Datasets:

endertr

/

sc

like 0

Kişinin canlı bomba olması câiz midir?

Hayır, câiz değildir. İmam Muhammed’e göre masum insanlara zarar vermemek şartıyla kişinin savaşta canlı bomba olmasında bir sakınca yoktur. Arafat

Kefâret gerektiren şartlar nelerdir?

Kefâret gerektiren şartlar şunlardır: • Bozulan orucun ramazan orucu olması. • Ramazan ayında bozulmuş olması. • Geceleyin oruca niyet edilmiş olması. • Orucun kasıtlı olarak bozulmuş olması. • Yenilen veya içilen şeyin vücuda faydalı olması veya vücudun ondan zevk duyması. • Orucun meşru bir mazeret olmaksızın bozulması. Şâfiî’ye göre yalnız cinsel ilişkiden kefâret gerekir. Yemek ve içmekten orucun bozulmasından dolayı kefâret gerekmez.

Gücü olduğu halde “dad” harfini “zâ” olarak okuyan kimsenin namazı bozulur mu?

Evet, bozulur.

Borsadan hisse senedi almak câiz midir?

Kişinin hisse senedi aldığı şirketin kazancı meşru ise ve kişi bu vesileyle faize de bulaşmıyorsa câizdir, değilse câiz değildir. Ümmet

Kadın kabir ziyaretinde bulunabilir mi?

Kabir ziyareti hem erkek hem kadın için sünnettir. Gerektiğinde kadın da usulüne uygun olarak kabir ziyaretinde bulunabilir. Haramla Tedavi

Devlet malını çalmanın hükmü nedir?

Bütün halkın malı sayılan ve halkın menfaati için harcanması gereken devlet malını çalmak büyük bir vebaldir. Sakal Bırakmak

Ta‘dîl-i erkân nasıl gerçekleşir?

Vücudun hareketten kesilmesiyle gerçekleşir.

Fakirden alacağını zekâta saymak isteyen kimsenin ne yapması gerekir?

Alacağı kadar parayı zekât olarak fakire verir, fakir de aldığı bu parayı borcunu ödemek üzere alacaklıya iade eder.

Kefâret orucuna hastalık nedeniyle ara verilirse yeniden başlanması gerekir mi?

Evet, yeniden başlanması gerekir.

Diyanet İşleri Başkanlığı veya şirket kanalıyla görevli olarak hacca giden bir kimse başkası adına hac yapabilir mi?

Hayır, yapamaz. Çünkü hac masrafının tamamının veya çoğunun hac yaptıran kişi tarafından karşılanması gerekir. Oysaki böyle birinin masrafı Diyanet İşleri Başkanlığı veya şirket tarafından karşılanmaktadır. Ancak görevli vâris olduğu kimse namına hac yapabilir. Şâfiî’ye göre görevli giden kişi başkası namına hac yapabilir.

Eşlerin birbirine kan vermesinde bir sakınca var mıdır?

Hayır, bir sakınca yoktur. Kordon Bağlama

Haram bir şeyle tedavi olmak câiz midir?

Şayet alternatifi yoksa, güvenilir ve uzman bir doktor tarafından tavsiye edilirse câiz olur, değilse câiz olmaz. Hatim

Kişinin vasiyette bulunmasının hükmü nedir?

Kişinin borcu varsa vasiyette bulunması farz, değilse sünnettir. Miras

Oruç nasıl tanımlanır?

Oruç fecirden (fecr-i sadık/imsak vakti) güneşin batımına kadar ibadet amacı ile yemekten, içmekten ve cinsel ilişkiden sakınmak demektir.

Bir kimsenin küfre götürecek bir sözü bilmeyerek söylemesiyle küfre girer mi?

Konu ihtilaflıdır. Bir görüşe göre bilmemek mazeret sayılmadığı için küfre girer, diğer bir görüşe göre kişi o sözün içeriğini bilmediği için küfre girmez. Borç Verilen Para

Neden Mekke’de olanların umre yapmaları için Hill’e gidip ihrama girmeleri gerekir?

Umre için bir yolculuk yapmış olsunlar diye.

Teravih namazına neden bu isim verilmiştir?

Dört rekâtta bir istirahat edildiği için.

Yemin kefâreti nasıl ödenir?

