema uzinduzi wa Kongani ya Kilombero ni fursa pekee za kuimarisha ushirikiano kati ya sekta za umma na sekta binafsi katika kuleta mapinduzi katika sekta ya kilimo, ambayo yatawezesha kuongeza uzalishaji na uwepo wa masoko ya uhakika wa mazao ya wakulima hususani wakulima wadogo.Kirenga alisema mradi huo unalenga ifikapo mwaka 2030 wawe wamewezesha uwekezaji inaofikia dola za Marekani bilioni 3.5, ambapo kati ya hizo dola bilioni 2.1 ziwe zimetoka katika uwekezaji wa sekta binafsi na dola bilioni 1.4 zitoke kwenye sekta ya umma.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- KAMPUNI ya Sukari ya Kilombero (KSC) imesema mpango wa Taasisi ya Kuendeleza Kilimo Nyanda za Juu Kusini mwa Tanzania (SAGCOT), kuanza kutekelezwa wilayani Kilombero mkoani Morogoro, utawajengea uwezo zaidi wakulima wa miwa kulima kibiashara sambamba na kuongeza uzalishaji.Hayo yalisemwa na Mkurugenzi wa Mawasiliano KSC, Joseph Rugaimukamu wakati wa uzinduzi wa Kongani mpya ya Kilombero inayoratibiwa na SAGCOT, uliohudhuriwa na wadau wa kilimo, wafanyabiashara na kampuni binafsi.Uzinduzi huo ulifanywa na Waziri wa Kilimo, Japhet Hasunga. Rugaimukamu alisema KSC inavutiwa na jitihada zinazofanywa na serikali kuboresha mazingira ya kilimo kwa wakulima wadogo na kulinda bidhaa za viwanda vya ndani, ambavyo uwekezaji wake unanufaisha jamii za wakulima kwa kuwauzia malighafi.Mpango wa SAGCOT unalenga kupanua zaidi mnyororo wa thamani kwenye bidhaa za kilimo, ikiwemo kushughulikia changamoto za lishe, usalama wa chakula, kujenga misingi imara ya kiuchumi kwa wakulima wadogo, kuwaunganisha wakulima kwenye masoko na kuhamasisha kilimo cha tija.Ofisa Mtendaji Mkuu wa SAGCOT, Godfrey Kirenga, alisema uzinduzi wa Kongani ya Kilombero ni fursa pekee za kuimarisha ushirikiano kati ya sekta za umma na sekta binafsi katika kuleta mapinduzi katika sekta ya kilimo, ambayo yatawezesha kuongeza uzalishaji na uwepo wa masoko ya uhakika wa mazao ya wakulima hususani wakulima wadogo.Kirenga alisema mradi huo unalenga ifikapo mwaka 2030 wawe wamewezesha uwekezaji inaofikia dola za Marekani bilioni 3.5, ambapo kati ya hizo dola bilioni 2.1 ziwe zimetoka katika uwekezaji wa sekta binafsi na dola bilioni 1.4 zitoke kwenye sekta ya umma. ### Response: KITAIFA ### End

Katika mchezo huo Friends Rangers ilipata bao lake pekee katika kipindi cha kwanza dakika ya tisa ambalo lilifungwa na Idd Mandojo.Akizungumzia michezo hiyo, Mratibu Shafii Dauda alisema kuwa mashindano hayo yamekuwa ni chachu ya mpira kwenye jiji la Dar es Salaam kwani wachezaji wengi wamepata ajira.“Ndondo Cup imetoa ajira kwa vijana wengi Dar es Salaam jambo ambalo litasaidia kukuza vipaji vyao pamoja na kuwapatia ajira,” alisema Shafii.Timu nyingine zilizofanikiwa kutinga hatua ya nusu fainali mpaka sasa ni Faru Jeuri, Makumba FC na Friends Rangers ambapo anasubiriwa mshindi wa mchezo kati ya Burudani FC dhidi ya Kauzu FC ili kukamilisha idadi ya timu nne zitakazocheza nusu fainali ya msimu huu.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Katika mchezo huo Friends Rangers ilipata bao lake pekee katika kipindi cha kwanza dakika ya tisa ambalo lilifungwa na Idd Mandojo.Akizungumzia michezo hiyo, Mratibu Shafii Dauda alisema kuwa mashindano hayo yamekuwa ni chachu ya mpira kwenye jiji la Dar es Salaam kwani wachezaji wengi wamepata ajira.“Ndondo Cup imetoa ajira kwa vijana wengi Dar es Salaam jambo ambalo litasaidia kukuza vipaji vyao pamoja na kuwapatia ajira,” alisema Shafii.Timu nyingine zilizofanikiwa kutinga hatua ya nusu fainali mpaka sasa ni Faru Jeuri, Makumba FC na Friends Rangers ambapo anasubiriwa mshindi wa mchezo kati ya Burudani FC dhidi ya Kauzu FC ili kukamilisha idadi ya timu nne zitakazocheza nusu fainali ya msimu huu. ### Response: MICHEZO ### End

Na THERESIA GASPER-DAR ES SALAAM KOCHA wa Yanga, George Lwandamina, anatarajia kumtumia kiungo, Said Makapu, kama mbadala wa Papy Tshishimbi, wakati timu hiyo itakapoivaa Mtibwa Sugar kesho. Pambano hilo la Ligi Kuu Tanzania Bara kati ya Yanga na Mtibwa litapigwa kwenye Uwanja wa Uhuru, Dar es Salaam. Katika mchezo huo, Yanga itakosa huduma ya Tshishimbi ambaye atakuwa anatumikia adhabu ya kukosa mchezo mmoja kutokana na kuwa na kadi tatu za njano. Hiyo itakuwa mara ya kwanza kwa Makapu kucheza pambano la Ligi Kuu msimu huu kama Makapu atapata fursa ya kuivaa Mtibwa kesho. Kiungo huyo raia wa Jamhuri ya Kidemokrasi ya Kongo (DRC), amekuwa nguzo muhimu ya Yanga akitumika kama kiungo mkabaji tangu alipojiunga wakati wa dirisha la usajili la msimu huu akitokea Mbambane Swallows ya nchini Swaziland. Katika mazoezi yaliyofanyika jana Uwanja wa Uhuru, Lwandamina alimpanga Makapu akigawa vikosi viwili, huku Makapu akitupwa kile kilichojumuisha nyota muhimu wa timu hiyo ambao wamekuwa wakianza katika mechi mbalimbali. Kikosi kilichoonekana cha kwanza kwa kuangalia mechi za timu hiyo zilizopita kilikuwa na Donald Ngoma, Ibrahim Ajib, Obrey Chirwa, Juma Makapu, Raphael Daud, Juma Abdul, Makapu, Pius Buswita, Juma Abdul, Andrew Vincent ‘Dante’, Kelvin Yondani na Beno Kakolanya. Kingine kiliundwa na Matheo Antony, Emmanuel Martin, Baruan Akilimali, Pato Ngonyani, Nadir Haroub ‘Cannavaro’, Juma Mahadhi, Yusuph Mhilu,  Tshishimbi, Mwinyi Haji, Abdallah Shaibu ‘Ninja’ na Ramadhani Kabwili. Vikosi hivyo vilicheza bonge la mechi, ambapo kile cha akina Makapu kiliibuka na ushindi wa mabao 2-0 yaliyowekwa wavuni na Ajib. Yanga inakamata nafasi ya sita kwenye msimamo wa Ligi Kuu, ikiwa imejikusanyia pointi nane sawa na timu za Simba na Singida United, lakini zikitofautiana kwa idadi ya mabao ya kufunga na kufungwa. Imevuna pointi hizo baada ya kushuka dimbani mara nne na kufanikiwa kushinda mechi mbili na kutoka sare mbili. Mtibwa itakayoumana na Yanga kesho inakamata usukani wa ligi hiyo ikiwa na pointi 10, ilizozipata baada ya kushinda  michezo mitatu na sare moja.  

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na THERESIA GASPER-DAR ES SALAAM KOCHA wa Yanga, George Lwandamina, anatarajia kumtumia kiungo, Said Makapu, kama mbadala wa Papy Tshishimbi, wakati timu hiyo itakapoivaa Mtibwa Sugar kesho. Pambano hilo la Ligi Kuu Tanzania Bara kati ya Yanga na Mtibwa litapigwa kwenye Uwanja wa Uhuru, Dar es Salaam. Katika mchezo huo, Yanga itakosa huduma ya Tshishimbi ambaye atakuwa anatumikia adhabu ya kukosa mchezo mmoja kutokana na kuwa na kadi tatu za njano. Hiyo itakuwa mara ya kwanza kwa Makapu kucheza pambano la Ligi Kuu msimu huu kama Makapu atapata fursa ya kuivaa Mtibwa kesho. Kiungo huyo raia wa Jamhuri ya Kidemokrasi ya Kongo (DRC), amekuwa nguzo muhimu ya Yanga akitumika kama kiungo mkabaji tangu alipojiunga wakati wa dirisha la usajili la msimu huu akitokea Mbambane Swallows ya nchini Swaziland. Katika mazoezi yaliyofanyika jana Uwanja wa Uhuru, Lwandamina alimpanga Makapu akigawa vikosi viwili, huku Makapu akitupwa kile kilichojumuisha nyota muhimu wa timu hiyo ambao wamekuwa wakianza katika mechi mbalimbali. Kikosi kilichoonekana cha kwanza kwa kuangalia mechi za timu hiyo zilizopita kilikuwa na Donald Ngoma, Ibrahim Ajib, Obrey Chirwa, Juma Makapu, Raphael Daud, Juma Abdul, Makapu, Pius Buswita, Juma Abdul, Andrew Vincent ‘Dante’, Kelvin Yondani na Beno Kakolanya. Kingine kiliundwa na Matheo Antony, Emmanuel Martin, Baruan Akilimali, Pato Ngonyani, Nadir Haroub ‘Cannavaro’, Juma Mahadhi, Yusuph Mhilu,  Tshishimbi, Mwinyi Haji, Abdallah Shaibu ‘Ninja’ na Ramadhani Kabwili. Vikosi hivyo vilicheza bonge la mechi, ambapo kile cha akina Makapu kiliibuka na ushindi wa mabao 2-0 yaliyowekwa wavuni na Ajib. Yanga inakamata nafasi ya sita kwenye msimamo wa Ligi Kuu, ikiwa imejikusanyia pointi nane sawa na timu za Simba na Singida United, lakini zikitofautiana kwa idadi ya mabao ya kufunga na kufungwa. Imevuna pointi hizo baada ya kushuka dimbani mara nne na kufanikiwa kushinda mechi mbili na kutoka sare mbili. Mtibwa itakayoumana na Yanga kesho inakamata usukani wa ligi hiyo ikiwa na pointi 10, ilizozipata baada ya kushinda  michezo mitatu na sare moja.   ### Response: MICHEZO ### End

Juzi Stars ilipoteza kwa mara ya pili mfululizo dhidi ya miamba hiyo ya Afrika ukiwa ni mchezo wa kirafiki wa Kimataifa uliopo kwenye kalenda ya FIFA, Shirikisho la Kimataifa la Soka.Akizungumza kwa njia ya mtandao kutoka Algeria, ambako mechi hiyo ilipochezwa, Samatta alikiri kuwa matokeo hayo ni mabaya kwao lakini akasema watajitahidi kupambana ili kufanya vizuri kwenye mechi zijazo ikiwemo ile ya DR Congo watakayocheza Jumanne ijayo Uwanja wa Taifa Dar es Salaam.“Ni kweli matokeo siyo mazuri kwetu ingawa lengo letu lilikuwa ushindi lakini Watanzania hawapaswi kukata tamaa kwa sababu tumecheza na timu kubwa Afrika kitu cha msingi waendelee kutusapoti kwani tunaimarisha timu kwa ajili ya kufanya vizuri kwenye michuano ya kufuzu fainali ya Mataifa ya Afrika,” alisema Samatta.Nahodha huyo ambaye anakipiga kwenye klabu ya KRC Genk inayoshiriki Ligi Kuu nchini Ubelgiji alisema pamoja na kupoteza mchezo huo, lakini timu yao ilijitahidi kucheza vizuri na wana matumaini ya kufanya vizuri kwenye mchezo wao mwingine wa kirafiki na Congo.Samatta mbali na kukiri kukutana na timu bora Afrika lakini pia kikosi chao kilitumia baadhi ya wachezaji wapya ambao ndiyo ilikuwa mara yao ya kwanza kuichezea timu hiyo.Kikosi cha Stars kinatarajiwa kuwasili nchini leo tayari kwa ajili ya pambano lake la Jumanne dhidi ya Congo ukiwa ni mchezo wao mwisho wa kirafiki kwa mwezi huu katika kalenda ya FIFA.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Juzi Stars ilipoteza kwa mara ya pili mfululizo dhidi ya miamba hiyo ya Afrika ukiwa ni mchezo wa kirafiki wa Kimataifa uliopo kwenye kalenda ya FIFA, Shirikisho la Kimataifa la Soka.Akizungumza kwa njia ya mtandao kutoka Algeria, ambako mechi hiyo ilipochezwa, Samatta alikiri kuwa matokeo hayo ni mabaya kwao lakini akasema watajitahidi kupambana ili kufanya vizuri kwenye mechi zijazo ikiwemo ile ya DR Congo watakayocheza Jumanne ijayo Uwanja wa Taifa Dar es Salaam.“Ni kweli matokeo siyo mazuri kwetu ingawa lengo letu lilikuwa ushindi lakini Watanzania hawapaswi kukata tamaa kwa sababu tumecheza na timu kubwa Afrika kitu cha msingi waendelee kutusapoti kwani tunaimarisha timu kwa ajili ya kufanya vizuri kwenye michuano ya kufuzu fainali ya Mataifa ya Afrika,” alisema Samatta.Nahodha huyo ambaye anakipiga kwenye klabu ya KRC Genk inayoshiriki Ligi Kuu nchini Ubelgiji alisema pamoja na kupoteza mchezo huo, lakini timu yao ilijitahidi kucheza vizuri na wana matumaini ya kufanya vizuri kwenye mchezo wao mwingine wa kirafiki na Congo.Samatta mbali na kukiri kukutana na timu bora Afrika lakini pia kikosi chao kilitumia baadhi ya wachezaji wapya ambao ndiyo ilikuwa mara yao ya kwanza kuichezea timu hiyo.Kikosi cha Stars kinatarajiwa kuwasili nchini leo tayari kwa ajili ya pambano lake la Jumanne dhidi ya Congo ukiwa ni mchezo wao mwisho wa kirafiki kwa mwezi huu katika kalenda ya FIFA. ### Response: MICHEZO ### End

NYOTA wa timu ya soka ya taifa ya Tanzania (Taifa Stars) na klabu ya Difaa El Jadida ya Morocco, Simon Msuva, amejiunga rasmi na klabu ya Benfi ca inayoshiriki Ligi Kuu ya Ureno kwa mkataba wa miaka mitatu.Taarifa hizo zimethibitishwa na meneja wake, Dk Jonas Tiboroha, aliyekiri Mtanzania huyo kujiunga na miamba hiyo ya nchini Ureno kwa mkataba wa miaka mitatu na atatolewa kwa mkopo kwa Panathonaikosi ya Ugiriki ili aweze kupata uzoefu kabla ya kujiunga na Benfica baadae Julai.“Ni kweli mchezaji Simon Msuva amaejiunga na timu ya Benfica ya Ureno kwa mkataba wa miaka mitatu, lakini kabla ya kuanza kuitumikia timu hiyo anapelekwa kwa mkopo wa miezi sita Panathnaikos ya Ugiriki kupata uzoefu na mazingira ya soka la Ulaya,” alisema Tiboroha.Kabla ya kujiunga na Benifica, Msuva ambaye ni mchezaji wa zamani wa timu ya Yanga alikuwa anaitumikia Difaa El Jadida akionesha kiwango bora kilichowashawishi wamchukue kwenda kuendeleza huduma yake kwa miamba hiyo ya Ureno.Yanga wakati wanamuuza Msuva 2017 kwenda Difaa El Jadida walishauriwa na meneja huyo wamuuze kwa Dola za Marekani 80,000 sawa na Sh milioni 80 ili waweke kipengele cha kupata mgao akiuzwa kwingine (Benfica) ila walikataa na kulipwa Dola 100,000 (Sh milioni 229 ), mbazo zinawatoa kabisa kunufaika na mauzo ya sasa.Simba walipata mgao wa asilimia 10 kutoka TP Mazembe wakati Mbwana Samatta aliposajiliwa na KRC Genk ya Ubelgiji mwaka 2016 na kusababisha African Lyon kucharuka wakidai ni mchezaji wao nao wakihitaji kupewa mgao.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NYOTA wa timu ya soka ya taifa ya Tanzania (Taifa Stars) na klabu ya Difaa El Jadida ya Morocco, Simon Msuva, amejiunga rasmi na klabu ya Benfi ca inayoshiriki Ligi Kuu ya Ureno kwa mkataba wa miaka mitatu.Taarifa hizo zimethibitishwa na meneja wake, Dk Jonas Tiboroha, aliyekiri Mtanzania huyo kujiunga na miamba hiyo ya nchini Ureno kwa mkataba wa miaka mitatu na atatolewa kwa mkopo kwa Panathonaikosi ya Ugiriki ili aweze kupata uzoefu kabla ya kujiunga na Benfica baadae Julai.“Ni kweli mchezaji Simon Msuva amaejiunga na timu ya Benfica ya Ureno kwa mkataba wa miaka mitatu, lakini kabla ya kuanza kuitumikia timu hiyo anapelekwa kwa mkopo wa miezi sita Panathnaikos ya Ugiriki kupata uzoefu na mazingira ya soka la Ulaya,” alisema Tiboroha.Kabla ya kujiunga na Benifica, Msuva ambaye ni mchezaji wa zamani wa timu ya Yanga alikuwa anaitumikia Difaa El Jadida akionesha kiwango bora kilichowashawishi wamchukue kwenda kuendeleza huduma yake kwa miamba hiyo ya Ureno.Yanga wakati wanamuuza Msuva 2017 kwenda Difaa El Jadida walishauriwa na meneja huyo wamuuze kwa Dola za Marekani 80,000 sawa na Sh milioni 80 ili waweke kipengele cha kupata mgao akiuzwa kwingine (Benfica) ila walikataa na kulipwa Dola 100,000 (Sh milioni 229 ), mbazo zinawatoa kabisa kunufaika na mauzo ya sasa.Simba walipata mgao wa asilimia 10 kutoka TP Mazembe wakati Mbwana Samatta aliposajiliwa na KRC Genk ya Ubelgiji mwaka 2016 na kusababisha African Lyon kucharuka wakidai ni mchezaji wao nao wakihitaji kupewa mgao. ### Response: MICHEZO ### End