Yemin kefâreti, on fakiri doyurmak veya giydirmekle ödenir. Bu iki şıktan herhangi birini yerine getiremeyen kimsenin üç gün üst üste oruç tutması gerekir. Şâfiî’ye göre aralıklı da tutabilir. MEZHEP TAKLİDİ

Her çeşit malın göz kararı ile alım satımı caiz midir?

Evet, caizdir.

İhrama girme açısından kadın ile erkek arasında fark var mıdır?

Hayır, fark yoktur. Fakat ihramın yasakları arasında fark vardır.

Hıristiyan olan eşlerden biri müslüman olunca nikâhları düşer mi?

Kadın müslüman olunca nikâhları düşer, erkek müslüman olunca nikâhları düşmez.

Cemaate yetişmek için koşarak camiye gitmenin hükmü nedir?

Tenzîhen mekruhtur.

Cenaze namazının caminin içinde kılınmasının hükmü nedir?

Tenzîhen mekruhtur. Ancak yağış ve benzeri sebeplerden dolayı camide kılınmasında bir sakınca yoktur. Şâfiî’ye göre sünnettir.

Diş dolgu ve kaplama gusle engel midir?

Hayır, engel değildir. Çünkü dolgu ve kaplama dişten bir parça sayılır.

Fakir öğrencileri barındıran dernek yöneticilerine zekât vermekle temlik yerine gelir mi?

Hayır, temlik yerine gelmez. Ancak yöneticilerin zekâtı özel bir fonda toplayıp fakir öğrencilerin ellerine geçirmeleri veya onlardan daha önce vekâlet almaları durumunda temlik yerine gelir.

İş elbisesiyle namaz kılmakta bir sakınca var mıdır?

Hayır, yoktur. Çünkü iş elbisesinde bulunan boya, badana, pas, kir ve benzeri şeyler namazın sıhhatine engel değildir. Ancak kişinin bu elbise ile camiye gitmesi uygun değildir. Kabir Namazı

Kredi kartı kullanmakta bir sakınca var mıdır?

Kredi kartı kullanmakla kişi faize bulaşıyor veya bir başkasının faize bulaşmasına sebep oluyorsa caiz değildir, yoksa caizdir. Kulakların Delinmesi

Haram para cami inşaatında kullanılabilir mi?

Hayır, kullanılamaz.

Altın satın almak için finans kurumuna para yatırmak câiz midir?

Şayet para yatırılırken o anda orada altın varsa ve hemen hesabına geçiyorsa câizdir, değilse câiz değildir. Musafaha

Namaz kılanın önünden geçilip geçilmemesi konusunda hangi cami büyük sayılır?

Kıble duvarı ile kuzey duvarı arası mesafe 120 m. olan cami büyük sayılır. Kurşun Dökmek

İslâm’dan çıkmaya kalben niyet eden kişi dinden çıkmış olur mu?

Evet, dinden çıkmış olur. Bireysel Emeklilik

Sinirlilik halinde boşama geçerli midir?

Kişinin ne dediğini bilmeyecek derecede sinirlenmesi halinde boşaması geçerli değildir, değilse geçerlidir.

Hamile kadın âdet görebilir mi?

Hayır, hamile kadın âdet görmez. Hamilelik süresi içinde gelen kan istihâze (özür) kanıdır. Şâfiî’ye göre hamile olan bir kadının âdet şartlarına uygun olarak gördüğü kan âdet kanı sayılır.

Ölünün vasiyeti üzerine kesilen kurban etinden ailesi ve zenginler yiyebilir mi?

Hayır, yiyemezler.

Boşamada şahit tutmanın hükmü nedir?

Sünnettir.

Kanın gelmesiyle cenazenin abdesti bozulur mu?

Hayır, bozulmaz.

Bir kimse faiz yemek helâldir, derse dinden çıkar mı?

Evet, dinden çıkar.

Kaza orucu ne demektir?

Zamanında tutulmayan orucun yerine günü gününe oruç tutmak demektir.

Kadın ev işi görmekle yükümlü müdür?

Hukuken değil, ahlâken yükümlüdür. Çünkü Hz. Peygamber Hz. Ali ile Hz. Fâtıma arasında iş bölümü yapmış, Hz. Fâtıma’ya ev işlerini yapmasını görev olarak vermiş, Hz. Ali’ye de evin dışındaki iş ve çalışma görevini yüklemiştir. Kefil Tutmak

Faiz kurumunda çalışmak câiz midir?