SEKRETARIETI ya Jumuiya ya Maendeleo ya Nchi za Kusini mwa Afrika (SADC), imekutana kujadili namna wanavyoweza kuboresha usimamizi wa sheria, kufanya utafi ti na namna ya kutoa elimu itakayosaidia kuzuia biashara haramu ya usafi rishaji wa binadamu.Katika warsha ya siku nne iliyoanza jana jijini Dar es Salaam na kukutanisha Kamati za kiwizara za nchi wanachama kutoka mataifa 16 ya jumuiya hiyo, wamepanga kuweka mpango madhubuti wa kutoa elimu, kusaidia waathirika na watoa taarifa za biashara hiyo, kufanya utafiti na kupeana taarifa pamoja na kusimamia sheria zinazokataza biashara hiyo haramu duniani.Akifungua warsha hiyo, Ofisa Mwandamizi wa Teknolojia ya Hawari na Mawasiliano (Tehama) wa Sekretarieti ya SADC, Robin Unuth alisema biashara hiyo haramu bado imekuwa ikikwamisha usalama ndani ya SADC na kwamba sheria za kukabiliana na changamoto hiyo zinapaswa kutumiwa ipasavyo, huku utaratibu wa kimawasiliano ulio bora ukitafutwa ili kuuondokana na biashara hiyo.“Sheria zipo, zinapaswa kufuatwa lakini hazitoshi, kamati za kiwizara za nchi wanachama zilikutana kujadili kuhusu jinsi gani zitashirikiana kukabiliana na changamoto hizo kwenye mkutano uliofanyika Julai mwaka, Kwenye mkutano huo, tulipanga kuweka mpango madhubuti kutoa elimu, kusaidia waathirika na watoa taarifa, kufanya utafiti na kupeana taarifa pamoja na kusimamia sheria zinazokataza biashara hiyo haramu duniani na sasa tunataka kuona ni kwa njia gani tunaweza kutekeleza mipango na tafiti hizo kwenye nchi mbalimbali,” alisema.Mkurugenzi wa Idara ya Ushiriano wa Kikanda wa Wizara ya Mambo ya Nje, Balozi Innocent Shiyo alisema kuwa warsha hiyo inaangalia zaidi biashara haramu ya binadamu kama miongoni mwa biashara haramu duniani kwa sasa. Alisema, “Kuna biashara kuu tatu haramu kubwa zaidi duniani nazo ni biashara ya silaha, dawa za kulevya na biashara ya binadamu.Kwa upande wake, Katibu wa Sekretarieti ya Kuzuia Biashara Haramu ya Usafirishaji Binadamu, Seperatus Fella alisema kuwa warsha hiyo imewakutanisha viongozi na maofisa kutoka mataifa mbalimbali ili kuweka nguvu katika kuhakikisha kuwa biashara hiyo haramu inatokomea. Naye, Mkuu wa Kitengo cha Kudhibiti Biashara ya Binadamu wa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo(DRC), Ditunga Joseph alisema nchini kwake kuna changamoto kubwa ya biashara ambayo imekuwa ikichangiwa na kukosekana kwa amani.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- SEKRETARIETI ya Jumuiya ya Maendeleo ya Nchi za Kusini mwa Afrika (SADC), imekutana kujadili namna wanavyoweza kuboresha usimamizi wa sheria, kufanya utafi ti na namna ya kutoa elimu itakayosaidia kuzuia biashara haramu ya usafi rishaji wa binadamu.Katika warsha ya siku nne iliyoanza jana jijini Dar es Salaam na kukutanisha Kamati za kiwizara za nchi wanachama kutoka mataifa 16 ya jumuiya hiyo, wamepanga kuweka mpango madhubuti wa kutoa elimu, kusaidia waathirika na watoa taarifa za biashara hiyo, kufanya utafiti na kupeana taarifa pamoja na kusimamia sheria zinazokataza biashara hiyo haramu duniani.Akifungua warsha hiyo, Ofisa Mwandamizi wa Teknolojia ya Hawari na Mawasiliano (Tehama) wa Sekretarieti ya SADC, Robin Unuth alisema biashara hiyo haramu bado imekuwa ikikwamisha usalama ndani ya SADC na kwamba sheria za kukabiliana na changamoto hiyo zinapaswa kutumiwa ipasavyo, huku utaratibu wa kimawasiliano ulio bora ukitafutwa ili kuuondokana na biashara hiyo.“Sheria zipo, zinapaswa kufuatwa lakini hazitoshi, kamati za kiwizara za nchi wanachama zilikutana kujadili kuhusu jinsi gani zitashirikiana kukabiliana na changamoto hizo kwenye mkutano uliofanyika Julai mwaka, Kwenye mkutano huo, tulipanga kuweka mpango madhubuti kutoa elimu, kusaidia waathirika na watoa taarifa, kufanya utafiti na kupeana taarifa pamoja na kusimamia sheria zinazokataza biashara hiyo haramu duniani na sasa tunataka kuona ni kwa njia gani tunaweza kutekeleza mipango na tafiti hizo kwenye nchi mbalimbali,” alisema.Mkurugenzi wa Idara ya Ushiriano wa Kikanda wa Wizara ya Mambo ya Nje, Balozi Innocent Shiyo alisema kuwa warsha hiyo inaangalia zaidi biashara haramu ya binadamu kama miongoni mwa biashara haramu duniani kwa sasa. Alisema, “Kuna biashara kuu tatu haramu kubwa zaidi duniani nazo ni biashara ya silaha, dawa za kulevya na biashara ya binadamu.Kwa upande wake, Katibu wa Sekretarieti ya Kuzuia Biashara Haramu ya Usafirishaji Binadamu, Seperatus Fella alisema kuwa warsha hiyo imewakutanisha viongozi na maofisa kutoka mataifa mbalimbali ili kuweka nguvu katika kuhakikisha kuwa biashara hiyo haramu inatokomea. Naye, Mkuu wa Kitengo cha Kudhibiti Biashara ya Binadamu wa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo(DRC), Ditunga Joseph alisema nchini kwake kuna changamoto kubwa ya biashara ambayo imekuwa ikichangiwa na kukosekana kwa amani. ### Response: KITAIFA ### End

WANANCHI na wakazi wa Halmashauri ya Manispaa ya Mtwara Mikindani, wameishukuru serikali kuboresha sekta ya afya na kuhakikisha dawa na vifaa tiba vinapatikana kwa wakati.Wakizungumza wilayani Mtwara jana katika ziara ya watendaji wa MSD kwa wateja, wananchi walisema hatua ya serikali kuimarisha sekta ya afya katika upatikanaji wa dawa na vifaa tiba imegusa maisha ya wananchi wa hali ya chini wenye mahitaji makubwa ya maisha. Bakari Dadi, mkazi wa kijiji cha Pachota alisema wamesahau kununua dawa maduka binafsi.“Katika maisha hakuna kitu kizuri kama kuboresha afya za wananchi wako. Serikali hii imefanikiwa. Tunapata matibabu, dawa vifaa na vipimo kwa uhakika. Zamani ilikuwa ukiumwa kidogo wenye heka wanaenda mjini,” alisema.Furaha Masanja, mkazi wa kijiji cha Msijute alisema wanajisikia furaha kupata huduma zote. Mjumbe wa Kamati ya afya zahanati ya Rwehu, Salum Chimbioka, alisema jana mabadiliko yamefanyika ya kisera na utendaji sekta ya afya.Alisema awali kulikuwa na changamoto nyingi katika upatikanaji wa dawa na vifaa tiba. “Ilifikia hatua waganga wanagawana dawa kama karanga. Sasa hakuna anayethubutu, kuna nidhamu, usimamizi mzuri na malalamiko ya wananchi yamepungua, wanapata dawa, “ alisema.Mganga Mkuu wa Manispaa ya Mtwara, Dk Joseph Kisala, alisema mafanikio hayo yamefanya dawa, vifaa tiba kufikia asilimia 97. Alisema matumizi ya mfumo wa teknolojia ujulikanao ‘MSD customer Portal’ yamechochea ubora wa huduma kwani vituo vya afya, zahanati na hospitali wanaagiza dawa,vifaa tiba na vitendanishi na kujua taarifa, bei na taratibu.Katibu Tawala wa Mkoa wa Mtwara, Jully Maleko alisifu MSD kuboresha mifumo ya utendaji na kudhibiti mianya ya upotevu wa dawa na vifaa tiba hali iliyochochea upafikanaji wa dawa kufikia asilimia 97 mkoani humo. Mfamasia wa Mkoa huo, Boniface Magige alisema changamoto kubwa sasa ni ukusanyaji fedha vituoni wakipeleka dawa.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WANANCHI na wakazi wa Halmashauri ya Manispaa ya Mtwara Mikindani, wameishukuru serikali kuboresha sekta ya afya na kuhakikisha dawa na vifaa tiba vinapatikana kwa wakati.Wakizungumza wilayani Mtwara jana katika ziara ya watendaji wa MSD kwa wateja, wananchi walisema hatua ya serikali kuimarisha sekta ya afya katika upatikanaji wa dawa na vifaa tiba imegusa maisha ya wananchi wa hali ya chini wenye mahitaji makubwa ya maisha. Bakari Dadi, mkazi wa kijiji cha Pachota alisema wamesahau kununua dawa maduka binafsi.“Katika maisha hakuna kitu kizuri kama kuboresha afya za wananchi wako. Serikali hii imefanikiwa. Tunapata matibabu, dawa vifaa na vipimo kwa uhakika. Zamani ilikuwa ukiumwa kidogo wenye heka wanaenda mjini,” alisema.Furaha Masanja, mkazi wa kijiji cha Msijute alisema wanajisikia furaha kupata huduma zote. Mjumbe wa Kamati ya afya zahanati ya Rwehu, Salum Chimbioka, alisema jana mabadiliko yamefanyika ya kisera na utendaji sekta ya afya.Alisema awali kulikuwa na changamoto nyingi katika upatikanaji wa dawa na vifaa tiba. “Ilifikia hatua waganga wanagawana dawa kama karanga. Sasa hakuna anayethubutu, kuna nidhamu, usimamizi mzuri na malalamiko ya wananchi yamepungua, wanapata dawa, “ alisema.Mganga Mkuu wa Manispaa ya Mtwara, Dk Joseph Kisala, alisema mafanikio hayo yamefanya dawa, vifaa tiba kufikia asilimia 97. Alisema matumizi ya mfumo wa teknolojia ujulikanao ‘MSD customer Portal’ yamechochea ubora wa huduma kwani vituo vya afya, zahanati na hospitali wanaagiza dawa,vifaa tiba na vitendanishi na kujua taarifa, bei na taratibu.Katibu Tawala wa Mkoa wa Mtwara, Jully Maleko alisifu MSD kuboresha mifumo ya utendaji na kudhibiti mianya ya upotevu wa dawa na vifaa tiba hali iliyochochea upafikanaji wa dawa kufikia asilimia 97 mkoani humo. Mfamasia wa Mkoa huo, Boniface Magige alisema changamoto kubwa sasa ni ukusanyaji fedha vituoni wakipeleka dawa. ### Response: KITAIFA ### End

NAIBU Waziri wa Mambo ya Ndani ya Nchi, Hamad Yusuf Masauni, amemtaka Mkurugenzi Mkuu wa Mamlaka ya Vitambulisho vya Taifa (Nida), Dk Arnold Kihaule, kuchukua hatua dhidi ya kitengo cha uchunguzi kinacholalamikiwa kuchelewesha kutoa majibu kwenye vituo vya wilaya vya mamlaka hiyo na kuathiri upatikanaji namba za vitambulisho vya taifa kwa wananchi.Alitoa agizo hilo mjini Morogoro juzi, alipotembelea ofisi za Nida kwa ajili ya kuona usajili wa wananchi wa kupata namba za vitambulisho vya taifa kwa ajili ya matumizi mbalimbali hasa kuwawezesha kusajili laini zao za simu kwa alama za vidole. Masauni pia alimtaka mkurugenzi mkuu huyo kufanya tathmini katika wilaya zote za mkoa huo na kuangalia uwezekano wa kuwatumia wanafunzi wa kujitolea wa vyuo vikuu wanaosomea mifumo ya kompyuta na Teknolojia ya Habari na Mawasiliano (Tehama) kusaidia usajili huo.“Lengo ni kuharakisha usajili katika muda wa siku 20 zilizoongezwa na Rais John Magufuli ili watu wanaojitokeza kujisajili waweze kupata kitambulisho cha taifa na kukitumia kwenye kusajili wa laini zao za simu kwa njia ya alama za vidole kabla ya Januari 20,” alisema.Licha ya kukuta msururu mrefu wa wananchi wakipatiwa huduma mbalimbali za kukamilisha usajili wao, baadhi yao walimweleza Naibu Waziri huyo namna usajili huo ulivyo mgumu kutokana na kuchelewa kupata mrejesho wa fomu zao walizojaza muda mrefu ambazo vituo huzipeleka makao makuu ya Nida kwa ajili ya kufanyiwa uchunguzi.“Nimepata malalamiko haya si hapa tu, tayari nimeshazungumza na Mkurugenzi Mkuu wa NIDA kuwa nitafanya ziara makao makuu Januari 2 (leo) ili nipate mrejesho kwenye vituo vya wilaya vya Nida kuhusu ucheleweshaji wa fomu kutoka kitengo cha uchunguzi cha Nida.”“Nitapenda nipate pia mrejesho juu ya utendaji wao wa kazi wa kitengo hiki kutokana na kulalamikiwa kuwa kinacheleweshaa usajili wa namba za kitambulisho cha taifa kwa kushindwa kurejesha majibu kwa wakati ili wananchi wapate uhakika wa taarifa, lazima kitengo hiki kijitathimini kwanza,” alisema.Masauni pia aliwataka watendaji wa Nida na vyombo vingine wakiwamo Idara ya Uhamiaji kufanya kazi ya usajili kwa kuzingatia namna mwananchi anavyokidhi vigezo ili kupata kitambulisho cha taifa.Alipiga marufuku wanasheria binafsi kutumiwa kuidhinisha fomu ya kiapo cha uhalalishaji wa cheti vya kuzaliwa kwa wasiokuwa navyo kutokana na wananchi kulalamika wanatozwa fedha nyingi kulipia na wakati mwingine fomu zao zinapotea mikononi wa watu wa Nida hivyo kulazimika kurudia zoezi hilo zaidi ya mara moja. Alitaka wanasheria wa serikali watumike katika kazi hizo katika ofisi za Nida kwa ajili ya kutoa huduma hiyo.Ofisa wa Nida mkoa huo, James Malimo, alisema changamoto kubwa ni baadhi ya wananchi kujaza fomu zao maeneo tofauti na kufanya mfumo kutowatambua. Alisema baadhi ya watu wamejisajili mara mbili hadi kufikia upigaji picha na kuweka alama za vidole, hivyo fomu zao zinapoingizwa kwenye mfumo wanabainika kuwa wamejisajili mara mbili.Malimo alitaja changamoto nyingine ni kwa watu wenye umri kubwa, wenye ulemavu wa viungo hasa mikono na wananchi wanaojihusisha na kilimo kwa kutumia mikono kuwa vidole vyao ni vigumu kusomeka wakati wa uwekezaji wa alama za vidole, jambo ambalo linafanyiwa kazi na makao makuu ya Nida.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NAIBU Waziri wa Mambo ya Ndani ya Nchi, Hamad Yusuf Masauni, amemtaka Mkurugenzi Mkuu wa Mamlaka ya Vitambulisho vya Taifa (Nida), Dk Arnold Kihaule, kuchukua hatua dhidi ya kitengo cha uchunguzi kinacholalamikiwa kuchelewesha kutoa majibu kwenye vituo vya wilaya vya mamlaka hiyo na kuathiri upatikanaji namba za vitambulisho vya taifa kwa wananchi.Alitoa agizo hilo mjini Morogoro juzi, alipotembelea ofisi za Nida kwa ajili ya kuona usajili wa wananchi wa kupata namba za vitambulisho vya taifa kwa ajili ya matumizi mbalimbali hasa kuwawezesha kusajili laini zao za simu kwa alama za vidole. Masauni pia alimtaka mkurugenzi mkuu huyo kufanya tathmini katika wilaya zote za mkoa huo na kuangalia uwezekano wa kuwatumia wanafunzi wa kujitolea wa vyuo vikuu wanaosomea mifumo ya kompyuta na Teknolojia ya Habari na Mawasiliano (Tehama) kusaidia usajili huo.“Lengo ni kuharakisha usajili katika muda wa siku 20 zilizoongezwa na Rais John Magufuli ili watu wanaojitokeza kujisajili waweze kupata kitambulisho cha taifa na kukitumia kwenye kusajili wa laini zao za simu kwa njia ya alama za vidole kabla ya Januari 20,” alisema.Licha ya kukuta msururu mrefu wa wananchi wakipatiwa huduma mbalimbali za kukamilisha usajili wao, baadhi yao walimweleza Naibu Waziri huyo namna usajili huo ulivyo mgumu kutokana na kuchelewa kupata mrejesho wa fomu zao walizojaza muda mrefu ambazo vituo huzipeleka makao makuu ya Nida kwa ajili ya kufanyiwa uchunguzi.“Nimepata malalamiko haya si hapa tu, tayari nimeshazungumza na Mkurugenzi Mkuu wa NIDA kuwa nitafanya ziara makao makuu Januari 2 (leo) ili nipate mrejesho kwenye vituo vya wilaya vya Nida kuhusu ucheleweshaji wa fomu kutoka kitengo cha uchunguzi cha Nida.”“Nitapenda nipate pia mrejesho juu ya utendaji wao wa kazi wa kitengo hiki kutokana na kulalamikiwa kuwa kinacheleweshaa usajili wa namba za kitambulisho cha taifa kwa kushindwa kurejesha majibu kwa wakati ili wananchi wapate uhakika wa taarifa, lazima kitengo hiki kijitathimini kwanza,” alisema.Masauni pia aliwataka watendaji wa Nida na vyombo vingine wakiwamo Idara ya Uhamiaji kufanya kazi ya usajili kwa kuzingatia namna mwananchi anavyokidhi vigezo ili kupata kitambulisho cha taifa.Alipiga marufuku wanasheria binafsi kutumiwa kuidhinisha fomu ya kiapo cha uhalalishaji wa cheti vya kuzaliwa kwa wasiokuwa navyo kutokana na wananchi kulalamika wanatozwa fedha nyingi kulipia na wakati mwingine fomu zao zinapotea mikononi wa watu wa Nida hivyo kulazimika kurudia zoezi hilo zaidi ya mara moja. Alitaka wanasheria wa serikali watumike katika kazi hizo katika ofisi za Nida kwa ajili ya kutoa huduma hiyo.Ofisa wa Nida mkoa huo, James Malimo, alisema changamoto kubwa ni baadhi ya wananchi kujaza fomu zao maeneo tofauti na kufanya mfumo kutowatambua. Alisema baadhi ya watu wamejisajili mara mbili hadi kufikia upigaji picha na kuweka alama za vidole, hivyo fomu zao zinapoingizwa kwenye mfumo wanabainika kuwa wamejisajili mara mbili.Malimo alitaja changamoto nyingine ni kwa watu wenye umri kubwa, wenye ulemavu wa viungo hasa mikono na wananchi wanaojihusisha na kilimo kwa kutumia mikono kuwa vidole vyao ni vigumu kusomeka wakati wa uwekezaji wa alama za vidole, jambo ambalo linafanyiwa kazi na makao makuu ya Nida. ### Response: KITAIFA ### End

    Na MAREGESI PAUL-DODOMA SPIKA wa Bunge, Job Ndugai, ameendelea na utaratibu wa kuhariri hotuba za Kambi Rasmi ya Upinzani Bungeni baada ya kufanya hivyo katika hotuba iliyosomwa jana na Waziri Kivuli wa Wizara ya Mambo ya Ndani ya Nchi, Godbless Lema. Kutokana na hali hiyo, Lema alizuiwa kusoma maeneo matatu katika hotuba yake yaliyodaiwa kukiuka kanuni za Bunge. Maeneo hayo yalihusu rushwa, utesaji wa watu pamoja na watu kupotezwa. Kuzuiwa kwa hotuba hiyo ni mwendelezo wa baadhi ya hotuba za upinzani bungeni kuzuiwa kwa kile kinachodaiwa kuwa wanakiuka kanuni za kudumu za Bunge. Hotuba ya kwanza kuzuiwa ilisomwa mwezi uliopita na Mbunge wa  Malindi, Ally Saleh (CUF) iliyohusu ofisi ya Makamu wa Rais Muungano na kufuatiwa na hotuba ya Waziri Kivuli wa Katiba na Sheria, Tundu Lissu. Wiki iliyopita, hotuba ya Waziri Kivuli wa Wizara ya Habari, Utamaduni, Sanaa na Michezo, Joseph Mbilinyi (maarufu kwa jina la Sugu) nayo ilizuiwa na kuzua mvutano kati ya Sugu na aliyekuwa Mwenyekiti wa Bunge, Mussa Zungu. Kutokana na hali hiyo, wiki iliyopita Spika Ndugai alikemea tabia hiyo na kuwalalamikia waandishi wa hotuba za upinzani ambao wanalipwa na Bunge, waache uandishi huo kwa sababu haiwezekani awalipe mshahara na baadaye waandike hotuba za kuushutumu muhimili huo. Katika tukio la jana, awali Mwenyekiti wa Bunge, Najma Murtaza Giga, aliliambia Bunge kwamba amepewa maelekezo na Spika, akimtaka Lema asisome baadhi ya maeneo yaliyodaiwa kukiuka kanuni za Bunge yaliyomo katika hotuba yake. Hata hivyo, katika maeneo aliyosoma, Lema alilalamikia ofisi na Mkurugenzi wa Mashtaka nchini (DPP), kwamba inasababisha msongamano na mateso magerezani kutokana na jinsi inavyofanya kazi kwa kutofuata sheria. “Chanzo muhimu kinachosababisha msongamano na mateso magerezani ni ofisi ya DPP, sheria mbovu, zisizozingatia utu na ucheleweshaji wa upelelezi kutoka Jeshi la Polisi. “Ofisi ya DPP tangu Serikali ya awamu ya nne iingie madarakani, imekuwa ikifanya juhudi mbalimbali zenye nia ovu za kuitumia mahakama ndivyo sivyo kwa kupindisha haki kwa makusudi katika kesi mbalimbali. “Ofisi hiyo imekuwa ikizuia haki ya dhamana kwa watuhumiwa ambao hawajatiwa hatiani na mahakama kwani hudiriki kufanya hivyo hata katika makosa ambayo kisheria watuhumiwa wana haki ya kupata dhamana,” alisema Lema. Kuhusu kitengo cha usalama barabani cha Jeshi la Polisi, Lema alikilalamikia na kusema askari wake wanafanya kazi kwa mazoea kwa kuwa hawajapata mafunzo ya kazi zao kwa muda mrefu. Kutokana na hali hiyo, alisema kuna haja sasa masuala yanayohusu usalama barabarani, yakaanza kufundishwa kuanzia shule za msingi hadi katika vyuo vya elimu ya juu kutokana na umuhimu wake. “Tuna taarifa kwamba, mafunzo ya askari wa usalama barabarani, hayajafanyika kwa muda mrefu kutokana na ukosefu wa fedha na hivyo kuwafanya askari hao kufanya kazi kwa kuvizia magari ikiwa ni pamoja na kupanda mwenye miti wakiwa na kamera za tochi.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- --     Na MAREGESI PAUL-DODOMA SPIKA wa Bunge, Job Ndugai, ameendelea na utaratibu wa kuhariri hotuba za Kambi Rasmi ya Upinzani Bungeni baada ya kufanya hivyo katika hotuba iliyosomwa jana na Waziri Kivuli wa Wizara ya Mambo ya Ndani ya Nchi, Godbless Lema. Kutokana na hali hiyo, Lema alizuiwa kusoma maeneo matatu katika hotuba yake yaliyodaiwa kukiuka kanuni za Bunge. Maeneo hayo yalihusu rushwa, utesaji wa watu pamoja na watu kupotezwa. Kuzuiwa kwa hotuba hiyo ni mwendelezo wa baadhi ya hotuba za upinzani bungeni kuzuiwa kwa kile kinachodaiwa kuwa wanakiuka kanuni za kudumu za Bunge. Hotuba ya kwanza kuzuiwa ilisomwa mwezi uliopita na Mbunge wa  Malindi, Ally Saleh (CUF) iliyohusu ofisi ya Makamu wa Rais Muungano na kufuatiwa na hotuba ya Waziri Kivuli wa Katiba na Sheria, Tundu Lissu. Wiki iliyopita, hotuba ya Waziri Kivuli wa Wizara ya Habari, Utamaduni, Sanaa na Michezo, Joseph Mbilinyi (maarufu kwa jina la Sugu) nayo ilizuiwa na kuzua mvutano kati ya Sugu na aliyekuwa Mwenyekiti wa Bunge, Mussa Zungu. Kutokana na hali hiyo, wiki iliyopita Spika Ndugai alikemea tabia hiyo na kuwalalamikia waandishi wa hotuba za upinzani ambao wanalipwa na Bunge, waache uandishi huo kwa sababu haiwezekani awalipe mshahara na baadaye waandike hotuba za kuushutumu muhimili huo. Katika tukio la jana, awali Mwenyekiti wa Bunge, Najma Murtaza Giga, aliliambia Bunge kwamba amepewa maelekezo na Spika, akimtaka Lema asisome baadhi ya maeneo yaliyodaiwa kukiuka kanuni za Bunge yaliyomo katika hotuba yake. Hata hivyo, katika maeneo aliyosoma, Lema alilalamikia ofisi na Mkurugenzi wa Mashtaka nchini (DPP), kwamba inasababisha msongamano na mateso magerezani kutokana na jinsi inavyofanya kazi kwa kutofuata sheria. “Chanzo muhimu kinachosababisha msongamano na mateso magerezani ni ofisi ya DPP, sheria mbovu, zisizozingatia utu na ucheleweshaji wa upelelezi kutoka Jeshi la Polisi. “Ofisi ya DPP tangu Serikali ya awamu ya nne iingie madarakani, imekuwa ikifanya juhudi mbalimbali zenye nia ovu za kuitumia mahakama ndivyo sivyo kwa kupindisha haki kwa makusudi katika kesi mbalimbali. “Ofisi hiyo imekuwa ikizuia haki ya dhamana kwa watuhumiwa ambao hawajatiwa hatiani na mahakama kwani hudiriki kufanya hivyo hata katika makosa ambayo kisheria watuhumiwa wana haki ya kupata dhamana,” alisema Lema. Kuhusu kitengo cha usalama barabani cha Jeshi la Polisi, Lema alikilalamikia na kusema askari wake wanafanya kazi kwa mazoea kwa kuwa hawajapata mafunzo ya kazi zao kwa muda mrefu. Kutokana na hali hiyo, alisema kuna haja sasa masuala yanayohusu usalama barabarani, yakaanza kufundishwa kuanzia shule za msingi hadi katika vyuo vya elimu ya juu kutokana na umuhimu wake. “Tuna taarifa kwamba, mafunzo ya askari wa usalama barabarani, hayajafanyika kwa muda mrefu kutokana na ukosefu wa fedha na hivyo kuwafanya askari hao kufanya kazi kwa kuvizia magari ikiwa ni pamoja na kupanda mwenye miti wakiwa na kamera za tochi. ### Response: KITAIFA ### End