Hayır, bir zorunluluk olmadan faiz kurumunda çalışmak câiz değildir. Bu gibi kişilerin başka bir yerde karınlarını doyuracak, önemli ihtiyaçlarını karşılayacak bir iş bulunca hemen faiz kurumundan ayrılmaları gerekir. DEĞİŞİK SORULAR ve CEVAPLARI Dinî Hükümler

Yapılması câiz olmayan bir iş için binayı kiraya vermek câiz midir?

Hayır, câiz değildir. Çünkü dinimizce yasak olan şeyleri yapmak câiz olmadığı gibi böyle şeylerin yapılmasına sebep olmak da câiz değildir. Bu münasebetle bir kimsenin dinen yasaklanan şeylerin yapılacağı bir iş yeri olmak için binasını kiraya vermesi câiz değildir. Kilisede Namaz

Küpe takmak amacıyla kız çocukların kulaklarının deldirilmesinde bir sakınca var mıdır?

Hayır, bir sakınca yoktur. Manevi Tazminat

Fitil kullanmak veya lavman yaptırmak, orucu bozar mı?

Evet, bozar.

Yetim ve öksüz kime denir?

Yetim, babasını kaybetmiş ve henüz erginlik çağına gelmemiş çocuğa, öksüz ise annesini kaybetmiş henüz erginlik çağına gelmemiş çocuğa denir. Büyük Günah

Mevlid okutmak hangi çeşit bid'attır.

Bid‘at-ı basenedir (güzel bid'at). Küfre Götüren Söz

Bira şişelerini hurdacıya satmak caiz midir?

Bir daha aynı şey için kullanılıyorsa caiz değildir, değilse caizdir. Hisse Senedi

Üç cemreye sırayla taş atmanın hükmü nedir?

Sünnettir. Şâfiî’ye göre şarttır.

Avukat tutmak câiz midir?

Evet, bir kimsenin haklı olduğu bir davada kendisini müdafaa etmek için avukat tutması câizdir. Mirastan Ret

Kolonya necis midir?

İmâm-ı Âzam ile İmam Ebû Yusuf’a göre necis değildir, İmam Muhammed’e göre ise necis- tir. Şâfiî’ye göre de necistir. Tabaklama

Ölünün arkasından gün sayarak mevlid veya hatim okutmanın bir dayanağı var mıdır?

Hayır, ölünün arkasından yedinci, kırkıncı veya elli ikinci günlerini sayarak mevlid veya hatim okutmanın hiçbir dayanağı yoktur. Uygun görülen bir zamanda mevlid veya hatim okutulabilir. Piyango

Kişi kendi faizini vergi veya benzeri yerlerde kullanabilir mi?

Hayır, kullanamaz. Çünkü bu durumda kişi haram şeyi kendi menfaati için kullanmış olur.

Cuma günü salanın okunması kimin zamanında başlamıştır?

Selâhaddin-i Eyyûbî zamanında başlamıştır. Hz. İsa

Hangi ayakkabı ile cenaze namazı kılına- bilir?

Namaza engel bir pislik taşımayan ayakkabı ile kılınabilir. ORUÇ

Kütüb-i Sitte neye denir?

Kütüb-i Sitte (altı kitap) anlamına bir tamamlamadır. Sahih hadis kitapları içinde en başta gelen Buhârî, Müslim, Ebû Davud, Tirmizî, Nesâî ve İbn Mâce’nin sünenleri Kütüb-i Sitte adıyla meşhur olmuştur. Bunlara altı sahih kitap da denmiştir. Sıla-i Rahim

Yemin kaça ayrılır?

Yemin lağv, gamus ve mun’akid olmak üzere üç çeşittir. • Lağv yemin: Doğru olduğu sanılarak veya dil alışkanlığı ile yapılan yemindir. Örneğin borcunu ödemediği halde ödediğini sanarak, “Vallahi borcumu ödedim” diye yemin etmek. Dil alışkanlığı olarak konuşma sırasında, “vallahi, billahi” denilmesi de lağv yemin olarak nitelendirilmektedir. Bu yeminden dolayı kefâret lazım gelmez. • Gamûs yemin: Bu, bir kimsenin geçmiş zamanda yapılmamış veya yapılmış bir iş hakkında yalan yere yaptığı yemindir. Örneğin borcunu ödemediğini bilen bir kimsenin, “Vallahi borcumu ödedim” demesi gibi. Bu yeminden dolayı kefâret gerekmez. Çünkü bunun bağışlanması için kefâret yeterli olmaz. Bundan dolayı tövbe istiğfar etmesi gerekir. Şâfiî’ye göre tövbe ve istiğfar gerektiği gibi yemin kefâretini vermek de gerekir. • Mün'akid yemin: Bu geleceğe ait bir şey hakkında yapılan yemindir. Örneğin, “Vallahi üç gün içinde borcumu vereceğim”, “Vallahi falanca ile konuşmayacağım” denilmesi gibi. Bu üç gün içinde borç ödenmezse veya o kişi ile konuşulursa yemin bozulmuş olur. Bu yeminin bozulmasından dolayı kefâret gerekir.

Vasiyeti olmaksızın ölü namına kurban kesilebilir mi?

Evet, kesilebilir. Şâfiî’ye göre kesilmez.

Melek ve cin gaybı bilir mi?

Hayır, bilmez. SORULU CEVAPLI FIKIH KİTAPLIĞI i KUR’ÂNtI KERÎM BİLGİLERİ .»PULU CBVAPf^H KİTAPLA .»PULU CBVAPf^H KİTAPLA FIKHINDA FIKHINDA

Senedi alacaklısına kırdırmak câiz midir?

Hayır, câiz değildir. Ta'zir Cezası

Kilisede namaz kılmak câiz midir?

Kilisede namaz kılmak tenzîhen mekruhtur. Ancak namaz kılınacak uygun başka bir yer bulunmadığı takdirde temiz olmak kaydıyla orada namaz kılmakta dinen bir sakınca yoktur. Mezar Nakli

Ta'zir cezası neye denir?

Boyutu hâkimin takdirine bırakılan ceza şekline denir.

Mezhep taklidi yapmakta bir sakınca var mıdır?

Hayır, mezhep taklidi yapmakta bir sakınca yoktur. Ancak bunun iki şartı vardır: Birincisi, kişi hangi konuda amel ediyorsa o mezhebe göre konunun şartlarını bilmiş olması gerekir. İkincisi, bir meselede iki mezhebin görüşünü birleştirmek olan teltikten sakınmış olması. Örneğin başının dörtte birini meshetmeyen bir Şâfiî’nin eli nikâh düşmeyen bir kadına değdikten sonra Hanefî mezhebini taklit etmesi câiz olmadığı gibi, abdest alırken yüzünü yıkamaya başlayınca niyet etmeyen bir Hanefî’nin de eli kanadıktan sonra Şâfiî mezhebini taklit etmesi câiz değildir.

Adına haccedilmesini vasiyet eden kişi namına nereden bedel gönderilir?

Parası yeterli ise memleketinden, değilse yettiği yerden gönderilir. Aksi takdirde hac geçerli olmaz. Şâfiî’ye göre parası yeterli ise mîkat- tan, değilse yettiği yerden gönderilir.

Haram para ile elde edilen kazanç haram mıdır?

Evet, haramdır. Suni Tohumlama

Banttan hatim dinlemek hatim sayılır mı?

Hayır, hatim sayılmaz. Çünkü hatim Kur’ân-ı Kerîm'i baştan sona kadar bizzat okumak demektir. Başkası tarafından okunan veya banttan okunan hatmi dinleyen kişi hatim yapmış olmaz. Fakat Kur’an tilavetini ve hatmi dinleme sevabını alır. Dul Kadın

İhramdan çıkma aşamasına gelen kimseler birbirini tıraş edebilirler mi?

Cevap:Evet, edebilirler.

Âdetli kadının kılmadığı namazları sonradan kazâ etmesi câiz midir?

Hayır, câiz değildir.

Kime bayramın dördüncü günü taş atmak vâciptir?

Bayramın dördüncü günü tan yeri ağarı ncaya kadar Mina’dan ayrılmayan kimseye vâciptir. Şâfiî’ye göre bayramın üçüncü günü güneş batıncaya kadar Mina’dan ayrılmayan kimseye vâciptir.

Fitre kime vâciptir?