Mchezo huo ambao ni mwendelezo wa michuano hiyo ambayo inadhaminiwa na Rais wa Zanzibar Dk Ali Mohamed Shein ulichezwa juzi kwenye Uwanja wa Amaan mjini hapa.Katika Mchezo huo Wilaya ya Kaskazini B ndio waliotangulia kupata bao dakika ya 19 tu kuanza kwa mchezo huo. Bao hilo ambalo liliwaamsha Wilaya ya Magharibi lilifungwa na Mwinchuom Mbarouk na kusawazishwa dakika mbili baadaye na Mkombozi Hakimu.Magharibi baada ya kupata bao hilo walifanikiwa kuandika bao la pili lililofungwa na Yussuf Juma dakika 25 wakati bao la tatu likiwekwa kimiani na Mohammed Omar dakika ya 31.Kwa upande wa Wilaya ya Kaskazini B bao lake la pili lilifungwa na Suaka Mnyamis dakika ya 33. Kwa matokeo hayo Wilaya ya Magharibi itashuka dimbani tena Oktoba 13 kucheza na timu ya Wilaya ya Kati katika uwanja wa Amaan saa 10 jioni.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Mchezo huo ambao ni mwendelezo wa michuano hiyo ambayo inadhaminiwa na Rais wa Zanzibar Dk Ali Mohamed Shein ulichezwa juzi kwenye Uwanja wa Amaan mjini hapa.Katika Mchezo huo Wilaya ya Kaskazini B ndio waliotangulia kupata bao dakika ya 19 tu kuanza kwa mchezo huo. Bao hilo ambalo liliwaamsha Wilaya ya Magharibi lilifungwa na Mwinchuom Mbarouk na kusawazishwa dakika mbili baadaye na Mkombozi Hakimu.Magharibi baada ya kupata bao hilo walifanikiwa kuandika bao la pili lililofungwa na Yussuf Juma dakika 25 wakati bao la tatu likiwekwa kimiani na Mohammed Omar dakika ya 31.Kwa upande wa Wilaya ya Kaskazini B bao lake la pili lilifungwa na Suaka Mnyamis dakika ya 33. Kwa matokeo hayo Wilaya ya Magharibi itashuka dimbani tena Oktoba 13 kucheza na timu ya Wilaya ya Kati katika uwanja wa Amaan saa 10 jioni. ### Response: MICHEZO ### End

MKUU wa Mkoa wa Pwani, Evarist Ndikilo ameitaka idara ya Uhamiaji mkoani Pwani kufanya kazi kwa uadilifu wakati wa kutoa pasi za kusafiria ili zisije zikaingia mikononi mwa wahalifu au watu wenye nia mbaya na nchi wakiwemo magaidi.Ameyasema hayo mjini Kibaha wakati wa uzinduzi wa pasipoti za kielektroniki kwa mkoa wa Pwani na kusema kuwa umakini unahitajika wakati wa utoaji wa pasipoti hizo za kisasa.Ndikilo amesema pasipoti ni kitu muhimu sana kwa nchi hivyo idara hiyo lazima ihakikishe wanaopewa wanastahili na si kutoa kwa watu wasiostahili ambao wanaweza kuzitumia vibaya."Msipokuwa makini na waadilifu, pasipoti hizi zinaweza kuingia mikononi mwa watu ambao si wema kwa nchi yetu na wanaweza kuitumia vibaya kwenye nchi zingine na kuonekana kama ni raia wa Tanzania hivyo kuichafua nchi,"amesema.Alisema kwa mkoa wa Pwani ndiyo unaoongoza kwa kuwa na viwanda vingi hapa nchini, hivyo wageni nao watakuwa wengi hali ambayo inaweza kusababisha kupata pasipoti hizo kama raia wa Tanzania.Aliwataka lazima wawe makini wasikubali kurubuniwa na kuwapatia wageni ambao hawastahili kupewa pasi hizo za kusafiria.Kamishna wa Divisheni ya pasipoti na uraia, Gerald Kihinga alisema wameendelea kusambaza mfumo huo na Pwani ni mkoa wa 20 na hadi mwishoni mwa mwaka mikoa yote itakuwa imekamilika.Kihinga alisema pasipoti hizo ni za kisasa na zina taarifa nyingi za wateja na zitatumika ndani ya ya Jumuiya ya Afrika Mashariki kwani zina hadhi ya kimataifa ambapo watu bado wanaendelea kujiandikisha.Mkuu wa wilaya ya Mkuranga, Filberto Sanga amesema, uwepo wa pasipoti hizo utasidia kwani baadhi walitumia vibaya pasipoti hizo baada ya kupewa bila kustahili.Kati ya waliopewa pasipoti hizo katika uzinduzi huo ni pamoja na Kamanda wa kikosi cha Kuzuia na Kupambana na Rushwa (Takukuru)mkoa wa Pwani, Suzana Raymond aliyesema utolewaji wa pasipoti hizo utaondoa mianya ya rushwa katika upatikanaji wake.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- MKUU wa Mkoa wa Pwani, Evarist Ndikilo ameitaka idara ya Uhamiaji mkoani Pwani kufanya kazi kwa uadilifu wakati wa kutoa pasi za kusafiria ili zisije zikaingia mikononi mwa wahalifu au watu wenye nia mbaya na nchi wakiwemo magaidi.Ameyasema hayo mjini Kibaha wakati wa uzinduzi wa pasipoti za kielektroniki kwa mkoa wa Pwani na kusema kuwa umakini unahitajika wakati wa utoaji wa pasipoti hizo za kisasa.Ndikilo amesema pasipoti ni kitu muhimu sana kwa nchi hivyo idara hiyo lazima ihakikishe wanaopewa wanastahili na si kutoa kwa watu wasiostahili ambao wanaweza kuzitumia vibaya."Msipokuwa makini na waadilifu, pasipoti hizi zinaweza kuingia mikononi mwa watu ambao si wema kwa nchi yetu na wanaweza kuitumia vibaya kwenye nchi zingine na kuonekana kama ni raia wa Tanzania hivyo kuichafua nchi,"amesema.Alisema kwa mkoa wa Pwani ndiyo unaoongoza kwa kuwa na viwanda vingi hapa nchini, hivyo wageni nao watakuwa wengi hali ambayo inaweza kusababisha kupata pasipoti hizo kama raia wa Tanzania.Aliwataka lazima wawe makini wasikubali kurubuniwa na kuwapatia wageni ambao hawastahili kupewa pasi hizo za kusafiria.Kamishna wa Divisheni ya pasipoti na uraia, Gerald Kihinga alisema wameendelea kusambaza mfumo huo na Pwani ni mkoa wa 20 na hadi mwishoni mwa mwaka mikoa yote itakuwa imekamilika.Kihinga alisema pasipoti hizo ni za kisasa na zina taarifa nyingi za wateja na zitatumika ndani ya ya Jumuiya ya Afrika Mashariki kwani zina hadhi ya kimataifa ambapo watu bado wanaendelea kujiandikisha.Mkuu wa wilaya ya Mkuranga, Filberto Sanga amesema, uwepo wa pasipoti hizo utasidia kwani baadhi walitumia vibaya pasipoti hizo baada ya kupewa bila kustahili.Kati ya waliopewa pasipoti hizo katika uzinduzi huo ni pamoja na Kamanda wa kikosi cha Kuzuia na Kupambana na Rushwa (Takukuru)mkoa wa Pwani, Suzana Raymond aliyesema utolewaji wa pasipoti hizo utaondoa mianya ya rushwa katika upatikanaji wake. ### Response: KITAIFA ### End

['Mchezaji nyota wa zamani wa England, David Beckham ameongezea nguvu mipango yake ya kutaka kumsajili mshambuliaji wa Barcelona Lionel Messi. ', 'Beckham anamiliki klabu ya soka nchini Marekani ijulikanayo kama Inter Miami, ambayo imeshatuma wawakilishi wake kuzungumza na baba wa Messi. (Sun on Sunday)', 'Inter Miami pia wanataka kumsajili winga wa Real Madrid na timu ya taifa ya Wales, Gareth Bale, 30.(Maxifoot - in French)', 'Manchester United wanapanga kumsajili kiungo Mjerumani wa klabu ya Real Madrid Toni Kroos, 29, mwezi Januari katika mkataba wa kubadilishana wachezaji. ', 'United wanaweza wakamtoa Paul Pogba na kukubali kiasi cha pesa kama sehemu ya makubaliano hayo. (Bild - in German) ', 'Kipa wa Uhispania David de Gea, 28, ametia saini mkataba mpya wa miaka minne na Man United wa thamani ya pauni 250,000 kwa wiki, na malipo yanaweza kupanda mpaka pauni 350,000 kwa wiki kulingana na kiwango cha mchezo. (Sunday Mirror)', 'Mshambuliaji wa England Callum Hudson-Odoi, 18, anatarajiwa kuingia makubaliano mapya na klabu yake ya Chelsea mara baada ya kupona majeraha yake. (Sun on Sunday)', 'Liverpool wameanza mazungumzo ya kuongeza mkataba na mshambuliaji wake raia wa Senegali Sadio Mane. (SoccerLink, via Sport Witness)', 'Kiungo wa Denmark Christian Eriksen, 27, anasubiria uwezekano wa kuihama klabu ya Tottenham na kuelekea Real Madrid, mwezi Januari. (Marca - in Spanish) ', 'AC Milan na Inter Milan wote wana mipango ya kumsajili kiungo Mserbia Nemanja Matic, 31, kutoka Manchester United mwezi Januari. (Corriere Dello Sport - in Italian)', 'Manchester United wametuma wachunguzi wake kumuangalia mshambuliaji wa Fenerbahce ya Uturuki Vedat Muriqi, 25, wakati akiichezea timu yake ya taifa ya Kosovo dhidi ya England wiki iliyopita. (Sunday Express)', ' Kocha wa Newcastle Steve Bruce amepewa ridhaa na uongozi wa klabu ya kusajili wachezaji wapya mwezi January, hususani mawinga. (Chronicle)', 'Mshambuliaji wa Juventus na Croatia Mario Mandzukic, 33, ambaye alikuwa akihusishwa na kutaka kuhamia Man United hivi karibuni, anakaribia kukamilisha usajili wa kuelekea Marekani katika klabu ya LAFC. (Calciomercato)', 'Beki raia wa England Tyrone Mings, 26,amesema alishangazwa sana pale Aston Villa walipoamua kumsajili kwa pauni milioni 20 kutoka klabu ya Bournemouth. (Express and Star)', 'Barcelona huenda ikamsajili mshambuliaji wa PSG na Ufaransa mwenye umri wa miaka 20 Kylian Mbappe baada ya kukosa kumsajili mchezaji mwenza raia wa Brazil Neymar, 27. (Mundo Deportivo - in Spanish)', 'West Ham iliipiku Bayern Munich ili kuweza kumsaini mshambuliaji wa Ufaransa mwenye umri wa miaka 25 Sebastien Haller kutoka Eintracht Frankfurt msimu huu katika usajili utakaovunja rekodi wa £45m. (Mail)', 'Watford ilimfuta kazi mkufunzi wake kwa kuwa hakuweza kuimarisha safu ya ulinzi na alikuwa hataki kuwachezesha baadhi ya wachezaji wapya waliosajiliwa.. (Sky Sports)', 'Nafasi ya kipa wa Manchester United David de Gea inaweza kupewa kipa mlinda lango mwengine ili kujaza pengo hilo huku mazungumzo kuhsu kandarasi ya mchezaji huyo yakiendelea. (Marca - in Spanish)', 'De Gea, 28, ameripotiwa kutia saini kandarasi ya miaka mitano katika uwanja wa Old Trafford. (Record)', 'Beki wa Ubelgiji Jan Vertonghen, 32, anataka kutia kandarasi mpya na klabu ya Tottenham huku mkataba wake ukitarajiwa kukamilika mwisho wa msimu huu. (Football Insider)', 'Spurs pia wamempatia kiungo wa kati Christian Eriksen kandarasi mpya ya £230,000 kwa wiki ili kujaribu kumzuia huku klabu za Man United na ile ya Real Madrid zikimnyatia.. (Mail)', 'Southampton ina hamu ya kumsaini kinda wa Ubelgiji mwenye umri wa miaka 18 Yari Verschaeren kutoka Anderlecht. (Calciomercato - in Italian)', 'Beki wa Cardiff na Ivory Coast Sol Bamba, 34, ni miongonii mwa wachezaji wanaotarajiwa kumrithi Neil Warnock atakapojiuzulu kama mkufunzi mwaka ujao. (South Wales Evening Post)', 'Manchester City na Manchester United zinamnyatia kiungo wakati wa Benfica kinda Florentino Luis, 20. (Mirror)', 'Mkufunzi wa Newcastle Steve Bruce anasema kwamba alijaribu kumsaini beki wa Liverpool na Uholanzi Virgil van Dijk, 28, akiwa mkufunzi wa Hull. (Guardian)', 'Jose Mourinho anasema kuwa mkufunzi wa Chelsea Frank Lampard ana kila uwezo wa kuwa mmojawapo wa wakufunzi bora katika klabu hiyo ya Stamford Bridge. (Sky Sports)', 'Mshambuliaji wa Tottenham na Ireland wa timu ya wachezaji wasiozidi umri wa miaka 21 Troy Parrott, 17, analengwa na Juventus Juventus, Real Madrid Bayern Munich. (Calciomercato - in Italian)']

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- ['Mchezaji nyota wa zamani wa England, David Beckham ameongezea nguvu mipango yake ya kutaka kumsajili mshambuliaji wa Barcelona Lionel Messi. ', 'Beckham anamiliki klabu ya soka nchini Marekani ijulikanayo kama Inter Miami, ambayo imeshatuma wawakilishi wake kuzungumza na baba wa Messi. (Sun on Sunday)', 'Inter Miami pia wanataka kumsajili winga wa Real Madrid na timu ya taifa ya Wales, Gareth Bale, 30.(Maxifoot - in French)', 'Manchester United wanapanga kumsajili kiungo Mjerumani wa klabu ya Real Madrid Toni Kroos, 29, mwezi Januari katika mkataba wa kubadilishana wachezaji. ', 'United wanaweza wakamtoa Paul Pogba na kukubali kiasi cha pesa kama sehemu ya makubaliano hayo. (Bild - in German) ', 'Kipa wa Uhispania David de Gea, 28, ametia saini mkataba mpya wa miaka minne na Man United wa thamani ya pauni 250,000 kwa wiki, na malipo yanaweza kupanda mpaka pauni 350,000 kwa wiki kulingana na kiwango cha mchezo. (Sunday Mirror)', 'Mshambuliaji wa England Callum Hudson-Odoi, 18, anatarajiwa kuingia makubaliano mapya na klabu yake ya Chelsea mara baada ya kupona majeraha yake. (Sun on Sunday)', 'Liverpool wameanza mazungumzo ya kuongeza mkataba na mshambuliaji wake raia wa Senegali Sadio Mane. (SoccerLink, via Sport Witness)', 'Kiungo wa Denmark Christian Eriksen, 27, anasubiria uwezekano wa kuihama klabu ya Tottenham na kuelekea Real Madrid, mwezi Januari. (Marca - in Spanish) ', 'AC Milan na Inter Milan wote wana mipango ya kumsajili kiungo Mserbia Nemanja Matic, 31, kutoka Manchester United mwezi Januari. (Corriere Dello Sport - in Italian)', 'Manchester United wametuma wachunguzi wake kumuangalia mshambuliaji wa Fenerbahce ya Uturuki Vedat Muriqi, 25, wakati akiichezea timu yake ya taifa ya Kosovo dhidi ya England wiki iliyopita. (Sunday Express)', ' Kocha wa Newcastle Steve Bruce amepewa ridhaa na uongozi wa klabu ya kusajili wachezaji wapya mwezi January, hususani mawinga. (Chronicle)', 'Mshambuliaji wa Juventus na Croatia Mario Mandzukic, 33, ambaye alikuwa akihusishwa na kutaka kuhamia Man United hivi karibuni, anakaribia kukamilisha usajili wa kuelekea Marekani katika klabu ya LAFC. (Calciomercato)', 'Beki raia wa England Tyrone Mings, 26,amesema alishangazwa sana pale Aston Villa walipoamua kumsajili kwa pauni milioni 20 kutoka klabu ya Bournemouth. (Express and Star)', 'Barcelona huenda ikamsajili mshambuliaji wa PSG na Ufaransa mwenye umri wa miaka 20 Kylian Mbappe baada ya kukosa kumsajili mchezaji mwenza raia wa Brazil Neymar, 27. (Mundo Deportivo - in Spanish)', 'West Ham iliipiku Bayern Munich ili kuweza kumsaini mshambuliaji wa Ufaransa mwenye umri wa miaka 25 Sebastien Haller kutoka Eintracht Frankfurt msimu huu katika usajili utakaovunja rekodi wa £45m. (Mail)', 'Watford ilimfuta kazi mkufunzi wake kwa kuwa hakuweza kuimarisha safu ya ulinzi na alikuwa hataki kuwachezesha baadhi ya wachezaji wapya waliosajiliwa.. (Sky Sports)', 'Nafasi ya kipa wa Manchester United David de Gea inaweza kupewa kipa mlinda lango mwengine ili kujaza pengo hilo huku mazungumzo kuhsu kandarasi ya mchezaji huyo yakiendelea. (Marca - in Spanish)', 'De Gea, 28, ameripotiwa kutia saini kandarasi ya miaka mitano katika uwanja wa Old Trafford. (Record)', 'Beki wa Ubelgiji Jan Vertonghen, 32, anataka kutia kandarasi mpya na klabu ya Tottenham huku mkataba wake ukitarajiwa kukamilika mwisho wa msimu huu. (Football Insider)', 'Spurs pia wamempatia kiungo wa kati Christian Eriksen kandarasi mpya ya £230,000 kwa wiki ili kujaribu kumzuia huku klabu za Man United na ile ya Real Madrid zikimnyatia.. (Mail)', 'Southampton ina hamu ya kumsaini kinda wa Ubelgiji mwenye umri wa miaka 18 Yari Verschaeren kutoka Anderlecht. (Calciomercato - in Italian)', 'Beki wa Cardiff na Ivory Coast Sol Bamba, 34, ni miongonii mwa wachezaji wanaotarajiwa kumrithi Neil Warnock atakapojiuzulu kama mkufunzi mwaka ujao. (South Wales Evening Post)', 'Manchester City na Manchester United zinamnyatia kiungo wakati wa Benfica kinda Florentino Luis, 20. (Mirror)', 'Mkufunzi wa Newcastle Steve Bruce anasema kwamba alijaribu kumsaini beki wa Liverpool na Uholanzi Virgil van Dijk, 28, akiwa mkufunzi wa Hull. (Guardian)', 'Jose Mourinho anasema kuwa mkufunzi wa Chelsea Frank Lampard ana kila uwezo wa kuwa mmojawapo wa wakufunzi bora katika klabu hiyo ya Stamford Bridge. (Sky Sports)', 'Mshambuliaji wa Tottenham na Ireland wa timu ya wachezaji wasiozidi umri wa miaka 21 Troy Parrott, 17, analengwa na Juventus Juventus, Real Madrid Bayern Munich. (Calciomercato - in Italian)'] ### Response: MICHEZO ### End

Awataka kutorudi nyuma kunadi sera zao, atoa neno kwa wabunge wa vyama tawala Na Deogratias Mushi -Johannesburg RAIS Mstaafu wa Awamu ya Nne, Jakaya Kikwete, amevionya vyama tawala katika Bara la Afrika kuacha kasumba ya kuvichukulia vyama vya upinzani maadui bali viwaone kama washindani. Kikwete ambaye tangu astaafu baadhi ya wapinzani wamekuwa wakimkumbuka na hata kufuta kumbukumbu za mashtaka ya kufinya demokrasia, kutokana na kile wanachodai kubanwa zaidi na uongozi wa sasa, aliyasema hayo wakati akichangia mada ya Utawala Bora na Utawala wa Sheria iliyowasilishwa na Profesa Barney Pityana, ambaye ni Makamu Mkuu Mstaafu wa Chuo Kikuu cha Afrika Kusini kwenye Kongamano la Uongozi barani Afrika yaani ‘African Leadership Forum 2017’. Kikwete aliliambia kongamano hilo la siku mbili lililomalizika jana jijini Johannesburg nchini Afrika Kusini na kukutanisha viongozi mbalimbali akiwamo mtangulizi wake, Rais Mstaafu wa Awamu ya Tatu, Benjamin Mkapa, kuwa vyama tawala kuvichukulia vyama vya upinzani kama maadui ni kusababisha uadui usiokuwa na faida kwa nchi.   Katika hilo, Kikwete alivitaka vyama vya upinzani barani Afrika kutokurudi nyuma katika kunadi sera zao kwa wananchi. Alisema vyama vya upinzani barani Afrika vinapaswa kuelezea vyema sera zao kwa wafuasi wao ili wazielewe na ufikapo wakati wa uchaguzi wapiga kura wawe na uelewa wa kutosha kuhusu mipango yao ya kuongoza nchi.   “Vyama vingi vya upinzani barani Afrika bado ni vichanga na kwa Tanzania viliruhusiwa tena mwaka 1992 na kwa sasa vinapaswa kujijenga kwa kufuata sheria, kanuni na taratibu za nchi husika,” alisema Kikwete wakati anachangia mada hiyo. Akielezea umuhimu wa vyama vya upinzani katika Taifa lolote lile, Kikwete alisema ni kuvifanya vyama tawala kuwa macho si kulala. “Pia kazi ya upinzani ni kuiambia Serikali kile inachofanya ni kibaya, ambacho katika chama chako hawawezi kuona au wanaweza kuona lakini wasiwe na ujasiri wa kusema kipi sahihi. “Wakati nikiwa rais nilikuwa nikiwaambia wanachama wangu, jukumu lenu ni kuisimamia Serikali, si kwa sababu unatokea chama tawala usiseme kuwa jambo hili baya, isipokuwa  linapokuja suala la kura, basi piga kura na chama chako,” alisema. Kikwete alisema utawala bora unatokana na kuwepo kwa demokrasia, mahali ambapo kuna udikteta kunakuwa hakuna demokrasia. Kauli hiyo ya Kikwete imekuja wakati ambako malalamiko ya vyama vya upinzani nchini dhidi ya chama tawala kuhusu kubana demokrasia yakizidi kuongezeka. Kutorusha Bunge ‘live’, baadhi ya viongozi wa vyama vya siasa kuzuiwa kufanya mikutano ya hadhara, kukamatwa na kufunguliwa kesi watu wanaoikosoa Serikali hususani wanasiasa wa wapinzani, ni miongoni mwa mambo ambayo yamekuwa yakilalamikiwa na wapinzani nchini kuwa yanabana demokrasia. Mbali na hilo la demokrasia, Kikwete pia alitoa rai kwa wabunge wa vyama vilivyopo madarakani kuhoji Serikali pale mambo yanapokuwa hayaendi vizuri, kwani kufanya hivyo kunaimarisha utawala wa sheria.   Alisema wabunge wa chama tawala barani Afrika inabidi waangalie ilani za vyama vyao na kuhoji pale Serikali haitekelezi kama ilivyoahidi, huku akisisitiza hali hiyo isichukuliwe kama kuipinga Serikali, bali kuiweka katika mstari. “Tunapaswa tusifike hatua ambayo washirika wa chama chako hawawezi kusema kitu kibaya ambacho Serikali inafanya. Kwa sababu kitakachotokea ni watu wataenda kupigia kura upinzani ambao wana ujasiri wa kuwaambia Serikali ukweli,” alisema. Akilizungumzia Bunge alisema ni chombo muhimu kwani linasimamia shughuli za Serikali bila kuogopa na linasema kipi kilicho bora na kibaya. “Kama Bunge halifanyi hivyo, Serikali haiwezi kuonywa, makosa yataendelea na kutakuwa hakuna utandawazi na uwajibikaji,” alifafanua Kikwete. Kwa upande wa chaguzi mbalimbali zinazofanyika Afrika, Kikwete alisema: “Lazima tuwe na tamaduni ya kukubali kushindwa, migogoro mingi katika Afrika inatokea baada ya uchaguzi. Uchaguzi wa haki usiwe kama ni kushinda tu,” alisema Kikwete.   Alisema utawala bora ni jambo muhimu ambalo nchi za Kiafrika zinapaswa kutilia maanani. Pamoja na hayo, Kikwete alipongeza baadhi ya nchi ambazo zimekuwa mstari wa mbele kuhakikisha kuwa zinatilia maanani misingi ya utawala bora. “Si kweli kuwa barani Afrika hakuna utawala wa sheria au kila kitu Afrika ni kibaya hapana.  Kumekuwa na juhudi nyingi za kuhakikisha kuwa migogoro inayozikumba baadhi ya nchi inatatuliwa ili kuwe na amani na utulivu katika nchi hizo,” alisema Kikwete. Kauli hizo za Kikwete zilionekana kumkuna mwanasiasa na kiongozi wa upinzani wa chama cha Democratic Alliance (DA) cha Afrika Kusini, Mmusi Maimane. Maimane aliandika katika ukurasa wake wa mtandao wa kijamii wa Twitter kuwa: “Rais Kikwete ameibua hoja ya umuhimu wa upinzani Afrika  kama kazi ya utawala bora. Si maadui lakini washindani.” Hoja hiyo ya Maimane ilimwibua mmoja wa wanasiasa wa upinzani hapa nchini, ambaye pia na mwanachama wa Chama cha Wananchi (CUF)  ambacho kipo kwenye mgogoro mkubwa wa kiuongozi,  Ismail Jussa.   Jussa kupitia ukarasa wake wa Twitter aliandika kuwa: “Ni uongo wa hali ya juu, maneno matupu. Ni Kikwete ambaye alituma jeshi kwenda Zanzibar, Oktoba 2015 na kufuta uchaguzi kwa sababu CUF ilikuwa inashinda.”     Akizungumza na wanahabari jana jijini Johannesburg, Rais Mstaafu Benjamin Mkapa, alivitaka vyombo vya habari barani Afrika kuwa wazalendo kwa kuandika habari zitakazosaidia kutatua migogoro na kuleta maendeleo. Mkutano huo wa siku mbili ulihudhuriwa pia na marais wastaafu Olusegun Obasanjo (Nigeria), Thabo Mbeki (Afrika Kusini), Mohamed Marzouki (Tunisia), Hassan Mohammed (Somalia), Bakili Mulizi (Malawi), Mwanasheria Mkuu wa Uganda, Bart Katureebe. Ulimalizika jana kwa kuwataka viongozi barani Afrika kuunganisha nguvu zao katika kujenga amani na utulivu barani humo.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Awataka kutorudi nyuma kunadi sera zao, atoa neno kwa wabunge wa vyama tawala Na Deogratias Mushi -Johannesburg RAIS Mstaafu wa Awamu ya Nne, Jakaya Kikwete, amevionya vyama tawala katika Bara la Afrika kuacha kasumba ya kuvichukulia vyama vya upinzani maadui bali viwaone kama washindani. Kikwete ambaye tangu astaafu baadhi ya wapinzani wamekuwa wakimkumbuka na hata kufuta kumbukumbu za mashtaka ya kufinya demokrasia, kutokana na kile wanachodai kubanwa zaidi na uongozi wa sasa, aliyasema hayo wakati akichangia mada ya Utawala Bora na Utawala wa Sheria iliyowasilishwa na Profesa Barney Pityana, ambaye ni Makamu Mkuu Mstaafu wa Chuo Kikuu cha Afrika Kusini kwenye Kongamano la Uongozi barani Afrika yaani ‘African Leadership Forum 2017’. Kikwete aliliambia kongamano hilo la siku mbili lililomalizika jana jijini Johannesburg nchini Afrika Kusini na kukutanisha viongozi mbalimbali akiwamo mtangulizi wake, Rais Mstaafu wa Awamu ya Tatu, Benjamin Mkapa, kuwa vyama tawala kuvichukulia vyama vya upinzani kama maadui ni kusababisha uadui usiokuwa na faida kwa nchi.   Katika hilo, Kikwete alivitaka vyama vya upinzani barani Afrika kutokurudi nyuma katika kunadi sera zao kwa wananchi. Alisema vyama vya upinzani barani Afrika vinapaswa kuelezea vyema sera zao kwa wafuasi wao ili wazielewe na ufikapo wakati wa uchaguzi wapiga kura wawe na uelewa wa kutosha kuhusu mipango yao ya kuongoza nchi.   “Vyama vingi vya upinzani barani Afrika bado ni vichanga na kwa Tanzania viliruhusiwa tena mwaka 1992 na kwa sasa vinapaswa kujijenga kwa kufuata sheria, kanuni na taratibu za nchi husika,” alisema Kikwete wakati anachangia mada hiyo. Akielezea umuhimu wa vyama vya upinzani katika Taifa lolote lile, Kikwete alisema ni kuvifanya vyama tawala kuwa macho si kulala. “Pia kazi ya upinzani ni kuiambia Serikali kile inachofanya ni kibaya, ambacho katika chama chako hawawezi kuona au wanaweza kuona lakini wasiwe na ujasiri wa kusema kipi sahihi. “Wakati nikiwa rais nilikuwa nikiwaambia wanachama wangu, jukumu lenu ni kuisimamia Serikali, si kwa sababu unatokea chama tawala usiseme kuwa jambo hili baya, isipokuwa  linapokuja suala la kura, basi piga kura na chama chako,” alisema. Kikwete alisema utawala bora unatokana na kuwepo kwa demokrasia, mahali ambapo kuna udikteta kunakuwa hakuna demokrasia. Kauli hiyo ya Kikwete imekuja wakati ambako malalamiko ya vyama vya upinzani nchini dhidi ya chama tawala kuhusu kubana demokrasia yakizidi kuongezeka. Kutorusha Bunge ‘live’, baadhi ya viongozi wa vyama vya siasa kuzuiwa kufanya mikutano ya hadhara, kukamatwa na kufunguliwa kesi watu wanaoikosoa Serikali hususani wanasiasa wa wapinzani, ni miongoni mwa mambo ambayo yamekuwa yakilalamikiwa na wapinzani nchini kuwa yanabana demokrasia. Mbali na hilo la demokrasia, Kikwete pia alitoa rai kwa wabunge wa vyama vilivyopo madarakani kuhoji Serikali pale mambo yanapokuwa hayaendi vizuri, kwani kufanya hivyo kunaimarisha utawala wa sheria.   Alisema wabunge wa chama tawala barani Afrika inabidi waangalie ilani za vyama vyao na kuhoji pale Serikali haitekelezi kama ilivyoahidi, huku akisisitiza hali hiyo isichukuliwe kama kuipinga Serikali, bali kuiweka katika mstari. “Tunapaswa tusifike hatua ambayo washirika wa chama chako hawawezi kusema kitu kibaya ambacho Serikali inafanya. Kwa sababu kitakachotokea ni watu wataenda kupigia kura upinzani ambao wana ujasiri wa kuwaambia Serikali ukweli,” alisema. Akilizungumzia Bunge alisema ni chombo muhimu kwani linasimamia shughuli za Serikali bila kuogopa na linasema kipi kilicho bora na kibaya. “Kama Bunge halifanyi hivyo, Serikali haiwezi kuonywa, makosa yataendelea na kutakuwa hakuna utandawazi na uwajibikaji,” alifafanua Kikwete. Kwa upande wa chaguzi mbalimbali zinazofanyika Afrika, Kikwete alisema: “Lazima tuwe na tamaduni ya kukubali kushindwa, migogoro mingi katika Afrika inatokea baada ya uchaguzi. Uchaguzi wa haki usiwe kama ni kushinda tu,” alisema Kikwete.   Alisema utawala bora ni jambo muhimu ambalo nchi za Kiafrika zinapaswa kutilia maanani. Pamoja na hayo, Kikwete alipongeza baadhi ya nchi ambazo zimekuwa mstari wa mbele kuhakikisha kuwa zinatilia maanani misingi ya utawala bora. “Si kweli kuwa barani Afrika hakuna utawala wa sheria au kila kitu Afrika ni kibaya hapana.  Kumekuwa na juhudi nyingi za kuhakikisha kuwa migogoro inayozikumba baadhi ya nchi inatatuliwa ili kuwe na amani na utulivu katika nchi hizo,” alisema Kikwete. Kauli hizo za Kikwete zilionekana kumkuna mwanasiasa na kiongozi wa upinzani wa chama cha Democratic Alliance (DA) cha Afrika Kusini, Mmusi Maimane. Maimane aliandika katika ukurasa wake wa mtandao wa kijamii wa Twitter kuwa: “Rais Kikwete ameibua hoja ya umuhimu wa upinzani Afrika  kama kazi ya utawala bora. Si maadui lakini washindani.” Hoja hiyo ya Maimane ilimwibua mmoja wa wanasiasa wa upinzani hapa nchini, ambaye pia na mwanachama wa Chama cha Wananchi (CUF)  ambacho kipo kwenye mgogoro mkubwa wa kiuongozi,  Ismail Jussa.   Jussa kupitia ukarasa wake wa Twitter aliandika kuwa: “Ni uongo wa hali ya juu, maneno matupu. Ni Kikwete ambaye alituma jeshi kwenda Zanzibar, Oktoba 2015 na kufuta uchaguzi kwa sababu CUF ilikuwa inashinda.”     Akizungumza na wanahabari jana jijini Johannesburg, Rais Mstaafu Benjamin Mkapa, alivitaka vyombo vya habari barani Afrika kuwa wazalendo kwa kuandika habari zitakazosaidia kutatua migogoro na kuleta maendeleo. Mkutano huo wa siku mbili ulihudhuriwa pia na marais wastaafu Olusegun Obasanjo (Nigeria), Thabo Mbeki (Afrika Kusini), Mohamed Marzouki (Tunisia), Hassan Mohammed (Somalia), Bakili Mulizi (Malawi), Mwanasheria Mkuu wa Uganda, Bart Katureebe. Ulimalizika jana kwa kuwataka viongozi barani Afrika kuunganisha nguvu zao katika kujenga amani na utulivu barani humo. ### Response: KITAIFA ### End

Chanzo cha picha, Getty Images Santos, klabu ya zamani ya nguli wa Brazil Pele, imeshushwa daraja kwa mara ya kwanza katika historia yao ya miaka 111. Kichapo cha mabao 2-1 kutoka kwa Fortaleza katika mechi yao ya mwisho ya ligi msimu huu kilimaanisha kujiondoa kwenye Ligi ya Serie A, ligi kuu ya Brazil. Santos ilishinda mataji 12 ya majimbo, mataji sita ya ligi na mawili ya Copas Libertadores katika miaka ya 1950 na 60. Chanzo cha picha, Getty Images Kipa wa zamani wa timu ya Taifa ya Uingereza Paul Robinson anasema kocha wa Manchester United Erik ten Hag ''haogopi kufanya maamuzi makubwa.'' Akizungumza katika kipindi cha soka cha Podcast cha BBC Robinson aliongeza kusemaTen Hag sana amekosolewa sana kutokana na matokeo ya timu yake na jinsi walivyocheza katika mechi yao dhidi ya Chelsea. Lakini ukitathmini kwa makini mechi yap ya hivi karibuni ilionyesha utendaji bora zaidi wa msimu huu." Chanzo cha picha, Getty Images Manchester City hawajashinda katika mechi nne za Ligi Kuu ya Premia - ikiwa ni pamoja na kushindwa na Aston Villa siku ya Jumatano. Hata hivyo, kocha wa Liverpool Jurgen Klopp aliwaambia waandishi wa habari kwamba "ikiwa kuna mtu anaipuuza City huo utakuwa mzaha mkubwa sana katika historia ya soka." Chanzo cha picha, Getty Images Tottenham wanawakaribisha West Ham usiku wa leo katika wakitenganishwa pointi sita zikitenganisha kila upande. Ange Postecoglou alianza kwa kasi kwenye Ligi Kuu ya England, hata hivyo ukusanyaji wake wa pointi umeanza kudorora huku akiwa hana ushindi katika mechi nne. West Ham ya David Moyes kwa sasa inashika nafasi ya tisa kwenye Ligi ya Primia, lakini imeshinda mechi mbili pekee kati ya 21 zilizopita za Ligi Kuu ugenini dhidi ya Spurs.

MICHEZO

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Chanzo cha picha, Getty Images Santos, klabu ya zamani ya nguli wa Brazil Pele, imeshushwa daraja kwa mara ya kwanza katika historia yao ya miaka 111. Kichapo cha mabao 2-1 kutoka kwa Fortaleza katika mechi yao ya mwisho ya ligi msimu huu kilimaanisha kujiondoa kwenye Ligi ya Serie A, ligi kuu ya Brazil. Santos ilishinda mataji 12 ya majimbo, mataji sita ya ligi na mawili ya Copas Libertadores katika miaka ya 1950 na 60. Chanzo cha picha, Getty Images Kipa wa zamani wa timu ya Taifa ya Uingereza Paul Robinson anasema kocha wa Manchester United Erik ten Hag ''haogopi kufanya maamuzi makubwa.'' Akizungumza katika kipindi cha soka cha Podcast cha BBC Robinson aliongeza kusemaTen Hag sana amekosolewa sana kutokana na matokeo ya timu yake na jinsi walivyocheza katika mechi yao dhidi ya Chelsea. Lakini ukitathmini kwa makini mechi yap ya hivi karibuni ilionyesha utendaji bora zaidi wa msimu huu." Chanzo cha picha, Getty Images Manchester City hawajashinda katika mechi nne za Ligi Kuu ya Premia - ikiwa ni pamoja na kushindwa na Aston Villa siku ya Jumatano. Hata hivyo, kocha wa Liverpool Jurgen Klopp aliwaambia waandishi wa habari kwamba "ikiwa kuna mtu anaipuuza City huo utakuwa mzaha mkubwa sana katika historia ya soka." Chanzo cha picha, Getty Images Tottenham wanawakaribisha West Ham usiku wa leo katika wakitenganishwa pointi sita zikitenganisha kila upande. Ange Postecoglou alianza kwa kasi kwenye Ligi Kuu ya England, hata hivyo ukusanyaji wake wa pointi umeanza kudorora huku akiwa hana ushindi katika mechi nne. West Ham ya David Moyes kwa sasa inashika nafasi ya tisa kwenye Ligi ya Primia, lakini imeshinda mechi mbili pekee kati ya 21 zilizopita za Ligi Kuu ugenini dhidi ya Spurs. ### Response: MICHEZO ### End

WAZIRI wa Nishati Dk Medard Kalemani amesema hadi sasa zaidi ya wananchi 500 jijini Dar es Salaam wameunganishiwa gesi asilia kwenye makazi yao.Dk Kalemani amesema jijini Dodoma kuwa, mabomba manne yamejengwa kwenye pande zote za Dar es Salaam ili kuisambaza gesi hiyo.Amesema hayo ni mafanikio ya uziduaji wa gesi asilia iliyogunduliwa nchini mwaka 1972 na mwaka 1982 Songosongo na Mnazi Bay.“Na tuligundua tukianza na futi za ujazo mbili tu, leo tunapoongea hapa tunazo futi za ujazo za gesi asilia trilioni 57.54, hayo ni mafanikio ya kwanza” amesema Waziri Kalemani wakati anafungua Jukwaa la Tisa la Uziduaji.Amesema kuna mpango wa matumizi sahihi ya gesi na mafuta wa miaka 30 ijayo unaoainisha mgawanyo wa matumizi.“La kwanza lazima zitumike katika kujenga uchumi wa viwanda, kwa hiyo tumetenga trilioni 5.64 kwa ajili ya kuwekeza katika ujenzi wa viwanda vya mbolea na petrol chemicals (kemikali za petroli) ili ziweze kuwasaidia Watanzania”amesema.Amesema wananchi wana matarajio makubwa kutokana na uwepo wa gesi asilia na kwamba, rasilimali hiyo ni mali ya Watanzania wote na kila mmoja anastahili kunufaika.“Utaratibu wa kwanza katika kunufaika ni utaratibu wa kisera, kisheria na kikanuni” amesema na kuwapongeza wadau wa asasi za kiraia kwa ushirikiano wao kwenya matayarisho ya sera, sheria na kanuni zinazohusu usimamizi na uratibu wa gesi na mafuta nchini.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WAZIRI wa Nishati Dk Medard Kalemani amesema hadi sasa zaidi ya wananchi 500 jijini Dar es Salaam wameunganishiwa gesi asilia kwenye makazi yao.Dk Kalemani amesema jijini Dodoma kuwa, mabomba manne yamejengwa kwenye pande zote za Dar es Salaam ili kuisambaza gesi hiyo.Amesema hayo ni mafanikio ya uziduaji wa gesi asilia iliyogunduliwa nchini mwaka 1972 na mwaka 1982 Songosongo na Mnazi Bay.“Na tuligundua tukianza na futi za ujazo mbili tu, leo tunapoongea hapa tunazo futi za ujazo za gesi asilia trilioni 57.54, hayo ni mafanikio ya kwanza” amesema Waziri Kalemani wakati anafungua Jukwaa la Tisa la Uziduaji.Amesema kuna mpango wa matumizi sahihi ya gesi na mafuta wa miaka 30 ijayo unaoainisha mgawanyo wa matumizi.“La kwanza lazima zitumike katika kujenga uchumi wa viwanda, kwa hiyo tumetenga trilioni 5.64 kwa ajili ya kuwekeza katika ujenzi wa viwanda vya mbolea na petrol chemicals (kemikali za petroli) ili ziweze kuwasaidia Watanzania”amesema.Amesema wananchi wana matarajio makubwa kutokana na uwepo wa gesi asilia na kwamba, rasilimali hiyo ni mali ya Watanzania wote na kila mmoja anastahili kunufaika.“Utaratibu wa kwanza katika kunufaika ni utaratibu wa kisera, kisheria na kikanuni” amesema na kuwapongeza wadau wa asasi za kiraia kwa ushirikiano wao kwenya matayarisho ya sera, sheria na kanuni zinazohusu usimamizi na uratibu wa gesi na mafuta nchini. ### Response: KITAIFA ### End