Fitre, borcundan başka en az nisab miktarı bir mala sahip olan her müslümana vâciptir. Ancak bu malın artıcı olması ve üzerinden bir sene geçmiş olması şartı aranmaz. Şâfiî’ye göre bayram günü ve gecesi için kendisine ve bakmakla yükümlü olduğu aile fertlerine yetecek miktardan fazla fitre miktarı kadar azığı bulunan kimseye fitre farzdır.

Gıybet yapanın tövbe etmesi yeterli midir?

Hayır, ayrıca helâllik alması da gerekir. Ödünç

Ecel neye denir?

Sözlükte “bir şeyin müddetinin sonu” demektir. Terim olarak ecel, hayatın son bulması ve ölümün gerçekleştiği zamandır. Bu anlamı ile her canlı için tek bir ecel vardır. Bu ecel Allah’ın kazâ ve kaderiyle olup asla değişmez. Belirlenen ecel, ne vaktinden önce gelebilir ne de vaktinden sonraya kalabilir. Ehl-i sünnet’in görüşüne göre öldürülen kişi eceliyle ölmüştür. Katilin sorumlu olması Allah’ın kesin olarak yasakladığı cana kıyma yasağı işlemiş olmasındandır. Büyü

Kabir azabına dair âyet ve hadis var mıdır?

Evet, vardır. Mü’min sûresinin 46. âyetinde şöyle buyruluyor: “Onlar sabah akşam o ateşe sokulurlar. Kıyametin kopacağı günde, ‘Firavun ailesini azabın en çetinine sokun’ (denilecektir)”. Hz. Peygamber de, “Kabir ya cennet bahçelerinden bir bahçe veya cehennem çukurlarından bir çukurdur” buyurmuştur {Mirkâtü’l-Mefâtîh, 12/232). Anne Sütünün Satılması

Sandalyede uyumakla abdest bozulur mu?

Hayır, bozulmaz. MEST

Müslüman olmayan bir kimse Mescid-i Harâm’a girebilir mi?

Evet, müslüman olmayan bir kimse diğer mescidleri girebildiği gibi Mescid-i Harâm’a da girebilir. Şâfiî’ye göre Mescid-i Harâm’a giremez fakat diğer mescidlere girebilir. Kaçak Mal

Hangi durumda âdet halinde olan kadının sa‘y yapmasında bir sakınca yoktur?

Temiz olarak tavaf yaptıktan sonra âdet olan kadının bu haliyle sa‘y yapmasında bir sakınca yoktur. Şâfiî’ye göre âdetli kadının sa‘y yapmasında bir sakınca yoktur.

Hangi şeyler veresiye satılmaz?

Altın, gümüş ve döviz veresiye satılmaz.

Cuma saatinde alışveriş yapmak caiz midir?

Cuma saatinde alışveriş yapmak tahrî- men mekruhtur. Şâfî’ye göre haramdır. Haram Kazanç

Kefenin beyaz olmasının hükmü nedir?

Sünnettir.

İhram neye denir?

İhram, hac veya umre yahut her ikisine niyet edip telbiyede bulunmaya denir. Yoksa bazı kimselerin zannettiği gibi ihram iki beyaz örtüye bürünmek demek değildir. Şâfiî’ye göre ihram, hac veya umreye yahut her ikisine niyet etmektir. Telbiyede bulunmak ise sünnettir.

Yurt dışından Türkiye’ye cenaze nakli caiz midir?

Evet, caizdir. Ancak bulunduğu yerde müslümanlara ait bir mezarlık varsa oraya gömülmesi daha uygundur.

Dinî hükümler kaça ayrılır?

Dinî hükümler itikadî, amelî ve ahlâkî olmak üzere üçe ayrılır. Dinin Kaynakları

Bahse girmeksizin tavla ve satranç oynamak caiz midir?

Hayır, caiz değildir. Şâfiî’ye göre satranç oynamak caiz, tavla oynamak caiz değildir. Bira Şişeleri

Mukim iken orucu niyet eden kişinin seferde orucunu bozması veya seferde iken oruca niyet eden kişinin mukim olunca orucunu bozması caiz midir?

Hayır, caiz değildir. Ancak bu iki halde de orucun bozulmasıyla yalnız kaza gerekir, kefâret gerekmez.

Ölünün ağzından protez altın dişleri çıkarmak gerekir mi?