Chanzo cha picha, Getty Images Inaonekana kuna muda muafaka wa kulala - kati ya saa 4 na 5 usiku - ambao unaohusishwa na afya bora ya moyo, wanasema watafiti ambao wamewachunguza watu wa kujitolea takribani 88,000. Timu maalumu kutoka Biobank ya Uingereza inaamini kwamba kuwa na uwiano sawa wa usingizi na namna mwili unavyotaka kunaweza kufafanua uhusiano uliopo wa uwezekano wa kupunguza hatari ya mshtuko wa moyo pamoja na kiharusi. Namna ya mwendendo wa asili wa mwili wa saa 24 ni muhimu kwa ustawi pamoja na tahadhari. Kwa sababu kuna uwezekano wa kutokea kwa shinikizo la damu. Katika utafiti huo, ambao umechapishwa katika Jarida kuhusu masuala ya Moyo la Ulaya, watafiti walikusanya data kuhusu nyakati za kulala na kuamka kwa zaidi ya siku saba kwa kutumia kifaa kinachofanana na saa ya mkono kinachovaliwa na watu waliojitolea. Walifuatilia kile kilichotokea kwa waliojitolea katika suala la afya ya moyo na mzunguko wa damu kwa wastani wa miaka sita. Zaidi ya watu wazima 3,000 walipata ugonjwa wa moyo na mishipa. Visa hivi ving kati ya zilizotokea kwa watu ambao walichelewa kulala au walilala mapema kabla ya muda muafaka wa kati ya saa 4 na saa 5 usiku. Watafiti hao walijaribu kudhibiti vyanzo ama mambo mengine yanayosababisha matatizo ya moyo wa mtu, kama vile umri wao, uzito na viwango vya 'cholesterol', lakini mkazo uliowekwa na utafiti wao ni kwmaba hauwezi kuthibitisha chanjo na athari. Chanzo cha picha, Getty Images Mwandishi wa utafiti huo, Dk David Plans, kutoka Chuo Kikuu cha Exeter, alisema: "Ingawa hatuwezi kuhitimisha sababu kutoka kwenye utafiti wetu, matokeo yanaonyesha kuwa kulala mapema au kuchelewa kulala kunaweza kutatiza namna mwili unavyojiendesha kwa saa 24 na kusababisha matokeo mabaya kwa afya ya moyo na mishipa. "Wakati wa hatari zaidi ulikuwa baada ya usiku wa manane, kwa sababu inaweza kupunguza uwezekano wa kuona mwanga wa asubuhi, ambao huweka upya saa ya mwili ama mwili unavyoanza upya wasaa wake wa maisha ya siku." Regina Giblin, muuguzi mkuu wa magonjwa ya moyo katoka taasisi ya magonjwa ya moyo ya British Heart Foundation, alisema: "Utafiti huu mkubwa unaonyesha kuwa kulala kati ya saa 4 na saa 5 usiku kunaweza kuwa mahali pazuri kwa watu wengi kuweka mioyo yao kuwa yenye afya kwa muda mrefu. "Hata hivyo, ni muhimu kukumbuka kuwa utafiti huu unaonyehsa uhusiano tu uliopo wa kulala kati ya saa 5-6 na afya ya moyo na utafiti huu hauwezi kuthibitisha sababu hasa nini ya hilo na athari ni zipi. Utafiti zaidi unahitajika kuhusu wakati wa kulala kama moja ya sababu zinazoweza kuleta hatari ya magonjwa ya moyo na mzunguko wa damu. Kupata usingizi wa kutosha ni muhimu kwa ustawi wetu kwa jumla pamoja na afya ya moyo na mzunguko wa damu. Watu wazima wengi wanapaswa kulenga kulala kwa angalau masaa saba hadi tisa kila usiku, alisema. "Lakini usingizi sio jambo pekee linaloweza kuathiri afya ya moyo. Ni muhimu pia kuangalia mtindo wako wa maisha kama kujua hali ya shinikizo la damu na viwango vya cholesterol, kuwa na uzito mzuri, kufanya mazoezi mara kwa mara, kupunguza ulaji wa chumvi na unywaji wa pombe. Pia kula mlo kamili kunaweza pia kusaidia kudumisha afya ya moyo wako." alisema.

AFYA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Chanzo cha picha, Getty Images Inaonekana kuna muda muafaka wa kulala - kati ya saa 4 na 5 usiku - ambao unaohusishwa na afya bora ya moyo, wanasema watafiti ambao wamewachunguza watu wa kujitolea takribani 88,000. Timu maalumu kutoka Biobank ya Uingereza inaamini kwamba kuwa na uwiano sawa wa usingizi na namna mwili unavyotaka kunaweza kufafanua uhusiano uliopo wa uwezekano wa kupunguza hatari ya mshtuko wa moyo pamoja na kiharusi. Namna ya mwendendo wa asili wa mwili wa saa 24 ni muhimu kwa ustawi pamoja na tahadhari. Kwa sababu kuna uwezekano wa kutokea kwa shinikizo la damu. Katika utafiti huo, ambao umechapishwa katika Jarida kuhusu masuala ya Moyo la Ulaya, watafiti walikusanya data kuhusu nyakati za kulala na kuamka kwa zaidi ya siku saba kwa kutumia kifaa kinachofanana na saa ya mkono kinachovaliwa na watu waliojitolea. Walifuatilia kile kilichotokea kwa waliojitolea katika suala la afya ya moyo na mzunguko wa damu kwa wastani wa miaka sita. Zaidi ya watu wazima 3,000 walipata ugonjwa wa moyo na mishipa. Visa hivi ving kati ya zilizotokea kwa watu ambao walichelewa kulala au walilala mapema kabla ya muda muafaka wa kati ya saa 4 na saa 5 usiku. Watafiti hao walijaribu kudhibiti vyanzo ama mambo mengine yanayosababisha matatizo ya moyo wa mtu, kama vile umri wao, uzito na viwango vya 'cholesterol', lakini mkazo uliowekwa na utafiti wao ni kwmaba hauwezi kuthibitisha chanjo na athari. Chanzo cha picha, Getty Images Mwandishi wa utafiti huo, Dk David Plans, kutoka Chuo Kikuu cha Exeter, alisema: "Ingawa hatuwezi kuhitimisha sababu kutoka kwenye utafiti wetu, matokeo yanaonyesha kuwa kulala mapema au kuchelewa kulala kunaweza kutatiza namna mwili unavyojiendesha kwa saa 24 na kusababisha matokeo mabaya kwa afya ya moyo na mishipa. "Wakati wa hatari zaidi ulikuwa baada ya usiku wa manane, kwa sababu inaweza kupunguza uwezekano wa kuona mwanga wa asubuhi, ambao huweka upya saa ya mwili ama mwili unavyoanza upya wasaa wake wa maisha ya siku." Regina Giblin, muuguzi mkuu wa magonjwa ya moyo katoka taasisi ya magonjwa ya moyo ya British Heart Foundation, alisema: "Utafiti huu mkubwa unaonyesha kuwa kulala kati ya saa 4 na saa 5 usiku kunaweza kuwa mahali pazuri kwa watu wengi kuweka mioyo yao kuwa yenye afya kwa muda mrefu. "Hata hivyo, ni muhimu kukumbuka kuwa utafiti huu unaonyehsa uhusiano tu uliopo wa kulala kati ya saa 5-6 na afya ya moyo na utafiti huu hauwezi kuthibitisha sababu hasa nini ya hilo na athari ni zipi. Utafiti zaidi unahitajika kuhusu wakati wa kulala kama moja ya sababu zinazoweza kuleta hatari ya magonjwa ya moyo na mzunguko wa damu. Kupata usingizi wa kutosha ni muhimu kwa ustawi wetu kwa jumla pamoja na afya ya moyo na mzunguko wa damu. Watu wazima wengi wanapaswa kulenga kulala kwa angalau masaa saba hadi tisa kila usiku, alisema. "Lakini usingizi sio jambo pekee linaloweza kuathiri afya ya moyo. Ni muhimu pia kuangalia mtindo wako wa maisha kama kujua hali ya shinikizo la damu na viwango vya cholesterol, kuwa na uzito mzuri, kufanya mazoezi mara kwa mara, kupunguza ulaji wa chumvi na unywaji wa pombe. Pia kula mlo kamili kunaweza pia kusaidia kudumisha afya ya moyo wako." alisema. ### Response: AFYA ### End

NA JOHN MADUHU, MWANZA NILIWAHI kutoa angalizo katika mojawapo ya makala za Gumzo la Rock City kwa Rais John Magufuli, kuhusu mwenendo wa Mkuu wa Mkoa wa Dar es Salaam, Paul Makonda. Nilitoa angalizo hilo baada ya mkuu huyo kutamka kupitia vyombo vya habari kuwa hamtaki aliyekuwa Mkurugenzi wa Jiji la Dar es Salaam, Wilson Kabwe (marehemu), kwa madai kuwa amehusika kuhujumu mapato ya kituo cha mabasi yaendayo mikoani cha Ubungo. Kauli hiyo tata aliitoa wakati wa uzinduzi wa daraja la Kigamboni mwaka huu, na kusababisha Rais Magufuli kuamua kumsimamisha kazi Kabwe, ili kupisha uchunguzi kuhusu tuhuma zilizoelekezwa kwake na RC Makonda. Katika angalizo hilo, nilielezea namna RC Makonda pamoja na viongozi wa aina yake wanavyoweza kutumia mwanya wa kuwahujumu viongozi wanaofanya nao kazi kwa viongozi wa juu katika mikutano ya hadhara ili kutimiza malengo yao au kuficha udhaifu wao. Nilieleza kuwa Rais Magufuli anapaswa kuwa makini na viongozi wa aina ya Makonda, ambao ili waonekane wanafanya kazi lazima wawadhalilishe viongozi walio chini yao, kwa lugha nyepesi ni kutaka kusafiria nyota zao ili kujijengea uhalali wa kuwepo madarakani. Tumeshuhudia tena namna alivyotaka kusafiria nyota ya Kamanda wa Kanda Maalumu ya Dar es Salaam, Kamishina wa Polisi, Simon Sirro, baada ya kumtuhumu kuwa alipokea fedha na kuruhusu matumizi ya shisha. RC Makonda alimweleza Waziri Mkuu, Kassim Majaliwa, kuwa alikataa kuhongwa Sh milioni 50 kutoka kwa wafanyabiashara kumi, hivyo kutokana na kukithiri kwa matumizi ya shisha licha ya kupigwa marufuku huenda kulitokana na fedha kupenyezwa kwa Kamanda Sirro pamoja na wasaidizi wake. Makonda pia alitaka kumvuruga Waziri Mkuu Majaliwa baada ya kumchomekea kuwa kuna taarifa kuwa ameruhusu matumizi ya shisha, jambo ambalo Waziri Mkuu aling’aka na kumtaka RC Makonda asimamie maagizo ya Serikali, vinginevyo atatumbuliwa. Baada ya kupita kwa sakata hilo ambalo tayari vyombo vya ulinzi na usalama vinachunguza ili kupata ukweli wake, mkuu huyo wa mkoa ameibuka na kauli nyingine tata baada ya kueleza kuwa watumishi zaidi ya 100 waliopo katika ofisi yake ni mzigo na wanaofanya kazi hawazidi wanne. Mengi yameandikwa katika magazeti pamoja na mitandao ya kijamii kuhusu matukio hayo mawili yanayomhusu Makonda, Gumzo la Rock City linapenda kumueleza RC Makonda kuwa nafasi za kisiasa zina muda wake, si kazi za kudumu kama zilivyo nyingine. Historia kuhusu RC Makonda inaonyesha ni kijana ambaye kwa muda mrefu amekuwa akitumiwa na wanasiasa kutoa kauli zenye kulenga kuwadhalilisha na kujitafutia sifa katika jamii pasipo kujua madhara ya siasa anazofanya. Kupanda kwake vyeo hadi kufikia nafasi aliyonayo hakutokani na uwezo alio nao kielimu au uzoefu katika utumishi wa umma au uzoefu katika nafasi za kisiasa, ni kutokana na makundi ya kutafuta uongozi wa nchi ndiyo yaliyomwibua si vinginevyo. Tuhuma za rushwa alizozitoa mbele ya Waziri Mkuu Majaliwa dhidi ya Kamishina Sirro hazikupaswa kutolewa na kiongozi mwenye wadhifa wa ukuu wa mkoa, ila alifanya hivyo kwa lengo la kutaka kuficha udhaifu wa uongozi alio nao. Kwa bahati nzuri nimewahi kufanya kazi kwa karibu na Kamishina Sirro akiwa Kamanda wa Polisi wa Mkoa wa Mwanza, Sirro si mtu wa rushwa na kama angelikuwa ni mtu wa rushwa asingekuwa katika utumishi wa Jeshi la Polisi hadi leo hii. Kamishina Sirro, ambaye naweza kumwelezea ni mmoja kati ya maofisa wa polisi wasio na dharau, majivuno wala kujikweza, ni mtu anayeweza kufikika kirahisi na mtu yeyote, binafsi nimewahi mara nyingi kukaa naye akiwa Mwanza katika mazingira ya nje ya kazi na kubadilishana mawazo kwa lengo la kujenga nchi yetu. Kuna mambo makubwa matatu ambayo Kamishina Sirro aliyafanya Mwanza na kama angelikuwa mtu wa tamaa angepata fedha nyingi na leo hii angelikuwa ni bilionea na si mtu wa kuchafuliwa kwa Sh milioni 50 ambazo Makonda anadai kuwa huenda Kamanda Sirro alizipokea kwa wafanyabiashara wa shisha. Akiwa kamanda wa polisi wa Mkoa wa Mwanza mwaka 2010, huku Lawrence Masha akiwa Waziri wa Mambo ya Ndani ya Nchi, Kamanda Sirro alikataa hila zote zilizotaka kufanywa na wanasiasa ili kupindisha matokeo ya ubunge wa Jimbo la Nyamagana. Sirro alilazimika kwenda makao makuu ya Jiji la Mwanza na kumtaka msimamizi wa uchaguzi kutangaza matokeo haraka ili kuepusha jiji hilo kutumbukia katika machafuko, ieleweke kuwa wakati huo Masha alikuwa ni bosi wa Sirro. Sirro angeliweza kutii amri ya Masha na kusimamia kutangaza matokeo ambayo yangemweka Masha madarakani, alisimamia haki pasipo woga wa aina yoyote na kama ni fedha angeliweza kuzipata wakati huo, kilichotokea kumhusu Sirro kinaeleweka baada ya uchaguzi. Sirro akiwa Kamanda wa Polisi wa Mkoa wa Mwanza aliingia katika majaribu baada ya kutokea kwa mauaji ya aliyekuwa Katibu wa CCM wa Kata ya Isamilo, marehemu Bahati Stephano. Katibu huyo ilidaiwa kuuawa kutokana na maelekezo ya aliyekuwa Meya wa Jiji la Mwanza, Leonard Bihondo, Kamanda Sirro aliongoza operesheni ya kumsaka meya huyo na kumtia mikononi. Kwa fedha alizokuwa nazo Bihondo asingeshindwa kumhonga Kamanda Sirro, nakumbuka namna Sirro alivyokuwa akitembea na baadhi ya vielelezo kuhusu kesi hiyo na kuna siku alinitania kuwa wakati mwingine hata akiingia bafuni kuoga vielelezo hivyo alikuwa akiingia navyo akiogopa kuhujumiwa. Mtego mwingine uliomuimarisha Sirro kikazi ni kesi ya tuhuma za kutaka kuuawa kwa Mbunge wa Busega, Dk. Raphael Chegeni, zilizoeleza kuandaliwa na Mwenyekiti wa sasa wa Mkoa wa Simiyu, Dk. Titus Kamani. Kiongozi huyo alisimama kidete katika kusimamia haki za pande zote mbili, hatimaye suala hilo likafikishwa mahakamani, hakukuwa na tuhuma zozote za rushwa ili apindishe haki. Gumzo la Rock City linapenda kutoa ushauri wa bure kwa RC Makonda kukaa na kujitathimini upya kuhusu mwenendo wake kisiasa, asiendelee kutumia staili ile ile ya kuchafua wenzake ili ajinufaishe kisiasa. Dunia imebadilika sana, Makonda asidhani kwamba yeye ni msafi sana, maana zipo tuhuma lukuki zinatolewa kuhusu mwenendo wake wa kiuongozi tangu ateuliwe kushika nafasi hiyo. Yapo madai kuwa anahusika katika mtandao wa wafanyabiashara wasio waaminifu, ambao wanamfadhili katika shughuli mbalimbali zinazohusu miradi. Kuna msemo usemao si kila king’aacho ni dhahabu, RC Makonda huenda baadhi ya viongozi wanakuona kuwa wewe ni dhahabu lakini wana Dar es Salaam ndio wenye majibu sahihi. Na katika dunia hii wapo watu wanajiona ni miungu watu na wengine kama Makonda wanajiona ni malaika kwa maana kuwa hawawezi kukosea ama kuteleza. Ninachoweza kusema RC Makonda, wewe si malaika, ipo siku wembe unaowanyolea wenzako nawe utakunyoa. Naomba kuwasilisha. [email protected] 0767642602 0784 642602

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- NA JOHN MADUHU, MWANZA NILIWAHI kutoa angalizo katika mojawapo ya makala za Gumzo la Rock City kwa Rais John Magufuli, kuhusu mwenendo wa Mkuu wa Mkoa wa Dar es Salaam, Paul Makonda. Nilitoa angalizo hilo baada ya mkuu huyo kutamka kupitia vyombo vya habari kuwa hamtaki aliyekuwa Mkurugenzi wa Jiji la Dar es Salaam, Wilson Kabwe (marehemu), kwa madai kuwa amehusika kuhujumu mapato ya kituo cha mabasi yaendayo mikoani cha Ubungo. Kauli hiyo tata aliitoa wakati wa uzinduzi wa daraja la Kigamboni mwaka huu, na kusababisha Rais Magufuli kuamua kumsimamisha kazi Kabwe, ili kupisha uchunguzi kuhusu tuhuma zilizoelekezwa kwake na RC Makonda. Katika angalizo hilo, nilielezea namna RC Makonda pamoja na viongozi wa aina yake wanavyoweza kutumia mwanya wa kuwahujumu viongozi wanaofanya nao kazi kwa viongozi wa juu katika mikutano ya hadhara ili kutimiza malengo yao au kuficha udhaifu wao. Nilieleza kuwa Rais Magufuli anapaswa kuwa makini na viongozi wa aina ya Makonda, ambao ili waonekane wanafanya kazi lazima wawadhalilishe viongozi walio chini yao, kwa lugha nyepesi ni kutaka kusafiria nyota zao ili kujijengea uhalali wa kuwepo madarakani. Tumeshuhudia tena namna alivyotaka kusafiria nyota ya Kamanda wa Kanda Maalumu ya Dar es Salaam, Kamishina wa Polisi, Simon Sirro, baada ya kumtuhumu kuwa alipokea fedha na kuruhusu matumizi ya shisha. RC Makonda alimweleza Waziri Mkuu, Kassim Majaliwa, kuwa alikataa kuhongwa Sh milioni 50 kutoka kwa wafanyabiashara kumi, hivyo kutokana na kukithiri kwa matumizi ya shisha licha ya kupigwa marufuku huenda kulitokana na fedha kupenyezwa kwa Kamanda Sirro pamoja na wasaidizi wake. Makonda pia alitaka kumvuruga Waziri Mkuu Majaliwa baada ya kumchomekea kuwa kuna taarifa kuwa ameruhusu matumizi ya shisha, jambo ambalo Waziri Mkuu aling’aka na kumtaka RC Makonda asimamie maagizo ya Serikali, vinginevyo atatumbuliwa. Baada ya kupita kwa sakata hilo ambalo tayari vyombo vya ulinzi na usalama vinachunguza ili kupata ukweli wake, mkuu huyo wa mkoa ameibuka na kauli nyingine tata baada ya kueleza kuwa watumishi zaidi ya 100 waliopo katika ofisi yake ni mzigo na wanaofanya kazi hawazidi wanne. Mengi yameandikwa katika magazeti pamoja na mitandao ya kijamii kuhusu matukio hayo mawili yanayomhusu Makonda, Gumzo la Rock City linapenda kumueleza RC Makonda kuwa nafasi za kisiasa zina muda wake, si kazi za kudumu kama zilivyo nyingine. Historia kuhusu RC Makonda inaonyesha ni kijana ambaye kwa muda mrefu amekuwa akitumiwa na wanasiasa kutoa kauli zenye kulenga kuwadhalilisha na kujitafutia sifa katika jamii pasipo kujua madhara ya siasa anazofanya. Kupanda kwake vyeo hadi kufikia nafasi aliyonayo hakutokani na uwezo alio nao kielimu au uzoefu katika utumishi wa umma au uzoefu katika nafasi za kisiasa, ni kutokana na makundi ya kutafuta uongozi wa nchi ndiyo yaliyomwibua si vinginevyo. Tuhuma za rushwa alizozitoa mbele ya Waziri Mkuu Majaliwa dhidi ya Kamishina Sirro hazikupaswa kutolewa na kiongozi mwenye wadhifa wa ukuu wa mkoa, ila alifanya hivyo kwa lengo la kutaka kuficha udhaifu wa uongozi alio nao. Kwa bahati nzuri nimewahi kufanya kazi kwa karibu na Kamishina Sirro akiwa Kamanda wa Polisi wa Mkoa wa Mwanza, Sirro si mtu wa rushwa na kama angelikuwa ni mtu wa rushwa asingekuwa katika utumishi wa Jeshi la Polisi hadi leo hii. Kamishina Sirro, ambaye naweza kumwelezea ni mmoja kati ya maofisa wa polisi wasio na dharau, majivuno wala kujikweza, ni mtu anayeweza kufikika kirahisi na mtu yeyote, binafsi nimewahi mara nyingi kukaa naye akiwa Mwanza katika mazingira ya nje ya kazi na kubadilishana mawazo kwa lengo la kujenga nchi yetu. Kuna mambo makubwa matatu ambayo Kamishina Sirro aliyafanya Mwanza na kama angelikuwa mtu wa tamaa angepata fedha nyingi na leo hii angelikuwa ni bilionea na si mtu wa kuchafuliwa kwa Sh milioni 50 ambazo Makonda anadai kuwa huenda Kamanda Sirro alizipokea kwa wafanyabiashara wa shisha. Akiwa kamanda wa polisi wa Mkoa wa Mwanza mwaka 2010, huku Lawrence Masha akiwa Waziri wa Mambo ya Ndani ya Nchi, Kamanda Sirro alikataa hila zote zilizotaka kufanywa na wanasiasa ili kupindisha matokeo ya ubunge wa Jimbo la Nyamagana. Sirro alilazimika kwenda makao makuu ya Jiji la Mwanza na kumtaka msimamizi wa uchaguzi kutangaza matokeo haraka ili kuepusha jiji hilo kutumbukia katika machafuko, ieleweke kuwa wakati huo Masha alikuwa ni bosi wa Sirro. Sirro angeliweza kutii amri ya Masha na kusimamia kutangaza matokeo ambayo yangemweka Masha madarakani, alisimamia haki pasipo woga wa aina yoyote na kama ni fedha angeliweza kuzipata wakati huo, kilichotokea kumhusu Sirro kinaeleweka baada ya uchaguzi. Sirro akiwa Kamanda wa Polisi wa Mkoa wa Mwanza aliingia katika majaribu baada ya kutokea kwa mauaji ya aliyekuwa Katibu wa CCM wa Kata ya Isamilo, marehemu Bahati Stephano. Katibu huyo ilidaiwa kuuawa kutokana na maelekezo ya aliyekuwa Meya wa Jiji la Mwanza, Leonard Bihondo, Kamanda Sirro aliongoza operesheni ya kumsaka meya huyo na kumtia mikononi. Kwa fedha alizokuwa nazo Bihondo asingeshindwa kumhonga Kamanda Sirro, nakumbuka namna Sirro alivyokuwa akitembea na baadhi ya vielelezo kuhusu kesi hiyo na kuna siku alinitania kuwa wakati mwingine hata akiingia bafuni kuoga vielelezo hivyo alikuwa akiingia navyo akiogopa kuhujumiwa. Mtego mwingine uliomuimarisha Sirro kikazi ni kesi ya tuhuma za kutaka kuuawa kwa Mbunge wa Busega, Dk. Raphael Chegeni, zilizoeleza kuandaliwa na Mwenyekiti wa sasa wa Mkoa wa Simiyu, Dk. Titus Kamani. Kiongozi huyo alisimama kidete katika kusimamia haki za pande zote mbili, hatimaye suala hilo likafikishwa mahakamani, hakukuwa na tuhuma zozote za rushwa ili apindishe haki. Gumzo la Rock City linapenda kutoa ushauri wa bure kwa RC Makonda kukaa na kujitathimini upya kuhusu mwenendo wake kisiasa, asiendelee kutumia staili ile ile ya kuchafua wenzake ili ajinufaishe kisiasa. Dunia imebadilika sana, Makonda asidhani kwamba yeye ni msafi sana, maana zipo tuhuma lukuki zinatolewa kuhusu mwenendo wake wa kiuongozi tangu ateuliwe kushika nafasi hiyo. Yapo madai kuwa anahusika katika mtandao wa wafanyabiashara wasio waaminifu, ambao wanamfadhili katika shughuli mbalimbali zinazohusu miradi. Kuna msemo usemao si kila king’aacho ni dhahabu, RC Makonda huenda baadhi ya viongozi wanakuona kuwa wewe ni dhahabu lakini wana Dar es Salaam ndio wenye majibu sahihi. Na katika dunia hii wapo watu wanajiona ni miungu watu na wengine kama Makonda wanajiona ni malaika kwa maana kuwa hawawezi kukosea ama kuteleza. Ninachoweza kusema RC Makonda, wewe si malaika, ipo siku wembe unaowanyolea wenzako nawe utakunyoa. Naomba kuwasilisha. [email protected] 0767642602 0784 642602 ### Response: KITAIFA ### End

RAIS wa Zanzibar, Dk Ali Mohamed Shein amesema serikali imeachana na mchakato wa kuanzisha bima ya afya kwa sababu Zanzibar inatekeleza sera ya matibabu bure kwa wote.Alitoa ufafanuzi huo katika maadhimisho ya siku ya kilele cha sherehe za wafanyakazi duniani, Tunguu Wilaya ya Kati Unguja.Alitoa ufafanuzi baada ya risala ya wafanyakazi wa Zanzibar iliyosomwa na Katibu wa Shirikisho la vyama huru vya wafanyakazi (ZATUC) kuelezea kilio cha wafanyakazi cha kutaka bima ya afya kwa ajili ya matibabu.Alisema mchakato wa kuanzisha bima ya afya ulikuwepo na tafiti mbalimbali zilifanywa na kuwashirikisha wadau sekta ya afya Zanzibar.“Hata hivyo, kikwazo kikubwa kilikuwa kwa nini tuanzishe bima ya afya wakati tunao mfumo wa matibabu bure kwa wananchi wote Unguja na Pemba,” alisema Dk Shein.Alisema sera ya afya ya SMZ mara baada ya Mapinduzi ya Zanzibar ya mwaka 1964, ni matibabu bure kama yaliyoasisiwa na Rais wa kwanza, Hayati Abeid Amani Karume.Alisema Septemba 23, 1964, Rais Karume alitangaza elimu bure na kufuatiwa na matibabu bure kwa wananchi wote na ujenzi wa vituo vya afya na uimarishaji wa sekta hiyo ukaanza.''Tulijiuliza serikalini hivi tunahitaji kweli kuwa na bima ya afya kwa wafanyakazi wetu wakati huduma za matibabu kwa wananchi ni bure” alihoji.Alisema mwaka jana Serikali ya Mapinduzi Zanzibar ilitoa Sh bilioni 72 kwenda Wizara ya Afya kwa huduma za afya ikiwemo kununua dawa.Alisema SMZ haioni sababu ya kuanzisha bima ya afya kwa wafanyakazi kwani huduma za afya zimeimarishwa kwa kiwango kikubwa pamoja na upatikanaji wa dawa muhimu za binadamu.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- RAIS wa Zanzibar, Dk Ali Mohamed Shein amesema serikali imeachana na mchakato wa kuanzisha bima ya afya kwa sababu Zanzibar inatekeleza sera ya matibabu bure kwa wote.Alitoa ufafanuzi huo katika maadhimisho ya siku ya kilele cha sherehe za wafanyakazi duniani, Tunguu Wilaya ya Kati Unguja.Alitoa ufafanuzi baada ya risala ya wafanyakazi wa Zanzibar iliyosomwa na Katibu wa Shirikisho la vyama huru vya wafanyakazi (ZATUC) kuelezea kilio cha wafanyakazi cha kutaka bima ya afya kwa ajili ya matibabu.Alisema mchakato wa kuanzisha bima ya afya ulikuwepo na tafiti mbalimbali zilifanywa na kuwashirikisha wadau sekta ya afya Zanzibar.“Hata hivyo, kikwazo kikubwa kilikuwa kwa nini tuanzishe bima ya afya wakati tunao mfumo wa matibabu bure kwa wananchi wote Unguja na Pemba,” alisema Dk Shein.Alisema sera ya afya ya SMZ mara baada ya Mapinduzi ya Zanzibar ya mwaka 1964, ni matibabu bure kama yaliyoasisiwa na Rais wa kwanza, Hayati Abeid Amani Karume.Alisema Septemba 23, 1964, Rais Karume alitangaza elimu bure na kufuatiwa na matibabu bure kwa wananchi wote na ujenzi wa vituo vya afya na uimarishaji wa sekta hiyo ukaanza.''Tulijiuliza serikalini hivi tunahitaji kweli kuwa na bima ya afya kwa wafanyakazi wetu wakati huduma za matibabu kwa wananchi ni bure” alihoji.Alisema mwaka jana Serikali ya Mapinduzi Zanzibar ilitoa Sh bilioni 72 kwenda Wizara ya Afya kwa huduma za afya ikiwemo kununua dawa.Alisema SMZ haioni sababu ya kuanzisha bima ya afya kwa wafanyakazi kwani huduma za afya zimeimarishwa kwa kiwango kikubwa pamoja na upatikanaji wa dawa muhimu za binadamu. ### Response: KITAIFA ### End

Mwandishi wetu-Dar es Salaam RAIS Dk. John Magufuli amewataka mabalozi wa Tanzania wanaoiwakilisha nchi maeneo mbalimbali duniani, kuhakikisha wanafanya kazi ikiwa ni pamoja na kuleta nchini wawekezaji na wakikwamishwa na mtendaji ama wizara wamweleze. Alisema hayo alipokutana na mabalozi 43 wa Tanzania walio nchini tangu Agosti 13 walipokuwa wakizungumza Ikulu, Dar es Salaam jana. Taarifa iliyotolewa na Ikulu jana, ilisema pamoja na Rais kuwaeleza hali ya uchumi wa nchi na maendeleo yanayopelekwa kwa wananchi, aliwataka kutafuta wawekezaji watakaowekeza katika miradi yenye manufaa hapa nchini. “Nataka mabalozi mtuletee miradi ya maendeleo, ifike mahali balozi ujiulize kwa kuwa kwangu balozi nimepeleka nini nyumbani? Nimewezesha kujengwa kiwanda? Kujengwa barabara? Kujenga daraja au jengo fulani?” alisema Rais Magufuli. Aliwataka kuhakikisha wanasimamia na kufuatilia kwa karibu masuala wanayoamini yana manufaa kwa nchi, ikiwemo uwekezaji na wasikubali kukwamishwa na viongozi ama wizara yoyote. “Nataka muwe ‘very aggressive’, na ukiona mtu anakukwamisha mimi nipo, niandikieni uone kama hatakwama yeye, mimi nataka kuona vitu sio maneno maneno,” alisema Rais Magufuli. Katika hatua nyingine, mabalozi hao walimpongeza Rais Magufuli kwa utekelezaji wa miradi ya kimkakati nchini. Mabalozi hao wametembelea miradi ya ujenzi wa bwawa la Nyerere litakalozalisha megawati 2,115 katika Mto Rufiji, mradi wa ujenzi wa reli ya kati kwa kiwango cha kisasa (SGR) unaoanzia Dar es Salaam hadi Dodoma, jengo la tatu la abiria katika Uwanja wa Ndege wa Kimataifa wa Julius Nyerere na mradi wa ujenzi wa barabara za juu katika makutano ya barabara ya Morogoro na Sam Nujoma (Ubungo Interchange). Miradi mingine waliyoitembelea ni, mradi wa upanuzi wa Bandari ya Dar es Salaam, mradi wa usambazaji wa gesi (Taifa Gas), mradi wa udhibiti wa mawasiliano Tanzania na mradi wa ujenzi wa daraja la Tanzanite (New Selander Bridge) katika Bahari ya Hindi. Kwa upande wa Zanzibar, wametembelea mradi wa ujenzi wa jengo la biashara na makazi eneo la Michenzani, mradi wa ujenzi wa jengo la tatu la abiria katika Uwanja wa Ndege wa Kimataifa wa Sheikh Abeid Amani Karume, mradi wa ujenzi wa nyumba za kisasa wa Fumba Wilaya ya Magharibi, mradi wa ujenzi wa Barabara ya Kaskazini – Bububu – Mkokotoni na mradi wa ujenzi wa bandari ya mafuta na gesi katika eneo la Manga Pwani. Mabalozi hao wameeleza kuwa utekelezaji wa miradi hiyo na juhudi nyingine kubwa zinazofanywa na Serikali katika nyanja mbalimbali za huduma za jamii, zimeleta heshima kwa nchi na machoni mwa jumuiya ya kimataifa, na zimedhihirisha kufikiwa kwa malengo ya Tanzania kuingia katika uchumi wa kati ifikapo mwaka 2025.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Mwandishi wetu-Dar es Salaam RAIS Dk. John Magufuli amewataka mabalozi wa Tanzania wanaoiwakilisha nchi maeneo mbalimbali duniani, kuhakikisha wanafanya kazi ikiwa ni pamoja na kuleta nchini wawekezaji na wakikwamishwa na mtendaji ama wizara wamweleze. Alisema hayo alipokutana na mabalozi 43 wa Tanzania walio nchini tangu Agosti 13 walipokuwa wakizungumza Ikulu, Dar es Salaam jana. Taarifa iliyotolewa na Ikulu jana, ilisema pamoja na Rais kuwaeleza hali ya uchumi wa nchi na maendeleo yanayopelekwa kwa wananchi, aliwataka kutafuta wawekezaji watakaowekeza katika miradi yenye manufaa hapa nchini. “Nataka mabalozi mtuletee miradi ya maendeleo, ifike mahali balozi ujiulize kwa kuwa kwangu balozi nimepeleka nini nyumbani? Nimewezesha kujengwa kiwanda? Kujengwa barabara? Kujenga daraja au jengo fulani?” alisema Rais Magufuli. Aliwataka kuhakikisha wanasimamia na kufuatilia kwa karibu masuala wanayoamini yana manufaa kwa nchi, ikiwemo uwekezaji na wasikubali kukwamishwa na viongozi ama wizara yoyote. “Nataka muwe ‘very aggressive’, na ukiona mtu anakukwamisha mimi nipo, niandikieni uone kama hatakwama yeye, mimi nataka kuona vitu sio maneno maneno,” alisema Rais Magufuli. Katika hatua nyingine, mabalozi hao walimpongeza Rais Magufuli kwa utekelezaji wa miradi ya kimkakati nchini. Mabalozi hao wametembelea miradi ya ujenzi wa bwawa la Nyerere litakalozalisha megawati 2,115 katika Mto Rufiji, mradi wa ujenzi wa reli ya kati kwa kiwango cha kisasa (SGR) unaoanzia Dar es Salaam hadi Dodoma, jengo la tatu la abiria katika Uwanja wa Ndege wa Kimataifa wa Julius Nyerere na mradi wa ujenzi wa barabara za juu katika makutano ya barabara ya Morogoro na Sam Nujoma (Ubungo Interchange). Miradi mingine waliyoitembelea ni, mradi wa upanuzi wa Bandari ya Dar es Salaam, mradi wa usambazaji wa gesi (Taifa Gas), mradi wa udhibiti wa mawasiliano Tanzania na mradi wa ujenzi wa daraja la Tanzanite (New Selander Bridge) katika Bahari ya Hindi. Kwa upande wa Zanzibar, wametembelea mradi wa ujenzi wa jengo la biashara na makazi eneo la Michenzani, mradi wa ujenzi wa jengo la tatu la abiria katika Uwanja wa Ndege wa Kimataifa wa Sheikh Abeid Amani Karume, mradi wa ujenzi wa nyumba za kisasa wa Fumba Wilaya ya Magharibi, mradi wa ujenzi wa Barabara ya Kaskazini – Bububu – Mkokotoni na mradi wa ujenzi wa bandari ya mafuta na gesi katika eneo la Manga Pwani. Mabalozi hao wameeleza kuwa utekelezaji wa miradi hiyo na juhudi nyingine kubwa zinazofanywa na Serikali katika nyanja mbalimbali za huduma za jamii, zimeleta heshima kwa nchi na machoni mwa jumuiya ya kimataifa, na zimedhihirisha kufikiwa kwa malengo ya Tanzania kuingia katika uchumi wa kati ifikapo mwaka 2025. ### Response: KITAIFA ### End

Msanii Ali kiba amsema kuwa hafurahii kufanya kazi na watu wa nje wakati watu wa ndani wanauwezo mkubwa tu wa kufanya vitu kwenye ubora wa kimataifa kama tu watajiiongeza na kuwa na vifaa vya kimataifa wataufikisha muziki wa Tanzania mbali Kiba ametoa kauli hito alipokuwa anahojiwa na kipindi na kipindi cha ON AIR WITH MILLARD AYO kinachorushwa na tovuti ya Millardayo.com “Mimi natamani tuwe na directors wazuri ili tuweze kushindana na wa nje naamini tuna waongozaji wazuri lakini wanatakiwa kuongeza juhudi ni kweli video zetu zinapingwa katika vituo vingi vya afrika, lakini ukitaka vitu bora kimataifa inakulazimu ukafanye kazi na watu wa nje na mimi binafsi sijsikia vizuri kufanya kazi na watu wa nje kila siku” Alikiba “lakini pia ushirikiano pia ni kitu kizuri, watanzania tuchukuane tupelekane nje na kuonyeshane sehemu za kushika na kufanikiwa kufika mbali zaidi wenzetu wanigeria wamefika mbali kwa sababu wanashikana mikono” Ali Kiba

BURUDANI

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Msanii Ali kiba amsema kuwa hafurahii kufanya kazi na watu wa nje wakati watu wa ndani wanauwezo mkubwa tu wa kufanya vitu kwenye ubora wa kimataifa kama tu watajiiongeza na kuwa na vifaa vya kimataifa wataufikisha muziki wa Tanzania mbali Kiba ametoa kauli hito alipokuwa anahojiwa na kipindi na kipindi cha ON AIR WITH MILLARD AYO kinachorushwa na tovuti ya Millardayo.com “Mimi natamani tuwe na directors wazuri ili tuweze kushindana na wa nje naamini tuna waongozaji wazuri lakini wanatakiwa kuongeza juhudi ni kweli video zetu zinapingwa katika vituo vingi vya afrika, lakini ukitaka vitu bora kimataifa inakulazimu ukafanye kazi na watu wa nje na mimi binafsi sijsikia vizuri kufanya kazi na watu wa nje kila siku” Alikiba “lakini pia ushirikiano pia ni kitu kizuri, watanzania tuchukuane tupelekane nje na kuonyeshane sehemu za kushika na kufanikiwa kufika mbali zaidi wenzetu wanigeria wamefika mbali kwa sababu wanashikana mikono” Ali Kiba ### Response: BURUDANI ### End

HARARE, ZIMBABWE POLISI nchini Zimbabwe wamefyatua risasi hewani na kuwarushia mabomu ya machozi, watu waliokuwa wakiandamana mjini hapa kupinga kupanda maradufu kwa bei ya mafuta na hali mbaya ya uchumi. Katika baadhi ya maeneo ya hapa na miji mingine waandamanaji walichoma matairi  na kuziba barabara baada ya muungano wa vyama vya wafanyakazi kuitisha maandamano. Polisi waliwafyatulia risasi za moto waandamanaji katika eneo la Epworth, lililoko umbali wa kilomita 15 kutoka Harare. Baadhi ya watu inadaiwa wameuawa na wengine kujeruhiwa na wengi kukamatwa ingawa idadi yao bado haijawekwa wazi. Vurugu nchini Zimbabwe zimetokea siku moja baada ya Rais Emmerson Mnangagwa kupandisha zaidi ya mara mbili bei ya mafuta kutokana na ukosefu wa bidhaa hiyo. Uamuzi huo ukaulazimisha Muungano wa Vyama vya Wafanyakazi kuitisha maandamano ya siku tatu na kusababisha biashara nyingi na shule kufungwa. Msemaji wa muungano huo, Peter Mutasa  amesema hatua ya serikali inaonyesha kutoguswa na kujali kuhusu mwananchi masikini ambaye tayari amelemewa na majukumu chungu nzima. Hata hivyo, Serikali imejibu maandamano kwa kuwatawanya polisi wa kupambana na ghasia huku helikopta za kijeshi zikionekana angani. Kiongozi wa chama cha upinzani cha MDC, Nelson Chamisa, amesema maafisa wa usalama wanapaswa kujizua na kuwaacha wananchi kutumia haki yao ya kikatiba ya kuandamana kwa amani. Ukosefu wa fedha taslimu Zimbabwe umeutumbukiza uchumi wa taifa hilo la Kusini mwa Afrika katika matatizo makubwa. Hali hiyo inatishia kudhoofisha juhudi za Rais Mnangagwa za kurejesha uekezaji wa kigeni uliotengwa na mtangulizi wake Robert Mugabe. Huku Ghasia zikiendelea Rais Emmerson Mnangagwa yuko Ulaya kwa ziara ya nchi tano ikiwamo Urusi pamoja na kuhudhuria kongamano la kiuchumi mjini Davos, Uswisi akijaribu kuwashawishi wawekezaji wa Kigeni kurudi kuwekeza Zimbabwe. Hata hivyo, ziara hiyo imeshutumiwa nchini hapa, wakosoaji wake wakiwamo wa kambi ya Mugabe wakimtaka arudi nyumbani kutatua matatizo au ajiuzulu.

KIMATAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- HARARE, ZIMBABWE POLISI nchini Zimbabwe wamefyatua risasi hewani na kuwarushia mabomu ya machozi, watu waliokuwa wakiandamana mjini hapa kupinga kupanda maradufu kwa bei ya mafuta na hali mbaya ya uchumi. Katika baadhi ya maeneo ya hapa na miji mingine waandamanaji walichoma matairi  na kuziba barabara baada ya muungano wa vyama vya wafanyakazi kuitisha maandamano. Polisi waliwafyatulia risasi za moto waandamanaji katika eneo la Epworth, lililoko umbali wa kilomita 15 kutoka Harare. Baadhi ya watu inadaiwa wameuawa na wengine kujeruhiwa na wengi kukamatwa ingawa idadi yao bado haijawekwa wazi. Vurugu nchini Zimbabwe zimetokea siku moja baada ya Rais Emmerson Mnangagwa kupandisha zaidi ya mara mbili bei ya mafuta kutokana na ukosefu wa bidhaa hiyo. Uamuzi huo ukaulazimisha Muungano wa Vyama vya Wafanyakazi kuitisha maandamano ya siku tatu na kusababisha biashara nyingi na shule kufungwa. Msemaji wa muungano huo, Peter Mutasa  amesema hatua ya serikali inaonyesha kutoguswa na kujali kuhusu mwananchi masikini ambaye tayari amelemewa na majukumu chungu nzima. Hata hivyo, Serikali imejibu maandamano kwa kuwatawanya polisi wa kupambana na ghasia huku helikopta za kijeshi zikionekana angani. Kiongozi wa chama cha upinzani cha MDC, Nelson Chamisa, amesema maafisa wa usalama wanapaswa kujizua na kuwaacha wananchi kutumia haki yao ya kikatiba ya kuandamana kwa amani. Ukosefu wa fedha taslimu Zimbabwe umeutumbukiza uchumi wa taifa hilo la Kusini mwa Afrika katika matatizo makubwa. Hali hiyo inatishia kudhoofisha juhudi za Rais Mnangagwa za kurejesha uekezaji wa kigeni uliotengwa na mtangulizi wake Robert Mugabe. Huku Ghasia zikiendelea Rais Emmerson Mnangagwa yuko Ulaya kwa ziara ya nchi tano ikiwamo Urusi pamoja na kuhudhuria kongamano la kiuchumi mjini Davos, Uswisi akijaribu kuwashawishi wawekezaji wa Kigeni kurudi kuwekeza Zimbabwe. Hata hivyo, ziara hiyo imeshutumiwa nchini hapa, wakosoaji wake wakiwamo wa kambi ya Mugabe wakimtaka arudi nyumbani kutatua matatizo au ajiuzulu. ### Response: KIMATAIFA ### End

Abdallah Amiri, Igunga. TAASISI ya Kuzuia na Kupambana na Rushwa (TAKUKURU) Wilaya ya Igunga mkoani Tabora, imewakamata viongozi sita wa Chama cha Msingi cha Wakulima wa zao la pamba (AMCOS) wa Kijiji cha Choma na kuwafikisha Mahakama ya Hakimu Mkazi  Mfawidhi Wilaya ya Igunga kwa tuhuma za kuomba na kupokea rushwa kutoka kwa wakulima. Waliofikishwa mahakamani mwishoni mwa wiki iliyopita, ni Mwenyekiti wa Baumu Amcos, Nyolobi Nangale (36), Sylivester Masanyigule(46), Andrew Senga(49), Iwize Masanja(37), Martine Silas(31), Elias Kelege(25) wote wakazi wa Kijiji cha Choma. Mwendesha Mashtaka wa taasisi hiyo,Mazengo Joseph aliiambia mahakama mbele ya Hakimu Lydia Ilunda kuwa washtakiwa wote walitenda makosa hayo kinyume na kifungu cha 15(1)(a)(2) na 3(a) sheria ya kuzuia na kupambana na rushwa na. 11 ya 2007. Alisema washitakiwa wote,wanakabiliwa na mashtaka matatu. Alisema shtaka la kwanza, kati ya Agosti mosi, mwaka huu na Oktoba 25, mwaka huu kwa muda tofauti katika Kijiji cha Choma, washtakiwa wote kwa pamoja waliomba rushwa ya  800,000 kutoka kwa Kulwa Mabula ili waweze kumlipa fedha zake za pamba Sh milioni 8,345,220 alizokuwa ameiuzia pamba Kampuni ya OLAM. Shtaka la pili, linalowakabili washtakiwa wote katika tarehe hiyo na muda tofauti, waliomba rushwa ya Sh 600,000 kutoka kwa Shimbi Ganja ili waweze kumlipa fedha zake Sh  6,536,400 alizokuwa ameuza pamba kwenye kampuni ya OLAM. Alisema shtaka la tatu, katika tarehe hiyo na muda tofauti waliomba ruhswa ya Sh 600,000 kutoka kwa Shimbi Kadengu ili waweze kumlipa fedha zake Sh milioni  6,220,680 aliyouza pamba kwa kampuni ya OLAM. Baada ya kusomewa mashtaka hayo waliyakana yote ambapo kesi hiyo imeahirishwa hadi Novemba 6, mwaka huu itakapotajwa tena ambapo washitakiwa wawili wamedhaminiwa kwa dhamana ya Sh  milioni  5 kila mmoja, huku wanne wakipelekwa mahabusu baada ya kushindwa kutimiza masharti ya dhamana.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Abdallah Amiri, Igunga. TAASISI ya Kuzuia na Kupambana na Rushwa (TAKUKURU) Wilaya ya Igunga mkoani Tabora, imewakamata viongozi sita wa Chama cha Msingi cha Wakulima wa zao la pamba (AMCOS) wa Kijiji cha Choma na kuwafikisha Mahakama ya Hakimu Mkazi  Mfawidhi Wilaya ya Igunga kwa tuhuma za kuomba na kupokea rushwa kutoka kwa wakulima. Waliofikishwa mahakamani mwishoni mwa wiki iliyopita, ni Mwenyekiti wa Baumu Amcos, Nyolobi Nangale (36), Sylivester Masanyigule(46), Andrew Senga(49), Iwize Masanja(37), Martine Silas(31), Elias Kelege(25) wote wakazi wa Kijiji cha Choma. Mwendesha Mashtaka wa taasisi hiyo,Mazengo Joseph aliiambia mahakama mbele ya Hakimu Lydia Ilunda kuwa washtakiwa wote walitenda makosa hayo kinyume na kifungu cha 15(1)(a)(2) na 3(a) sheria ya kuzuia na kupambana na rushwa na. 11 ya 2007. Alisema washitakiwa wote,wanakabiliwa na mashtaka matatu. Alisema shtaka la kwanza, kati ya Agosti mosi, mwaka huu na Oktoba 25, mwaka huu kwa muda tofauti katika Kijiji cha Choma, washtakiwa wote kwa pamoja waliomba rushwa ya  800,000 kutoka kwa Kulwa Mabula ili waweze kumlipa fedha zake za pamba Sh milioni 8,345,220 alizokuwa ameiuzia pamba Kampuni ya OLAM. Shtaka la pili, linalowakabili washtakiwa wote katika tarehe hiyo na muda tofauti, waliomba rushwa ya Sh 600,000 kutoka kwa Shimbi Ganja ili waweze kumlipa fedha zake Sh  6,536,400 alizokuwa ameuza pamba kwenye kampuni ya OLAM. Alisema shtaka la tatu, katika tarehe hiyo na muda tofauti waliomba ruhswa ya Sh 600,000 kutoka kwa Shimbi Kadengu ili waweze kumlipa fedha zake Sh milioni  6,220,680 aliyouza pamba kwa kampuni ya OLAM. Baada ya kusomewa mashtaka hayo waliyakana yote ambapo kesi hiyo imeahirishwa hadi Novemba 6, mwaka huu itakapotajwa tena ambapo washitakiwa wawili wamedhaminiwa kwa dhamana ya Sh  milioni  5 kila mmoja, huku wanne wakipelekwa mahabusu baada ya kushindwa kutimiza masharti ya dhamana. ### Response: KITAIFA ### End

MKUU wa Mkoa wa Dar es Salaam, Paul Makonda amesema amepokea ujumbe mfupi kutoka kwa watu 5,763 na majina 100 ya watu wanaojihusisha na mapenzi ya jinsia moja baada ya kutoa rai kwa wananchi kuwataja.Makonda akiwa katika msiba wa mwandishi wa habari nchini, Isack Gamba, Dar es Salaam, aliwataka wananchi kuwataja wasichana wanaojiuza katika mitandao ya kijamii na watu wanaojihusisha na mapenzi ya jinsia moja baada ya uwepo wa watu wanaotuma picha hizo katika mitandao ya kijamii.Akizungumza na gazeti hili jana, Makonda alisema mpaka asubuhi ya jana tayari amepokea jumbe hizo pamoja na majina ya watu mbalimbali wanaojihusisha na tabia hizo ambazo ni kinyume cha sheria za nchi.“Nimetoa taarifa hii jana (juzi) nikiwataka wananchi wanitumie ujumbe na kupiga simu. Simu ni nyingi mpaka nyingine nimeshindwa kupokea, lakini ujumbe ndio huo nimepokea mpaka sasa na majina yanayotajwa yanajirudia naamini mpaka jioni nitakuwa nimepata taarifa nyingi zaidi,” amesema Makonda.Alisema kwa sasa kumekuwa na mmomonyoko mkubwa wa maadili ambao unafanyika kwenye mitandao ya kijamii ambako watu wameamua kuweka mambo ya faragha kwenye mitandao hiyo.“Wanapotangazia umma wanaleta madhara makubwa kwa watoto ambao wengi kwa sasa wanashika simu na kuona mambo ambayo ni kinyume na maadili ya kitanzania,” alieleza Makonda.Alisema kuanzia Jumatatu ijayo atakuwa na timu maalumu pamoja na madaktari ambao watawashughulikia watu hao na wale watakaobainika kujihusisha na mambo hayo hatua za kisheria zitachukuliwa dhidi yao.Aliongeza kuwa hawatoishia kwa watu hao pekee, bali hata wale wanaofanya nao uchafu huo watachukuliwa hatua kwa mujibu wa sheria.“Hakuna asiyejua sheria ipo wazi na wale wanajihusisha na mambo haya sheria inasema wanastahili kifungo cha miaka 30 au maisha, kwa hiyo ni lazima na wale wanaojihusisha kushiriki kitendo hiki wachukuliwe hatua,” alisema.Aidha, alisema mbali na watu wanaojihusisha na mapenzi na jinsia moja na wasichana wanaojiuza kupitia mitandao ya kijamii, pia kuna baadhi ya watu wanahamasisha vitendo vya ngono kwenye mtandao wa ‘WhatsApp’ watashughulikiwa kwa kuwa tayari wanashirikiana na Mamlaka ya Mawasiliano (TCRA) kwa hatua zaidi.Alisema wanataka mambo ya mapenzi ya jinsia moja, udhalilishaji na kila aina ya vitendo vya uvunjifu wa maadili ya utu wa Mtanzania, maadili ya dini na imani zote yadhibitiwe katika mkoa ili kuepusha madhara kwa vizazi vijavyo.Aliongeza kuwa endapo wakiwaacha watu hao baadaye taifa litazalisha mashoga na wasichana wanaojiuza katika mitandao ya kijamii na kuondoa sifa ya nchi. Alisema tayari watu waliorusha picha zao chafu kwenye mitandao, akiwemo Amber Rutty pamoja na mpenzi wako mikononi mwa polisi tangu alipoagiza wafike.“Niwaombe wananchi wa Mkoa wa Dar es Salaam yeyote anayemfahamu shoga au anayefanya mambo kinyume maadili na sheria nipatie jina nataka wiki hii mpaka Jumapili napokea majina na kuanzia Jumatatu ya wiki ijayo kuna timu itaanza kuwashughulikia,” alisema mkuu wa mkoa.Katika hatua nyingine, baada ya wasanii wa filamu kusambaza picha zao za ngono kwenye mitandao ya kijamii na kuzua gumzo, TCRA imewaonya wasanii wa filamu na muziki na watumiaji wa mitandao dhidi ya tabia hiyo chafu.Katika tangazo lao kwenye gazeti hili jana, TCRA ilisema ni kosa kisheria kutengeneza na kusambaza picha, sauti na maandishi ya ngono au yenye muelekeo wa kingono katika mitandao ya kijamii.Kwa kuwa jambo hilo ni kosa la kijinai kwa mujibu wa Sheria ya Kanuni za Adhabu Sura ya 16 ya Sheria za Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, pamoja na Sheria ya Makosa ya Mtandao ya mwaka 2015 na Kanuni za Maudhui za mwaka 2018, Mamlaka hiyo imeutaka umma wa Watanzania kuzingatia matumizi sahihi na salama ya huduma za mawasiliano na mitandao ya kijamii nchini. Ikumbukwe kwamba, hivi karibuni, muigizaji wa filamu, Wema Sepetu aliingia kwenye matatizo na mamlaka za serikali na tasnia ya filamu baada ya picha yake yenye maudhui ya kingono kusambaa kwenye mitando ya kijamii.Mbali na Wema, msanii mwingine maarufu ‘Amber Rutty’, naye amekuwa gumzo baada ya picha yake ya video inayomuonesha akifanya vitendo vya ngono kusambaa kwenye mitandao ya kijamii. Baada ya Wema kukiri kosa, Bodi ya Filamu Tanzania ilimfungia muigizaji huyo kujishughulisha na masuala yote yanayohusu filamu na uigizaji kwa muda usiojulikana hadi hapo bodi itakapojiridhisha kuwa amejirekebisha.Taarifa ya TCRA imetoa onyo kwa watu au wasanii wote wenye tabia ya kusambaza jumbe picha, sauti, katuni au maandishi ya ngono, ponografia na yasiyo ya kimaadili katika mitandao ya kijamii kama vile Facebook, Instagram, Twitter na makundi ya WhatsApp.TCRA ilisema hatua kali za kisheria zimeshachukuliwa dhidi ya wahusika na zitaendelea kuchukuliwa dhidi ya mtu yeyote atakayebainika kujihusisha na utengenezaji, usambazaji wa picha, sauti, vibonzo au maandishi ya ngono yenye mwelekeo wa kingono yasiyo ya maadili.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- MKUU wa Mkoa wa Dar es Salaam, Paul Makonda amesema amepokea ujumbe mfupi kutoka kwa watu 5,763 na majina 100 ya watu wanaojihusisha na mapenzi ya jinsia moja baada ya kutoa rai kwa wananchi kuwataja.Makonda akiwa katika msiba wa mwandishi wa habari nchini, Isack Gamba, Dar es Salaam, aliwataka wananchi kuwataja wasichana wanaojiuza katika mitandao ya kijamii na watu wanaojihusisha na mapenzi ya jinsia moja baada ya uwepo wa watu wanaotuma picha hizo katika mitandao ya kijamii.Akizungumza na gazeti hili jana, Makonda alisema mpaka asubuhi ya jana tayari amepokea jumbe hizo pamoja na majina ya watu mbalimbali wanaojihusisha na tabia hizo ambazo ni kinyume cha sheria za nchi.“Nimetoa taarifa hii jana (juzi) nikiwataka wananchi wanitumie ujumbe na kupiga simu. Simu ni nyingi mpaka nyingine nimeshindwa kupokea, lakini ujumbe ndio huo nimepokea mpaka sasa na majina yanayotajwa yanajirudia naamini mpaka jioni nitakuwa nimepata taarifa nyingi zaidi,” amesema Makonda.Alisema kwa sasa kumekuwa na mmomonyoko mkubwa wa maadili ambao unafanyika kwenye mitandao ya kijamii ambako watu wameamua kuweka mambo ya faragha kwenye mitandao hiyo.“Wanapotangazia umma wanaleta madhara makubwa kwa watoto ambao wengi kwa sasa wanashika simu na kuona mambo ambayo ni kinyume na maadili ya kitanzania,” alieleza Makonda.Alisema kuanzia Jumatatu ijayo atakuwa na timu maalumu pamoja na madaktari ambao watawashughulikia watu hao na wale watakaobainika kujihusisha na mambo hayo hatua za kisheria zitachukuliwa dhidi yao.Aliongeza kuwa hawatoishia kwa watu hao pekee, bali hata wale wanaofanya nao uchafu huo watachukuliwa hatua kwa mujibu wa sheria.“Hakuna asiyejua sheria ipo wazi na wale wanajihusisha na mambo haya sheria inasema wanastahili kifungo cha miaka 30 au maisha, kwa hiyo ni lazima na wale wanaojihusisha kushiriki kitendo hiki wachukuliwe hatua,” alisema.Aidha, alisema mbali na watu wanaojihusisha na mapenzi na jinsia moja na wasichana wanaojiuza kupitia mitandao ya kijamii, pia kuna baadhi ya watu wanahamasisha vitendo vya ngono kwenye mtandao wa ‘WhatsApp’ watashughulikiwa kwa kuwa tayari wanashirikiana na Mamlaka ya Mawasiliano (TCRA) kwa hatua zaidi.Alisema wanataka mambo ya mapenzi ya jinsia moja, udhalilishaji na kila aina ya vitendo vya uvunjifu wa maadili ya utu wa Mtanzania, maadili ya dini na imani zote yadhibitiwe katika mkoa ili kuepusha madhara kwa vizazi vijavyo.Aliongeza kuwa endapo wakiwaacha watu hao baadaye taifa litazalisha mashoga na wasichana wanaojiuza katika mitandao ya kijamii na kuondoa sifa ya nchi. Alisema tayari watu waliorusha picha zao chafu kwenye mitandao, akiwemo Amber Rutty pamoja na mpenzi wako mikononi mwa polisi tangu alipoagiza wafike.“Niwaombe wananchi wa Mkoa wa Dar es Salaam yeyote anayemfahamu shoga au anayefanya mambo kinyume maadili na sheria nipatie jina nataka wiki hii mpaka Jumapili napokea majina na kuanzia Jumatatu ya wiki ijayo kuna timu itaanza kuwashughulikia,” alisema mkuu wa mkoa.Katika hatua nyingine, baada ya wasanii wa filamu kusambaza picha zao za ngono kwenye mitandao ya kijamii na kuzua gumzo, TCRA imewaonya wasanii wa filamu na muziki na watumiaji wa mitandao dhidi ya tabia hiyo chafu.Katika tangazo lao kwenye gazeti hili jana, TCRA ilisema ni kosa kisheria kutengeneza na kusambaza picha, sauti na maandishi ya ngono au yenye muelekeo wa kingono katika mitandao ya kijamii.Kwa kuwa jambo hilo ni kosa la kijinai kwa mujibu wa Sheria ya Kanuni za Adhabu Sura ya 16 ya Sheria za Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, pamoja na Sheria ya Makosa ya Mtandao ya mwaka 2015 na Kanuni za Maudhui za mwaka 2018, Mamlaka hiyo imeutaka umma wa Watanzania kuzingatia matumizi sahihi na salama ya huduma za mawasiliano na mitandao ya kijamii nchini. Ikumbukwe kwamba, hivi karibuni, muigizaji wa filamu, Wema Sepetu aliingia kwenye matatizo na mamlaka za serikali na tasnia ya filamu baada ya picha yake yenye maudhui ya kingono kusambaa kwenye mitando ya kijamii.Mbali na Wema, msanii mwingine maarufu ‘Amber Rutty’, naye amekuwa gumzo baada ya picha yake ya video inayomuonesha akifanya vitendo vya ngono kusambaa kwenye mitandao ya kijamii. Baada ya Wema kukiri kosa, Bodi ya Filamu Tanzania ilimfungia muigizaji huyo kujishughulisha na masuala yote yanayohusu filamu na uigizaji kwa muda usiojulikana hadi hapo bodi itakapojiridhisha kuwa amejirekebisha.Taarifa ya TCRA imetoa onyo kwa watu au wasanii wote wenye tabia ya kusambaza jumbe picha, sauti, katuni au maandishi ya ngono, ponografia na yasiyo ya kimaadili katika mitandao ya kijamii kama vile Facebook, Instagram, Twitter na makundi ya WhatsApp.TCRA ilisema hatua kali za kisheria zimeshachukuliwa dhidi ya wahusika na zitaendelea kuchukuliwa dhidi ya mtu yeyote atakayebainika kujihusisha na utengenezaji, usambazaji wa picha, sauti, vibonzo au maandishi ya ngono yenye mwelekeo wa kingono yasiyo ya maadili. ### Response: KITAIFA ### End