Sabit değilse çıkarmak gerekir?

Kişi niyet etmeden fakire verdiği parayı sonradan zekâtına sayabilir mi?

Söz konusu para henüz fakirin elindeyse zekâtına sayabilir, değilse sayamaz. Şâfiî’ye göre her iki halde de sayamaz.

Kalben boşama geçerli midir?

Hayır, geçerli değildir.

Satın alınan arsaya zekât gerekir mi?

İleride satmak maksadıyla alınmışsa zekât gerekir. Eğer üzerinde ev veya benzeri bir şey yapmak için satın alınmışsa zekât gerekmez.

Gusülde kadının saç örgülerinin iç kısımlarının ıslanması farz mıdır?

Hayır, farz değildir. Saç örgülerinin dipleri ile dış kısımlarının ıslanması farzdır. Şâfiî’ye göre iç kısımlarının da ıslanması farzdır.

Şehrin ortasında veya geniş bir caddede seyyar satıcılık yapmakta bir sakınca var mıdır?

İlgili yerden müsaade almak ve gelen gidene zarar vermemek şartıyla seyyar satıcılık yapmakta bir sakınca yoktur. Tokalaşmak

Latin harflerle yazılan Kur’an’ı okumak caiz midir?

Hayır, Latin harflerle Kur’an yazmak caiz olmadığı gibi Latin harflerle yazılan Kur’an’ı okumak da caiz değildir. Seyyid ve Şerif

Millî piyango bileti almak kumar sayılır mı?

Evet, kumar sayılır. Senet Kırdırmak

Caminin parası ile iftar yemeği vermek câiz midir?

Hayır, câiz değildir. İşsizlik Parası

Hangi meseleler usûl-i dindendir, hangi meseleler fürû-i dindendir?

İtikadla ilgili meseleler usûl-i dindendir, amelle ilgili meseleler fürû-i dindendir. Hz. Hızır

Âdetli kadının meal okuması caiz midir?

Hayır, caiz değildir. NAMAZ

Hangi sünnetin terkinden azarlama vardır?

Sünnet, müekked ve gayri müekked olmak üzere ikiye ayrılır. Müekked sünnetler Hz. Peygamber’in devamlı kılıp çok az terkettiği sünnetlerdir. Bu sünnetlerin yapılması sevaptır. Mazeretsiz terkedilmesi günah değilse de azarlama vardır. Ancak hastalık, aşırı yorgunluk ve benzeri durumlarda terkedilebilir. Gayri müekked sünnetler ise Peygamber Efendimiz’in ara sıra yaptığı şeylerdir. Bunların yapılmasında kişi sevap alır fakat terkedil- mesinde azarlama yoktur. Yaşlılık Maaşı

Cenaze alkışlanır mı?

Hayır, cenaze alkışlanmaz. Alkış, yapılan bir işi beğenmenin ifadesidir, sanki ölen kişi için, “İyi ettin öldün” manasına gelir. Evlat Edinme

Fitre hangi mallardan verilir?

Fitre dört cins gıda maddesinden belirli bir miktarda verilir. Buğdaydan yarım sâ‘ (1460 gr.), arpa, üzüm ve hurmadan bir sâ‘ (2920 gr.) verilir. Şâfiî’ye göre buğdaydan da bir sâ‘ verilir.

İti kâfin şartların nelerdir?

İtikâfın şartları şunlardır: • İtikâfa girenin müslüman olması • Akıllı olması • Cünüplük, hayız ve n if astan temiz olması • İtikâfa niyet etmiş olması • İtikâfı mescidde veya mescid hükmünde bir yerde yapmış olması. Kadınlar kendi evlerinde mescid edindikleri bir odada itikâfta bulunabilirler. Şâfiî’ye göre itikâf yalnızca mescidde yapılır. • Vâcip olan itikâfta kişinin oruçlu olması. Şâfiî’ye göre kişinin oruçlu olması şart değildir. ZEKÂT

Boşanmanın gerçekleşmesi için müslü- man kadınla gayri müslim kadın arasında fark var mıdır?

Hayır, bir fark yoktur.

Telbiyenin dil ile söylenmesi gerekir mi?

Evet, gerekir.

Midye yemek caiz midir?

Hayır, caiz değildir. Şâfiî’ye göre caizdir. Balık