Na LEONARD MANG'OHA-DAR ES SALAAM SHIRIKISHO la Vyama vya Wafanyakazi Tanzania (Tucta), linajipanga kuiburuza Serikali mahakamani kudai haki za wafanyakazi, ikiwamo kushindwa kuzingatia nyongeza ya mshahara kwa wafanyakazi wa umma. Pamoja na hayo, Shirikisho hilo limesema kuwa wamechoshwa na Serikali kushindwa kutekeleza hoja zao haraka. Kauli hiyo ilitolewa Dar es Salaam jana na Rais wa Tucta, Tumaini Nyamhokya, alipokuwa akisoma maazimio manane ya kikao cha Baraza Kuu la shirikisho hilo. Nyamhokya alisema tangu Serikali ya Awamu ya Tano ilipoingia madarakani, haijafanya nyongeza yoyote ya mshahara kwa watumishi wake. Kutokana na hali hiyo, alisema ni lazima Serikali izingatie nyongeza ya mshahara katika mwaka ujao wa fedha (2017/2018), kwani hivi sasa wanaishi maisha magumu na yenye kudhalilisha. Kutokana na hali hiyo, Tucta imesema kuwa Serikali inapaswa kuzingatia nyongeza hiyo ikizingatiwa kwa sasa kuna uwepo wa mfumuko wa bei unaofikia asilimia 5.5, kupanda kwa gharama za maisha na kushuka kwa thamani ya shilingi dhidi ya dola ya Marekani. “Tunajipanga kwenda mahakamani kwani Serikali imekiuka mambo mengi, ikiwamo kima cha chini cha mshahara ni shilingi 300,000 lakini Serikali bado inalipa Sh 170,000. Huku ni kuvunja sheria. “Nyongeza ya mshahara ya kila mwaka imesitishwa, hivyo inawafanya wafanyakazi nchini kudhalilika kimaisha. Serikali imekuwa ikionyesha ubaguzi kwa kuongeza kiwango cha mshahara kwa walimu pekee japo kwa kiwango kidogo, huku wafanyakazi wengine wakishindwa kuongezewa kabisa. “Pamoja na ukweli kwamba Serikali imeonyesha dhamira ya kulipa madeni ya baadhi ya watumishi, hasa walimu, Tucta inaitaka Serikali kwa kuzingatia dhamira hiyo hiyo, kuongeza kasi wa ulipaji wa madeni kwa watumishi wote wa umma,” alisema Nyamhokya. Akizungumzia makato ya kodi katika mshahara, alisema kuwa ni vema Serikali iweke uwiano wa kodi kwenye kodi (PAYE) kwa kuzingatia vima vya mshahara. Alisema Tucta imebaini kuwa kodi ni kubwa sana ikilinganishwa na mapato ya mtu mmoja mmoja. “Tunaitaka Serikali kuanzisha majadiliano, kwani hadi sasa inatumia kima cha chini cha Sh 170,000 kama kigezo cha kuanzia wakati kima cha chini kimebadilika,” alisema. Pia alisema wameitaka Serikali kusitisha mara moja ukataji wa asilimia 15 ya marejesho ya mkopo wa Bodi ya Mikopo ya Elimu ya Juu (HESLB), kwa kutaka kuheshimiwa kwa mikataba ya awali ambayo  inatambua makato ya asilimia nane. “Hii inatokana na ukweli kwamba waathirika wote hawajashirikishwa katika mabadiliko haya ya kisheria, pia Tucta inasikitishwa na hali mbaya ya ajira nchini inayotokana na kusitiswa kwa ajira serikalini,” alisema Nyamhokya. Kutokana na hali hiyo, alisema Serikali imeshindwa kushirikiana na sekta binafsi jambo linalodhohofisha sekta hiyo na kusababisha wafanyakazi kupoteza ajira. Nyamhokya alisema ni vema Serikali iwezeshe sekta binafsi, hususan wawekezaji wazalendo ili waweze kutoa ajira zaidi. Alisema sasa ni wakati mwafaka kwa Serikali kuzindua Bodi ya Mishahara ya Kima cha Chini cha Watumishi wa Umma sambamba na kuziwezesha bodi zote mbili kufanya kazi ili kuboresha hali ya wafanyakazi nchini. “Ifahamike kuwa vima vya chini vya mishahara kwa mujibu wa sheria vinatakiwa kufanyiwa utafiti kila baada ya miaka mitatu na bodi za mishahara na kwamba utafiti wa mwisho ulifanyika mwaka 2013,” alisema Akizungumzia mabadiliko ya Sheria ya Utumishi wa Umma namba 8 ya mwaka 2002, Nyamhokya alisema imeathiri haki za msingi za watumishi wa umma, ikiwamo kuwaondolea madaraka viongozi wa taasisi kujadili na kufunga mikataba ya hali bora ya vyama vya wafanyakazi. “Hii ina maana kuwa wafanyakazi wamenyang'anywa haki ya kutumia vyombo vya utoaji haki kisheria, kama vile CMA na Mahakama Kuu Kitengo cha Kazi. Kwa kuwa Tucta haikushirikishwa kwa namna yoyote katika mchakato mzima wa mabadiliko hayo ya sheria, tunaitaka Serikali kuacha mara moja matumizi ya mabadiliko yaliyofanyika katika sheria hiyo,” alisema. Kutokana na hali hiyo, alisema Serikali inapaswa kuacha kuzuia utekelezaji wa mikataba ya hali bora kazini kwa kuondoa baadhi ya mambo ambayo yanaonekana kuwa na masilahi kwa watumishi, kwani kufanya hivyo inakinzana na mkataba wa Shirika la Kazi la Kimataifa (ILO) namba 98 ambao Serikali imeuridhia.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na LEONARD MANG'OHA-DAR ES SALAAM SHIRIKISHO la Vyama vya Wafanyakazi Tanzania (Tucta), linajipanga kuiburuza Serikali mahakamani kudai haki za wafanyakazi, ikiwamo kushindwa kuzingatia nyongeza ya mshahara kwa wafanyakazi wa umma. Pamoja na hayo, Shirikisho hilo limesema kuwa wamechoshwa na Serikali kushindwa kutekeleza hoja zao haraka. Kauli hiyo ilitolewa Dar es Salaam jana na Rais wa Tucta, Tumaini Nyamhokya, alipokuwa akisoma maazimio manane ya kikao cha Baraza Kuu la shirikisho hilo. Nyamhokya alisema tangu Serikali ya Awamu ya Tano ilipoingia madarakani, haijafanya nyongeza yoyote ya mshahara kwa watumishi wake. Kutokana na hali hiyo, alisema ni lazima Serikali izingatie nyongeza ya mshahara katika mwaka ujao wa fedha (2017/2018), kwani hivi sasa wanaishi maisha magumu na yenye kudhalilisha. Kutokana na hali hiyo, Tucta imesema kuwa Serikali inapaswa kuzingatia nyongeza hiyo ikizingatiwa kwa sasa kuna uwepo wa mfumuko wa bei unaofikia asilimia 5.5, kupanda kwa gharama za maisha na kushuka kwa thamani ya shilingi dhidi ya dola ya Marekani. “Tunajipanga kwenda mahakamani kwani Serikali imekiuka mambo mengi, ikiwamo kima cha chini cha mshahara ni shilingi 300,000 lakini Serikali bado inalipa Sh 170,000. Huku ni kuvunja sheria. “Nyongeza ya mshahara ya kila mwaka imesitishwa, hivyo inawafanya wafanyakazi nchini kudhalilika kimaisha. Serikali imekuwa ikionyesha ubaguzi kwa kuongeza kiwango cha mshahara kwa walimu pekee japo kwa kiwango kidogo, huku wafanyakazi wengine wakishindwa kuongezewa kabisa. “Pamoja na ukweli kwamba Serikali imeonyesha dhamira ya kulipa madeni ya baadhi ya watumishi, hasa walimu, Tucta inaitaka Serikali kwa kuzingatia dhamira hiyo hiyo, kuongeza kasi wa ulipaji wa madeni kwa watumishi wote wa umma,” alisema Nyamhokya. Akizungumzia makato ya kodi katika mshahara, alisema kuwa ni vema Serikali iweke uwiano wa kodi kwenye kodi (PAYE) kwa kuzingatia vima vya mshahara. Alisema Tucta imebaini kuwa kodi ni kubwa sana ikilinganishwa na mapato ya mtu mmoja mmoja. “Tunaitaka Serikali kuanzisha majadiliano, kwani hadi sasa inatumia kima cha chini cha Sh 170,000 kama kigezo cha kuanzia wakati kima cha chini kimebadilika,” alisema. Pia alisema wameitaka Serikali kusitisha mara moja ukataji wa asilimia 15 ya marejesho ya mkopo wa Bodi ya Mikopo ya Elimu ya Juu (HESLB), kwa kutaka kuheshimiwa kwa mikataba ya awali ambayo  inatambua makato ya asilimia nane. “Hii inatokana na ukweli kwamba waathirika wote hawajashirikishwa katika mabadiliko haya ya kisheria, pia Tucta inasikitishwa na hali mbaya ya ajira nchini inayotokana na kusitiswa kwa ajira serikalini,” alisema Nyamhokya. Kutokana na hali hiyo, alisema Serikali imeshindwa kushirikiana na sekta binafsi jambo linalodhohofisha sekta hiyo na kusababisha wafanyakazi kupoteza ajira. Nyamhokya alisema ni vema Serikali iwezeshe sekta binafsi, hususan wawekezaji wazalendo ili waweze kutoa ajira zaidi. Alisema sasa ni wakati mwafaka kwa Serikali kuzindua Bodi ya Mishahara ya Kima cha Chini cha Watumishi wa Umma sambamba na kuziwezesha bodi zote mbili kufanya kazi ili kuboresha hali ya wafanyakazi nchini. “Ifahamike kuwa vima vya chini vya mishahara kwa mujibu wa sheria vinatakiwa kufanyiwa utafiti kila baada ya miaka mitatu na bodi za mishahara na kwamba utafiti wa mwisho ulifanyika mwaka 2013,” alisema Akizungumzia mabadiliko ya Sheria ya Utumishi wa Umma namba 8 ya mwaka 2002, Nyamhokya alisema imeathiri haki za msingi za watumishi wa umma, ikiwamo kuwaondolea madaraka viongozi wa taasisi kujadili na kufunga mikataba ya hali bora ya vyama vya wafanyakazi. “Hii ina maana kuwa wafanyakazi wamenyang'anywa haki ya kutumia vyombo vya utoaji haki kisheria, kama vile CMA na Mahakama Kuu Kitengo cha Kazi. Kwa kuwa Tucta haikushirikishwa kwa namna yoyote katika mchakato mzima wa mabadiliko hayo ya sheria, tunaitaka Serikali kuacha mara moja matumizi ya mabadiliko yaliyofanyika katika sheria hiyo,” alisema. Kutokana na hali hiyo, alisema Serikali inapaswa kuacha kuzuia utekelezaji wa mikataba ya hali bora kazini kwa kuondoa baadhi ya mambo ambayo yanaonekana kuwa na masilahi kwa watumishi, kwani kufanya hivyo inakinzana na mkataba wa Shirika la Kazi la Kimataifa (ILO) namba 98 ambao Serikali imeuridhia. ### Response: KITAIFA ### End

Na Kadama Malunde-Shinyanga JESHI la Polisi Mkoa wa Shinyanga limemtaka Kiongozi wa Chama cha ACT-Wazalendo, Zitto Kabwe, ajisalimilishe kwa kupeleka vibali kuondoa utata wa gari alilokuwa akilitumia katika kampeni za uchaguzi mdogo uliofanyika Januari 22, mwaka huu wilayani Kahama. Akizungumza na MTANZANIA jana, Kaimu Kamanda wa Polisi Mkoa wa Shinyanga, Elias Mwita, alisema kiongozi huyo anasakwa kutokana kuwapo taarifa za intelijensia zinazoeleza alikuwa akitumia gari hiyo ambayo haikuwa na vibali. Mwita alisema jeshi hilo linamtaka Zitto apeleke taarifa kuhusu gari analomiliki aina ya Toyota Land Cruiser V8 ambalo hakulitaja namba za usajili. “Siku ya kufunga mkutano wa kampeni uchaguzi mdogo wa udiwani Kata ya Isagehe wilayani Kahama, tulipata taarifa kwamba Kabwe anatumia gari ambalo si halali, halina vibali. “Tukawa tumefikiria tumpate baada ya mkutano atupe maelezo kuhusu gari analolimiliki, lakini kabla hata hatujaonana naye, alitoweka,” alisema Mwita. Alisema Jeshi la Polisi linamtaka kiongozi huyo wa ACT Wazalendo apeleke vibali vya gari hilo. “Kwa hiyo sisi mpaka sasa Kabwe tunamtaka atuletee vibali vya gari hilo na ndiyo kitu ambacho sisi tunamuhitaji. “Baada ya kuona gari hilo linachukua muda mrefu kwetu tulimkabidhi dereva wa gari hilo na kumtaka amtafute bosi wake atuletee vibali vya gari hilo,” alisema.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Na Kadama Malunde-Shinyanga JESHI la Polisi Mkoa wa Shinyanga limemtaka Kiongozi wa Chama cha ACT-Wazalendo, Zitto Kabwe, ajisalimilishe kwa kupeleka vibali kuondoa utata wa gari alilokuwa akilitumia katika kampeni za uchaguzi mdogo uliofanyika Januari 22, mwaka huu wilayani Kahama. Akizungumza na MTANZANIA jana, Kaimu Kamanda wa Polisi Mkoa wa Shinyanga, Elias Mwita, alisema kiongozi huyo anasakwa kutokana kuwapo taarifa za intelijensia zinazoeleza alikuwa akitumia gari hiyo ambayo haikuwa na vibali. Mwita alisema jeshi hilo linamtaka Zitto apeleke taarifa kuhusu gari analomiliki aina ya Toyota Land Cruiser V8 ambalo hakulitaja namba za usajili. “Siku ya kufunga mkutano wa kampeni uchaguzi mdogo wa udiwani Kata ya Isagehe wilayani Kahama, tulipata taarifa kwamba Kabwe anatumia gari ambalo si halali, halina vibali. “Tukawa tumefikiria tumpate baada ya mkutano atupe maelezo kuhusu gari analolimiliki, lakini kabla hata hatujaonana naye, alitoweka,” alisema Mwita. Alisema Jeshi la Polisi linamtaka kiongozi huyo wa ACT Wazalendo apeleke vibali vya gari hilo. “Kwa hiyo sisi mpaka sasa Kabwe tunamtaka atuletee vibali vya gari hilo na ndiyo kitu ambacho sisi tunamuhitaji. “Baada ya kuona gari hilo linachukua muda mrefu kwetu tulimkabidhi dereva wa gari hilo na kumtaka amtafute bosi wake atuletee vibali vya gari hilo,” alisema. ### Response: KITAIFA ### End

Serikali imelifungia gazeti la Tanzania Daima kwa muda wa siku 90 kuanzia leo kwa kuandika habari ya uongo katika toleo lake la 4706 la Oktoba 22, mwaka huu. Kwa mujibu wa taarifa ya Msemaji Mkuu wa Serikali Dk. Hassan Abbasi, habari hiyo imeupotosha umma kwa kiasi kikubwa na kuleta taharuki huku ikikiuka kifungu cha 54 (1) cha Sheria ya Huduma za Habari Na. 12 ya mwaka 2016. Taarifa hiyo imesema Mhariri wa Tanzania Daima aliomba radhi kwa upotoshaji uliofanywa katika habari hiyo huku akikiri kosa. “Hata hivyo, pamoja na kuomba radhi Waziri wa Habari, Utamaduni, Sanaa na Michezo ametumia mamlaka aliyo nayo kwa mujibu wa kifungu cha 59 cha Sheria ya Huduma za Habari baada ya jitihada za muda mrefu za serikali kuwashauri na kuwakumbusha wahariri wa gazeti hilo kuhusu wajibu wa kufuata misingi ya taaluma na sheria,” amesema. Pia, taarifa hiyo imeorodhesha baadhi ya habari zilizochapishwa katika gazeti hilo: ‘Dangote aivuruga serikali’ ‘Polisi wasaka Bomberdier kwa Lissu’ ‘Makinikia pasua kichwa’. “Pamoja na gazeti lako kuomba radhi mara kwa mara na kurejea kwenye uandishi ule ule wenye utata, naona sasa uamuzi wa leo wa serikali utasaidia kuifanya ofisi yako itafakari vizuri kuhusu mwelekeo wake na kujirekebisha kwa kuzingatia misingi ya taaluma ya habari na sheria za nchi,” imesema taarifa hiyo.  

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- Serikali imelifungia gazeti la Tanzania Daima kwa muda wa siku 90 kuanzia leo kwa kuandika habari ya uongo katika toleo lake la 4706 la Oktoba 22, mwaka huu. Kwa mujibu wa taarifa ya Msemaji Mkuu wa Serikali Dk. Hassan Abbasi, habari hiyo imeupotosha umma kwa kiasi kikubwa na kuleta taharuki huku ikikiuka kifungu cha 54 (1) cha Sheria ya Huduma za Habari Na. 12 ya mwaka 2016. Taarifa hiyo imesema Mhariri wa Tanzania Daima aliomba radhi kwa upotoshaji uliofanywa katika habari hiyo huku akikiri kosa. “Hata hivyo, pamoja na kuomba radhi Waziri wa Habari, Utamaduni, Sanaa na Michezo ametumia mamlaka aliyo nayo kwa mujibu wa kifungu cha 59 cha Sheria ya Huduma za Habari baada ya jitihada za muda mrefu za serikali kuwashauri na kuwakumbusha wahariri wa gazeti hilo kuhusu wajibu wa kufuata misingi ya taaluma na sheria,” amesema. Pia, taarifa hiyo imeorodhesha baadhi ya habari zilizochapishwa katika gazeti hilo: ‘Dangote aivuruga serikali’ ‘Polisi wasaka Bomberdier kwa Lissu’ ‘Makinikia pasua kichwa’. “Pamoja na gazeti lako kuomba radhi mara kwa mara na kurejea kwenye uandishi ule ule wenye utata, naona sasa uamuzi wa leo wa serikali utasaidia kuifanya ofisi yako itafakari vizuri kuhusu mwelekeo wake na kujirekebisha kwa kuzingatia misingi ya taaluma ya habari na sheria za nchi,” imesema taarifa hiyo.   ### Response: KITAIFA ### End

WIZARA ya Elimu nchini imeahidi kusambaza kompyuta mpakato kwa walimu 400 kila mwaka, kwa ajili ya kusaidia kupata uelewa wa masuala ya Teknolojia ya H abari na Mawasiliano (Tehama) na kuwarahisishia kazi zao.H atua hiyo imebainishwa katika maadhimisho ya Siku ya Walimu Duniani yaliyofanyika katika wilaya ya G asabo na kuhudhuriwa na walimu wa wilaya hiyo na viongozi mbalimbali wa serikali. Waziri wa Nchi anayeshughulikia Elimu ya Msingi na Sekondari, Isaac Munyakazi, alisema hatua hiyo ni sehemu ya mikakati ya serikali katika kuimarisha mitaala ambapo Tehama ikiwa ni muhimu kusaidia walimu kupata uelewa utakaosaidia wanafunzi.“Wanafunzi hawawezi kupata uelewa na masomo hayo ikiwa walimu hawana uelewa wake, katika miaka michache iliyopita tuliweka mkazo kwa wanafunzi, lakini sasa tunataka walimu na wanafunzi kwenda sambamba kupata elimu hiyo,” alisema.Alisema kwa kuwawezesha walimu katika matumizi ya teknolojia hatimaye wanafunzi watanufaika na elimu hiyo, lakini kutokana na changamoto ya kifedha, wizara haitaweza kusaidia walimu wote kwa wakati mmoja. Katika maadhimisho hayo, walimu walitaka serikali kuangalia upya mishahara yao kutokana na viwango vya maisha vya sasa, hivyo serikali kuahidi kufanyia kazi suala hilo.

KITAIFA

Below is an instruction that describes a task. Write a response that appropriately completes the request. ### Instruction: Categorize the news article into one of the 6 categories: UCHUMI KITAIFA MICHEZO KIMATAIFA BURUDANI AFYA Input: -- -- WIZARA ya Elimu nchini imeahidi kusambaza kompyuta mpakato kwa walimu 400 kila mwaka, kwa ajili ya kusaidia kupata uelewa wa masuala ya Teknolojia ya H abari na Mawasiliano (Tehama) na kuwarahisishia kazi zao.H atua hiyo imebainishwa katika maadhimisho ya Siku ya Walimu Duniani yaliyofanyika katika wilaya ya G asabo na kuhudhuriwa na walimu wa wilaya hiyo na viongozi mbalimbali wa serikali. Waziri wa Nchi anayeshughulikia Elimu ya Msingi na Sekondari, Isaac Munyakazi, alisema hatua hiyo ni sehemu ya mikakati ya serikali katika kuimarisha mitaala ambapo Tehama ikiwa ni muhimu kusaidia walimu kupata uelewa utakaosaidia wanafunzi.“Wanafunzi hawawezi kupata uelewa na masomo hayo ikiwa walimu hawana uelewa wake, katika miaka michache iliyopita tuliweka mkazo kwa wanafunzi, lakini sasa tunataka walimu na wanafunzi kwenda sambamba kupata elimu hiyo,” alisema.Alisema kwa kuwawezesha walimu katika matumizi ya teknolojia hatimaye wanafunzi watanufaika na elimu hiyo, lakini kutokana na changamoto ya kifedha, wizara haitaweza kusaidia walimu wote kwa wakati mmoja. Katika maadhimisho hayo, walimu walitaka serikali kuangalia upya mishahara yao kutokana na viwango vya maisha vya sasa, hivyo serikali kuahidi kufanyia kazi suala hilo. ### Response: KITAIFA ### End